Welkom in de AIrevolutie
Bijna iedereen die met ChatGPT in aanraking komt, is onder de indruk van zijn slimme antwoorden. Maar na het vragen van een persoonlijke verjaardagsgroet in de stijl van Shakespeare of het laten maken van een tekening van een das die snooker speelt, willen de meeste mensen weten: hoe kan ChatGPT echt een verschil maken in mijn dagelijks leven?
Deze gids biedt het antwoord. In de komende 130 pagina’s laten we je tientallen manieren zien waarop je ChatGPT praktisch kunt inzetten. Of je nu hulp nodig hebt bij het runnen van je bedrijf, een slim huis volledig automatiseert of je app-ideeën tot leven wilt brengen, wij tonen je hoe ChatGPT echt het verschil kan maken.
Een van de sterke punten van ChatGPT is dat het complexe taken kan vertalen naar begrijpelijk Nederlands, of zelfs het werk voor je kan doen, zoals bij het schrijven van computercode. Je moet echter wel weten hoe en waar je de verschillende ChatGPT-tools kunt vinden die deze functies mogelijk maken.
Je moet ook in staat zijn om prompts te formuleren die je de beste kans geven op het gewenste resultaat. Daarom vind je niet alleen een volledig hoofdstuk in deze gids dat is gewijd aan het verfijnen van je prompting-technieken, maar je zult ook veel voorbeelden van prompts door de gids heen tegenkomen. Deze worden gemarkeerd met kleur en een klein chatballonnetje in de bovenhoek.
AI is een snelgroeiende industrie, waarbij voortdurend nieuwe functies aan ChatGPT worden toegevoegd. Tot nu toe hebben deze veranderingen het alleen maar verbeterd. Je kunt er dus niet alleen op vertrouwen dat ChatGPT alles doet wat we in deze gids hebben behandeld, maar je kunt er ook zeker van zijn dat er nog veel meer aankomt.
Hoofdredacteur: Ann Qvist
Uitgever: Elisabeth Halmø
Vertaling en eindredactie: Lise Steegmans, Emmie Declerck Erak Global Works Ltd Service@globalworks.co.uk
Marketing/distributie:
Vipmedia Publishing & Services, Postbus 7272,4800 GG Breda
Telefoon: +31 (0)76-5722535
Website: www.vipmedia.nl
E-mail: ruerd.nauta@vipmedia.nl
Marketing: Ruerd Nauta
Directie: Michel Florisson
Correspondentieadres Nederland: Vipmedia, Postbus 7130, 4800 GC Breda
Correspondentieadres België: Vipmedia, Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem
Telefoon Nederland: +31 (0)76-8507016
Telefoon België: +32 (0)3-2262634
E-mail: abo.historia@vipmedia.nl
Distributie losse verkoop Nederland: Aldipress BV, telefoon 030 6660611
Distributie losse verkoop België: AMP NV Online verkrijgbaar via: www.vipwinkel.nl
Een uitgave van: © Bonnier Publications International AS PB 543, 1411 Kolbotn, Noorwegen
Druk: Poligrafijas Grupa Mukusala, Ltd ISBN: 978-82-535-5279-8
De redactie stelt zich niet aansprakelijk voor manuscripten, tekeningen en foto’s die ongevraagd worden toegestuurd. Alle fouten voorbehouden. Materiaal uit deze uitgave mag alleen gebruikt worden met een duidelijke bronvermelding, en artikelen en beeldmateriaal mogen niet voor commerciële doeleinden gebruikt worden.
Alle rechten voorbehouden. Dit bookazine wordt verkocht op voorwaarde dat het niet mag worden gereproduceerd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of verzonden in welke vorm of op welke manier dan ook, elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op een andere manier, zonder de voorafgaande toestemming van de uitgever.
Alle afbeeldingen © iStockphoto en ChatGPT Cover afbeelding: Adobe Firefly
In licentie uitgegeven. Anthem Publishing Ltd, Piccadilly House, London Road, Bath BA1 6PL
Inhoud
Prompten als een pro
Wat is prompt engineering?
10 verschillende prompttechnieken
Valkuilen bij prompts: zo vermijd je ze 28 Zo ontwikkel je je prompt skills
zoeken en verzamelen
Vergaderingen voorbereiden en notuleren
Een reis plannen
is ChatGPT?
Hoe werkt ChatGPT?
Zo wordt ChatGPT slim
De sterke en zwakke punten van ChatGPT
De risico’s van AI en hoe je ze ontwijkt
De verschillende tools van ChatGPT
Een logo creëren
1, 2, 3, een marketingstrategie
Social media content maken
Spreadsheets en presentaties de baas
Een zakelijke website bouwen
Coderen als een pro
58 Coderen: zo begin je
60 Slimmer debuggen met AI
62 Een app voor gezamenlijke uitgaven TUTORIAL
64 Een Chrome extensie maken TUTORIAL
66 Een woordspel ontwerpen TUTORIAL
Professionele
afbeeldingen en video’s maken
72 10 tips voor perfecte prompts
75 ChatGPT’s next-gen video
76 Fotograferen met finesse
78 Tips voor videobewerkting
80 Masterclass fotobewerking
Je
huis smart maken
100 Slimme apparaten instellen
101 Je energieverbruik verlagen
102 Huishoudelijke apparaten repareren
104 Je huis veiliger maken
106 Je smart home plannen en automatiseren TUTORIAL
Zo
bouw
je chatbots
112 Een planning voor je chatbot
114 Je eigen GPT bouwen TUTORIAL
118 Je chatbot trainen
119 Je chatbot delen
120 15 geweldige GPT’s
Meer power voor je passie
86 Creatief schrijven en storytelling
88 Een bordspel maken TUTORIAL
90 Schilderen en tekenen
91 Lessen in kunst
92 Je trainingsplan op maat
94 Je stamboom maken
Samen met ChatGPT verder
124 OpenAI’s krachtige tools
126 Je eigen apps bouwen
127 Waar leer ik meer over AI?
128 Automatisering met AI
130 Wat brengt de toekomst?
DE TEKST VOORBIJ
ChatGPT kan tegenwoordig meer dan alleen tekstuele antwoorden geven. Het maakt grafieken, levert data in spreadsheets of vat lange documenten samen die je uploadt (let op: sommige functies zijn exclusief voor betalende gebruikers).
Toch heeft de AI geen echt begrip van wat hij doet. Hij voert taken uit omdat hij tijdens zijn training talloze voorbeelden voorbij heeft zien komen van hoe anderen het aanpakten. Op basis daarvan herkent hij patronen en kan hij die taken slim nadoen – zonder dat hij daadwerkelijk begrijpt wat er gebeurt.
Upload je bijvoorbeeld een spreadsheet met je hardwareverkopen en vraag je ChatGPT om uit te zoeken welke producten het populairst waren op verschillende dagen, dan voert het die taak moeiteloos uit. Maar het weet niet – in tegenstelling tot een menselijke collega – wat een dinsdag is, of wat een schroevendraaier precies doet. Het werkt puur op basis van patronen en voorspellingen uit eerdere voorbeelden. Kortom: ChatGPT is razend krachtig en vaak sneller dan een mens, maar heeft nog minder écht begrip dan een pissebed.
ChatGPT is razend krachtig en vaak sneller dan een mens, maar heeft nog minder écht begrip dan een pissebed
HOE ZIT HET MET AFBEELDINGEN?
ChatGPT beperkt zich niet tot tekst en data; het kan ook beelden en video’s maken, dankzij het DALL·E-model van OpenAI. Dat werkt net wat anders dan tekstgeneratie, maar draait nog steeds om het herkennen en combineren van patronen.
ChatGPT kan moeiteloos een afbeelding maken van een roodharige kat op een stoel, simpelweg omdat het getraind is op ontelbare plaatjes van katten (ze zijn tenslotte internetfavoriet) en stoelen. Zo “weet” het hoe die eruit moeten zien.
Daarvoor gebruikt ChatGPT een zogenaamd “diffusiemodel”. Het start met een wazige afbeelding vol willekeurige ruis – een beetje zoals de storing op een oude tv. Vervolgens haalt het stap voor stap die ruis weg, totdat er een helder beeld overblijft dat precies past bij jouw beschrijving.
Bij sommige AI-tools, zoals Midjourney, kun je dit proces live volgen: je ziet hoe de afbeelding langzaam scherper word. ChatGPT toont je alleen het eindresultaat.
Video werkt ongeveer hetzelfde, maar omdat elk frame apart wordt gemaakt, kost het meer rekenkracht en tijd.
Een kat tekenen?
Makkelijk — de AI kent talloze voorbeelden.
Grafieken en spreadsheets maken is kinderspel voor ChatGPT.
Zo wordt ChatGPT slim
Hoe worden AI-modellen getraind en waar komt hun kennis vandaan?
Bij bijna elke baan (behalve, gek genoeg, het leiden van een land) krijg je niet zomaar een pasje en mag je aan de slag. Eerst moet je goed worden klaargestoomd.
AI leert niet van een paar PowerPoint-slides of een verplichte veiligheidsvideo. Het wordt gevoed met gigantische hoeveelheden tekst, afkomstig uit allerlei bronnen; van boeken tot het open internet. Dus ja, wat jij ooit op een forum hebt getypt, zou zomaar in ChatGPT’s training kunnen zijn beland. En nee, daar krijg je helaas geen cent voor.
Laten we eens duiken in de zogenoemde grote taalmodellen waarop AI-tools zoals ChatGPT draaien – en in het soort trainingsdata dat daarvoor wordt gebruikt.
LARGE LANGUAGE MODELS
Grote taalmodellen (Large Language Models, LLM’s) liggen aan de basis van AI-tools als ChatGPT, en zijn de afgelopen jaren razendsnel gegroeid.
Een LLM is simpel gezegd een AI-programma dat tekst kan lezen en schrijven, nadat het is getraind op miljoenen pagina’s leesmateriaal. Die data komt uit allerlei bronnen: boeken, kranten, wetenschappelijke papers en websites (daarover straks meer).
LLM’s leren zichzelf lezen via een proces dat deep learning heet. Daarbij verwerken lagen van ‘neuronen’ de data, geïnspireerd op hoe ons brein werkt. Zo leert het systeem complexe patronen herkennen in de trainingsgegevens.
In de basis krijgt een LLM wat simpele taalregels mee, maar leert zichzelf vervolgens de fijne kneepjes – van toon en idioom tot humor – door patronen te herkennen in enorme hoeveelheden tekst. Onderweg sturen programmeurs het model bij, en uiteindelijk helpen gebruikers zoals jij en ik met feedback om duidelijk te maken wat goed gaat en wat beter kan.
DE VERSIES VAN GPT
Het LLM waarop ChatGPT draait, heet GPT. Wat verwarrend is: OpenAI noemt de aangepaste chatbots die je zelf kunt maken in ChatGPT ook “GPT’s” (zie Bouw je eigen chatbots, pag. 110).
De derde grote versie van GPT, GPT-3, maakte eind 2020 ChatGPT in één klap wereldberoemd. Het model had 175 miljard parameters; een enorme sprong vergeleken met de 1,5 miljard van zijn voorganger. Parameters zijn de individuele gewichten en biases die een neuraal netwerk tijdens de training leert.
Kort gezegd zorgde GPT-3 ervoor dat de AI veel samenhangender en menselijker klonk dan eerdere versies. Het model kon ook beter taken oppakken waarvoor het niet specifiek was getraind. Maar dat had een keerzijde: zodra GPT-3 breed werd gebruikt, probeerden mensen het in te zetten om spamfilters te omzeilen of ChatGPT zover te krijgen zijn eigen veiligheidsregels te negeren.
Op het moment van schrijven zitten we bij GPT-4O, een verbeterde versie van GPT-4 die sneller reageert. Daarnaast is er GPT-01, die nog beter presteert als het gaat om mensachtig redeneren.
ChatGPT-gebruikers kunnen nog steeds oudere GPT-versies gebruiken. Mocht een nieuwe versie onverwacht minder nauwkeurig of traag zijn, dan kun je altijd terugschakelen naar een eerder model.
OpenAI biedt ook een API (application programming interface) voor de verschillende GPT-versies. Daarmee kun je je eigen AI-tools bouwen op basis van dezelfde technologie als ChatGPT. Dit geeft ontwikkelaars veel vrijheid om GPT in hun eigen apps en diensten te integreren. Meer hierover lees je in het laatste deel van deze gids op pag. 122.
TRAININGSDATA
Waarop is ChatGPT precies getraind? De details blijven geheim. Je vindt bijvoorbeeld nergens een lijst met boeken of teksten die OpenAI heeft gebruikt om de AI te trainen.
OpenAI heeft wel laten weten dat zijn LLM is getraind op uiteenlopende bronnen, waaronder:
■ Boeken
■ Academische artikelen
■ Kranten en tijdschriften
■ Websites, zoals Wikipedia
■ Online forums, zoals Reddit
■ Software opslagplaatsen
Soms zijn de trainingsdata netjes gelicentieerd van uitgevers, en in andere gevallen komt de informatie gewoon van het openbare internet. Zoals gezegd: LLM’s zijn gulzige lezers. Hoe meer data, hoe beter ze presteren. Daarom sluit OpenAI regelmatig nieuwe licentiedeals om steeds verse trainingsdata te verzamelen voor de volgende generatie GPT’s.
Zo sloot OpenAI in april 2024 een deal met de Financial Times om zijn AI te trainen op het archief van de krant én dagelijks nieuwe nieuwsartikelen te ontvangen.
Toch kleven er risico’s aan hoe OpenAI zijn trainingsdata verzamelt. Boeken van uitgevers of kranten zoals de Financial Times zijn doorgaans betrouwbaar en netjes geschreven. Maar dat geldt niet altijd voor openbare internetforums, waar letterlijk iedereen – ongeacht kennis of spelling – iets kan achterlaten.
OpenAI kan de trainingsdata zo afstellen dat de AI bepaalde bronnen zwaarder laat meewegen dan andere. Betrouwbare informatie, zoals uit gerenommeerde kranten en boeken, krijgt dan meer invloed dan willekeurige online posts. Maar omdat ook veel data van het openbare web komt, kan de AI alsnog onjuiste of zelfs gevaarlijk foute informatie oppikken. Meer daarover lees je op de volgende pagina.
In de basis krijgt een LLM wat simpele taalregels mee, maar leert zichzelf de fijne kneepjes door patronen te herkennen in enorme hoeveelheden tekst
ChatGPT draait op een LLM, geïnspireerd op het menselijk brein.
De AI traint op openbare data, maar die zijn niet altijd betrouwbaar.
ZWAKKE PUNTEN
Het maakt soms simpele fouten
De AI kan in hetzelfde gesprek zowel briljant als onnozel lijken. Het kan zelfs eenvoudige vragen verkeerd beantwoorden. In de schermafbeelding rechts bijvoorbeeld, denkt het dat de letter R twee keer voorkomt in het woord “ridiculous”.
Dit kan het vertrouwen in de AI-antwoorden enorm schaden, maar zulke opvallende fouten kunnen worden verminderd door te leren hoe je de juiste vragen stelt of door de bekende zwakke plekken van de AI te vermijden. In deze gids leiden we je door veel van deze valkuilen en geven we tips om de AI efficiënter en betrouwbaarder te gebruiken.
Ingebouwde vooroordelen
Specifieke formuleringen kunnen vooroordelen vermijden.
Hallucinaties
ChatGPT maakt niet alleen fouten, maar kan ook dingen verzinnen en als feiten presenteren. Dit komt deels door onnauwkeurige trainingsdata (denk aan die informatie van internetfora waar we het eerder over hadden... Ja echt, mensen op het internet hebben niet altijd gelijk). Het kan ook gewoon een vergissing zijn. Neem feitelijke informatie van de AI niet klakkeloos aan, vooral niet bij gevoelige onderwerpen zoals gezondheid of financiën. Op de volgende pagina geven we tips om deze ‘hallucinaties’ te voorkomen.
Het weet niet wat het niet weet
ChatGPT is als die ene persoon in de pub die denkt dat hij alles weet en je vertelt welke antwoorden je moet kiezen tijdens de pubquiz. Het lijkt slimmer dan het is, maar eigenlijk heeft het geen echt begrip. Het is een groot taalmodel zonder zelfbewustzijn, dat vaak antwoorden geeft op vragen die het niet volledig kan begrijpen.
AI kan antwoorden geven die vooroordelen of culturele stereotypen weerspiegelen, vooral omdat dit aanwezig is in de trainingsdata. Bijvoorbeeld, als je ChatGPT vraagt om een verpleger te tekenen, zal het meestal een vrouw voorstellen (zoals je hierboven ziet). Ook toen ik vroeg naar het laatste resultaat van Ajax, ging de AI automatisch uit van het mannenvoetbalteam, niet het vrouwenvoetbalteam. Je kunt zulke vooroordelen vaak omzeilen, maar je zou niet het gevoel moeten hebben dat je dat altijd moet doen.
Het wil weleens slabakken Hoewel ChatGPT betrouwbaarder is geworden, vooral sinds de eerste gebruikers, kan het nog steeds te maken hebben met downtime of vertragingen. Als je geen betalende abonnee bent, sta je vaak achteraan in de rij tijdens drukke periodes. Daarom is het belangrijk om een back-up plan te hebben als je ChatGPT in een professionele werkomgeving gebruikt.
Absurd fout; er zitten natuurlijk geen twee letter “r” in “ridiculous”.
De risico’s van AI en hoe je ze ontwijkt
Hier ontdek je hoe je de risico’s van AI kunt vermijden
In de techwereld is perfectie zeldzaam, en AI-chatbots vormen daarop geen uitzondering. Zoals we eerder hebben aangegeven, zijn er verschillende zwakke plekken in ChatGPT, met name als het gaat om de nauwkeurigheid van de informatie die het biedt.
De nauwkeurigheid van AI-tools verbetert gestaag, en ChatGPT heeft al enorme vooruitgang geboekt. Toch zijn er technieken die je kunt toepassen om de kwaliteit van de resultaten te verbeteren, of om beter te begrijpen waar de AI zijn informatie vandaan haalt. Door slim vragen te stellen, kun je de valkuilen van ChatGPT vermijden en betrouwbaardere antwoorden krijgen.
STAPSGEWIJS PROBLEMEN OPLOSSEN
Een veelgemaakte fout die mensen maken met AI is het geven van een stortvloed aan verzoeken of commando’s tegelijk, wat kan leiden tot onvoorspelbare of inconsistente resultaten. Hoewel ChatGPT in staat is om lange prompts te verwerken, neemt de kans op fouten toe
naarmate je meer vraagt in één prompt. Het is daarom vaak beter om je verzoeken op te splitsen en stap voor stap te werken. Dit komt deels doordat ChatGPT de output beperkt om te voorkomen dat zware gebruikers de service overbelasten. Elk antwoord krijgt een bepaald aantal
“tokens” toegewezen; hoe meer je vraagt in één prompt, hoe meer tokens je verbruikt, wat kan leiden tot het wegvallen van een deel van de taak. Stel bijvoorbeeld dat je een spreadsheet hebt geüpload met 5.000 hardlooptijden van het afgelopen jaar. Je zou een vraag kunnen invoeren zoals:
Maak een grafiek van mijn gemiddelde looptijd per maand en bereken daarnaast de mediane looptijd voor elke maand. Zet de maanden vervolgens in een tabel, van de snelste mediane tijd naar de langzaamste.
ChatGPT kan deze taken uitvoeren met één prompt, maar betere resultaten krijg je door ze op te splitsen in aparte verzoeken en de AI elke keer te laten reageren voordat je verdergaat.
Maak een grafiek van mijn gemiddelde looptijd per maand.
Bereken mijn gemiddelde looptijd voor elke maand.
Maak een tabel waarin de maanden worden gerangschikt, van snelste mediane looptijd tot langzaamste.
Splits je vraag op in kleinere delen voor een beter antwoord.
ChatGPT mobile
ChatGPT heeft een app voor zowel Androidals iPhone-apparaten. Bovendien is Apple van plan ChatGPT rechtstreeks in iOS te integreren, waardoor je mogelijk geen app hoeft te downloaden om toegang te krijgen tot de AI-assistent.
De mobiele app van ChatGPT kan worden gebruikt door zowel gratis als ChatGPT Plusabonnees, maar de reden dat we hem apart vermelden is omdat hij een unieke functie heeft: je kunt een gesproken gesprek voeren met de AI. Tik op het koptelefoonpictogram in de app en begin te praten; ChatGPT luistert en reageert op een bijna menselijke manier. Zeker het proberen waard, vooral als je een lange vraag hebt die anders uren zou duren om in te typen.
CHATGPT TEAMS EN ENTERPRISE
Als je ChatGPT voor werk met collega’s gebruikt, is het misschien de moeite waard om Teams of zelfs Enterprise te overwegen.
Teams kost $25 per (€23) maand, iets meer dan Plus, maar biedt extra voordelen. Je kunt aangepaste GPT’s maken en delen met je collega’s (en alleen met hen), er is een beheerconsole voor teambeheer, en de gebruikslimieten
zijn hoger dan bij de gratis en Plus-accounts.
Er is ook een garantie dat je bedrijfsgegevens niet worden gebruikt om toekomstige versies van de AI te trainen, hoewel je nog steeds voorzichtig moet zijn bij het gebruik van gevoelige data of klantgegevens.
Enterprise is gericht op grotere bedrijven en heeft een prijs op maat.
Hoewel je gegevens niet worden gebruikt om toekomstige versies van de AI te trainen, moet je voorzichtig zijn met het gebruik van gevoelige data of klantgegevens
DE API
De API biedt een andere manier om toegang te krijgen tot de AI-engine (GPT-4o) achter ChatGPT. In plaats van de chatbot via de website of app te gebruiken, kun je deze integreren in je eigen apps of die van derden. Zapier.com laat je automatiseringen maken met ChatGPT, waarmee je slimme taken kunt uitvoeren, zoals het dicteren van een e-mail aan de AI, het verbeteren van de tekst en het versturen naar een klant.
Er zijn ook verschillende apps van derden, zoals het Mac-hulpprogramma Raycast, dat toegang biedt tot GPT-4o en waarmee je kunt chatten zonder de
website te bezoeken. Daarnaast zijn er WordPress-plugins waarmee je een AIchatbot direct op je eigen website kunt integreren.
Dit klinkt misschien ingewikkeld, maar het is eigenlijk heel eenvoudig. Je hebt alleen een API-sleutel van OpenAI nodig om te starten. Het lastige is het betalingsmodel: je betaalt per gebruik in plaats van een vast bedrag, dus je moet opletten voor hoge kosten.
We gaan hier dieper op in in het laatste gedeelte van dit boek (Samen met ChatGPT verder, pag. 122), maar als je alvast wilt beginnen,bezoek dan openai.com/api.
ChatGPT Teams en Enterprise zijn perfect voor AI in de werkomgeving.
Stel je vraag mondeling in een gesprek met ChatGPT op je telefoon.
