20 WETENSCHAP SPUI —
kort nieuws De wetenschappelijke kennis neemt dagelijks toe. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam dragen daaraan bij met proefschriften, papers en andere publicaties waarin zij de vruchten van hun arbeid wereldkundig maken. SPUI biedt een selectie van recente resultaten.
ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE
Hoe effectief zijn voordeel-events in supermarkten?
Hamsterweken, Euroweken, Mega Voordeel Weken – wat leveren dergelijke voordeel-events de supermarkten op? Uit onderzoek van de UvA en Tilburg University blijkt dat vaste klanten een deel van hun aankopen uitstellen tot zo’n event begint, tijdens het event wat meer kopen en erna juist wat minder. Voor niet-vaste klanten zijn de events een goed ‘lokmiddel’, maar deze klanten vullen hun boodschappenmandjes
De kracht van de methode zit in zowel het gebruik van nieuwe databronnen als het toepassen van geavanceerde analysemethoden. De gevonden schattingen voor de bestedingen van Nederlandse consumenten bij buitenlandse webwinkels zijn maar liefst zes keer zo hoog als eerdere schattingen. Inmiddels is de methode in gebruik bij het CBS, waar nu elk kwartaal over EU-webwinkel-aankopen wordt gepubliceerd.
GEESTESWETENSCHAPPEN
Samenwerking tussen Joden en moslims in Amsterdam
Hoe liggen de verhoudingen tussen Joodse en islamitische Amsterdammers? En hoe worden de onderlinge relaties beïnvloed door bijvoorbeeld extremistische aanslagen en het conflict tussen Israël en de Palestijnen? Dat onderzocht Suzanne Roggeveen in haar promotieonderzoek. Roggeveen interviewde mensen uit de Joodse en islamitische gemeenschap, bezocht gebedshuizen en scholen, woonde samenwerkingsprojecten bij en observeerde demonstraties. Er bleek in Amsterdam meer samenwerking te zijn tussen Joodse en islamitische gemeenschappen dan Roggeveen van tevoren had gedacht. In de afgelopen decennia werden vele tientallen samenwerkingsprojecten georganiseerd, van voorlichting over discriminatie op scholen tot dialoogtafels voor volwassenen.
Studenten restaureren kunstwerken ss Rotterdam
minder dan de vaste klanten. Na afloop blijven zij nog wel een korte tijd ‘plakken’, maar hun aankopen nemen steeds verder af. In het algemeen lijkt het erop dat de effecten van voordeel-events winstneutraal zijn. De onderzoekers bestudeerden de effecten van 44 voordeel-events van grote Nederlandse supermarkten, over een periode van vier jaar.
Nederlander besteedt meer bij Europese webwinkels
Econoom Quinten Meertens ontwikkelde in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit Leiden en het CBS een nieuwe methode om de bestedingen van Nederlandse consumenten bij buitenlandse webwinkels binnen de EU beter te schatten.
Het ss Rotterdam, voormalig passagiers- en cruiseschip van de Holland-Amerika Lijn, huisvest bijzondere kunst uit de jaren vijftig. Het interieur uit die tijd is grotendeels bewaard gebleven, inclusief indrukwekkende wandversieringen, meubelstukken en kunstwerken. Tijdens een zesdaagse workshop restaureerden studenten van de opleiding Conservering en restauratie verschillende kunstwerken op het schip als onderdeel van hun opleiding. De UvA biedt als enige Nederlandse universiteit een opleiding tot restaurator die voldoet aan de Europese normering.
GENEESKUNDE
Vijftig rokers verantwoordelijk voor dood niet-roker
Wereldwijd zijn gemiddeld vijftig rokers verantwoordelijk voor de dood van één niet-roker. Dat blijkt uit onderzoek van het Amsterdam UMC. Al langer is bekend dat ‘tweedehands’ rook schadelijk is en dit onderzoek ondersteunt dat getalsmatig. Wereldwijd zijn er een miljard rokers, van wie er elk jaar zo’n zeven miljoen vroegtijdig overlijden. Minder bekend is dat een kleine miljoen mensen, onder wie kinderen, eerder overlijden aan de gevolgen van meeroken. Op basis van de jaarlijks gerapporteerde twee- tot drieduizend slachtoffers in Nederland door meeroken, ligt bij ons het aantal rokers verantwoordelijk voor de dood van een niet-roker tussen de 45 en 65.
SPUI 52 01 | 2020 alumni.uva.nl
Nieuwe bloedtest om soorten dementie te onderscheiden
Het tau-eiwit, dat een belangrijke rol speelt bij de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie, is gemiddeld 3,5 keer hoger in het bloed van mensen met de ziekte van Alzheimer dan bij gezonde mensen. Bij mensen die lijden aan frontotemporale dementie (FTD) is de concentratie van tau in het bloed lager dan bij Alzheimer. Lies Thijssen onderzocht een nieuwe test die het tau-eiwit kan meten in bloed. Met deze tau-test is het mogelijk om in het bloed te zien of het om Alzheimer of FTD gaat. Zo kunnen patiënten beter geadviseerd worden en in de toekomst mogelijk gerichter behandeld worden. De test is nog niet beschikbaar voor patiënten en wordt nu alleen voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt.
MAATSCHAPPIJ- EN GEDRAGSWETENSCHAPPEN
Nederlanders bereid tot Europese solidariteit bij bestrijding epidemie
Nederlanders zijn bereid om de Europese Unie een meer centrale rol te geven bij het bestrijden van een epidemie. Traditioneel worden medicijnen tegen besmettelijke ziektes grotendeels op nationaal niveau aangekocht en opgeslagen. In hun enquête vroegen de onderzoekers Nederlandse burgers – nog voor de uitbraak van COVID-19 – of ze erachter zouden staan als de EU de gemeenschappelijke aankoop,
opslag en gecoördineerde inzet van medicijnen tegen epidemieën zou gaan uitvoeren. Een substantieel deel van de respondenten was hier voorstander van. De onderzoekers herhalen de enquête nu op grotere schaal in vijf Europese lidstaten. Het onderzoek is uitgevoerd door een team waarin verschillende wetenschappelijke disciplines vertegenwoordigd zijn en werd mogelijk gemaakt door het Amsterdam Centre for European Studies.
Wat doen berichten over de economie met ons?
Negatief economisch nieuws zorgt ervoor dat we negatiever gaan denken en zelfs ons vertrouwen in de politiek kunnen verliezen. Verrassend genoeg maakt het weinig uit hoe oud je bent, wat voor werk je doet of wat je opleidingsniveau is. De inhoud en toon van berichten zijn bepalend, maar ook de economische context: we worden het sterkst beïnvloed door negatieve berichten als er nog niet echt crisis is. Dit zijn de
