17 ANET BLEICH – 1951 • 1977 Politicologie, UvA (met nieuwste geschiedenis als doctoraal, cum laude) • 1971-1974 bestuurslid Machiavelli, ASVA • 1974-1977 redacteur studentenblad Poorter • 1978 publicatie Ga dan zelf naar Siberië. Linkse intellectuelen in de Koude Oorlog (met Max van Weezel) • 1978-1989 redacteur De Groene Amsterdammer • 1986 Een partij in de tijd.
AF WORDEN DE UVA
Veertig jaar Partij van de Arbeid • 1989-2000 redacteur en columnist de Volkskrant • 2008 promotie, UvA, en publicatie Joop den Uyl 1919-1987. Dromer en doordouwer • 2012 De boze babyboomer • 2017 (verwacht) biografie over Max van der Stoel
ANET BLEICH
‘Je moet de bereidheid hebben veel in je eentje te werken’ ‘ HET IS FIJN OM JE ZO LANG MET IEMAND TE VERBINDEN’ Als twintiger zei Anet Bleich een veel belovende wetenschappelijke carrière aan de UvA vaarwel, omdat de angst haar bekroop ‘dat ik dan op mijn 65ste niets van de wereld zou hebben gezien.’ Inmiddels is ze 65 en mag ze terugkijken op een levendige loopbaan als journalist en biograaf. Ze schreef een vuistdikke biografie over oud-premier Joop den Uyl en heeft een tweede, over politicus Max van der Stoel (1924-2011), in voorbereiding. Ze werkt er vijf uur per dag aan, vertelt ze op de etage in Amsterdam-Zuid die ze deelt met echtgenoot en collega-journalist Max van Weezel (Vrij Nederland), die ze kent uit haar studietijd. De twee schreven samen zelfs een afstudeerscriptie over
progressieve Nederlandse intellectuelen na de Tweede Wereldoorlog, met de fraaie titel Ga dan zelf naar Siberië. Bleich groeide op in Den Haag in een intellectueel milieu. Haar vader, jour nalist Herman Bleich (1918-1995), was de grondlegger van Nieuwspoort, politiek commentator en correspondent voor verschillende Duitstalige kranten. Zelf droomde ze als tiener van een loopbaan als revolutionair, à la Rosa Luxemburg. In de zesde klas van de middelbare school raakte ze in de ban van de Maagdenhuisbezetting en het was dan ook geen verrassing dat ze op haar achttiende naar Amsterdam ging om aan de UvA Politicologie te studeren.
Ze kwam op een roerige faculteit terecht, waar democratisering een van de grote thema’s was. Zo brak vlak na haar komst de affaire-Daudt los. Professor Hans Daudt, het hoofd van de vakgroep, werd fel bekritiseerd door studenten en sommige collega’s, omdat zijn colleges niet maatschappelijk relevant genoeg zouden zijn. ‘Aan het einde van mijn eerste semester had Daudt genoeg van de kritiek en ging hij in staking,’ herinnert Bleich zich. ‘Hij deelde stencils uit met de tekst “professor Daudt speelt geen uitwedstrijden meer”.’ Bleich werd actief in de studentenbeweging. Ze werd bestuurslid van studentenvereniging Machiavelli, secretaris buitenland van de ASVA, en redacteur van studentenblad Poorter, toen een concurrent van Propria Cures. Uiteindelijk studeerde ze af in de nieuwe geschiedenis, in de onderwijsgroep doctrinegeschiedenis. Naar een baan hoefde ze niet te zoeken want een half jaar daarvoor was ze al gevraagd een jaar lang wetenschappelijk onderzoek te doen naar de mogelijkheid om vrouwenstudies een plek te geven binnen de sociale faculteit. ‘Ik vond het heel leuk werk, maar ik zag het mezelf niet de rest van mijn leven doen,’ zegt ze. Dus solliciteerde ze bij De Groene Amsterdammer, waar ze elf jaar repor tages en interviews maakte. Vervolgens werd ze buitenlandredacteur en columnist bij de Volkskrant, waar ze tot 2000 zou blijven. Dat Bleich in dat jaar aan de biografie van Den Uyl begon, was min of meer toeval. ‘Een vriendin zei tegen me: is dat niets voor jou? En toen dacht ik: ja,
dat lijkt me fantastisch.’ Eerdere kandidaat-biografen waren op dat moment al afgehaakt of gestuit op tegenwerking van Den Uyls dochter Saskia NoormanDen Uyl. Deze toonde zich aanvan kelijk ook huiverig om Bleich toegang te geven tot het persoonlijke archief van haar vader, maar liet zich overtuigen. Dit resulteerde in 2008 in het boek Joop den Uyl 1919-1987. Dromer en doordouwer, waarop Bleich ook promoveerde. Een doordouwer moet je zelf ook zijn als biograaf, zegt ze. Het schrijven van een biografie verschilt volgens haar niet veel van dat van andere boeken. Het is vooral de tijdspanne die het zwaar maakt. ‘Ik heb acht jaar aan mijn boek over Den Uyl gewerkt en ben nu alweer vijf jaar bezig met Van der Stoel. Daar moet je wel een eigenzinnige persoonlijkheid voor hebben. En de bereidheid om veel in je eentje te werken.’ Gelukkig staat daar veel positiefs tegenover: ‘Het is fijn om je zo lang met iemand te verbinden, zeker als je echt een klik hebt met je onderwerp, zoals ik met Den Uyl. What made him tick? Het is spannend om dat uit te zoeken. En natuurlijk is er de euforie als je boek na zoveel jaar eindelijk af is. Dat is een beetje alsof je er een kind bij krijgt.’ •
Fotolocatie: J.M. den Uylbrug, Zaandam Anet Bleich en Onno Blom zijn gefoto grafeerd in Zaandam, op de plek waar de onderwerpen van hun biografieën samenkomen. Jan Wolkers maakte het beeld Een roos van staal, ter herinnering aan Joop den Uyl.