1997 12 11

UNIVERS

Bijna een op de vijf eerstejaars blijkt last te hebben van heimwee naar de ouders, de geboortegrond of zelfs het huisdier. Nederlandse studenten missen vooral pa en ma.

Bij de meesten is het overigens na een half jaar over.

Op donderdag 18 december verschijnt het laatste nummer van Univers van dit

mijn wal agen

nummer in 1998 komt uit op 15 januari. Mededelingen,

Behahe

advertenties en matsers voor

ZEKER NIET NIX ing meer ■be­

biertje

Studenten zouden apathisch, materialistisch en niet politiek geïnteresseerd zijn. Letterenstudent Martin Schravesande is overtuigd van het tegendeel. Al wordt dat niet meer van de daken geschreeuwd.

dat nummer kunnen worden ingeleverd tot donderdag 8 januari, 13.00 uur.

2 3 4 6

tb , ' ^l ? * f TÉ " *

kalenderjaar. Het eerste

tegen

ste

Vyok in dit nummer Smachtende reebouten Teveel bijzonder hoogleraren Mensenrechtenprijs Propjes en wetenschap

HEIMWEE

emar­

iseen

Brabant

Jaargang 35 • 11 december 1997 • N u m m e r 15

m

UNIVERS ROND KERST

en

W e e k b l a d v a n de KathoiieAe Universiteit

PSYCHOPATEN EN SERIEMOORDENAARS

» „ ,

charmant,,intelligent en toch met een bijl je ouders om het leven brengen. Het komt meer voor dan we denken, zo blijkt uit het promotie­onderzoek dat Willem Martens aan psychopaten wijdde.

i

^

■ 8 9 14 15

Hygiene in Brabant Agenda De MUB en brieven Cultuur

gul­ en zijn drinken laat en inde

NWO verdeelt geld vooral onder medische en bètastudies

Letteren houdt uitzicht op miljoenen, CentER buiten de prijzen

zijn »e alwed­ ener ge­

De onderzoekschool van de Tilburgse economen, CentER, is afgevallen in de dans om de miljoenensteun voor toponderzoek die de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onder­ zoek (NWO) beschikbaar stelt. Ook de vakgroep Methoden en

cbui­ s buddy. '

Technieken van Onderzoek (sociale faculteit), die participeert in

of bel

de landelijke onderzoekschool lOPS behoort tot de afvallers. Let­

datie en ; tad raakt i mei i

teren, dat deelneemt in het interuniversitaire Center for Langua­ ge Studies is wel doorgedrongen tot de tweede ronde.

ddy en er bier campus. in van

NWO ontving van 34 samenwer­ kingsverbanden van onderzoekscho­ len aanvragen voor de extra steun van drie tot tien miljoen gulden per jaar, gedurende tien jaar. Zij kunnen met

deze financiële prikkel uitgroeien tot excellente onderzoekscentra, die tot de wereldtop behoren, zo hoopt NWO. Na de eerste selectie zijn nu elf aan­ vragen doorgedrongen tot de tweede

ronde. D ie moeten nu verder uitge­ werkt worden. In april zullen de aan­ vragen van vijf tot zeven onderzoek­ scholen of combinaties van scholen gehonoreerd worden.

Minister Ritzen heeft eerder dit jaar aan de Tweede Kamer geschreven dat bundelingen van meer dan één school 'slechts in uitzonderlijke gevallen' steun kunnen krijgen. Bij voorkeur steekt hij geld in plannen waaraan slechts één onderzoekschool mee­ doet. Slechts vijf van de nu uitverko­ ren plannen voldoen aan die eis.

De Tilburgse letterenfaculteit parti­ cipeert in een van de elf geselecteer­ de onderzoeksvoorstellen. Het project Language in interaction is ingediend door de Landelijke Onderzoekschool Taalkunde (LOT), die bestaat uit vier

■ CLS-directeur R. van Hout: "Eig I [Archieffoto; Rien Siers)

onderzoeksinstituten waarvan het Center foi Language Studies (CLS) ­ een samenwerkingsverband tussen Tilburgse en Nijmeegse taalweten­ schappers ­ het grootste is. In het on­

derzoeksvoorstel worden de drie ni­ veaus van taalonderzoek ­ de struc­ tuur, de betekenis en het gebruik er­ van ­ voor het eerst met elkaar ver­ bonden. Een van de drie trekkers van het project is KUB­hoogleraar Henk van Riemsdijk (formele taalkunde).

CLS­directeur prof.dr. Roeland van Hout zegt 'erg blij' te zijn met de er­ kerming. Hoeveel geld het project de letterenfaculteit kan opleveren, kan Van Hout nog niet zeggen. "Het is veel minder dan de tien miljoen per jaar die bijvoorbeeld CentER had kun­ nen binnenhalen. Bij een samenwer­ kingsverband als het onze moet alles gedeeld worden." lEES VESCER OP PA618A i 4 .

,want colleges

Tutoraat rechten leidt tot studiesucces

an­

Eerstejaars met 'bijlessen' presteren een stuk beter

lijk c cboice niet zo er niet Ook de

Eerstejaars die hebben meegedaan aan het tutoraat bij rechten slagen vaker en met betere cijfers voor ten­ tamens dan hun collega's. Het sla­ gingspercentage voor de propedeuse ligt bij tutoraatdeelnemers twintig procent hoger. Dat blijkt uit een eva­ luatie­onderzoek van de faculteit.

en (Ie , dan is 'dat de was. de eora­ ecbter

Het tutoraat is een vorm van bijles door ouderejaars studenten, waarvoor eer­ stejaars zich vrijwillig kunnen opge­

land. Je

ven. In groepjes wordt de stof van de hoofdvakken van de propedeuse doorgenomen en geoefend. D ie stu­ diebegeleiding kost eerstejaars zo'n zes uur extra in de week. De rechten­ faculteit startte met het tutoraat in het najaar van 1996, met name om het al jaren teleurstellende propedeuse­ rendement te verbeteren. Negentig studenten deden er vorig jaar aan mee. t£mm«smtoppmmA4,:

heuvel­ beber

Advertentie

ikbeb nvall

Studenten Symfonie O rkest Ananta

.Er op de zoekt ' café het

RUBRW

VER­ HEN OP

P

IN D E WACHT Richard Goldstone (voorgrond), Daniël Cohn Bendit (midden) en Lawrence Weiskrantz in afwach­ ting van hun gang naar de aula waar ze op donderdag 4 december een ere­doctoraat van de Tilburgse universiteit ontvingen. De plechtigheid was bij vlagen indrukwekkend, hoewel de inmiddels derde rede van rector magnificus De Klerk over onderwijsvernieuwing achteraf op minder bijval mocht rekenen.

Cohn Bendit, in een groen fluwelen jasje in plaats van het bij deze gelegenheden gebruikelijke rokkostuum, brak een lans voor vernieuwing van de academische plechtigheid zelf. "Waarom spelen ze hier nog steeds Bnich en Schumann, en geen Noord­Afrikaanse raï. En waarom zie ik tussen al die zwart geklede professoren zo weinig vrouwelijke hoogleraren'" Zijn pleidooi werd onderstreept door de matige belangstelling van de Tilburgse acade­ mische gemeenschap. Net als hij eerdere, vergelijkbare gelegenheden was de aula nauwelijks meer dan de helft gevuld. [Foto: Joep Lennartsj

r

e

s

e

n

t

e

e

r

t

*WINTERCONCERT* Mozart: Ouverture 'die Zauberflöte' Weber: Klarinetconcert nr 1 in f­moll Beetlioven: Symfonie nr 1 in C dirigent Antony H ermus

solist Marcel Geraeds

17 december Majella G. Kerk Wassenaerlaan 32 Tilburg Aanvang 20.30 uur Entree ƒ10,00 wk: Spiero Muziek Willemllstraat 4 Tilburg " 5423223

,K^\ieS^c/,

UNIVERS Weekblad van de Katholieke Universiteit Biabant Redactie-adres W a r a n d e l a a n 2, 5 0 3 7 AB Tilburg. Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Kamers A 15, 16 en 17 Telefoon013-4662277.

Fax 0 1 3 - 4 6 3 0 1 4 S E - m a i l Schendel@kub.nl Redactie Pieter Siebers (hoofdredacteur, tel. 2926), Michel Knapen 12506), LmdavanTilburgl3330), Yvonne Verschuren (archief en documentatie, 3409) Redactiesecretariaat Angela van Schendel, kamer A 17(2277) Opmaak Michel Dierckx, drukkerij Em de Jong (2272) Medewerkers (2272) Mark van Assen, Jan Boelhouwer, Oscar van Dam, Stijn Dunk, A d n a n van den Eerenbeemt, Paul Frissen, Bert Heffels, Leon H e u t s , M a r l o e s Hooimeijer, Wieneke Kok, Jan Magnus, Quinjn Metz, Herman de Regt, Karel Soudijn, Jelle Wils Ageadapagina Angela van Schendel (2277), E-maiL Schendel® kub nl Fotografie Enk van der Burgt Tekeningen Hans van den Tillaart Hoger O n d e r w i j s Persbureau (HOP) Univers m a a k t deel uit van het H O P waarbij aile univers i t e i t s k r a n t e n a l s m e d e een aantal hogeschoolbladen zijn aangesloten. Redactie Frank S t e e n k a m p , H a n n e Obbink, Matthe ten Wolde. Telefoon 0 7 1 - 5 2 3 6 1 5 1 , fax 071-5232 138 Drukkerij Em de Jong, Baarte Nassau Redactieraad Univers is een onafhankelijk weekblad dat wordt uitgegeven door de Katholieke Universiteit Brabant. De onafhankelijke positie en de taakstelling zijn neergelegd m een door de universiteitsraad vastgesteld redactiestatuut. De redactieraad ziet toe op de naleving daarvan.

Leden. dr. H Evers, dr R.de Groof, l. de Kort, dr. ing W van Oorschot, S. van Puffelen, P. T u y t e l a a r s , dr. A. Vallen (voorzitter), J van Vugt, prof. dr. W. Witteveen, M Ackermans (adviseur) '1 Advertenties Angela van Schendel (2277) Bureau Van Vliet, Postbus 20, 204alAA Zandvoort Tel 023-5714745, fax 0235717680 Kopij, matsertjes en mededelingen Materiaal kan aangeleverd worden tot uiterlijk donderdag voor de week van verschijn i n g t o t 13 00 u u r op h e t redactiesecretariaat Matsertjes m o e t e n c o n t a n t afgerekend worden en bij voorkeur op floppydisc (alleen WP5.1) worden aangeleverd, memoberichten graag per elektronische post (schendel@kub nl) Aboiinem enten S t u d e n t e n en o u d - p e r s o neelsleden f 25,- per jaargang, mstelliijgen en m e n s e n van b u i t e n de u n i v e r s i t e i t s g e meenschap f 50,-. Bij opgave voor een-abonnement zijn no dig naam, adres, woonplaats en (voor s t u d e n t e n ) A N R n u m m e r Opgave bij het redactiesecretariaat. Toezending geschiedt pas na betaling Copyright Het is verboden zonder schriftelijke t o e s t e m m i n g van de hoofdredacteur artikelen, illustraties of foto's geheel of gedeeltelijk over te nemen.

UNIVERS

"Het wetsvoorstel beeft slechts een beperkt belang voor de praktijk, bet is vooral een gebaar. Het is namelijk geen onverkort recht op deeltijdwerk, want de werkgever kan tegenwerpen dat er zwaarwegende redenen zijn om iemand geen deeltijdwerk te gunnen.

Het is wel van belang dat de bewijslast bij de werkgever komt te liggen: die moet aantonen dat bet niet mogelijk is dat de werknemer part-time gaat werken. Maar ik vraag me af of er veel werknemers zijn die zullen doorzetten als de werkgever zich negatief opstelt.

"Misschien hebben werknemers wel recht op deeltijdwerk. Alleen in uitzonderingsgevallen is bet beter om full-time te werken. Er is in onderzoek al meerdere keren aangetoond dat het in bijna alle functies goed mogelijk is om part-time te werken, zeker voor 80 procent. Een bewijs daarvoor vind ik dat mensen in een zware functie vaak wel de tijd hebben om er een commissariaat of een andere bestuursfunctie bij te doen. En dan zou het niet mogelijk zijn dat iemand een dag in de week voor zijn kinderen wil gaan zorgen.

Het heeft heel vaak te maken met vooroordelen, die vooral leven in de marktsector en dan met name in het middenen kleinbedrijf.

"Er zit wel een natuurlijke grens aan deeltijdwerk. Teveel part-timers en te veel diversiteit kan schadelijk zijn. Zo ben ik in de praktijk een situatie bij een grote bibliotheek tegengekomen waarbij bijna iedereen in deeltijd werkte en ook nog eens zelf kon bepalen wanneer ze werkten. Dan kreeg je de situatie dat iedereen er op dinsdagmiddag was en er daardoor een tekort aan werkplekken bestond, maar dat er

Het wetsvoorstel voor het wettelijk recht op deeltijdwerk staat deze week hoog op de politieke agenda. Als het voorstel in de Eerste kamer sneuvelt, is daarmee geen man overboord, vindt dr. Willem de Lange, senior onderzoeker bij het IVA. Werknemers zullen toch niet snel deeltijdarbeid forceren als de werkgever zich daar sterk tegen verzet, denkt hij. "Zo'n wet is vooral een signaal naar de samenleving."

Dr. W. de Lange [Foto; Enk van der Burgt)

op vrijdagmiddag uitzendkrachten moesten worden ingehuurd. In dat geval werd bet bedrijfsbelang geschaad.

Maar met een goede organisatie is er veel mogelijk.

"De werkgevers stellen dat een wette-

D

E

De dag waarop de ere-doctoraten werden verleend was niet alleen erg inspirerend, maar ook een culinair hoogstandje. Wellicht hadden de mensa-koks ook een alleraardigst driesterrendiner kunnen maken, maar het waren de gelauwerde maitres-de-cuisines van de nabijgelegen Auberge die de dis voor de feestvierders mochten bereiden.

Het was reuzegezellig in de tot luisterrijke eetzaal omgetoverde koffiekamer van gebouw A. Er waren palmen, fraaie draperieën, flambouwen en een paar manshoge lichtkronen, waardoor de armoedige koffieautomaten geheel aan het zicht onttrokken werden.

Het ruim tachtigkoppige gezelschap zette zich allereerst aan de coquilles St. Jacques avec vinaigrette de maison et caviar, werkte als tussendoortje de Bisque de Homard weg om als hoofdgerecht de médaillons de chevreuil d la sauce de chanterelles avec une garniture de gibier te verorberen.

Het was voortreffelijk, zo beamen gasten die erbij waren. Heel bourgondisch, echt Brabants, dat doet geen universiteit de KUB na. Het was voor sommigen té bourgondisch. Voor de rector magnificus van de universiteit van Groningen bijvoorbeeld. Die was sinds de vroege middag te gast, maar het dessert aux poires d la sauce de vanille moest hij - wilde hij de laatste trein naar het hoge noorden nog halen - laten passeren, evenals het sluitstuk: de mokka et friandises. Dat laatste gerecht moest het met nog minder afnemers stellen. Tegen elven werd het menigeen té Brabants en vertrok men in de hoop het thuisfront nog voor het ochtendgloren te bereiken.

Tijdens het diner was ook een cameraman van de Franse zender ¥K2 aanwezig, die vastlegde hoe voormalig studentenleider Daniel Cohn Bendit zich tussen het door hem ooit verfoeide establishment staande hield. Die cameraman was ook de reden dat

1 1 OFCFMBER 1 9 9 7

W

E

E

lijke regeling de contractvrijheid aantast. Contractvrijheid is mooi bij gelijkwaardige partijen, maar dat is lang niet altijd het geval. Het hangt af van de situatie op de arbeidsmarkt.

Als er schaarste is, kan de werknemer bet

K

S

T

A

Grünen-poUticus Cohn Bendit tegen zijn principes in met de auto naar Tilburg was afgereisd. Die auto stond overigens niet geparkeerd in het speciaal daarvoor afgezette gedeelte van de parkeerplaats achter gebouw C. Toen de voorlichtster van de letterenfaculteit Annelieke Koster met Cohn Bendit naar zijn auto liep, wees hij op de afzetting en vroeg waarvoor het was.

"Dat is voor u", antwoordde Koster een verbaasde Cohn Bendit, die zijn auto op een dubieus stoepje had geparkeerd.

Het werd nog even spannend voor Koster en consorten toen 'rode Danny' zich voor de gelegenheid ging omkleden. "Het was de vraag of hij een rokkostuum zou aantrekken volgens de regels van de

A

recht op deeltijdwerk afdwingen. Dan kan de werkgever niet zo snel een ander aannemen. Maai bij een ruime arbeidsmarkt staat de individuele werknemer zwak in zijn streven naar een part-time baan.

"Zo'n wet is vooral belangrijk als signaal, als stimulans. Het is een steuntje in de rug van de emancipatiebeweging die een betere verdeling van zorg en arbeid tussen de partners voorstaat.

Daarin passen ook de recente uitbreiding van de mogelijkheden voor bet zorgverlof en bet onbetaald verlof Het is vooral zinvol als stimulans voor sectoren waar de sociale partners minder het initiatief nemen voor dit soort zaken. Het zet de werkgevers aan het denken. Bij de banken beeft zo'n cultuuromslag plaatsgevonden. Toen ik daar in 1985 onderzoek deed, was de houding ten opzichte van deeltijdwerk nog heel negatief. Maar toen men er achter kwam dat de productiviteit van deeltijders hoger lag, ging men snel overstag. In dergelijke sectoren kan een stimulans voor de sociale partners van belang zijn. Het is moeilijk voor een individuele werknemer om deeltijdwerk af te dwingen als er niets over in de CAO van zijn sector staat.

"De toekomstige ontwikkeling van de wetgeving op dit gebied zie ik vooral in het uitbreiden van de bestaande mogelijkheden. Zo is bet in België ai makkelijker om onbetaald verlof op te nemen. Verder denk ik dat er in de sfeer van de randvoorwaarden voor een betere verdeling van arbeid en zorg meer gedaan zal worden, bijvoorbeeld op het gebied van de kinderopvang." [SD]

T dag of dat hij zijn creatieve vrijheid zou gebruiken, zoals hij bij de rector had aangekondigd." Het laatste bleek het geval toen Cohn Bendit tevoorschijn kwam in een groen jasje van fluweel, volgens Koster een 'geslaagde outfit'. Leuk vond zij ook het gegniffe! in de aula toen Cohn Bendit van ere-promotor Guus Extra de blauwe cappa, eveneens van fluweel, omgehangen kreeg. Over het succes van deze kleurencombinatie liepen de meningen uiteen.

RKDACTIE: STIJN DUNK.

Cv

Tilburg heeft nog net geen 'schaatsprof'

Economen bezinnen zich op 'wildgroei' bijzonder hoogleraren woordig een bijzondere leerstoel in te stellen", aldus de decaan. Momen­ faculteit zijn nog niet afgerond, of vier nieuwe aanvragen voor teel zijn de economen bezig met pro­ cedures rond vacante leerstoelen dergelijke leerstoelen zijn al weer binnen. "We moeten uitkijken Openbare Financiën van de Lagere Overheden, Economische aspecten dat er geen wildgroei ontstaat." van de Gezondheidszorg en Personal Finance. De afgelopen twee maanden Zo erg als prof. Aldo Rustichini, cattedra di pattinaggio bedoelde zijn er vier nieuwe aanvragen binnen hoogleraar Micro­economie aan de Magris overigens de bijzonder hoogle­ gekomen, die eerst beoordeeld moe­ KUB dacht dat het was, is het ook raar Sport en Lichamelijke opvoeding ten worden op h u n haalbaarheid.

Momenteel heeft de economische weer niet. "Afgelopen maandag van de sociale faculteit. kwam hij bij me", zegt economen­ Het voorval raakt volgens Van der faculteit negentien bijzonder hoogle­ decaan prof. dr. Frank van der Duyn Duyn Schouten wel de problematiek raren in dienst, tegen 56 gewoon Schouten. "Rustichini had een exem­ waarmee de economische faculteit hoogleraren. Een bijzonder hoogle­ plaar bij zich van de Italiaanse krant momenteel kampt. Steeds meer in­ raar die één dag in de week in dienst Corheie della Sera, die melding stellingen en maatschappelijke orga­ is, kost de geldgever zo'n 80.000 gul­ maakte van een 'hoogleraar schaat­ nisaties willen aan de faculteit een den per jaar. D oorgaans wordt een sen' die aan de Tilburgse universiteit bijzondere leerstoel financieren. "Ik bijzonder hoogleraar voor vijf jaar benoemd zou zijn." Het was een ar­ bespeur in de aanvragen een duide­ benoemd. tikel van Claudio Magris, die net bij lijke intensivering. Organisaties die Van der Duyn Schouten: "Op zich is de KUB op bezoek was geweest. Met iets te vieren hebben, proberen tegen­ het natuurlijk wel aardig dat exter­

Drie vacatures voor bijzonder hoogleraren aan de economische

■ F. van der Duyn Schouten [Foto: Enk van der Burgt)

nen bij ons een leerstoel willen finan­ cieren. Toch moeten we duidelijker signalen afgeven aan organisaties over wat wij zelf met bijzondere leer­ stoelen beogen. We moeten heldere criteria afspreken en ons niet alleen

laten leiden door de wensen en gril­ len van externe financiers." Op dit moment bestaat er, aldus de decaan, een 'discrepantie' tussen de eisen die gesteld worden aan gewoon hoogle­ raren, die vooral aangetrokken wor­ den vanwege hun 'hoog onderzoeks­ potentieel', en de bijzonder hoogle­ raren. "Bijzonder hoogleraren zitten vaak op een superspecialisme. Maar we moeten uitkijken dat er geen wildgroei dreigt te ontstaan." Vol­ gens Van der Duyn Schouten moet de faculteit zich nu gaan bezinnen op de bijzondere stoelen. "We moeten ons afvragen of de tijd niet rijp is om zelf initiatieven te nemen. D us niet afwachten of een organisatie bij ons een leerstoel wil vestigen, maar zelf naar instellingen stappen of zij een bepaalde hoogleraarspost willen fi­ nancieren." [MK]

TiGEAK wil betere voorzieningen

"Minimaal één pentium met netwerkverbinding per vereniging" Meer geld, meer telefoons, faxen, printers en bestuursbeurzen, grotere ruimten, betere computers en meer samenwerking. D at is wat de Tilburgse studieverenigingen willen, zo blijkt uit een enquête.

Manlio Argueta (Foto: Enk van der Burgt]

Ambassadeur van Centraal Amerikaanse armoede Uw umversiteit bevindt zich volgens u in een crisis. Hoe is die te typerenl

"We zijn aan het recupereren en we moeten de crisis daarom niet over­ drijven. Maar het is een feit dat we de universiteit zijn met de kleinste begroting van Centraal Amerika. Er is een budget van 28 miljoen gulden voor een universiteit waar 1.800 mensen werken en 35.000 mensen studeren. Het academisch niveau is te laag en er is een groot gebrek aan faciliteiten, computers bijvoorbeeld."

Hoe is die situatie ontstaan!

"In 1986 heeft een aardbeving een enorme ravage aangericht die eigen­ lijk nog niet hersteld is. En dat kwam weer doordat we tot 1992 in een si­ tuatie van burgeroorlog zaten, die ook desastreuze effecten voor de universiteit had."

Wat merken studenten en docenten daarvari!

"Door de financiële problemen is dit jaar het aantal toelatingen gedeci­ meerd. In plaats van 15.000 nieuwe studenten zijn er 8.000 gekomen.

Voor de meesten is studeren een kost­ bare zaak, vandaar dat er eigenlijk teveel werkstudenten zijn ­ taxi­ chauffeur is populair ­ wat niet goed is voor het academisch klimaat.

"Hoogleraren moeten evenzeer bij­

Woensdag 10 december was de Salvadoraanse auteur Manlio Argueta te gast bij rector magnificus D e Klerk. Argueta reist langs de universiteiten van Nijmegen, Amsterdam, Maas­ tricht en Tilburg om steun te krijgen voor de wederopbouw van de geteisterde universiteit van de Universidad de El Sal­ vador.

We beseffen nu beiden dat we in vre­ destijd moeten samenwerken. Dat de universiteit een taak heeft bij de we­ deropbouw. De stereotypen verdwij­ nen en dat is een enorme vooruit­ gang."

Is dat ook werkelijk merkbaar!

"Ik ben pas benoemd bij 'Internatio­ nale Contacten' van de universiteit en ijver ervoor dat de regering ver­ antwoordelijkheid neemt waar het gaat om ons budget. In grondwette­ lijke teksten is opgenomen dat er vijf procent van de nationale begroting aan hoger onderwijs moet worden besteed. Momenteel zitten we op nog geen twee procent, dus er is nog aar­ dig wat te doen."

Wat verwacht u van uw bexoek aan Neder­ land!

klussen. D e toppers verdienen zo'n 1.600 gulden per maand en dat is niet toereikend. Anderen wijken uit naar de Verenigde Staten."

Hoe gaat de regering van El Salvador om met een academische instelling als de uwe!

"Het wordt beter. D e contacten wa­ ren in het verleden slecht. D e uni­ versiteit werd door de regering gezien als een links bolwerk en de regering omgekeerd als een rechts gezelschap.

"We hebben behoefte aan Nederland­ se wetenschappers die bij ons post­ academisch onderwijs voor docenten zouden willen verzorgen, maar na­ tuurlijk ook aan middelen. Met Maastricht is het al tot concrete sa­ menwerking gekomen, met de me­ dische faculteit. In Nijmegen en Til­ burg was de ontvangst hartelijk. We vinden een gewillig oor. En daar gaat het in deze reis vooral om." [PS]

^

De studieverenigingen zijn vooral heven. Verenigingen kunnen er mis­ ontevreden over hun computers. Ze schien op vooruit gaan, maar het kan zeggen in de enquête niet langer ge­ zo zijn dat er vijf verenigingen op één noegen te nemen met uitsluitend af­ kamer komen te zitten." geschreven materiaal van de facultei­ Daarnaast zou TIGEAK de samenwer­ ten en diensten. De door de overkoe­ king tussen de verenigingen willen pelende vereniging bevorderen m e t TiGEAK georgani­ een extra bedrag seerde e n q u ê t e van 20.000 gul­ "Meergeld moet maakt dat duide­ den, wat zou moe­ lijk. TiGEAK vindt wel om student ten worden toege­ dat iedere vereni­ voegd aan de be­ nog te trekken" ging over minstens staande subsidie­ één pentium met pot v a n 80.000 netwerkverbinding moet kunnen gulden. D aarmee zouden ook grote­ beschikken. D eze moeten volgens re en betere activiteiten kunnen wor­ voorzitter Maikel Wijsbek ofwel door den betaald. Wijsbek: "D at moet wel de faculteit, ofwel door DSO worden als je de student nog wil trekken". betaald.

Een rondvraag bij andere universitei­ Vijftien studieverenigingen klagen ten leert dat de situatie daar goed­ over het ruimtegebrek. Enkelen van deels te vergelijken is met die op de hen moeten een kamer met een an­ KUB. Wel zit er verschil in de mate dere vereniging delen. D e bouw van van onderlinge samenwerking. In het studentencentrum, dat in de zo­ Rotterdam bijvoorbeeld heeft iedere mer van 1998 gereed zal zijn, veran­ faculteit, aldus Mirdita Elstak van dert aan dat ruimteprobleem niets, studievereniging Svim, slechts één aldus Wijsbek: "Voor het studenten­ vereniging, waaronder verschillende centrum is de grens van maximaal commissies opereren." [MH] twee verenigingen per kamer opge­

Pas in 1999 weer personeelsenquête Een belangwekkend onderzoek.

Uitkomsten die tot handelen no­ pen. En zeker voor herhaling vat­ baar. Dat werd gezegd van de groot­ schalige personeelsenquête die in 1995 werd georganiseerd. D aaruit bleek onder andere dat een over­ grote meerderheid van het perso­ neel graag op de KUB werkt, dat het verzorgen van onderwijs bij wetenschappers zorgwekkend laag op de agenda stond en dat de inter­ ne communicatie voor verbetering vatbaar was.

Niet alleen werd een aantal werk­ groepen in het leven geroepen, ook werd afgesproken dat de enquête een vaste, tweejaarlijkse, verschij­ ning zou worden in het academisch leven van Tilburg. D e enquête is echter dit jaar niet gehouden en wordt ook in 1998 niet gehouden.

Pas in 1999 staat de personeelsen­ quête weer geagendeerd. Het uit­ stel is het gevolg van het feit dat een aantal projecten op het gebied van Human Resources IVIanage­ ment nog niet is afgerond. [PS]

.UNIVER^IgJjP Ui^EC^Aijiy» 1?97

i

"Je moet studenten er met de haren bijsiepen om naar het buitenland te gaan'' Het aantal studenten dat voor een stage of studie naar het buitenland vertrekt, zal de komende jaren flink afnemen. Dat is tenminste de voorspelling in het onlangs verschenen NUFFIC­ rapport Minder studenten in mobiliteitsprogramma's}

Minister

Ritzen wordt als de grote boosdoener beschouwd, omdat hij het belangrijke uitwisselingsprogramma STIR heeft opgedoekt. Wat zijn de gevolgen hiervan voor de KUB?

Bianca Arts, zesdejaars studente rechten: "Ik ben tijdens mijn studie­ tijd inmiddels al twee keer voor lan­ gere tijd naar Australië gegaan. Be­ wust niet voor mijn studie, maar om vrij rond te kunnen trekken. Volgens mij leer je meer van het leven door in een vreemd land te reizen. Als je voor stage of studie naar het buiten­ land gaat, verander je van land en woonplaats, maar blijf je student. Je zicht op het leven verandert niet, en dat is volgens mij heel nuttig. Juist als je student bent."

Drs. Jos de Kort, hoofd Bureau Bui­ tenland: "In het onderzoek van het NuFFic wordt gesproken over een voorspelde terugloop van 45 procent.

Dat is onzin, omdat er geen rekening wordt gehouden met het feit dat uni­ versiteiten ook zelf uitwisselings­ programma's financieren. We zijn niet volledig afhankelijk van lande­ lijke fondsen. En dat moeten we ook niet zijn. Het uitwisselingsprogram­ ma STIR is van het begin af aan

En dat is onterecht. D at beeld moet worden veranderd. Studenten moe­ ten meer informatie krijgen. D at het wel mogelijk is in het buitenland studiepunten te halen, dat het geen verloren tijd is. Je moet ze cijfers la­ ten zien waaruit blijkt dat er maar weinig studenten een studieschuld opbouwen door hun buitenlandse reis."

een

tijdelijk stimuleringsfonds geweest.

Universiteiten moeten hier ook zelf geld voor blijven uittrekken. Binnen het Europese Erasmusprogramma was in het studiejaar 1996/'97 spra­ ke van een daling van dertig procent.

Die daling heeft dit studiejaar niet doorgezet. Het wordt voor een deel opgevangen door KUB­beurzen en een toenemende populariteit van rei­ zen buiten de grenzen van EU. En juist die laatste werden vanuit het STIR betaald. D at Ritzen de mobili­ teit van studenten wil beperken tot Europa vind ik dus wel jammer."

Renée Rijkens, coördinator interna­ tionalisering juridische faculteit: "Van de gevolgen van de afschaffing van de STIR merk ik hier niet veel, er wordt bij de juristen weinig gebruik gemaakt van het STiR­fonds. We heb­ ben meer Erasmus­studenten, hoe­ wel dat inmiddels flink is afgenomen.

Vorig jaar had ik in deze tijd van het jaar 24 studenten voor een verblijf in het buitenland. Nu heb ik er nog maar drie. D a's echt heel erg. En ik heb geen idee waaraan dat ligt.

Studenten zijn daar ook niet duide­ lijk over. Als je met ze praat, wijt de een het aan de vierjarige studie­ financiering, de ander aan de tempo­ beurs, en een derde aan heimwee. Ik kan er niet goed achter komen, waar­ om er maar zo weinig aanmeldingen zijn. Als ik dat wist, kon ik er beter op inspelen."

Mr. drs. Astrid S pierings, aio op de rechtenfaculteit: "Tijdens mijn rech­ tenstudie heb ik langere en kortere tijd doorgebracht op universiteiten in Zweden, New York, Minnesota en Leuven. D e eerste keer in Zweden was ik vooral nieuwsgierig. Maar het beviel me zo goed, dat ik daarna nog drie keer ben weggegaan. Ik ben van mening dat iedere student een tijdje in het buitenland zou moeten stude­ ren. Zeker bij rechten is het heel nut­ tig om je eigen rechtsstelsel een keer vanuit een ander land te bekijken. Ik vind het verschrikkelijk dat er nog maar zo weinig mensen bij rechten zijn die de stap wagen. Je zou ze er bijna met de haren bijsiepen. Studen­ ten hebben vaak het idee dat stude­ ren in het buitenland moeilijk is en duur, dat de vreemde taal een pro­ bleem is of ze zijn bang hun vrien­ den en familie te missen. Of dat ze door een verblijf in het buitenland hun tempobeurs niet halen. Ze heb­ ben er vaak een negatief beeld over.

Rob Maas, coördinator internationa­ lisering sociale faculteit: "Met zo'n daling als bij rechten hebben we ge­ lukkig niet te maken. Integendeel, bij de sociale faculteit bestaat er heel veel animo om naar het buitenland te gaan. Er zijn nu zo'n dertig studen­ ten bezig met de reisvoorbereiding.

Volgens mij heeft het veel te maken met de bekendheid en het positieve imago van reizen bij onze studenten.

We doen veel aan promotie en voor­ al mond­tot­mondreclame doet won­ deren. Ik ben momenteel erg tevre­ den, maar realiseer me dat het anders kan worden. D aar maak ik me dan ook wel eens zorgen over. Of de op­ heffing van de STIR­voorziening voor ons negatieve gevolgen zal hebben, weet ik niet. Het zou kunnen."

Drs. Thijs van Vugt, coördinator in­ ternationalisering economische faculteit: "Uiteindelijk zal het ophef­ fen van de STiR­gelden wel gevolgen hebben voor het aantal studenten dat naar het buitenland vertrekt. Het zal dus wel omlaag gaan, maar ik kan niet voorspellen hoeveel. Wel hoor je steeds vaker studenten klagen over het geld dat ze zelf op de reis moeten toeleggen. Dat zal in de toekomst al­ leen maar toenemen. Voorlopig is dat echter nog geen bottleneck, studen­ ten die naar het buitenland willen, laten zich niet daar niet van weerhou­ den als het plotseling een paar hon­ derdjes uit eigen zak meer kost."

[OvD]

PRIJSUITREIKING De mensenrechtenpriis van de KUB, dit laar voor de twee­ de keer uitgeieikt, weid gewonnen dooi de juiist mi.dis. Matthijs van Mil­ tenbuig. Hij ontving de piijs uit handen van piof.di. P.R. Baehi, diiecteui Studie­ en I nfoimatiecentium Menseniechten van de Univeisiteit van Utiecht. Van Miltenbuig kieeg de piijs (een bediag van 5.000 gulden) vooi zijn afstudeeisciiptie uit 1996. Vooi de prijs was betiekkelijk weinig be­ langstelling. Vijf studenten dongen mee en niet meei dan éénpeisoneelslid.

De mensenrechtenpiijs in de huidige voim woidt in elk geval in 1998 nog uitgeieikt. Op de mogelijkheden de piijs daarna m een wat andeie opzet te continueien woidt nog gestudeerd. [Foto: Ben Bergmans]

Vooral vrouwen bij tutoraat Tutoraatdeelnemers presteren op alle fronten beter dan andere eerstejaars, zo blijkt uit de evaluatie. Uit deze groep zijn relatief meer studenten ge­ slaagd voor de vakken van het tweede semester. Hogere cijfers halen tuto­ raatdeelnemers voor de meeste vakken ook, al zijn de verschillen met andere studenten klein.

Het aantal behaalde studiepunten is weer wel fors hoger. In augustus van dit jaar hadden tutoraat­studenten ge­ middeld 36 studiepunten binnen, de overige eerstejaars gemiddeld 25. Na een jaar is 61 procent van de tutoraat­ deelnemers geslaagd voor de propedeu­ se. Bij de andere studenten bedraagt het slagingspercentage 42 procent.

De eerstejaars die hebben deelgeno­ men zijn zeer positief over het tuto­ raat. D e meerderheid noemt in een enquête de extra oefening met de stof een 'zeer nuttige aanvulling' op de colleges. Driekwart van de studenten is zelfs van mening dat de tutoraatbij­ eenkomsten meer inzicht in de stof

geven dan de colleges. Overigens doen opvallend veel vrouwen mee aan het tutoraat. Zij vormen bi)na driekwart van de groep. Ook zijn de 'bijlesstudenten' gemiddeld een half jaar jonger dan de andere eerstejaars.

De juristen overwegen om het tu­ toraat uit te breiden. Momenteel is de belangstelling van eerstejaars groter dan het aantal beschikbare plaatsen. "Er kunnen maximaal honderd s t u d e n t e n mee doen.

Meestal hebben we een kleine wachtlijst", zegt studieadviseur Loet van Wijk. Oorzaak is dat de fa­ culteit moeite heeft om ouderejaars tutoren te vinden. Van Wijk: "Het werk kost hen zo'n twintig uur per week. Veel studenten hebben die tijd niet meer." D aarnaast krijgen tutoren aanzienlijk minder betaald dan bijvoorbeeld student­assisten­ ten. D e tutoren krijgen een stage­ vergoeding, waarmee de faculteit een eventuele wachtgeld­uitkering wil omzeilen. Ook over de beloning van de tutoren wordt de komende tijd opnieuw gepraat. [LvT]

Appels en peren Leviticus, het derde boek van de Pentateuch, behandelt wetten betreffende het offer, de priesters, de reiniging en de heiligheid. Vol­ gens de traditie zijn deze wetten door God gegeven aan Mozes op de berg Sinaï. Elke pa­ ragraaf begint met de woorden: "En de Here sprak tot Mozes...". Alleen paragraaf 25, die het sabbdt­ en jubeljaar behandelt, begint: "En de Here sprak tot Mozes op den berg Sinaï...".

Eeuwenlang hebben bijbelgeleerden zich ge­ bogen over de vraag waarom hier iets wordt benadrukt dat we allang weten, namelijk dat de bijeenkomst plaatsvindt op de berg Sinaï.

In het moderne Hebreeuws is er zelfs een uit­ drukking "Wat heeft het jubeljaar te maken met de berg Sinaïl", om aan te geven dat de spreker twee dingen met elkaar in verband brengt die niets met elkaar te maken hebben.

Alle talen hebben wel een uitdrukking voor twee dingen die zo verschillend zijn dat je ze niet kunt vergelijken. I n het Nederlands zeg­

gen we: "Je kunt appels niet met peren verge­ lijken" (of optellen). I n het Duits, Slovaaks, Noors, Turks en Servo­Kroatisch wordt ook over appels en peren gesproken. I n het Engels kunnen appels en sinasappels niet vergeleken worden, in het Frans wortels en aardappelen, in het Spaans peren en aardap­ pelen. I n het Servo­Kroatisch be­ staat naast appels en peren nog een prachtige tweede uitdruk­ king voor onvergelijkbaarheid: babe i abe (oma's en kikkers).

Dat je oma's en kikkers niet met elkaar kunt vergelijken daar heb ik enig begrip voor, maar appels en peren} In de economie vergelijken we voortdurend dingen met elkaar.

Bij de berekening van het Natio­

Jan U N I V E R S ÉiËi 11 DEcmfiER 1997

naal Product tellen de rekenmeesters van het CBS en het Centraal Planbureau vliegtuigen, schoenzolen, danslessen en manuele therapie bij elkaar op. Maar als je appels en peren niet kunt optellen ­ zoals de volksmond zegt ­ dan zeker vliegtuigen en schoenzolen niet! De vraag of je twee dingen bij elkaar kunt optellen wordt in de eco­ nomie trouwens niet gesteld.

Alles heeft een prijs, dus alles is optelbaar. De vraag is slechts hoe je dat moet doen. Dat is het aggregatieprobleem. Voor heel speciale gevallen is het aggrega­ tieprobleem opgelost, maar erg ver zijn we hierin niet gekomen.

Toch zal je geen econoom vinden die beweert dat je appels en pe­ ren niet kunt optellen.

Maar stel nu eens dat de volksmond gelijk heeft en dat je appels en peren inderdaad niet mag optellen. I k wil de prijselasticiteit schatten van de vraag naar fruit, d.w.z. ik wil weten met hoeveel procent de vraag naar fruit verandert als de fruitprijs met 1 procent verandert. I k kan één (macrofmodel opstellen en hieruit die elas­ ticiteit schatten. Hiertoe moet ik appels en pe­ ren bij elkaar optellen, hoewel dat dus eigen­ lijk niet mag. Maar ik kan de elasticiteit ook schatten als een gewogen gemiddelde van de schattingen uit de twee (microfmodellen van appels en peren apart. Dan hoef ik appels en peren niet op te tellen. I n eerste instantie lijkt de micro­aanpak beter, maar in de praktijk blijkt meestal dat de twee schattingen (macro en micro) niet veel verschillen. De macro­aan­ pak is echter gemakkelijker. Dus zelfs als je appels en peren niet bij elkaar zou mogen op­ tellen, kan je het beter toch doen, als je eco­ noom bent teimiinste.

R.. J V T a g n x i s

■i

I

K U B ­ s t u d e n t schrijft m e e a a n antA^^oord­aan­de­babyboomers

"Iedereen heeft recht op apathie en niets­doen"

M

succes van de ouderenpartijen een jongerenafdeling van de AOV op­ richtten. Ze brachten een persbericht uit en werden direct zeer serieus ge­ nomen door zowel de politieke par­ tij zelf als door de media. Ze maak­ ten gebruik van de aandacht en von­ den zo een podium voor hun kriti­ sche kanttekeningen bij one issue­ partijen.

artin Schravesande is 21 jaar en studeert sinds afge­ lopen zomer aan de KUB. Hij staat ingeschreven als student letteren, maar stelt zijn eigen vak­ kenpakket samen. D rie jaar geleden begon hij aan een studie Nederlands aan de VU. Na twee jaar stopte hij ermee. Zijn vriendin was zwanger en samen besloten ze het kind op te voe­ den. Schravesande verhuisde naar Goirle, stopte met z'n studie en ging werken in een kinderwagenfabriek.

Hij moest geld verdienen om een ge­ zin te kunnen onderhouden. Tussen de diensten en de luiers door schreef hi| zijn bijdrage aan De Ik's van Nix. Niet om een allesomvattend beeld van de jeugd te geven. Nee, hoogstens wilde hij zijn eigen verhaal vertellen.

"Het laatste dat ik met het boek wil, is een 'leider van een verloren genera­ tie' worden", legt hij uit in de kanti­ ne van de sociale faculteit.

"De auteurs van het boek zijn wille­ keurige jongeren, die hun persoonlij­ ke visie geven. In essentie is ons ver­ haal net zo goed of net zo represen­ tatief als het verhaal van ieder ander willekeurige jongere. Maar hoe be­ perkt ook, hiermee wordt volgens mij wel weergegeven wat er vandaag de dag onder jongeren leeft. Jongeren van nu zijn veel te individualistisch om als één generatie te kunnen wor­ den beschouwd. Het is een betere weergave dan al die generaliserende overzichtsartikelen die bij regelmaat in Elsevier en HP/De Tijd verschij­ nen. Het belangrijkste kenmerk van de generatie nix is namelijk de ver­ scheidenheid."

■" O n z e generatie is zo ontzettend divers. Wij willen geen brede vereni­ gingen met allerlei manifesten. Laat iedereen op zijn eigen manier kritiek leveren of meedenken", zegt de 21­ jarige student. D it in duidelijke tegenstelling tot de meer georga­ niseerde generatie van babyboomers.

"Zoals ik het zie, waren de mensen in de jaren zestig met hun acties te­ gen de gevestigde orde veel explicie­ ter. Ze hadden een standpunt be­ paald, waar iedereen aan vasthield.

En ze wilden zonder nuance h u n einddoel bereiken. In deze tijd is het, denk ik, belangrijker mensen zelf aan het denken te zetten. We moeten geen dogma's verkondigen."

■ MartTn Schravesande [foto: Erïk van tfer Burgt] Zo willen de Nix­ers met het boek ook niemand dwingen tot maat­ schappelijke activiteit. "Iedereen De generatie Nix is helemaal niet zo apathisch als 'al die babyboomers' willen doen voorko­ heeft recht op apathie en niets­doen.

Maar als jongeren steeds van hun men. In het onlangs uitgekomen boek De Ik's van Nix spreken acht representanten van de ouders en andere veertigers en vijfti­ verguisde generatie van twintigers zich uit over datgene wat hen bezighoudt in de jaren gers te horen krijgen dat ze 'van de patat­ en de zap­generatie' zijn, wor­ negentig: werk, seks. God, studie, drugs, eco, info en invloed. KUB­student Martin Schravesande den ze ook niet gestimuleerd om iets te doen." Martin Schravesande wijst is één van de auteurs: "Iedereen heeft het volste recht op apathie. Maar met het boek willen er op dat er in Nederland 400.000 jon­ geren actief zijn in meer dan zestig we laten zien dat er ook leuke manieren zijn om toch enige betrokkenheid te tonen." officiële jongerenorganisaties die zich bezighouden met politiek, milieu, In 'De Ik's van Nix' worden acht on­ ■ Oscar van D am duurzame ontwikkeling of andere derwerpen behandeld door evenzo­ maatschappelijke issues. "Maar dat veel auteurs in de leeftijd van 21 tot zijn mensen die niet geloven in het 30 jaar, allemaal bekenden van el­ uitschreeuwen van grote meningen. kaar. Door de tekst heen zijn inter­ aan de gevestigde orde. Dat pamflet, van f'accuse. In het weekblad van de in dat eenzijdige beeld. D at is de Als schrijvers van dit boek zetten we views met jongeren verweven en elk ondertekend door 42 jongeren, stond Vrije Universiteit Ad Valvas zei hij boodschap aan de babyboom­genera­ in vergelijking daarmee een grote bek hoofdstuk opent met een stuk pro­ bol van frustratie over de huidige hierover later: "Met die dag hebben tie. De boodschap die we voor de jon­ op. Maar zelfs wij komen niet met za. In het boek staat veel kritiek, machthebbende generatie. Het werd we het beeld van een passieve, niet­ geren hebben, is dat er een tussenweg de oplossing. Want er is niet een op­ maar het is zelden radicaal. Soms opgestuurd aan 250 prominente Ne­ betrokken generatie doorbroken." bestaat tussen maatschappelijke in­ lossing. D at hebben we inmiddels klinkt woede door, soms berusting, derlanders. Twee maanden later vond Nu, een jaar later, hebben acht van activiteit en het zitting nemen in wel geleerd van de prachtige genera­ maar altijd ligt de kwinkslag op de er, zonder aanwezigheid van pers, een de initiatiefnemers hun frustraties duffe inspraakorganen. Je kunt maat­ ties in de jaren zestig en zeventig." loer. D e generatie nix lijkt positief gesprek plaats tussen de opstellers verder uitgewerkt en in boekvorm schappelijk actief zijn op een ludie­ kritisch. van de brief en enkele tientallen uitgebracht. Martin Schravesande: ke, prikkelende manier. Zo kun je 'machthebbers'. Waaronder politici, "We hebben dit boek geschreven om­ ook mensen aan het denken zetten 1 3 e Ik's is een vervolg op de in ok­ burgemeesters, hoogleraren en de dat er iets grondig mis is met het door verwarring te zaaien." Een voor­ tober vorig jaar uit onvrede door een hoofdredacteur van de Volkskrant. beeld dat veertigers en vijftigers heb­ beeld staat in het boek: het betreft Alles begint met Nix (red.), 'De Ik's van ongeorganiseerde groep jongeren op­ Hierbij was ook Martin Schravesan­ ben van de jongeren in Nederland. We een verhaal van twee jongeren die in Nix' (Arosteïdaijs 1997) f 29,50.,', gestelde brief f'accuse ­ open brief de aanwezig, één van de opstellers hebben verandering willen brengen 1994 als reactie op het verkiezings­

Geen leeftijdscriteria meer voor KNAW­onderzoekers

Aantal nieuwe

47 Jonge onderzoekers aan het werk

KNAW^ers per universiteit Amslprdam UvA

9

Leiden

«

Utreclil

S

Nijmpfro,,

.)

Delft

4

Crraninf^e.n

4

Kolterdam

3

Tilbiirg

2

Eindhoven

2

Maa.sti­ieht

1

^ Wageningen

1

; Amsterdam VU

0

Twenie

0

D

e 47 onderzoekers krijgen geld uit het zogeheten 'programma a k a d e m i e ­ o n d e r z o e k e r s ' v a n de KNAW. D at is twaalf jaar geleden opgezet om te voorkomen dat talent­ volle onderzoekers geen vaste baan aan de universiteit kunnen krijgen en daarom voor de wetenschap verloren gaan. Met het KNAW­geld kunnen zij drie jaar aan de slag.

De KNAW moest dit jaar kiezen uit 115 aanvragen. Aanvragen uit de geesteswetenschappen werden het best beoordeeld: bijna de helft werd gehonoreerd. In de natuur­ en land­ bouwwetenschappen kwam slechts een derde door de selectie. Inclusief de 47 nieuw verkozenen werken er in 1998 ongeveer tweehonderd onder­ zoekers met een KNAW­fellowship aan de universiteiten. D at kost de KNAW twintig miljoen gulden.

47 Jonge onderzoekers kunnen volgend jaar aan het werk met geld van de academie van wetenschappen KNAW. Twee hiervan, de econometristen Potters en Koopmans, werken aan de universi­ teit van Tilburg.

Overigens kunnen onderzoekers ouder dan veertig toch een post­doc beurs krijgen bij de Koninklijke Ne­ derlandse Akademie van Weten­ schap. D eze beslissing is genomen na een uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling, die het hante­ ren van een leeftijdsgrens discrimi­ nerend vindt voor vrouwen. Het han­ teren van een maximum leeftijd pak­ te vooral negatief uit voor vrouwen, vond de Commissie Gelijke Behan­ deling, omdat die gemiddeld langer

over hun proefschrift doen dan man­ nen. Vrouwen onderbreken hun we­ tenschappelijke loopbaan vaak voor het krijgen en verzorgen van kinde­ ren. Bovendien werken ruim vier keer zoveel vrouwen als mannen met een hogere opleiding in deeltijd. De KNAW heeft besloten de leeftijds­ grens op te heffen uit angst voor juri­ dische problemen. D oor geen leef­ tijdsmaximum meer te stellen hoopt het KNAW te ontkomen aan strafop­ leggingen. D e Akademie vreest wel

dat hierdoor het programma akade­ mie­onderzoekers in gevaar komt.

Dit programma is ingezet om de te­ rugloop van jonge wetenschappers een halt toe te roepen. Voor promo­ vendi gold een leeftijdsgrens van 35 jaar, voor post­docs lag die op veertig jaar.

O n d e r z o e k s o r g a n i s a t i e NWO is overigens niet van plan haar huidige beleid te veranderen, omdat ze dat ab­ soluut niet discriminerend vindt.

Ook NWO hanteert leeftijdsgrenzen.

Ze wijst echter op een clausule in het post­doc­programma v a n NWO, waarin staat dat daarvan afgeweken kan worden. Dit kan bijvoorbeeld als de aanvrager door het vervullen van zorgtaken een aantal jaren niet ge­ werkt heeft. [HO/I EK/HOPj

'^Pas als de tentamens naderden, voelde ik iets van druk f> maar dat lukte nooit. Ik raakte bin­ nen de kortste keren achter op het schema. Pas als de tentamens nader­ den, voelde ik iets van druk. Maar vóór het college de stof doornemen' Nee, eerlijk gezegd is dat er vrijwel niet van gekomen."

Hoe kijken kersverse bezitters van d e prope­ deusebul terug op liet eerste jaar? D eze week Enrico Camp (20), s t u d e n t sociologie. \M\ kreeg zijn bul uitgereikt op vrijdag 31 okto­ ber.

Ho« k je entree in bet studentenleven verlopen!

Wat heb je naast je studie zoal ondernomen!

"Ik begon helemaal fout. In het eer­ ste jaar ben ik meteen drie keer ver­ huisd. Eerst had ik een kamer in een boerderij ergens aan de rand van de stad, met een gigantische mestsilo ernaast. Ik moest telkens eindeloos door de velden crossen voordat ik een beetje in de bewoonde wereld kwam.

Een maand heb ik het volgehouden, toen kreeg ik een appartement op de Westermarkt. Dat deelde ik met twee meisjes, van wie eentje mijn vrien­ din werd. Dat vond het andere meis­ je niet zo leuk. Zij had geen zin in een stelletje in huis, dus vroeg ze of een van ons wilde vertrekken. Toen ben ik maar gegaan. Een eindje ver­ derop kwam gelukkig een kamer vrij.

Daar woon ik nog steeds. Ja, het is nog steeds aan met mijn vriendin."

"Ik ben in het bestuur gegaan van ESN en ik heb veel gesport. Die spon­ kaart was echt een openbaring. Ik ben meteen gaan tennissen, terwijl ik al­ tijd dacht: pff, dat is een sport voor mensen met een aardappel in de keel.

Mede vanwege de goede sportfacili­ teiten heb ik sociologie in Tilburg verkozen boven Utrecht. Bovendien leek de KUB kleinschaliger en gezel­ liger. En in Tilburg is een echte studentenstad. Vooral op donderdag­ avond, heb ik ontdekt."

Nog veel gebruik gemaakt van je OV­kaartl

■ Enrico Camp [Foto: Enk van der Burgt]

Hebben je studieresultaten er zwaar onder geleden!

"Een beetje. Officieel ben ik al der­ dejaars, maar pas in juni van dit jaar heb ik statistiek gehaald. Dat heb ik in totaal vier keer over moeten doen.

Statistiek is zo'n vak dat je constant moet bijhouden en waarbij je boven­

op de stof moet zitten. Ik kan niet zeggen dat ik me met veel lol op die stof gestort heb. Het tentamen be­ staat niet uit sommen, maar uit al­ gemene inzichtvragen. Meerkeuze­ vragen met van die instinkers. D aar­

door heb ik het steeds op het nipper­ tje niet gehaald."

Wel je stinkende best gedaan! Tot in de kleine uurtjes!

"Dat vragen ze ook altijd in die eva­

luatieformulieren: hoeveel uren je kwijt bent geweest aan je studie. Als­ of ik dat registreer. Ik heb er in het eerste jaar niet zo veel tijd aan be­ steed, nee. Telkens stelde ik me ten doel om de zaak goed bij te houden.

Grijnzend: "Ik heb er twee! Een weekkaart van mezelf en de week­ endkaart van mijn tweelingbroer. Hi) heeft niks aan die kaart, want hij komt zelden buiten Maastricht. Hi] studeert daar en woont daar. Als hii een keertje met de trein wil, stuur ik één van de twee OV­kaarten op. Maar meestal ben ik degene die reist. Naar Maastricht, of een dagje naar Amster­ dam ­ dat werk." [QM]

Proefschrift Thérèse van den Heuvel 'Over carrières gesproken':

Vrouwen ondervinden hinder van 'beren' op het carrièrepad "Zolang een carrièreconcept uitgaat van de carrières van witte mannelij­ ke managers in grote bureaucratische organisaties, zullen de ervaringen met betaald werk van de meeste vrouwen niet als carrières gezien worden", begint promovendus Thérèse van den Heuvel haar lijst met stellingen behorend bij het proef­ schrift Over carrières gesproken.

Maandag 15 december promoveert zij. In haar ogen moeten vrouwen nog steeds harder werken voor de hoge posities op de arbeidsmarkt dan mannen en dat zit haar dwars. "Vrou­ wen hebben wel de capaciteiten om op dezelfde posities als mannen te­ recht te komen, maar het lukt vaak niet. De mannen maken het hen moeilijk. 'Beren op mijn weg', zo beschreef één van mijn respondenten de door mannen gedomineerde ar­ beidsvloer."

S

oepel verlopen", zo beschrijft Van den Heuvel (1951) haar eigen loopbaan. Ze studeerde sociologie aan de KUB, werd universitair docent en promoveert nu tot doctor. "Ik ben van het één in het ander gerold. D at is trouwens een typische vrouwen­ eigenschap, om dat zo te beschrij­ ven", aldus de promovenda. "Vrou­ wen zeggen altijd 'het is me overko­ men', terwijl mannen zeggen 'ik heb er hard voor gewerkt.'"

Bijzonder aan het onderzoek van de promovenda is dat zij de werkge­ schiedenis van twintig hoogopgelei­ de vrouwen, in de leeftijdscategorie tussen 35 en 45 jaar, in kaart heeft gebracht. "Ik heb niet binnen één or­ ganisatie de positie van vrouwen be­ keken, zoals andere onderzoekers re­ gelmatig gedaan hebben." Voor het onderzoek heeft ze twintig vrouwen geïnterviewd. Ze heeft zich hierbij vooral gericht op de combinatie van betaald werk en de zorgtaken van vrouwen.

Uit het proefschrift blijkt dat carrière

Het uiterste uit jezelf " C a r r i è r e bptekent voor mij een jjop­ de baan. waarbij je het uiterste uit jezelf moet halen. Ik wil met project­ werk op logistiek gebied beginnen, waarbij ik iedere keer een a n d e r be­ drijf oniler de loep moet nemen. D aar kan ik ervaring opdoen. Uiteindelijk wiJ ik graag logistiek manager wor­ den in een leuk bedrijf ­ dit zal niet al op mijn dertigste zijn. Of dit be­ drijf groot of klein is, maakt niet uit.

Het is tiet waar je tegenaan loopt. Ik vind het leuk om goed beloond te worden. Aan zo'n b a a n o p acadc­

UNIVERS

1 1 DECFMBFR 1997

miseh niveau zit vaak automatisch wel een hoog salaris vast.

"Wat capaeiteiten betreft k u n n e n vrouwen volgens mij wel op topfunc­ ties terecht komen. Met de externe factoren zit liet anders. \ rouwen in topfuncties worden toch minder ge­ waardeerd dan mannen. De vrouwen moeten meer h u n liegt doen om het­ zelfde te bereiken."

COKIXJ'. CoiiNI i | s ^ h \ , VtKHOI.IWKS HK­ l)Kit^^^ IIMtMII ( \l >U D l lil N (.UT \M)

l\ \ u , ^ . s ^ ^ 1999)

■ Tliérèse van den Heuvel [Foto: Enk van der Burgt]

voor mannen een andere betekenis heeft dan voor vrouwen. "Vrouwen zijn niet sneller tevreden dan man­ nen. Ze stellen gewoon andere doe­ len. President­directeur van Philips zijn, met een hoog salaris, een secre­ taresse en een dikke auto zijn volgens mannen uitingen van een succesvol­ le carrière. Vrouwen vinden dat ze carrière maken als ze een functie ver­ werven, waarvan ze nooit dachten die te bereiken. Het hoeft niet per se een hoge positie te zijn." Vrouwen willen volgens Van den Heuvel een goede relatie, dat het goed gaat met de kinderen én plezier in het werk.

Dat bevestigt een eerder onderzoek: ook Emely Nobis kwam tot deze in haar ogen verbazingwekkende con­ clusie. In het decembernummer van Avanta Magazine verscheen van haar hand het artikel Grijp je kans. Hier­ in heeft hoofdredacteur Nobis op een

rij gezet hoe 260 vrouwelijke lezers denken over carrière maken. "Wat mij heel erg opviel is dat alle vrou­ wen op zoek zijn naar balans in hun leven. Ze willen wel een succesvolle carrière, maar tegelijkertijd beseffen ze heel goed dat er meer is in het le­ ven dan werk." Nobis in een toelich­ ting: "Het zijn niet alleen de moeders die zo denken. D e vrouwen zonder kinderen denken er precies hetzelf­ de over."

In de ogen van Nobis waren de uit­ komsten van haar enquête zeker niet voorspelbaar. Ze stond perplex toen ze moest concluderen dat vrouwen niet meer zulke negatieve associaties maken met carrière. "Ik schrijf nu zeven jaar voor Avanta ­ voorheen VB­magazine. In het begin van die periode was carrière voor vrouwen een vies woord. Carrièrevrouwen waren manwijven. Nu zijn ze er bijna trots op . Ze hebben besloten dat ze willen meedraaien in het bedrijfsle­ ven." D at de vrouwen hun mening hebben herzien, komt volgens de hoofdredacteur vooral doordat ze steeds meer aansprekende voorbeel­ den hebben. "Vroeger zagen ze alleen de stereotiepe 'carrièrevrouw.'"

J!Vï.eer voorbeelden, een goede op­ leiding en geleidelijk meer accepta­ tie zorgen er volgens promovenda Thérèse van den Heuvel voor dat het voor de vrouwelijke studenten van nu makkelijker zal worden omhoog te klimmen op de arbeidsladder. No­ bis denkt dat net afgestudeerde vrou­ wen te eenzijdig bezig zijn met car­ rière maken. "Ze richten zich te veel op het verdienen. Pas rond hun der­ tigste gaan ze nadenken over wat ze echt willen. Ik denk dat ze net na hun

Binnen voor m'n 35ste " C a r r i è r e betekent voor mij het maximale bereiken wat binnen je f apaciteiten ligt. Ik wil dat zelf ook, m a a r ik moet het wel geestelijk en fysiek aankunnen. Het liefst wil ik <le advieswereld in. Om te beginnen als 'junior', om uiteindelijk de ver­ antwoordelijkheid voor projecten te mogen dragen. D it wil ik eigen­ lijk wel op mijn .'J.'^ste bereikt heb­ ben, dan wil ik binnen zijn. Ik weet overigens wel dat dit niet reëel is­ J e moet ook tijd hebben hel geld uil Ie geven. Ben leuk leven naast hel werk vind ik heel belangrijk." .1 \NKK Vi;ni(Ki (.(;l•.^, VI,IH)K,I \MÏ.S JI ­ «IDIMllK n t ­ ' l l I listtK'lt'NSITIM'tM'A ( \ i ' s i i i>i'.iii­.\: \( (.1 SU > 1 9 9 8 )

studie meteen bewustere keuzes moeten maken."

De promovenda hoopt dat in de ti]d dat haar eigen tienjarige dochter Ma­ rion gaat studeren de meeste obsta­ kels voor werkende vrouwen uit de weg zijn geruimd. Ze draagt het boek daarom ook op aan Marion en alle meisjes van haar generatie. "Miin generatie heeft moeten knokken en is grootgebracht met het idee 'snel trouwen en kinderen krijgen'. Ik hoop dat de emancipatietijd die ik zelf heb meegemaakt, vruchten af­ werpt voor mijn dochter." [MH] Thérèse van den Heuvel: 'Over carrières g e s p r o k e n . Werkgeschiedenissen van hoger opgeleide vrouwen.' Promotie: 15 december. Promotoren: prof .dr. I l ) , va" Dijck en prof.dr. T. Willemsen.

i 4

Promovendus JVLartens pleit voor betere voorlichting

^y

''Niets is voor een psychopaat zo erg als een baan van negen tot vijf"

M

artens' interesse voor de psychopathie gaat al bijna een heel leven lang mee. Al op jonge leeftijd komt hij ermee in aanraking.

"Uit eigen ervaring weet ik dat psy­ chopaten geen monsters zijn. Het zijn vaak heel charmante, levenslustige en intelligente mensen, die echter on­ der bepaalde omstandigheden totaal kunnen veranderen en dan tot ver­ schrikkelijke dingen in staat zijn. Er bestaan veel vooroordelen over psychopaten. Zo zijn er nu nog in Nederland psychiaters werkzaam in TBS­klinieken die niet weten dat er ook een groep is van niet­criminele psychopaten. Dat verbaasde mij nog­ al."

Omdat hij is begaan met liet lot der psychopaten, heeft dr. Willem Martens onderzoek gedaan naar deze groep "waarover veel voor­ oordelen bestaan". Vrijdag 5 december promoveerde de 47­jarige psycholoog op een proefschrift over de mogelijkheden psychopaten te genezen. "Het zijn niet alleen vreselijke moordenaars als de hoofdpersoon uit de film Silenc e of the Lambs. Het zijn mensen die behandeld kunnen worden, omdat hun gedrag vaak neurobiolo­ gische oorzaken heeft." Tegenover het verhaal van Dutroux die in de gevangenis niet is behandeld en daarna weer aan het moorden is geslagen, stelt Martens het 'verhaal van hoop'.

Tijdens zijn onderzoek heeft Martens veel contact gelegd met psycho­ Oscar van D am pathische TBS­ers. "Dat waren vaak erg gezellige conversaties. Zo zat er een man in de Van Mesdagkliniek die zijn beide ouders met een bijl had ver­ e belangrijkste bewering in Mar­ ren', schrijft Martens. De psycho­ana­ moord. De gesprekken met hem ver­ tens' proefschrift Psychopathie lyticus heeft het narijpingsproces van liepen in een zeer prettige sfeer. D at en Naiiiping is dat er bijna altijd een tiental psychopaten bestudeerd. is toch wel heel vreemd. Je vraagt je neurobiologische oorzaken bestaan "Deze mensen hebben na vijftien tot af hoe zo'n charmante man tot zo­ voor het gedrag van psychopaten en vijfentwintig jaar niets crimineels ge­ iets beestachtigs in staat is geweest." dat er daardoor tevens een mogelijk­ daan, hoogstens een keer met een Om iemand als psychopaat te be­ heid is om de mensen te 'genezen'. kapot achterlicht rondgereden." stempelen, wordt er in de psycho­ Martens: "In hun hersenschors is analyse gebruik gemaakt van een lijst vaak een erg lage spanning te meten. e beeldvorming van psychopa­ van zestien omstandigheden, die Dat kan met gewone meetapparatuur ten wordt voor een groot deel voor het eerst in 1964 is opgesteld. worden gecontroleerd. Dat zie je ook bepaald door de aandacht die de me­ Psychopaten hebben een oppervlak­ wel bij pubers die zich vervelen. Bij dia besteden aan psychopathische kige charme en goede intelligentie, psychopaten is die druk zo laag dat seriemoordenaars, wat nog eens ver­ zijn onbetrouwbaar en leugenachtig, ze welhaast automatisch op zoek sterkt wordt door films als Silence of hebben een gebrek aan wroeging en gaan naar spanning. Omdat ze vaak the Lambs. Martens: "Mensen den­ een onvermogen om te leren van uitzonderlijke situaties nodig hebben ken inderdaad het eerste aan serie­ ervaringen, handelen antisociaal, zijn om zich behaaglijk te voelen, gaan ze moordenaars, maar het is maar één pathologisch egocentrisch, hebben op zoek naar kicks. En daar moet vorm van p s y c h o p a t h i e " . Twee ■ Dr. Willem Martens [Foto; Enk van der Burgt] geen vermogen tot liefhebben, verto­ vaak alles voor wijken." bekende seriemoordenaars van de nen oppervlakkige emotionele reac­ Martens, die niet alleen psycho­ana­ afgelopen jaren zijn de Amerikanen tergrond wel overgaat tot psychopa­ of andere stoornis aan de hersen­ ties en onverantwoordelijk gedrag in lyse heeft gestudeerd maar ook mu­ Ted Bundy en Jeffrey D ahmer. Vol­ thisch gedrag en de ander niet." Vol­ schors en kunnen daaraan behandeld interpersoonlijke relaties, hebben een ziekwetenschap en wijsgerige ethiek gens Martens zijn het allebei op het gens Martens is dat nooit met zeker­ worden. "Er zijn heel interessante be­ neiging tot opgewonden en onaan­ (twee maal cum laude), levert in zijn eerste gezicht aardige mensen, die het heid te zeggen. "D e woonomgeving schrijvingen van psychopaten die genaam gedrag (dat soms gepaard gaat boek een zo volledig mogelijk bewijs plots vreselijk op de heupen konden speelt een rol. In een chaotische om­ hersenletsel hebben opgelopen of een met alcoholconsumptie), een onper­ van de neurobiologische oorzaken krijgen en zich verloren in totale geving, zoals een drukke stad, raken hersentumor kregen en zich juist aar­ soonlijk, triviaal en diger gingen gedra­ slecht geïntegreerd gen. Heel curieus, seksleven en een on­ maar het is wel een vermogen om het le­ ' o m g e d r a a i d ' be­ "Seriemoordenaars zoals Dahmer en Nilson [...] waren zo ven te plannen. wijs." , ondraaglijk eenzaam, extreem schuchter en slecht in staat Martens: "Psycho­ paten hoeven niet tot sociale interactie dat ze hadden gemoord om maar en hoopvol be­ per se aan al die wijs o<D k, want gezelschap te hebben, desnoods van een dode. Nilson voorwaarden te vol­ Martens bljijft er op doen. Als iemand praatte tegen, tafelde, keek televisie en sliep met de hameren: bij veel aan veertien criteria psychopaten is er slachtoffers die hij had gemaakt." voldoet, valt hij ook kans op verbetering. binnen de om­ In de laatste aanbe­ schrijving. Maar als STELLING 1 BIJ HET PROEFSCHRIFT PSYCHOPATHIE EN NARUPING veling in het boek )e die lijst bekijkt, schrijft hij dat het wordt wel duidelijk hoog tijd wordt dat dat het niet om alle­ Jeffrey Dahmer: vermoord led Bundy: geëxecuteerd er tegenover alle daagse mensen gaat Psychopaten van psychopathie. "Alle relevante razernij. Zowel Bundy als Dahmer mensen ook eerder opgefokt. D aar­ vooroordelen en sensatiefilms over hebben vaak erg veel meegemaakt. internationale onderzoeken die mij hebben enkele tientallen moorden op naast hebben mensen met een der­ psychopaten een juist beeld wordt ge­ Ze zijn tijdens hun jeugd zo aan span­ bekend zijn, heb ik in mijn proef­ hun geweten. Beiden zijn opgepakt gelijke achtergrond die geen psycho­ schetst. D e promovendus stelt voor ningen gewend geraakt dat ze bijna schrift meegenomen. Het onderzoek en veroordeeld. D ahmer werd in de pathisch gedrag zijn gaan vertonen, om, met het oog op 'het herkennen immuun zijn geworden voor span­ naar de 'nagerijpte' psychopaten is gevangenis door een mede­gevange­ vaak de mogelijkheid gehad zich van de eerste symptomen en een juis­ ningen waaronder gewone mensen volledig te controleren." Nagerijpte ne omgebracht. Bundy is geëxecu­ creatief te ontwikkelen. Bijvoorbeeld te reactie op een persoon die psycho­ nauwelijks zouden kunnen func­ psychopaten zijn zogenaamde 'gene­ teerd. De laatste heette een zeer char­ door op hoog niveau te studeren, om pathisch gedrag vertoont' voorlich­ mante man te zijn die relatief een­ op die manier hun draai te vinden. tingscampagnes uit te voeren ­ zoals tioneren. Maar omdat ze de 'gewo­ zen' psychopaten. ne' spanning makkelijk kunnen ver­ Bij het narijpingsproces is ook spra­ voudig jonge vrouwen mee naar huis Degenen die deze mogelijkheid niet dat nu bij anti­rook­campagnes en dragen, zijn ze constant op zoek naar ke van biologische veranderingen. De kon nemen, waar hij ze vermoordde hadden of niet hebben gebruikt, zoe­ aids­preventie gebeurt. Hoe eerder uitdagingen. Niets zo erg voor een lage druk in de hersenen wordt ver­ en zich soms overgaf aan kannibalis­ ken op een andere manier hun prik­ het wordt ontdekt, hoe eétder kan psychopaat als een baan van negen beterd. "Als gevolg hiervan krijgt de me. Dahmer deed hetzelfde met jon­ kels." Soms met desastreuze gevol­ worden begonnen aan een gene­ tot vijf. Dat is ook de reden dat ze de betrokkene inzicht in zijn eigen ge, donkere mannen. "Zowel Bundy gen, zoals D utroux en consorten. zingsproces. "Want dat is natuurlijk eerste tijd in een zeer gestructureerde functioneren en is in staat om affec­ als Dahmer hebben te maken gehad Psychopaten die als gevolg van hun het beste. Voor zowel de patiënt als kliniek meestal heel onrustig en tieve relaties op te bouwen en te on­ met een chaotische jeugd", aldus slechte jeugd zijn overgegaan tot ab­ voor zijn omgeving." soms agressief worden. Ze kunnen derhouden. Via deze gevoelsband kan Martens. "Beiden zijn verwaarloosd, normaal gedrag omschrijft Martens die regelmaat niet aan. Maar juist bij hij over zijn egocentrische gericht­ onbegeleid opgegroeid, hadden een in zijn boek als 'ontwikkelingspsy­ het hebben van een structuur ligt heid heen groeien en zichzelf leren gebrek aan structuur en een extreem chopaten'. Een andere groep vormen vaak de sleutel tot genezing. Struc­ waarnemen door de ogen van een an­ strenge vader die het kind tegelijker­ de 'neurologische psychopaten', Willem Martens: Psychopathie en Sarijping. tuur en een liefdevolle omgeving zijn der. Tevens is hij in staat tot zelfkri­ tijd ook volledig aan het eigen lot mensen die als gevolg van hersen­ Een Kjeoretische terreinverkenning aange­ twee elementen die psychopaten ge­ tiek, een kwetsbare opstelling, een overliet. Zo'n achtergrond is echter vliesontsteking of een andere ziekte vuld met een kwalitatief onderzoek naar het overgaan tot psychopathisch gedrag. niet uniek.

Het is dan ook de vraag nezen. En dat hebben ze in hun jeugd innerlijke dialoog, ethische progres­ verschijnsel narijping (Maastricht 1997) vaak gemist." sie en echte consideratie met ande­ waarom de ene persoon met zo'n ach­ Beide groepen hebben echter de één

D

D

35ste jnij het binnen je zelf ook, ■ 'liik en ,1 wil ik 'ginnen fle ver­ projeeten k eigen­ kt heb­ Ik weet reëel is>. liet geld n naast grijk."

keuzes

[ME]

E

y N i v i ^ R S H a 1,1 jECEMBf 5 i^s^

Wit­Gele Kruis in Brabant belangrijk wapen in strijd tegen sterfte

Van fietsende non tot Spice Girl

Z

olang een zieke, die in ster­ vensgevaar verkeert, geen orde heeft gebracht in zijn geestehjke zaken, en er re­ deUjke vrees is, dat hij hiertoe na uit­ werking van het verdovend middel niet meer in staat zal zijn, moogt ge hem onder geen voorwaarde noch voorwendsel zulk een middel toedie­ nen, ook al zal de dokter het beve­ len! D e ziel en haar eeuwig lot gaat boven, eindeloos ver boven alle pijn!'

Deze opmerkelijke anti­autoritaire, godvruchtige en patiëntonvriendelij­ ke oprisping staat in het boekje De Katholieke Verpleegster, een van de geloofsbrieven van de Wit­Gele Kruis­zusters die vanaf 1916 over Brabant uitzwermen. Ook het wer­ vingsmateriaal van het Wit­Gele Kruis van latere datum is onmisken­ baar christelijk van karakter. Een fol­ der uit 1950 verwijst naar het ons­ kent­ons­gevoel tussen de katholie­ ke wijkzuster en huisvrouw: ']e be­ grijpt elkaar bij het eerste woord.' D e gerichtheid op het zieleheil in het hiernamaals is anno 1997 nauwelijks nog voor te stellen, vindt promoven­

Mtmf tm I

Ze waren alomtegenwoordig en hadden een religieus gezag. Toen ze ook nog eens snelle successen boekten in de strijd tegen de sterfte, waren de Brabantse Wit­Gele Kruiszusters verzekerd van een stevige machtsbasis in het donkere Zuiden. In herkenbaar uniform en het stalen ros bij de hand brachten zij de Brabantse bevolking de broodnodige hygiëne bij. Het lichaam was immers de tempel van de ziel. Promovenda Ria Wijnen beschrijft de geschie­ denis van het Brabantse Wit­Gele Kruis.

Stijn Dunk dorpen een verschijning is waar men moeilijk om heen kan. Om te mo­ gen fietsen was er overigens eerst een ontheffing nodig van het fietsverbod voor religieuzen. In 1919 gaf de bis­ schop van Breda toestemming aan religieuze wijkverpleegsters het sta­ len ros te bestijgen als de overste dat goedkeurde. D aarvoor moesten de

VAI4

Affiche dat oproept om lid te worden van het WIt-Geie Kruis (Jaren vijftig)

da Ria Wijnen, die bij prof .dr. H. Van den Eerenbeemt een proefschrift ver­ dedigde (1 december) over de werk­ zaamheden en de organisatie van het Wit­Gele Kruis in Brabant. "Maar ik begrijp het wel. Ik ben nog van de generatie die dat soort zaken in de catechismus moest leren."

D

e katholieke signatuur is vol­ gens Wijnen (1948) een belang­ rijke factor geweest in het succes van het Wit­Gele Kruis, een gezondheids­ organisatie die met voorlichting en met verpleging en verzorging in de dagelijkse praktijk van Brabant een gezondere provincie weet te maken.

Eerdere, vergelijkbare initiatieven stranden onder meer op het niet­ christelijke karakter ervan. In de sterk verzuilde Brabantse samenle­ ving van begin deze eeuw kunnen grootschalige projecten als deze ei­ genlijk alleen maar slagen als zij de zegen hebben van de katholieke gees­ telijkheid. En belangrijker nog, door hun confessionele achtergrond krij­ gen de Wit­Gele Kruiszusters het ver­ trouwen van de bevolking, die hun adviezen voor het verbeteren van de hygiëne stap voor stap overneemt.

Daarbij worden de Kruiszusters on­ dersteund door de autoriteit van de plaatselijke pastor. Zoals de pastor de plaatselijke boeren succesvol aan­ spoort zich aan te sluiten bij de chris­ telijke boerenbond, zo steunt hij het gezondheidsoffensief van de wijkzus­ ter, die op haar fiets met name in de

zusters vaak nog leren de trappers rond te draaien. Wijnen vertelt dat er in Tilburg aan de Oude Bredaseweg een rijke dame haar tuin ter beschik­ king stelde als oefenplaats.

H

et Brabantse Wit­Gele Kruis voorziet bij haar oprichting in 1916 in een schrijnende behoefte. D e verzorging van het lichaam laat in Brabant sterk te wensen over. Het ge­ bruik van water staat al eeuwen in een kwaad daglicht en fabeltjes dat baden de vrucht van zwangere vrou­ wen doodt zijn dan nog lang niet overal uitgeroeid. In 1912 schrijft een onderzoeker over het hygiënisch pa­ troon van de Brabander: 'Men waste zich pas als men helemaal aange­ kleed was en het wassen bestond uit even de handen in water afspoelen en met een vochtige doek over het ge­ zicht gaan.' Ook de huisvesting stelt in die dagen bar weinig voor. Een ge­ meenteraadslid uit Breda betitelt de huizen van de arbeiders als 'varkens­ kotten' en ook op het Brabantse plat­ teland zijn de meeste woningen vuil en klein. Tenslotte zijn er weinig art­ sen en vroedvrouwen, in 1915 respec­ tievelijk een op de 3460 en een op de 9300 inwoners.

Brabant is rond de eeuwwisseling binnen Nederland een ontwikke­ Imgsland op het gebied van de ge­ zondheid, een status die morbide wordt geïllustreerd door het feit dat de provincie het hoogste sterftecijfer en de grootste zuigelingensterfte van

het land kent. Nog meer dan in an­ dere delen van Nederland zijn de hy­ giënische omstandigheden naar hui­ dige maatstaven gerekend deplorabel.

De Nederlanders van boven de rivie­ ren spreken zelfs van 'het donkere zuiden'. Een verklaring daarvoor is de volksaard van de Brabanders: de Oost­Brabanders worden omschre­ ven als weinig initiatiefrijk en berus­ tend, de West­Brabander zou eigen­ gereid en vrijheidlievend zijn, geen ei­ genschappen die bevorderlijk zijn voor het oppikken van nieuwe ont­ wikkelingen op het gebied van ge­ zondheid en hygiëne.

Daarmee wordt het thema van de Brabantse mentaliteit actueel, een vraagstuk waaraan dr. Wijnen apart aandacht besteedt in haar proef­ schrift. D e geschiedenis van Brabant als Generaliteitsland zonder eigen elite zorgt er voor dat de Brabanders het gezag wantrouwen en zich ach­ tergesteld voelen. D oor het opbou­ wen van een eigen katholieke zuil worden die gevoelens gecompen­ seerd, wat ervoor zorgt dat het Bra­ bants zijn en het katholiek zijn twee keerzijden van dezelfde medaille worden. Speciaal voor de katholieken is het hiernamaals van groot belang en wordt de ziel als ver verheven bo­ ven het lichaam beschouwd. De Wit­ Gele Kruiszusters heffen die tegen­ stelling op door te betogen dat het lichaam verzorgd moet worden om een waardige woonplaats voor de ziel te kunnen zi)n. "D at was een echte Werdegang, een cultuuromslag waar­ in het Wit­Gele Kruis een belangrij­ ke rol speelde", aldus Wijnen.

Het werk van de zusters bestaat in eerste instantie vooral uit ziekenver­ pleging en kraamzorg. In de jaren der­

■ Afgestudeerden van de Brabantse cursus wiji<verpleging in 1931

Katholiel<e wijkverpleging [Foto's uit besproken boek]

tig gaan de kruisverenigingen de ba­ kervrouwen scholen. In 1936 wordt die professionalisering in Tilburg ge­ visualiseerd door het invoeren van uniforme kledij: het gediplomeerde corps gaat de straat op in grijze japon­ nen met witte boorden, zwarte strik­ ken, witte schorten, grijze uniform­ jassen en als klap op de vuurpijl spel­ den met daarop een ooievaar. In dat­ zelfde jaar maakt het Wit­Gele Kruis een begin met het oprichten van con­ sultatiebureaus voor psychiatrische patiënten en in de decennia daarna breidt de organisatie haar activitei­ ten uit tot de gehele extramurale ge­ zondheidszorg.

H

oe ver de bemoeienis van de Wit­Gele Kruiszusters met het huishoudelijke leven gaat, heeft Ria Wijnen zelf nog aan den lijve onder­ vonden. In de nadagen van de orga­ nisatie, begin jaren zeventig, krijgt Wijnen kinderen en komt er bij haar een kruiszuster op bezoek om te con­ troleren of de luiers wel recht in de commode liggen en er wel genoeg na­ velbandjes zijn. "D at zijn dingen die ik nu nooit meer zou accepteren. D e sociale controle kon heel benauwend zijn. D at was de schaduwzijde van het Wit­Gele Kruiswerk, dat natuur­

lijk ook veel succes heeft gehad." Dat succes zorgt ervoor, naast de religieu­ ze achtergrond van de zusters, dat de bemoeizucht van de kruiszusters wordt geaccepteerd. Met name in de beginperiode zien de Brabanders, mede onder invloed van het Wit­Gele Kruis, de sterftecijfers snel dalen.

Tegenwoordig zijn de successen van de thuiszorg en wijkverpleging min­ der spectaculair en heeft de profes­ sionalisering de religie verdrongen.

Toch ligt er met name op het gebied van de gezondheidsvoorlichting nog een terrein braak, vindt Wijnen. Aids, drugs en met name alcohol zijn vol­ gens haar thema's die om een moder­ ne equivalent van de Wit­Gele Kruis­ zuster vragen. "Neem het alcohol­ misbruik onder jongeren. D aarbij moet je een voor hen aansprekend en geloofwaardig medium en interme­ diair kiezen. MTV en de Spice Girls liggen dan voor de hand. Als die trend voorbij is, moet je weer een nieuwe strategie uitdenken."

Ria Wijnen, Het Wit­Gele Kruh i» Noord­ Brabaut, 1916­1974. intermediair tassen medische verworvenheid en sociale accepta­ tie, Zuidelijlï Historiscli Contact.

Proniotie drs. M.Th.A. v a n d e n Heuvel-de Beer (FSW) Titel proefschrift: "Over carrières gesproken.

Werkgeschiedenissen van hoger opgeleide vrouwen". Promotores: prof.dr. J.J.J. van Dijck en prof.dr. T.M Wiilemsen.

Aanvang: 11.15 uur, aula KUB P r o m o t i e drs. G.L. Leenicnegt (FRW) Titel proefschrift: "Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen, hen rechtsvergelijkend onderzoek naar de gemeenschappelijke rechtsbeginselen op het gebied van onderwijs in België, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Nederland".

Promotor: prof.mr. A.K. Koekkoek. Copromotor: dr. S.C. van Bijstcrveld.

Aanvang: 14.15 uur, aula KUB

Ia c a d e m i s c h e | p l e c b t i g h e d e n 1 12 december [vrl

P r o m o t i e drs. Th.E. D o l i e - W i l l e m s e n (FSW) Titel proefschrift: "Gezien onderscheid naar sekse in het basisonderwijs. Interactie als invalhoek". Promotor: prof.dr. T.M. Wiilemsen. Copromotor: dr. M.L. van Vonderen.

Aanvang: 16.15 uur, aula KUB

Promotie «irs. D.A. Beerman (FLW) Titel proefschrift: "Syntactic Discontinuity and Predicate Formation". Promotor: prof.dr. H.C. van Riemsdijk.

Aamang: 11.15 uur, aula KUB Promotie drs. R.W. E u w a i s (FEW) Titel proefscirrift; "Empirical Studies on Individual Labour Market Behaviour". Promotor: prof.dr.

A.H.O. van Soest. Copromotot: dr. B. Melenberg.

Aamang: 14.15 uur, aula KUB

I

[

J 7 december [wo] P r o m o t i e A.N. Baner|ee (FEW) Titel proefschrift: "The Sensitivity of Estimates, Inferences, and Forecasts of Linear Models. Promotor: prof.dr. J.R. Magnus.

Aanvang: 11.15 uur, Ruth First Zaai, KUB

I n a u g u r e l e r e d e p r o f . d r . Marc S a l o m o n (FEW) Bijzonderhoogleraarprof.dr. Marc Salomon, hoogleraar Operations Management en Informatietechnologie aanvaardt zijn ambt met een openbare rede: "Operations Research in Nederland: kansen en bedreigingen".

Aamwig: 16.15 uur, aula KUB

P r o m o t i e drs. F.A. de Roon (FEW) Titel proefschrift: "Essays on Testing for Spanning and on Modeling Futures Risk Premia". Promotor: prof.dr. Th.E. Nijraan. Copromotor: dr.

C.H. Veld.

Aanvang: 14.15 uur, aula KUB

a c t i v i t e i t e n "I f^ 18 december [do] [ JJ december [do] V i e r i n g 6e l u s t r u m TFT De theologische faculteit viert haar 30-jatig bestaan met een minisymposium rond het thema van het lustrumboek, geschreven door docenten van de TFT, een eucharistieviering en een academische zitting waarbij mgr.dr. M.P.M. Muskens, bisschop van Breda, een rede houdt, getiteld: "Theologie studeren vandaag". Info: 4662596/ 2580.

Aanvang: 09.30 uur, TFT, Academielaan 9, Tilburg Filosofisciie l e z i n g De Faculteit der Wijsbegeerte organiseert een filosofische lezing gehouden door prof.dr. P. Cobben, getiteld: "Hegel en de multiculturele samenleving".

Aanvang: 20.00 uur, KUB, AZ 114

I

12 december [vr]

Congres De Juridische Faculteit organiseert een congres getiteld: "Juridische en bestuurskundige aspecten van chipcards". Dagvoorzitters: prof.dr. Paul Frissen (KUB) en prof.mr. Corien Prins (KUB). Met debat en discussies.

Aanvang: 10.00 uur, aula KUB W e i h n a c h t s o r a t o r i u m v a n J.S. Bach Tijdens een openbare bijeenkomst zal een een deel van het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach worden beluisterd en inhoudelijk van commentaar worden voorzien door de musicus en theoloog drs.

Ad de Keyzer. Entree gratis. Org. Commissie Spiritualiteit van de Theologische Faculteit Tilburg.

Aanvang: 13.30 uur, Maranatha, Cobbenhagenlaan 19, Tilburg.

[ 19 december [vr] Gastcollege t h e o l o g i e Zie vrijdag 12 december.

J u b i l e u m - c o n g r e s EDP-Auditing TIAS organiseert een congres over EDP-Auditing.

Met diverse lezingen.Info: 4663335.

Aanvang: 09.00 uur, KUB, QZ-1 Gastcollege t h e o l o g i e De Indonesische theoloog prof.dr. Johannes Baptista Banawiratma s.j. geeft een gastcollege over theologie in Indonesische context.

Aanvang: 14.00uur, Theologische FaculteitTilbxirg, Academielaan 9, Tilburg

Colofon Redactie: Angela van Schendel Informatie zenden naar: Univers t.a.v. Universitaire agenda kamer Al 7 Postbus 90153 5000 LE Tilburg Mail: Schendel&KUB.NL

>:V..^ti>WK™w«».o«to-A>>»>>»>

ïicn.sï^^;.

MAAK UW KENNIS REEDS ALVORENS U AFSTUDEERT TE GELDE! zult u het Intermediair Kompas aantreffen. meerdere

markten

U zult thuis

zijn om hier succes te Geschiedenis, wijsbegeerte, en geografie

Kennis van

moeten behalen!

economie,

techniek,

natuur

komen alle aan bod.

Voorwaar geen

sinecure.

Surft u de uitdaging www.intermediair.

aan?

Management Consultancy, iets vcx)r jou?

nl/student.

In april 1998 organiseren we voor de derde keer een workshop voor een beperkt aantal vierde- en vijfdejaars studenten en promovendi op ons kantoor in Amsterdam. Tijdens deze informele en interactieve workshop krijg je een goede indruk van onze werkwijze.

Een groot deel van de dag zal bestaan uit het in

teamverband werken aan een oplossing van een probleem uit de praktijk. Daarnaast zullen wij de carrièremogelijkheden bespreken die wij je bieden. Gedurende de hele dag is er volop gelegenheid om met onze consultants kennis te maken.

We verwachten dat er ook dit jaar veel belangstelling voor deze workshop zal zijn. Derhalve zijn we genoodzaakt om een selectie te maken van het aantal inschrijvingen dat wij ontvangen.'^Als je geïnteresseerd bent om onze workshop bij te wonen, vraag dan een inschrijfformulier aan bij: Karin de Kip of Clara Vrielink, McKinsey & Company, ' Amstel 344, 1017 AS Amsterdam, e-mail: AM-recruiting@McKinsey.com, telefoon: 020-5513700. !

Graag ontvangen we je inschrijving uiterlijk 15 februari 1998.

EDIAIR ONLINE

Houdt je scherp

McKinsey&Company

Bijna é é n op de vijf eerstejaars heeft last v a n h e i m w e e lopen in de studie, zo blijkt uit de vragenlijsten. Van Tilburg: "Studen­ ten met heimwee maken cognitieve fouten. D oordat ze steeds tobben en aan thuis denken, vergeten ze bij­ voorbeeld veel. Ook hebben ze veel meer moeite met tentamens dan an­ dere studenten." D e Britse dagboek­ studenten melden dat ze opdrachten niet op tijd af krijgen en dat ze het moeilijk kunnen opbrengen om naar college te gaan.

Bij Miriam van der Heijden kwam het zover niet. Ze blijft trouw naar de Limburgse rechtencolleges gaan, maar haar 'emotionele barometer' slaat continu uit. "Ik werd er gek van", zegt ze. "Maastricht was een logeeradres, maar bij mijn ouders was ik ook steeds aan het logeren, hoe welkom ik ook was. Mijn vader zei het zo: 'Jouw nest is nergens meer'."

Het ondraaglijk verlangen naar pa en ma Bijna één op de vijf eerstejaars studenten krijgt last van iieimwee.

De overstap naar de universiteit levert flink wat stress op, die bij een kleine groep leidt tot studieproblennen en emotionele ellende.

De jonge kamerbewoners missen vooral hun ouders, zo blijkt uit

H

Tilburgs promotie­onderzoek. Een rechtenstudente van de KUB

et missen van ouders is de voor­ naamste oorzaak van heimwee onder studenten, zo blijkt uit Van Tilburgs onderzoek. "Bijna iedereen heeft moeite met de afwezigheid van pa en ma", zegt de promovenda. "Pas daarna spelen andere factoren een rol, zoals het missen van oude vrienden, de nieuwe omgeving die tegenvalt en het je alleen voelen tussen vreemde nieuwe mensen. Studenten missen vooral aandacht en een sfeer waarin ze zich op hun gemak voelen. Plots is het half vier, het moment waarop je altijd met je moeder thee dronk."

Shirley Fisher verklaart het ontstaan van heimwee uit de combinatie van stress en het weg­ vallen van de ou­

verhuisde tot twee maal toe om haar heimwee het hoofd te bieden. "Soms denk ik nog wel eens: 'H oe zou het thuis zijn, met mijn ouders?'"

Linda van Tilburg

O

■ Drs. Miranda van Tilburg [Foto: Enk van der Burgt]

p haar zestiende reist ze regelmatig vanuit Eindhoven af naar Delft, om op bezoek te gaan bij haar stude­ rende zus. Leuk vindt ze dat: lekker stappen, logeren in een studenten­ huis. Haar zus heeft in D elft hele­ maal haar draai gevonden. En dat is ook het beeld dat Miriam van der Heijden (21) voor ogen heeft als ze twee jaar later zelf voor een studie rechten naar Maastricht trekt. "Ik was ér helemaal klaar voor. D acht: ik ga Ket helemaal maken hier."

Het loopt echter anders. Met de flat waar ze terechtkomt, net buiten het bourgondische centrum, is niks mis.

Met de drie medebewoners kan ze het prima vinden. Hoewel ze er tegenop ziet om nieuwe mensen te leren ken­ nen, is de introductie héél gezellig.

En haar kamer, ingericht met alle oude spulletjes van thuis, is echt 'haar hok'. Maar toch wil het met Miriam en Maastricht niet klikken.

De reden? Ze kan er ruim twee jaar

later meer dan één opnoemen. Het Maastrichtse Limburgers­onder­el­ kaar­sfeertje bijvoorbeeld, waardoor ze zich buitengesloten voelt. "Ik kwam in een collegegroepje terecht met bijna allemaal mensen uit Lim­ burg. In de kantine praatten ze uit­ sluitend dialect. Ik had het gevoel dat ik er niet bij hoorde. Als er iemand lachte dacht ik: 'Dat gaat over mij'."

Of het feit dat ze niet bij een dispuut gaat, zoals de meeste studenten in Maastricht. "Ik had daar geen behoef­ te aan, en in zo'n stad val je er dan buiten."

Maar eigenlijk, zegt ze, was het voor­ al een gevoel. Haai studie loopt op rolletjes. Ze heeft volop afspraken op haar avonden in Maastricht, ze heeft vrienden zelfs, maar eenmaal terug op haar kamer denkt ze toch steeds aan de mensen thuis. In Eindhoven, ledere vrijdag vertrekt ze van het laat­ ste college met de weekendtas om de schouder. Tot maandagochtend keert ze terug naar Brabant, naar haar vrienden en haar ouders, met wie ze een goede band heeft. Valt er een vrije dag midden in de week, dan reist ze ook af naar haar geboortestad. "Als ik thuis kwam zei mijn moeder wel eens voor de grap: 'Ben je er nu al weer?' En dan kwamen de tranen."

H

eimwee {Van Dale: een (zieke­ lijk) verlangen naar de geboor­ tegrond, naar huis, bij verwijderd­zijn daarvan) is in de volksmond al gauw een kinderachtig kwaaltje van tere zieltjes, maar voor hele volksstam­ men is het een serieus probleem.

Emigranten die al tientallen jaren gelukkig zijn in hun nieuwe land, verlangen als ze oud zijn opeens hef­ U N I V E R S 1 ^ 3 11 nrcEMBER 1997

wts

Fotomontage: IMaijan Vos

tig naar hun geboortegrond. Sommi­ land. De Britse wetenschapper Shir­ gen zelfs zozeer, dat ze terug verhui­ ley Fisher, die als toonaangevend zen om 'thuis' te sterven. Ook mili­ wordt beschouwd in modern heim­ tairen worden nogal eens gekweld wee­onderzoek, onderzocht de psy­ door de gedachte aan thuis. Volgens chologische effecten van de overstap een van de toenmalige artsen van het van de ene school naar de andere.

Oostenrijkse leger was heimwee re­ Drie jaar lang ondervroeg ze kost­ den nummer één voor desertie in de schoolkinderen, leerlingverpleegsters Eerste Wereldoorlog. Bij dienstplich­ en studenten van universiteiten. Ze tige soldaten in Nederland was heim­ liet hen onder andere 24 uur per dag wee tot voor kort een dagboek bij­ houden in de eer­ de hoofdreden ste twee weken als voor ontslag. En jongens die in ons "Je eerste jaar verbrassen eerstejaars.

De overgang van land bij de marine met bier drinken, middelbare school willen, worden dat is liét middel naar universiteit standaard getest levert flink wat tegen lieimwee" op h u n aanleg stress op, conclu­ voor heimwee. Is deert Fisher uit de die te groot, dan dagboeken. En dat geldt overigens kunnen ze een carrière bij de jantjes voor alle studenten, heimwee of geen wel vergeten. heimwee, op kamers of nog wonend Ook onder studenten die op kamers bij de ouders. Vaker dan andere stu­ gaan komt heimwee veel voor. Bijna denten melden eerstejaars dat ze af­ één op de vijf eerstejaars heeft er last wezig ['absent­minded'] zijn en van, zo blijkt uit onderzoek in Enge­

moeite hebben zich te concentreren.

In de dagboeken noemt 18 tot 20 pro­ cent van de eerstejaars spontaan 'heimwee' als probleem. Bij oudere­ )aars wordt het verlangen naar thuis overigens minder, al wil het ­ opmer­ kelijk genoeg ­ bij het vallen van het blad nog wel eens de kop opsteken.

Bijna de helft (48 procent) van de 'oudere' studenten krijgt gevoelens van heimwee in de zesde week van het eerste semester.

O

ok in Nederlandse studenten huizen zorgt heimwee voor het nodige verborgen leed. Studenten die er last van hebben verstoppen zich op hun kamertje. D aar piekeren ze, daar huilen ze en daar mijmeren ze voortdurend over thuis. Vooral 's avonds en 's nachts, en als ze bezig zijn met 'passieve mentale activi­ teiten': lezen en studeren dus. D at beeld komt naar voren uit onderzoek van de Tilburgse psychologe drs. Mi­ randa van Tilburg, die begin 1998

hoopt te promoveren op het feno­ meen heimwee. Van Tilburg zegt ge­ schrokken te zijn van de ellende die ze tegenkwam: "Sommige studenten slapen niet meer, ze vereenzamen en worden zelfs lichamelijk ziek. Hoofd­ pijn, maagpijn, eetstoornissen, alle zogenaamde stressklachten komen er aan te pas."

Voor haar onderzoek plaatste Van Tilburg oproepen in alle universi­ teitsbladen en in het studenten­ maandblad SUM. D aarop reageerden een kleine honderd studenten uit heel Nederland, het merendeel af­ komstig van universiteiten. Op een enkeling na waren het allemaal vrouwelijke studenten (Van Tilburg: "Vrouwen komen er eerder voor uit dan mannen en ze herkennen zo'n probleem bij zichzelf eerder."). D e voornamelijk eerste­ en tweedejaars vulden een lijvige enquête in over oorzaken, gevolgen en omgaan met heimwee.

Een belangrijk probleem is het vast­

Heimwee in de wetenschap Heimwee is zo oud al§ de mensheid.

De eerste geschreven bewijzen zijn te vinden in de Ilias en de Odyssee van Homerus en ook in Psalm 137 uit de Bijbel: "Aan Babylons stro­ men zaten we neder en weenden over Jeruzalem." In de wetenschap is heimwee echter een zeer jong the­ ma. Het wordt pas zo'n twintig jaar systematisch bestudeerd. Van daar­ voor daleren wel zogenaamde 'case­ beschrijvingen', meestal opgetekend door artsen. De oudste stammen uit de zeventiende eeuw. Nederlandse voorbeelden hiervan uit begin deze eeuw, zijn de verhalen over kinder­ meisjes die hun oppasbaby ver­ moordden of de boerderij waar zij in dienst waren in brand staken.

In Nederland bestaat wetenschappe­ lijk onderzoek naar heimwee nog korter, ongeveer zes jaar. Aanleiding was hel optreden van heimwee bij dienstplichtige soldaten in Neder­ land. Zij klopten massaal met der­ gelijke klachten aan bij de psychia­ trische dienst van het leger. Heim­

emotioneler reageren dan anderen, die sneller prikkelbaar zijn en ge­ voeliger voor invloeden uit de omge­ ving." Opvallend is dat mensen die zich sterk hech­ ten aan anderen derlijke zorg. "D e niet vatbaarder "Plots is het half vier, druk op eerste­ zijn voor heim­ jaars is heel hoog wee. "Juist men­ het moment waarop en dus hebben sen die wat je altijd met je studenten extra afstandelijker sociale steun no­ zijn hebben er moeder thee dronk" dig. Net dan zijn meer last van." de ouders voor De beste manier het eerst afwezig." Het gevolg is vol­ om heimwee op te lossen is juist het gens Fisher een 'psychologische doorbreken van die afstandelijkheid. verslaving' aan thuis. Gedachten aan Nieuwe mensen leren kennen, dat is thuis zijn bij studenten met heimwee volgens Miranda van Tilburg de gou­ allesoverheersend. D aarbij is 'thuis' den tip voor studenten met heimwee. alleen maar rozegeur en maneschijn Haar advies: zoek afleiding, begeef je en roept de nieuwe omgeving op de tussen de mensen, duik de kroeg in. universiteit enkel negatieve gevoe­ "Je eerste jaar verbrassen met bier lens op. drinken, dat is hét middel tegen Is heimwee daarmee een kwaal van heimwee," lacht de promovenda, 'watjes' en zwartkijkers? en typolo­ maar tekent erbij aan dat die opmer­ gie van de heimwee­lijder is nauwe­ king met een korrel zout genomen lijks te geven, zeggen de weten­ moet worden. "Jongens met heim­ schappers. Geslacht en leeftijd doen wee vluchten vaak in de drank. D at volgens onderzoek van Fisher niet ter bedoel ik dus niet." Een troost: bij zake. Van Tilburg, die de studenten de meeste kamerbewoners is de uit haar onderzoek ook een persoon­ heimwee binnen een half jaar over. lijkheidstest liet invullen, benadrukt Al is dé oplossing nog altijd: verhui­ dat zeker niet alleen 'moederskind­ zen. jes' last krijgen van heimwee. "Ver­ schillende studenten uit mijn onder­ erhuizing is ook de oplossing die zoek hadden het thuis vervelend. Er Miriam van der Heijden kiest. was zelfs een meisje bij dat door haar Na een half jaar Maastricht gooit ze vader mishandeld werd, maar toch het hoge woord eruit tegen haar miste ze haar thuis verschrikkelijk." ouders. "Ik ben hier niet op mijn 'Heimwee­patiënten' hebben hooguit plek." Ze maakt het collegejaar nog een tikje minder stabiele persoon­ vol, omdat het afwijkende onderwijs­ lijkheid dan anderen, concludeert systeem in Maastricht switchen Van Tilburg. Al zijn de verschillen moeilijk maakt. Maar als ze in de klein. "Het gaat om mensen die zomer de uitslag van haar enige hert­

V

wee was zelfs reden nummer één voor ontslag. D e Leidse vakgroep psychologie begon toen het ver­ schijnsel te onderzoeken. Nog steeds zijn militairen, en daarnaast studen­ ten die op kamers gaan, de voor­ naamste empirische bronnen voor heimwee­onderzock.

Overigens heeft het nog jonge heim­ wee­onderzoek wereldwijd aardige cultuurverschillen aan het licht ge­ bracht. Zo krijgt van de Amerika­ anse studenten die verhuizen 24 procent last van heimwee. Bij de Turken ügl dat getal veel hoger, op 74 procent. "In Turkije zijn de fa­ miliebanden heel sterk", verklaart KUB­onderzoeker Miranda van Til­ burg. "Die studenten krijgen heim­ wee omdat ze hun dierbaren missen.

Amerikanen daarentegen zijn een mobiel volk. Ze doen via garage sa­ les met het grootste gemak afstand van hun persoonüjke bezittingen en trekken dan naar de andere kant van de staat."

entamen krijgt, heeft ze haar ticket terug naar Brabant op zak. Haar nieu­ we studiestad wordt Tilburg, zo heeft ze namelijk besloten. Van der Heij­ den: "Ik vond het een heerlijk idee dat ik vanuit daar in principe in twin­ tig minuten thuis zou kunnen zijn.

Toen ik voor het eerst in de trein naar Tilburg zat dacht ik 'nu ga ik einde­ lijk de goeie kant op'."

Maar ook in Tilburg slaat de heim­ wee toe. Ook hier leert ze wel leuke mensen kennen, maar na precies vijf maanden in haar nieuwe studenten­ huis stapt ze opnieuw 'met lood in haar schoenen' naar haar vader. Ze wil naar huis, naar Eindhoven.

Achteraf, zegt ze, waren de tekenen overduidelijk. Haar kamer in Tilburg heeft ze niet gezellig gemaakt. Na krap een half jaar hangen er nog geen gordijnen. Haar b o e k e n p l a n k e n wachten nog steeds op een boorma­ chine die ze aan de muur bevestigt.

Telkens als ze op Eindhoven­centraal uit de trein stapt, bekruipt haar dat opgeluchte gevoel: 'Oh, ik ben weer thuis'. "Ik had mijn leven in Eindho­ ven", concludeert Van der Heijden, inmiddels derdejaars op de KUB. "En daarmee was ik tevreden. Ik ben ver­ huisd omdat ik dacht dat het zo hoor­ de, het studentenleven in en daar iets nieuws opbouwen. Maar ik wilde het niet echt. Ik dacht steeds: ik heb toch al vrienden."

Sinds juni van dit jaar woont ze ein­ delijk in Eindhoven, in een studen­ tenhuis. "D eze kamer is echt m'n plekje", zegt ze tevreden. "Soms denk ik nog wel eens: 'hoe zou het thuis zijn, met mijn ouders?' Maar echt moeilijk heb ik het zelden. Soms nog, als ik 's avonds alleen ben."

UNIVERS

11 D ECEMBER 1 9 9 7

Advertentie

%

a

WERELDTALEN

Door de toenemende internationalisering in de academische wereld en het zakenleven mogen de vier "grote" vreemde talen zich in een steeds grotere belangstelling verheugen.

Er worden daarom algemene cursussen verzorgd, zoals English for the Future en Academisch Duits en Academisch Frans waarin gewrerkt wordt aan de praktische mondelinge en schriftelijke vaardigheden van het communiceren op academisch niveau. Br zijn ook cursussen die toegespitst zijn op één van deze vaardigheden.

Oral Skills in English en Advanced Writing, of die gericht zijn op het taalgebruik binnen een bepaald vakgebied, zoals i r a n i voor Juristen en Spaans voor International Business.

Verder zijn er ook cursussen die de ontwikkeling van taalvaardigheid koppelen aan het verwerven van kennis over de cultuur en inrichting van een land of taalgebied; voorbeelden zijn Aspects of American Culture en Aspects of British Culture.

Onlangs zijn de afdelingen Engels, Frans, Spaans en Duits gaan samenwerken met de Economische Faculteit bij de ontwikkeling en uitvoering van het International Business Program. Binnen dit programma wordt er naar gestreefd dat studenten de Engelse taal en tenminste één andere vreemde taal vloeiend leren spreken en schrijven en bovendien de communicatieve vaardigheden beheersen die noodzakelijk zijn om in de internationale zakenwereld adequaat te kunnen functioneren. Deze cursussen hebben onder meer betrekking op zowel mondeling presenteren als op schriftelijke vaardigheden (gericht op alle vormen van schriftelijke communicatie, van e-mail tot formeel rapport).

0

UNIVERSITY C E N T R E FOR

MARKET

ECONOMICS

(UCME)

Al jaren is de afdeling Engels van het Talencentrum betrokken bij het zogenaamde UCME programma (University Centre for Market Economics) van de FEW Dit programma bestaat uit een samenwerkingsverband met universiteiten van (voormalig) communistische landen, met als doel staf en studenten van deze universiteiten vertrouwd te maken met onderwijs en onderzoek in de westerse markteconomie. Zij brengen hiervoor zes maanden door aan onze universiteit. In het verleden is er zo'n samenwerkingsverband geweest met universiteiten in Polen, Tsjecho-Slowakije en Rusland (Moscow State University, MSU). Meest recent is het samenwerkingsverband met de Volksrepubliek China ter bevordering van academische contacten op het gebied van onderwijs en onderzoek, om de geleidelijke overgang naar een markteconomie te ondersteunen.

t

c

e

ri

Aangezien de voertaal in de colleges en daarbuiten Engels is, begint een semsterprogramma telkens met een intensieve cursus Engels.

Over het algemeen worden deze cursussen gegeven op de KUB zelf, maar binnen het Russische programma is de intensieve cursus Engels door medewerkers van het Talencentrum gedurende vijf jaar in Moskou gegeven; waardevolle contacten tussen de docenten Engels van het Talencentrum en de afdeling economie van de MSU zijn hiervan het gevolg.

In januari komt inmiddels de derde groep Chinezen naar Tilburg. Niet alleen de deel-

t

ÉrlillriniL

ttt MULTIMEDIA Het Talencentrum volgt de internationale ontwikkelingen op het gebied van taalonderwijs op de voet: nieuwe methodes.

Computerondersteund onderwijs (COO) en Multimedia. Dit leidt tot de aanschaf van geschikte software die in de cursussen van het Talencentrum wordt geïntegreerd. Een functionele inzet van multimedia in het taalonderwijs zal de komende jaren een speerpunt vormen in het beleid van het Talencentrum.

Een noviteit is het 'multimedialokaal' (CZ 109) waarover het Talencentrum sinds

Alleriei veranderingen in onderwijs en onderzoek leiden er toe dat studeren op de KUB zonder de dienstverlening van het Talencentrum ondenkbaar is.

Twee ontwikkelingen verdienen daarbij met nanie de genoemd te worden: * Internationalisering: hoeveel buitenlandse studenten zijn er niet op onze campus e n hoeveel van onze studenten studeren aan buitetilandse universiteiten? * Engels als wetenschappelijke voertaal: de wens of verplichting o m in het Engels te communiceren?

En dan de immer gehoorde klacht dat studenten hun moedertaal steeds minder beheersen!

Daarom lijkt het ons een goed idee u te informeren over e e n aantal activiteiten van het Talencentrum.

Wij verzorgen taalcursussen o p verschillende niveaus: Nederlands, Duits, Frans, Engels, Spaans, Italiaans, Russisch, Turks en Arabisch als officiële (verplichte) keuzevakken bij verschillende faculteiten. Nederlands als tweede taai wordt aangeboden aan studenten van buitenlandse afkomst.

nemers zelf, maar ook de Chinese overheid, de Academie van Wetenschappen, en het Ministerie van Onderwijs in Beijing benadrukken het grote belang van Engels in het programma.

CURSUSSEN NEDERLANDS VOOR

E N G E L S BINNEN H E T

O

ANDERSTALIGEN

Het Talencentrum heeft een uitgebreid aanbod aan cursussen Nederlands als tweede taal. Ze zijn bedoeld voor buitenlandse studenten die van plan zijn te gaan studeren aan een Nederlandse HBO- of WO-instelling en voor buitenlandse medewerkers van de KUB. Overdag worden intensieve cursussen voor beginners, halfgevorderden en gevorderden aangeboden. Er wordt lesgegeven volgens het zogenaamde 'sandwichmodel' waarbij men, drie dagen per week, 's ochtends en 's middags anderhalfuur les krijgt. De rest van de dag en de overige twee dagen vult men met diverse zelfstudie-opdrachten die grotendeels in het zelfstudiecentrum in de bibliotheek worden uitgevoerd. 's Avonds worden er cursussen aangeboden voor vergevorderden. Mensen die hierop inschrijven zijn vaak ex-deelnemers aan de dagcursussen die inmiddels met een smdie zijn begonnen of die werk hebben gevonden en die hun Nederlands willen perfectioneren.

Andere trainingen w o r d e n speciaal afgestemd o p gewenste taalvaardigheden (zoals het houden van een voordracht of het schrijven van een artikel) en de behoefte van de deelnemers. Ze worden gegoten in de vorm van intensieve workshops of practica, die veelal worden gegeven in nau-

Voor studenten en medewerkers van de KUB bestaat bovendien de mogelijkheid om individuele begeleiding te krijgen bij de verbetering van hun taalvaardigheid in het Nederlands.

Deze begeleiding is op maat gesneden en gaat in op de specifieke vraag waarmee de student/medewerker zich meldt.

Vaak gaat het hierbij om het verbeteren van schrijfvaardigheid (grammatica, stijl, tekststructuur), uitbreiding van een specifieke woordenschat of verbetering van spreekvaardigheid of uitspraak.

Voor studenten van Antilliaanse afkomst is een dergelijke indi'viduele begeleiding geregeld in nauw overleg met de decaan voor allochtone studenten; uit deze samenwerking is ook het mentoraat voor Antilliaanse en Arubaanse studenten ontstaan.

SCRIPTIEPRACTICUM EN COMMUNICEREN O P DE WERKVLOER

Docenten klagen over de structuur, leesbaarheid en grammaticale correctheid van scripties.

Studenten moeten na een paar jaren van passief colleges volgen ineens een scriptie of een stageverslag van behoorlijke omvang produceren. In het scriptiepracticum komt het hele proces van het schrijven aan bod, te beginnen met een (goed afgebakende) probleemstelling tot en met het voorkomen van taal- en spelfouten.

O

we samenwerking met faculteiten, centra, instituten en diensten zoals het TTAS of het LAC. Ook universiteiten in het buitenland zoeken s a m e n w e r k i n g met ons; tot in Moskou en China weet men ons te vinden.

Daarnaast geven wij ook individuele hulp en advies: In de meeste profielschetsen van vacatures voor academici staat wel een opmerking als deze: "u dient over goede communicatieve eigenschappen en over een goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid te beschikken". De cursus Communiceren op de werkvloer is gericht op mondelinge en schriftelijke vaardigheden (zoals het schrijven van een beleidsnotitie, het voorzitten van een vergadering) die later op de werkvloer nodig zijn.

LANGUAGE

AND

CULTURE E X C H A N G E

In order to promote and stimulate cultural and linguistic exchange between students at this university, the Language Centre has set up a programme in which a (near-) native speaker of a particular language is brought into contact with a learner of that language. Those taking part in the programme commit themselves to meeting regularly to speak the language that either is learning. In doing so, the participants will, of course, automatically engage in cultural exchange as well. During these meetings, language proficiency can be practised in an informal and relaxed atmosphere. Participants should not make use of a possible third common language, as that would defeat the purpose of the programme.

bijvoorbeeld bij de correctie of vertaling van e e n tekst of de correcte verzorging van een sollicitatiebrief. Eén telefoontje naar het secretariaat of een afspraak op het spreekuur van de d o c e n t e n is voldoende om uw taalproblemen o p te lossen.

I september 1997 beschikt. In dit leslokaal kan de taaldocent gebruik maken van video-opname- en afspeelapparatuur, een multimediacomputer en een visualizer. De beschikbaarheid van deze faciliteiten heeft inmiddels geleid tot herziening

Oni later nog iets aan je studie te hebben, moetje volgens mij nu elke kans aangrijpen om goed te leren schrijven. De beter betaalde banen tvrwerfje gemakkelijker indien Je in staal bent om zakelijke en heldere rapporten te schrijven. Studeer dus met de pen in de hand of met de tekstverwerker in de aanslag.

K- Soudijn in Univers, sept 97 gramma's is per I september 1998 afgerond. Deze programma's worden onderdeel van de cursussen Spaans en Engels die het Talencentrum aanbiedt maar kunnen ook los daarvan dienen als zelfstudiemateriaal voor ieder die zijn luistervaardigheid in deze talen wil verbeteren.

TALENCENTRUM VOOR ZELFSTUDIE

Het Talencentrum heeft voor zelfstudie in de bibliotheek een collectie audiocassettes, computerprogramma's, videobanden en CD-ROMprogramma's opgebouwd voor allerlei talen.

Er is een ruime keus in Frans en Engels voor gevorderden, Nederlands voor Anderstaligen voor beginners èn gevorderden en Spaans en Italiaans voor beginners.

Zelfstudie van vreemde taleji, kent een aantal mogelijkheden, maar heeft ook zijn beperkingen. Zo is het natuurlijk onmogelijk om in een echte communicatieve situatie spreekvaardigheid te oefenen. Er is geen docent die kan wijzen op fouten of aanwijzingen kan geven. Tenslotte vereist het individueel werken een grote zelfdiscipline omdat men niet gestimuleerd wordt door een contactuur met medestudenten en docent waarin het geleerde in de praktijk kan worden gebracht.

Een beginner kan kennismaken met de klanken, een aantal woorden leren die van bestaande én de ontwikke- van nut zijn in allerlei dagelijkse ling van nieu^ve cursussen. situaties en inzicht krijgen in de Deze zaal is uitermate geschikt manier waarop de zinnen worvoor de training van mondelin- den opgebouwd. Omdat het taalmateriaal meestal zowel auditief ge presentaties. als visueel wordt aangeboden, wordt er ook een basis gelegd Ook ontwikkelt het Talencenvoor lezen en luisteren. trum zelf multimediaal lesmateIemand die een taal al kent, kan riaal. Op dit moment worden bij verloren gewaande kennis en diverse secties programma's vaardigheid activeren. Het is ontwikkeld voor taaivaardig- natuurlijk ook mogelijk om beheidstraining. staande kennis en vaardigheid Een goed voorbeeld hiervan is uit te breiden en te verbeteren. een projectgroep, bestaande uit Ook in dat geval kan het studiedocenten, een vaste program- materiaal helpen bij uitbreiding meur en een eigen vormgeef- van de woordenschat, verbetester, die multimediaal lesmate- ring van luistervaardigheid, riaal voor het trainen van luis- vergroting van de kennis van de tervaardigheid in het Engels en zinsbouw en leesvaardigheid. het Spaans ontwikkelt.

De ontwikkeling van deze pro-

Voor meer informatida«il u terecht bij het secretariaat Talencentrum, Gebouw B, kamer 218, Spreekuren-10 ?0 -12 00 1.^ 00 - 14.00, Telefoonnummer- 013-466 2508, E-maiT TAl,ENCENTRUM(a)KUB.NL. Internet: http://cwis.kub.nl/~ftll/educatAac/index.htm

O

p 1 september van dit jaar lanceerde een illus­ ter gezelschap met de n a a m I nter Action Council na afloop van zijn vergade­ ring in Noordwijk aan Zee het voor­ stel voor een Universele Verklaring van de Plichten van de Mens. D eze Verklaring zou de Verenigde Naties ter gelegenheid van het vijftigjarig be­ staan van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op 10 december 1998 plechtig moeten af­ kondigen. Het voorstel, waaraan tien ]aar gewerkt is, bevat een inleidende tekst en negentien artikelen. Het ontleent zijn inspiratie, qua vorm en opzet, aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

heid dient paal en perk te worden ge­ steld. Het doel is vrijheden en ver­ antwoordelijkheden met elkaar in evenwicht te brengen, terwille van huidige en toekomstige generaties.

De nieuwe verklaring zou een nood­ zakelijke aanvulling moeten vormen op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Bij eerste lezing van het document ziet dit er aantrekkelijk en behartens­ waardig uit en de ex­regeringsleiders en staatslieden lijken onze diepe er­ kentelijkheid verschuldigd voor dit appel tot ethisch reveil. Evenwel, bij herlezing en verder nadenken roept het initiatief van de Inter Action Council toch ook kritische vragen op.

Deze vragen betreffen ten eerste de

opererende nationale en internatio­ antwoordelijkheid voor de beharti­ nale economische en financiële act­ ging van al deze goede en wezenlijke oren, in het bijzonder transnationale zaken. D at is prachtig, ma«r zij ver­ ondernemingen en financiële instel­ zuimt de door globalisering sterk ge­ lingen, sterk toeneemt en waarin de stimuleerde en machtige economi­ rol van de staat met zijn zorgplicht sche en financiële actoren te wijzen voor het sociale welzijn aanzienlijk , op hun verantwoordelijkheden en wordt verzwakt. Sociale gerechtig­ plichten ten aanzien van de rechten heid als klemmende eis en waarborg van de mens. Het erkennen van rech­ voor de rechtspositie van zwakken en ten van mensen en het toekennen gemarginaliseerden komt steeds van plichten aan mensen heeft als meer op de tocht te staan. D e twee­ noodzakelijk complement dat ook deling tussen arm en rijk wordt politieke en economische machts­ concentraties hun verantwoordelijk­ schrijnender.

Het internationale stelsel ter bevor­ heden verstaan, zich daarnaar gedra­ dering en bescherming van de rech­ gen, en daarop kunnen worden aan­ ten van de mens dat, met de Univer­ gesproken. Aan dat laatste, waarvoor sele Verklaring van 1948 als basis, tot aan de basis van de samenleving eni­ ontwikkeling is gekomen, gaat uit ge niet­gouvernementele organisaties zich op bescheiden schaal inspannen, zoals in Nederland Amnesty Inter­ national en Pax Christi via het pro­ pageren van gedragscodes, gaan de ex­ leiders aan de top in feite voorbij. In dat opzicht schiet het streven van laatstgenoemden tekort, vooral in­ dien zij, zoals zij aanvoeren, oplos­ singen willen aandragen als reactie op de globalisering van de wereldeco­ nomie.

Van Boven in rede mensenrechtenrechtenprijs:

"Universele Verklaring van de Plichten van de Mens vooral publicitair gebaar" Dries van Agt, Mikhail Gorbachev, H elmut Schmidt en een hele reeks andere coryfeeën presenteerde in september de Universele Verklaring van de Plichten van de Mens. H et gaat om ondermeer plichten die de Individuele mens zou hebben jegens gezin, natio­ nale samenleving en de staat. H et oogt fraai, zei prof.dr. Theo van Boven, op 8 december tijdens de uitreiking van de mensenrechtenprijs op de KUB, maar het doet geen recht aan de positie van de armen en de zsNakken. Die komt verder in het gedrang door de toenemende globalisering. De gevaren die dat proces met zich meebrengt, kunnen beter op een andere manier

van de premisse dt staten in juridi­ sche en politieke zin kunnen worden aangesproken over de wijze waarop zij de rechten van de mens ­ zowel de politieke als de sociale rechten ­ waarborgen en bevorderen. Eén van de gevolgen van de globalisering van de wereldeconomie is, zoals opge­ merkt, de verzwakking van de rol van de staat en de toename van de macht van niet­statelijke entiteiten die wei­ nig of geen verantwoordingsplicht hebben, behalve ten opzichte van aandeelhouders. Met deze ontwikke­ ling wordt een poot weggezaagd on­ der de stoel van het bestaande (he­ laas nog veel te zwakke) stelsel van de rechten van de mens.

dan met een 'publicitair gebaar' ais de genoemde verklaring IS

op

bestreden worden. Hieronder een Boven.

iet

r £n

ie

e

le

wor­

de

De Inter Action Council is niet zo maar een club van de eersten de bes­ ten, maar een voornaam gezelschap van eminente ex­regeringsleiders en staatslieden met coryfeeën als Hel­ mut Schmidt, 'onze' D ries van Agt, Jimmy Carter, Valéry Giscard d'Estaing, Mikhail Gorbachev, Shi­ mon Peres en een twintigtal andere voormalige hoogwaardigheidsbekle­ ders. Wanneer een dergelijk gezel­ schap, dat werd bijgestaan door des­ kundigen uit de wereld van weten­ schappen, religie, cultuur en econo­ mie, een voorstel wereldkundig maakt, dan verdient zo'n initiatief alle aandacht.

Wat bewoog de ex­regeringsleiders en staatslieden, met al hun collectieve ervaring en wijsheid, om met een der­ gelijk voorstel voor de dag te komen?

Uit een korte toelichting blijkt dat het voorstel vooral moet worden ge­ zien als een antwoord op huidige diepgaande veranderingen in de we­ reld als gevolg van het proces van glo­ balisering. Globale problemen vergen globale oplossingen, aldus de toelich­ ting, op basis van waarden en normen die door alle culturen en samenlevin­ gen worden gedeeld. Er wordt verder gesteld dat in deze nieuwe situatie gemeenschappelijke ethische nor­ men een gebiedende eis zijn, niet al­ leen ter bepaling van het gedrag van individuele personen, maar ook voor ondernemingen, politieke autoritei­ ten en naties. Aan ongebreidelde vrij­

Ts op dit gevaar en op deze uitda­ A ging van de globalisering een Uni­ deel van de rede van Van versele Verklaring van de Plichten van de Mens een adequaat antwoord?

De voorgestelde tekst bevat mooie en behartenswaardige zaken. Zij is on­ derverdeeld in fundamentele begin­ selen van menselijkheid, geweldloos­ indruk die gewekt wordt als zou de heid en respect voor het leven, ge­ nieuwe Universele Verklaring een rechtigheid en solidariteit, waar­ adequaat antwoord zijn op de proble­ heidsgezindheid en verdraagzaam­ matiek van de globalisering, en ten heid, en tenslotte wederzijds respect tweede de parallellen die een nieu­ en partnerschap. Zij legt bij mensen, we Universele Verklaring van de individueel en collectief, de ver­ Plichten van de Mens wil trekken met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Voordat ik op deze vragen inga nog enige opmerkin­ gen over bestaande teksten die een duidelijke relatie leggen tussen rech­ ten en plichten van de mens.

Er zijn goede redenen waarom de voorgestelde Universele Verklaring van de Plichten van de Mens voor kritiek vatbaar is.

Allereerst, als uitgangspunt wordt gesteld dat de globalisering van de wereldeconomie om globale oplos­ singen vraagt en dat de voorgestelde verklaring tegen deze achtergrond is opgesteld. De vraag rijst echter of de voormalige regeringsleiders en staatslieden zich voldoende reken­ schap hebben gegeven van de gevol­ gen van de globalisering van de wereldeconomie voor de rechten van de mens. Het is een ervaringsfeit dat in tal van landen de huidige door marktmechanismen en massacom­ municatiemiddelen gestuurde globa­ lisering de sociale en culturele rech­ ten van de zwakkere groepen in de samenleving ernstig bedreigt. In het kader van globalisering ontstaat een situatie waarin de macht van zelf­ ■ Th.van Boven standig en in onderlinge samenhang [Foto: Ben Bergmans]

^§r

k kom tot een andere kritische

/ kanttekening. D e voorgestelde

Universele Verklaring van de Plich­ ten van de Mens heeft de pretentie een evenknie te vormen van de Uni­ versele Verklaring van de Rechten van de Mens. D eze pretentie is evi­ dent bij lezing van het plechtige be­ gin en het slot van de voorgestelde tekst die vrijwel een letterlijke ko­ pie vormen van bewoordingen van de Universele Verklaring van de Rech­ ten van de Mens en blijkt voorts uit de gehele opzet van het document als ook uit de wens dit document op 10 december 1998 door de Algemene Vergadering der Verenigde Naties plechtig te doen afkondigen. Erken­ ning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de men­ sengemeenschap als grondslag voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld wordt in navolging van de Universele Verklaring van de Rech­ ten van de Mens als uitgangspunt genomen. Maar dan volgt de zinsne­ de dat uitsluitende nadruk op rech­ ten kan resulteren in conflict, ver­ deeldheid, eindeloze twisten en dat verwaarlozing van menselijke ver­ antwoordelijkheden kan leiden tot rechteloosheid en chaos. Dit kan al­ lemaal waar zijn, maar door de Uni­ versele Verklaring van de Rechten van de Mens als referentiekader te kiezen wordt onbedoeld de indruk gewekt dat deze debet zou zijn aan

uitwassen van ongebreidelde nadruk op menselijke rechten en vrijheden.

J

k wil niet beweren dat de Univer­ sele Verklaring van de Rechten van de Mens geen tekortkomingen heeft of dat geen nieuwe accenten moeten worden gelegd als antwoord op recen­ te ontwikkelingen en op de bewust­ wording dat deze de gehele mensheid of delen daarvan bedreigen, zoals af­ braak van het milieu, gevaren van ge­ netische manipulatie, en het toene­ mende racisme en etnische geweld.

Ik zal ook niet ontkennen dat de op­ stellers van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens te wei­ nig oog hadden voor de rechten van collectiviteiten, zoals die van volke­ ren, minderheden en inheemse vol­ ken. Ten dele is aan deze tekortko­ mingen in het kader van de Verenig­ de Naties en andere internationale organisaties tegemoet gekomen door het opstellen van nieuwe documen­ ten die qua opzet, strekking en in­ houd zijn geredigeer als een vervolg op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Maar ik heb er moeite mee dat een Universele Verklaring van de Plichten van de Mens in de vorm gegoten wordt van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en dat de plich­ ten van de mens gemodelleerd wor­ den naar het stramien van de rech­ ten van de mens. Met alle respect voor de auteurs en sponsors van de Universele Verklaring van de Plich­ ten van de Mens moeten daarom gro­ te vraagtekens worden geplaatst bij hun voorstel dit document ter gele­ genheid van het 50­jarig bestaan van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op 10 decem­ ber 1998 door de Verenigde Naties te laten afkondigen. Een dergelijke ac­ tie zou misschien een mooi publici­ tair gebaar zijn, maar kan moeilijk als passend antwoord dienen op de glo­ balisering van de wereldeconomie en de bedreiging die deze vormt voor hen die het meest behoefte hebben aan bescherming en bevordering van de rechten van de mens, nl. de zwak­ ken, de gemarginaliseerden en de rechtelozen. Een hierop afgestemd sociaal­politiek perspectief zou het uitgangspunt moeten zijn voor een initiatief als bedoeld door de I nter Action Council.

D E AUTEUR IS HOOGLERAAR INTERNATIO­ NAAL RECHT AAN DE UNrvERsrrErr MAAS­ TRICHT EN VOORMALIG DIRECTEUR VAN HET MENSENRECHTEN PROGRAMMA VAN D E VERENIGDE NATIES.

U N I V E R S E i a 1­1 D ECEMBEB.1997

OR Tilburg verzet zich nog steeds tegen dreigen opheffing

Kinderziektes van nieuw bestuur kunnen nog jaren duren Universiteiten worden voortaan daadkrachtig en slagvaardig bestuurd. Dat was althans de opzet van de nieuwe wet op het universitair bestuur, de MUB. Maar tot nu toe is het tegendeel het geval. Kinderziektes? Misschien. Maar, zegt een betrokkene, "voor we daar van af zijn, zijn we waarschijnlijk jaren verder".

H

et had aan elke universiteit kunnen gebeuren. De nieuwe raad wilde in een lijstje tot in detail opgesomd hebben over welke zaken hij iets te zeggen krijgt. Het College van Bestuur wilde slechts beloven dat de raad 'over alle strategisch belangrijke zaken' mag meepraten. "Als u een lijstje wilt hebben, zie ik dat als een motie van wantrouwen", zei de collegevoorzitter. De raad zag het anders: als het college zo'n lijstje niet gaf, was juist dat een uiting van wantrouwen.

De botsing deed zich voor aan de universiteit van Leiden, waar de invoering van de nieuwe Wet op het Universitair Bestuur tot nu toe soepel is verlopen. Universiteitsraad en college waren het er namelijk over eens dat ze de bestaande verhoudingen niet ingrijpend wilden veranderen. Maar zelfs onder deze harmonieuze omstandigheden moet nog menige twist uitgevochten worden voor de aandacht weer volledig be-

steed kan worden aan de zaken waar het om draait: het beleid van de universiteit.

De universiteiten zijn inmiddels zo'n negen maanden bezig met de invoering van de MUB, en bijna overal gaat dat gepaard met dit soort 'grensgeschillen'. Zes van de dertien universiteiten hebben gekozen voor een ondernemingsraad. Zo'n orgaan is voor de meeste universiteiten volstrekt nieuw en moet zich nog een plaats bevechten. Waar de universiteitsraad blijft bestaan, worden de bevoegdheden onder de nieuwe wet opnieuw afgebakend. En ook dat gaat niet zonder strijd.

De bedoelingen van minister Ritzen met de nieuwe wet zijn nog niet uit de verf gekomen. Het universitair bestuur moest voortaan soepel verlopen, vond de minister. De bevoegdheden moesten duidelijk verdeeld worden en gekozen raden moesten minder invloed krijgen, zodat univer-

HET LOKALE BESTUUR H o e h e b b e n de universiteiten gekozen en p e r waimeer gaan ze over op d e nieuwe b e s t u u r s s t r u c t u u r ?

Delft (OR) l V \msterdam (OR) Utrecht (ÜR) Leiden (UR) Groningen (UR)

draaien al onder MUB-regiine

Eindhoven (UR) Rotterdam (UR) Twente (OR) Maastricht (UR) Wageningen (OR)

draaien vanaf januari onder MLBregime

VU Amsterdam (OR) Nijmegen (OR) Tilburg (UR)

Dit zijn de zogeheten 'bijzondere' instellingen - want óf gereformeerd óf katholiek van signatuur. Zij gcuin waarschijnlijk per 1 september over op een andere bestuursstructuur.

Politiek benul

A

chter mijn bureau hangen drie foto's, die ik koester.

Op de linker word ik hartelijk begroet door een oude kennis, generaal Roman Popkovitch, voormalig commandant van een tankbrigade van het Rode Leger, nu gerespecteerd Doemalid in de gelederen van Tsjernomyrdin. Dat was kort na de slag om het "Witte Huis". Mijn cormecties in Rusland stammen van 1984, toen Breznjev nog eenmaal per jaar óp het Mausoleum stond.

Op de rechter foto sta ik op een spreekgestoelte met het embleem van de VN in een luxe-hotel ergens in India, dat toentertijd zo'n beetje een Russische vazalstaat was. Ik was daar op uitnodiging van de ILO. Ik heb wel eerst even geïnformeerd of dat wel koosjer was. Ach, zeiden ze bij de VN, natuurlijk zijn onze ontwikkelingsorganisaties een beetje "linksig", anders kom je in die landen niet aan de bak. En wat wil je, in landen waar vrouwen het vuilste en gevaarlijkste werk doen en kinderslavernij de motor van de economie is. Dat was kort na de ramp in Bopal.

Op de middelste foto ben ik in het gezelschap van o.a. De Klerk en Mouwen. Deze week zijn de heren vele

UlSfIVERS B i a i l DECEMBER 1997

malen gefotografeerd samen met Daniël Cohn Bendit; je ziet, ze verkeren wel vaker in goed gezelschap. Ik ben deze week niet naar de erepromotie geweest; na 29 jaar trekt het niet meer zo. Van het bezoek van Daniël aan mijn student e n o n d e r k o m e n rond Kerstmis '68, waar hij een ondergedoken strijdmakker kwam bezoeken, bestaan geen foto's.

Je keek wel uit in die tijd, ze werden gejaagd door de politie van drie bevriende landen en een "ongeluk" zat in een klein hoekje.

M e t is wel vreemd gesteld met de Nomenklatoera van de katholieke UB. Ik herinner me, sinds de opening van het academisch jaar 1968/'69, waarbij kolonel Scheffer een donderspeech hield over het schandelijke studenten-pak dat voor zeshonderdentweeëndertig gulden en zevenentwintig cent schade had aangericht bij de bezetting - de man had nog geen benul van de maatschappelijke omwenteling die gaande was -, tenminste twee 'verdachte' u-raadsvoorzitters. De één een crypto-communist die nooit 'uitgekomen' is, de ander marxistisch-leninistisch, beide geres-

siteitsbestuurders slagvaardig aan het werk konden.

B e h a l v e Leiden zijn er vier universiteiten die al ervaring hebben met de MUB. Op één na hebben die er hun eerste conflictjes al op zitten. Het felst gaat het eraan toe aan de Universiteit van Amsterdam. Daar hadden de leden van de ondernemingsraad in de gamma-hoek hun zetel nog maar net ingenomen of ze besloten al het faculteitsbestuur van ruimtelijke wetenschappen voor de rechter te slepen.

In Delft lag de ondernemingsraad dwars bij de benoeming van twee leden van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht - die collegeleden moet benoemen - schoof het OR-advies echter zonder omhaal van woorden terzijde. Net gekozen en nauwelijks ingewerkt, oordeelde voorzitter Slechte van de Raad van Toezicht over de OR. "Zo'n ondernemingsraad wil zich profileren, dat is begrijpelijk", aldus de Shell-topman in het Delftse universiteitsblad. "Ze willen niet de indruk wekken dat ze zomaar met de raad van toezicht meegaan."

Eigenlijk is alleen uit Utrecht goed nieuws te melden. "Wij waren al een paar jaar bezig met een nieuwe werkwijze waarin de universiteitsraad alleen over hoofdlijnen meepraat", verklaart raadsvoorzitter Carla KuijpersGroensmit. "Daar hadden we de MUB niet voor nodig." Alleen de manier waarop de nieuwe raad gekozen is, stemt Knijpers niet tevreden.

"We wilden kandidaten vanaf de werkvloer, uit de faculteiten. Zo wilden we ervoor zorgen dat de raad meer verankerd zou raken in de universiteit. Maar het zoeken van kandidaten is een beetje haastig gegaan."

Alom is nu de indruk gevestigd dat de raad vol zit met leden die het college van bestuur zelf geselecteerd heeft. Kuijpers: "Terwijl het de bedoeling was dat de raad juist democratischer zou worden samengesteld." ^ ^ ^ a n nog eens vijf universiteiten, waaronder die van Tilburg, zal de MUB begin volgend jaar ingevoerd worden. En ook dat gaat niet zonder pecteerde ambtenaren in de KUB. Aan de andere kant herinner ik me twee raadsvoorzitters waarvan er een "aan God doet" en de ander notoir lid is van het Bijbelgenootschap en de Radboudstichting. Voor die laatste heb ik onlangs een nieuwe Russische bijbel meegebracht. In de jaren zeventig was hij naast raadsvoorzitter en collegelid, regionaal voorzitter van D66; hoezo "linksig". Frissen? Ik kan me voorstellen, dat als je het midden van je politieke blikveld ergens bij de ARP legt, je het volstrekt principeloze D66 met enige fantasie links kunt noemen; ze willen immers iets veranderen in de politiek.

M a n s van Mierlo, Deetman en nog een sliert politieke meelopers waarvan ik me de namen niet eens herinner, kwam ik voor het eerst in Moskou tegen in Ostankino - het nationale tv-station - waar ze zich uitgebreid lieten fêteren door de deelstaatregering. Het was september 1990, het kapitalisme had juist genadeloos toegeslagen en de gewone burgers waar wij gebruikelijk te gast waren, kregen extra voedselbonnen voor

WBi

slag of stoot. In Twente stapten studentenbond SRD en de universiteitsraad zelfs naar de rechter, toen het college besloot dat de Universiteit Twente een ondernemingsraad kreeg. Het college had moeten onderkennen, voerden de twee aan, dat er voor zo'n ondernemingsraad "geen draagvlak" bestaat. Maar de rechter oordeelde anders: draagvlak is "geen absoluut vereiste".

In Tilburg heeft het College van Bestuur inmiddels gekozen voor een ongedeeld (ur) model. De situatie is extra ingewikkeld omdat er sinds een jaar een ondernemingsraad bestaat, die als gevolg van het collegebesluit binnenkort weer zou moeten worden opgeheven. De OR vindt dat er een gedeeld model moet komen en beraadt zich op mogelijkheden om die dreigende opheffing te voorkomen.

De Universiteit Maastricht is de enige die een poging deed van Ritzen ruimte te krijgen voor een 'experiment'. Tevergeefs. De UM wilde minder studenten in de universiteitsraad, die in ruil daarvoor méér bevoegdheden zouden krijgen. De minister stak er een stokje voor. "Mijns

inziens voorziet uw voorstel niet in een doelmatige vorm van medezeggenschap", liet hij droogjes weten. De UM trok zich weinig van het ministeriële standpunt aan. "We hebben nu een gentlemen's agreement dat op hetzelfde neerkomt", vertelt Maarten Stienen, lid van de 'oude' Maastrichtse raad. "We krijgen nu veel bevoegdheden die het college ons niet had hoeven geven." Toch is Stienen er niet gerust op. "Het staat of valt met wie er nu lid zijn van het college. Als die binnenkort weggaan en hun opvolgers zijn minder op consensus gericht, kan het heel anders uitpakken."

Ook als collegeleden aanblijven, is dat geen waarborg voor harmonie, weet inmiddels de universiteitsraad in Groningen. College van Bestuur en raad ruziën daar al weken over de vraag of de raad iets te zeggen heeft over de invoering van het bursalenstelsel voor promovendi. Het onderwerp is in arren moede maar simpelweg van de agenda geschrapt - precies het soort impasse dat volgens minister Ritzen niet meer mag voorkomen. [HO/HOPj

Onderzoekscholen CentER (Center for Economie Research), dat samen met het Tinbergen Instituut geld vroeg voor het project Economisch gedrag en marktwerking, vist echter naast het net. De prestigieuze Tilburg-Rotterdamse alliantie loopt daarmee een jaarlijkse subsidie van zo'n tien miljoen gulden mis.

"Dat zouden we voor vijf jaar kunnen krijgen, met een verlenging van nog eens vijf jaar", aldus CentER-directeur prof.dr. Frank van der Duyn Schouten, die spreekt van 'een teleurstelling'. Over de reden van afwijzing tast hij nog in het duister.

Bij sociale wetenschappen spreekt prof.dr. Klaas Sijtsma eveneens van een teleurstelling. Hij participeert met de Tilburgse vakgroep Methoden en Technieken van Onderzoek in de

ons. Driekwart van de stedelijke bevolking leed honger. Wij stuurden tonnen medicijnen en babymelk naar Podmoskovië, terwijl de regeringen van de EU-staten handelsdelegaties--, langsstuurden om lucratieve contracten af te sluiten. Dat duurde zo tot de gedenkwaardige zomer van 1991, toen Boris Jeltsin naast generaal Popkovitch op een tank mocht staan, een definitief keerpunt in de geschiedenis van het communisme.

Diezelfde zomer had ik op het Festival Mundial een forse aanvaring met de rijkste vrouw van Brabant, grootaandeelhouder van de Telegraaf en weldoenster avant la lettre. Haar puissante rijkdom dankt zij aan haar echtgenoot, een textielbaron die in de jaren zestig de vooruitziende blik had zijn fabrieken te verplaatsen naar Tunesië, en toen daar het socialisme toesloeg, naar India. Zij was categorisch in haar kritiek: Wij waren volstrekt verkeerd bezig met onze Russische vriendschapsbanden; als je wilt helpen moet )e de mensen zelf helpen en je verre houden van 'het systeem'. Zij reist nu zelf regelmatig door India, waar zij zakken vol geld uitdeelt aan de nonnen voor de bouw van schooltjes en ziekenhuisjes voor de kinderen die daar in de textielindustrie werken.

onderzoekschool lOPS (Interuniversitaire Onderzoekschool voor Psychometrie en Sociometrie), die van NWO ook een afwijzing heeft ontvangen.Met de toponderzoekscholen is uiteindelijk honderd miljoen gulden gemoeid. Dat geld moet worden vrijgemaakt door de universiteiten zelf. Nog eens honderd miljoen moeten zij besteden aan versterking van het onderzoek in de breedte. Dat vloeit voort uit afspraken die universiteiten en NWO vorig )aar met minister Ritzen hebben gemaakt.

Inmiddels heeft Ritzen laten weten dat hij veel verder wil gaan. Hij wil dat NWO in de toekomst niet over honderd miljoen, maar over vijfhonderd miljoen gulden zeggenschap krijgt. Dat plan is nog zeer omstreden. De Tweede Kamer praat er in januari over. [MK/LvT/HO/HOPj H.eageren op columns is not done.

Columnisten worden betaald om te trappen, niet om na te denken. Toch was ik geneigd om te reageren op Frissens commentaar op Tommei (Frissen in Univers, 11 november); ik had zelf al een column geschreven over het 'politieke benul' van Bolkestein, waarvoor ik niet betaald werd en dus wel over nagedacht had. Die column heb ik niet meer gepubliceerd, want Bolkestein was in de landelijke media al afdoende onder het maaiveld geschoffeld met zijn contacten met de m a s s a - m o o r d e n a a r s Saddam Hoessein en Soeharto. Persoonlijk vind ik Tommei een sympathieke man, niet omdat hij een heldere, 'politiek correcte' geest is, maar omdat hij niet intrinsiek geneigd is mee te draaien als de wind keert. Velen die minder in het voetlicht staan, zijn fout geweest na de Koude Oorlog, volgens het brein van Bolkestein; ik bevind me in goed gezelschap.

We staan voor de eeuw-wende, volgens historici de roerigste eeuw in de wereldgeschiedenis. Het is de tijd om de balans op te maken. Alleen mensen die er een dubbele boekhouding op nahouden hebben daar een vlakgommetje bij nodig.

£d van Hees

'De Wereldverbeteraar' volgens Dirk Tanghe: schitterend

Kankerende hondsvot heeft lief Het is een blijde dag ten huize van de bejaarde godsdienstfilosoof, vanwege zijn beroemde 'Traktaat tot Verbetering van de Wereld', begiftigd met de erenaam 'De Wereldverbeteraar'. Zijn universiteit verleent hem een ere-doctoraat.

Voordat een delegatie hem de bul komt overhandigen, is deze tiran, dit begenadigd stuk chagrijn, wereldkampioen kankeren, klerelijer eersteklas, opgewekter dan gewoonlijk.

Dat zie je zo. Merk je bijvoorbeeld aan de sprankelende manier waarop het invalide hondsvot zijn vrouw treitert. En toch is daar, dankzij regisseur Tanghe en acteur De Graef, een liefde die tranen trekt. Een wonder van toneelkunst, donderdag 18 december in de Tilburgse schouwburg. as toen lii| door ziel<te lam, doof, slechtziende en kaal P was geworden, begreep hij de

Peter de Graef en Marie-Louise Stheins: geliefden |Foto S|Ouke Dijkstra |

wereld en begreep hi| dus ook wat hi| moest schrijven om wereldberoemd te worden. De rector magnificus die hem zijn bul komt overhandigen, weet te melden dat de negenendertigste vertaling van zijn traktaat, die in het Chinees, van de persen is gerold |a, in het Oosten hebben ze zijn Traktaat begrepen Erzitdan ook veel oosterse wi|sheid in In het Westen met, vermoedt hij, wantvoorwieziin betoog consequent doordenkt is het niets anders dan een liefderijk pleidooi om de wereld af te schaffen de pessimist Schopenhauer gekruist met de vrome Schleiermacher, op smaakgebracht met het fijne venijn van een Voltaire Bi|

God kan alles Leverde hem veel geld, de ereketting van de stad Frankfurt, en nu dus ook dat eredoctoraat van zijn gehate Alma Mater op Schept voldoening Hij zal straks voor zijn huldiging dan ookbedanken met voorlezing van 'een sinistere passage, ietsdoorendoorsinisters' uit zijn meesterwerk En dan zijn vrouw Hij haat haar, maar dankzij zijn haat kent hi] haar ook en zo doorzichtig was zij te verdragen, is zi| hem nu zelfs vertrouwd En zij,'die hypocriete rat', weet dat "Twintig jaar heeft ze gehoopt dat ik met haar zou trouwen, nu hoopt ze niet meer op een huwelijk, maar ze gaat ook met meer weg Ze voelt zich thuis hier En ik heb inmiddels haar lelijkheid verwerkt Wederzijds hebben we elkaar te

pakken gehad "Dieconstatering, voel je, isgruwelijkjuist Entoch is daar liefde Dankzij een uitgekiend en perfect doorleefd spel, groeit in je het besef, dat ze niet alleen aan elkaar zijn overgeleverd, maar ook dat ze zouden sterven als ze elkaar niet meer hadden, dat door hun haat hun levensinstincten gehard zijn Haat is deperverse vorm van liefde en kan, mits ten einde toe uitgeleefd -dusals jeelkaarniet in tussentijd aan het mes geregen hebt-zuiverzijnalseen bergbeek en lijkt dan, als je even niet op je hoede bent, op prille verliefdheid En dat zie je op een gegeven moment tussen die twee gebeuren Schitterend S t h e i n s speelt de vrouw Compleet met knotje, bloemetjesjurk, slepend been en steunkousen is zij depispaal en sparringpartner van haar tiran, dat meelijwekkende wrak, ons voorland En o, wat brengt De Graef, met dat schriele lichaam, waarop een dorre verzenuwde gierekop, waaruit, versterkt dooreen zendmicrofoon een schraal, krassend geluld de donkere zaal in fladdert, dat wrak schitterend over het felle voetlicht Het simpele stuk, eigenlijk vestzakformaat, wordt in de grote zaal gespeeld

Dat IS een krachttoer die wonderwel lukt Een slordig gedrapeerd geel doek over de volle breedte en hoogte maakt het speelvlak benauwend ondiep De sterke voetlichten werpen daarop immense schaduwen, alsof man en vrouw al oefenen voor het schimmenrijk De monoloogvorm is door Tanghe versterkt, de vrouw zwijgt voornamelijk De tekst is zorgvuldig vervlaamst, primitiever en concreter gemaakt dan de gebruikte ABN-vertaling van Hans Bakx, de dramatische accenten die haar ritmeren zijn huiveringwekkend aangezet en uitvergroot en deze overdrijvingen werken De dramatische kracht waarmee De Graef een zacht ei tot struif knijpt bijvoorbeeld, is echt verbazingwekend, je snapt niet hoe sterkzoiets simpels op je kan inwerken Dus, gaan zien deze louterende hoop ellende |BH|

'De Wereldverbeteraar' door d e Paardenkathedraal. Donderdag 18 d e c e m b e r om 20.15 uur in d e Tilburgse schouwburg. E n t r e e 29,50 galden.

Gelijktijdige voorstelling techno en film in de Effenaar

Dansend kijken naar de gruwelen van 'American Psycho' Kijkend dansen of dansend kijken? Aanstaande zondag in concertzaal Effenaar te Eindhoven moet de bezoeker kiezen als hij tegelijkertijd wordt getrakteerd op een concert en een film. De Nederlandse dance-groep Human Beings verzorgt een optreden en op hetzelfde moment worden filmbeelden getoond die zijn geïnspireerd op de schokkende roman American Psycho van de Amerikaan Bret Easton Ellis. "Het is eigenlijk een soort opera waarbij beeld, muziek en teksten, in de vorm van ondertitels, een gelijkwaardige rol vervullen."

H

et isgeen muziekbij een him uitkomstin 1991 zeeromstreden en het zijn geen beelden bij Niettemin wordt het tegenwooreen optreden "We proberen er dig beschouwd als één van de bezoveel mogelijk tussen in te zit- langrijkste boeken uit de laren ten", licht muzikant Bert van de negentig "Batemans gedachten Grift desgevraagd toe Hij vormt en belevenissen lenen zich uitsamen met Allard Aalders de Utrechtse dance-groep Human Beings Tijdens de avond 'Human Beings presenteren God Less America' op 14 december in de Effenaarbrengenzeeen keurvan hedendaagsedfln«-muziek Techno, drum 'n' bass, ambient en electro, alles wordt gebruikt om de bezoekerop de dansvloerte krijgen Tegelijkertijd probeert V|/acteur Oscar Luyer (VI staat voor videojockey) de aandacht van het puLiteratuur bliek te trekken met zijn in New Tilburg Literair De vijfde ediYork geschoten filmbeelden van tie van Til burg Literair heeft a Is scènes uit het boek American thema Wonwoord meegekregen Psycho De hoofdrolspeler in Organisator Stichting Volzin deze roman is Patrick Bateman, heeft het over "het getoonde een rijke, goed geklede yup die woord, getoonzet" Ietwat omoverdag op Wall Street werkt en slachtige omschrijving om aan 's avonds dineert in de meest te geven dat het hier gaat om trendy restaurants Om de rest dekoppelingtussenmuzieken van zijn tijd en gedachten te bewoorden. Misschien niet zo'n steden aan gruwelijke (deels sekspannend thema als vorig jaar, sueel getinte) moorden Voorde het erotisch getinte LUST, maar buitenwereld ziet hij er perfect desondanks is het zeker inteuit Van binnen is hij leeg en ressant om naar De Vorst en zoekt zijn kicks in het martelen Paradoxaf te reizen Zes groeen vermoorden van willekeurige pen treden op, onder wie het mensen sextet Andere Andere dat onAmerican Psycho was direct na

stekend voor mooie plaatjes Ik heb veel tekstfragmenten als ondertitel gebruikt Voordegruweli jke scènes laat ik echter beelden uit al bestaande films zien", vertelt Luyer, die zelf de hoofdrol opzich heeft genomen. Bij het filmen werd hij geholpen door documentaire-maker Boris Everts, onder meer werkzaam voor TV-Nomad«M van de VPRO Luyer. "Mijn film is gedeeltelijk verhalend Het zijn geen losse plaatjes, maar het is ook geen echtefilm Het is vooral bedoeld om de sfeer van het boek neer te zetten " Vanwege deze losse op-

zet heeft de VI tijdens het optreden voldoende mogelijkheden om met de fragmenten te manipuleren "Ik draai voor mezelf tegelijkertijd drie banden af, die ik live monteer Om in te kunnen spelen op de muziek, het publ iek en de sfeer en om mezelf fris te houden " De muziek en de beelden spelen zo een spel, ze reageren op elkaar en op de zaal Oe muzikanten en de videomaker Luyer hebben God less America met elkaar ontwikkeld Bert van de Grift "Wevondenhet alledrie een erg goed boek en

hebben met z'n allen bekeken welke passages geschikt waren voor verfilming, ook betrokken we Luyer bij herschrijven van de nummers Het is dus echt een gezamenlijk project" De eerste uitvoering was in Nijmegen, de tweede in Den Haag In Eindhoven vindt de derde plaats Van de Grift "Sommige bezoekers komen echt voor de muziek, anderen in de eerste plaats voor de film. Maar er komen ook mensen voor de combinatie De meeste aanwezigen kijken tijdens het dansen naarde film Van degenen die het boek

niet kennen, schrikken er nogal wat mensen van de gruwelijke beelden die worden getoond 'House moet toch juist heel gezel lig zijn?'komen ze dan vragen Tja, dat valt dan even tegen Maar dan concentreer je |e maaralleen op de muziek " jOvDj Cinema Extraordinaire: 'Human Beings p r e s e n t e r e n Cod Less America'. En D) Carlton. Zondag 14 december, 20.30 uur. Entree f 12,50 + f3,- servicekosten. Cultur e e l C e n t r u m E f f e n a a r Dommelstraat 2, Eindhoven.

Tom America

der leiding van Tom - MAMAmerica (zie foto) het gloednieuwe project Nootspraak zal opvoeren Het IS zelfs de opening van hetTilburg Literairmanifestatie, om half negen in De Vorst Verder onder andere duo René lagers en lacques Pal inckx, die al samenwerkten aan het deze week 20 30 uur in De Vorst, entree 20 op De Vorst-planken uitgevoerde gulden, kaartverkoop alleen bij toneelstukMussodtiimTilÈurg En De Vorst het duo blijft hangen bij de wat meer uitgesproken personen van M u z i e k degeschiedenis, want hun optre- Paradox Een van de hippere muden in de salon van De Vorst ziekstromingen van de laatste omschrijven ze als Psychedelisch tijd is het lo-/i, simpele spontane mit ein vleugje Vlagner liedjes, het liefst op een twee Zaterdag 13 december Begin sporen-recorder opgenomen

Hoewel, hip, de Amerikaanse bandHalfJapanesenamin 1980 al een drie-elpee box op met muziek wat nou doorgaat voor lofi Chaotische, ongecontroleerde punky liedjes die de band een cultstatus bezorgde Op vrijdag 19 december speelt de band, nog steeds springlevend, in Paradox recenterwerk Nummerswaarde geest van Lou Reed en zijn Velvet Underground doorheen spookt Aanvang 21.00 uur

ker een aanrader, omdat er dan tevens een gastvoorstelling is van de groep Net meisje met het stuk Ockham's scheermes Schrijvers en spelers Han Romer en Titus Tie! Groenestege wonnen met het stuk namens Utrecht het eerste Nationale Studentenconcours. Het stuk begint om negen uur, maar wie drie kwartier eerder komt, pikt tevens de cursuspresentatie De Rand mee van onze eigen studenten Dat is natuurlijk wel wat duurder Aanvang 20 15uur T o n e e l De Koffer Studententheater De (De Rand en Ockham's scheerKoffer presenteert op maandag mes),entree 10gulden,ofaan15 en woensdag 17 december het vang 21 00 uur (Ockham's resultaat van twee cursussen in scheermes), entree 8 gulden De Vorst De zeventiende is ze-

UNIVERS

11 DECEMMR 1 9 9 7

M

menu.

HUSK Wintersportreizen Voordelige ski- en snowboardreizen voor (ex)studenten naar toplocaties In de Franse Alpen. Al vanaf f 197 - (bus, app., skipas) en tevens laagste prijsgarantie. (www.Husk.nl) Bel snel 0 6 - 5 3 7 5 5 6 8 3 en overdag 0 5 0 - 3 1 8 6 7 5 1 (ANVR/SGR).

1ATSERTJË S Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden ntet te boven gaat bedraagt de prijs vijf gulden.

Tot zestig vi/oorden kost een matsertje tien gulden. Bericfiten met een (para) commercieel l<araktertot dertig woorden kosten f 50.-; elk woord meer kost een gulden extra. Onder vooruitbetaling. Maximaal twee matsertjes per activiteit. Inleveren tot do. 13.00 uur. Niet op woens

Derdejaars scriptie prijs Bi) M e r c u n u s k u n je m e t je derdejaars scriptie ƒ 1000,- verdienen. Daarnaast k u n je een artikel op basis van deze scriptie laten publiceren. Voor meer informatie: M e r c u n u s k a m e r R-7.

Tuna de la Ciudad Jarrera Gezien tijdens de eerste-steen legging van gebouw K en tijdens 'Het Huwelijk'? Wij zijn op zoek naar nieuwe leden (m/v) die een i n s t r u m e n t (wil' len) bespeten, houden van zingen en de t u n a t r a d i t i e in T i l b u r g w i l l e n voortzetten. Repetitie: 1 x per 2 weken op zondag, de Muze. Optredens: feesten, kroegen ,op straat e t c . Informatie: José, 073-6427660.

Efact jarig O m dit te vieren komt de nieuwe Youp van 't Hek &. winnaar van het cabaretfestival, Sanne Wallis de Vries, op 12 februari naar de KUB. Kaarten voor leden slechts f 10,- niet-leden f 12,50 bij EFACT (R1/R2).

Tentamenbundels Int. Business Het redmiddel om je t e n t a m e n s goed voor te bereiden! Naast bundels voor bedrijfseconomie zijn er ook International Business bundels te verkrijgen bij EFACT |Rl/2).

Unieke voorstelling!

Woensdag 17 december speelt de voorstelling ' O c k h a m s s c h e e r m e s ' van theatergroep Net Meisje, winnaar van Hulp gevraagd! het Nationaal Studenten TheaterconWegens omstandigheden ben ik niet cours m De Vorst (WiUemlI-straat 47). in staat college te volgen. Wie heeft Reserveren 013-5433127. er voor mij (tegen vergoeding) aantekeningenvan Marketing {terreinverDe Koffer speelt! kenning) en/of-Management Accounting. Bel Dunja 070-3475543 (b.g.g. M a a n d a g 15 d e c e m b e r , a a n v a n g 010-4668416).

20.15, fl 8,-, de Open Les van de Bas i s c u r s u s óf c u r s u p r e s e n t a t i e ' D e Rand', a a n s l u i t e n d de voorstelling Maleisië en Singapore 'Heb je mijn kleine jongen niet geIn juli 1998 jouw v a k a n t i e b e s t e m - zien?'. Woensdag 17 december cursusming, waar je de theorie in praktijk presentatie 'De Rand' m e t daarna de kan brengen, d.m.v. marktonderzoek g a s t v o o r s t e l l i n g ' O c k h a m s scheervoor Nederlandse bedrijven, en daar- mes', aanvang 20.15, kosten fl 10.-. naast k u n t feesten en de cultuur k u n t Plaats: De Vorst (WiUemlI-straat 47|. proeven. Het is mogelijk om je derde- Reserveren tussen 14.00-19.00, tel: jaars scriptie aan de reis te verbinden. 013-5433127.

Voor meer informatie k u n je terecht bij I n t e r c o n t i n e n t a l T r a v e l op de EFACT kamer, (kamer R1/R2).

Tentamenbundels IB De tentamenbundels voor doctoraalstudenten IB zijn nu te koop op VITE Carrière Contact kamer R15 en Efact kamer R l . Voor Wil je het landelijke project Carrière leden van deze verenigingen is de prijs C o n t a c t m e e organiseren en zo in extra laag. contact komen met Nederlandse T O P bedrijven. Kom langs bij EFACT (Rl/ R2). Vraag naar Rolf of Gisella.

De wetenschap van wijn Er zijn nog een paar plaatsen vrij voor een wijncursus die op dinsdag 20 januari start. Tien dinsdagavonden, inclusief proeven van de besproken wijnen. Kosten f 225,—. Bel 's avonds 013-5365881 (Pieter).

m

Huren ïjlWeo

ƒ100,- tot f200,- per dag bijverdienen?

Dat kan! Op dagendie jij wilt! Eti schoonmaak-diensten zoekt serieuze parttimestudenten-glazenwassers (ervaring geen vereiste).Geïnteresseerd?Bel Giovanni 06-54785833 tussen 1 9 . 3 0 en 20.30 uur.

Vrijwilligsters gezocht DInox Medical Investigations en Farma Research zoeken gezonde vrouwen (18-35 jaar), met een regelmatige menstruele cyclus (24-35 dgn), die mee willen werken aan diverse onderzoeken met Anticonceptie pillen. Ook pilgebruiksters kunnen reageren, er staat een redelijke financiële vergoeding tegenover. Inlichtingen op werkdagen tussen 11.00-15.00 uur, dr. Christine Klipping, dr. Ingrid Duijkers, Anna van Oljen, bel 024-388 8 7 8 6 , Groenewoudseweg 3 1 7 , 5 6 2 4 TX NIjmgen.

Goedkope skireizen Goedkope skireizen naar Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. De prijs is Incl. bus, app./htl. en skipas al va ƒ 1 9 9 . Speciale kortingen voor groepen. Bel GoGo Tours 0 1 0 - 2 8 0 2 1 0 0 ANVR/SGR of kijk op RTL4 p.531 & http://www.gogo.nl Camelot snow-specialsl Supervoordelige en oergezellige ski- & snowboardreizen voor studenten. Frankrijk, Oostenrijk, Andorra. Al vanaf ƒ 299,- (bus/app/skipas). Speciale groepskortingen.

Nieuw: weekend-specials en short weeks naar Val Thorens. Bel CAMELOT 0302769246.

Deelnemers gezocht ABG zoekt in opdracht van Pharma Bio-Research, het grootste instituut voor geneesmiddelenonderzoek in Europa, met vestigingen in Zuidlaren en Assen: Deelnemers (M/V) 18-80 jaar voor diverse onderzoeken in de maanden december, januari en februari. De vergoeding varieert per onderzoek. Bijvoorbeeld: f 2 5 7 5 , voor een verblijf van 19 dagen Intern; f 1 3 7 5 , - voor 10 dagen Intern; f 6 2 5 , - voor 3 dagen intern. Jaarlijks zijn er ongeveer 2 5 0 0 deelnemers. Inlichtingen ABG (projectwerving) Turftorenstraat 2 0 , 9 7 1 2 BP Groningen, tel: 050-3123798.

Coopers ScLybrand Traditiegetrouw luidt Coopers & Lybrand Accountants te Amsterdam het nieuwe jaar In met o.a. een carrière-borrel op locatie. Deze activiteit zal plaatsvinden op donderdag 15 januari 1 9 9 8 van 16.00-20.30 uur op Schiphol Airport. Studenten bedrijfseconomie die in de laatste fase van hun studie zitten zijn van harte welkom.

Inschrijving is mogelijk door contact op te nemen met Mireille Mazurel , tel. 0205 6 8 6 0 9 1 . Voor vragen omtrent de activiteit kun je eveneens bij Mireille Mazurel terecht of kijk op Internet: www.nl.coopers.com

Periode 15 t/m 19 december Maandag

maleisische kippensoep of julienne bouillon kip cordon bleu met kaassaus of schoudercarbonade met paprika rösti afgekookte aardappelen veg.: kaassoufflé

Dinsdag

toscaanse tomatensoep of kruidenbouillon boerenkoolstamppot met rookworst en jus of casselerib met mosterdsaussnijbonen met witte bonengekookte aardappelen veg.: gevulde paprika

Woensdag

erwtensoep of gebonden champignonsoep kalkoenfilet met kerrlesaus of gehaktbal met jus gestoofde groene kool of spercieboontjes pommes parlsiënne of gekookte aardappelen veg.: boekweitburger

Donderdag

rundvleessoep of prei-crèmesoep tartaar of kipblokjes In stroganoffsaus doperv^en met wortelen of spinazie met ei rijst-gebakken aardappelengekookte aardappelen veg.: tahoe In stroganoffsaus

Vrijdag Portugese courgettesoep of tomatenbouïllon gebakken zalmfilet met béarnaisesaus of gegrilde kipcarbonade broccoli of bistrosalade aardappelkroketten of gekookte aardappelen veg.: spinaziemédaillon

31,- PER MAAND.

Voor wasautomaten, vaatwassers, wasdrogers, l(oel^^ie5apparaten, <leuren-TV's, zonnebanken, videorecorders en hifisets.

GEEN ONDERHOUDSKOSTEN.

Gezocht Complete, duidelijk leesbare aantekeningen van de hoor- en werkcolleges van de vakken Administratieve Organisatie en Ondernemingsrecht. Beloning f 5 0 , - . T e l . 5440332 (liefst 's avonds bellen na 19.00 uur).

"Ondernemen is vooruitzien^'.

De bijdrage van een jurist is daarbij essentieel.

Bierman Advocaten is het grootste kantoor in de regio en richt zich vooral op het adviseren en begeleiden van ondernemers en non-profit organisaties. De markt beoordeelt ons als dynamisch, betrokken en verantwoordelijk. Die aanpak 0800-0995570

Kringloop Bedrijf Tilburg Perosistraat 81, Tilburg Noord eerste keus in tweede hands Open: dinsdag t/m vrijdag: zaterdag:

spullen!

9.30 - 17.00 u 9.30 - 16.00 u

buslijn 41 stopt voor de deur

blijkt succesvol. Onze organisatie

zoekt dan ook enthousiaste mensen die voelen voor een afwisselende werkkring, ons (13 advocaten) het nodige werk uit handen kunnen nemen en bereid zijn zich in de regio te vestigen. Wij denken aan:

stagiaires die zelfstandig kunnen opereren.

Hij of zij schrijft (met cv.) aan Bierman Advocaten, mr K.F. Leenhouts.

Een psychologische test kan onderdeel zijn van de selectieprocedure.

BIERMAN ADVOCATEN ADVOCATEN EN PROCUREURS

Postadres: Postbus 124, 4000 AC Tiel - 'Lingehage' Lingedijk 58, 4002 XL Tiel V'oaq Ofize brochure van kopij tot boek'

ICG printing bv Posibjs 509 3300 AM Do'dreciii Te' 078 651137/ Fax 0786510977

U N I V E R S E I S J 1 1_ DECEMBER 1997

Telefoon: 0344-618844 - Telefax: 0344-612174

] ALGEMEEN tnber

ep of isaus of paprika ppelen

ep of met )f i/saus­ onen-

\en ka

iden iaus of olof ikookte 'er

tmesoep iin

'en of Delenlen iffsaus

iep of •net 'rilde ade Bkookte llon

werk

KWIK

|

10.30 u. en i n l o o p s p r e e k u u r op ma.WO. en vr. van 10.30­12.30 u.

Vervalt 17/12 en 22/12 t / m 4/1 Op di. 16/12 zal er een extra inloop­ spreekuur zijn van 10.30­12.30 uur.

Dhr. drs. J. Bergmans, studie­advi­ seur BIK, Econometrie, verk. opl.

BIK, Internationalisering heeft op ma.do. en vr. telefonisch spreekuur van 13.30­14.30u. en inloopspreek­ uur op ma.do.en vr. van 11.00­12.00 u.

Mevr. M. Lukkenaer­Louer Coördi­ n a t o r O n d e r w i | s z a k e n is afwezig van 15/12 t / m 4 / 1 .

KWIK per 1 jan. 1998 definitief uit de lucht. Maak gebruik van de nieu­ De mededelingenpagina wordt verzorgd door Univers {tel. 2277). Diensten we WWW­interface. Op 1 jan. a.s. is en faculteiten gelieve hun l<opiJ in WP5.1 per e­mail {Schendel@l<ub,nl) KWIK definitief ter ziele. D it bete­ aan te leveren, uiterlijk donderdag 13.00 uur. De berichten dienen kort kent dat u voortaan voor fiet zoeken en kernachtig geformuleerd te zijn. Uitgebreide versies van de in bijvoorbeeld O n l i n e C o n t e n t s , mededelingen kunnen geplaatst worden in de Internetversie van Univers.

Excerpta Informatica of Attent op de Daarnaar wordt in de betreffende korte mededeling in de krant verwezen nieuwe WWW­interface bent aange­ met het t e k e n @. De m e d e d e l i n g e n voor i n t e r n e t s t u r e n naar wezen. Het is raadzaam om ook nu Y.D.Verschuren@kub.nl. Uiterlijk vrijdag 9.00 uur. De redactie behoudt zich overigens het recht voor om in te al KWIK niet meer te gebruiken, omdat er geen nieuwe titels meer Recidivisten Economie, Bik, aan de KWIK­bestanden w o r d e n Econometrie. toegevoegd. D e nieuwe WWW­in­ als eerste bij zijn, zorg dan dat je het prikbord bij kamer B 1118 uiter­ terface vindt u op KUBweb via de aanvraag op die datum bij Bureauin­ Het is de bedoeling (als er voldoen­ lijk tot 22 d e c .

URL: http://dhiref.kub.nl:4242/ ternationalisering ligt. Ook voor de belangstelling is) voor recidivis­ Trix.cgi!

S o u t h / N o r t h Carolina (VS), York ten nog enkele responsie colleges te Aanpassing schema prop.

University en de University of Al­ verzorgen. Studenten die hiervoor tentamens U kunt de nieuwe interface ook vin­ (generatie '97/'98) berta (beide Canada), Monash Uni­ belangstelling hebben m o e t e n dit den via de bibliotheekpagina's van versity en Edith Cowan University mailen aan betrokken docenten; in op 20 jan. kan door die studenten die KUBweb [http://cwis.kub.nl/~dbi/ (beide Australië) is de deadline 1 hiervoor in a a n m e r k i n g k o m e n ]: selecteer 'Informatiebestanden' en je mail k u n je m e t e e n ook vragen febr. a.s.. Kom daarom snel langs op stellen zodat de docent weet w a t EXEL/MATLAB (conditioneel) wor­ kies daarna een bestand. De nieuwe het spreekuur (dagelijks 11­12.30 u. behandeld moet worden. den herkanst. Een oproep volgt. interface is via Internet (Netscape) in B II15) voor meer informatie.

De planning is als volgt: te raadplegen. Het zoeken gaat snel ­ op 26 juni is de conditionele her­ 15/12 10.45 u. Bedrijfseconomie 1 en eenvoudig en via bijna elke ma­ kansing voor wiskunde 2 uiteraard Prof. W.v. Hulst. chine. Tevens kent de nieuwe inter­ niet voor wiskunde I Inleiding Bedrijfseconomie face een goede helpfunctie.Vragen ­ op 20 aug. kan elke student mee­ voor 16/12 10.45 u. Statistiek 1 Dr. H. postdoctoraal over een en ander k u n t u stellen aan doen aan de herkansing voor EXEL/ Moors belastingkunde (blok I) de b i b l i o t h e e k via E­mail MATLAB 17/12 10.45 u.Wi)sbegeertel D r. P. (Library®kub.nl) of telefonisch (013­ In plaats van het boek "bedrijfseco­ Meijs ­ logica (Bik­prop.) wordt niet op 26 466 2124). nomische analyses" zal worden ge­ aug. maar op 27 aug. herkanst.

8/1 13.45 u. Wijsbegeerte 2 Dr. H. b r u i k t "Jaarverslaggeving", Epe/ de Regt Koetzier, Wolters Noordhof, ISBN: 13/1 10.45 u . A d m . T e c h n i e k e n D r s .

900I304I09.

A. de Caluwe Econol 1 21/1 10.45 u. Wiskunde I en 2 Dr. H. Hamers In tegenstelling tot hetgeen in de studiegids is vermeld, zal als ver­ 23/1 13.45 u. Bedrijfseconomie 2 plichte literatuur voor h e t vak Eco­ Prof. W. v. Hulst nol 1 worden gebruikt: M.P. Todaro W e l k e r e s p o n s i e colleges z u l l e n ('97) ' E c o n o m i e D e v e l o p m e n t ' , doorgaan vind je op het prikbord bij Longman, London, 6e druk. Dit boek Kill het Onderwijsbureau FEW l i e eta­ Assertiviteitstraining vervangt dus h e t in de studiegids ge­ vermelde boek van Gillis et al ('96).

Heb je m o e i t e m e t h e t o p k o m e n voor jezelf? D urf je niet aan een Tweedejaars studenten Den Haag-dag gesprek te beginnen? H o u d je je Econometrie.

Milieueconomie 1 Op 5 febr. a.s. organiseert het Men­ mond in een groep? Weet je niet hoe toraat deze dag voor eerstejaars stu­ je kritiek k u n t h a n t e r e n ? Kun ie Het vak Milieueconomie 1 in h e t 2e Het vak 'zelfstandig modelleren 1' d e n t e n . Er w o r d t een b e z o e k ge­ geen nee zeggen? Studentenzaken sem. in h e t voorjaar van 1998 zal (in de studiegids van 97/98 'case­ bracht aan verschillende instanties, biedt je de mogelijkheid om, vanaf verzorgd worden door dr. E. Bulte study A' genoemd, coördinator ambassades en ministeries. Je k u n t halt maart 1998, weer m e e te doen met als verplichte literatuur Roger B.Kaper) is een verplicht vak voor je aanmelden bij het Mentoraat; heb aan een assertiviteitstraining (leren Perman, Yue Ma and James McGil­ studenten econometrie in het eer­ je geen mentoren dan kan dat op 17 opkomen voor jezelf zonder de be­ vray, "Natural Resource & Environ­ ste doctoraaljaar en k a n n i e t als of 19 dec. tussen 10.00­12.00 uur op doeling te hebben om anderen voor m e n t a l Economics", Addison We­ keuzevak worden gevolgd door an­ Y 431. Inschrijfgeld bedraagt fl. 26,­ het hoofd te stoten).Inlichtingen en sley Longman, 1996. dere s t u d e n t e n e c o n o m e t r i e . Het (incl. 2 consumptiebonnen), waar­ inschrijven voor de training tot 2 vak b e s t a a t u i t h e t groepsgewijs van je fl. 20,­ terug krijgt indien je maart 1998 (meld je tijdig aan: vol u i t v o e r e n van een case­studie. In Keuzevak Economie en daadwerkelijk bent meegegaan en je is vol!): informatiebalie N 2. tegenstelling tot wat in de studiegids Organisatie van de gelegitimeerd hebt bij de borrel bij staat vermeld, is de groepsgrootte Gezondheidszorg een van de student­assistenten. vastgesteld op drie studenten.

Opfutgroep H e t s a m e n s t e l l e n v a n de g r o e p Gedurende het 2e sem. van het stu­ wordt aan de s t u d e n t e n zelf over­ diejaar ' 9 7 / ' 9 8 zal h e t k e u z e v a k Zaalwijzigingen Stel je het studeren steeds opnieuw 2e semester, gelaten.Een groep is gedeeltelijk vrij E c o n o m i e en O r g a n i s a t i e van de propedeuse te lang uit? Komt er weinig van je (voltijdse opl.) in het kiezen van een case­opdracht.

Gezondheidszorg worden aangebo­ studieplannen? Vanaf de Ie week O m w i l l e van de spreiding van de den door prof.dr.

Richard T.J.M. P. 276 studiegids: ­10 febr., WG 4, van het nieuwe semester (di. 3 febr. zeven case­opdrachten over de ver­ Janssen. D e studiebelasting be­ privaatr.B, 8.45­10.30 van Y Z 3 naar 1998) start er weer een Opjutgroep schillende groepen wordt er naar ge­ draagt 4 punten.

D it keuzevak is in YZ 7; waarin studenten m e t een studie­ streefd dat m e t meer dan twee groe­ principe toegankelijk voor studen­ achterstand elkaar controleren en ­10 febr., WG 5, privaatr. B, 8.45­ pen aan een zelfde case­opdracht ten uit alle, dus ook niet­economi­ ondersteunen om studieuitstelge­ 10.30 uur van YZ 4 naar SZ 21; ­10 werken. Er wordt daarom van elke sche, doctoraal­richtingen. Het keu­ drag te doorbreken en de s t u d i e ­ febr.,WG 1, privaatr.B, 10.45­12.30 groep een eerste en een tweede keu­ zevak zal worden aangeboden op methode te optimaliseren. Inschrij­ uur van YZ 3 naar YZ 12; ­10 febr., ze gevraagd.Vanaf 10 dec. '97 (onder donderdagen van 13.45 ­15.45 u. en ving tot 19 jan. 1998 bij het Studen­ WG 2, pivaatr. B, 10.45­12.30 uur voorbehoud) is een dictaat verkrijg­ starten op do. 5 febr. Naast de coUe­ ten Advies Bureau. vanYZ4naarSZ25;­I2mei,WG5, baar in het dictatenmagazijn, waar­ gevorm zal er gewerkt worden aan privaatr. B, 8.45­10.30 u u r van YZ 4 in de zeven beschikbare case­op­ de hand van casussen en wordt van naar Q Z 205; ­12 mei, W G 2, pri­ Loopbaan Advies Centrum drachten staan beschreven. Op het studenten een actieve rol in de voor­ vaatr. B, 10.45­12.30 uur van YZ 4 secretariaat B 915 ligt tot ma. 2 feb. bereiding verwacht. naar Q Z 205; ­12 mei, W G 6, pri­ Twijfel je over de juiste opleiding, '98 een intekenlijst. D aarop geef je T h e m a ' s binnen deze cursus zullen vaatr. B, 13.45­15.30 u u r van YZ 4 overweeg je een andere studie? Zoek aan w a t de s a m e n s t e l l i n g van de onder andere zijn: de betekenis van naar Q Z 206; ­17 febr., WG 9, be­ je stagemogelijkheden of zoek je info groep is, w e l k e case­opdracht de de gezondheidszorg binnen de natio­ stuursr. A, 10.45­12.30 uur van AZ over solliciteren. Kom dan naar het eerste keuze is van de groep en wel­ nale economie, internationale ver­ 111 n a a r Y Z 12.

Loopbaan Advies C e n t r u m (geb. N , ke de tweede keuze en de aanmel­ gelijking vangezondheidszorgsyste­ kamer 4). In het infocentrum is vol­ d i n g s d a t u m D e eerste (gemeen­ men, hoe om te gaan m e t monopo­ op d o c u m e n t a t i e te raaplegen en 2e semester, schappelijke) b i j e e n k o m s t is ge­ loïde marktstructuren en informa­ Zaalwijzigingen voor specifieke vragen en problemen propedeuse (voltijdse opl.) pland op vr. 6 feb. '98, 10.45­12. 30 t i e ­ a s y m m e t r i e i n de g e z o n d ­ of het beoordelen van je sollicitatie­ inCZ 112. heidszorg, hoe gezondheids winst te brief is het altijd mogelijk een af­ P. 277 studiegids: wijzigingen WC's meten, het dilemma van rechtvaar­ spraak te maken.Voor meer info, inl. Europees r e c h t : ­wg 1, 8.45­ digheid en efficiëntie, hoe af te re­ raadpleeg ook onze website (http:// Eenmalige 10.30 u u r w o r d t op 11 febr. ver­ zaalwijzigingen k e n e n m e t zorgorganisaties, ont­ cwis.kub.nl/~dso/lac/). plaatst van Q Z 202 naar AZ 8; ­wg w i k k e l i n g e n op de m a r k t v a n 5,15.45­17.30 uur wordt op 11 febr.

Propedeuses: ziektekostenverzekeringen. Zij, die 15/12 Wiskunde (gr. oranje/roze) verplaatst van YZ 12 naar AZ 01 en dit keuzevak willen volgen worden CZ 101 i.p.v. AZ 10 o p 2 7 m e i n a a r YZ 10; ­wg6, 15.45­ verzocht zich op te geven bij h e t Ace. and Fis (IB) YZ 1 i.p.v. AZ 116 17.30 uur wordt op 28 jan. verplaatst secretariaat van de vakgroep Alge­ 22/12 Wiskunde (gr. oranje/roze) van YZ 11 naar Q Z 202 en op 8 april mene Economie, tel. 2416 of 2019 CZ 101 I.p.v. AZ 10 naar YZ 8. (kamer B 514).

5/1 Wiskunde (gr oranje/roze) C Z Zaalwijziging 2e semester, lOI i.p.v. AZ 10 propedeuse (deeltijdse opl.)

8/1 Geïnt. Micro/Wisk. (gr. oranje/ Uitreiking doctoraaldiploma p. 282 studiegids: h e t WC A van roze) 12.45 u. in SZ 21­23­25 i.p.v. Econometrie strafrecht B van 18.45­20.30 u u r Q Z 201­202­203 wordt op 29 jan. verplaatst naar YZ Op dl. 16 dec. a.s. om 15.30 u. wordt Ace. Adm. Syst. 1 (gr. oranje/roze) Bereikbaarheid 3. in de Ruth Firstzaal het doctoraal­ 13.45 in AZ 6 i.p.v. Q Z 204.

Onderwijsbureau diploma Econometrie uitgereikt aan Zcudwijziging de heren E.M. van Gemert, J.A.A. Literatuur Mevr.drs.E. de Ponti, studie­advi­ Voor blok 3 en blok 4 propedeuse Algemeen deel van H o e i j , N . H . den H o l l a n d e r , seur doctoraal Ae/Be, verkorte opl.

Econometrie: Bestuursrecht B/Staatsen D.F.P.R. Rijs en M. Zomer. Belang­ Bedrijfseconomie heeft telefonisch ­ college Micro economie voor Eco­ '97-'98 stellenden zijn van harte welkom. Bestuursrecht spreekuur op di en do van 9.30­10.30 nometristen werkgroep van YZ 7 is De volgende literatuur wordt voor­ u. en inloopspreekuren ma di en do verplaatst naar YZ 12 geschreven: ­ H.D. van Wijk/Willem van 10.30­12.30 u. Vervalt 15/12 en ­ werkgroep WRS 1 van YZ 7 is ver­ Bureau I nternationalisering K o n i j n e n b e l t / R o n M. v a n M a l e , van 22/12 t/m 4/1 plaatst naar YZ 12. gesloten ■/.&..• fs Hoofdstukken van administratief Mevr. D rs. L Bals, studie­adviseur recht. D en Haag '97 (VUGA Uitge­ propedeuse Economie, Fiscale Eco­ Recidivisten Bureau Internationalsering is geslo­ Econometrie verij, lOe druk); ­ nomie, verk. opl. Fiscale Economie, ten van ma. 22 dec. '97 t / m ma. 5 International Business, is afwezig jan. '98.

Syllabus Bestuursrecht B/Staats­ en Recidivisten Econometrie die Adm. tot 5 januari ' 9 8 . De s p r e e k u r e n Deadline beurzen 1 februari 1998 bestuursrecht '97­'98. Deel I Alge­ T e c h n i e k e n nog niet h e b b e n be­ worden waargenomen door dhr. drs.

Deadline voor aanmelding voor Er­ meen bestuursrecht, dictaatnr. haald en op 16 jan. hiervoor tenta­ R. D o m s ; hij heeft t e l e f o n i s c h asmus­beurzen (uitwisselingbinnen 660.97.594; ­ Syllabus Bestuursrecht m e n willen afleggen m o e t e n zich spreekuur op wo. en vr. van 09.30­ Europa) is al I febr. a.s.. Wil je er dus B/Staats­ en bestuursrecht '97­'98, hiervoor melden middels de lijst op

FACULTEIT— RECHTEN

— FACULTEIT ECONOMIE

taar

Deel I I furisprudentie Algemeen bestuursrecht, dictaatnr. 660.97.

595; ­ Aanvullende literatuur: opgeno­ men in de bijlagen van Syllabus D eel I.Stage in de advocatuur Studenten in de afstudeerfase die volgend jaar stage willen lopen in de advocatuur, k u n n e n zich aanmel­ den voor een plaats in Rotterdam bij Nauta D utilh. Woonruimte kan desgewenst geregeld worden. D i t bericht is uitsluitend bedoeld voor studenten die privaatrechtelijk af­ studeren. Goede s t u d i e r e s u l t a t e n zijn noodzakelijk. Aanmelden kan bij mr Nieskens­Isphording op ma. en di. tussen 9 en 10 uur, tel. 040­ 2441637. Op andere dagen en uren kan m e n zich melden bij het secre­ tariaat, tel 013­4662281 m e t achter­ lating van naam en telnr.

Literatuur Bijzonder deel Bestuursrecht B '97-'98 Voor Bestuursrecht B in de opleidin­ gen N e d e r l a n d s recht, JBW en de Europees Juridische­opleiding wordt de v o l g e n d e l i t e r a t u u r v o o r g e ­ schreven: ­ H.D. van Wijk/Willem K o n i j n e n b e l t / R o n M. v a n M a l e , Hoofdstukken van administratief recht. D en Haag '97 (VUGA Uitge­ verij, lOe druk); ­ Syllabus Bestuurs­ recht B '97­'98, Deel I I I Bijzonder bestuursrecht, dictaatnr.

660.97.596; ­ Syllabus Bestuursrecht B ■97­'98, Deel I V furisprudentie Bijzonder bestuursrecht, dictaatn­ r. 660.97.597; ­ Aanvullende litera­ tuur: opgenomen in de bijlagen van Syllabus D eel III. Literatuur Bijzonder deel Staats- en bestuursrecht '97-'98 Voor dit doctoraalvak in de oplei­ ding Fiscaal recht wordt de volgen­ de literatuur voorge schreven: ­ Syllabus Staats­ en be­ stuursrecht '97­'98, Deel V Consti­ tutioneel recht, dictaatnr.

660.97.598; ­ Syllabus Staats­ en bestuursrecht '97­'98. Deel VI juris­ prudentie Constitutioneel recht, dictaatnr. 660.97.599.

Mondeling C

De hoor­en werkcolleges beginnen in de week van 26 jan. '98: dit is dus een week eerder dan in het college­ rooster in de studiegids bij Bestuurs­ recht B staat vermeld!

Europees (opleiding Aanvulling

gemeenschapsrecht Europees recht) studiegids

Zie v o o r m e d e d e l i n g e n o v e r de werkcolleges en casus colleges de electronische Univers.

Practicum

Rechtsinformatica

1. t.t. wat in de studiegids staat en het collegerooster zal dit vak v.a. het 2e semester '97­ '98 starten in een intensieve en ex­ tensieve variant. Intensief: weke­ lijks college (I2x) in YZ 5, m a k e n van opdrachten onder begeleiding.

Extensief: I x per 2 weken college (6x) in YZ 5 onder begeleiding, ove­ rige stof wordt doorgenomen mid­ dels de syllabus en Internet. Dit kan in de bibliotheek of als telewerker, contact m e t begeleider kan dan via 'n e­mailspreekuur. Voor beide va­ r i a n t e n geldt dat de s t u d e n t ver­ plicht is alle bijeenkomsten in YZ 5 bij te wonen. Intensieve variant start v.a. 3 febr. als volgt: wg­l(i)di. 13.45­ 15.30, wg­avo(i)di. 18.30­20.00, wg­ 3(1) wo. 8.45­10.30, wg­5(i) do. 8.45­ 10.30. Extensief: wg­2a{e) di. 15.45­ 17.30 v.a. 3 febr., wg­2b(e) di. 15.45­ 17.30 wg­2a(e) v.a. 10 febr., wg­4a(e) WO. 10.45­12.30 v.a. 4 febr., wg­4b(e) wo. 10.45­ 12.30 v.a. I I febr., wg­6a(e) do.

10.45­12.30 v.a. 5 febr. en wg­6b(e) do. I0.45­12.30v.a.I2febr. Vooralle groepen geldt dat u zich moet inte­ kenen op 19 of 20 jan. 's ochtends.

D e e l t i j d s t u d e n t e n k u n n e n telefo­ n i s c h i n t e k e n e n op 16 j a n . v a n 14.00­16.30 uur via tel. 013­ 4662502. Na de eerste coUegeweek van u w groep wordt de indeling de­ finitief. Afwezigheid tijdens het Ie college zonder opgaaf van reden leidt tot uitschrijving. Meer Info. en het collegeschema v.a. 12 jan. te raad­ plegen op: http://cwis.kub.nl/~frw/ people/oudejans/prak/

tentamen

Strafrecht Voorlich tingsmiddag afs tudeerrich tingen Nederlands recht S t u d e n t e n d i e bij t w e e e e r d e r e schriftelijke pogingen van dit tenta­ Dit wordt gehouden op 22 jan.'98. m e n 7 p u n t e n of meer hebben ge­ Tijdens de voorlichting k o m t aan de haald, k u n n e n in de tentamenperi­ orde wat een bepaalde afstudeerrich­ de dec./jan. kiezen voor een monde­ ting inhoud, welke keuzevakken er ling i.p.v. schriftelijk tentamen. Dit zijn en wat de beroeps­ en toekomst­ m o n d e l i n g t e n t a m e n zal w o r d e n mogelijkheden zouden k u n n e n zijn. afgenomen op 12 jan.'98. Aanmel­ Daarnaast k o m t tevens de mogelijk­ den voor dit t e n t a m e n g e s c h i e d t heid van het lopen van stages aan de d.m.v. h e t invullen van h e t formu­ orde en het studeren in h e t buiten­ lier aanvraag/uitslag t e n t a m e n dat land. Het programma luidt als volgt verkrijgbaar is bij bureau examens. (o.v.b.): 12.45­12.55 korte inleiding over afstudeerjaar, 12.55­13.15 pri­ vaatrecht, 13.15­13.35 recht en in­ Europees gemeenschapsrecht formatisering, 13.35­13.55 staats­ (opleiding Nederlands recht) en b e s t u u r s r e c h t , 13.55­14.15 m i ­ aanvulling studiegids lieurecht, 14.15­ Zie voor mededelingen over de ca­ 14.35 a l g e m e n e a f s t u d e e r r i c h ­ suscolleges de electronische U n i ­ t i n g , ^ . 3 5 ­ 1 4 . 4 5 P A U Z E , 14.45­ 15.05 sociaal r e c h t , 15.05­15.25 strafrecht, 15.25­15.45 procesrecht, 15.45­16.05 internationaal, 16.05­ Bestuursrecbt B / Staats-en 16.25 rechtshistorisch. bestuursrecht - 2e semester

DUINEN IN BEWEGING! De S tichting Duinbehoud wil de duinen nieuw leven inblazen. Ze door het toelaten van verstuiving natuurlijker, en daarmee aantrekkelijker maken. Leuker om in te wandelen en te genieten van plant en dier. Zoals dit duinkonijntje.

Word donateur en help de S tichting Duinbehoud om van de duinen weer een dynamisch natuurgebied te maken. Vul de bon in en stuur hem ongefrankeerd naar: Stichting D uinbehoud Antwoordnummer 10017 2300 V B Leiden

D^w BeHouD

Ik steun de S tichting Duinbehoud en word donateur (min. donatie fl. 3 5 , — p.j., ik wacht uw acceptgiro af). Naast een welkomstgeschenk ontvang ik voortaan 4 keer per jaar het fraaie tijdschrifIrD uin.

Naam Adres Postcode Plaats . . . .

Telefoon Voor meer informatie kunt u bellen naar; Stichting D uinbehoud, tel. 071 ­ 513 18 00

U N I V E R S E ö llBECEMBER 1997

Gewijzigde literatuur keuzevak Forensische psychiatrie

ren van een probleemstelling, het maken van een opzet en het schrijven van een scriptie onder begeleiding van een docent. Zie ook de informatie in de studiegids '97-'98, hoofdstuk 5, p. 138 e.v. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via het secretariaat, Y 350, tel. 466 2302.

Info.: mr. A.J.C, de Moor-van Vugt.

Uitstel werkstuk

I.t.t. hetgeen in de studiegids staat moet het boek van Eizenga (Handleiding forensische psychiatrie/psychologie) niet worden aangeschaft.

In plaats daarvan wordt gebruikt "Psychiatrie" van W. Vandereycken en R. van Deth, Bohn Stafleu, Houten, 1997.

Tentamen vergelijkend informatierecht I

inleveringsdatum Rechtsfilosofie b

Naar aanleiding van de tentamenlast m de tweede week van januari 1998 wordt de uiterlijke inleverdatum voor het werkstuk Rechtsfilosofiebtot 14januari 1998 uitgesteld.

Voor het overige blijft punt 7.1. van de syllabus Rechtsfilosofie b van toepassing.

— FACULTEIT—

Het tentamen, over de gehele collegestof (syllabus + uitgereikte stof in de colleges), wordt mondeling afgeLEHEREN nomen op 2 of 9 febr. 's ochtends en llftj wordt afgenomen door 3 docenten.

U dient zich uiterlijk 12 jan. a.s. aan te melden bi] mw. K. Aarde, U 12, tel. 013-4668196, C.M.Aarde@kub- Roos terwijzigingen .nl. De volgende gegevens zijn nodig: naam, anr, postadres en voor- Taalvaardigheid Nederlands, groep keurdatum.

2, vindt op 16 dec. plaats in YZ 4 (i.p.v. YZ 8).

Het college Informatiewetenschap Scriptie-workshop vindt op 18 dec. plaats in QZ 205 In febr.'98 gaat bij de vakgroep (i.p.v. AZ 8).

Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde voor de 2e keer een Voorlichting stage, scriptie, scriptie-workshop (3 bijeenkora- keuzevakken, buitenland sten) van start. Doel: studenten praten met elkaar over de voortgang van Op WO. 17 dec. 1997 wordt, in sahun project, leren hun onderzoek menwerking met de vereniging van mondeling te presenteren en leren afgestudeerden Ex Libris, een vooralgemene zaken rond het formule- lichtingsbijeenkomst georganiseerd

STUDENTEN

STUDIE

VERENIGINGEN

VERENIGINGEN

Plato

Do. 18 dec.is het slotfeest van de accu, het belooft weer een gezellige afsluiter te worden dus kom ook naar het pand. Aanvang 21.00 uur.

De kaarten voor het oud en nieuwfeest zijn vanaf nu weer verkrijgbaar.

Kom met je mede platonen en intro's (2 per lid) het oude jaar afsluiten en het nieuwe laar in luiden. De prijs voor entree en consumpties samen bedraagt f 30,- dus daar hoef je het niet voor te latenlOok is de opstap weer actief! Heb je problemen met studeren kom dan even langs. Voor info: Joost Evers, j.a.m.evers@kub.nl

niveau inzicht verschaffen in de Propedeuse Psychologie relatie technologie, economie en saExtra hoorcollege Statistiek op 6/1 menleving, alsook nagaan welke ^8:45; AZl 15). Aansluitend het colmogelijkheden het beleid heeft om in het proces van technologische lege Inl. Sociale Psychologie in AZ 115. De plaats van het college Inl. ontwikkeling te interveniëren.

De verplichte literatuur voor deze Sociale Psychologie op 9/1 wordt later bekend gemaakt. cursus bestaat uit twee readers. Om deze readers in bezit te krijgen is voorinschriiving gewenst, want het Beroepsvaardigbeden; aantal exemplaren zal beperkt zijn.

De prijs van beide readers tezamen dataverzameling zal circa f 100,- bedragen.

Inschrijven kan elke di.- en wo. in Degenen die verzekerd willen zijn P501a. Er zijn nog plaatsen in de van een reader, dienen dit vóór 20 volgende groepen: 23/1 en 6/2; 13/3 dec. aan te geven op de inschrijflijs- en 27/3; 10/4 en 24/4; 15/5 en 29/5. ten bij het BOC of bij het secreta- De inschrijving is voorlopig alleen riaat BOW (S 155). Alleen bij voor- opengesteld voor afstudeerders (stuinschriiving kan men ervan verze- denten die zijn toegelaten tot de D2Studiedag Gesprokenkerd zijn de readers straks ook daad- fase). De cursus bestaat uit: Tekstcorpora werkelijk in bezit te hebben. * 2 keer een bijeenkomst van een vrijdag. Alle bijeenkomsten beginWo. 17 dec, 9.45 - 17.00 uur, YZ 1. nen om 10.00 uur en vinden plaats Nadere informatie bij W. Spooren Roosters tweede semester in cafe- restaurant Boerke- Mutsae(013-4662691) en I. v.d. Craats De definitieve roosters voor het rs.* het zelfstandig bestuderen van (4663120). tweede semester zijn in jan. beschik- de verplichte literatuur (zie blz. 133 studiegids) * het zelfstandig (in kleibaar. ne groepen) uitwerken van opdrachFACULTEIT ten* het zelfstandig (in kleine groeZaalwijzigingen pen) opzetten van een onderzoek en SOCIALE Op 10/12 vindt Sociale Filosofie om het verzamelen van pilotdataenhet rapporteren daarover.De literatuur WETENSCHAPPEN 15:45 plaats in YZ12 i.p.v. YZIO Op 12/12 vindt Sociale Psychologie moet bestudeerd zijn voor aanvang van de eerste bijeenkomst. Het rapplaats in CZlOl i.p.v. QZl port moet ingeleverd zijn uiterlijk 8 weken na afloop van de tweede bijCausale Cursus Technologie, Beleid en Responsiecollege eenkomst.

Analyse Samenleving

Tigeak

Wil |e meer weten over de diverse activiteiten die gepland zijn? Wil je meer weten over het nieuwe studentencentrum dat gebouwd wordt tegenover gebouw Y? Kijk op http://stuwww.kub.nl/studie/tigeak Tigeak doet meer dan je denkt!

Tevens zi)n wij nog heeeeeel hard op zoek naar mensen die mee willen helpen met de organisatie van een promotiemarkt/discussiemiddag in het kader van het KUBlustrum.

T.S.C. 'St. Olof'

EFACT

Aanstaande ma. 15 dec. zal de tweede Algemene Leden vergadering van het Rood-Zwart Geruite jaar plaatsvinden. Deze zal om 20.30 uur aanvangen op de sociëteit.Van 22 dec. tot 1 jan. zal de sociëteit gesloten zijn. Daarna zal de komkommertijd weer beginnen. Op di. en op do. kookt de EC een driegangenmaaltijd. Op dl. voor f 5,- en op do. voor f 7,50.

Interesse in EFACT! Wij zijn gedurende het hele jaar op zoek naar nieuwe actieve leden. Heb je interesse, kom dan voor meer informatie even langs op R1/R2.

Intercontinental Travel Injuh 1998 zalICT naar Maleisiëen Singapore gaan om markten te verkennen voor Nederlandse bedrijven.

Kom voor meer informatie langs bij EFACT. Cabaret Sanne Wallis de Vries Do. 12 febr. komt cabaretière Sanne Wallis de Vries naar de KUB vanwege de 11 e Dies van EFACT. Kaarten kosten f 10,- voor leden en f 12,50 voor niet-leden en zijn vanaf nu verkrijgbaar.

Ten tarnen bundels De tentamenbundels ziin nog steeds verkrijgbaar op de EFACTkamer. Ook is nu een supplement verkrijgbaar van de bundel BE2. Om deze in je bezit te kri)gen, kun je met de BE2-bundel even langskomen.

Openingstijden De EFACT-kamer(Rl/R2) is ma. t/ m vr. open van 10.00-16.00 uur.

Vidar De tentamenperiode is weer begonnen en dit betekent dat de bar alleen nog open is op do. en zo. Kom gezellig een biert|e drinken om de stress van de tentamens even te vergeten!

Tevens kan er dan op de loods gegeten worden. Inschri)ven voor do. kan tot 16.00u.envoorzo. totza. 12.00u.

Za. 13 dec. zal de Onek plaatsvinden in Amsterdam. De wedstrijdroeiers zullen hier de eer van Vidar verdedigen! Inmiddels is de compiindoor van start gegaan. Elke wo. kan er tussen 19.00u en 22.00u geèrgometerd worden onder begeleiding van ervaren coaches. Komt allen en houdt je conditie op peil! !Vr. 19 dec. zal het traditionele kerstdiner plaatsvinden in het Hoegaardencafé.

ELSA

ELSA is een studievereniging voor alle rechtenstudenten. ELSA organiseert het gehele jaar door tal van

over de stage en scriptie. De bijeenkomst staat open voor alle Letterenstudenten. Het programma ziet er als volgt uit: 10.00-10.15: Algemene informatie (Olga Zweekhorst) 10.15 - 11.15: Eigen ervaringen studenten 11.15 - 11.30: Pauze 11.30 - 11.45: Wetenschapswinkel (Annelieke Koster) 11.45 - 12.00: Loopbaan Advies Centrum (Petra van Nimwegen) 12.00 -12.30: Lerarenopleiding Fontys (Jan de Jong) 12.30 - 13.00: Begeleiding en beoordeling (Carel van Wiik)

In febr. 1998 zal de cursus Technologie, Beleid en Samenleving weer van start gaan. De colleges van deze cursus worden verzorgd door prof.dr.ir. Ruud Smits en enkele gastdocenten. Prof.dr.ir. Ruud Smits is verbonden aan TNO-STB, het Studiecentrum voor Technologie en Beleid.Het doel van deze cursus is zowel op empirisch als theoretisch

len: gerelateerd aan leeftijd of ervaring! (97-108); Schalk, R., Taillieu, T. & Vansina, L. Loopbaanbeleid (191-206); Freese, C & Schalk, R. Het psychologisch contract en leeftijdsbewust personeelsmanagement (207-224); Hoofdstuk 2, 3, 6,12 en 13 uit: Oudere werknemers in een veranderende wereld. Schalk, R. (Red.). Utrecht; Lemma, 1995. ' Personeelwetenschappen Studenten die op grond van een HBO-diploma Personeel & Arbeid of Personeel & Organisatie tot de opleiding PEW zijn toegelaten, kunnen in aanmerking komen voor een vrijstelling van de cursus Sociologie van Arbeid en Organisatie. Bi) geen persoonlijk bericht, contact opnemen met de studieadviseur.

Tentamens

PGO PEW

De termijnen van aanmelding voor tentamens staan vermeld op pag.

313 van de studiegids.

Afstuderen PEW

18 Dec. presentatie: H. Rose: Compententies (10.15 uur in A-186) M. van Ginkel: Selecteren en functioneren van chauffeurs (13.00 uur in PZ-208).S. Fransen: Procedurele rechtvaardigheid en beloningsdifferentiatie (14.00 uur in YZ-7).G. Dahler: Opleidingsplan (14.00 uurm Tweede responsiecollege op 16/12 Tentamen YZ-8).S. Vermeulen: Kwaliteit van (8:45; AZ117). Dit is een rectifica- Personeelpsychologie de Pfunctie (14.30 uur in SZ-137) tie van een eerder bericht.

De literatuur voor het tentamen M. van Diik: Opleidingsplan voor dipersoneelspychologie (loopbanen) visie sturingsondersteuning (15.30 Responsiecollege Statistiek bestaat uit:Peeters, H. &. Schalk, R. uur in YZ-7).R. Bastiaans: ProMES/ 27/1, 10:45 -12:30 in PZ12 respon- De menselijke levensloop in histo- MAUT (16.00 uur in A-127)Op 19 risch perspectief (2 7-40); Taillieu, T. dec. M. Stadier: Leeftijdsbewustpersiecollege Statistiek De loopbaan (41-60); Schruijer, S. soneelsbeleid (16.00 uur in AZ-111).

ManagementroUen en levensdoe-

M MEMO

De memobenchten zijn bedoeld voor studenten en gezelligheidsverenigingen plus instituten en afdelingen welke activiteiten ontplooien op het terrein van cultuur, ontspanning en sport. Hou het kort en bondig.

De redactie behoudt zich het recht voor berichten m te korten Inleveren donderdags tot 13.00 uur. Niet op woensdag. Kopij aanleveren in wp 5.1.

activiteiten op lokaal, nationaal en internationaal niveau. Hierbij kun je o.a. denken aan lezingen, congressen, studiereizen en stages. Voor de gezelligheid zijn er de nodige borrels. De eerstvolgende borrel zal plaatsvinden op 10 dec. in de "Miller Time". Jullie zijn hierbij van harte welkom!

Wil je meer informatie over ELSA, kom dan eens langs op de ELSAkamer, YZ 309. Spreekuur is elke dinsdag en woensdag van 12.45u13.30u. Of breng eens een bezoekje aan onze home-page: http:// stuwww.kub.nl/studie/elsa.

Integrand

Heb jij al een geschikte afstudeerstage!! Kom snel langs bi] Integrand om je vandaag nog m te schrijven en regel nog net voor de kerstvakantie de perfecte afstudeerstage of opdracht. Op dit moment hebben we 29 openstaande opdrachten en er komen elke week nieuwe opdrachten binnen. Voor een aantal interessante opdrachten zijn we nog op zoek naar marketing-, econometrie- en KWW studenten. Kom eens kijken in onze (volle) openstaande opdrachtenmap! jaartje besturen!!! Heb je zin in een jaartie Integrandbestuur? Op dit moment zijn we op zoek naar enkele enthousiaste mensen die ons team willen komen versterken! Je kunt het gehele jaar door beginnen. Meer info? Kom langs en we zullen je alles vertellen!!

Kom langs op de Integrand kamer!!

Je kunt er het inschrijfformulier ophalen en alle info krijgen die je maar wilt. We zijn op werkdagen geopend van 09.30 - 12.00 en van 14.00 uur tot 16.30 uur. Tot snel @

ISABEST

Actief worden In het tweede semester komt er weer een aantal plaatsen vrij in de diverse commissies van ISABEST. De commissies dragen de verantwoordelijkheid voor de activiteiten die ISABEST organiseert. Als je informatie wilt over de commissies kom dan eenslangs op de ISABEST-kamer R18. Tussen 10.30 en 12.30 uur is er altijd iemand aanwezig die je hierover kan informeren. Indien je graag actief wilt worden, kun je je aanmelden bij iemand van het bestuur.

Ledenborrel ledere eerste di. van de maand is onze ledenborrel in café de Boekanier. Deze borrel is bedoeld voor actieve leden, maar ook voor nietactieve leden. Dus kom gerust eens langs om onze vereniging te leren kennen.

Informatie.

Voor meer informatie over ISABEST en haar activiteiten kun je terecht op de ISABEST-kamer, R18, op de Internet-pagina van Univers en op onze eigen Internet-homepage: http://stuwww.kub.nl/-isabest/.

Hier kun je ook terecht voor informatie over de diverse business courses. @ MAKUB

Op zoek naar een gezellige studievereniging!

Wil je eens wat meer halen uit je studietijd? Zelf een activiteit organiseren voor je medestudenten en bedrijfsmensen. Als je dan ook nog geïnteresseerd bent in Marketing, ben je bij de MAKUB aan het juiste adres. De MAKUB heeft een elf-tal

commissies die diversiteit aan activiteiten organiseren. Heb je interesse om actief te worden in één van onze commissies of wil je daarover enkel wat meer informatie, kom dan gerust langs op onze kamer R-25.

Maar misschien ben je nog niet toe aan commissiewerk? Als je wel op de hoogte wilt blijven van de nieuwste ontwikkelingen op marketinggebied en alles omtrent de MAKUB en haar activiteiten, kun je ook passief lid worden van de Marketing Associatie KUB. Voor 25 gulden per jaar krijg je vier keer per jaar het magazine van de MAKUB en het interuniversitair magazine. Daarnaast krijg je korting op al onze activiteiten. So Makub your mind en word lid van de Marketing Associatie! iVIercurlus

Smeetskring De tentamens zijn nu echt begonnen, maar bij de Smeetskring is nu nog steeds Sinterklaas. De truien zijn namelijk binnen en tijdens inloopuur af te halen. Natuurlijk wel tegen een kleine vergoeding van ongeveer vijfentwintig harde guldens. Ook rest er nog een activiteit en wel het actualiteiten-college. Die dag zullen er de volgende colleges zijn: 14:00-14:45 uur drs. Van Zadelhof RA over Opdeling/Splitsing 15:05-15:50 uur mr. dr. De Bont over Aandelen/Opties 16:10-16:55 uur prof. dr. Essers over Belastingheffing in de 21e eeuw. Vervolgens is er om 17:00 uur een borrel. Hierna zijn de activiteiten voor het eerste semes ter voorbij en rest mij eenieder een voorspoedig uiteinde te wensen.

STEPS

Schrijf je dit jaar je derdejaars scriptie over een financieel-economisch onderwerp? Kom dan naar de Mercuriuskamer voor meer informatie over de derdejaars scriptie prijs. De hoofdprijs is ƒ J. 000,- en publicatie van een artikel op basis van je scriptie in de Mercurius Financieel. Nietwinnaars komen ook in aanmerking voor publicatie van hun artikel. De jury bestaat uit prof. Dr Moerland, prof. dr Sijben, prof. dr. Nijman en de hoofdredacteur van Mercurius Financieel.

STEPS wenst je veel succes met de tentamens'. Mocht je nog vragen hebben, of wil je uittreksels, oude tentamens of coUegesheets hebben kom dan naar de STEPS kamer R14 tijdens de kantoortijden, di. 12:0013:30 en do. van 10:00-11:30. Bellen kan ook: 013-4662993 en natuurli)k mailen: steps ©kub.nl. Na de tentamens kan je je helemaal uitleven bij de post-x-mas party van STEPS op 3 febr. in Miller Time!

Polls

TAOP

Hallo, zoals jullie weten zal erop 15 dec. een ALV zijn, in tegenstelling tot eerdere berichten zal deze niet op de kub zijn, maar in de Boven tuin.

Hij begint om 19.30 uur. Zorg dat je erbij bent, want dit is de kans om jouw stem te laten horen. Verder kunnen jullie vanaf nu de polisjas en het jaarboek komen halen. Ook zal er speciaal voor M.B. en de anderen die het tentamen beleid hebben op 23 dec. een borrel worden georganiseerd, zij hebben dat dan wel nodig.

In de tentamenperiode zal Ril beperkt geopend zijn, hierover is meer informatie te verkrijgen bij het bestuur.

Enkele geheugensteuntjes: Ten eerste: Vergeet het kerstdiner niet! Je weet, dinsdag 16 december ben je van harte welkom, om bij restaurant Rumours van een heerlijk kerstmenu te genieten! Laat dus snel weten of je komt en of je iemand meeneemt!

Ten tweede: Na het dmer gaan we borrelen in Café Time Out, de deur staat voor iedereen open!

Ten derde: We zijn bijna door de netwerkmappen heen. Wanneer je er één in je bezit wilt hebben, kun ie deze voor f 10,- kopen.

Tot slot, de colleges zitten er op...

TAOP wenst iedereen veel succes met de tentamens, en daarnaast heel veel plezier gedurende de feestdagen!

Voor meer info, inschrijvingen of een bak koffie, k u n je terecht op de TAOP-kamer R12, je k u n t bellen (013-4663071) of m a i l e n n a a r : TAOP@kub.nl. We zi|n op de kamer aanwezig op m a t / m do van 10.30 13.30uurenopvri|dagvan 12.30tot 15.30. @

s c h e e r m e s ' v a n theatergroep N e t Meisje uit Utrecht, winnaar van het Nationaal Studenten Theaterconcours. Deze voorstelling kun je ook apart komen bekijken als Traject 2, aanvang 21.00, kosten f 8,-. Reserveren tussen 14.00 en 19.00 u u r op 013-5433127, geef daarbij aan welk traject je wilt volgen.

TEV Boiiel Dinsdag 16 december is er vireer een TEV-borrel in Bruin Kaffee. Dus haal je neus even uit de boeken, en ga helemaal uit je bol. Al is het maar voor even!

Tentamenbundels Er ziin nog enkele tentamenbundels propedeuse, I e doctoraal en 2e/3e doctoraal over. Mocht je dus nog niet genoeg oefenstof hebben, dan hebben wij nog wel wat voor je liggen.

VERSOT Versot organiseert e e n s t u d i e r e i s naarHongarije-Boedapest. Deze zal plaatsvinden van 18 tot en m e t 26 april 1998. Het programma bestaat o m . uit bezoek a a n bedrijven en universiteiten. Ook Boedapest zelf is zeker de moeite waard. Kosten?

De eigen bijdrage zal m a x i m a a l fl 500,= per persoon bedragen! Schrijf je in op de lijsten (R17 en S173) of via e-mail: B.deBoer_l@kub.nl. Het minimum aantal personen is 10, het maximum 25. Je k u n t inschrijven tot en m e t 15 december 1997. Versot-leden g a a n voor m e t - l e d e n .

Wacht n i e t t e lang, w a n t v o l is vol Vergeet niet je mailadres op de lijst in te vullen. Dan krijg je zo spoedig mogelijk bericht over een informatie bijeenkomst over de studiereis.

VITE International

Ichthus Wil jij eens een keer een goed gesprek over kerst???

Of wil meer weten over 'het waaro m ' v a n Jezus geboren worden... Dat kan bij de christelijke studentenbeweging Ichthus. Op ma. & di. 15 en 16 dec. organiseren wij voor jou open kerstkringen op 18.30. Tevens een mooie gelegenheid Ichthus echt eens " i n s i d e " te leren kennen.

Geïnteresseerd...bel Marko,Marieke of Stefan voor de preciese locatie: 4674748 / 4637744 /5354870

SPORT PENDRAGON

De memobenchten zijn bedoeld voor studenten en gezelligheidsverenigingen plus instituten en afdelingen weike activiteiten ontplooien op het ten-ein van cultuur, ontspanning en sport. Hou het kort en bondig.

De redactie behoudt zich het recht voor berichten in te l<orten. Inleveren donderdags tot 13.00 uur. Niet op woensdag. Kopij aanleveren InwpS.l.

Gepidae aanmoedigen en genieten van e e n h e e r l i j k e wedstrijd, e e n echte kraker van jewelste.'Kick-off' is o m 22.00 u u r i n de T i l b u r g s e stadssporthal, achter het Willem II stadion. T o t dan!

Avaion Angels (honk- en softbal) MillerTime presenteert als afsluiting van het Borreljaar '97:de Black en White pre-kerstborrel op wo. 17 d e c . o m 2 1 . 0 0 u u r . Entree is vijf gulden. Wat staat hier tegenover: een welkomstdrankje, een klein buffet, een 'bestdressed' wedstrijd en een mystery-spel. Alle Angels zijn van harte uitgenodigd! Meer informatie over de Avaion Angels of de activiteiten is te krijgen bij Camiel van Daelen (5421783).

Gepidae (volleybal)

Camelot (handbal)

Wordt Heren IV kampioen? O p di.

16 dec. a.s. wordt in de stadssporthal het kampioenschap beslist in de eerste klasse van de dinsdagavondcompetitie. Gepidae H4 speelt dan tegen naaste concurrent Tomado'89 (met o.a. Appie Krijnsen, trainercoach van nationaal kampioen volleybal B o n d u e l l e W C ) . S a i l l a n t detail: de voormalige assistent van Appie Kri|nsen, Michel Werts, speelt mee bij Gepidae... Dit belooft dus een leuk onderling onderonsje te w o r d e n ! D u s s u p p o r t e r s , k o m

Vanavond is er een oefenwedstrijd tegen GHV voor zowel de dames als heren. Di. 16 dec. k o m t het herenteam v a n H V M / T a c h o s u i t Waalwijk (eredivisie) een demonstratietraining verzorgen tussen 20.00 u u r en 22.30 u u r m h e t kader v a n de K e r s t p i e k . Iedereen k a n h i e r a a n meedoen. Als afsluiting zullen de heren van Camelot een oefenwedstrijd tegen Tachos spelen. Di. 6 jan.

1998 zal de Nieuwjaarsborrel georganiseerd worden in café De Stomerij. De avond zal gekenmerkt wor-

den door een hoog 'cocktail'-gehalte. N e e m je Cameloten mee, want de eerste trekking van de Cameloterij wordt het hoogtepunt van deze avond. Als je toch zit te surfen, breng dan eens een bezoekje aan de spiksplinternieuwe homepage van Camelot. Het adres is h t t p ; / / stuwww.kub.nl:2080/sport/camelot/index.html. Voor meer info over Camelot of de activiteiten bel m e t de PR-commissie van Camelot: Eva (4632481), Tessa (5355157) of Dion (4682557). M a i l e n m a g o o k naar D.M.C.Sillen@kub.nl.

Lancelot (squash) Tijdens de Kerstpiek komen H a n s Bok en " T h e R a s t a m a n " een clinic geven opwo. 17dec.vanaf 20.OOuur.

Ook jij k u n t hieraan meedoen! N a een d e m o n s t r a t i e t r a i n i n g k u n je tegen een van beide spelers een potje squashen. Ma. 5 jan. wordt er een Nieuwjaarsborrel georganiseerd in ons clubcafé Hopper. Dè kans om je m e d e - L a n c e l e u t e r s t e feliciteren met het nieuwe jaar en om alvast een w a r m i n g - u p te doen voor h e t k o m e n d e squashseizoen. Voor meer info over Lancelot bel m e t Joos van Riet (5438838).

Lacoste (tennis) Op di. 16 december zal in eetcafé L'Industrie om 19.30 het grote La-

coste Kerstdiner plaatsvinden. Het zal o m 19.30 beginnen. Inlichting e n / i n s c h r i j v i n g bij J a n n e k e (4638227). O u d & N i e u w vier ie natuurlijk ook met Lacoste. Kaarten voor het feest van 1997 en 1998 zijn verknigbaar bij de PR. Op 10 jan. zal h e t w i n t e r t o e r n o o i b e g i n n e n met 's avonds een nieuwjaarsborrel op het sportcentrum.

Kerstpiek Ook dit jaar zullen er tijdens h e t kerstpiek op 16, 17 & 18 dec. weer verschillende demonstraties en clinics worden gegeven door topsporters uit Nederland. Lijkt h e t je wat om v a n deze m e n s e n t r a i n i n g t e krijgen? Schrijf je dan in bij de balie van het sportcentrum. Het inschrijfgeld is maar 1 piek p.p. Presteer je toch beter in een team dan bestaat er altijd nog de mogelijkheid om met je h u i s g e n o t e n / v r i e n d e n of vage kennissen te gaan volleyballen tijdens o n s blacklight volleybaltoernooi. Ben jij niet zo'n sportief type doe dan m e e aan de kroegspelen en de bierestafette! Bovendien maakt iedereen kans op een wintersportreis. Meer info bij Pendragon, tel: 4663012 .

Sluitingsperiode in december!

Ma. 22 en di. 23 dec. is het Sportcentrum geopend van 10.00 - 22.00 uur voor vrije sport, er zijn geen trainingen/lessen! We zifngesloten van WO. 24 dec. t/m zo. 4 jan.. Ma. 5 jan. zijn we weer gewoon geopend vanaf 10.00 uur. Er zijn dan ook meteen weer trainingen en lessen, maar nog m e t allemaal. Welke trainingen er doorgaan kun je zien op het rooster bij de c o n c i ë r g e e n op KubWEB (http://cwis.kub.nl/-dso/sport/ rooster.htm) Kerstpiektoernooi In de week van 15 t / m 19 dec. wordt door Pendragon in de avonduren het Kerstpiektoernooi georganiseerd. Er zijn daarom geen lessen/trainingen, behalve Bodyfitj 16.15-16.45 uur) en Keep Moving (17.00-17.45 uur).

Under Par (golf) De golflessen voor dit semester zitten er weer op. Voor iedereen die volgend s e m e s t e r w i l gaan leren golfen of verder wil gaan m e t een g e v o r d e r d e n - c u r s u s de v o l g e n d e oproep: meld je N U alvast aan! stuur een e-mai!tje naar UnderPar@kub.nl met je naam, o. v.v. 'starters-cursus' of 'gevorderden-cursus'. Doe het nu, w a n t het aantal lessen is ook in het tweede semester beperkt! Op 22 dec. a.s. wordt het grandioze Under Par 'Big Fat ChristmasPud' Kerstdiner gehouden. Lees er alles over in de PARiTlJD, en geef je snel op voor deze happening!

Opdi. 16dec.organiseert VITE weer een gezellig avondje voor het actief kader. O m 20.00 uur gaan we bowlen, waarna een afsluitende borrel volgt in café Heuvel 15. Inschrijven kan op de kamer. Ben er snel bij, want de deelname is beperkt. O p 6 jan. 1998 is onze jaarlijkse nieuwjaarsboirel. Iedereen is natuurlijk van harte uitgenodigd en het bestuur trakteert. Speciaal voor alle IB-ers: als je n o g geen t e n t a m e n b u n d e l hebt, kun je deze afhalen op R 15 en binnenkort verschijnt het Smoelenboek!®

2 5 JAAR NATUUR EN MILIEU

VJAAR "••«u»)»*

Lees de 25 grootste successen van de milieubeweging in het dubbeldikke jubileumnummer.

Bel: 030-2331328

Competition in Excellence

STUDENTEN

Ananta Tilburgs Studenten Symfonie Orkest Ananta is altijd op zoek naar nieuwe m u z i k a n t e n . Speel je (altIviool, boom, contrabas, slagwerk of nog wat anders, dan ben je van harte welkom. Kom een kijkje n e m e n op een van onze repetities, iedere wo. van 19.30-22.00uur in de Bisschop Zwijssenstraat 5, Tilburg. Op 17 dec. geeft Ananta in de Majella G Kerk in de Wassenaerlaan 32 in Tilburg een W i n t e r c o n c e r t . A a n v a n g 20.30uur, entree f 10,00. Kaarten bij SpieroMuziek, W i l l e m l l s t r a a t 4, Tilburg of aan de deur. Meer info over repetities, l i d m a a t s c h a p en concerten: Kristel 013-4676343 of Kirsten 013-5369823.

Theater De Koffer Op 15 en 17 dec. zijn in De Vorst (Willem II straat 47-49) twee cursuspresentaties en twee voorstellingen te zien. Op ma. 15 dec. kun je twee trajecten volgen. Beide Trajecten beginnen om 20.15 en kosten f 8,-.

Traject 1 bevat de Open Les van de Basiscursus o.l.v. John Heijligers en de voorstelling 'Heb je mijn kleine longen niet gezien ?', regie Oda Buijs.

Traject 2 bevat de cursuspresentatie 'De Rand', o.l.v.Oda Buijs en de voorstelling 'Heb je mijn kleine jongen niet gezien?'. Op wo. 17 dec. kun je om 20.15 voor fl 10,- komen kijken naarTraject 1, de presentatie van de cursus 'De Rand' met daarna de g a s t v o o r s t e l l i n g ' O c k h a m s

Je zit in de laatste fase van je studie. Tijd om je te oriënteren op je toekomstige loop-

staat te verdedigen. Als je overeind blijft, is de beloning groot. En dan doelen we niet alleen

baan. O m te weten te komen waar je precies staat, organiseert Intermediair een competitie

op de eerste prijs: 20.000 gulden voor een summercourse in het buitenland. Maar vooral ook

voor topstudenten: Intermediair Competition in Excellence (ICE). Waar je je individueel en

op de onschatbare ervaring die je opdoet. Want je praat toch maar mooi met de top van het

in teamverband moet bewijzen als toekomstige manager. In praktijkgerichte assessment

bedrijfsleven. Leuk voor je netwerk. Leuk voor je c.v. Vraag 'n inschrijfformulier aan voor ICE.

centers en een management game, verdeeld over een aantal rondes. Daarbij doet je studie-

Bel 020 - 487 58 78 of surf naar wwrw.intcrmcdiair.nl/studcnt. Als je lef hebt tenminste.

richting er eigenlijk minder toe. Je moet vooral sterk in je schoenen staan. Bijvoorbeeld als je

Degenerate FCpctitievoorjeloopbaan

voor een kritisch publiek en een aantal toonaangevende ondernemingen, je strategisch plan

NTERMEDIAIR

OMPETITION IN

XCELLENCE

ICE is een initiatief van Intermediair i.s.m. ABN AMRO, AKZO NOBEL, DSM, KLM, KPMG, KPN, McKINSlY. PHILIPS, UNILEVER, VNU, AKERINDAM, MCC NEDERLAND BV en ACA (Arbeidsmarkt Communicatie Adviesbureau).

UNIVERS

11 OECEMMR L 9 9 7

Yvette van Eekelen, Taal­ en Cultuurstudies, afsbideerrichting Interculturele Communica­ tie. Studeert van september 1997 tot maart 1998 aan de Katholieke Universiteit Leuven, België. Werkt daar aan haar afstudeerproject op het Centrum voor Taal en Migratie en vol^ daarnaast vakken bij Culturele Antropologie.

Hoera, ik mag naar het buitenland! Aange­ zien de KUB samenwerkingsovereenkomsten heeft afgesloten met de halve wereld, is het niet zo moeilijk voor studiedoeleinden naar exotische bestemmingen af te reizen. België dus, waar de fritten nog vers zijn en de bon­ bons ook goed te eten. Pils heet er pint, jus d'orange fruitsap, koffie zit in een tas, en Spa is plat woater. Bovendien went zelfs blind t\­ pen op een Frans AzEKn­toetsenbord, ql hqd ik qqnvqnkelijk nog wqt moeite de juiste knoppen te vinden.

Toegerust met een flink arsenaal Belgenmop­ pen stak ik begin september blakend van zelfvertrouwen de Oranjegrens over richting Leuvense universiteit. Sinds 1425 de oudste van Europa. Al vanaf de eerste avond liep al­ les mis. In het college was reclame gemaakt voor een heuse studentenfuif. Gratis inkom op vertoon van a/trekker, las ik op de flyer.

Hoewel mij daarvan het nut compleet ont­ Deze week eet Univers mee met het gezin Van de San­ de, boven hun verf & behang­winkel 't Scbilderke op Piusstraat 22. Bijzonderheden: Drie studenten, maar geen studentenhuis, de muren zitten strak in het behang en kunstwerken verdwijnen weleens in de vuilcontainer.

Boven de winkel bevindt zich een onverwacht grote ruimte, met een lichte keuken waarin moeder Willy (al vijfentwintig jaar werkzaam in de winkel) de laatste hand legt aan het diner. Vader Hans (in Tilburg beter bekend als 't Scbilder­ ke] werkt voor het eten nog even de boekhouding van de winkel weg.

De muren zitten strak in het behang en de kozijnen lijken net ge­ verfd.

Terwijl vader voor iedereen de rijst opschept, gaat de winkelbel. Het blijkt de overbuurman te zijn voor wat schuurpapier. D e drie inwo­ nende studenten komen vanuit alle hoeken van het huis en nemen plaats op hippe, rode hardplastic stoelen rond de vierkante tafel. Be­ halve rijst staan er doperwtjes, goulash en salade op het menu van de familie Van de Sande.

Oudste zoon Sander (23, algemene economie) is zesdejaars en woont {nog steeds) thuis: "Ik heb weleens op kamers gewild. Het kwam zo met vlagen opzetten, dat ik meer op eigen benen wilde staan. Ik ben weleens wezen kijken naar een kamer. Maar als het puntje bij paaltje kwam..." Hij hoopt in april af te studeren en is dan bereid het nest te verlaten. "D an ga ik een andere fase van mijn leven in en zoek ik een appartementje in de stad waar ik werk vind."

Sander wil overigens het beeld van de brave en saaie thuiswonende student bestrijden. "Ik heb veel vrijheid hier. Kan muziek maken als ik wil en ik mocht altijd met mijn bands hierboven repeteren. Maar inderdaad, als ik drie keer in de week om vijf uur 's nachts thuis kwam, vroegen ze wel hoe het met mijn studie ging. D aar zijn het

ook ouders voor. Ik loop nu stage in Utrecht en het is wel makkelijk dat er 's avonds eten op tafel staat." Na­ deel daarvan is dat hij vanavond voor de zoveelste keer rijst moet eten. En daar is Sander niet zo dol op. "We eten zo vaak rijst om Sander eindelijk het huis uit te krijgen", grapt broertje D ennis (21, kunstacademie) die zelf in het vierde jaar van zijn studie zit en er evengoed niet over piekert om uit het ouderlijk huis te vertrek­ ken. Of het zusje Barbara (19, pabo in Tilburg) ook zo zal vergaan, blijft nog ongewis. Ze is net begonnen met haar studie en in haar klas wonen de meesten nog thuis.

ging, liet ik mij uiteraard niet uit het veld slaan en slaagde erin mijn meest viriele, kersverse kennis (die middag aan de haak geslagen) te overtuigen mij te vei^ezellen.

Werd ons toch de toegang ontzegd! Bleek het om een kroonkurkopener te gaan„. Exit vi­ riele kennis dus. Maar. niet getreurd, een dag later zou ik alles wel weer in orde brengen.

Helaas. Werkelijk niemand begreep mij toen ik wenend vroeg waar het fornuis en de was­ machine in huis verstopt waren. En gewee­

Naast de eettafel staan een levensgrote vogelverschrikker en een koe van papier­maché. D it weekend was er dolle pret tijdens de Sinter­ klaasavond. Dat creativiteit ook weleens onbegrepen blijft, bleek toen Willy enkele jaren geleden een kunstwerk van zoon D ennis met de vuilnis meegaf. "Ik had er wel een acht of negen voor kunnen krij­ gen", vertelt D ennis luid lachend.

Na het toetje begint vader aan d'n omwas geholpen door de twee jongsten. Moeder Willy vertrekt naar boven. Pa en ma Van de Sande moeten voortmaken, want ze moeten naar de dansschool voor Salsa­ les.

Sander: "Vroeger hadden we een verdeling in de huishoudelijke ta­ ken, nu springen we bij als het nodig is. Het meeste doet mijn moe­ der, en mijn vader. Een studentenhuis leek me altijd wel een uitda­ ging, maar je moet meer rekening houden met elkaar. Ik ben hier wel een beetje verwend."

klaag dat ik me zonder telefoon en stofzuiger enigszins een holbewoner voelde, zette ook weinig zoden aan de dijk Maar, ik had het kunnen weten: sinds 1425 natuurlijk Geluk­ kig maakte de kwaliteit van het eten in de mensa de dagen erna veel goed. Wij verorbe­ ren hier zaken als Kalkoengebraad van de Oost­lndiëvaarder, lekkerbekken,

Loempia voor Oosterse

of Stilleven van vis met red­

dingsboei. Ja, het moet gezegd, het goeie le­ ven heeft hier definitief voet aan de grond gekregen. Zie daar de fameuze frietkot­ en faoreca­expoilanten: aan sluitingstijden doen ze nieL BehaKe op zaterdag dan, want dan is het weeksluiting. Echt waar. Als je op zo n avond in twee flinke stappen de stad van

[Tekst: Wieneke Kok; foto: Erik van der Burgtj

noord naar zuid doorkruist, weet je het heel zeker. Vlaanderen zit weer bij moeke thuis.

En datzelfde Vlaanderen wordt een dag later weer van heinde en verre door papa terugge­

Met wie trouwt

Het huwelijk Leo gaat trouwen. Na vele j a r e n al,s verstokte vrijgezel te h e b b e n d o o r g e b r a c h t , heeft deze intelligente, m a a r vaak eenzame hoogleraar eindelijk een vrouw gevonden die hem begrijpt.

Althans, die niet te veel vragen stelt.

Leo ontmoette zijn verloofde o p een congres in Apeldoorn. D a a r waren d r i e zusjes die de catering verzorgden. Het ging om Aafje, Betje en C o r r i e , alle d r i e reuze vriendelijk. Toch k h k t e het met een het beste en met h a a r m a a k t hij deze week de grote sprong.

?ÊÉ& ^élM ^SM ^ t 'i ''f^^

D e o p l o s s i n g v a n v o r i g e w e e k (Univers 14): F l o r i s v e r z a m e l d e zijn uitrusting i n deze volgorde: pantserhemd, dolk, laarzen, pantserhandschoen, strijdbijl, zwaardschede, wambuis, zwaard, b o r s t w e r i n g , schild, p a n t s e r b r o e k , vizier, pantserhelm, scheenbeschermers, lans e n tenslotte de hoofdtooi.

D e w i n n a a r is R i c h a r d v a n Z o n . H i j k a n e e n b o e k e n b o n v a n 2,S g u l d e n a f h a l e n o p d e r e d a c t i e ( A 1 6 ) . [WK]

ÉÉÜ^ÊÉ^

MJF JlCli m M m

♦ sport

Leo?

♦

3. a. b.

Over Betje e n C o r r i e : E e n heeft b r u i n e ogen, de a n d e r e niet.

Een is siank, de a n d e r e niet.

4.

Over de genoemde k e i u n e r k e n ­ rood haar, bruine ogen e n slank figuur: Als een van de zusjes, Aafje, Betje en C o r r i e , precies twee van deze k e n m e r k e n heeft, d a n trouwt Leo met de vrouw die e r het minste heeft.

Als een van de zusjes, Aafje, Betje of Corrie, precies een van deze kenmerken heeft, d a n trouwt Leo met de vrouw met die e r de meeste heeft.

transporteerd naar Leuven. Inclusief de scho­ ne was, de diepvriespakketjes voor één weeL en mama met schort en stofzuiger (en vol goede bedoelingen) achterin. En dat al eeu­ wen lang.

Blijft er dus voor mij in Leuven één ambitie over een afstudeerproject bij het Centrum voor Taal en Migratie. Welke taal, vraagt u zich wellicht af. Miljaar, die Belgen mee hun roar toaltjes. Ik verstoan er vanlangsom minder van. Amai, bekanst niks. En just as ikik dacht dak zo ne bikke gewend wa, wette wa ze maai dan keume z e ^ e ? D a maain Nijderlaands op niksen trekt Mokt da mee seg! Onnozel man­

1. a. b.

2. a. b.

Over Aafje en Betje: Of ze h e b h e n beiden b r u i n e ogen of ze hebben het beiden niet.

Een is r o o d h a r i g , de a n d e r e niet.

Over Aafje e n Corrie: ü f ze hebben beiden rood h a a r of ze h e b b e n het beiden niet.

E e n is slank, de a n d e r e niet.

UNIVERS

11 D ECEMBER 1 9 9 7

a.

b.

^ar

nekes. Ik gon terug noar Olland, doar versto­ an ze maai tenminste. Mo irst nog een god pint en zo ne zoalige frit!

Oplosstngén kunt u sturen naar Univers, kamer A 16.

Mailen kan ook; M.A.M.Knapen@KUB.NL. D e inzending sluit dinsdag 16 december, 17.00 uur.

De winnaar <na loting! ontvangt een boekenbon van 23 gulden.

DIT IS DE EENE^^^JlTicyrE Ainjvi:itiM; n> EE^ Ri­ BKIfk «WRIN STlBEMfPl F^ MKBWI­RKERS MM FT VER» iiii.i,KM)E l.^^D^■^ \.m.\ «HEN IHIE wa llE^

OP l)K lM\ERsrTEIT »II)\*R U:R(;*\T.