02 INHOUD
SPUI 45 02 | 2016 alumni.uva.nl
ENSIOEN p 07 P Haar vader had alleen lagere school en ze woonde in
colofon
•
Hilversum ‘aan de verkeerde kant van de spoorlijn’, maar Olga Fischer mocht studeren en bracht het tot hoogleraar. Bij haar afscheid blikt zij terug.
VA-GESCHIEDENIS p 08 U Kasteleinszoon Chris van Esterik reed begin jaren zeventig op
Uitgever Alumnirelaties en Universiteitsfonds UvA Redactie Albert Goutbeek (hoofdredacteur), Laura Erdtsieck, Daan Meijer,
zijn motor het ‘magies centrum’ binnen om te gaan studeren. In Jongens waren we beschrijft hij zijn studietijd in deze roerige jaren en de totalitaire verleidingen waaraan hij blootstond.
Carolyn Wever Ontwerp en beeldredactie Mattmo Creative bv Fotografie/illustraties Kees Hummel, Monique Kooijmans, Marcel Krijgsman, Eduard Lampe, Jeroen Oerlemans, Tessa Posthuma de Boer, Koen Wessing Druk PrintRegie / MullerVisual Aan dit nummer werkten verder mee Marieke Buijs, Han Ceelen, Shirley Haasnoot (eindredactie), Ben Haveman, Jacqueline Hoefnagels, Ingrid Hoogervorst, Lieke Marsman, Annemiek Meeske, Marion Rhoen, Michiel Röling, Elke Veldkamp, Jules van Veen, Robin van Wechem Op de cover Onno Blom, biograaf van Jan Wolkers, poseerde samen met Den Uylbiograaf Anet Bleich voor fotograaf Kees Hummel bij het beeld Een roos van staal, het Den Uyl-monument dat Jan Wolkers maakte. Het beeld staat op de J.M. den Uylbrug in Zaandam. Zie de rubriek Loopbaan vanaf pagina 16. Reacties SPUI, Alumnirelaties en Universiteitsfonds UvA, Postbus 94325, 1090 GH Amsterdam. SPUI @uva.nl ISSN 667-939X De redactie heeft ernaar gestreefd de rechthebbenden van de foto’s te achterhalen. Degenen die desondanks menen rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot Alumnirelaties en Universiteitsfonds UvA. SPUI is een magazine voor, door en over alumni en vrienden van de Universiteit van Amsterdam. SPUI verschijnt twee keer per jaar in druk in een oplage van 95.000 exemplaren en wordt toegestuurd aan alle UvA-alumni (van wie het adres bekend is). Daarnaast wordt zes keer per jaar een mailing verstuurd aan alumni. alumni.uva.nl
Carina Benninga en Michaëla Ulrici PRIJZENSWAARDIGE INITIATIEVEN In het vorige nummer van SPUI vroegen wij u op deze plaats om jonge alumni voor te dragen voor de AUV-alumnusprijs, voor bijzondere maatschappelijke initiatieven. Een aantal van u gaf gehoor aan deze oproep en tijdens de AUV-dag van zaterdag 5 november ontvingen Renée Frissen, Luana Carretto en Jacob Schaap de AUV-alumnusprijzen 2016. Twee van de drie winnende projecten zijn gericht op vluchtelingen – wat uiteraard geen selectiecriterium was, maar wel iets zegt over de maatschappelijke kwesties waaraan betrokken alumni een zinvolle bijdrage willen leveren. Onder de bezoekers van de AUV-dag was het enthousiasme over de initiatieven van zowel de prijswinnaars als de overige genomineerden groot. UvA-voorzitter Geert ten Dam, die de prijzen overhandigde, benadrukte hoe trots zij is op de inzet van de jonge alumni van de Universiteit van Amsterdam. Verderop in deze SPUI leest u over de drie winnende projecten en vindt u bovendien verwijzingen naar de websites van de overige genomineerden. Kijkt u er eens naar om een indruk op te doen, mogelijk zit er een project bij waar u zelf iets aan wilt bijdragen. En als u denkt: ik ken nog wel een project dat in dit lijstje niet had misstaan, volgend jaar reiken we opnieuw de AUV-alumnusprijs uit. Tijdens diezelfde AUV-dag bedankte Ada Vermeer-Janse, penningmeester van het Amsterdams Universiteitsfonds, de aanwezige AUV-leden voor hun trouwe steun aan de doelen van het universiteitsfonds. Aanleiding om dat bij deze gelegenheid te doen, is het feit dat onder die alumni die ook donateur zijn, een opvallend hoog percentage lid van de Amsterdamse UniversiteitsVereniging is. Van alle donateurs die ooit hebben gegeven, is maar liefst één op de drie AUV-lid. Van alle huidige AUV-leden heeft één op de vijf ooit bijgedragen aan het Amsterdams Universiteitsfonds. Twintig procent dus, wat in fondsenwerving een hoog percentage is. Dankzij de donateurs heeft het Amsterdams Universiteitsfonds in 2015 zestien erfgoedprojecten kunnen steunen, waaronder de restauratie en digitalisering van oude boeken; 25 onderzoeksprojecten en 23 projecten op het gebied van studentenvoorzie ningen. Daarnaast zijn er 350 reis- en studiebeurzen toegekend. Alles bij elkaar heeft het fonds vorig jaar ruim een miljoen euro uitgekeerd aan bijna 450 begunstigden. Wij willen op deze plek graag ook al die donateurs die niet aanwezig waren op de AUVdag hartelijk danken voor hun bijdragen – vooral ook namens de onderzoekers en studenten voor wie u een verschil heeft gemaakt. Wij wensen u veel leesplezier met dit nummer van SPUI en alvast fijne feestdagen. Carina Benninga is voorzitter van de Amsterdamse UniversiteitsVereniging. Michaëla Ulrici is voorzitter van het Amsterdams Universiteitsfonds.
p 10
STUDIE
p 15
PROEFSCHRIFT
p 18
WETENSCHAP
Wonen op een cruiseschip: het klinkt romantischer dan het in werkelijkheid soms was. Theo van der Heijden woonde eind jaren zestig als student op de Caledonia, Charlotte van Leeuwen had veertig jaar later een hut op de Rochdale One.
Hadassa Noorda betoogt onder welke voorwaarden de leden van niet-statelijke groeperingen onder het oorlogsrecht kunnen vallen. ‘Alleen met een IS-vlag wapperen is niet genoeg om als soldaat te worden beschouwd.’
Kort nieuws: is boeken lezen een kwestie van nurture of toch van nature?
VA IN BEWEGING p 22 U Instroom UvA neemt toe, reviewcommissie positief over resultaten prestatieafspraken.
N MEMORIAM p 23 IJeroen Oerlemans, voormalig huisfotograaf van SPUI, kwam om het leven in Libië. Een herinnering in beeld.
p 24 PERSONALIA p 25 OVERLEDENEN N MEMORIAM p 26 IHistoricus Piet Boon bleef ook na zijn pensioen archivaris
van het Westfries Archief. Internationaal maakte hij naam als autoriteit op het gebied van de maritieme geschiedenis.
MSTERDAMSE p 27 A UNIVERSITEITS-VERENIGING Renée Frissen is de winnaar van de AUV-alumnusprijs 2016, met haar vluchtelingenproject OpenEmbassy.
ARIA p 29 V ACE Venture Lab stimuleert ondernemerschap bij studenten en recent afgestudeerden.
MSTERDAMS UNIVERSITEITSFONDS p 30 A Nieuwe scriptieprijs ter herinnering aan student Max van Bremen.
p 31
UVA-SCHRIJVER
Lieke Marsman had als student twee passies: filosofie en poëzie. Geen zaken waarmee je gemakkelijk geld verdient, maar voor haar zijn goede ideeën belangrijker.