TAS blad

1969 BEGON MET EEN TRAP VAN BOVEN De nieuwjaarstoespraak van Mr. van Boven met evenveel recht en onrecht betrekken op en het interview met Drs. Loevendie in De curatoren, burgemeester, managers, commissaTijd onlangs, waren als fenomeen zeer op- rissen en politici. Het kan zonder te bewijmerkelijk en voor sommigen misschien wel zen gezegd worden. Het kan waar zijn en niet waar zijn. hoopgevend.

Van Boven's speech getuigde van vroomheid, Loevendie speelt geraffineerd op het onbehagen van menig (Bourgeois) Tijd-lezer tegen corporatisme, en klassebewustzijn. * . -Eenkele citaten: "De Heer sloeg vannacht toe" links.

(Daar begon het verhaal mee, de man was Hij maakt de methoden en de mensen verechter gewoon verkouden en hees); "Ieder dacht, de lezer doet de rest wel: "Als die heeft zijn eigen plaats en eigen verantwoor- (linkse) mensen al zo zijn, dan kan de rest delijkheid". (Dat kan hij met zijn positie ( = ideeën) niet veel meer zijn." zeggen tegen arbeiders). Pius XII en Mgr. Maar zegt Loevendie wel iets; geeft hij kriMutsaerts zeiden dit ook volgens "Streven" •tiek op onze ideeën over bijv. demokratisering van 1945. Mutsaetts maakte het nog bonter: van het onderwijs? Zegt hij iets over onze be"Vaderlandsliefde vordert eerbied, liefde en zwaren tegen de parlementaire democratie, gehoorzaamheid tegen de overheid: Iedereen die geen demokratie kan zijn als er aan de moet onderworpen zijn aan het hoogere ge- basis (bedrijf, ambtenarij, onderwijs, leger) geen zag: want alle gezag komt van God en ook democratie is. het thans bestaande gezag verzet zich tegen Geeft hij zijn mening over de handel in stemde verordening van God en de weerspannin- vee, het vierjaarlijks verplicht afgeven van de gen zullen hun veroordeling krijgen!" Geluk- macht aan de koehandelaren? kig geloof ik niet meer zo in zijn God, anders Ik mis zijn argumentatie voor de verspilling zag het er slecht voor mij uit. (een van onze grootste bedenkingen tegen het kapitalisme) van het surplus aan de God van Het interview met Drs. Loevendie zat iets- de economische groei (oorlogs- en ruimtevaartshandiger in elkaar Ik heb mensen gesproken industrie ten koste van investeringen tegen die met reakties kwamen van: Het is wel armoede en honger). waar wat er in staat, er zit wel iets in, etc. En toch heeft Loevendie wel gelijk. Wij zijn We nemen het artikel eens bij de kop: "Stu- soms ook wel autoritair en intolerant. Mag men dentenleiders zijn onverdraagzaam" verder ons dit verwijten als we moeten opboksen te"Men bruskeert dikwijls om het bruskeren en gen bijv. het curatorium, dat per definitie automenigeen neemt het niet zo nauw met de waar- ritair is. Ik kan mij tenminste niet herinneren heid. De infame verdachtmakingen vergiftigen dat er ooit verkiezingen zijn geweest voor het vaak de sfeer." curatorium, er is zelfs niet naar onze mening De ATSO-leiders worden er herhaaldelijk bij- gevraagd bij bijv. het benoemen van een gedegesleept. Ik vraag me af wie hier infame ver- legeerd curator, waar we als het ware in een dachtmakingen zit te maken en wie gebruikt huis mee moeten leven. er zelfs de landelijke pers voor?

Opmerkingen als bovenstaande kunnen wij Peter Schalk

LEVE DE KOMNG! vanuit mijn aars rol ik de lichtbruine loper uit voor het bezoek van Zijne Majesteit - een wind aan de enige plaats waar de konventie hem gedoogt: de heiderwitte pot van het toilet

Hoe Amerika zijn Cubablokkade opdringt aan het „ v r i j e " Westen kunt U iezen op pagina 3 en 6 . *

(dec. 68. K)

Een Tsjechisch journalist geeft over Cuba en andere problemen zijn (opmerkelijke) mening op pag. 4 en 5 *

TILBURGS ALGEMEEN STUDENTENBLAD Redaktieadres: Academielaan 9 Redaktie: Frans van Beek, Frans Godfrey, Gui van Hooydonk, Wilfried Martens, Bert Schumacher, Harry Verkooyen.

Struktuurprobieem K.H. onoplosbaar?

Lees pagina 9 en 1 3 . * 1 9 6 9 : LE P O U V O I R CEST N O U S !

Prof. X & zijn pastoor 1. In de kerstnacht werd in Tilburg aan tien kerken het volgende pamflet uitgereikt: "Vrede op aarde aan de mensen van goede wil." (Lucas, II, A.D. 72) Als de oorlogshandelingen in Nigerië tot in 1969 voortduren, zullen er in Biafra peev kinderen 'ftieer 7im onder de leeftijd van tien jaar." (The Observer, A.D. '68) Duitsland 1933-1945: WIR HABEN ES NICHT GEWUSST. Biafra 1966-???: "???"

Dit is geen emotionele aktie om onze verantwoordelijkheid af te kopen. Onze verantwoordelijkheid gaat verder dan het hongerprobleem. De honder in Biafra is een POLITIEK probleem. De politieke oplossing voor Biafra kan niet anders zijn dan een duurzame VREDE. Wat is onze bijdrage. Onze mening? Onze bijdrage aan de meningsvorming? Vertel of schrijf het onze "geachte afgevaardigden" van de kommissie buitenland: Schmelzer 070 -687426 (KVP), Ruygers 070-1811195 (PvdA), Toxopeus 070-245688 (VVD), Biesheuvel 023-40695 (ARP), Tilanus 08300 -21385 (CHU), van Mierlo 020-241834 D'66), v.d. Spek 020-156315 (PSP), Hoekstra 020-151721 (CPN), Koekoek 083894386 (BP), allen per adres: Tweede Kamer, Binnenhof, Den Haag.

Vrede voor Biafra = vreten voor Biafra.

Vreten voor Biafra: een vreedzame Kerstgedachte. Giro 55500 tnv. Kerstschip Biafra, Amsterdam. Giro 777 tnv. Hulpaktie Rode Kruis, Den Haag, met vermelding: Biafra.

Lees in uw radio-/t.v. blad van deze week de advertentie van de Stichting NederlandVredeland en betuig uw instemming. Of schrijf naar hét sekretariaat voor verdere informatie: Sterappelstraat 57, Den Haag.

Wilt u werkelijk iets DOEN? S.OJS.-hulpcentrale Tuinstraat 88, tel. 33584, wü van uw diensten gebruik maken in voorkomende gevallen (ook na Kerstmis). En ga eens kijken in de antikersttent op de Heuvel, Ie kerstdag 's avonds tot 6 uur open. (zie pag. 3) 1

^^^.w^-^

10 jaar revolutie 10 jaar

CUBA SOLIDARITEITSWEEK PROGRAMMA

maandag 27 januari t/m zondag 2 februari:

BOEKENAKTIE

(inzameling gelden en oude boeken ten bate van de universiteit van Havana). Plaats: HOGESCHOOL. Verkoop van Cuba-dokumentatie en andere progressieve literatuur ten bate van het solidariteitsfonds.

— woensdag 29 januari: Kollege Internationale Vraagstukken:

"CUBA NA TIEN JAAR REVOLUTIE' door dr. LUCAS VAN DER LAND?

Hogeschool, 12.00 U.-13.00 uur.

— zondag 2 februari:

"ZONDAG VAN DE NIEUWE MENS' Aanvang 12.00 uur. Loopt uit tot ± 20.00 uur.

Plaats: Theologische Fakultelt (Willem U-straat 47-49) • Sprekers: Jaap van Ginneken Harry Mulisch Peter Schat Jan Hein Donner • Aktie en werkgroepen:

??3?-i

Bram de Swaan Ton Regtien Prof. dr. Kruyer Leo Kletser Revolutionaire Kunst Kritische Universiteit Rode Jeugd Metanoia: Suikerrietkampagne

• Films: doorlopend programma over Amerika, Cuba, Latijns Amerika, Vietnam, Geweld.

•

Politieke poppenkast: met koppen van Fidel, Che, Kennedy, e.d.

•

Muziek: het geheel wordt overstemd met revolutionaire gelulden.

• Verkoop: affiches en posters boeken over de minderontwikkeide landen (speciaal Cuba) Cuba-dokumentatie-map.

Organisatie A.T.S.O.-bestuur i.s.m. Metanoia, S.V.B., Politela en KrU.

en ^ ^ t a

•

FIDELS CUBAANSE REVOLUTIE EN

(vervolg van pag. 1) WIE NIETS DOET IS WOORDELIJK.

MEDEVERANT-

Kan het mooier?

2. Mooi of niet mooi, in de parochiekerk van de H.H. Petrus en Paulus (u weet wél, in de buurt van al die burgemeesterstraten, villa's en hoogleraren) "wordt in de kerstnacht geen politiek bedreven". Iedereen die probeert dat toch te doen wordt uit het voor„Een bijzonder type van revolutie en een ongewoon soort leiders". portaal tot het H. der H. van de H.H. Petrus Zo zou men het oordeel kunnen samenvatten van velen, die zich nimmer aangetrokken hebben en Paulus verwijderd. De slimmerikken zougevoeld tot het Europese kommunisme, maar die positief en soms zelfs met geestdrift spreken den denken dan van de narigheid te zijn verover de ontwikkeling op Cuba. Wat de aard aangaat van de omwenteling, die is inderdaad zon- lost door op de openbare stoep hun vredesder historische voorbeelden. Maar het meest spreekt toch tot de verbeelding het karakter van de boodschap te verkondigen. Maar niks hoor. revolutionaire leiders: niet geneigd zich te integreren in een nieuw establishment. De Poolse sati-Die meneer van de kerk (vast iemand die ricus Stanislaw Lee. heeft eens gezegd: Vermoeid zijn Fidel en Raul Castro niet, noch was dat volle aflaten verdient door belangenloos in het Che Guevara, hoewel hij enige jaren minister was geweest in Havanna. Gezaghebbende leiders kerkbestuur zitting te hebben) is ook niet voor maar geen bekrompen en konservatief geworden diktators. Kommunisten, maar zonder de Oost- een gat gevangen. Hij zal de politie wel eens Europese terminologie. even bellen. (Tussen haakjes, hoe verkondigIn hun strijd past slechts de marxistische leuze: „ Verheffing van het proletariaat tot heersende klasse" den die ouwe Petrus en Paulus hun blijde Daarvoor is hun beweging altijd te zeer een patriottische volkspartij geweest. boodschap ook alweer?).

Dr. A. L. Constandse in Vrije Geluiden. Het vredespamflet gaat ondertussen van hand tot hand. Plotseling stopt voor de kerk een Dit jaar herdenken de Cubanen het feit dat haar uitwerking niet gemist. Zij werd op aller- onkristelijk grote wagen. Eruit springt dan tien jaar geleden Batista op de vlucht sloeg lei mogelijke en onmogelijke manieren effek- ook een grijsaard met een rood hoofd en duivoor een legertje van zo'n twee honderd revo- tief gemaakt. Door politieke pressie en chanta- velsoogjes die vuur schieten. Hij vliegt heen lutionaire opstandelingen die vanuit de Sierra ge van de Amerikaanse regering op west-euro- en weer over het kerkplein, grist de verspreide Maestro een zegetocht naar de hoofdstad Ha- pese regeringen en bedrijven slaagde men er pamfletten uit de handen van de verbaasde in alle ekonomische en kulturele kontakten kerkgangers en sist: „Dit is een slecht verhoed. vana maakten. tussen het zogenaamde vrije westen en Cuba Aksepteer dit niet." Ik wens niet dat u met Sindsdien is er veel veranderd op Cuba.

Al spoedig na het begin van de revolutie wer- te verbreken. Cuba werd dus geheel afhan- deze rommel mijn kerk bevuilt." Een énkele den de gematigde leiders, die tijdens het Ba- kelijk van de zogenaamde socialistische landen tegenwerping, dat de mensen het ook niet op de grond moeten gooien, maar dat de aktista-regime ook al een belangrijke positie had- uit het oost-blok. den, door mensen vervangen die zich daadwer- De bedoeling van de verenigde staten was Cuba tiegroep het desnoods zelf wil opruimen, wordt ekonomisch en kultureel geheel te isoleren zo- beantwoord met: "Ik weet allang uit welk kakelijk voor de revolutie hadden ingezet.

In het beginstadium van de revolutie scheen dat de bevolking ontevreden zou worden en der u komt. U moet in bad, meneer: u ruikt!" de koers van de revolutionaire regering een er een klimaat zou kunnen ontstaan waarin Ziedend haast hij zich naar binnen, de geur het mogelijk zou worden dat een nieuwe Var- van sparren en wierook tegemoet. Even later gematigde te zijn. komt in een witte volkswagen Hermandad aanDe verenigde staten poogden met Fidel tot kensbaai-invasie effekt zou zorteren. rijden om Petrus en Paulus te ontzetten.

Het tegendeel geschiedde: In plaats van een overeenstemming te komen over de politiek van Cuba t.a.v. de Amerikaanse belangen in groeiend verzet tegen Castro en de zijnen op 3. Het pamflet wordt aan een nauwkeurig te roepen, radikaliseerde de blokkade de revo- onderzoek onderworpen. Niets strafbaars, jamdat land. lutie, wat tot gevolg had dat de nog niet ver- mer. En net als de burgemeester ergens in Het bleek al gauw dat Fidel niet geneigd was zich voor het Amerikaanse imperialistische kar- pohtiseerde groepen zich ook achter Castro Nederland die iets wilde ondernemen tegen schaarden. Men kan stellen dat de eerste 5 è 6 een aantal "langharige jongelui", die huiszoeretje te laten spannen. jaar van deze blokkade in het voordeel van king liet verrichten en niet strafbaars vond, Als reaktie op de vermetele daad van Fidel Cuba hebben gewerkt. Zouden de Verenigde en die politierapport in kwestie toen maar om de interne zaken van Cuba zelf te regelen, Staten een meer tolerante politiek ten opzichte verkoelden de betrekkingen tussen de verenig- van Cuba hebben gevoerd dan zou de revolutie niet die kansen gehad hebben die haar nu werde staten en Cuba.

Op 17 oktober 1959 protesteren de verenigde den aangeboden. staten bij Engeland tegen de voorgenomen le- De tijd voor de blokkade (1959-1962) werd gekenmerkt door een grote konsumptiedrang vering van vliegtuigen aan Cuba.

17 maart 1960 President Eisenhower neemt van de Cubaanse bevolking. in het geheim maatregelen om Cubaanse vluch- De vraag naar goederen was veel groter dan telingen op te vangen, opdat ze op het juiste het aanbod.

Dit was het gevolg van het optrekken van de ogenblik in aktie kunnen komen.

28 mei 1960 De verenigde staten trekken de lonen, verlaging van de huren en verlaging van verschillende tarieven voor openbare dienstechnische steun aan Cuba in.

28 juni 1960 President Eisenhower wordt ge- ten, wat een grotere koopkracht ten gevolge machtigd de invoer van suiker uit Cuba te ver- had. De plattelands arbeiders die het overgrote minderen en in 1961 geheel stop te zetten. deel van de Cubaanse bevolking uitmaken, be12 juli 1960 Standard Oil (Esso) deelt mee dat steedden het grootste gedeelte van hun toegehet de eigenaars van olietankers gewaarschuwd nomen inkomen aan zaken die ze nog nooit in heeft geen olie meer naat Cuba te vervoeren, hun leven gegeten of gekocht hadden zoals als zij in de toekomst met de Esso nog zaken vlees en kleding. Het gevolg was wel dat een groot deel van de veestapel te vlug geslacht willen doen. werd zodat Cuba later met grote vleestekorten 19 oktober 1960 de verenigde staten leggen een embargo op export van goederen naar had te kampen. Het tekort op de betalingsba- naar de bevriende rektor magnifikus van de Cuba uitgezonderd medicijnen en de meeste lans dat ontstaan was door de grotere kon- instelling van hoger wetenschappelijk ondersumptievraag werd gedekt door een grotere wijs in zijn gemeente stuurde met het advies levensmiddelen.

20 april 1961 vindt de door de verenigde sta- invoer vanuit de Verenigde Staten wat na ver- om tegen de "aan uw instelling zich noemende ten gesteunde invasie in de varkensbaai plaats. loop van tijd weer tot gevolg had dat men ge- studenten " maatregelen te nemen, In 1962 kondigen de verenigde staten, na de heel door de deviezen voorraad heen was.!) aangezien hoewel niets strafbaars kon worden raketten krisis, de blokkade op Cuba af. In In het begin der jaren zestig werden er echter bewezen geloof kon worden gehecht aan het1963 besluit het huis van afgevaardigden de stringente deviezenbesparende maatregelen ge- geen in een studentenblad aangaande betrefsankties tegen westerse landen die nog handels- nomen. fende personen werd gesuggereerd, net zoals betrekkingen met Cuba hebben te verscherpen. In de periode na de blokkade legde men sterk deze burgemeester mocht op dit moment het Het embargo gold nu ook voor het lucht goe- de nadruk op een zo snel mogelijke industriali- politionele gezag niet afgaan; en in dergelijke deren vervoer. Tot op heden duurt deze blok- satie. gevallen grijpt men al heel gauw naar een kade nog onverminderd voort.

Fidel Castro geeft in een interview met Lee beproefd middel, zonder welk het gezag zich Deze ekononüsche en-kulturele blokkade heeft Lockwood2) toe dat het een foutieve maat- blijkbaar niet kan handhaven: chantage. "Weest

HET GEVAAR VAN DOGMATISME

^MH

u nu verstandig en gaat u weg. Anders zijn de konsekwenties voor u." "Welke zijn die konsekwenties?" "Dat zult u wel zien." "Mogen we hier dan niet staan?" "Hoort u eens, we zijn hier niet voor niets." "Nee, de pastoor wilde zijn kerk schoon houden." "Ergens anders mag u die pamfletten rustig verspreiden . . ." "Dus ergens anders op de openbare weg wel en hier niet?" ". . . op uw kamer voor mijn part. Dus weest u nu verstandig en gaat u weg." Enz. • • • De agenten stappen in hun kevertje. Het is inmiddels twee minuten voor twaalf. Het kerkvolk zit binnen. Met de helft van de pamfletten weer thuis wordt geïnformeerd of men in Tilburg op de openbare weg pamfletten mag verspreiden. Het is toegestaan. Voor de zoveelste maal heeft de geweldloze revolutie zich door het heersende gezag laten verneuken.

Er is nu nog één mogelijkheid over: terug naar de kerk en na de nachtmis pamfletten verspreiden. Eerst de politie even bellen om te vertellen, dat ze de zaak niet moeten besodemieteren en dat er na de nachtmis weer wordt uitgedeeld.

De pastoor schijnt het zich te hebben aangetrokken. De predikatie heeft in het teken gestaan van het verzet "tegen de goddelozen en de tegenstanders van de kerststal". Ongeveer de helft van de feestvierende gelovigen is hun herder gehoorzaam en weigert het pamflet aan te nemen. Bij de andere helft blijkt ofwel een latente ontevredenheid met de pastoor, ofwel een nieuwsgierigheid die het van schaapachtige onderdanigheid wint. Hoe meer het pamflet wordt aangeprezen als door de pastoor verboden lektuur, des te grotere aftrek vindt het zelfs. De politie blijft weg. Als iedereen zowat aan het kerstontbijt zit, wordt vergeten bij de enig overgebleven auto (een cnjkristelijk grote wagen) de laatste pamfletten tussen de ruitenwissers te stoppen.

En dat allemaal op nog geen twintig meter van de arme, vredige kerststal.

4. Natuurlijk hadden we er allang eerder bij moeten jtilstaan. De invloed van het bedrijfsleven binnen het hoger wetenschappelijk onderwijs en alle tamtam daaromheen verhullen een minstens zo gevaarlijke invloedssektor: Rome. Stel je voor: Prof. X gaat elke zondag naar de kerk en luistert in alle onderdanigheid naar de een of andere idioot die vanaf de preekstoel staat te vertellen hoe God het gewild heeft. Helemaal erg wordt het als diezelfde prof. bij diezelfde pastoor eenmaal per maand te biechten gaat (dit komt in sommige kringen nl. nog voor), en voor God, alle heiligen en hem, eerwaarde vader, verantwoording gaat zitten afleggen voor wat ie allemaal zoal doet en laat in dit ondermaanse.

Het lijkt ver gezocht, maar het geeft tocht te denken, dat prof. X na de bewuste nachtmis met feestpredikatie langs de student, die hij op zijn weg naar de worstebroodjes tegenkwam, en die hij goed kent, heenkeek, en het pamflet weigerde. WIE NIETS DOET IS MEDEVERANTWOORDELIJK. Het is alleen zo jammer dat prof. X dat nou niet kan weten . . .

Wat? . . . O, hij wist het cd, en daarom weigerde hij . . . aha, . . . kijk eens aan < . . Maar dan is het natuurlijk helemaal in orde.

F. G.

Dat de N.R.C. een blad is voor hoog te achten Nederlanders, is niets bijzonders.

Het T.A.S. is dat evenzeer. Wij zijn alleen niet zo grof om onze abonnees er openlijk voor uit te schelden.

TSJECHOSLOWAKIJE EN D E | SOCIALISTISCHE INTERNATIONALE „ . . . . Wij hebben meer nationaal gevoel nodig ."

"Het is de droom van de student in Oost-, Europa om de mogelijkheden te hebben die zijn kollega in het westen heeft . . . In zekere zin is dat tragisch. Maar het is een natuurlijk verschijnsel, dat men om steeds meer produkten vraagt. Toch is men in Tsjecho-Slowakije niet bereid een revolutionaire, strijd aan te binden tegen de konsnmptiemaatschappij, eigenlijk is er geen sprake van konsumptieverslaving. De Tsjecho-Slowaken willen betere levensvoorwaarden, maar ze zijn uiteindelijk afkerig van de kulturele afstomping die je bijvoorbeeld konstateert als je westdnitse teeveeprogramma's bekijkt."

Aldus een redakteur van het Tsjechische blad Mlada Fronta, een van die vier bladen die op 27 juni 1968 het door Moskou gewraakte artikel „2000 woorden" publiceerden. Hij is lid geweest van de Kommunistische Jeugdorganisatie, maar werd geschorst, waarschijnlijk vanwege zijn liberale ideeën.

Er zijn acht a tien punten als maatstaven voor de censuur. Zo mogen de Russen bijvoorbeeld niet met "bezetters" worden betiteld. De sankties die op overtreding van deze voorschriften staan zijn: 1) waarschuwing 2) een boete van Kcs 50.000 3) tijdelijk verbod van het blad 4) algeheel verbod.

De redaktie van Mlada Fronta kreeg eenmaal een waarschuwing. Mlada Fronta volgt dan ook een zeer liberale lijn. Maar het heeft volgens de ideeën van de redaktie als een van de hoofdtaken de emotionele beweging onder het Tsjecho-Slowaakse volk kritisch richting te geven.

De politieke situatie Rusland en haar vier bondgenoten brachten met de inval een herinstelling van de censuur teweeg, maar men moet dit in de eerste plaats zien als een poging, de Tsjecho-Slowaken een belangrijk wapen uit handen te nemen, en niet als een principiële zaak. Zo vertelde een hoogleraar aan de Filmakademie van Praag, dat sinds het regime van Novotny de censuur op de akademie blijvend is verdwenen, ook na de inval dus.

Het ging Breznjef kennelijk om belangrijker zaken. De hele politieke situatie was het hete hangijzer. Deze politieke situatie vloeide voort uit de geplande ingrijpende ekonomische hervormingen. Dat er hervormingen moesten komen, staat buiten kijf. Dit was een van de oorzaken waarom Novotny en de zijnen tenslotte het veld moesten ruimen. De ongunstige ekonomische situatie waarin Tsjecho-Slowakije verkeerde gaf de hervormers Selucky en Sik een kans om hun ideeën door te voeren.

De hervormingsmaatregelen werden echter sterk beïnvloed door de ervaringen die men in het kapitalistische systeem had opgedaan.

Anderzijds zat men met een door de Sovjet-Ume gekontroleerd, sterk dogmatisch en centralistisch machtsysteem, bestuurlijk zowel als ekonomisch. Door een hevige afkeer onder het Tsjecho-Slowaakse volk van dit systeem, en daarnaast door de onmogelijkheid hervormingen door te voeren zonder beslissingsmacht (d.w.z. politieke macht) te delegeren, ontstond een politieke situatie waarin de Sovjet-Unie, met gebruikmaking van de steun van haar getrouwe satellietlanden, de beslissing nam Tsjecho-Slowakije te bezetten.

De inval.

"De bezetting van Tsjecho-Slowakije kwam geheel onverwacht", aldus de redakteur van Mlada Fronta.

"Men geloofde niet, dat de Sovjet-Unie deze stappen zou ondernemen, en wel omdat de situatie geheel anders was dan die in het Hongarije van 1956. Daar was het duidelijk dat anti-kommunistische krachten werkzaam waren. De Russen hebben dan ook nog steeds niet kunnen aantonen welke kommunistische getrouwen hun hulp hebben ingeroepen: de hervormingen waren immers door de kommunistische party voorgesteld en goedgekeurd."

"De internationale socialistische beweging liet zo'n stap overigens eigenlijk evenmin toe. Ondanks het gevaar dat de inval de toch al bouwvallige socialistische Internationale verder zou doen splijten, ondanks het gevaar ook van opvoering van de koude oorlog (versterking NATO, uitbreiding bewapeningswedloop, enz.) is de bezetting van Tsjecho-Slowakije niettemin een feit geworden."

Waarom? vraagt men zich af.

"Het kunnen toch niet alleen de vermeende anti-socialistische krachten zijn die tot zo'n resolute stap hebben genoopt? Deze krachten waren, indien aanwezig, wel op andere manieren tegen te gaan. Er waren duidelijk ook ekonomische belangen die een rol speelden. De ekonomische situatie was dit jaar niet al te best, waarbij kwam dat het verschil tussen de ekonomische ontwikkeling van de U.S.A. en Rusland groter werd."

"Het strategische argument is misschien wel het belangrijkste. Er bestaat in Rusland nog altijd een grote vrees voor de Duitse Bondsrepubliek en vooral voor het neo-nazisme dat daar de kop opsteekt. Men moet", nog steeds volgens onze zegsman van Mlada Fronta, "daarbij bedenken, dat slechts de leidende groeperingen het verschil zien tussen regering en politieke stromingen in West-Duitsland. De grote massa is niet op de hoogte en wordt het beeld voorgespiegeld alsof de neo-nazistische krachten zich in de hoogste regeringsposten hebben genesteld. De nieuwe koers van na januari 1968 impliceerde dat Tsjecho-Slowakije nauwere banden met het westen zou aanhalen, vooral op het ekonomische vlak voor de opvijzeling van haar ekonomie. Dat kwam dus eigenlijk neer op een meer onafhankelijke buitenlandse politiek. Volgens de Sovjet-Unie zou deze politiek een verzwakking ten gevolge hebben van het Warschaupakt, ondanks de door Tsjecho-Slowaakse regering gedane versterking, dat zij het Warschau-pakt wilde versterken." Deze voorstelling van zaken door de redakteur is wellicht gekleurd. Voordat de regering deze verzekering deed, liet generaal Prchlik via de radio zeer kritische geluiden horen ten aanzien van het pakt, en er verliepen enkele weken voordat de regering zich van deze uitspraken officieel distantiëeerde. Men mag aannemen, dat aan een belofte op deze gronden pressie niet vreemd is, en dat ze van betrekkelijke waarde is.

Door verschilende hoge partijfunktionarissen in Tsjechoslowakije wordt' een verklaring gezocht in de richting van een politieke strategie op lange termijn: de SovjetUnie zou het zich niet langer kunnen veroorloven, dat er in haar westelijke grenzen een zwakke schakel voorkomt die zij niet. geheel onder kontrole heeft. Hierbij spekuleert men dan op een relatief veel belangrijker konflikt, m.n. een konflikt met China.

Behalve de angst voor de verzwakking van de westelijke verdedigingslinie en de angst voor het Duitse gevaar waren er ook interne oorzaken in Sovjet-Unie en Warschau-pakt-landen aan te wijzen die de Sovjet-Unie niet toestonden, de liberalisatie in een van hun vazalstaten verder te laten voortschrijden.

De journalist: "De Russen waren bezorgd over de resolute liberalisatie die in Tsjecho-Slowakije plaatsvond.

Hadden zij niet ingegrepen dan zouden andere landen van het oostblok na verloop van tijd ook een meer onafhankelijke koers zijn gaan varen. Maar ook in de Sovjet-Unie bestonden moeilijkheden met minderheidsgroeperingen die naar een grotere zelfstandigheid streefden."

Cuba.

De verklaring van Fidel Castro over de bezetting van Tsjecho-Slowakije sprak zich weliswaar uit tegen de schending van de souvereiniteit van welk land ook door welk land ook, (immers indien Castro de nationale souvereiniteit niet meer zou eerbiedigen, dan gaf hij tegenover de U.S.A. een belangrijk politiek wapen uit handen waarmee hij Cuba tracht te verdedigen), maar tegelijkertüd hekelde hij de ontwikkeling van het socialisme in Tsjecho-Slowakije in de richting van een hepen nationalisme, en stelde zich daarmee achter het

voornaamste argument van de bezetter. De TsjechoSlowaken voelen zich genomen: „Ons land geeft tot dit ogenblik hef hoogste bedrag aan ontwikkelingshulp per hoof4 van de bevolking; daarvan gaat een groot gedeelte naar Cuba. Het aantal Tsjechische technici die op Cuba werken overtreft dat van de Sovjet-Unie. Wg werden door de Sovjet-Unie ingeschakeld bij deze hulpverlening. Wij leverden machines en andere duurzame kapitaal- en konsuptiegoederen aan Cuba en kregen er suiker, koffie e.d. voor terug. Het is te begrijpen, dat het voor ons voordeliger zou zyn geweest om handel te drijven met de industrieel ontwikkelde landen die er hoogwaardige produkten tegenover kunnen stellen."

Maar zijn de aantijgingen, (dat de socialistische landen niet genoeg of niet op de juiste manier helpen), van Gastro niet gerechtvaardigd, als men kan zien dat de ontwikkelingen in Cuba wijzen op ekonomische moeilijkheden, die, doordat de Amerikaanse regering Cuba geheel heeft geïsoleerd door de blokkade, slechts door steun van de socialistische landen opgelost kunnen worden?

De redakteur: "Het is mij bekend, dat er door bepaalde groepen in West-Europa geheel anders wordt gedacht over Cuba en haar ekonomische ontwikkeling. Ik geloof dat ze te idealiserend zijn. Hun ideeën zijn erg onrealistisch. Volgens mij is men niet goed geïnformeerd over Cuba. Mijn informatie heb ik van vele technici die in Cuba werkzaam zijn geweest en zij zijn alle deze mening toegedaan. De ontstane situatie is niet op de eerste plaats te wijten aan de veronderstelde onvoldoende hulp, maar vloeit veeleer voort uit een geheel verkeerd gevolgde ekonomische politiek. De mensen werken er niet hard, ze zijn lui. De ekonomische management faalt geheel. Ze hebben er alles afgebroken zonder er iets voor-in de plaats te zetten. Neem bijvoorbeeld de suikerproduktie, die was onder het Batista-regime nog 7 miljoen ton, maar haalt nu nauwelijks 5^2 miljoen. In 1970 wil men een produktie van 10 miljoen ton halen, maar in dat geval zal men toch wel het een en ander moeten veranderen. Ik geloof er niet in, dat men de arbeidsvreugde en daarmee de produktie kan verhogen door louter immateriële prikkels. Een ander recent voorbeeld is de sluiting van de privé cafe's. Ik geloof, dat men zo werkelijk op de verkeerde weg is."

Vietnam.

Een opvallend voorbeeld van het falen van de zgn. socialistische demokratie is de opinie over de oorlog in Vietnam.

"Doordat de bevolking de regeringsmededelingen altijd wantrouwden, werd ook de informatie over de oorlog in Vietnam niet vertrouwd. Een opinieonderzoek onder studenten aan de universiteit van Praag wees uit, dat 56% van de studenten het eens was met het optreden van de Amerikanen en van mening was dat de Amerikanen dappere vechters waren. Pas na januari wijzigde zich de publieke opinie ten gunste van de Vietcong."

Neo-Stalinisme "Husak is een oud-stalinist. Hij zal nooit schuld in het openbaar bekennen, maar hij is tegenstander van het stalinisme. Hij zal twaalf jaar in de 'gevangenis, maar kwam er ongebroken uit. In feite is hij wel wat ouderwets. Toch stond hij in januari achter de hervormingen.

Het blijkt, dat hij de laatste tijd een van de belangrijkste figuren aan het worden is. De Russen vinden dat hij een realistische visie heeft. Hij is veel intelligenter en geslepener dan Dubcek. De laatste is minder politiek en meer emotioneel, wat misschien verklaart waarom bij hij de bevolking zo populair is."

De rol die Husak de laatste tijd speelt (mede met het oog op zijn verleden) zou doen veronderstellen dat hij op macht uit is. Hij probeert, spelend op chauvinistische gevoelens bij de Slowaken, de formele regel dat de voorzitter van het parlement bij de huidige verdeling van topfuncties geen Tsjech mag zijn, ten koste van de progressieve Tsjech Smrkovsky uit te spelen. Toch is het op de keper beschouwd niet aannemelijk, dat het hem louter om de macht gaat. Het feit dat hij niet terugdeinst voor grote binnenlandse moeilijkheden om zijn doel te bereiken, en dat hij zelfs doorzet, nu Slowaakse metaalarbeiders Smrkovsky blijken te steunen, duidt er veeleer op, dat Husak, voortkomende uit het kamp der hervormers, na augustus zich achter de realistische koers stelde, waardoor hij een aannemelijke kandidaat werd voor de Russen. Dit klopt ook met de bewering van een familielid van Smrkovski half december, dat wanneer Smrkovsky in januari wegens gezondheidsredenen zou aftreden dit onder druk van de Russen zou gebeuren.

Kritische begeleiding.

Wanneer men spreekt met Tsjecho-Slowaken, kan men vaak niet aan de indruk ontkomen, dat ze met een zekere afgunst naar het westen kijken, zonder daarbij de feilen van het kapitalistische systeem te doorzien.

onvoordelige handelsbetrekkingen met de Sovjet-Unie, waardoor de groei van de industriële produktie ook afnam van 8,9% in 1960 tot 0,4% in 1963."

"Het gevaar van een onkritische houding," aldus de redakteur, "vooral ten opzichte van het westen, is misschien wel groter geworden. Men kan bijvoorbeeld totaal niet begrijpen waarom de Franse studenten in mei revolteerden tegen een maatschappij waarin een grote mate van vrijheid bestond wat betreft pers, konsumptie en persoonlijk leven. Dit onbegrip is vanuit de huidige situatie te verklaren, maar het is inderdaad een gevaarlijke tendens, dat de aandacht vrijwel uitsluitend wordt gevestigd op de positieve aspekten van het westerse systeem. De taak van de pers in een socialistisch land is juist bij de lezers de nadruk te leggen op de negatieve kanten."

"Een veel belangrijkere rol speelde de pers bij de hervormingen: zij moest dienen als diskussieforum en korrektiemiddel ten aanzien van de ekonomische hervormingsmaatregelen ".

Men komt reeds tot de konklusie dat deze hervormingen noodzakelijk zijn, indien men op een willekeurig tijdstip op straat loopt. De winkelstraten zijn overvol.

"Er zjjn teveel mensen en er is te weinig werk. In Tsjecho-Slowakije bestaat geen werkeloosheid, maar er is een dusdanige overbezetting, dat men vrije uren neemt om te winkelen wanneer men wil, en dat men elkaar aflost. Vooral nu na de invasie doet men het kalinpjes aan. Men wil wel meer geld verdienen door harder te werken, maar als men door dit harder werken toch hetzelfde verdient, ziet men er liever vanaf.

Daarbij komt, dat men als men harder zou werken elkaar werkloos maakt. Zolang het systeem nog bestaat, dat de opzichter minder verdient dat de arbeider, zal men nooit de verlangde inspanningen, die nodig zjjn om de ekonomie uit het slop te halen, opbrengen.

Het voordeel van bijvoorbeeld de U.S.A. is, dat de mensen veel van werk wisselen gedurende hun leven; dit brengt een bepaalde dynamiek en een snellere groei van de ekonomie teweeg. Hier ziet men dit helemaal niet, en dat is het gevolg van het feit dat er van dit systeem geen prikkel uitgaat. Het nadeel van het wetserse syteem is natuurlijk, dat, hoewel iedereen een grotere kans van slagen heeft, hij een even grote kans van falen heeft. Het achterwege blijven van dit laatste aspekt is nu het grote voordeel van het 'leven in een socialistische staat." Men mag niet stellen, dat de ekonomische hervormingen nu zonder meer direkt gepaard dienen te gaan met politieke hervormingen. We kunnen hierbij kijken naar Hongarije dat al veel verder is met de liberalisering van hun ekonomie. Maar de politieke hervormingen waren in ons geval onvermijdelijk, wilde men het hele systeem kunnen vemaderen. Wilde men de mensen aktiveren, dan diende men hen ook voor te lichten, en hen de gelegenheid te geven zich kritisch te uiten. Daarbij komt de demokratische traditie van Tsjecho-Slowakije om de hoek kijken. Een ander verschilpunt met bijvoorbeeld de D.D.R. en Hongarije was, dat Tsjecho-Slowakije reeds voor de tweede wereldoorlog geïndustrialiseerd was, en na de oorlog met een gedeeltelijk verwoest en verouderd apparaat moest werken. Tsjecho-Slowakije had lang te lijden onder zeer

Nationalisme.

De bezetting van Tsjecho-Slowakije heeft wellicht één positief punt tot gevolg gehad: voor een groot deel zijn de moeilijkheden tussen Tsjechen en Slowaken weggevallen. Zoals gezegd moet het huidige probleem aangaande de voorzitter van het federale parlement niet zozeer worden gezien als een konflikt tussen Tsjechen en Slowaken, als wel tussen gematigden en progressieven. Het wegvallen van de onenigheid tussen de twee deelstaten bracht echter een nieuwe dreiging met zich mee: een sterke opleving van nationalistische gevoelens.

De redakteur van Mlada Fronta sprak liever van een „opleving van nationaal gevoel, noodzakelijk om het politieke en ekonomische klimaat in Tjsecho-Slowakije te verbeteren."

Enige Tsjechen dachten er alsvolgt over: — "Sinds 1938 hadden we niets meer te verachten van het westen. We waren verraden door de westerse mogendheden. De Sovjet-Unie was tot augustus 1968 onze bevrijder en beschermer, maar is nu evenzeer onze vijand."

— "Wij beschikken over bewijzen, dat de Sovjet-Unie de regering van de Verenigde Staten drie dagen van tevoren op de hoogte heeft gesteld van hun voornemen, en sommige beweren, dat dit gebeurde voordat de regeringen van de satèllietlanden even/ eens ingelicht waren."

De opleving van het nationalisme was na de gebeurtenissen van augustus onvermijdelijk.

Maar feitelijk was het reeds voor de inval aanwezig. Ongetwijfeld heeft ook de dogmatische opstelling van Moskou en van het regiem Novotny de Tsjecho-Slowaken in deze hoek gedreven. Hoe dat ook zij, het nationalisme mag worden beschouwd als een oorzaak ( en bovendien weer een gevolg) van een ongeïnspireerde ekonomische opbouw, die voorbijgaat aan de mens, waarop ze uiteindelijk gericht moet zijn. Deze mens is wereldburger.

De inval mag in Tjsecho-Slowakije aan deze bekrompen visie dan voedsel hebben gegeven, een dergelijke ontwikkeling was zonder de bezetting waarschijnlijk niet achterwege gebleven. Binnen het kapitalistische systeem komen revolutionaire bewegingen tot ontwikkeling, omdat de mens in het systeem een gevoel van verstikking gewaar wordt. In de derde wereld beginnen zich krachten te bundelen om te vechten voor het bestaan. De ontwikkelde socialistische landen hebben dat bestaan, maar het gevoel van verstikking zullen ze pas gewaar worden als ze alles hebben wat ze willen.

Dit proces is typerend voor het socialisme in Oost-Europa, vijftig jaar na de Russische Revolutie. Het is het bekende geval van degene die vooruitloopt in een ontwikkeling en na verloop van tijd door de laatkomers voorbijgestreefd zal worden. Het Oostblok zal een krisis moeten doormaken, waar het nog niet helemaal aan toe is, en die deels het karakter zal hebben van de krisis waarvan het kapitalisme thans de eerste schokjes en schokken voelt, deels een eigen richting zal volgen. Eigenlijk is het toch al begonnen: in Tsjecho-Slowakije heeft de Socialistische Internationale de doodsteek gekregen.

G. Tabbers F. Godfroy

GRONDRAADSVERKIEZINGEN 11-12-13

februari a.s.

STEMT voor

T.S.R. A.T.S.O. N.S.R. 5

(vervolg van pag. 3) regel is geweest zich helemaal te richten op de industrialisatie, en dat het voor Cuba veel verstandiger is zich geheel op de landbouw te specialiseren. Hij denkt hierbij aan een sterke verhoging van de suikerriet opbrengst per ha, een verhoging van de koffieopbrengst, en een sterke vergroting van de veestapel zodat men in staat is grote hoeveelheden vlees te exporteren mede doordat in tegenstelling tot de andere pro. dukten vlees niet zo sterk onderhevig is aan prijs schommelingen op de wereld markt.

Na 5 è 6 jaar blokkade is er toch wel een zekere kentering waar te nemen.

De nadelige gevolgen van de blokkade doen zich nu gevoelen.

De totale voedselproduktie daalt van 127 in 1960/1961 tot 82 in 1964 (basis 100 gem 1952-1957). s) De suikerrietopbrengst die in de Batista tijd nog 7 miljoen ton bedroeg daalde in 1967/ 1968 tot nog geen 5l/2 miljoen ton., terwijl het plan van Fidel is in 1970 10 miljoen ton te produceren: Een ander belangrijk probleem is de omschakeling van de Amerikaanse machines met alle daarbij behorende voorzieningen en technieken op, oost Europese machines.

Auto's, machines, gebruiksvoorwerpen waren na 6 a 7 jaar revolutie onderhand wel afgeschreven of gingen mankementen vertonen.

Onderdelen waren er vaak niet zodat sommige fabrieken geheel stil lagen en hei vervoer stagneerde: Nu is ook onlangs gebleken dat de nationaal ekonomische planning die door de Cubanen gevoerd werd nu niet uitblonk in reeële toepassingsmogelijkheden (veelal door ontoereikende gegevens, en INADEKWATE planningstechnieken).

Alle levensmiddelen zijn op de bon gegaan, zelfs de suiker. Havana is een dode stad, alle café's zijn gesloten en de straatverlichting brandt niet, er komen steeds meer berichten binnen van een bepaalde ontevredenheid onder de Cubaanse bevolking, de voor onze begrippen overdreven straffen voor kleine vergrijpen doen vermoeden dat de situatie onderhand precair begint te worden. Dreigt de revolutie haar dynamiek en levenskracht uit de eerste jaren te verliezen en het Russische voor-

COMTTE VAN SOUDARITEIT MET CUBA Haary Mulisch (voorzitter), Rietske van Rhijn (secretaresse). Wouter Gortzak (penningmeester), J. H. Donner, Han Lammers, Peter Schat, Th. Stibbe, A. de Swaan, prof. dr. L. J. Zimmerman.

CUBA: vrg territorium in Latijns-Amerika Al tien jaar tracht het Cubaanse volk op eigen kracht en op eigen wijze een socialistische, een rechtvaaridge samenleving op te bouen. De verdrijving van'de Batistadictatuur was pas "tet begin van de strijd, 's Werelds grootste macht, de USA, heeft sindsdien alles in het werk gesteld op de revolutie op Cuba te verstikken. Dat ging met infiltratie en invasie, het gebeurt nog steeds door een wurgende blokkade.

Daardoor heerst op Cuba een nijpende schaarste, vooral aan industriële produkten. Maar Cuba is niet alleen materieel geïsoleerd, het moet ook doodgezwegen worden en verstoken blijven van informatie over de buitenwereld.

Tegen deze opzettelijke communicatiestoring willen wij ageren. Niet elk van ons onderschrijft ieder detail van de Cubaanse revolutie. Maar wij zijn solidair met de idee van nationale bevrijding waarvoor Cuba staat in LatijnsAmerika. Eerste taak is de verbreiding van informatie over Cuba. Maar in dit geval is ook daadwerkelijk en concrete steun mogelijk. De Cubanen in him isolement hebben boeken nodig.

Het Commité van solidariteit met Cuba heeft daarom een boekenactie opgezet in samenwerking met verwante comité's in België, Engeland, Finland, Frankrijk, Italië, Noorwegen, Zweden en Zwitserland. Wij beschikken over een lijst van boeken, die de Cubanen het meest nodig hebben. De bedoeling van de actie is die boeken te kopen of in te zamelen. De aanschaffing kimt u mogelijk maken door te storten op: Postgiro 8000 AMRO-bank Amsterdam Ten gunste van hêtrComité van solidariteit met Cuba Betreft: 'Boekenactie'of girorekening A.T.S.O. 1181316.

6

beeld te volgen?

Als het aan Castro lag gebeurde dit niet, hij is tenslotte de inspirator en leider der revolutie aan wie elk dogmatisme vreemd is en zo lang hij de door hem beloofde grotere welvaart in de revolutie blijven vervullen hoeft men hiervoor niet al te bevreesd te zijn al is het wel zo dat hij door hem beloofde grotere welvaart in de volgende jaren waar zal moeten maken.

Ten aanzien van de jeugd die de jaren voor de revolutie en de beginjaren van deze revolutie niet hebben meegemaakt is men over het algemeen pessimistisch gestemd: Uit verschillende publikaties en reakties van Cuba bezoekers blijkt dat men uit bezoeken aan scholen en universiteiten en door discussies met de studenten tot de konklusie komt dat de studenten geleerd wordt gedachten en

U kunt ook steunen door boeken en vaktijdschriften te sturen naar het Comité in Amsterdam of naar de plaatselijke afdeling. In Cuba bestaat het meest behoefte aan vaklectuur op het gebied van: entomologie, fysopathologie, irrigatie en drooglegging, onderzoek, bemesting landbouwtechniek, veeartsemijkunde, fysica, wiskunde, geologie en methodologie. Maar ook boeken op elk ander terrein van wetenschap en literatuur zijn hard nodig. Voor deze actie hebben een aantal Europese academici zich tot regel gesteld om bij de aanschaf van een belangrijk boek op hun gebied ook voor een Cubaanse collega een exemplaar te bestellen.

Comité van solidariteit met Cuba Keizersgracht 754, Amstersdam.

Afdeling Tilburg: G. J. Tabbers, Academielaan 9, Tel. 72337.

Informatie over Cuba Ernesto Che Guevara—Boliviaans dagboek (3e druk), P&VG ƒ 8,50 Ernesto Che Guevara—Toespraken, brieven geschriften (samengesteld door Th. Stibbe), P&VG ƒ 8,50 G. J. Kruijer—Cuba/Voorbeeld en uitdaging, P&VG ƒ 6,90 Hasta la Victoria Siempre (biografie van Che, samengesteld uit ooggetuigenberichten), Von Maikowski, Verlag-P&VG ƒ 6,50 Fidel Castro iiber Che Guevara, Edition Voltaire-P&VG ƒ 3,40 Lee Lockwood — Castro's Cuba, Cuba's Fidel, Bruna ƒ 11,90 Regis Debray — Revolutie binnen de revolutie?, Bruna ƒ 2,50 Harry Mulisch — Het woord b|j de daad De Bezige Bij ƒ 9,50 Leo Klatser — . . . en het volk heeft gezegd: Bastal!, Meulenhoff ƒ 10,— Tweede verklaring van Havanna, Pegasus ƒ 1,75 Castro over de Revolutie (GLAS), Pegasus ƒ 2,90

opvattingen te accepteren zonder verder ergens naar te vragen. Tezamen met het geheel ontbreken van kritiek op de verantwoordelijke personen in de pers vormen zij een reeële bedreiging voor de levensvatbaarheid en aantrekkingskracht van de revolutie. Cuba zal nu moeten bewijzen dat het niet dezelfde fout als de Russen zal maken. Daarvoor Is het nodig dat de blokkade opgeheven zal worden en de kulturele en ekonomische banden met de west-europese landen zullen worden aangehaald: Ondanks vele kantekeningen moeten wij dit experiment, wat beoogd een nieuwe mens in een menselijke maatschappij te scheppen, met onze sympatic en daadwerkelijke hulp ondersteunen.

Persoonlijk heb ik in juli ondervonden wat het betekent door het Amerikaanse imperialisme belet te worden naar Cuba te vliegen.

Dit betrof alleen maar normaal personen vervoer, door politieke pressie en ook chantage, waar ook de Nederlandse regering en de grote bedrijven zich aan hebben schuldig gemaakt zoals ze nog steeds doen, om het kordon om Cuba geheel te sluiten.

Wij hadden boeken bij ons voor de Universiteit van Havana. Ze zijn er evenals wij niet gekomen. We hebben het er niet bij laten zitten en hebben een boekkenaktie op poten gezet. Tijdens de week van 27 januari tot en met 2 februari kunt u op de Hogeschool een bijdrage leveren aan het slagen van deze aktie door of geld te geven of oude boeken.

Wij kopen de door de Cubanen gevraagde boeken, en zorgen dat ze in Cuba komen. Ze hebben ze hard nodig voor de opleiding van argrarische specialisten. Ze kunnen ze op de normale manier niet kopen vanwege de blokkade.

TOON UW SOLIDARITEIT MET DE WERELD-REVOLUTIE. Gerard Tabbers Cubacomite Tilburg ') Zie E. Boorstein The Economie Transformation of Cuba Monthley Review Press New York 1968.

-) Lee Lockwood. Castro's Cuba Cuba's Fidel Bruna 1968.

3 ) Zie tabel 5 The Labor Sector and Socialist Distribution in Cuba Carmelo Mesa Lago Preager 1968.

STUDIELOON Op zaterdag 1969 a.s. zal de Ned. Stud. Raad op een nog nader te bepalen plaats, maar in ieder geval in een Universiteitsstad, een diskussiedag beleggen, met als thema: Het studietoelagensysteem in de toekomst.

Deze "beursdiscussiedag" moet in samenhang gezien worden met a) De commissie Andriessen b) de publikatie van de SVB-brochure over "Studieloon".

De cie. Andriessen, in 1968 door de regering ingesteld, om een nieuw beurzensysteem te bedenken, heeft naar onze inlichtingen, in meerderheid een vrij definitieve keuze voor een bepaald systeem gemaakt (Integrale studielening). Het ligt in de bedoeling om tegenover deze visie de vooral door de SVB geponeerde visie over "Studieloon" te zetten.

Voor deze "beurzendiscussiedag" hebben alle leden van de commissie Andriessen, alsmede enige andere deskundigen een uitnodiging gehad.

Nadere inlichtingen volgen. Opgave A.T.S.O. of N.S.R.?

Noordeinde 5, Leiden, tel. 42045

FILMLIGA Dindag 21 januari a.s. vertoont de filmliga vier experimentele films van Peter Kubelka. Daarna: Simon of the Desert van L. Bunuel ( nog nooit in de normale bioscoopen vertoond).

Aanvang kwart voor elf.

Plaats: Harmonietheater, Stationstraat.

Toegangsprijs: 1,75 Voorlopig voor de volgende voorstelling op 5 februari gepland: De erotische Dozen van Kuri San.

Mijne Heren, Laat U zich door 10% van de WIJS brengen?

Voor goedkope platen geeft DoHre-mi de TOON aan.

Zolang U ergens in Tilburg uw platen met korting k u n t kopen, levert Donre-mi U binnen enkele dagen ALLE GANGBARE G R A M M O FOONPLATEN MET 2 0 % KORTING op de normale winkelprijs.

U hoeft slechts aan te tonen dat U studeert.

Geen verdere poespas met pasfoto's en clubs! *

•

DO-RI-MI

Nieuwlandstraat 51 Tilburg

Ê

Misschien brengen wij u van de wijs met onze "POES-PAS-PLATENCLUB", maar

f

|

U koopt dan uw platen in een SPECIAALZAAK met DIRECTE levering en een goede SERVICE. \

#

FRANS

DE { KOK M

^pVoot geaeJUIg fiJbfan* kjop&n, HEUVELSTRAAT 104

^ TILBURG

Voor inlichtingen over de POSJET PLATEKLUP k u n t u zich wenden, tussen de middag, t o t het B.W.S. of het POSJET-VESTZAKTHEATER. 7

HIHHflHiBHMH

er is in onze staf plaats en toekomst voor jonge bedrijfseconomen Bedrijfseconomen, die voornemens of reeds bezig zijn zich verder te ontwikkelen tot registeraccountant, bieden wij gaarne gelegenheid tijdens de accountantsstudie praktijkervaring op te doen.

Mede op deze wijze wensen wij de groei van onze staf van vakbekwame medewerkers te versnellen.

Het ligt in ons voornemen aan de praktische scholing bij onze kantoren mede door vorming van studiegroepen van bedrijfseconomen aandacht te schenken.

Zij die zich willen oriënteren omtrent de mogelijkheden welke er voor hen bij ons bestaan, gelieven zich tot één van onderstaande adressen te wenden.

FRESE, HOGEWEG, MEYER

é^HÖRCHNER

Amsterdam-9, Beethovenstraat 198;tel. 020-73 75 55 Rotterdam-2, Stadhuisplein 30; tel. 010-14 22 88 Arnhem - Breda - Brussel - Deventer - Eindhoven - 's-Gravenhage - Heerlen - Hengelo (Ov.) - Middelburg - Utrecht

Laatste nieuws: OVERLEG STRUKTUUR GETORPEDEERD

SAMENWERKING ERNSTIG BEDREIGD! RIJSTEBRIJTAKTIEK NO. 2 OF DE AUTORITEITEN HOUDEN DE BOOT AF. ||

OVER

Tilburg, maandag 20 JAN De werkgroep struktuur, die als taak had een vertrouwensbasis te scheppen waarop een in te stellen struktuurkommissie eensgezind aan een nieuwe bestuurtruktuur zou gaan werken, is volledig in het slop geraakt. 4 Ellenlange vergaderingen, leverden behalve veel geouwehoer geen enkele overeenstemming op.

Welhaast stelselmatig werd de diskussie van de wezenlijke geschilpunten, weggevoerd naar vage abstrakte onderwerpen, waar ook al geen overeenstemming mogelijk leek.

De door de studenten opgestelde diskussienota (elders in dit nr. afgedrukt) die volgens ons de hoofdlijnen aangeven, waarlangs een nieuwe struktuur zou moeten worden ontwikkeld, werd pas na veel aarzelen aan de orde gesteld.

In de diskussie, die over deze nota gevoerd werd, bleek de onwil van de huidige macht, hebbers om tot wezenlijke vernieuwing over te gaan, heel duidelijk. Van kuratorenzijde (Drs. H. Loevendie) werd gesteld dat we eerst maar moesten eksperimenteren met de nu reeds gealiseerde vormen van inspraak (bedoeld zijn waarschijnlijk de studieraden), alvorens over te gaan tot verder strekkende verandering.

Ook de hoogleraren (Prof. Dr. H. Schoordijk en prof. dr. R. A. de Moor) spraken zich zeer duidelijk uit tegen struktuurverandering.

De prof. dr. H. C. R. Schoordijk stelt letterlijk "De uiteindelijke beslissingsmacht dient echter bij de fakulteiten en het bestuur van de instelling te blijven".

Wat baat dan het recht van advies dat het studenten en medewerkers genadiglijk wil toestaan, meer dan een verbetering van de kommunikatiekanalen en dus een perfektionering van het huidige siesteem is dit niet.

Deze gehechtheid aan het bestaande, bleek ook bij het onderwerp projektonderwijs. Men vond de ideeën achter; voor projekt en onderwijs wel aardig, maar zolang niet afdoend bewezen is dat projekt-onderwijs een verbetering is t.o.v. het huidige siesteem van voorkauwen en herkauwen is men niet bereid de voorwaarden te scheppen die voor het slagen van eksperimenten in deze richting noodzakelijk zijn.

Zoals: 1. zeggenschap van betrokkenen, 2. afschaffen autoritaire didaktiese verhoudingen (d.w.z. ophouden met kollege geven), 3. herziening van eksamen en selektiesiesteem, 4. scheppen van fleksiebel onderwijsprogramma.

Men doet er verkeerd aan de duidelijke onwil van autoriteiten te verklaren uit gehechtheid van het bestaande en angst voor het nieuwe.

Voortdurend botsen er twee fundamenteel verschillende visies op de maatschappelijke ontwikkeling en de rol van de universiteit. Voor de tegnokraten staat de universiteit in dienst van de bestaande maatschappij aan wie ze een zo groot mogelijk aantal vakmensen en zoveel mogelijk nuttige of bruikbare onderzoekresultaten moet verschaffen, slechts op deze wijze kan ze bijdragen tot een verbetering der maatschappij. Voor de demokraten dreigt de maatschappij steeds meer in een blinde tegnokratie te vervallen, waarin kleine elites geïsoleerd van elkaar beslissingen nemen die slechts aan een

fjK •£»..' ft/n hue

interne rationaliteit voldoen, maar die niet getoetst worden aan de hoge rationaliteit nl. de vermenselijking van de maatschappij.

Dit heeft een toenemende gaos tot gevolg, zij het op hoog tegnies nivo. De universiteit zou volgens ons primair demokratiserende en maatschappijkritiese elite moeten hebben. Wij willen geen kleine vakwetenschappelijke elite opleiden, maar zoveel mogelijk mensen kennis laten nemen en inzicht verschaffen in, de maatschappelijke ontwikkelingen.

Het onderzoeken van detailkwesties lijkt ons minder belangrijk dan het ontwikkelen van globale, maatschappelijke alternatieven. De onverzoenlijkheid van deze standpunten en de radicaal verschillende gevolgen, die deze hebben voor de bestuursstruktuur en de opzet van het onderwijs is een van de belangrijkste oorzaken van de mislukking van de werkgroep.

DE

REAKTIONAIREN

De demokratisering van de universiteiten en hogescholen levert, zoals dat heet, in elke universiteit en hogeschool rijkelijk veel moeilijkheden op. Soms gaan de autoriteiten ver mee in de dèmokratiseringseisen, soms blijkt het simpelste punt al zoveel haarkloverij en gelul met zich mee te brengen dat het zinloos is verder te praten. Waar presies de zaak plat gaat hangt af van de mate waarin de autoriteiten reaktionair zijn. Dat is duidelijk, zou ik zo zeggen. Nietwaar? In Tilburg blijken ze erg reaktionair te zijn.

De weigering van de autoriteiten, ,,otoriteiten" schrijven heft hen al voor een groot gedeelte op, om te praten over strukturele verandering, - wat studenten & stafkonvent eisten - en de otoritaire (goeie vondstjr houding van onze Lieve Boeman All-round Alma Trira-Trara Van Boven, waren - althans zo leek mij, op een afstand was alles onverstaanbaar - de redenen voor het opzeggen van het overleg.

Demokratisering is bij de god van onze bestuurders nog steeds geen zaligheidsverwervende deugd; Er blijkt een oud euvel - het korporatisme - geldig te zijn in de hogeschool. Als het nou 1934 was, okee!, toen deden we fanatiek mee in het verzinnen van kontrademokratiese ideologieën, maar nu is h?t 1969, een geheel andere tijd. Waarin je niet meer kan komen aanzeulen met onmondigheid, ondeskundigheid en andere dingen, die vroeger de arbeiders, en nu de studenten aangewreven worden. Waarschijnlijk is er voor de huidige rotte situatie maar één oplossing, en die vind ik bij een groot chinees politikus i/nao tse-toeng) van wie sommigen zeggen dat hij door mij betaald wordt: "Waar de bezem niet komt zal het vuil niet uit zichzelf op de vlucht gaan. Al wat reaktionair is, valt pas om als je het een slag toebrengf'. (hv) Van de boven-ste betonnen plank

WAT NU ! ! ! ! ! !

Twintig januari heeft een vergadering plaats gehad van curatorium, senaatsbestuur, bestuur van stafkon venten, tegnies en huishoudelijk personeel en ATSO, waarop wij alsnog hebben getracht een minimale overeenkomst te bereiken, die als basis voor een in te stellen struktuurkommissie zou kunnen dienen.

MINIMUM EIS voor het atsobestuur en het stafkonvent was echter, dat het recht op medebeslissen van studenten en wetenschappelijke medewerkers op alle voor hen belangrijke gebieden, erkent moet worden.

Hierover wilden kuratorium en senaat zich NIET uitspreken. Het karatorium stelde echter een nota in het vooruitzicht die studenten en stafleden toch de vertrouwensbasis zou moeten geven, om door te praten in de werkgroep die de struktuurkommissie moet voorbereiden.

Dit was de zoveelste keer dat de autoriteiten weigerden te praten over de kern van de zaak, namelijk demokratisering van de bestuursstruktuur. Zolang het kuratorium en de senaat niet terugkomen op hun weigering de noodzaak tot demokratisering van de huidige struktuur te erkennen als uitgangspunt voor de gesprekken tussen de vertegenwoordigers vn de vijf betrokken groeperingen is het voor de studentenafvaardiging zinloos verder te keuvelen. De diskussie over struktuurverandering en onderwijsvernieuwing zal nu weer aan de basis gevoerd moeten worden EN VAN ONDER AF ZULLEN DE VERANDERINGEN MOETEN WORDEN DOORGEVOERD, DIE DOOR DE DUIDELIJKE ONWIL VAN DE AUTORTTEITEN NIET IN ONDERLING OVERLEG GEREALISEERD KONDEN WORDEN. Jean Frijns

het is passend en rechtvaardig te demokratiseren, maar sommige oude heren worden dan nogal kwaadaardig, wie gaat dan kolen stoven: refr. van boven van boven 2 struktuurtje zus, struktuurtje zo, ze zullen het berouwen! want alles blijft by t ouwe. hij tracht elkeen, onze maestro, zijn zeggenschap te roven, refr.

3 "allez nou, kinderkens bedaar! ik heb toch alle macht," zegt onze maestro zacht, "en macht is toch ondeelbaar!" dus wie moet iedereen loven: refr.

4 welaan dan, prijst hem alle dagen per slot heeft hij ervaring door al zijn machtsvergaring. wie anders waagt het nog te wagen voor nog meer macht te sloven: refr.

5 struktuurkommissie, fijne klus, ze kunnen mooi verrotten! zijn machtspositie knotten! hij is en blijft de baas, en dus wie moet eraan geloven: refr.

9

OLAF '68 door (hv) bekeken Van 24 december tot en met 19 januari hebben in het Eigen Huis schilderijen van Erfmann en Brunklaus en objecten van Cardena en Isabel onze aandacht op-geëist. Ook de aandacht van (hv), die het betreurt, dat de opkomst minimaal was. F. G. betreurt dat eveneens. Het is voor (hv) hemeltergend, dat een dermate uitzonderlijke ekspositie (en als (hv) een ekspositie interessant vindt wil dat wat zeggen) de aandacht van de student blijkbaar niet van de kerstboom wist af te wenden. F. G. kan daarin meegaan, maar hij vindt het een beetje slordig om dit af te doen als symptomatisch voor het ziektebeeld van het studentendom, dat wij op onze etiketten met "apathie" plegen aan te duiden. Let wel, F. G. ontkent niet, dat het symptomatisch is, maar hij vindt deze blote vaststelling slordig staan.

Velen weten waarschijnlijk niet, dat (hv) achter een beweging staat die zich schmxprlinks noemt en voor kreatieve destruktie zegt te zijn. Welnu, wat van 24 december tot en met 19 januari in het Eigen Huis te bezichtigen was, had niets met kreatieve destruktie, of in beter Nederlands Destruktkreativitiit, te maken, en alles met het tegendeel daarvan, nl. de zogenaamde kreativiteit, kunst geheten, die niet meer is dan een statussymbool voor een elite.

Ook cd was derhalve 50% van de Tilburgse studenten OLAF '68 gaan bekijken, dan was het enige gevolg geweest, dat we nu zouden denken weer aan onze kreatieve verplichtingen te hebben voldaan.

In onze materialistische maatschappij heeft de kreativiteit geen plaats; en de architektuur van onze warenhuizen, de beelden in onze plantsoenen, de musea, de tentoonstellingen en ons Openbaar Kunstbezit zijn zoethoudertjes waarmee we ons bedriegen en die we bij gebrek aan echte kreativiteit nodig hebben. Vandaar dat kunst een lukratief ekonomisch goed is geworden.

Kreativiteit is menselijk en dus niet onmenselijk. Kreativiteit, die tot doel heeft om d.m.v. het surplus van onze welvaart elite-symbool te zijn, is derhalve geen kreativiteit. Ook de schilderijen die onze fabriekshallen vrolijker moeten doen lijken hebben om dezelfde reden niets met kreativiteit te maken. Van heel deze handel is ook Olaf '68 het slachtoffer.

Niettemin heeft (hv) gelijk als hij de minimale interesse van de studenten betreurt. Voor F. G. is het alleen maar een bewijs dat onze kunst slechts de funktie heeft onszelf in stand te houden (het tegendeel van de funktie van Destruktkreativitat): blijkbaar is het idee, dat de een of andere kommissie met een naam die aan het Tilburgs Studenten Corps doet denken jaarlijks een dure kunstekspositie organiseert, daartoe voldoende. Ook F. G. vond de geschilderde etalages en de genitaliën met of zonder gulp er goed. Maar zijn mening is helemaal niet belangrijk, net zomin als die van (hv). Het naaiwerk van Isabel had in de hal van het Eigen Huis geen sociale funktie, tenzij men die wil opmaken uit de blos op de wangen van het Atoompje dat het ineens zag, of het "bah bah" van een aangeschoten Oloffer tijdens de opening. Voor F. G. zijn dat keurige vloekjes bij de thee.

La revolucion es la creatividad de todos.

F. G. (de andere kant van schmxprlinks) 10

Gans Frodroy als krultuurkritikus 1. Als je soms met gesloten ogen naar het lamplicht kijkt, kan je in het rood van je met stomend bloed gevulde of doordrenkte oogleden de vreemdste figuren ontdekken, die dan kunnen bewegen en praten en lopen en zich voortplanten en meer variaties verzinnen, rond hun eigen diepste ikfiguur, etketera etketera etketera . . . .

2. Sinds ik in mijn middelbare-schooltijd, onder leiding van de tekenleraar - een volgens kunstmores stug bebaard heer -, in de lesuren eksposities moest bezoeken - gutgutgut, wat heb ik een hekel aan mensen met baarden, hun eeuwig harig uiterlijk doet me rillingen van afschuw krijgen, diep in mijn ruggemerg, en dan is het te erg dat ze daar een soort esthetische zelfbevrediging aan ontlenen -sinds die verplichte bezoeken aan stille kunstmusea met hun stijlvol behangen wanden waarlangs de een of andere dekorateur de werken heeft gehangen: oliewerkjes, litho's beeldhouwwerkjes, waterverfjes, sinds die tijd hijg ik van woede zodra iemand mij praat over kunst, musea, schilderijen, etketera etketera etketera . . . .

3. Toen ik met gans fr. in de redaksie zou komen, had ik meteen gezien: een jeugdtrauma zou hem doen besluiten om in november 68 een baard te laten groeien. Ik heb gelijkgekregen: gans fr. heeft nu een baard. Verder is er weinig te melden, behalve de stevige antipatie van mij tov gans fr. die zoals verwacht sinds november dieper en harder geworden is etketera etketera etketera . . . .

4. En Brunklaus, geëksposeerd op de OLAF 68- tentoonstelling tekent Jezus Christus in drievoud, hevig balende naast de heilige stoel.

OLAF 68 heeft een goede tentoonstelling gemaakt door Brunklaus te halen. Alleen jammer dat al die mensen die niet eens tentoonstellingen haten dat die mensen Brunklaus niet gaan bekijken. Ik bedoel: Je moet toch iets doen. Je Algemene Ontwikkeling, kaerelü En Gans Fr, die hobbelt achter zijn eigen misvattingen aan. La creatividad de todos etketera etketera etketera . . . .

5. Soms, liefste, 's nachts, droom ik van een echt socialistische kultuurpolitiek, van de meerwaardetheorie, en van een gedemokratiseerde kunst, 's Morgens heb ik dan pijn tussen mijn benen etketera etketera etketera . . . . (hv)

W a t brengt 1969 (Enige gelijkenis met bestaande personen of toestanden berust op toeval) Gewapend met pen en papier toog ik op een middag, eind december, naar het Astrologies Rekencentrum van onze dierb're Hogeschool NV (gespesjaliseerd in vakidioten en andere papegaaien), om daar een van de nieuwste verouderde kompjoeters te raadplegen. Na hem gevoerd te hebben met Johnson Kindermeel, kwam het volgende uit de bus: 30 jan. Van Beven (voor intimi: Billy) valt op wintersport in Zwitserland van de Jungfrau naar beneden. Volgens ingewijden is zijn rol hiermee uitgespeeld. Hij zal nooit meer hoeven zoeken naar (al dan niet Russisch) geld.

1 feb. Loevestijn schuift, een plaatsje op met ganzeborden.

13 feb. Enige neurotiese en gefrustreerde hoogleraren richten een PVB op. Een van de oprichters, prof. de Moer, verklaarde hiertoe gedreven te zijn door een elementair en fundamenteel gevoel van onbehagen met de huidige situatie, waarbij enige puberale (nou ja) studenten probeerden met alle mogelijke middelen een einde te maken aan de verworvenheden van milennia van ekonomies en kristelijk den-

ken. Hij typeerde de positie van de nieuwe partij als enigszins links-rechts (links-rechtsenz.) van het midden. Desgevraagd gaf hij toe in prinsiepe wel wat te voelen voor een evt. stembusakkoord met nsa en corps-radicalen (indien nog aanwezig). Alle studenten, ook de revolusjonaire, waren welkom, mits ze maar genoeg neo-positivisties dachten.

14 feb. Botman "de begrijpende en goedwillende" bedankt voor de KVP. Hij ziet wel perspektieven in de PVB. Een zetel of zo.

I mrt. VN vaardigen een defihitief jachtverbod op Biafranen uit. De laatste eksemplaren van het genus ibo worden naar de europese dierentuinen overgebracht. Ook Wim komt in Artis terecht.

3 mrt. Ewon (en Wilsen) verklaren dat ze alsnog zullen proberen om één konferensietafel te gaan zitten met vertegenwoordigers van de rebellen. Hiertoe wordt een klopjacht georganiseerd om enige inbesiele, analfabete, blinde en onthande tegenstanders te vinden, waarmee men dan op voet van gelijkheid wil praten.

Maar eerst wordt een kommissie benoemd om de vorm van de konferensietafel te bepalen.

17 spril. Marijke, de Zangeres van Naam, verwacht haar eerstehng. De titel zal zijn:.

"Een moederhart, een oranjehart" 30 april. Nixon treedt af wegens gezondheidsredenen. Hij gaat voortaan tweedehands autos verkopen.

13 mei. Vrede in Vietnam! De ongeveer honderd overlevenden in zuidviëtnam zijn gered van het gele gevaar. Spoedig komen de eerste amerikaanse kolonisten over.

14 mei. Agnew zendt militaire adviseurs naar Cambodja.

26 juli. TROS, Telegraaf en Het Huis gaan een fusie aan, die tot het tegniese vlak beperkt blijft.

16 aug. De fusie wordt uitgebreid: Peter scheidt en trouwt dan met de geest van mrs. Muir.

Johan gaat een bijrolletje spelen in de Peanuts (inmiddels in de Telegraaf). Bamhert gaat zijn memoires schrijven in de T. Hij begint bij 1940. Ook de Beeldenbergkonferensies worden niet vermeld.

II sept. De paus roept een konsilie bij elkaar, alleen toegankelijk voor 75-jarigen en ouder (mits onder geleide van een hunner ouders). Hij verklaart dat ook de jongeren geraadpleegd zullen worden.

9 okt. Revolusjonaire studenten uit Tilburg doen LSD in het drinkwater. Heel Nederland hai. In de Tweede Kamer valt den Toom midden in een redevoering van der Spek om de hals en begint de Internationale te zingen.

Onkel Loe pakt ten aanschouwe van ongeveer 6 miljoen Nederlanders zijn assitentes en stelt en duidelijk hippe daad.

10 okt. AVRO krijgt ong. 500.000 nieuwe leden erbij.

19 okt. Willen Pluys gaat onder het zingen van het Wilhelmus, met zijn goudvissen onder de arm, de gevangenis in. Van Maasdijk neemt zijn ontslagen chauffeurs weer aan.

27 nov. De Hogeschool gaat in vlammen op door enige nosjalant weggeworpen joints.

15 dec. Smelzert weet de linkse indoktrinasie van de NTS, in de vorm, van de Fabeltjeskrant, van de beeldbuis te krijgen. Voortaan zal captain piet de peuters vertellen over zijn spannendeavonturen als duikboorkapitein in de oorlog.

23 dec Tsjechië, Slowakije, Roemenië en Joegoslavië doen een inval in Rusland. Den Toom verklaart ernstig geschokt te zijn, en een gerede aanleidng te zien om over te gaan tot aankoop van 200 Franse Zeppelins.

31 dec. Hilterman houdt een twee-uur lange dialoog met Hiltermann. Daarna gaat het volk rustig slapen. Snaveltjes dicht en pootjes omhoog. Welterusten, lieve lezertjes.

J. Bergers

Rond het middaguur, voor de hardwerkende kleedt - nog steeds boven, dit voor degenen, heid tot manipuleren van de groep door enkedoorsnee-man is dit twaalf uur schafttijd dus, die dachten, dat hij reeds beneden was-. Z'n le individuen. Dit past heel aardig in de visie kon men rond en in het hogeschool gebouw preek, een echte hoor, geen pastoor die het van vaa».boven op de radikale 'studenten, die een gestaag voortstromende beweging zien hem verbetert, ging als volgt. volgens hem de massa der studenten manipuleplaats grijpen van hooggeleerde heren, nog Hij begon zich te verontschuldigen voor z'n ren -dit ter aanvulling, want de nu volgende niet hooggeleerde heren, de zogenaamde we- minder aangenaam keelgeluid. Dit was volgens uitspraak van van boven moet in zijn juiste tenschappelijke medewerkers, bizondere stu- 'm te wijten aan 't toeslaan van de HEER licht gezien worden. Immers dit boekje, voldenten ofwel studenten, die het op een of afgelopen nacht. -Soms zou je katholiek wil- gens van boven, was het handboek van goebandere wijze tot assistent geschopt' hebben len zijn om tot de HEER te kunnen bidden, bels in de tweede wereldoorlog. Van boven: er het gebruikelijke voetvolk, het personeel. zo van, als je hem grijpt, grijp hem dan goed, "goebbels gebruikte dit bij ajn meesterlijke Het was twee januarie en het doel der wande- of bedankt voor je weldaden en andere wen- bespeling van de massa." De door Loevendie ling was een informele plechtigheid -het wen- sen, rechts uit het hart gegrepen, want dat in de tijd, boerzwa dagblad voor katholiek sen van een zaaaaalig nieuwjaar-. Het to- moet, anders worden ze niet vervuld en je Nederland, reeds bedorven sfeer, is door van neel der handeling had men, zoals vermeld in moet 't ook echt menen.- Daarna wenste hij boven op deze wijze totaal bedorven. Een de uitnodiging, gekozen tussen aula en bin- iedereen een zalig en gelukkig nieuwjaar. bruin fasjisties geurtje overstroomde de luisnenplaats. Hier was het een drukte van belang, Na deze formaliteiten ging hij er 'ns lekker teraars als een stinkende scheet. Want hoe deallemaal informele heren in standaard uitrusting voor staan en je kon zien, dat nu 't seriejeuzere ze opmerking ook uitgelegd gaat worden door wit overhemd, stropdas, kolber, goed geplooi- deel van z'n spiets zou komen. van boven, als ie 't tenminste nodig vindt de broek, die, stralend over het wetenschappeom iets uit te leggen, de volgorde waarin de lijk verweerde gelaat, rond keutelden, de arm opmerkingen voorkwamen, leidt onvermijdeenigszins gebogen, de hand gereed om akkuut lijk tot de konklusie, dat het rijtje: radikale toe te slaan bij het gewaarworden van een zastudent-manipulator-goebbels-fasjistische radiligengelukkignieuwjaar kandidaat, de lippen kale student, door deze opmerking rond is reeds geplooid en klaar om er het alles is zonder enige nadere aanduiding overigens vergeten en vergeven klisjee uit te gooien. (zie elders in dit blad), kunnen blijkbaar wel Daar de gebruikelijke attributen op een dergemaakt worden door hen die het in deze vergelijke bijeenkomst, sjerrie, port, het vruchtenrotte maatschappij voor het zeggen hebben. De drankje voor sjofeurs en zij, die nog moeten Onze super-kurator voor bouwzaken begon heren van boevendie - de heilige tweeëenheid werken nog steeds niet rondgebracht werden over studenten en studentenonrust te praten. kunnen beter opstappen. Liefst naar een tijd, -achteraf kun je beter praten over aansjouwen, In de hoop nu eindelijk 'ns een visie van die pakweg een dertig jaar achter cms ligt. Hun want ook zo'n hogeschoolstaf kan driftig kon- de "andere" kant te horen, spitste ik m'n geest is er rijp voor... sumeren- leek het erop, alsof er nog iets moest oren. Had ik het maar niet gedaan! De visie van Dat van Boven ons later nog toewenstte, dat gebeuren. En ja hoor, plotseling moesten op van boven is beperkt, in ieder geval op dit we niet in bekoring zouden geraken- we zijn uitnodiging van een door een mikrofoon ver- gebied. Een feitelijke konstatering dat er onrust maar mensen, ik ook- daarna nog wat hoüe sterkt krakend - schraperig mondgeluid van heerst en een opmerking over het koesteren kreten slaakte over het katholiek begrip solieen klein en tamelijk gezet mannetje met een van de hoop, dat het huidige overleg in goede darisme - ieder op z'n plaats en dan maar buldoggezicht - zeker, hetzelfde soort (is hond) sfeer zou verlopen, toont in feite dat onbe- zorgen voor elkaar - doet verder niets meer als Schmelzer (is tekkel) - alle informele ge- nullige nivoo van onze president-kurator aan. af aan zijn geestesgesteldheid. Rotter dan rot sprekken, moeizaam opgebouwd, akkuut af- Doch dat onbenullig heel goed samen kan gaat niet. Let wel, geen infame verdachtmaking gebroken worden. Toen het enige malen her- gaan met gevaarlijk, zeker als je wat te ver- mijnerzijds, doch een konstatering van een haalde kraak-verzoek opgevold was en allen tellen hebt, bleek uit het verdere verloop. Hij voor ons niet plezierig feit, afgaande op het in een halve cirkel rond het in een hoek op- haalde een boekje aan, geschreven door een gesproken woord van van boven. gestelde mikrofoontje stonden, begon hij te zekere gustave lebon, door hem in z'n studie- Om waardig te besluiten, een citaat uit de verpraten. Meteen al bleek dat het een zeer tijd gelezen op aanraden van een prof in de zamelde werken van Jezus van Nazareth: belangrijk ventje was, want hij sprak namens psychologie, waarin iets stond over het nivoo het kuratorium-waarschijnlijk nog wat meer van de groep en het nivoo der individuen. . .^, . verlos ons, heer, van het KWADE instanties, maar dat krijg je als jij bij de goeie Daar dit laatste volgens Ie bon groter is dan Voor de hogeschoolgemeenschap is een derge200 zit - alwaar hij het voorzitterschap be- het nivoo van de groep, open je de mogelijk- lijke spreuk nooit aktueler geweest.

Tom Severijn.

SLOPERS GEVRAAGD

Vanwaar komen de juiste ideeën ?

Vanwaar komen juiste ideeën? Komen ze uit de lucht gevallen? Neen. Worden zij in de geest geboren? Neen. Zij komen uit de sociale praktijk en alleen daaruit; zij komen uit drie vormen van sociale praktijk: de strijd om pn>duktie, de klassenstrijd en het wetenschappelijk experiment. Het is het sociaal zijn van de mens dat zijn denken bepaalt. Zijn de juiste ideeën, welke karakteristiek zijn voor de avant-garde-klasse, eenmaal door de massa's overgenomen, dan worden deze ideeën een materiele kracht, welke de maatschappij en de wereld verandert. In zijn sociale praktijk begeeft de mens zich in allerlei soorten strijd en doet rijke ervaring op, zowel uit zijn suksessen als mislukkingen. Talloze verschijnselen van de objectieve uitwendige wereld worden gereflekteerd in de hersens van de mens door middel van zijn vijf zintuigen, reuk-, gehoor-, gezichts-, smaak- en tastzintuig.

Ten eerste is kennis perceptueel. De sprong naar konceptuele kennis d.w.z. naar ideeën gebeurt als er voldoende perceptuele kennis is verzameld. Dit is de eerste fase in het gehele proces van kennisverwerving, de fase leidende van objectieve zaak naar het subjektief bewustzijn ervan, van eksitentie naar ideeën. Of iemands bewustzijn of ideeën (omvattende teorieën, politieke opvattingen, plannen en maatstaven) de wetten van de objectieve uitwendige wereld korrekt weergeven of niet is nog niet bewezen bij die eerste fase, waarin het nog

onmogelijk is vast te stellen of ze juist zijn of niet.

Dan komt de tweede fase in het kenproces, de fase die van het bewustzijn terugjeidt naar de situatie, van ideeën terug naar de eksistentie, waar de kennis, in de eerste fase verkre>gen, wordt aangewend in de sociale praktijk om na te gaan of de theorieën, politieke opvattingen, plannen en maatstaven het verwachte sukses oogsten. In het algemeen zijn die sukses hebben juist en die op een mislukkeling uitlopen fout en dit is in het bijzonder waar voor de strijd van de mens met de natuur. In de sociale strijd lijden de krachten, die de geavanceerde klassen vertegenwoordigen, soms een nederlaag, niet omdat hun ideeën fout zijn maar omdat zij binnen het evenwicht der in strijd verwikkelde machten, voorlopig niet zo sterk zijn als de krachten van de reakties; zij worden daarom tijdelijk verslagen maar vroeg of laat zullen ze zeker de overwinning behalen.

De kennis van de mens neemt een nadere sprong door de toets van de praktijk. Deze sprong is belangrijker dan de vorige. Want alleen deze sprong kan de juistheid of onjuistheid van de eerste sprong bewijzen, d.w.z. van de ideeën, theorieën, politieke opvattingen, plannen en maatstaven, welke geformuleerd werden tijdens het reflekteren van de objektieve uitwendige wereld. Er is geen andere manier om de waarheid te toetsen. Bovendien is

door Mao Tse-Toeng

het enig doel van het proleriaat bij het leren kennen van de wereld om deze te veranderen.

Vaak komt men slechts tot juiste kennis na vele herhalingen van het proces, leidende van het ding naar het bewustzijn en weer terug; dus leidende van de praktijk naar kennis en weer terug naar de praktijk. Dit is de marksistische kentheorie, de dialekties materialistise kentheorie. Er zijn vele kameraden, die deze kentheorie niet begrijpen. Wanneer men hen vraagt naar de oorsprong van hun ideeën, opinies, konklusies, welsprekende speeches en lange artikelen, kijken ze van deze vraag op. Zij kunnen haar niet beantwoorden en ook begrijpen zij niet dat situatie kan worden getransformeerd in bewustzijn en bewustzijn in situatie, hoewel zulke sprongen dagelijks voorkomen.

Het is daarom nodig onze kameraden te onderrichten in de dialekties materialistise kentheorie, zodat ze hun denken korrekt oriënteren en goed worden in onderzoek en studie, in het opdoen van ervaring, in het overwinnen van moeilijkheden, in het begaan van minder fouten, in het doen van hun werk en in zo hard mogelijk vechten om China tot een groot krachtig socialisties land te maken en in het helpen van de brede massa's der onderdrukten en uitgebuitenen over de hele wereld bij de vervulling van onze grote internationalistise plicht, (vertaling uit het engels: m.v. uitgave foreign language press, peking) 11

Oei-oei-feest "In Tilburg worden zoals U weet, gevestigde tradities gebroken of herschapen", schrijft P. W. Haen, organisator van mammoetfeesten, in de K.S.D.-krant op pagina 7. Eén van die doorbroken tradities is, wat betreft het K.S.D.slotfestijn, dat de feestgangers niet in rokkostuum hoeven te verschijnen, terwijl de dames wel in een huisrokje (wat is dat?) mogen verschijnen. Het zal mij benieuwen. Op de Hogeschool daarentegen zie je bij tijd en wijlen nog mensen met lange rokken naar het examenlokaaltje schrijden. Maar ja, het zal nog wel decennia duren voordat deze masochistische praktijken alléén tot Oloffeesten beperkt blijven. Zoals U wellicht niet weet, worden in Tilburg méér eeuwenoude gewoonten tot nieuw leven geroepen dan afgebroken. Want zo konstateert feestnummer P. Haen: "het K.S.D.-feest zal voor velen een stimulans vormen de faam van deze roemruchte feesten te onderstrepen". Zijn taalgebruik doet vermoeden dat hij meer met dat bijltje gehakt heeft, (cq. de braspartijen tijdens het Oloflustrum?).

Kost wat kost moet tijdens een kongres, dat reeële maatschappelijke problemen (als vervreemding en urbanisatie) behandelt en zich zogenaamd richt op de geëngageerde student, een traditie herleven, welke regelrecht stamt uit het grijze studentenverleden, waar zij hoog verheven boven de massa een wereldje opbouwen, dat gekenmerkt werd (en wordt) door tatus, pompeusheid en sensatiezucht. Nog erger, het kongres spoort zijn leden aan om voor één keer op grootse wijze hun dromen en illusies een schijn van werkelijkheid te geven.

Immers, de student die wordt meegezogen in het kielzog van de linkse beweging en daaraan meedoet omwille van de mode, maar die ondanks alles zijn archaïsche denkbeelden omtrent studentenleven bewaard heeft, krijgt nu weer volop kansen zijn opgelopen schade in te halen. Het kongres snijdt zichzelf in de vingers door orgieën op zijn grondgebied toe te laten. Want het stoot die studenten af, die op grond van dergelijke programmapunten aan de opzet van het kongres twijfelij, tenzij dat onderdeel geen reperkussie heeft op de rest van het programma. Het laatste valt te bezien.

Frans van Beek

Zo maar Soms wordt je overvallen door zo'n steriel ge voel. Geestelijk dan. Maar nu doet dat er niet zoveel toe. Het is nu lekker weer en de zon schijnt buiten. Dan zit je lekker te genieten.

Dat is iets anders dan college lopen. Daar verlicht de zon de geesten niet. Tenminste, die indruk krijg je sterk. Terwijl je zit te luisteren naar een ongetwijfeld interessant verhaal, voel je je als een citroen, die langzaam uitgeperst wordt tot er geen druppeltje meer in is. Eigenlijk zou ik nu heel deze muur voor me lekker vol willen kliederen, maar ik heb geen verf en mijn hospita zal er wel tegen zijn. Ik ben benieuwd wanneer ze de volgende teach-in houden. Zou de Moor er dan toch weer zijn?

Laten we hopen van wel: Als hij aan het woord komt, valt er altijd zo'n lekkere stilte.

Alsof het allemaal zo belangrijk is. Schijn bedriegt zeggen ze wel eens. Wist u het al: De De Algemene Bank Nederland geeft speciale studentenrekenihgen. Dan krijg je een half procent meer rente. Klantenbinding voor de toekomst noemen ze dat. Optimisten, ze denken zeker dat we later allemaal institutionele beleggers worden. Nou, dat zou wel eens vies tegen kunnen vallen. ' In Parijs is het weer vast net zo fijn als hier, nog fijner misschien. Ja dat zal wel, in Parijs is alles fijner.

Gui van Hooydonk 12

STEMMING MAKEN Mededelingen Op de sociëteit van Olof zag ik deze plakkaten: "Vereniging voortbestaan? STEM DAN!" Wat hebben de ATSO-verkiezingen met het voortbestaan van de verenigingen te maken?

Moet ik hieruit konkluderen dat zij de ATSO willen gaan gebruiken te handhaving van een stel decimerende verenigingen of moet ik er de gore insinuatie uithalen dat wij de ATSO gebruiken om de gezelligheidsver. de grond in te boren.

Ik kan hier het volgende op zeggen. De ver. krijgen ƒ 20,- per lid per jaar. Hier heeft de ATSO geen enkele afbreuk aan gedaan. Men kan dit verifiëren aan de hand van de officiële verslagen van de subsidiekie., die bij de ATSO ter inzake liggen. De verenigingen zijn zelfs enkele jaren geleden zo handig geweest minima met het curatorium vast te leggen waar zowel Olof als Askloa met het huidige ledenbestand niet meer aan toe zouden komen.

Het ligt juridisch niet in ons vermogen aan deze legale diefstal een einde te maken. Zeer tot onze spijt, dat wel. Als een groep mensen echter erop staan een vereniging te hebben, doen wij daar niets tegen, ondanks onze persoonlijke bezwaren. Ik neem overigens de praeses van Olof, P. P. van Besouw, deze verdachtmaking zeer kwalijk.

Een. ander plakkaat handelt over de manipulatie van links. Ook hier kan ik weer zeggen wie manipuleert wie?

Nu ik toch over de verenigingen bezig ben, ik ben bang dat zij in de toekomst een grote rem op de onderwijshervormingen zullen zijn. Zij zullen nog veel mensen van enig engagement afhouden.

Als U dit manipuleren noemt veegt U dan mijn argument eerst onder de tafel.

De vorming van de gezelligbeidver. houdt nog steeds niets anders in, dan het kweken van bourgeoisie. Men leert er de mores van, de levensstijl en de bourgeoisfatsoensnormen.

Over maatschappelijke problemen praat men in termen van arbeidsproduktiviteit, migratie en werkeloosheidsmarges, zonder werkelijk te beseffen dat achter al die uitdrukkingen menselijk leed en uitbuiting schuil gaat.

Men wordt naar de uiterlijke vorm klaargestoomd voor heersende klasse. Het autoritaire onderwijs is een goede training en past precies in de voor de komende bourgeois steeds vanzelfsprekender wordende gedragsverhoudingen.

Peter Schalk.

Badminton De Hogeschool kampioenschappen Badminton zullen gehouden worden op maandag 10 februari 1969.

Opgave hiervoor op de intekenlijsten of op de sporthal.

Uiterlijke inschrijvingsdatum 5 februari.

Mededelingen "Maranatha".

Aktiegroep Engagement.

De eerste poging is ondernomen om de NOVIB-aktie "X-Y" hier te introduceren. De reakties waren niet overweldigend, maar dat verwachten we ook niet van Tilburg. Onze "katholieke leefgemeenschap" is immers al zodanig vervreemd van enig christelijk aspect, dat we het geen overbodige luxe kunnen vinden om zoveel mogelijk mensen te konfronteren met de konsekwenties die men niet trekt.

Dat een sakraal gebeuren als de zondagse gedachtenismaaltijd niet maatgevend is voor ons christen-zijn, betekent op de eerste plaats dat er iets anders is wat onze christelijke geinspireerdheid bepaalt. De opdracht die hieruit voortvloeit zal ons inziens een maatschappelijke en politieke moeten zijn.

Geloven in Jezus Christus betekent: geloven in de nieuwe wereld, in de noodzakelijke revolutie, in de vrede en in de nieuwe mens.

Daartoe zullen we stelling moeten nemen, partij moeten kiezen, vóór de underdog, -de neger, de Vietnamees, de land-arbeider, de ongehuwde moeder-; dit betekent dat onze stem zwaar weegt, althans voor onszelf. Gooi hem dan ook niet weg, maar laten we dit partijkiezen ook niet beperken tot alleen de (studenten- verkiezingstijd.

Kontaktadres: Maranatha, Prof. Cobbenhagenlaan 19, Tilburg.

Werkgroep Liturgie

Wil (len) die student(en), die de foto's uit de gang, naast de A.T.S.O. kamer, behorend bij de in de voorzaal Eigen Huis gehouden Olof-tentoonstelling, heeft (hebben) meegenomen, terugbezorgen op de A.T.S.O.-kamer of bij dhr.

Domien van Gent, Havendijk 14, 's-Hertogentiosch.

Voor het komende trimester is door deze werkgroep een programma van diensten opgesteld, dat als enige pretentie heeft om in te gaan op aktuele vraagstukken. Er is ook aansluiting gezicht bij de thema's van voor de kerstvakantie, waarbij de Latijns-Amerika-mis, de Vredesmis, Maranatha-zondag en de kerstviering U nog even in herinnering gebracht worden.

We konstateren gelukkigerwijs dat het aantal deelnemers aan de dienst en, vanuit de Hogeschoolgemeenschap groeit. Een beroep op U om ook aktief, d.w.z. niet alleen als konsument, te participeren, zou een overbodigheid moeten zijn. Toch is er altijd nog behoefte aan mensen die hun dinsdagavond willen besteden aan het mee-voorbereiden van de weekend-vieringen. Het is noodzakelijk dat alle ideeën ontspruiten uit een zo gevarieerd mogelijk scala van personen (waarom alleen studenten?). Er zal immers nog veel moeten veranderen, wat zeker ook gebeurt. Doch niet met de opzet om U te versterken in Uw konsumptie-houding. Het voer zal dan minder gemakkelijk verteerbaar blijken.

Voorlopig programma van diensten: 18/19 jan. Oecumene, allenomvattende eenheid.

(Drs. A. Keune) 25/26 jan. De mens in de stad van de mens (KSD '69) (gevr. Huub Schumacher) 1 / 2 febr. "De oorlog in de ban" (Geert Ruygers) 8/ 9 febr. "Gedachten n.a.v. het Past. Concilie" (lid Comm. Gezag) 15/16 febr. "Uit! Goed voor U?" 22/23 febr. "Vasten! Goed voor U?" 1 / 2 mrt. Over ontwikkelingssamenwerking.

8 / 9 mrt. Ambt en Celibaat 15/16 mrt. Kritische wetenschap.

22/23 mrt. Wat is eigenlijk zonde?

30/31 mrt. Het lijden van Jezus Christus.

6 april PASEN: 'Het licht schijnt in de duisternis'.

Tijden van dienst: zaterdag 18.30 uur., zondag 11.30 u. (gezongen) en 12.30 uur. Kindercrèche aanwezig, 'bijeenkomst werkgroep liturgie: iedere dinsdag 21.00 u.

HOEMPAFOON/HOEMPAFOON/HOEMPAFOON PRESENTS The world famous OSCAR BENTON BLUES BAND promotion strip 31 januari, vrijdag van 21.30 uur tot 03.00 uur op Sociëteit Asgard.

31 januari, vrijdag vn 21.00 uur tot 03.00 uur op Academielaan 9, Tilburg.

Look a-bere man, this is my blues and I sing in the way I choose.

OSCAR BENTON BLUES BAND behaalde dit jaar op het Loosdrecht Jazz concours de tweede plaat categorie Oude stijL OSCAR BENTON vertolkt al jaren zijn opvatting van de CITY-blues zonder ook maar enige concessie te doen.

OSCAR BENTON heeft dan ook pas na jaren zoeken zijn kameraden in de blues gevonden. Als eerste te noemen de swingende bas.gitarist: H. J. B. HAWKINS. Later de in de jazz opgegroeide drummer:

Lonesome TANNY LANT. De groep wordt gecomplementeerd door de Fantastic left-handes BARRELHOUSE BAILEY. OSCAR BENTON BLUES BAND is uitgenodigd door de vermaarde blues-zanger MUDDY WATERS om dit jaar naar Chicago, U.S.A., te komen.

OSCAR BENTON BLUES BAND'S eerste L.P. komt 1 februari '69 uit op DECCA, daarom brengt HOEMPAFOON. HOEMPAFOON. HOEMPAFOON. HOEMPAFOON. OSCAR BENTON BLUES BAND op Sociëteit Asgard op 31 januari om 21.30 uur.

Look a-here men, this is my blues and I sing in the way I choose.

31 januari, vrijdag van 21.30 uur tot 03.00 uur op Academielaan 9, Tilburg.

31 januari, vrijdag van 21.30 uur tot 03.00 uur op Sociëteit Asgard The world famous OSCAR BENTON BLUES BAND promotion trip HOEMPAFOON/HOBMPAFOON/HOEMPAFOON

DE STRUKTUURKOMMISSIE Al sedert enkele maanden wordt er regelmatig overlegd en onderhandeld tussen de diverse groeperingen aan de Hogeschool over een nieuwe bestuursstruktuur, ingrijpende onderwijshervormingen enz.

Oorzaak was de algemene ontevredenheid, die vooral door de akties en kritiek van de studenten tot uiting kwam. Het gaat hier om fundamentele zaken dat ze voor iedereen die hier nog langer als één jaar blijft verstrekkende gevolgen zullen hebben.

Door een wederzijds gebrek aan vertrouwen was het overleg tussen ruwweg kuratorium en senaat aan de ene kant, en studenten en wetenschappelijke staf aan de andere kant aanvankelijk in een impasse geraakt. Uiteindelijk werd op basis van de door iedereen erkende akute noodzaak van struturele veranderingen een "werkgroep struktuur van de Hogeschool" ingesteld. Binnen twee maanden d.w.z. voor waarvan gezamelijk aan een nieuwe struktuur pelijke uitgangspunten te formuleren op basis 20 januari moest deze proberen gemeenschapou kunnen worden gewerkt.

De vijf groeperingen binnen de Hogeschool zijn daarbij op de volgende wijze vertegenwoordigd: Kuratorium: Bartels en Loevendie Hoogleraren: v.d. Klundert, de Moor en Schoordijk.

Wetenschappelijk medewerkers: Boerboom, Frinking en Maagdenberg.

Het overig personeel: Ligtenberg en Ermen.

Studenten: de Boer, Frijns, de Graaf, Jansma en Thomassen.

De enige sektie die een konkreet uitgewerkte visie over de struktuurveranderingen had, was de studentensektie. De diskussie heeft zich naar aanleiding van onze nota toegespitst op de twee essentiële vragen; 1. Moet er een bestuursstruktuur komen waarin ook studenten, medewerkrs en personeel neel reële medezeggenschap krijgen op alle niveau's? en 2. Moet er projektieonderwijs worden ingevoerd en hoe.

Onze nota, die het karakter heeft van een diskussiestuk en daarom beknopt en in de vorm van stellingen is geformuleers volgt volledig hieronder.

Kees de Boer.

DISKUSSIENOTA De demokratisering van de bestuursstruktuur is voorwaarde voor iedere ingrijpende wijziging in het funktioneren van de Hogeschool, omdat de bestuursstruktuur bepalend is voor alle verhoudingen binnen de Hogeonderwijs. Het is daarom noodzakelijk zo spoedig mogelijk over te gaan op een andere bestuursstruktuur, die een flexibel en ekspeïimenteel karakter heeft. Tijdens de overgangsfase moet er voor worden zorggedragen dat de diskussie over de veranderingen in de bestuursstruktuur en in het onderwijs ook feitelijk gevoerd wordt door alle betrokkenen.

Het studiejaar 1969-1970 kan als tussenfase dienen waarin de nieuwe struktuur grondig wordt voorbereid. In het jaar. 1970-1971 zou ze dan in werking moeten treden. Pas nadat de formele beslissingsstruktuur op deze wijze gedemokratiseerd is, zal het proces van materiële demokratisering de afschaffing van de autoritaire strukturele verhoudingen werkelijk op gang komen. De vorm en inhoud van het onderwijs zijn omgekeerd ook weer bepalend voor de bestuursstruktuur. Omdat het onmogelijk is een werkelijk goede bestuursstruktuur in te stellen, terwijl de basis daarvoor, een geheel ander onderwijs, nog ontbreekt, zal het noodzakelijk zijn een overgangsvorm te vinden die een flexibel en eksperimenteel karakter heeft.

1. De bestuursstruktuur.

Kritiek op de bestaande situatie.

De volledige onmondigheid van de studenten en de gedeeltelijke mondigheid van de wetenschappelijke medewerkers, die de huidige bestuursstruktuur veronderstelt staan in schrille tegenstelling tot de pretenties van het "wetenschappelijk onderwijs".

De geïnstitutionaliseerde ongelijkheid tussen studenten en docenten waarbij de eersten zich onderwerpen en beloond worden voor passief konformistisch reproduceren en de tweeden beslissen, kennis overdragen en kontroleren, is enorm schadelijk voor het onderwijs.

De huidige hiërarchie met zijn standen (b.v. 6 rangen voor docenten) en de irrationele almacht van de hoogleraren werkt enorm remmend op de zo noodzakelijke veranderingen.

Het alternatief kan er alleen een zijn dat berust op het principe van zeggenschap voor de betrokkenen. De basis hiervoor wordt gevormd door de wijze waarop de beshssingen worden genomen op fakulteitsniveau en op hogeschoolniveau. a. De fakuiteitsraad.

Deze heeft bevoegdheid over het onderwijs en beheer op fakulteitsniveau.

Samenstelling: paritair uit de twee groepen van betrokkenen nl. studenten en docenten (het overig personeel lijkt haar betrokkenheid meer op Hogeschoolniveau te hebben). Niet-paritaire vertegenwoordiging betekent dat deskundigen beslissen over zaken waarin zij deskundig zijn.

Dit is het grondbeginsel van de technokratie. In een paritair samengestelde raad beslissen ook niet specideskundigen over het gehele beleid. Dit houdt in dat alle adviezen die op specifieke deskundigheid berusten in de vergadering verdedigd en toegelicht moeten worden; dit is een beginsel van demokratie.

Het fakulteitsbestuur.

De fakuiteitsraad kiest een bestuur voor de beleidsuitvoering en de dagelijkse gang van zaken. b. De Hogeschoolraad.

Deze heeft onderwijs- en beheersbevoegdheid op hogeschoolniveau en vervangt dus de senaat en het kuratorium.

Samenstelling: paritair uit de drie geledingen van de hogeschool: studenten, docenten en overig personeel Het Hogeschoolbestuur.

Dit bestaat uit drie tot vijf full-time bestuurders die jaarlijks worden benoemd door de hogeschoolraad, en de beleidsuitvoering op zich nemen.

2. Onderwijs.

Kritiek op de huidige situatie.

De statistische hiërarchie in de didaktische en bestuurlijke verhoudngeh bepalen de studie doordat ze uitsluitend kennisoverdracht mogelijk maken. De kennisoverdracht vereist een eksamengerichtheid die de studie heeft ontmenselijkt, volkomen verfeitelijkt en zeer ineffektief gemaakt.

De studenten wordt niet meer geleerd te denken, kritisch en kreatief te zijn, maar om jaarlijks te reproduceren.

De vorm van het kollege sluit kritiek op de inhoud ervan uit Kennis verschijnt als individuele onaantastbare kwaliteit van de orator, van de kant van de studenten als massale indentifikatie met het voorgedragene. Het vak valt samen met het totaal van de geëksamineerde stof. Het onderwijs en het onderzoek zijn tot grote schade van beide vrijwel volledig afgescheiden.

De politieke aspekten en vooronderstellingen worden stilzwijgend buiten beschouwing gelaten, en inhoudelijk is de gedoceerde stof volkomen systeemkonform en louter beschrijvend. Het onderwijs en de peronnlijke vorming tenslotte zijn volkomen gescheiden, waarbij de vorming feitelijk achterwege blijft.

Er moet op korte termijn een werkgroep worden ingesteld die de uitvoering van projektonderwijs voor alle eerstejaars in sept. 1969 gaat uitwerken. Voorwaarde voor de invoering ervan is dat ze van het begin af aan spontaan i.p.v. burokratisch wordt ingevoerd. De uitwerking zal door de studenten en docenten gezamelijk moeten gebeuren.

Voor ouderejaars moeten er mogelijkheden komen om zichzelf te organiseren tot projektiegroepen. De eksameeisen zullen in die gevallen zeer flexibel toegepast moeten worden.

3. De Funktie De funktie van de Hogeschool is ongeveer als volgt samen te vatten: 1. onderwijscentrum op tertiair niveau 2. onderzoek 3. maatschappijkritiek 4. maatschappelijk "forum" Kritiek op de huidige situatie.

Behalve de kritiek die al onder 2 (onderwijs) vermeld staat is het belangrijkste punt het isolement van de Hogeschool.

Haar funktioneren wordt uitsluitend van belang geacht voor een klein geselekteerd groepje deelnemers, terwijl ze eigenlijk voor de hele bevolking belangrijk zou kunnen en zou moeten zijn.

De Hogeschool moet dus worden opengesteld voor iedereen. D.w.z. dat ook buitenstaanders het onderwijs kunnen volgen, dat ze de lezingen e.d. bij kunnen wonen, (Studium Generale b.v.) en dat ze van allerlei faciliteiten gebruik kunnen maken, zoals de bibliotheek, het talenpraktikum enz. De Hogeschool moet veel meer het karakter krijgen van een Volkshogeschool.

Het isolement t.o.v. het overig tertiair onderwijs in Tilburg moet worden opgeheven. Er zal aktief naar integratie gestreefd moeten worden. Een eerste stap kan gezet worden door een aantal keuzevakken van de andere schoten toe te staan (b.v. kunstegschiedenis).

Wat betreft onderwijs, onderzoek en maatschappijkritiek zie verder punt 2.

ADRESWIJZIGINGEN M. J. W. Steemers, naar Kamgarenplein 48 C. A. M. Heemskerk, naar Spoorlaan 96 Mej. I. M. A. Hnijbregts, naar Goirkestraat 159 1. A. M. Polman, naar Prof. Verbemelaan 72-2 A. D. Hack, naar Leiden E. J. T. M. Reckman, naar Prof. Verbemelaan 74-17 W. I. M. Thevissen, naar Prof. Verbemelaan 92 I. M. Hardy, naar Tobias Asserlkan 322 W. M. Franken, naar Prof. Verbemelaan 70-12 J. Th. van Luyk, naar Prof. Verbemelaan 74-14 J. F. P. M. Schram, J. M. van Nassaustraat 15 J. A. I. M. van Dyck, naar Puccinistraat 353 A. A. M. Keijzers, Prof. Verbemelaan 72-5 A. B. T. N. van Schalk, naar Koopvaardijstraat 24 V. J. M. Hoefnagel, naar Ringbaan Oost 285 I. A. I. Kemps, Wilhelminapark 108 A. J. M. Handgraaf, Prof. Verbemelaan 72 F. C. J. Hamann, naar Ringbaan Oost 118 M. M. A. J. Buijs, naar Heuvelring 55 Drs. Q. M. M. van Bijsterveld, naar Geerten Gossaertdreef 10, Tilburg.

J. B. A. M. Metsaars, naar Burg. Sweensplein 34, Rijen.

Het alternatief is projektonderwijs.

Het leerproces moet spontaan verlopen, gebaseerd zijn op de interesse, de aktiviteit en de kreativiteit van de deelnemers. Het moet kritisch denken stimuleren en gericht zijn op het begrijpen van de werkelijkheid. Dit vereist dat de studie niet wordt vastgelegd door eksameneisen, maar zich ontwikkeld als een project, d.w.z. dat de studie intern wordt bepaald door de ontwikkeling van het inzicht zelf, i.p.v. ekstem door van buiten opgelegde eisen.

De studie wordt georganiseerd in projectgroepen, waarvan de deelnemers gezamelijk het tema en de wijze van bestudering formuleren, of dit eventueel door een kleinere gemengde kommissie laten voorbereiden. De groep komt regelmatig bij elkaar, waarbij de deelnedan verslag uitbrengen van hun werkzaamheden, en diskussiëren en beslissen over de voortgang en de richting van het projekt.

De projektgroep mag hierbij niet gehinderd worden door discipline- of fakulteitsgrenzen. Een geïtegreerde interdisciplinaire aanpak is vereist. Eksamens en testamen zouden moeten vervallen. Kollektief verworven kennis wordt niet meer individueel getoetst. Over ieders deskundigheid en over de beoordelingswijze en de kriteria oordeelt de gezamenlijke vergadering van deelnemers.

De invoering van projecktonderwijs kan alleen slagen onder bepaalde voorwaarden: 1. afschaffing van de autoritaire didaktische verhoudingen.

2. zeggenschap van de betrokkenen.

Het is daarom vrijwel zinloos projektieonderwijs te gaan uitproberen met een of twee groepen van 15 studenten binnen de huidige struktuur, omdat dan niet voldaan is aan de voorwaarden voor de noodzakelijk spontaniteit.

P0SJET 27-31 jan.

MINIE

FILMS-buitenlands experimenteel.

SINIE

^

\/pCCIl< Y EiOOICi

Programmaboekjes verkrijgbaar.

Y ALLiUlJ ^

«affiches".

ver

^ e r «programma'1

13

studenten - wintersportbureau

/

/

LUDIEK

S k i - r e i z e n v a n K e r s t m i s t/m P a s e n

#f

Prima hotels in veie bekende wintersportplaatsen

Ski-interacademinale e n nationale •

l

•

I • I

•

1

op 17 en i a januari 1909 te Mayrhofen (Tirol)

studenten-ski-kampioenschappen Inlichtingen en brochure: LUDIEK" BANSTRAAT 19 AMSTERDAM-Z TELEFOON 791793-731489 H.F.A. MARCADANT

Het grote plezier dat U kunt beleven in vacanties, op wandeltochten, op het water en in de bergen, wordt letterlijk en figuurlijk vergroot door het gebruik van een goede foto- of film-camera.

Heel de bewegende wereld staat voor U open. Het plezier wat U ook heeft bij het monteren van uw eigen films, en de mogelijkheid van geluidsmontage: het is allemaal haalbaar voor Iedereen . . . .

Of gaat Uw interesse uit naar een goede reflex-camera, waarmee U prachtige dia's maakt ?

Wij leveren U al deze apparaten en toebehoren en geven U alle voorlichting en medewerking en staan altijd voor U klaar.

MODERNE LEVENSVERZEKERING automatische groei van het verzekerde bedrag door unieke winstdeling...

tussentijdse verhoging van uw verzekering door optiesysteem onafhankelijk van gezondheidstoestand...

zonder geneeskundig onderzoek terstond en blijvend verzekerd door inzending van certificaat

Wij vervaardigen eveneens: PASFOTO'S - PORTRETTEN - BRUIDSREPORTAGES BRUIDSFOTO'S OOK IN KLEUR. EVENEENS INDUSTRIE EN RECLAME FOTO'S

HOLLANESCHE SOCIËTEIT V A N LEVENSVERZEKERINGEN N.V. A21807

Foto HAGEMAN GILZE PLEIN 5-6, nabij de kerk

14

TEL. 01605-485

DE HOLLANDSCHE SOCIËTEIT MAAKT DEEL UIT VAN DELTA VERZEKERINGSGROEP N V

HOOFDKANTOOR NEDERLAND: AMSTERDAM-C HERENGRACHT 475

HEADOFFICE FOR CANADA: TORONTO 1130 BAY STREET

0,38 (uit de bundel: gezangen op zolder)

^

.^

Krimineel, onbaatzuchtig, verdwaasd, noemde zij het idee om voortaan niet meer verder te leven.

Hoe kwam zij tot deze voor haar zo belangrijke stap?

Wel, in het kort geschetst komt het neer op het volgende: Vorige week had zij per ongeluk majonèze gedaan bij de pudding met ananas, en dat had tot gevolg een verhoogde produksie van gerozandendrozuren in haar spijsverteringsorganen. Tot overmaat van ramp had zij ook nog de appelsap aan de verkeerde kant van het glas ingeschonken; volgens de regels van het huis werd dat gedaan aan de rechterzijde van het glas, maar zij had per ongeluk de linkerzijde voorstaan. Alia, laten we niet afdwalen, want tenslotte zit het zo: haar werkgeefster, Jolinda Frenzedo-Brakanini-van Schutstaan'voor (van meksikaans-hongaars-turkse komaf), had haar voor het eerst sinds 21 jaar een berisping gegeven. Na 21 jaar trouwe dienst kon zij dat niet verdragen. 21 jaar geen verkeerde handeling, geen ongesteld woord (ze was doofstom, trouwens): een smetteloze reputasie!

Ze had niet eens iets gezegd bij dat geval van insest, toen de zoon des huises (21 jaar later een beroemd sjirurg, vooral bekend door hoofdtransplantaties, en nu, op zeven-jarige leeftijd, al volop bezig ,met gelegenheden te scheppen om muizen te laten paren), bij zijn moeder (de freule zelf, en dientengevolge hoofd van het gezin, want zij leefden al in een matriarchaat; zij was evenwel wel 58 jaar) een kind had verwekt (door de bloedproef te nemen, was komen vast te staan dat zijn jongere broertje onmogeluk de gelukkige kon zijn; tussen twee haakjes ( ) zijn vader was al veertien jaar dood, zodat zijn moeder onmogeluk tot de progressieven gerekend kon worden, zij had immers veertien jaar geiligheid opgespaard). Dat de jongeman voor de prestatie onderscheiden diende te worden onderschreef ze niet, maar toch . . . ergens had ze best in de plaats van haar werkgeefster willen zijn, al was het alleen maar om uit te vinden hoe het was.

Eens had ze bijna haar zelfbeheersing verloren, toen de hele familie aan het waterpokeren geslagen was (het was weer een idee van oom Jozef, die er een onblusbaar verlangen in scheen te scheppen mensen te zien baden).

Toen ze al die mensen telkens weer de trappen op zag stormen, om met ermmers en teilen de badkuip leeg te scheppen, die zij dan weer moest vullen, had ze bijna een obsene opmerking gemaakt, over oom Jozefs inspirasietalent, maar verder dan: „U kunt toch beter . . .", kwam ze niet. Gek, hè, maar niemand had verdere notisie van haar genomen, dan dat ze elke dag opa zun warme pantoffels bracht en dat die dan geenszins juichend zei: „dank je, Martha, (want zo heette ze!).

Reaksies als: wat een aardig . . . (vul zelf maar in), wat een lojaal . . . schaap (of zoiets), maar nooit in de trant van: wat een lekker dier! (een mens/dier wel te verstaan).

Wel, nu kent u de hele geschiedenis, en oordeelt u nu zelf, was het terecht of niet dat zij voor deze mis-handeling een be-rispend standje (69) kreeg. Of vindt u net als ik dat er ook met rede gehandeld dient te worden, wat denkt u van een voor straf op blote voeten naar bed gaan, of met handschoenen aan eten, of iets dat lijkt op een derdegraads oprisping, maar een berisping, neen, net iets tè.

Dat ze daar nu lag onder een laag aarde, was beslist niet Mar schuld. Iedereen wist, dat ze hiepergevoelig was voor dat soort dingen en had daar eigenlijk rekening mee te houden.

ONDERWIJS •nds Posthumus en Boekraad/Van Nieuwstad zün er al heel wat suggesties over 'onderwijs' gedaan. Deze hele diskussie — evenals de plannen overigens — beweegt zich op akademisch niveau. Van studentenzijde ontstaan zo hu en dan kontakten met middelbare scholieren, maar het is de vraag of die kontakten op zich het middelbaar onderwas kunnen veranderen. Wanneer men onderwijshervorming 'vanaf de basis' voorstaat, is het noodzakelijk om meer in algemene termen te denken en niet vanuit de eigen 'wetenschappelijk-onderwijspositie'.

Voor de goede orde moet wel even vermeld worden, dat — waar nodig — leerling, scholier, student etc. met 'onderwijsvolgers' worden aangeduid en leraar,onderwijzer, kleuterleidster, hoogleraar etc. met 'onderwqsgevers'.

1. Onderwijsr 'n definitie 1.1. Het gezin wordt vaak als de meest natuurlijke sociale eenheid gezien. Hieruit vloeit nogal eens de opvatting voort dat opvoeding in kleuter- en lager onderwijs op de verhoudingen binnen bet gezin moet aansluiten en voortbouwen. Daarmee is echter nog niet gezegd hoe de gezinsverhoudingen zouden moeten zijn. Toch is het mogelijk van opvoeding in het gezin een soort normatieve onschrijVing te geven: ze dient opvoeding tot zelfstandigheid te zijn.

1.2. Men kan vanuit deze omschrijving tot een bepaalde definitie van onderwijs proberen te komen. Zo kun je onderwijs opvoeding tot zelfstandigheid noemen. Men kan zich natuurlijk afvragen wat voor nut zo'n definitie heeft. Onderwijsdoelstellingen verschillen dikwijls van school tot school en voor vele onderwijsgevers dienen ze zonder meer als uitgangspunt voor hun werk. Desondanks zouden door een dergelijke omschrijving van wat je in het algemeen onder onderwijs verstaat, onderwijsgevers zowel als onderwijsvolgers beter weten, waar ze aan toe zijn.

Dat wil nog niet zeggen, dat je het bovenvermelde uitgangspunt van opvoeding tot zelfstandigheid absoluut moet stellen. Men kan van mening verschillen en diskussies over uitgangspunten kunnen alleen maar verhelderend werken.

2. Opvoeding 2.1. Het is uiteraard nodig om je af te vragen wat opvoeding binnen deze definitie betekent. Allereerst moet men elke 'zalvende' betekenis, die ooit aan dit woord gegeven is, direkt vergeten. Opvoeding is vooral begeleiding van de persoon in zijn natuurlijke ontwikkeling van de persoon naar de volwassenheid. De vraag is nu nog wat begeleiding, natuurlijke ontwikkeling en volwassenheid betekenen.

2.2. De ontwikkeling van de persoon is pas dan natuurlijk, wanneer ze van binnen uit komt. Hierbij moet elke gedachte, elke aktiviteit, die uit de persoon voortkomt als belangrijk gezien worden. In deze zin kun je ontwikkeling natuurlijk noemen als je in staat bent elke gedachte, elke daad, elk gevoel van jezelf belangrijk te vinden.

Begeleiding wordt dan slechts in zoverre noodzakelijk, als je in je ontwikkeling laat blijken anderen nodig te hebben.

3. Zelfstandigheid 3.1. De term volwassenheid is moeilijk hanteerbaar, omdat je niet zomaar iemand al of niet volwassen kunt noemen. Toch zou zelfstandigheid best eens kriterium voor volwassenheid kunnen zijn. Zo zou je kunnen zeggen dat je eerst dan volwassen bent, als je er in geslaagd bent een eigen persoonlijkheid te vormen.

3.2. Maar is zelfstandigheid hetzelfde als volwassenheid Het ligt er natuurlijk aan welke eisen je aan zelfstandigheid wil stellen. M.a.w. wanneer mag je iemand zelfstandig noemen?

Vooral met betrekking tot onderwijs is het belangrijk, dat de onderwijsvolger zijn kreativiteit kan behouden èn verder ontwikkelen. En om die kreativiteit te kunnen behouden, moet je kritisch kunnen zijn. Niet alleen ten opzichte van de onderwijsgever, maar ten opzichte van de gehele samenleving.

Een kritische houding alleen is echter niet voldoende: Ook wanneer men geen onderwijs meer volgt moet men in staat zijn de wereld vanuit een bepaalde visie te beschouwen. In zo'n visie zou dan mondiaal denken tot uitdrukking moeten komen. Je zou het ook wereldbewustzijn kunnen noemen. Wanneer je beweert dat wereldbewustzijn in het Nederlands onderwijsbestel duidelijk tot uiting komt, dan is dat op te vatten als op-de-zaken-vooruitlopen.

Het kan echter nooit een reden zijn, om wereldbewustzijn niet als belangrijke voorwaarde voor zelfstandigheid te noemen.

3.3. Deze drie eisen voor zelfstandigheid moet men niet al te strikt opvatten. Men mag ze bovendien niet zien als een uitputtende opsoming. Ze zijn dus

De begrafenis was sober. Op een laatste dankwoord van de pfarrer na, zei niemand eigenluk iets (er waren trouwens maar twee mensen: bovenvermelde en de misdiender). Oh ja, er was ook nog een klein vogeltje, maar dat huilde, want het liet geloof ik een druppel (. . .) vallen, midden op de wastobbe . . . . epifant

voor diskussie vatbaar. Wanneer men zulke eisen absoluut gaat stellen, dan is natuurlijk niemand volwassen.

4. Betekenis van opvoeding tot zelfstandigheid 4.1. Iemand die volgens bovenstaande omschrijving zelfstandig is, zou je een open mens kunnen noemen.

Een open mens is iemand die zoveel mogelijk vrij is, zowel van zichzelf als van zijn omgeving/ Vrij van je omgeving ben je als je alle invloeden die op je inwerken, persoonlijk kunt verwerken.

Vrij van jezelf ben je, als je jezelf hebt kunnen losmaken van eigen verleden en eigen toekomstverwachtingen.

4.2. Wanneer iemand zo'n open mentaliteit heeft, dan zou je hem werkelijk menselijk moeten noemen.

Menselijk in de zin van geëngageerdheid, bereidheid tot luisteren en tot het volgen van eigen impulsen. Daarom begint volwassenheid op het moment, dat je zaken als kreativiteit, kritisch vermogen en wereldbewustzijn belangrijk gaat vinden.

5. Wat moet er veranderen?

5.1. Vanuit deze Opzet is verandering van de basis van de menselijke persoon een noodzakelijke voorwaarde voor onderwijs. Als je van de huidige situa" tie uitgaat is verandering binnen een generatie misschien wel mogelijk. Door de verschillende hoofdvormen van onderwijs - kleuter — en lager onderwijs, middelbaar onderwijs en hoger onderwijs te beschouwen is het mogelijk een beeld te krijgen van de huidige situatie en wat daarbinnen veranderd moet worden.

5.2. Bij het lager en kleuteronderwijs zou het principe moeten gelden dat de school er is voor de kinderen en niet andersom. Het mag nooit de opzet zij om kinderen, die stuk voor stuk uit een apart milieu komen, in een bepaalde richting op te voeden. Veeleer moet men op de gezinssituatie aansluiten. Natuurlijk is het zo, dat bok de algemene opvattingen omtrent huwelijk en gezin de onderwijsideeën in Nederland bepalen. Daartegenover staat echter dat opvattingen over huwelijk en gezin óók fout kunnen zijn. Met name onderwijsgevers zouden beter geschoold moeten worden. Je vraagt je soms af of onderwijzers en kleuterleidsters wel voldoende kreatief, kritisch en geëngageerd zijn.

5.3. De mentaliteit van de leerling in het middelbaar onderwijs hangt natuurlijk voor een groot deel af van opvoeding in het gezin en voorafgaande scholing in kleuter- en lager onderwijs. Het zal er daarom van afhangen in welke mate een bewuste begeleiding naar 'openheid' noodzakelijk is. Men kan zich ook de situatie voorstellen dat een leerling zijn leraar stuwt in de richting van openheid.

Die leraar zelf is in de huidige situatie na het behalen van graad of middelbare akte vrijwel meteen bevoegd om het onderwijs in te 'duiken'. Het behalen van een pedagogisch getuigschrift is nu niet direct op te vatten als scholing in kreativiteit, kritische denken en geëngageerdheid. Vervanging of verzwaring van het veel te gemakkelijk te behalen pedagogisch getuigschrift is daarom de enige oplossing.

5.4. Hoger ondehvijs moet men zien als een term die zowel wetenschappelijk als hoger beroepsonderwijs omvat.

Bij de aankomende student is het al of niet hebben van een open mentaliteit vooral afhankelijk van opvoeding binnen het gezin en ervaringen, opgedaan in de middelbare-schooltijd. Maar ook studenten onderling kunnen elkaar beslissend beïnvloeden. Van opvoeding in het gezin, ervaringen en onderlinge beïnvloeding hangt het nu juist af of men de onderwijsgever voldoende tegenspel kan bieden. Er wordt hier gesproken van tegenspel, omdat het moeilijk te bepalen valt, in hoeverre de onderwijsgever de kritische en kreatieve reakt ie van de student op de geboden stof waardeert en stimuleert. ^Vooral omdat je een- 'hoger-onderwijsgever' moeilijk een nog nogere scholing kunt geven. Maar, zoals gezegd, binnen een generatie kunnen alle posities verwisseld zijn.

6. Bovenstaande is geenszins bedoeld als star schema, waarbinnen alle nieuwe ontwikkelingen geïnterpreteerd kunnen worden. Het was slechts een poging om te komen tot een allesomvattende visie op onderwijs vanuit de menselijke persoon. Hopelijk was dit een betoog, waarvan de apriori's afdropen. Het kan nooit de bedoeling zijn om een hete brij van woorden de analyseren, maar wel om te kijken wat er achter allerlei woorden kan steken.

Gui van Hooijdonk.

15