ruisende rokken en witte mutsjes

Met statige trede beweegt ze zich traag maar gestaag voort, het opgeheven hoofd bedekt met een witte muts. Het haar strak in een middenscheiding eronder weggebonden, de lintjes en spelden zorgvuldig weggestoken. Haarfijn opengewerkte en met zwarte steentjes verfraaide sieraden aan weerszijden van haar getekende gezicht deinen zachtjes mee met elke pas. Deze vrouw in ruisende rokken, met het eenvoudige snoer van kleine bloedkoralen over haar babbe, is heden ten dage een icoon voor de vrouw van het Land van Cadzand.

Begin negentiende eeuw ontstond in het westen van Zeeuws-Vlaanderen, of het ‘Land van Cadzand’, onder de plattelandsbevolking een geheel eigen kleedstijl. Arbeider of landeigenaar, iedereen droeg dezelfde soort kleding, al zag je aan de uitvoering hoe arm of rijk iemand was. Kenmerkend zijn de mannenpetten met een halve ‘faas’: zwarte hoofddeksels die je wel in Vlaanderen zag maar verder niet in Zeeland, en de witte kornetmutsen met een smalle rand over een zwart ondermutsje waarin gouden mutsenbellen werden gedragen. De bloedkoralen sieraden waren minder potsierlijk dan in andere streken. De zondagse dracht was mooier, van duurdere stoffen en met meer versieringen dan doordeweeks. Was een vrouw in rouw, dan droeg zij een eenvoudige muts van effen batist, zilveren mutsenbellen en zwarte kralen. Met vier rokken van verschillende stoffen en met andere afwerking over elkaar, een zijzak en een schort was je niet zomaar aangekleed! Al die lagen kleding, dat weegt wel wat. Je kunt je wel voorstellen dat je met een gewicht van zo’n vijf kilo (!) aan je lijf niet anders kunt dan je rustig bewegen.

De Zeeuws-Vlaamse die waarschijnlijk als laatste de Cadzandse klederadracht droeg stierf in 1988. Haar klederdrachtstukken zijn door haar kleinkinderen geschonken aan de stichting, een waardevolle aanvulling op de collectie. Er wordt omzichtig mee omgegaan. De stoffen zijn geweven van o.a. katoen, linnen, kamelenhaar en merinoswol. Het is niet bekend hoe deze stoffen vervaardigd werden, dus dat maakt het extra lastig om ze te wassen en te repareren. Vroeger werd de bovenkleding gelucht, en als er onverhoopt een vlek in kwam werd geprobeerd deze weg te halen met wat water en azijn.

Cultureel Erfgoed

De Stichting tot behoud van de Cadzandse dracht wil heel graag de Cadzandse dracht in ere houden. “Het zou zonde zijn als onze cultuur verloren zou gaan. We willen de traditionele dracht aan iedereen laten zien en het verhaal eromheen vertellen”, aldus Levina en Ron, twee van de vijf bestuursleden van de stichting. Zes vrijwilligers helpen hen mee de Cadzandse dracht te demonstreren op markten en andere lokale evenementen. Ze bezoeken ook bejaardentehuizen en zouden de dracht graag aan schoolkinderen laten zien. Zo traditioneel aangekleed doet wat met je. “Je voelt je anders. Je probeert in je rol te zitten”, zegt Ron. “Het voelt speciaal”, vult Levina aan. “Je loopt ook anders. Statiger of zo.” De stichting zoekt extra vrijwilligers om de klederdracht te demonstreren.

CADZANDSE DRACHT KRIJGT EEN BOODSCHAP www.cadzandsedracht.nl

De Cadzandse dracht krijgt aandacht van kunstenaar Rem van den Bosch, die naar traditionele vormen zoekt om nieuwe rolmodellen te brengen die jonge mensen aanspreken.

“Klederdracht is een stukje wat verloren lijkt te gaan, terwijl het een bepaalde schoonheid heeft. Het zou zonde zijn als het verdwijnt”, vindt hij. “Voor mijn kunst doe ik fotografisch onderzoek naar alle drachten in Nederland. Tweede stap is de drachten namaken in stoffen met afdrukken die het gesprek op gang brengen over zorg voor de wereld en zorg voor elkaar, in binnen- en buitenland.” In ruil voor de medewerking van de stichting heeft Rem een prachtige museale fotoserie gemaakt van de leden in de Cadzandse dracht.

De Cadzandse dracht zien? Houd de website en Facebook in de gaten, of boek een demonstratie via info@cadzandsedracht.nl.