5 minute read
IT verzwakt onze cognitie’ We
Als we te veel vertrouwen op technologie, zonder de gebruikers ervan grondig te trainen, geven we de controle en hiermee onze vrijheid weg, waarschuwt Anne-Françoise Rutkowski.
Door Fenna van der Grient
Informatietechnologie, beter bekend als IT, heeft veel zonnige kanten. IT verbindt wereldwijd mensen, verspreidt razendsnel informatie en draagt bij aan betere zorg. Maar hiertegenover staat een duistere zijde die vaak onderschat wordt en voor grote problemen kan zorgen. Hoogleraar informatiemanagement Anne-Françoise Rutkowski onderzoekt hoe we ons tegen deze duistere zijde kunnen wapenen en schreef hierover met Carol Saunders van de University of Central Florida het boek Emotional and cognitive overload – The dark side of Information Technology.
Waaruit bestaat die duistere kant van IT? ‘Informatietechnologie veroorzaakt overbelasting van het brein. Dankzij technologieën als internet, e-mail en smartphones komt er meer informatie op ons af dan ons brein aankan. De gevolgen hiervan kun je opdelen in een emotioneel en een cognitief deel, die elkaar beïnvloeden. Onder het emotionele deel vallen zaken als stress en problemen met de work-lifebalance. Aan de andere kant blijkt dat IT onze cognitieve vaardigheden kan verzwakken, wat zich bijvoorbeeld uit in gebrekkige besluitvaardigheid. Dat laatste kan in combinatie met tijdsdruk rampzalige gevolgen hebben.’
Wat voor rampzalige gevolgen zijn dat? ‘In de cockpit van een vliegtuig is goede besluitvaardigheid essentieel. We hebben gepubliceerd over crashes van Boeing 737 MAX-vliegtuigen. Boeing ging ervan uit dat de piloten gemiddeld maar vier seconden nodig hebben om een brokje informatie te verwerken. Na de crashes van de 737 MAX erkent Boeing inmiddels dat piloten hier zo’n tien tot vijftien seconden voor nodig hebben. De mate van getraindheid speelt hier uiteraard een grote rol. In 2009 stortte een vliegtuig van Air France in de Atlantische Oceaan. Later bleek dat een van de oorzaken was dat de copiloten niet goed getraind waren. Ze hadden vijftien minuten de tijd tussen het optreden van de problemen en het neerstorten. Dit bleek niet genoeg om het probleem te doorgronden. Een combinatie van te veel informatie, beperkte tijd en gebrek aan training kan tot slechte besluitvaardigheid leiden, met desastreuze gevolgen.’
Hoe kun je dit soort rampen voorkomen? ‘Met training, en in een breder perspectief goed onderwijs. Er zijn langetermijneffecten van IT waarvan we ons niet genoeg bewust zijn, in het bijzonder op kinderen. Zij zijn de eerste generatie die met deze hoeveelheid technologie opgroeit, ook op school. Onderzoeken laten zien dat het gebruik van IT in het onderwijs de manier waarop kinderen informatie verwerken beïnvloedt. Onderzoekers ontdekten dat de neurale activiteit veel sterker was bij kinderen die met de hand hadden geoefend in het schrijven dan bij degenen die alleen maar naar letters op een scherm hadden gekeken. Ook gaat bij overmatig IT-gebruik hun concentratie achteruit. Ze verliezen echt belangrijke vaardigheden.’
Krijgen ze daar dankzij IT ook nieuwe vaardigheden voor terug? ‘Ze doen inderdaad ook wel andere vaardigheden op, zoals flexibel en interactief leren. Maar we weten nog niet wat de precieze impact van veel IT-gebruik is op hun brein. En dat is gevaarlijk, daarom raden psychiaters aan om minder IT te gebruiken in het onderwijs. De Duitse psychiater Manfred Spitzer beschouwt Steve Jobsscholen, waar kinderen alles via de iPad leren, zelfs als kindermishandeling. Er zijn wel voordelen, maar die wegen niet op tegen de nadelen, zoals verslaving en hyperconnectiviteit.’
Hoe veroorzaakt IT overbelasting van het brein? ‘IT produceert gigantische hoeveelheden informatie, die veel mensen niet aankunnen. Mensen krijgen daarvan vaak de schuld: we zijn te langzaam, we maken fouten, we raken overbelast, en krijgen stress. In ons boek gebruiken wij de blendermetafoor. Stel dat je brein een blender is waar informatie binnenkomt in de vorm van stukken fruit. Als de motor van je blender sterk genoeg is, kun je er iets behapbaars van maken. Als je te veel fruit tegelijk in de blender gooit, dan kun je het niet goed verwerken. Je eindigt met onverteerbare brokken.’
Kan de IT zelf ons ook een oplossing aanreiken voor de overbelasting van ons brein, of moeten we die oplossing buiten de digitale wereld zoeken? ‘Kunstmatige intelligentie kan ons hierbij helpen, maar het gevaar is dat je de controle kwijtraakt. Denk bijvoorbeeld aan de problemen die we hebben met Cambridge Analytica, dat via Facebook verkiezingen beïnvloedde. We hebben een beter begrip nodig van hoe de algoritmes achter dit soort technologieën werken. Als we te veel gaan vertrouwen op technologie, zonder mensen te trainen om de kunstmatige intelligentie en de algoritmes erachter te begrijpen, geven we de controle en hiermee onze vrijheid weg. Kunstmatige intelligentie kun je zien als een blender met een heel sterke motor die je kan helpen met mixen. Je zult dan misschien minder problemen met onverteerbare informatie hebben. Maar als je niet goed weet wat de input is, dan heb je geen controle: je weet niet of je uiteindelijk aardbei, banaan of aardappel drinkt.’
Is er een wereld mogelijk waarin we wel de lusten, maar niet de lasten van IT ervaren? ‘Ik denk het wel, maar we zullen altijd het probleem van globalisering houden. Er zijn bijvoorbeeld bedrijven en landen waar ze goede stappen zetten op het gebied van work-lifebalance. Mercedes geeft zijn medewerkers bijvoorbeeld de mogelijkheid om alle e-mails die tijdens de vakantie binnenkomen automatisch te verwijderen. Een nieuwe arbeidswet in Frankrijk geeft medewerkers right to disconnect buiten werktijd. Maar het probleem is dat bedrijven in deze landen communiceren, handelen of concurreren met bedrijven in andere landen. Daar gelden andere regels, en dan is het meestal niet het gezondere land dat wint.’
Tilburg School of Economics and Management biedt je een breed scala hoogstaande bachelor- en masteropleidingen, uitdagende research masters en promotieopleidingen (PhD). We willen studenten opleiden tot denkers die doen, en vooral: denkers die goed doen. Profiteer van Tilburg University’s nabijheid tot de Brainport-regio, waar hightechmultinationals volop stage- en arbeidskansen bieden. En geniet van onze compacte groene campus, die bruist van het studentenleven.
Onderwijsfeiten
• 7000 studenten
• 7 bacheloropleidingen waarvan: • 4 Engelstalig • 1 nieuwe vanaf september 2020: Entrepreneurship and Business Innovation
• 14 masteropleidingen
• 2 research masters
• Rankings • #5 wereldwijd in Business Administration, ARWU Shanghai 2019 • #17 wereldwijd, #4 in Europa in Economics and Business, US News 2020
Ons onderwijsprofiel
• Het verkrijgen van kennis, het trainen van vaardigheden en de ontwikkeling van je karakter staan centraal
• Het study mentoring program en student career services helpen je op weg
• Nauwe contacten met het bedrijfsleven in de regio bieden je uitstekende stage- en arbeidskansen
