Opinie: problemen en oplossingen voor de krappe arbeidsmarkt

Steve Vanhorebeek Adviseur Arbeidsmarkt bij Voka – KvK Vlaams-Brabant

OPINIE MAKER

8 miljard mensen op de wereld en toch een tekort op de arbeidsmarkt

Volgens de VN zijn we sinds november met 8 miljard mensen op aarde. Een ideale gelegenheid om het boek ‘The Great Demographic Reversal’ van Charles Goodhart en Manoj Pradhan aan te raden. Het boek kwam in de zomer van 2020 uit, midden in de covidperiode. Het biedt een economisch toekomstbeeld dat er volledig anders uitziet dan alles wat achter ons ligt, los van deze pandemie. De arbeidsmarkt, die onderhevig is aan vraag en aanbod, speelt volgens hen een grote rol bij de prijsstijgingen, de inflatie en de grotere ongelijkheid binnen landen.

Steve Vanhorebeek: "Nieuwe oplossingen moeten zorgen voor een betere balans tussen werkenden en niet-werkenden."

Grijs, grijzer, grijst

De vergrijzing blijft toenemen. Delen in Afrika en India zijn hierin de uitzondering. Deze trend zal zich de volgende jaren nog voortzetten, waardoor we in West-Europa en dus ook in België en Vlaanderen evolueren naar een situatie waarbij er meer niet-werkende dan werkende mensen zullen zijn. De afhankelijkheidsratio's komen daardoor enorm hoog te liggen. In een systeem waarbij de werkende bevolking betaalt voor diegenen die niet (meer) werken, zal dit op termijn zorgen voor een probleem.

Meer vraag dan aanbod aan werknemers

De vraag naar werknemers zal veel groter zijn dan het aanbod. Daardoor zullen de lonen significant stijgen. Die stijgende lonen zullen automatisch leiden tot prijsstijgingen. En dus zal een steeds weerkerende inflatie ervoor zal zorgen dat de lonen verder blijven stijgen – ook door de automatische loonindexering in België. De tijd van de lage prijzen voor heel wat producten lijkt helemaal voorbij. Dat is even wennen, want de laatste dertig jaar kenden we amper stijgingen, soms zelfs dalingen van de prijzen, en dus amper inflatie.

Niet meer rekenen op arbeidskrachten uit het buitenland

In het verleden vulden werkkrachten uit het buitenland de tekorten aan. De babyboomers overspoelden vanaf eind jaren zestig de arbeidsmarkt. Gastarbeiders uit Noord-Afrika en Zuid-Europa vulden aan in sectoren waar dat nodig was. Vrouwen gingen studeren en stroomden ook door naar werk. De val van de Berlijnse muur zorgde voor een groot aanbod van werknemers uit Oost-Europa, en vanuit China begonnen mensen zich te verspreiden over de hele wereld, waar ze ook aan de slag gingen. Volgens de auteurs van het boek kunnen we vandaag niet direct meer rekenen op deze effecten.

Nieuwe wereld met nieuwe oplossingen

Er zijn gelukkig oplossingen, maar daarvoor moeten we onze klassieke bril durven af te zetten. Mensen in dienst blijven verzorgen en opleiden bijvoorbeeld. Of ervoor zorgen dat werknemers ook na een innovatieronde in dienst kunnen blijven of tenminste elders aan de slag kunnen. Sommige werknemers vallen na zoʼn ronde vaak af, omdat ze niet meer mee kunnen, maar dat betekent niet dat ze ergens anders in het bedrijf of bij een andere werkgever hun ervaring niet kunnen delen. De blik tijdens het aanwerven breder openstellen en mensen die op het eerste gezicht niet voldoen aan de eisen toch een kans geven met voldoende ondersteuning. Omgaan met nieuwe generaties die op een andere manier naar werk kijken dan we gewoon zijn… Deze en tal van andere uitdagingen wachten ons in de zeer nabije toekomst. Want samenleven met 8 miljard mensen is nieuw en moet je dus zeker leren.

Voka - KvK Vlaams-Brabant wil je hier in 2023 volop bij ondersteunen. Om dit te doen hebben we een programma uitgewerkt binnen Welt waarvoor je je nu al kan inschrijven.

Wil je meer weten?

Contacteer onze adviseurs Arbeidsmarkt: Isabel De Winter - isabel.dewinter@voka.be of Steve Vanhorebeek - steve.vanhorebeek@voka.be