1994 10 06

1

UNIVERS

)ost­Timoi,hii\ aarmanwasiiK ' doodgeslageni troepen. Zi]nk ze precisie op^ lumetende hrn 1. Omgeven érs en gedroni e tegenover elk n het asielzoeh afloop van zijn Ö De voorstanders van itie.zijophetpi rgunningtehi]i een Europese politiemacht zijn ning te betrekk gels verzwegen reuze ingenomen met de vesti­ n spraken ovetl ging van Europol in Den Haag. in, het karige u inlangaanhoui De tegenstanders hebben het i beschroomdi i het schilderen] over het paard van Troje. Neder­ is. Haar fifnehi. nodigend gehs "J; land zou bijvoorbeeld het eigen te, maar haai 01 i. Daarom nam * drugsbeleid vaarwel moeten zeg­ l, gele en rode \, gen. Journalist René Zwaap is laren, de bus lei 1. De volgenden fervent tegen. Hij schreef er­ al voor het omï over in de Groene Amsterdam­ om fluitetidi

\ Europol

■ mer en spreekt volgende week over Europol in Tilburg.

Weekblad va n de Katholieke

Universiteit

Brabant

Jaargang 32 • 6 oktober 1994 • Nummer 6

j&Jn

.ftv.­;­"

•ï!#: •«

Verder in dit nummer

Idealen

Weinig interesse voor gratis computers academicus _L ­L

• ­ ' ­ ^ ■JCR,­«ir^ ■hi*V^

­­s^'Srjg?

Zijn de idealen van Bra­

bantse jongeren veel anders dan die

chaos

­ Promovenda vindt miljard aan bezuinigingen

­Nederlandse afgestudeerde is niet duur

­ Geen clementie voor werkweigerende

­Impasse overleg prestatiebeurs ­ ­ Nieuwe regebng tempobeurs zoveelste

­ Visitatierapporten als poetsdoek voor het imago ­i ­ Studentenwerving in Nederland is veelal amateuristisch

studenten hebben juist meer kansen op arbeidsmarkt

­ Turbe

­ Lezing Edward Said ■^ ­ Brabants landschap vindt onderdak in museum 11

van hun familieleden wiens jeugd vooral werd bepaald door de tweede wereldoorlog? De provincie gaf foto­ grafe Caroline Schroder de opdracht voor een fotoserie om verschillen en overeenkomsten in beeld te brengen.

De foto's zijn ondergebracht in een tentoonstel­ ling die start in de univer­ siteitsbiblio­ theek.

ijke kleuren te •nvandegrüLK ze zij thee seji istehij zijnhi, [rubber en saw •d voor hem m. e, drukte eenk fd en trok zid kamerwaarze: kongeven aank ^ enuitgeleverd itgezet te WOK

BESCHEIDENER ROL VOOR UNIVE RSITE ITSRAAD

Bezem door bestuurscultuur

e nachten shef zhe bed. Terwif Faculteiten moeten meer te dromen, koh 'atten en liepzi invloed krijgen op het centrale 'r het keukentje lar haar slapr bestuur, de werkdruk moet dvandederdu hoehetverbnji laar echtgenoot c verpakt bi] k , vergezeld vml jgelijk het lanc n beurt praatte lerzijnnageko zijn testikels a t zijn huis Ten stje over veni n speelde, zaten r op de grond V erleden maait legenheid m i

OPENING Y EN Q Met het doorknippen van een lint opende de voorzitter van het stichtingsbestuur,mT. BenSchmitz, vrijdagSOseptembeiofficieeldegebouwen Yen Q. Vuurwerk, ballonnen, champagne en jongleurs omlijstten het als zeer geslaagd ervaren feest dat na de opening plaatsvond. [Foto: Erik van der Burgt]

omlaag en het moet allemaal eenvoudiger en simpeler. Dat staat in een plan van aanpak over het bestuur van de KUB. Het college, dat in het ontwikkelingsplan al had aangekondigd wat te doen aan de bestuurlijke effectiviteit, kbmt tegemoet aan bestuur­ ders en ambtenaren die klaagden dat allerlei extra

■ namiddagzoni honderd kilomt inspanningen nauwelijks tot btenaar vanad' verhetlotvanti beter bestuur hebben geleid.

Cubanen, zesi Palestijn. M eeni ',rsum 3 kende '^ooral voor en na de zomer hollen ^___ verlangen naoii we hier van het ene overleg naar het Noch wist zi}'­ andere. Steeds dezelfde onderwerpen, nenhanddiezü' sfceds een net iets andere context. te haren streek . ^ b t e n a r e n hebben de avonden en „..„^ WÖ­" dm ­ ■*^ekends nodig om al die stapels ande ogen m ze ooit te wd W i e r door te lezen. Daar moeten we routineuze ha' vanaf'. Secretaris drs. Jef van de Riet dagen latei e spreekt uit eigen ervaring als hij de ugdetranenod l^stuurlijke drukte hekelt die het ',t vrolijke klem ' f r i g jaar ingevoerde besturings­ t, ergens in Nd 'incept met zich meebrengt. ^ e l bestuurders en ambtenaren kla­ ,.Mn over die bestuurlijke drukte. Jef ^ *|n de Riet: 'Er wordt naar gestreefd om het aantal fmanciële­ en plan­ mngsdocumenten te halveren, er "Toet meer tijd komen voor bezinning

f

en ruggespraak.'

Elk jaar hebben ambtenaren niet al­ leen te maken met zoiets als de begro­ ting, maar ook met zaken als de ma­ nagementrapportage (Marap), het dienstontwikkelingsplan (DOP) of Taken­ en middelenplan (TMP). Op papier hebben die kwesties een fraaie samenhang, in de praktijk blijkt het nu te leiden tot meer bureaucratie.

Als het aan het college ligt wordt er door diensten en faculteiten slechts een keer per twee jaar een ontwikke­ lingsplan gemaakt en wordt de ma­ nagementrapportage vereenvoudigd tot een financiële verantwoording.

Volgens enkele betrokken ambtena­ ren waren de zesmaandelijkse mana­ gementrapportages in de praktijk al snel verworden tot gesprekken die vooral over geld gingen. Hoewel Van de Riet zegt dat de managementrap­ portages niet afgeschaft zullen wor­ den, is de notitie vaag over hoe de be­ leidsverantwoording er in de toe­ komst moet uitzien.

Overigens blijkt uit landelijke cijfers dat de KUB relatief gezien over wei­ nig ambtelijk personeel beschikt.

Ruim 43 procent van het totale per­ soneelsbestand in Tilburg bestaat uit ondersteunend personeel. Bij andere universiteiten schommelt dat per­

'Er moet meer tijd komen voor bezinning' centage rond de 48.

In het plan van aanpak wordt niet al­ leen over vermindering van de be­ stuurlijke druk gesproken maar ook over de verhouding tussen facultei­ ten en het 'centrale niveau' ­ het Col­ lege van Bestuur, de universiteitsraad

en de centrale diensten. Een doorn in het oog van met name faculteitsbe­ stuurders is de rol van de universi­ teitsraad. Die raad wordt vaak als te bemoeizuchtig gekenschetst, met weinig oog voor de facultaire noden en verlangens.

Hoewel het plan van aanpak op dit vlak slechts knelpunten signaleert, lijkt het duidelijk dat de rol van de raad in de toekomst zal wijzigen. Jef van de Riet heeft het over een raad die zich meer richt op hoofdlijnen en wat minder vergadert. In het plan van aanpak wordt gesuggereerd dat som­ mige kwesties net zo goed door een van de vi)f ­ in de toekomst mogelijk drie ­ raadscommissies kunnen wor­ den afgehandeld.

Van de Riet pleit vooral voor meer betrokkenheid van het wetenschap­ pelijk personeel bij het centrale be­ stuur. E erder liet raadsvoorzitter Christa Thoolen, zelf lang secretaris van de letterenfaculteit, vergelijk­ bare geluiden horen. Zij heeft recent verschillende gesprekken met facul­ teiten gevoerd waaruit de onvrede nogmaals bleek. Door het raadswerk minder druk te maken hoopt men vooral hoogleraren en universitair hoofddocenten te interesseren voor een raadszetel.

Hoewel het plan van aanpak nergens rept van het veranderen van huidige bevoegdheden, lijkt er een kentering te zijn waar gesproken wordt over een herbezinning over de rol van het col­ lege van decanen. Over dit ­ nu nog adviserend ­ orgaan zei collegevoor­ zitter Van Veldhoven eerder dat het wat hem betreft nadrukkelijker bi) het bestuur van de instelling betrok­ ken zou kunnen worden. Het plan van aanpak wordt in alle geledingen be­ sproken, in 1995 vallen er definitie­ ve besluiten. [PS]

'Beslissing over beurs of lening pas in maart' Binnenkort weten studenten of ze voldaan hebben aan de tempobeurs­ norm. In Tilburg zouden volgens een berekening van het Interuni­ versitair Studenten O verleg IS O tien procent van de studenten hun beurs omgezet zien in een rentedragende lening. Studentendecanen denken dat pas in maart helder wordt welke studenten dat daadwerkelijk treft.

Dit vanwege de gebrekkige admi­ nistratie in 'Groningen'.

De tempobeurs die vorig studiejaar is ingegaan, houdt in dat studenten minimaal tien studiepunten (25 procent) moeten behalen; zo niet, dan wordt hun beurs voor dat jaar omgezet in een rentedragende le­ ning. De KUB zal volgende week een brief sturen aan studenten die on­ der de norm zijn gebleven. De Til­ burgse studentenadministratie kan deze week zelfs geen slag slaan naar het aantal studenten dat zo'n brief zal ontvangen. Het Interuniversi­ tair Studenten Overleg spreekt over zo'n tien procent van de ruim acht­ Ingezonden

duizend ingeschreven voltijds stu­ denten van de KUB. Dit komt vol­ gens het ISO overeen met het lan­ delijk beeld.

U n i v e r s i t e i t e n en hogescholen moeten voor 1 november aan de In­ formatie Beheer Groep (IBG) door­ geven welke studenten onder de norm zijn gebleven. IBG zegt rond de jaarwisseling definitief te kun­ nen zeggen welke studenten hun beurs zien omgezet in een lening.

Volgens het Landelijk Beraad Stu­ dentendecanen (LBS) is dit onzin.

Ze wijzen op de gebrekkige admini­ stratie in 'Groningen', die door IBG­ medewerkers zelf zou zijn erkend.

Tegenover het LBS zou het IBG beweerd hebben pas in maart de gewenste duidelijkheid te kunnen verschaffen. LBS­secretaris J. Meer­ burg denkt overigens dat de nu cir­ culerende schattingen van tien procent nog 'veel ruis' bevatten. Bij­ voorbeeld doordat een s t u d e n t meerdere studies tegelijk doet, al of niet aan twee verschillende in­ stellingen . [PvdB/HOP/PE] mededeling

Stichting EFACT Congres presenteert:

'Global Pressure on Industry' REACTIES VAN DE NEDERLANDSE INDUSTRIE OP NATIONALE EN INTERNATIONALE E CONOMISCHE ONTWIKKE LINGE N.

Onderwerp: industriebeleid Sprekers (o.a.): dhr. Bemdsen (Nedlloyd), dhr. Kamminga ( K N O V ) , dhr. Geelhoed (secr.­gen. E Z) en natuurlijk Houben versus Brokx Plaats: Aula KUB Datum: 12 en 13 oktober Toegangsprijzen / 17,50 voor één dag en ƒ 25, voor twee dagen. Inschrijving is mogelijk vanaf 3 oktober op de EFACT-kamer en de Congres-stand in de hal van gebouw A.

U N I V E R S ^ M 6oKTOBERl994 Interview

/ 'TT' ijk, die universiteit lijkt heel J ^ t o l e r a n t , maar vaak is het schijn. Niet dat je hier te maken hebt met geweld of doodslag, wat in de maatschappij wel steeds meer voorkomt, zo erg is het niet. Maar het is toch raar dat mensen je bewust mijden omdat ze weten dat je samenwoont met een vriend. Ik heb het meegemaakt op congressen in het buitenland dat studenten niet bi) me op de kamer wilden, stel je voor dat ik wat met ze zou proberen. Of de zaalvoetbalclub waar ik bij wilde.

Daar begonnen mensen heel schrikachtig te doen omdat ze samen met mij onder de gezamenlijke douche zouden moeten. Tjonge jonge, wat zou er dan wel niet allemaal kunnen

gebeuren!

'Als zoiets gebeurt, dan ben ik weg, dan zoek ik wel een andere vereniging waar ik kan voetballen. Ik zoek die confrontaties niet op, daar ben ik teveel een man voor die zoekt naar compromissen. Ik ben gematigd, in mijn gedrag, in mijn kleding. Anderen niet, die worden in dit soort situaties juist heel extravert. Vaak is dat niet meer dan angst, en wordt dat buitengewone gedrag een soort pantser om jezelf te beschermen. Om je onkwetsbaar te maken voor al die beschimpingen.

'Wij hebben als werkgroep Lesbische en Homostudies altijd te maken met beeldvorming. Wat we ook doen op onderwijs- of wetenschapsterrein, we blijven toch dat stelletje potten en ho-

mo's dat ook wat wil met elkaar.

Maar dat is zo in strijd met de werkelijkheid. Die cursussen van ons werden soms voor de helft bezocht door heteroseksuelen. Dat kun je op papier ook allemaal duidelijk maken aan bestuurders en in de wandelgangen krijg je allerlei schouderklopjes, maar als het puntje bij paaltje komt is er niet een die zich echt voor ons inspant. ' f e wordt op deze universiteit getolereerd, natuurlijk wordt je getolereerd. Maar geaccepteerd niet, dat is een ander verhaal. Als je ziet hoe onze colleges waren ingeroosterd, op welke plekken we zaten, dan moet je vaststellen dat sommige bestuurders

'Soms werden we ronduit geboycot' Vorige week werd duidelijk dat de cursussen die worden verzorgd door werkgroep Lesbische en Homostudies op weinig bestuurlijke bijval kunnen rekenen. Voor dit academisch jaar is de cursus geschrapt en alleen dankzij een motie van de imiversiteitsraad lijkt er nog een sprankje hoop. Herb Vaartjes (44), student Beleids- en Organisatiewetenschappen plus coördinator van de werkgroep, vindt dat 'zijn' club weinig elegant is behandeld en soms zelfs ronduit tegengewerkt. Hij blijft optimist, en het lijkt het erop dat de cursus alsnog ergens onderdak zal vinden.

Dat dat waarschijnlijk buiten het reguliere programma is deert hem minder.

'Ik wil waar dan ook aantonen dat we bestaansrecht hebben.'

ons gewoon boycotten. Die sturen je dan een uitnodiging voor een vergadering die al bezig is op het moment dat je die uitnodiging krijgt. Laat staan dat je de kans nog krijgt om te reageren.

'Er is in al die jaren heel veel over de werkgroep gepraat, maar zelden mét de werkgroep. Ze hebben nu eenmaal dat beeld van ons, dat schijnt genoeg te zijn. Nu de cursus van het programma is gehaald kan ik alleen maar vaststellen dat het op dubieuze gronden is gebeurd. Er zijn cursussen te noemen waar minder mensen komen, die evenmin enige inbedding hebben.

Maar die zijn dan wat prestigieuzer, daar wapper je als universiteit liever mee dan met Lesbische en Homostudies. ' "V^an buiten hebben we steeds goede reacties gehad. Er schrijven zich mensen van andere universiteiten in omdat we hier steeds probeerden in de cursus aansluiting te vinden bij maatschappelijk actualiteiten. Maatschappelijke groeperingen wisten ons te vinden, ik praat regelmatig voor het bedrijfsleven. Mensen vragen om informatie en advies, dus daarover hebben we eigenlijk geen klagen.

'Op de universiteit zijn we van lieverlee steeds meer in de periferie terecht gekomen. Toen we begonnen in 198 7 liep het allemaal redelijk, zaten we m goede collegeruimtes, op fatsoenlijke tijden en was het soms ook echt druk. In de jaren daarna is het minder en minder geworden met de support die we kregen.

'Je kunt ons terecht voorhouden dat we er niet in zijn geslaagd om aansluiting te vinden bij een vakgroep, dat we dus geen inbedding hebben gevonden, aar als je kijkt wat we bij individuele wetenschappers bereikt hebben, dan is er toch wat tot stand gebracht. De mensen die bij ons gastcolleges hebben verzorgd, zie je vaak m hun reguliere colleges terugkomen op de specifieke materie van homo's en lesbiennes. Op die manier krijg je een veel structureler inbedding dan dat je geforceerd bij een of andere vakgroep gaat zitten.

'Veel hoop van het komend overleg tussen al die bestuurders heb ik niet.

Het is wel zo dat we er nu eindelijk een keer bijzitten, maar dat zal aan het beeld van onze werkgroep waarschijnlijk niet al te veel veranderen. Dat niemand zich hard wil maken voor ons zegt me met zoveel. In het verleden was dat precies zo en toen hebben we het ook voor elkaar gekregen om de cursus te laten doorgaan. Door dit soort toestanden word ik overigens alleen maar meer strijdbaar. En me neerleggen bij een nederlaag zal ik nooit, zo zit ik niet in elkaar. Voor anderen is het reden het hoofd in de schoot te leggen, maar niet voor mij.

Als het niet anders kan, zoeken we aansluiting bij studieverenigingen.

Dat is dan wel een bestaan in de marge, dat besef ik terdege en dat doet ook pijn. Ik blijf het echter noodzakelijk vinden aan te tonen dat er bestaansrecht is voor Lesbische en Homostudies. Hoe en waar dan ook.' [PS]

Foto: Stef Schellekens

UNIVERS Weekblad van de Katholieke Universiteit Brabant Redactie-adres Warandelaan 2,5037 AB Tilburg Kamers A 15, 16 en 17 T e l e f o o n 0 1 3 - 6 6 2 2 7 7 Fax 0 1 3 Schendel@kub 630145 E-mail S c h e n d e l e k u b nl Redactie PieterSiebers Pieter Siebers (hoofdredacteur, tel 2926), Paul van den Broek |2925|, (2925), Michel Knapen (2506), |2506|, Vormgeving en opmaak Gert-Jan Bloemers (3409| (3409) Redactiesecretariaat Angela van Schendel, kamer A 17 (2277) Redactionele medewetkers medewerkers (2272) Mark van Assen, Robert Ditvoorst, A n n e k e

Dunning, Adrian van den Eerenbeemt, Dylan van Ei]keren (eindredactie), (emdredactie), Roland Enthoven, Bert Heffels, Marco Knippen, Jiska 't Mannet)e, Mannetje, Viory Schellekens, Barbara Snoeren, Linda van Tilburg Medewerkers Chris Bergman, Ralf Bodeher, Jan Boelhouwer, Jeroen van Bree, H e r m a n Brusselmans, (eroen Fiers, Hugo Keuzenkamp Agenda pagina Gabe van der Zee (2272), E-maiI E-mail Uagenda@kub nl Fotografie E n k van der Burgt, Stef S c h e l l e k e n s , R e m c o Tazelaar Tekeningen Bert Witte Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Univers maakt deel uit van het HOP waarbi) alle u n i v e r s i t e i t s k r a n t e n alsmede een aantal hogeschoolbladen zijn aangesloten Redactie Frank S t e e n k a m p , Pieter Evelein, Marcel W i e g m a n Telefoon 071-321432, fax 071-317787

Redactieraad Univers is een onafhankeli)k onafhankelijk weekblad dat wordt uitgegeven door de Katholieke Universiteit Brabant De onafhankeli)ke onafhankelijke positie en de taakstell i n g zi]n zijn n e e r g e l e g d in een door de u n i v e r siteitsraad vastgesteld redactiestatuut De redactieraad ziet toe op de naleving daarvan Leden m r H Backx, voorzitter, dr F Boekema, H Damen, dr H Evers, J Rietveld, F Tennissen, dr A Vallen, J van vanVugt, Vugt, C van Wagtendonk, M Ackermans, adviseur Druk Drukkerij D r u k k e n ) Em De Jong, Baarle Nassau (042575555) Advertenties Angela van Schendel (2277) Bureau Van Vliet, Postbus 20,2040AAZandvoort Tel 02507-14745, fax 02507 17680 Kopij, matsertjes en mededelingen Materiaal kan aangeleverd worden tot uiterlijk donderdag voor de week van vverschijning e r s c h i | n i n g tot 13 00 op het r e d a c t i e s e c r e t a r i a a t M a t s e r t j e s

m o e t e n c o n t a n t afgerekend worden en bi) voorkeur op floppydisc worden aangeleverd, memoberichten graag per elektronische post (schendel@kub nl) Officiële mededelingen worden verzameld door Pers en Voorlichting (Margreet Kemper, 2000) Abonnementen Studenten en oud-personeelsleden f 25,- per laargang, instellingen en mensen van buiten de universiteitsgemeenschap f 50,- Bi] opga ve voor een a b o n n e m e n t zijn nodig n a a m , adres, woonplaats en (voor studenten) ANR n u m m e r Opgave bi) het redactiesecretariaat Toezending geschiedt pas na betaling Copyright Het IS verboden zonder schrifteli)ke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, illustraties of foto's geheel of gedeelteli)k over te nemen

rVvv'

Verder b u i t e n l a n d s nieuws...

Raxnp &v Samenleving De latnp met de veerboot Estonia lijkt de samenleving weer eens ts wijzen op de negatieve effecten van de voortschrijdende ontwikkelingen op technologisch gebied. Nooit uit te sluiten, zoiets, zegt prof. dr. ir. Ruud Smits, bijzonder hoogleraar Technologie, Beleid en Samenleving. 'Maar het zou goed zijn als de samenleving al vooraf haar afwegingen kan maken over de gewenste technologische ontwikkelingen.'

'De afstenuningtussen de eisen van va ligbeid en van snelheid is nergens s goed ontwikkeld als in de wereld vt vlieg-en scheepvaartverkeer. Devm schriften die daar gehanteerd worda zijn een goede afspiegeling van wati samenleving als een acceptabel risk aanvaard. Wat je ziet na zo'n rampi dat de afstemming tussen wat een si menleving aanvaardbaar vindt, envit technologisch kan, nog beter zal wa den. Vragen in het parlement en in i pers dragen zorg voor een herovervii ging van de heersende normen, en k is goed. Ik denk dat een ramp als ai deEstonia acceptabel wordt gevonda Wil je alle risico's uitsluiten, kom'f voor enorme kosten te staan, en diew de samenleving niet maken.

'Sinds de Verlichting stelt men k technologische ontwikkeling per d4 nitiegoedis. In de jaren zeventigkon er een tegenbeweging, die de mm voorstelt als speelbal van technok gische ontwikkelingen.

Allebei i standpunten vind ik flauwekul. W« het mij om gaat is dat de vragen vani samenleving worden betrokken opk aanbod van de technologie. Eenlastif afstemming, waarover, zeker in Nede land, teweiaigdebatopgangkomlMi namehetparlementlaathetopditpv! afweten. Overdegebruiksmogelijkk den van deelectronichighwaybijvoa beeld hoor je demeest wilde verbalei maar een goed parlementair debati er nog niet over gehouden. Intusss wetendeMwdocbsenBerlusconi'svi deze samenleving wel verdomd gw wat er te koop is. De technolopsch vooruitgang is niet zozeer autonoon wat wel beweerd wordt, maar eetk vercommerciaUseerd. Niet voorniü luidt de titel van mijn inaugurele reèi elk land krijgt de technologie bet vu dient.

'Bij TNO houd ik me bezig met i maatschappelijke participatie inii latie tot de technologische vooruil gang. Die kan niet vroeg genoegoi gang komen. Ideaal is als een hi trokken geleding in de samenleviti al vooraf haar vraag articuleert ovf de gewenste nieuwe technologie, & daarin ook de negatieve consequei ties ervan betrekt. Recentelijk gi beurde dit door de landbouwotp nisaties, aangaande de research«[ het terrein van genetica. De cons» mentenbonden zouden op ditpfi^ veel actiever kunnen zijn. Nu deU ze achteraf wat plusjes en min»' tjes uit over allerlei produkten, t0 wijl ze een stem zouden moeten ff ven aan het consumentenbelang"^ relatie tot nieuw te ontwikkelt'' produkten.' [PvdB]

nds nieuws..

6v iving erboot Estonia ig weer eens ts itieve effecten iende ontwiknologisch geluiten, zoiets, lud Smits, bijTechnologie, i'ing. 'Maar het e samenleving vegingen kan wenste technokkelingen.' adeeisenvaim eid is nergens n in de wereld vt verkeer. Devm lanteerdworda Reling van wati acceptabel risk t na zo'n rampï issen wat een SI >aar vindt, en\m og beter zal wm irlementenini reenherovervii 'e normen, enk ien ramp als ai ' wordt gevonda itsluiten, /comji 3staan,endiem maken, tg stelt men k ikkelingperd4 enzeventigkoB ng, die de mei il van technok gen. Allebei i flauwekid. WM devragenvani betrokken opk ilogie.Eenlastii r, zeker in Nede pgangkomtMi lathetopditpm •Ttiksmogelijlé bigbwaybijvm t wilde verbéei mentair debatt ouden. Intussa iBerlusconïsn zl verdomd gou s tecbnologisé ozeer autonoou >rdt,maareeréi l. Niet voor mil: inaugurele reet bnologiebetve

UNIVERS

6 OKTOBER 1 9 9 4

Nieuwe regeling tempobeurs 'zoveelste chaos' De gezamenlijke studentendecanen, de hogescholen en de studenten,organisaties LSVb en ISO vegen de vloer aan met het plan van minister Ritzen voor het sparen van studiepunten.

Het idee is te prijzen, de uitwerking zal tot een volstrekte chaos leiden, luidt unaniem de voorspelling.

'Dit is de zoveelste krankzinnige regeling die Ritzen weet te bedenken.

De gevolgen zijn voorspelbaar: het wordt een puinhoop.' Secretaris J. Meerburg van het Landelijk Beraad Studentendecanen (LBS) wordt er moedeloos van. Keer op keer hebben de gezamenlijke decanen de minister gewaarschuwd om niet weer te gaan sleutelen aan de tempobeurs. Want elke regeling erbij zorgt voor verwarring bij studenten, en voor admini-

stratieve rompslomp. En nu presenteert de minister een onnavolgbaar spaarsysteem.

Punten meenemen als je meer dan 80 procent haalt, met terugwerkende kracht een 'onvoldoende' compenseren bij meer dan 42 punten (100 procent) en zo je lening alsnog in een beurs omzetten, maar in elk geval elk jaar minstens 25 procent halen - flexibel studeren is prachtig, vindt Meerburg, maar op deze manier moet het mis gaan. Immers, als het systeem volgend studiejaar ingaat, werken er twee stelsels naast elkaar: één met de tempobeurs en één met de prestatiebeurs . De duur van de studiefinanciering kan dan voor dezelfde studie bovendien uiteenlopen van vier tot zes jaar. Administraties die beslissen over de toekenning van studiefinan-

ciering, zullen er volgens Meerburg niet in slagen deugdelijk te registreren welke student onder welk systeem valt. Zowel op landelijk niveau, als bij de universiteit of hogeschool.

De HBO-Raad, en LSVb en ISO, hebben dezelfde bezwaren als de dacanen. Zij waarderen de poging van Ritzen om de tempobeurs te flexibiliseren, maar schudden hun hoofd over de onnavolgbare invulling van dat voornemen. 'We hebben geprobeerd om het aan studenten uit te leggen. Niemand begreep er iets van', aldus ISO-voorzitter Saskia Nuyten.

Ritzen wil de regeling volgend studiejaar voor nieuwe studenten invoeren na overleg met HBO-raad en de VSNU, de vereniging van universiteiten. De VSNU meent 'dat de regeling technisch uitvoerbaar' is. [PE/HOP]

Alleen economen zijn in voor actie gratis computers De actie van de pc-shop, waarbij eerstejaars door het behalen van goede studieresultaten kans maken op een gratis pc, is mislukt. Het aantal eerstejaars dat de pc aanschafte bleef steken bij zestien, terwijl de organisatie had ingezet op tweehonderd deelnemers. Idee van de actie was dat de tien procent beste studenten hun aankoopbedrag zouden terugkrijgen, met een minimum van één student per deelnemende faculteit.

De zestien deelnemers zijn allemaal afkomstig van de economische faculteit. Hiervan krijgen de twee beste studenten, aan het eind van het eerste jaar, het aankoopbedrag van de pc terug. L. van Erk (Rekencentrum): 'Het zijn echt fanatieke studenten die meedoen. Dat merkte je meteen aan

de manier waarop ze informeerden naar de beoordelingscriteria'.

De tegenvallende resultaten zijn voornamelijk te wijten aan de prijs van de computer, 2360 gulden, en aan het feit dat eerstejaars het belang van het hebben van een pc nog onvoldoende inzien, vermoedt Van Erk. Mocht de actie herhaald worden, overweegt het Rekencentrum een goedkopere pc en de deelname van ouderejaars. Het mislukken van deze actie is niet terug te vinden in de omzetcijfers. Het afgelopen jaar heeft de pc-shop duizend pc's verkocht, tweehonderd meer dan gebruikelijk is. Van Erk: 'Maar de kopers kozen meestal voor de goedkopere klonen in plaats van voor een pc van een Amerk.' [J'tM]

Bevolking wil academici houden aan plicht tot werken Werkloze hoger opgeleiden die werk onder hun niveau weigeren hoeven niet te rekenen op veel clementie van de Nederlandse bevolking. Dat blijkt uit het proef schrift WerWoosAeid en socialerechtvaardigheid van de Rotterdamse socioloog Dick Houtman.

Hij laat daarin zien dat een kleine tachtig procent van de bevolking vindt dat tegenover het recht op een uitkering de plicht dient te staan om aangeboden werk te accepteren. Bij weigering wordt een korting op de uitkering van enkele honderden guldens per maand beschouwd als een rechtvaardige sanctie.

Er wordt milder geoordeeld over werkweigering als het verschil tussen het niveau van de gevolgde oplei-

ding en het aangeboden werk groot is, maar dan nog is een ruime meerderheid voor sancties. In zijnproefschrift noemt Houtman het voorbeeld van de 25-jarige psycholoog, die na twee jaar werkloosheid een baan weigert als parkeerwacht in een parkeergarage, waarmee hij netto 1700 gulden in de maand zou verdienen. Ruim zestig procent van de bevolking vindt dat zijn uitkering van 1150 gulden gekort moet worden met gemiddeld 273 gulden per maand. De arbeidsbureaus hanteren als regel dat een academicus die langer dan zes maanden werkloos is, genoegen moet nemen met een baan op HBO-niveau, en na een jaar met een baan op MBO-niveau.

[MW/HOP]

Stuurgroep komt tegemoet aan bezwaren van hoger onderwijs Naar schatting achthonderd alumni bezochten de KUB op de dag dat de nieuwe gebouwen YenQ werden geopend.

De afgestudeerden, aan wie veel belang wordt gehecht in verband met politieke en arbeidsmarktnetwerken werden in de bibliotheek ingewijd in de wereld van de automatisering. 'Ontzagwekkend', vond één van de alumni.

[Foto: Joep Lennarts]

'Medezeggenschap studenten kleiner' Volgens de onderwijsbonden ABOP en NGL is een sterkere vorm van inspraak voor het personeel nodig, nu de Colleges van Bestuur steeds meer zeggenschap krijgen over de arbeidsvoorwaarden.

De bonden vinden dat er tegenover de groeiende macht van besturen een grotere macht van het personeel moet komen te staan. In een 'proeve van een wetsvoorstel' stellen zij dat in een ondernemingsraad zonder studenten het personeelsbeleid beter uit de verf komt. De studenteninspraak moeten volgens de bonden worden ie bezig met ii geregeld in aparte studentenraden, articipatieintf analoog aan de cliëntenraden in de tgiscbe voord zorgsector. De medezeggenschap rroeg genoegni wordt daarin beperkt tot 'het produkt tl is als een ht onderwijs'. Daarnaast vinden de bonde samenleviti den dat er een verplichte klachtenarticuleert o« procedure moet komen. [MW/HOP/ technologie/ ieve coasequO Recentelijk ff Wereldwijd onderzoek landbouwotp j de research ol promotie-opleidingen ztica. De con» den op dit pvi^ Volgend voorjaar start een wereldn zijn. Nu dek' wijd onderzoek naar de kwaliteit en isfes en minai organisatie van promotie-opleidinprodukten, t«' gen. Nederlandse onderzoekers spetden moeten ff len daarin een vooraanstaande rol. tentenbelangt e ontwikkehf De deelnemende landen willen door een vergelijking van hun promotie-

opleidingen achterhalen of het zinvol is om de structuur van hun eigen opleidingen aan te passen. Gekeken wordt ook naar de verschillen in de opzet en inhoud van de studieprogramma's die aan de promotie-opleiding voorafgaan, de selectie van de kandidaat-promovendi en naar de wijze van salariëring. De deelnemende landen zijn Japan, de Verenigde Staten, Australië, Canada, Italië, Engeland, Noorwegen, Frankrijk, Nederland en Duitsland. Het onderzoek staat mede onder leiding van het Twentse Centrum voor Studies van het Hoger Onderwijsbeleid (CSHOB). [PE/HOP]

Kosten Nederlandse afgestudeerde gemiddeld De 'kosten per produkt' van het Nederlandse hoger onderwijs waren in 1990 niet hoger of lager dan in Engeland en Duitsland.

Dat blijkt uit een nieuwe studie in opdracht van minister Ritzen, verricht door de instituten CSHOB en lOO. Volgens de studie, die handelt over drie landen en de studiefinanciering buiten beschouwing laat, kost een ingeschreven universitair student in Nederland 27 duizend gulden. Het HBO meegerekend, kost een student in het hoger onderwijs gemiddeld ruim zeventienduizend gulden. Daarmee zit Nederland ver onder de Engelse prijs van 25 duizend gulden,

maar drieduizend boven die in Duitsland. De kosten per afgestudeerde zijn ook bekeken, en hierin vertonen de drie landen nauwelijks verschil: elke afgestudeerde in het hoger onderwijs kost zo'n negentigduizend gulden./FS/HOP;

Impasse overleg prestatiebeurs Afgelopen dinsdag zijn door het Groen Links-kamerlid Rabbae schriftelijke vragen gesteld aan Ritzen over de voorgestelde modellen voor de prestatiebeurs. Rabbae wil dat Ritzen een breed overleg voert met de studenten.

In een overleg tussen minister Ritzen en de studentenbonden LSVb en ISO bleek maandag dat een dergelijk overleg in een impasse verkeert. De studenten willen eerst eisen formuleren over bijvoorbeeld de studeerbaarheid, om pas daarna over de prestatiebeurs te onderhandelen.

Ritzen echter wil beide punten gelijktijdig bespreken.

Ritzen heeft haast met het maken van een definitief voorstel voor de prestatiebeurs, die het kabinet in september 1995 wil laten ingaan voor nieuwe studenten. Door de beurzen uit te keren als een voorwaardelijke lening moet vanaf die datum een flink bedrag op de studiefinanciering worden bespaard. [MW/HOPj

Het plan om HAVO- en VWO-scholieren twee keer per jaar de kans te geven hun examen te halen gaat niet door. De hogescholen en universiteiten vinden dat zij niet in staat zijn tweemaal per jaar een lichting nieuwe eerstejaars te verwerken.

Dat is één van de wijzigingen die de Stuurgroep tweede fase voortgezet onderwijs heeft aangebracht in de voorstellen, die zij begin dit jaar presenteerde. De stuurgroep werkt het plan van de regering uit om in het HAVO en VWO vier profielen (natuur en techniek, natuur en gezondheid, economie en maatschappij, cultuur en maatschappij) in te voeren met vaste vakkenpakketten.

Als het aan de stuurgroep ligt krijgen

leerlingen van de hoogste klassen van HAVO en VWO meer vrijheid om hun eigen studie te plannen. Ze moeten vaker alleen of in groepjes werken.

Het instellen van twee examens per jaar, in juni en januari, zou mooi bij zo'n flexibel stelsel aansluiten, maar gaat vanwege de bezwaren van de hogescholen en universiteiten niet door. Om het idee toch nog enigszins te redden stelt de stuurgroep voor om in augustus een volledige herkansing te houden, waarna instroom in het hoger onderwijs van een tweede groep leerlingen alsnog mogelijk wordt. De stuurgroep denkt overigens dat volledige invoering van de nieuwe profielen pas in 1998 haalbaar is.

[MW/HOP]

Promovenda leert Ritzen hoe beurzen miljard goedkoper kunnen Na een onderzoek naar de studieresultaten van medische studenten in Groningen, concludeert de Groningse psychologe J. Cohen-Schotanus, dat een aantrekkelijker onderwijsprogramma niet leidt tot betere studieresultaten. Snel afstuderen wordt veel meer bevorderd door een goede organisatie van het onderwijs en duidelijke examenregels. Volgens de promovenda zijn haar resultaten ook voor andere dan medische faculteiten geldig.

In de jaren tachtig werd het onderwijsprogramma van de medische faculteit in Groningen aantrekkelijker gemaakt. Dit zou de studievoortgang bevorden, was de veronderstelling.

Cohen-Scholtanus concludeert dat de studenten het programma inderdaad aantrekkelijker vonden, en dat ze aanzienlijk meer tijd besteedden aan

hun studie. Toch waren de tentamenresultaten slechter dan ooit en nam het studietempo voortdurend af.

Volgens de onderzoekster kwam dat vooral door de beroerde kwaliteit van de tentamens en de slechte organisatie van het onderwijs. Met een goede organisatie en een streng gereguleerd onderwijs- en tentamenregime zal het studietempo versnellen, denkt Cohen-Schotanus. Volgens haar is bij geneeskunde op die manier een gemiddelde overschrijding van de cursusduur met één jaar haalbaar. Dat zou alleen al in Groningen jaarlijks een bedrag van drie miljoen gulden s c h e l e n aan s t u d i e f i n a n c i e r i n g .

Omgerekend naar alle faculteiten komt dat aardig in de buurt van het miljard dat volgens het nieuwe kabinet op de studiefinanciering moet worden bezuinigd. [MW/HOP]

T T N T T V E R S 1 ^ 6 OKTOBER 1994

Onderwijs

Verbetering onderwijs raakt bij visitaties op achtergrond Het naderende bezoek van een visitatiecommissie was de afgelopen jaren voor veel vakgroepen een stimulans om hun onderwijs tegen het licht te houden. De verbetering van het onderwijs dreigt echter buiten beeld te raken, nu de visitaties steeds meer een externe functie krijgen. De buitenwereld moet worden getoond dat het onderwijs goed in elkaar zit.

Pieter Evelein/HOP

/ T ~ ^ ie visitaties, ik weet het niet 1­J hoor. Wij zijn er nog redelijk van af gekomen, maar ik vraag me eerlijk gezegd af of de beoordeling niet te positief w a s . Met een handig opgeschreven zelfevaluatie kom je al een heel eind.' De ontboezeming van een pabo­medewerker, in de pauze van een onderwij sseminar in Amers­ foort, had niet treffender kunnen il­ lustreren wat dr. P.J.M. Weusthof beschrijft in zijn proefschrift De in­ terne kwaliteitszorg in het weten­ schappelijk onderwijs, waarop hij vrijdag 30 september is gepromo­ veerd.

Weusthof, medewerker vanhetCen­ trum voor studies van Hoger Onder­ wijsbeleid (CSHOB) in T w e n t e , maakt zich zorgen over de ontwikke­ ling van de visitaties, de onderzoeken naar de kwaliteit van het onderwijs, die sinds 1988 worden verricht door onafhankelijke commissies in op­ dracht van de Vereniging van Univer­

■ Visitatie commissie s, zoals hie r aan het werli bij Letteren, worde n vaal< teveel gebruikt om een gunstig beeld naar'bulte n te kunnen pre se nte re n [Archieffoto: Enk van der Burgt]

Voormalig sta a tssecreta ris Cohen stelde tijdens het in Amsterdam ge­ houden deba t Ta len voor de toe­ komst, op vrijdag 30 september, dat puur Nederla ndsta lig hoger onder­ wijs niet gewenst is. Arbeidsma rkt en onderwijs worden steeds internati­ onaler. Echter: niet voor elke oplei­ ding in gelijke ma te. Daarom, aldus Cohen, moet elke opleiding zelf heel precies nagaan hoeveel colleges er in het Engels of een andere taal worden gegeven. Regels zijn daarvoor niet te geven.

Eind 1991 wilde minister Ritzen het Engels promoveren tot voertaal in het universitaire onderwijs. Vanwege maatschappelijk commotie en een debat in de Tweede Kamer werd in de

van een voorgestructureerd 'format'.

Nog een 'externe' prikkel is dat mi­ nister Ritzen openlijk heeft gedreigd studies niet langer te bekostigen als hun onderwijs onder de maat is. In juni werd een handvol pabo's nog de wacht aangezegd als zij niet heel snel hun onderwijs op orde zouden bren­ gen. Zo verdwijnen de onderwijsdoe­ len van de opleidingen zelf steeds meer uit het zicht, aldus Weusthof.

Een derde aanwijzing dat het belang van het onderwijs in het nauw komt, is dat faculteiten vaak te vrijblijvend omgaan met de zorg voor het onder­ wijs. Dat zij gevisiteerd worden heeft er weliswaar toe geleid dat zij zich meer bewust zijn geworden van on­ derwijskwaliteit, slechts op de helft van de faculteiten is het een 'serieus onderwerp van gesprek' en wordt zonodig actie ondernomen.

Het totaalbeeld dat oprijst uit de dis­ sertatie van Weusthof is opvallend negatief. In 63 procent van de facul­ teiten bemoeit het faculteitsbestuur zich niet of nauwelijks met de evalua­ tie. Het werk wordt vaak overgelaten aan een studierichtingscommissie of een speciale evaluatiecommissie.

Hun veronderstelde deskundigheid bepaalt grotendeels of er daadwerke­ lijk maatregelen worden genomen.

'Opvallend is het geringe aandeel dat I E en gang van zaken de werkvloer heeft', schrijft Weust­ die minister Ritzen hof. In minder dan een kwart van de b u i t e n g e w o o n irri­ gevallen worden vakgroepen of do­ teert. Hij beschouwt centen erbij betrokken. visitaties juist als een Een minder afstandelijke houding van belangrijke i m p u l s de faculteit kan er volgens Weusthof voor vakgroepen om voor zorgen dat evaluatie­ en visita­ hun programma's te tierapporten niet onder in de la belan­ verbeteren. De minis­ den. Immers, uit zijn onderzoek blijkt ter redeneert als de dat waar faculteitsbesturen toezien AmerikaanHerb Kells, op de aanpak en de effecten van de peetvader van de Ne­ evaluatie, de kans groter is dat er ook derlandse onderwijs­ echt iets gebeurt. v i s i t a t i e s . Volgens Kells hebben visita­ Weusthof pleit ervoor dat faculteiten ties alleen effect als de een coördinerend orgaan instellen dat druk om ze te gebrui­ ervoor zorgt dat de evaluatie vlot kan ken wordt opgevoerd, worden uitgevoerd. De evaluatie en is de druk in Neder­ moet volgens Weusthof worden be­ land te laag. geleid door 'professionele deskundi­ Weusthof ziet dat an­ gen'. Meer in het algemeen stelt ders. Verhoging van de Weusthof dat er veel meer aandacht druk doet volgens hem moet worden besteed aan de metho­ afbreuk aan de verbe­ des en de organisatie, dan aan de tering van de onder­ externe eisen aan de kwaliteit. wijskwaliteit. De voor­ De vraag die resteert is of betere pro­ tekenen zijn wat dat cedures wél tot beter onderwijs zul­ betreft niet gunstig. len leiden. Of een college aanspreekt, De universiteiten heb­ en of een programma goed in elkaar ben met elkaar afge­ zit, lijkt vooral een kwestie van de sproken dat de facul­ betrokkenheid van de docenten. Als teiten de zelfevaluatie zij uit zichzelf kennelijk weinig in de tweede visita­ waarde aan onderwijs hechten, is nog tieronde moeten uit­ een lange weg te gaan. voeren aan de hand

siteiten (VSNU). Alle studies zijn inmiddels beoordeeld. Dit jaar start de tweede ronde, die vijf jaar in be­ slag zal nemen.

Voordat een visitatiecommissie bij een opleiding langskomt, schrijft de opleiding een 'zelfevaluatie', een stuk waarin zij, als het goed is, het eigen onderwijsprogramma beschouwt en aangeeft wat daaraan kan worden verbeterd. Primair doel daarvan is de verbetering van het onderwijs. Ook de verantwoording tegenover de bui­ tenwereld is echter een officiële func­ tie. En daar gaat het mis. Uit een on­ derzoek bij ruim honderd faculteiten concludeert Weusthof dat de externe functie de interne steeds meer ver­ dringt. Dat het onderwijs van zijn feilen wordt ontdaan, is niet meer de belangrijkste gedachte tijdens het schrijven van de zelfevaluatie. Veel­ eer ziet men de evaluatie als een ver­ plicht nummer; de commissie moet nu eenmaal van informatie worden voorzien. Zodra het stuk af is, gaat men over tot de orde van de dag. E r worden geen initiatieven genomen om werkelijk iets met ­ de conclusies tedoen.

DEBAT TALE N VOOR DE TOEKOMST

'Puur Nederlandstalig onderwijs is een fictie' wet opgenomen dat aan universitei­ ten en hogescholen Nederlands de voertaal is, tenzij er speciale redenen zijn om daarvan af te wijken.

Het debat maakte echter wel duide­ lijk dat u n i v e r s i t e i t e n en hoge­ scholen naar eigen inzicht bezig zijn steeds meer onderwijs in het Engels te geven, maar dat de mogelijkheden

vooral niet moeten worden over­ schat. E en telefonische rondgang langs universiteiten bevestigt dat.

Met name in het derde en vierde stu­ diejaar rukt E ngels op. 'Daarvoor hoeft de minister ons helemaal niet te stimuleren', wordt eensgezind op­ gemerkt. Bij vakken waar E ngels in­ ternationaal de (belangrijkste) voer­

taal is, zoals informatica of techni­ sche opleidingen, wordt het volstrekt normaal gevonden dat in de tweede helft van de opleiding een groot deel van het onderwijs in die taal wordt gegeven. In die opleidingen zitten Ne­ derlandse en buitenlandse studenten doorgaans bij elkaar in de groep. Soms speelt het een rol dat met E ngelsta­ lig onderwijs meer buitenlanders ge­ trokken kunnen worden.

Een probleem wordt gevormd door het feit dat veel docenten moeite hebben zich helder en compleet uit te drukken in het Engels. Bovendien ligt het tempo een stuk lager, zoals uit Wagenings onderzoek is gebleken.

[PE/HOP]

Bordeel (2) Waar waren we gebleven l Academi­ sche prostitutie. Bijzonder Aoog/e­ raar. Oh ja, een blik achter de gor­ dijntjes van de KUB. Wel, wat moet je doen om bijzonder hoog leraar aan deze topinstelling te worden} We­ tenschap bedrijven, zou je zeggen.

Maar nee, zo simpel liggen de zaken niet. Natuurlijk, er zijn prima we­ tenschappers onder de bijzondere hoogleraren. M aar als we kijken naar vijftien bijzondere hoogleraren in de economie (waarvan er elf zijn gepromoveerd), die zijn opgenomen in het 'Overzicht Bijzondere Leer­ stoelen' dat de KUB in januari pu­ bliceerde, dan lijken andere kwali­ teiten soms van groter belang (even voor de duidelijkheid: niet alle bij­ zondere hoogleraren van de econo­ mische faculteit zijn in dit overzicht opgenomen). De bibliotheek meldt de volgende gegevens over de perio­ de van 1991 tot nu. Eén bijzonder hoogleraar beeft in deze periode een B­publikatie gescoord, een ander een publikatie in een C­tijdschrift (A k top, E down). Vier hebben gemiddeli tenminste één D publikatie per jam (één van hen is tevens co­auteur van het B­artikel; het gaat in dit gevd dan ook om een full­time onderzoek­ hoogleraar). Ook zijn er enkele boe­ ken geschreven of geredigeerd. Maai vooral zien we een verheugend aan­ tal inaugurele redes. Als het perso­ neelsbeleid op de walletjes eenzelf­ de karakter had, dan was het trou­ wens snel afgelopen met de belang­ rijkste attractie van Amsterdam.

Overigens kan je niet alle bijzonde­ re profs over één kam scheren. Aan­ stellingen variëren van full­time on­ derzoeksprof, via personeelsbeleid in de vorm van leerstoelen op per­ soonlijke titel, tot pro­deo aanstel­ lingen voor de geluksvogels die el­ ders een echte baan hebben. In het eerste en tweede geval gelden na­ tuurlijk de gewone academische normen. Hoewelbetmet dienormen niet altijd nauw genomen wordt denk vooral niet dat als een bijzon­ dere leerstoel openbaar geadver­ teerd wordt en er per ongeluk een zeer gekwalificeerde buitenstaan­ der solliciteert, deze buitenstaander benoemd wordt. Zo blijven wegezel­ lig onder elkaar, in Tilburg.

De vraagis wat je in het pro­deo ge­ val doet. Neem bijvoorbeeld Bartk Blanc van de Oost­Europabank, o/ CDA­senator en directielid van Stoi Rotterdam, Van Leeuwen. Ze gaan gebukt onder de zware last van een grote honingpot. Geen van beiden dom, allebei zelfs doctor. M aar van verdere publikaties is geen sprake.

Het zijn mensen die de studentenver­ enigingen vooral eens moeten uitno­ digen voor een gastlezing. Hoewel Wim van Hanegem (ex­prof, trou­ wens) waarschijnlijk interessanter is. Of nodig ze uit om, als bijzonder bisschop, toe te treden tot het cura­ torium van de KUB of een ander sta­ tig comité van aanbeveling. M aar hoogleraar} Dat is toch niet hetzelf­ de als een ridderorde. Daar moetje wat voor doen, in de wetenschap wel te verstaan. Niet alleen maar belang­ rijk zijn. Aio 's zijn belangrijk, en een goed secretariaat. En juiste signalen, die wijzen naar academische kwali­ teit.

Boelhovi^weï ICexizeialcamp

■enlAcademi­ mder hoogle­ f ebt er de gor­ Vel, wat moet oog leraar aan worden} We­ OU je zeggen. ogende zaken 'jn prima we­ ie bijzondere Is we Idjken eliooglerarea van er elf zijn 'n opgenomen zondere Leet­ n januari pu­ mdere kwéi­ '• belang (even : niet alle bij­ van de ecotto­ 1 dit overzicht 'otheek meldt over de perio­ ién bijzonder ze periode een . een ander een jdscbrift (A k len gemiddelé 'katie per jaar co­auteur van It in dit geval leonderzoeks­ er enkele boe­ digeerd. Maar ■beugend aan­ Ah bet perso­ letjes eenzelf­ was bet trou­ net de belang­ Xmsterdam. alle bijzonde­ scberen. Aan­ n full­time on­ ■soneelsbeleid toelen op per­ o­deo aanstel­ vogels die el lebben. In bet 'al gelden na­ academiscbe iet die normen tomen wordt: lis een bijzon­ mar geadver­ r ongeluk een ■ buitenstaan­ uitenstaander ijven we gezel­ ilburg. iet pro­deo ge­ trbeeld Battle iiropabank, of tielid van Stad iwen. Ze gaan re last van een 3n van beiden •tor. Maar van s geen sprake. studentenver­ moeten uitno­ szing. Hoewel 'ex­prof, trou­ interessantet , als bijzonder ntotbetcuta­ 'een ander sta­ eveling. Maat :b niet hetzelf­ .Daar moetje 'etenscbapwel n maar belang­ angrijk,eneen 'miste signalen, •miscbekwall­

ui^weï'

kamp

ÜNIVERS

6 OKTOBE R 1 9 9 4

Congres

CONGRES OVE R E UROPE SE POLITIE

Nederland haalt met Europol paard van Troje binnen Den Haag heeft sinds 1 januari liet door Nederiand zo feibe­ geerde Europoi hoofdkwartier.

De voorstanders hebben de nnond vol van 'prestige­object' en 'werkgelegenheid', maar volgens René Zwaap heeft Nederland met Europol een Trojaans paard binnengehaald.

De redacteur van de G roene Amsterdammer, die regelmatig schreef over Europol, maakt zich zorgen overheen Duitse overvleugeling van ons justi­ tiële apparaat: 'De hysterie over drugs bijvoorbeeld is een vrijbrief om zo'n instelling als Europol in het leven te roepen.

Men beseft niet dat het Duitse ük­op­stuk­beleid via Europol een standaardmethode wordt, terwijl het Nederlandse drugs­ beleid meer vruchten afwerpt.'

Zwaap spreekt 11 oktober op een congres van studie­ vereniging VITE over Europol.

Roland Enthoven

E

uropol. Die naam is voor René Zwaap een symbool geworden voor het justitiële kwaad, dat hij te vuur en te zwaard bestrijdt. E uropol is het Europese broertje van het mon­ diaal opererende Interpol. De pan­Eu­ ropese politiemacht is momenteel ongeveer vierhonderd misdaadbe­ strijders groot, maar naar verwach­ ting wordt dat aantal snel uitgebreid.

De eerste prioriteit is het bestrijden van de internationale drugshandel, het belangrijkste middel is het bijna ongelimiteerd koppelen van (per­ soons)gegevens. De Europese politie­ macht is gevestigd in het voormalige hoofdkwartier van de Centrale Re­ cherche Informatiedienst (CRI), de Nederlandse voorloper van Europol.

'Het is vanaf het begin mis gegaan met E uropol', verzucht Zwaap. 'Ne­ derland staart zich blind op het Euro­ pese wij­gevoel en de werkgelegen­ heid die Europol met zich meebrengt.

Daarom heeft Den Haag met cadeau­ tjes gestrooid: E uropol hoeft de eer­ ste drie jaar geen huur te betalen en de CRI­computerapparatuur kon zó overgenomen worden. Maar je hoort niemand over het verlies van onze identiteit. Nu verkeert E uropol nog in de aanvangsfase, maar als het op volle toeren draait, moeten we ons aanpassen aan de wet van de sterk­ sten. Aan Duitsland en Frankrijk dus, en die landen voeren bijvoorbeeld een volstrekt ander drugsbeleid. Al onze liberale verworvenheden zullen wor­ den ingeruild voor het lik­op­stuk­ beleid van onze oosterburen.' Geïrri­ teerd: 'Terwijl je aan de massa heroï­ neverslaaf den in Duitsland kunt zien dat niet werkt. Waarom zouden we het Duitse beleid importeren? Nee, de Nederlandse nuchterheid is ver­ dwenen, en vervangen door grenze­ loze domheid...' ^Ziwaaps interieur is anti­Hollands te noemen. 'De helft is afkomstig uit Portugal', verklaart hij, terwijl hij de glazen bijvult met de zojuist geïmpor­ teerde Portugese likeur. De drank maakt de toch al vlot pratende Zwaap tot een ware spraakwaterval.

'Ik zal een voorbeeld van die domheid geven', zegt hij verlekkerd. 'Toen we nog volop in de race waren voor het Europol­hoofdkwartier, nam Den Haag een gerenommeerd reclamebu­ reau in de arm. Dat nodigde vervol­ gens bij een grote anti­drugsactie in Rotterdam de internationale pers uit, om te bewijzen dat Nederland wel de­ gelijk een anti­drugsbeleid voert. Een handjevol Surinamers en Antillianen werd opgepakt en jawel, Den Haag kreeg de felbegeerde prijs. Volgens

■ René Zwaap: 'Het eigenlijke doei van Europol is liet overai en ten alien tijde l<unnen controleren van de bevoil<ing.' [Foto: Bob Bronshoff]

mij was de hele zaak doorgestoken kaart. Het komt Duitsland alleen maar goed uit dat Europol in ons land is gevestigd. Dan kunnen ze Neder­ land van binnenuit controleren, want ze bezien ons drugsbeleid met arg­ waan.'

rnondt uit in trieste gevallen als de zaak­Harm Dost. Hij was de grens overgelokt en werd na veel getouw­ trek tussen Nederland en Duitsland uiteindelijk wegens hasjhandel in een Duitse cel opgesloten.

'Zulke methodes schreeuwen om cor­ ruptie. Neem de IRT­affaire. De po­ litie heeft in dat geval zelf meegedaan met de drugshandel, om zich zo uit­ gebreid mogelijk te oriënteren. Wat gebeurde er vervolgens? De gemaak­ te winst verdween in de zakken van corrupte agenten. Wanneer de poli­ tie met het criminele milieu paart, komt ze in de problemen met zich­ zelf. De zaak is afgesloten met dat uiterst schimmige IRT­debat, die wél twee ministers de kop kostte maar waarin de ware toedracht nooit hele­ maal duidelijk is geworden. Dan vraag ik je: als je zo'n beperkte IRT­ operatie in Nederland al niet demo­

jaar hebben we allemaal e.e,nAusweis, en je merkt met name in Frankrijk dat donkergekleurde reizigers voortdu­ rend met controles van de identiteit­ spapieren worden lastiggevallen. Dit isechtOrwei7! Kijk, ik ben van natu­ re geen zwartkijker, maar van de Eu­ ropese historie word je geen optimist.

Dit soort ontwikkelingen kan ik niet blijmoedig bezien. Ik vind het weinig verheffend dat donkergekleurde men­ sen nu te pas en te onpas gecontro­ leerd worden. Vroeger gebeurde dat alleen aan de grenzen, binnenkort mag het tot over de grenzen heen.

Daarin zit de kracht van Europol: het koppelen van persoonsgegevens. Zo­ iets geeft mij echter geen veilig ge­ voel. Zelf heb ik het ook meege­ maakt: toen ik naar een congres van de Groenen in Duitsland ging, werd mijn hele agenda door een overijveri­ ge douanier in de computer inge­ voerd. De RAF­angst zit er daar nog altijd in. Die RAF­terroristen werden vroeger aangevoerd als legitimatie van grensoverschrijdend politiewerk, nu hebben drugskartels hun plaats ingenomen.'

Dan, met een ongeduldig handgebaar: 'Ik weet ook wel dat de Tweede We­ reldoorlog voorbij is, maar waarom zouden we niet een politiek van arg­ waan blijven voeren? Nederland is veel te naïef.'

Lachend: 'Die drugsverhalen zi)n soms ronduit belachelijk. De CRI liet in het kader van de Europol­lobby een rapport uitlekken waarin stond dat Nederwiet uiterst verslavend is. Die mensen van de CRI zijn volkomen achterlijk, maar dezeNederwiet­pa.­ niek was wel het dieptepunt. E n dat terwijl enkele PvdA­ers kort voor het Paarse akkoord plannen koesterden voor een keurmerk voor Nederwiet.

Dat voorstel werd binnen vi)f minu­ ten van tafel geveegd, zo'n keurmerk zou internationaal gezien niet netjes staan.' ^» »,. , , S2!^ waaps oplossing voor de drugspro­ blematiek, waardoor Europol zonder legitimatie komt te zitten, is, voor wat het waars is, in elk geval radicaal: het legaliseren van harddrugs. Zwaap: 'Het is een gevaarlijke hypothese, maar volgens mij wordt heroïne ge­ bruikt als een fundamenteel protest tegen de gevestigde orde, vooral in de zeer katholieke Zuideuropese lan­ den. Heroïne symboliseert daar het meest verbodene, en dat kan het in opstand verkerende adolescenten­ brein moeilijk weerstaan. Het verbod bepaalt de waarde van een drug, de mate waarin het verbod wordt ge­ handhaafd, bepaalt de extra waarde.

In Portugal proberen steeds meer arme sloebers via drugssmokkel hun financiële slag te slaan. Het lik­op­ stuk­beleid werkt in zulke ge­ vallen niet.

■_l_"wee maanden geleden pleitte de Duitse Bondskanselier Helmut Kohl voor uitbreiding van de E uropol­be­ voegdheden. Europol moet een Euro­ pese FBI worden, om de strijd tegen de drugs te kunnen winnen. Vóór Kohls rede geloofde Nederland nog dat de lidstaten hun juridische auto­ nomie zouden behouden. 'Het debat komt hier pas op gang als het veel te laat is,' meent Zwaap. 'Na die uitla­ tingen van Kohl heb ik de Telegraaf erop nageslagen, want dat is toch de politieke barometer van Nederland.

En jawel: de krant pakte uit met een juichend commentaar, alle hin­ dernissen moeten verdwijnen om het gevecht met de drugsma­ 'In Nederland gebeurde hetzelf­ RAF­terroristen v/erden vroeger fia aan te gaan. Niemand staat de met XTC. Toen dat op de stil bij het inleveren van onze aangevoerd als legitimatie markt kwam, viel het niet bin­ autonomie. Kohl krijgt z'n zin, nen de opiumwet. Nu die wet is van grensoverschrijdend politiewerk, daar twijfel ik niet aan.' aangepast en XTC er wél bin­ Zwaap ziet met lede ogen aan nu hebben drugskartels nenvalt, zie je dat criminele dat de strijd tegen drugs politiek figuren zich met de produktie hun plaats ingenomen gezien de wind mee heeft. 'Geen bezighouden. Daardoor ver­ enkele politicus wil bij de pro­ slechtert de kwaliteit vanXTC drugspartij ingedeeld worden. Maar terwijl de vraag toeneemt: het is nu cratisch kunt toetsen, hoe moet dat dit soort good gays­bad guys­v^rhsi­ een verboden vrucht!' len zijn een belediging voor je intel­ dan op Europees niveau ? Een para­mi­ Stellig: 'Desondanks voel ik me geen litair monster als Europol mag je toch ligentie. Kijk naar de FBI en de CIA, roepende in de woestijn. De meesten dat zijn allerminst frisse jongens. En niet creren?' denken er net zo over, ik ben toeval­ ook bij Interpol lag de corruptie op de lig één van de weinigen die erover ^Zi waaps wordt per genuttigd glas li­ loer, die organisatie heeft nota bene schrijft. E r zijn helaas te weinig keur openhartiger: 'Natuurlijk ben ik Noriega vlak voor zijn arrestatie een mensen die zeggen wat ze denken, een linkse idioot, maar ook de Am­ lintje gegeven wegens bewezen dien­ sterdamse hoogleraar strafrecht Rü­ terwijl de rechtse oude zakken alleen sten! ter maakt zich zorgen over de Euro­ maar zeggen wat ze denken. Daarom pol­ontwikkelingen. E n dat is een is mijn tegengeluid goed: er is per slot ^^Iwaap is ervan overtuigd dat de rechtse WD­er. Maar helaas staat die van rekening nog nooit iemand niet Duitse justitie vooral grensover­ verder alleen in zijn juridische kruis­ afgestudeerd omdat­ie een blow per dag gebruikt.' schrijdend wil k u n n e n w e r k e n . tocht.'

Duitsland infiltreert al sinds de jaren Zwaap denkt dat de drugs­hysterie als zestig in Nederland, dat weet Zwaap dekmantel fungeert voor het eigen­ René Zwaap is een van de inleiders op zeker: 'Op die manier lokken ze lijke doel van Europol: het overal en het VITE­congres over Europol op 11 ok­ drugstransacties uit. Die methode is ten allen tijde kunnen controleren tober. Aanvang 14.30, YZ 10 natuurlijk gebaseerd op wanhoop, en van de bevolking. Zwaap: 'Sinds dit

UKTIVERS

6 OKTOBER 1 9 9 4

studentenmarkt

ZIELTJES WINNEN ALS BOEMERANG

Hoger onderwijs heeft nog weinig benul van marketing De studentenwerving in Nederlandse is nog erg amateuristisch. Vergeleken met Cornell University lopen we hier twintig jaar achter, bleek vorige week op een congres. Maar dat betekent niet dat er nog meer geld naar PR en reclame moet. Integendeel: bij een goede marketing wordt de werving selectiever.

Even belangrijk zijn analyses van de markt, de eigen sterke punten of mogelijke onvrede onder studenten. Want werving met een vals beeld dat niet wordt waargemaakt, werkt als een boemerang.

Frank Steenkamp I HOP

zieltjes winnen levert op E enzijdig den duur weinig op. Dat viel vo-

rige week donderdag (29-9) te leren op een congres over marketing van hoger onderwijs, in het kader van StudieBeurs 1994 in Den Haag.

Genoemd werd een onderzoek bij de Hogeschool Ijsselland, waaruit blijkt dat studenten die vooraf twijfelen ook tijdens de studie vaker afhaken. Volgens drs. J. Vincken (adviseur bij Rijnconsult) trekt intensieve werving deze groep wel over de streep, maar is het de vraag of zulke werving nuttig is. De afhakende student verliest immers tijd en de instelling geld. Bij goede werving hoort dus - in ieders belang - objectieve, zakelijke informatie over de kans op studie-uitval.

Z^ulkvolwassenmarAeting-gedrag is nog zeldzaam. Vincken vindt dan ook dat de Nederlandse universiteiten en hogescholen hun werving 'niet professioneel aanpakken'. Die werving bestaat teveel uit adhoc-acties om interne redenen zoals: voorkomen dat men personeel moet ontslaan. Een op heldere keuzes gebaseerde profilering, die klopt met de realiteit, is zeldzaam. 'Studentenwerving is een eiland dat los staat van het overige beleid', stelt Vincken vast. En reclame zonder banden met produktontwikkeling of marktanalyse levert vol-

gens de handboeken weinig goeds op.

Twee prominenten uit het hoger onderwijs bleken deze kritiek vorige week te onderschrijven. De voorzitter van de HBO-Raad, dr. A. van der Hek, erkende: 'Echte marketing bestaat in het hbo nog niet.' En prof. dr.G.M. van Veldhoven, voorzitter van de KUB - zelf afkomstig uit het marktonderzoek - stelde dat universiteiten 'enorm achterlopen in het toepassen van marketing-kennis'.

Van Veldhoven liet zien dat marketing meer is dan een pakketje voorlichting of reclame. Zijn kritiek begint bij het onderwijsaanbod, dat faculteiten in vorm en inhoud vrijwel alleen baseren op interne overwegingen. Analyse van de vraag, dus de wensen van studenten en de behoeften van de arbeidsmarkt, is onderontwikkeld. Ook vragen als 'waar zijn we goed in?' en 'waarmee kurmen we ons onderscheiden?' worden niet systematisch gesteld.

In eigen huis probeert Van Veldhoven het beleid sinds twee jaar meer op marktanalyse baseren. Zo onderscheidt Tilburg nu 28 verschillende markten waarop de universiteit 'produkten' aanbiedt - van het gewone studie-aanbod via postdoctorale cursussen en de seniorenacademie tot de markt voor congressen. Per markt

kan de Tilburgse positionering, gebaseerd op kennis van de vraag én de eigen mogelijkheden, verschillen.

Maar helaas: een universiteit is een los verband van zelfstandige eenheden, bemand met eigenwijze vakdeskundigen. In zo'n organisatie is de invloed van een topbestuur beperkt.

Dus heeft ook in Tilburg de 'integrale marketing' de universiteit nog niet veroverd. De voorlichters zitten op hun eiland en hebben niets te maken

Collegevoorzitter Van Veldhoven: 'Het werk van veel voorlichters draait nog steeds teveel om het oppoetsen van het bestaande produkt'

met het onderwijs- of ander beleid.

Dus draait hun werk nog steeds om 'het oppoetsen van het bestaande produkt', zoals Van Veldhoven het uitdrukte.

Dit alles gaat echter veranderen.

Stagnatie in het aantal studenten en krappere overheidssteun zullen tot scherpe concurrentie leiden. Instellingen die niet heel duidelijk kunnen

Volle b a k bij S t u d i e B e u r s dL994

D

e ingreep in de studiefinanciering lijkt aanstaande studenten nog niet te ontmoedigen. IMet tremladingen kwamen ze vorige weel< weer naar StudieBeurs 1994 in Den Haag. In drie dagen telde men bijna 40.000 bezoekers, of: eenderde van de populatie schoolverlaters. En dat is een nieuw record.

Behalve veel hogescholen en tientallen instellingen uit het buitenland waren nu ook bijna alle universiteiten present. Na een mislukte boycot omdat ze de Beurs te commercieel vonden waren, gingen zedit jaar overstag. Weerzin IS er nog wel, maar: 'De anderen staan er en dan kan je niet wegblijven', legt een voorlichter uit. Een ander kreeg steeds vragen van zijn bestuur. 'Het gaat net als met de dagblad-advertenties. Een universiteit komt met een extra steunkleur en dan moeten anderen ook. Het nut is twijfelachtig, maar het zijn dingen waar bestuurders graag mee pronken.' Tilburg ontbrak omdat, zo zegt voorlichter Maurice Ackermans, we onze twijfels houden of een landelijke en zeer dure beurs als deze wel zoveel effect sorteert. Misschien dat we volgend gedwongen worden om toch te gaan omdat zowat iedere instelling daar is, maar het lijkt zinvoller om te investeren in onze eigen wervingsdagen ' Gezelligheid was weer een veel uitgespeelde troef. Zowel uit Groningen als Rotterdam stonden universiteiten en hbo schouder aan schouder om hun stad aan te prijzen als studentenstad. De Maasstad deed het het meest overtuigend: met een setje kortingsbonnen kan iedereen ter plekke het uitgaansleven gaan testen. Zijn Erasmus, HR&O en Ichthus Hogeschool dan

geen concurrenten"? 'Soms wel', erkent de docent sociologie van de EUR Maar het gemeenschappelijk belang telt Zwaarder: 'Rotterdam heeft een image-probleem'. De naoorlogse leegte bepaalt nog steeds het beeld. Ten onrechte, vindt hij.

Andere trekpleisters op de beurs zijn computerspelletjes, Leidse proefcolle ges, en de onvermijdelijk glanzende posters, folders en brochures. Bij de technische universiteiten valt op dat zede mens weer meer naar voren halen.

Twente héét nog ondernemend, maar illustreert dat vrolijker dan voorheen.

Eindhoven heeft zijn kreet 'de high tech universiteit' zelfs compleet ven/angen door 'techniek voor mensen/ mensen voor techniek'.

Toch vielen ook overal flarden van serieuze en geanimeerde gesprekken over de aanstaande studie te horen. Een meisje uit Hoorn heeft bijvoorbeeld vandaag besloten dat het geen verpleegkunde wordt, maar de jonge nchting 'infonmatiekunde voorde gezondheidszorg'. Want managen vindt ze een leuker perspectief dan verzorging. Nieuw was het idee voor haar niet. maar juist in de vrijblijvende sfeer van de beurs kon ze de knoop doorhakken.

In de buitenlandhoek concurreert men met de tegelijk in Amsterdam gehouden beurs Scope on the Globe. Ook de Russen zijn dit keer present, met talencursussen in Moskou én de Sibenan State Medical University. Totaal aantal studenten 50, buitenlandse studenten 3600, meldt het Engelstalige pamflet. Geen Rus die het opvalt"? [FS/HOP] [Foto: Bram de Hollander]

maken dat ze studenten 'waar vooi hun geld' bieden, zullen wegkwijnet - was de boodschap van twee Amen kaanse sprekers. Die voorspelhnf steunde op eigen ervaringen. Wam ook in de VS was het hoger onderwi]» vroeger een gezapige markt. Maai sinds daar het aantal studenten al ir de jaren zeventig een tijdlang daalde heeft men leren concurreren.

'Wat ik hier hoor doet sterk denkcp aan onze discussies van twintig ]aa[ geleden', zei dr. Susan Murphy vai Cornell University dan ook. 'Toet ging het nog over de vraag of w het woord marketing wel mod ten gebruiken.' Maar sindsdienii er veel veranderd. De werving van een steady supply of competm students is geen losse activiteit meer. Onder de marketing valler nu ook enquêtes onder eerstejaars onder afgestudeerden en ondei degenen die niét voor Cornell ko zen. En de uitkomsten beïnvloe den niet alleen de werving zelf, maai ook het onderwijsbeleid.

Haar collega dr. Donald Marchand, dt dean wanSyracuse University, maak te duidelijk dat goede marketinf soms zelfs bijna het tegendeel is van werving. Toen het studentenaantalu 1990 stagneerde, ging zijn bestuui eens nadenken. Men constateerde dai de groei van het studentenaantal i jaren ten koste was gegaan vandt kwaliteit - en verlaagde het aan tal eerstejaars met 20 procent. 'Z kregen we weer initiatief. We hi den weer greep op de onderwii* kwaliteit.'

Greep op de onderwijskwaliteite; flexibele aanpassing van het cui susaanbod aan de 'dynamiek va' de markt' worden overlevings voorwaarden. Want de arrogam houding van 'wij weten wat goa voor ze is' werkt volgens Mai chand niet meer nu het studenter aantal stagneert. Een universitei of hogeschool moet de markt ka nen, weten wat zijn sterke punta zijn en werken aan zijn sterke pun ten van de toekomst.

H o e w e l Nederland de VS nit is, moet volgens adviseur Vir eken van Rijnconsult ook hieri marketing in het hoger onderwii' snel professioneler worden. Ui een enquête op StudieBeurs 199 blijkt i m m e r s dat studente' steeds meer 'nuchtere, zakeliii kiezende consumenten' wordei die 'harde, feitelijke informant zoeken. Dagbladadvertenties ei jolige slagzinnen zeggen hen mir der dan gegevens over de studie resultaten en mogelijkheden va: de s t u d i e . Maar die gegeven' moeten dan ook wel kloppen -e: dat heeft nogal wat conseque» ties.

Aanstaande studenten gaan bi voorbeeld graag af op het oordet van hun voorgangers. Dus kunne' instellingen die groep bij hun we' ving inschakelen, mits deze doe de bank genomen tevreden is. Al leen daarom al hoort volgens Vit eken bij goede marketing van o[ leidingen ook goede 'kwaliteit' zorg' ten opzichte van de zitte' de studenten. Want kwaliteit val alleen te verkopen als die oo wordt waargemaakt. Ofwel: 'E* terne communicatie begint ei mee dat je eerst alles intern go^' organiseert.' Er is nog een hw' werk te doen.

UNIVERS

6 OKTOBE R 1 9 9 4

Wetenschap

oewel hl) een promovendus van H buiten IS ­ Ozguzel werkt als stafmspecteur bi) het onderwi)smi­ nisterie waar hi) onder andere Onder­ wijs Eigen Taal en Cultuur m zijn por­ tefeuille heeft is hl) geen onbeken de op de Tilburgse letterenfaculteit Al was het maar omdat hi) naar de begeleidingsgesprekken met zi)n pro

als Amerika, Australië en Canada, bli)kt het Nederlands na een paar ge­ neraties zo goed als uitgestorven De kinderen en kleinkinderen van de Nederlandse emigranten uit de jaren vijftig spreken Engels, want dat is de taal die m economisch en m sociaal­ cultureel opzicht dominant is 'Bi) emigratie van een groep naar een

nu al zi)n er 5 OOOjomt ventures tus sen Nederlandse en Turkse onderne mers' Het is op grond van dit argu ment dat Seyf Ozguzel verwacht dat de belangstelling voor het leren van Turks ­ op scholen ­ binnen de Turk se gemeenschap de komende jaren toe zal nemen E en 'hard' motief noemt hl) het, dat van kracht bli)ft lang na

nten 'waar vooi lenwegkwi)neii run twee Amen ie voorspelhnj vanngen Wam hoger onderwin ge markt Maai 1 studenten al ir 1 tijdlang daalde icurreren iet sterk denkei van twintig jaai isan Murphy van y dan ook 'Toen r de vraag of m 'tmg wel mod laar sindsdien 11 De werving van fy of competm losse activitei larketing vallei indereerstqaats erden en ondei fcfoor Cornell ko msten bemvloe ïrving zelf, ma.

■leid ildMarchandè niversity, maak lede marketing tegendeel IS vai jdentenaantali! ng zi]n bestuui constateerde èi identenaantal a. as gegaan van di rlaagde het aan 120 procent Z( utiatief We had )p de onderwii "wijskwaliteite ing van het cui ' 'dynamiek va sn overleving* mt de arrogant weten wat goe t volgens Mai uhetstudenter Een umversitei et de markt kei )n sterke puntei izi)n sterke pui mst rland de VS nif 5 adviseur Vir isultookhieril hoger onderwi Ier worden U tudieBeurs 199 dat studenti chtere, zakeliii nenten' wordei ijke mformatit advertenties ei zeggen hen mir , over de studif gelijkheden val r die gegeven wel kloppen e wat conseque» lenten gaan bi if op het oordet ers Dus kunne roep hl) hun we i,mits deze doe 1 tevreden IS Al lort volgens Vit arketingvanof ede 'kwaliteit e van de zittet ntkwahtelt val len als die ooi akt Ofwel 'E * zatie begint ei illes intern goE is nog een ho»

Turkse stude nte n le re n he t be te re Turks op school, me t thuis 'Daar spre e k Je huls , tuin- e n keukenturks.' [Foto Remco Tazelaar]

Omdat ze zowel Turks als

OPTIMISTISCHE ONDE RZOE KE R ZIE T VOORDE E L IN TWE E TALIGHE ID

Nederlands spreken, hebben Turkse jongeren meer kans op een baan. De Nederlandse arbeidsmarkt kent steeds meer Turks­Nederlandse bedrijfjes en bedrijven en organisaties die zich nchten op de handel tussen Nederland en Turkije.

Vanwege dat economisch perspectief zal het Turks in Nederland met verdwijnen zoals het Nederlands in Austra­ lië bijvoorbeeld wél verdwenen i's. Tenminste, dat zegt Seyf Ozguzel, die vrijdag 23 septem ber aan de KUB promoveerde op De vitaliteit van het Turks in J^ederland. Studenten van de Turkse Studenten Vereniging 2ien voor zichzelf een rol weggelegd als intermediair tussen de Turkse gemeen­ schap en de Nederlandse Samenleving.

Linda van Tilburg

Turken hebben juist meer kans op de arbeidsmarkt motor Turkse gebak)es meebracht voor het hele werkverband Taal en Minderheden 'Seyfi', zoals ze hem m Tilburg noe­ men, deed onderzoek naar de plaats van de Turkse taal m de Nederlandse samenleving Die wordt nu vooral levend gehouden door de hechte so­ ciaal culturele netwerken waarin de Turkse gemeenschap functioneert de moskee, Turkse winkels, Turkse familie, vrienden en kennissen De oudere generatie Turken heeft er belang bi) om die netwerken m stand te houden Ze spreken met of nauwe­ li)ks Nederlands, hebben vaak nog de wens om naar Turki)e terug te keren en hechten sterk aan hun culturele erfgoed Maar wat gebeurt er met de Turkse taal als komende generaties die in Nederland worden geboren en op groeien het Turks met meer als over­ levingsmiddel nodig hebben' Seyf Ozguzel verwacht dat ook m de toe komst m Nederland volop Turks zal worden gesproken, omdat het Turks via onderwi)s, beroepsleven en insti­ tuties steeds meer m de Nederland­ se samenleving verankerd raakt Zi)n optimisme is opmerkeli)k, want wetenschappelijk onderzoek naar minderheidstalen laat juist een ont­ wikkeling m tegengestelde richting zien In bekende immigratielanden

land waar een andere taal wordt ge sproken, treedt altijd een vorm van taalverlies op', zegt Taal en Minder­ heden­onderzoeker Rik Boeschoten 'Of dat volledig of gedeeltelijk ge beurt, hangt af van de kracht van de eigen netwerken Religie is een fac­ tor die ervoor kan zorgen dat een taal behouden blijft Zo heeft het Grieks in Australië wel overleefd, omdat de Grieken hun moedertaal nodig hebben voor hun godsdienstbele ving E en groep moet er een be paald belang bij hebben om een taal m stand te houden' 'J­'urkse jongeren m Nederland hebben in de toekomst de eigen netwerken, en dus het Turks, met meer nodig als overlevingsmiddel Volgens Ozguzel dient zich voor hen echter een nieuw belang aan het economisch motief Dat wordt ge­ vormd door het ontstaan van een markt voor functies waarvoor zowel Turks als Nederlands wordt gevraagd Veel Turkse jongeren verwachten dat ze met de talencombmatie Neder­ lands en Turks daarom meer kans hebben op die specifieke markt Te­ recht, volgens Ozguzel 'Op de ar­ beidsmarkt neemt de vraag naar men­ sen die Turks spreken toe, zoals in de toeristische sector De handel tus sen Nederland en Turkije groeit en

dat de historische binding met het Turkse vaderland is verbroken TTijdens Ozguzels promotie waren ook enkele leden aanwezig van de Turkse Studenten Vereniging van de KUB, die na twee jaar onder de naam TSV te hebben gefloreerd recent m Tuiquoise is omgedoopt 'genoemd

De arbeidsmarkt voor Turkse jongeren groeit. Er zijn al 5.000 joint ventures tussen Nederlandse en Turkse ondernemers naar een restaurant', aldus de 21 ja­ rige student Arbeid en Sociale Zeker heid Kartal Cona, die grinnikend zijn visitekaartje van het gelijknamige eethuis toont De leden van de Turkse vereniging ­ overigens open voor alle KUB­stu­ denten ­ kunnen zich voor een deel wel vinden m Ozguzels opvatting over de kansen op de arbeidsmarkt Allemaal willen ze m een toekomsti­ ge baan wel iets doen met Turks Ze zien voor zichzelf vooral in de func­ tie vanmtermediair tussen de Turk­

se gemeenschap en de Nederlandse samenleving In het welzi)nswerk bi)voorbeeld, of bij overheidsinstel lingen zoals de sociale dienst Maar de keuze om beroepsmatig iets met je Turks te doen is niet louter ratio­ neel, vindt Aynur Dagdas, studente Algemene E conomie 'Die functie vanintermediair die heb je als Turk­ se jongere, die zit gewoon m je In mijn familiekring, waar ik de enige ben die goed Nederlands spreekt, ben ikdatookal 'OokAhmetSoruklu(24) wil in zijn toekomstige baan een ver­ band leggen met Turkije Het liefst zou de economiestudent dat in een politieke functie doen 'Ik zou een politieke lobby voor Turkse mensen m Nederland willen opzetten Dat ze, net als de Nederlanders, op elk niveau van de samenleving participeren Dat gebeurt nog te weinig E en organisa­ tie als de huurcommissie, daar zit geen enkele Turk in' O ok Seyf Ozguzel vindt de sprei ding van Turken over alle niveaus van de samenleving verre van ideaal 'Ne derland is een multi etnische, maar nog geen echte multi culturele sa menlevmg', zei hij tijdens de verde­ diging van zi)n dissertatie Maar om van allochtonen zogenaamde 'eerste klas burgers' van de Nederlandse samenleving te maken, is het aller eerst nodig dat hun taal, die onlosma­ kelijk met hun identiteit is verbon­ den, institutioneel wordt erkend Wettelijk IS die institutionele erken­ ning er m Nederland, in de vorm van onderwijsbeleid, waar sinds 1974 de mogelijkheid bestaat voor Turkse en Marokkaanse kinderen om op school les m hun moedertaal te volgen Maar de praktijk laat volgens Ozguzel veel te wensen over 'Om Turks echt als volwaardige taal te beschouwen is er een mentaliteitsverandering nodig, en die gaat veel langzamer In de prak­ tijk wordt het vak Turks vaak als een stiefkindje beschouwd Op lagere scholen ziet men het als achter­ standsonderwijs E r ontbreken vaak fatsoenlijke leermiddelen, de lessen worden buiten de normale school­ uren gegeven en de resultaten van Turks tellen met mee voor het rap­ port ' 'In de praktijk schrikken scholen er vaak voor terug om de vakken in te voeren E en vriend van mij, rector op een school m Rotterdam, is bang dat zijn school het etiket 'allochtonen school' opgeplakt krijgt E n veel scho­ len die wel de faciliteiten voor Ara­ bisch en Turks onderwijs aanvragen, besteden dat geld in de praktijk an­ ders In plaats van het in de lessen te steken, worden leraren Turks betaald \ooTsociaal emotionele begeleiding Dat is toch vreselijk Dan denk je toch als Turk, als mijn taal niet serieus wordt gen om en dan word ik zelf ook met voor vol aangezien' O ok Taal en Minderheden­do­ cent Rik Boeschoten ziet ­ vanuit het oogpunt van emancipatie ­ het belang van Turks op de middelbare school 'Allochtone kinderen be seffen nog met dat ze deel uitma­ ken van twee culturen Daar wor­ den ze zich pas van bewust in de puberteit Op die leeftijd maken ze vaak een loyaliteitskeuze Ofwel blijven ze zich voornamelijk iden­ tificeren met de Turkse gemeen­ schap, ofwel oriënteren ze zich m hoofdzaak op Nederland De studenten van Turquoise hebben geen onderwijs Turks op de middel­ bare school gehad In de verenigings­ kamer m R 22 wordt wel steevast T u r k s gesproken Maar ondanks deze vloeiende taalbeheersing zien zi) toch nut in Turkse les op middel­ bare scholen Thuis bli)kt de moe­ dertaal wat aan verwaarlozing on­ d e r h e v i g A y n u r Dagdas ' D a a r spreek )e toch met meer dan hms­, tuin­ en keuken turks'

UNIVERS

n

6 OKTOBER 1 9 9 4

T TTVTTVF.R S B a l 6 OKTOBER 1994

mandaat-stelsel. Zijn model is expliciet ontleend aan de negentiendeeeuwse koloniale tijd toen, zo schrijft hij, de Europeanen teneinde winstgevend te kunnen handelen een politieke orde moeten opleggen.

Johnson's betoog weerklinkt subtiel op tal van plaatsen in de werken van Amerikaanse beleidmakers, de media en natuurlijk in het buitenlands beleid van de V.S. zelf, dat als voorheen interventionistisch is in het Midden-Oosten, Latijns-Amerika en Oost-Europa, en overal elders openlijk missionair, vooral ten behoeve van het Amerikaanse beleid inzake Rusland en de voormalige Sovjet-republieken. Het belangrijkste is echter dat zich een nog vrijwel niet bestudeerde maar zorgwekkende kloof heeft geopend. Dat is die in het publieke bewustzijn, tussen enerzijds de oude denkwijze betreffende de hegemonie van het westen (waarvan het oriëntalisme in bredere zin deel uitmaakte) en anderzijds nieuwere gedachten die hebben postgevat bij onderdrukte en verarmde gemeenschappen en bij een brede laag van intellectuelen, academici en kunstenaars. Het grote verschil is dat thans de 'tweederangs' volkeren—ooit gekoloniseerd, geknecht en onderdrukt — in zwijgzaamheid leven, onvertegenwoordigd behalve door oudere Europese of Amerikaanse heren. Er heeft een revolutie plaatsgehad in het bewustzijn van vrouwen, minderheden en marginalen, die zo krachtig is dat ze de hoofdstroom van het denken haast overal op het aardoppervlak heeft beïnvloed. Hoewel iets daarvan mij wel was opgevallen in de jaren '70, toen ik aan Orientalism werkte, is het thans zo evident dat niemand die zich serieus met de bestudering van cultuur bezighoudt eraan voorbij kan gaan.

Op donderdag 22 september hield Edward Said, hoogleraar Engelse en vergelijkende letterkunde aan de Columbia University van New York op de KUB zijn betoog over de intellectuele verhoudingen tussen oost en west in het kader van de eerste Nexus-lezing. Said, een Palestijn die in 1935 werd geboren in Jeruzalem, werd bekend door zijn boek Orientalism (1987), maar maakte in bredere kring naam als bemiddelaar tussen de PLO en verschillende Amerikaanse regeringen. Het huidige accoord tussen Israël en Palestina wijst hij af, met name omdat de PLO teveel water in de wijn gedaan zou hebben.

Saids intellectuele inspanningen zijn er goeddeels op gericht een scherper beeld te krijgen van de wijze waarop het westen haar vroegere koloniale daden legitimeert met etnisch-culturele verklaringen. Die houding bepaalt volgens Said nog steeds de wijze waarop het westen naar veel andere landen en culturen kijkt.

Ook in de Nexus-lezing was dat het hoofdthema.

De hieronder staande tekst betreft slechts een klein deel van de oorspronkelijke lezing. De volledige tekst van de lezing, waarin uitgebreid wordt ingegaan op de receptie van Saids spraakmakende boek Orientalism verscheen vorige week in Vrij Nederland en wordt ook afgedrukt in het volgende nummer van het tijdschrift Nexus.

D

LEZING EDWARD

SAID

e wereldpolitieke context is in verbijsterende beroering, belast door ideologieën, ontvlambaar, gespannen, wisselvallig en zelfs moorddadig. Ook al is de Sovjet-Unie ontbonden en hebben de Oosteuropese landen politieke onafhankelijkheid verworven, toch blijven oude machts- en overheersingspatronen onthutsend zichtbaar. Het zuidelijk deel van de wereld, ooit romantisch en zelfs vol emotie aangeduid als de derde wereld, is verstrikt in een net van schulden, verbrokkeld in tientallen zelf verscheurde of onsamenhangende staatkundige eenheden, geplaagd door problemen van armoede, ziekte en onderontwikkeling die de afgelopen tien, vijftien jaar alleen maar zijn toegenomen. Verdwenen zijn de beweging van niet-gebonden landen en de charismatische leiders die zorgden voor dekolonisatie en onafhankelijkheid. Een schrikbarende woekering van etnische conflicten en plaatselijke oorlogen, niet alleen in het zuiden van de wereld zoals het tragische geval van de Bosniërs aantoont, grijpt weer om zich heen. En op sommige plaatsen, zoals Midden-Amerika, het Midden-Oosten en Azië, zijn de Verenigde Staten nog steeds de dominante mogendheid, op afstand gevolgd door een strompelend, nog naar eenheid zoekend Europa.

Westerse superioriteit is gebaseerd op S waanidee

inds de ineenstorting van de Sovjet-Unie heeft een aantal academici en journalisten in de Verenigde Staten naarstige pogingen in het werk gesteld om in de 'georiëntaliseerde' islam een nieuw Rijk van het Kwaad te ontdekken. Bijgevolg zijn zowel de elektronische als de gedrukte media overspoeld door denigrerende stereotypen waarin de islam wordt gelijkgesteld met terrorisme, de Arabieren met geweld, of de oriënt met despotisme. En in diverse delen van het Nabije en Verre Oosten heeft zich een terugkeer voorgedaan naar een xenofobe ('nativistische') geloofsvorm en

r zijn twee grote stromingen te on E derscheiden: het postkolonialisme en het postmodernisme, termen

Edward Said [Foto: Enk van der Burgt]

beschavingen. Die these baseert h op de premisse dat de westerse, co« fuciaanse en islamitische beschavit gen, met nog een heel aantal andeif veel weg hadden van waterdicb compartimenten, waarvan de ingea tenen er in wezen voornamelijk nM streefden alle anderen buiten te sim ten.

Dat is een bespottelijke gedachtf aangezien een van de grote winstpiu ten in de moderne cultuurtheorieht haast algemeen erkende besef is di culturen hybride en heterogeen vat aard zijn en, zoals ik betoog in mf boek Culture and Imperialism, dai culturen en beschavingen zo steti verweven en wederzijds afhankelf zijn dat ze elke simpele, unitaire be schrijving van hun individualito' ogingen om de wereld van van- tarten. Hoe kan iemand nog spreka daag in cultureel en politiek op- van 'de westerse beschaving', tenzi zicht te begrijpen en te verklaren als voornamelijk een ideologiscn hebben geleid tot soms hoogst drama- fictie, met daarin impliciet de tot tische ontwikkelingen. Het funda- kenning van een soort afstandelil^ mentalisme is er een van; de seculie- superioriteit aan een gering aant* re tegenhangers zijn de terugkeer tot waarden en ideeën die geen van all nationalisme en theorieën die uit- veel betekenis hebben. Of men mot gaan van het radicale onderscheid— het hebben over de historische co» dat naar mijn mening ten onrechte al- text van verovering, immigratie, va omvattend wordt geacht — tussen keer en de vermenging van volkerei verschillende culturen en beschavin- die de westerse naties hun huidi? gen. Zo poneerde professor Samuel gemengde identiteit heeft verschalt Huntington van Haivaid University Dit geldtfl /ortion' voor de Verenigd onlangs de verre van overtuigende Staten, een land dat thans alleen s( stelling dat het bipolaire stelsel van rieus te beschrijven is als een reus de koude oorlog plaats heeft gemaakt achtige palimpsest van verschild" voor wat hij noemde de botsing der de rassen en culturen die samen ef'

een primitief nationalisme, met als bij uitstek schandelijk voorbeeld de nog steeds geldende/atwa tegen Salman Rushdie. Maar dat is niet alles wat er gaande is. Ik wil het ook hebben over nieuwe tendensen in wetenschap, kritiek en interpretatie die, hoewel ze de uitgangspunten van mijn boek Orientalism onderschrijven, aanzienlijk verder gaan. Dat op zodanige manieren dat ze volgens mij een beter inzicht verschaffen in de complexe invloed van het verleden op ons denken.

Deze tendensen zijn natuurlijk niet uit de lucht komen vallen; evenmin hebben ze alle de status van erkende kennisvelden of werkwijzen verworven.

P

problematisch verleden van verovering, uitroeiing en natuurlijk belangrijke culturele en politieke verdiensten delen. Enhet wasnatuurlijkook een impliciete boodschap vanOrientalism: dat iedere poging om culturen en volkeren in afzonderlijke essenties in te delen niet alleen onherroepelijk de eruit voortvloeiende vertekeningen en falsificaties aan het licht brengt, maar tevens de manier waarop het verstand heult met de macht om produkten als 'de oriënt' of 'het westen' voort te brengen. r-

I

k wil niet beweren dat Huntington, en achter hem alle theoretici en apologeten van een triomfantelijke westerse traditie, zoals Francis Fukuyama, niet een flink deel van hun greep op het publieke bewustzijn hebben weten te behouden. Dat hebben ze, getuige het symptomatische geval van Paul Johnson, ooit een linkse intellectueel, nu herbekeerd tot sociaal en politiek polemist. In New York Times Magazine, toch geen onbeduidend blad, van 18 april 1993 publiceerde Johnson een essay met de titel 'Het kolonialisme is terug—en geen moment te vroeg', waarin de leidende gedachte was dat 'de beschaafde landen' de taak op zich dienden te nemen die derde-wereldlanden te rekoloniseren 'waar de meest fundamentele voorwaarden voor een geciviliseerd bestaan zijn weggevallen', en wel door middel van een opgelegd

die met hun gebruik van het voorvoegsel 'post-' niet zozeer een achterzich-laten suggereren als wel, zoals Ella Shohat stelt in een belangwekkend artikel over de postkoloniale tijd: 'continuïteiten en discontinuïteiten; maar de nadruk ligt op de nieuwe uitdrukkingswijzen en verschijningsvormen van de oude kolonialistische praktijken, niet op een verder-gaan.'

Veruit het belangwekkendste werk aangaande de nieuwe politieke en economische orde houdt zich bezig met wat Harry Magdof f in een recent artikel heeft omschreven als 'mondialisering' {globalisation), een methode waarmee een kleine financiële elite haar macht over de hele wereld heeft weten uit te breiden, wat de prijzen van goederen en diensten doet stijgen, en rijkdom uit sectoren met lage inkomens (gewoonlijk in de nietwesterse wereld) overhevelt naar de sectoren met hogere inkomens. Tegelijk hiermee, zoals Masao Miyoshi en Arif Dirlik in wrange termen uiteenzetten, is er een nieuwe transnationale orde opgekomen waarin landen geen grenzen meer hebben, arbeid en inkomen nog slechts afhankelijk zijn van mondiale managers, en het kolonialisme zijn herintrede heeft gedaan in de vorm van onderhorigheid van het zuiden aan het noorden. Miyoshi en Dirlik laten beiden zien dat het in wezen in het belang van westerse academici in zaken als multiculturalisme en 'postkolonialiteit' kan zijn zich in cultureel en intellectueel opzicht af te wenden van de nieuwe realiteiten van de mondiale macht. 'Wat we nodig

hebben,' zegt Miyoshi,'is rigoureus politiek en economisch toezicht in plaats van een pedagogisch opportuun gebaar,' met als voorbeeld het 'liberalistische zelfbedrog' belichaamd door nieuwe vakgebieden als culturele studies en multiculturalisme.

Z

elfs al nemen we dit soort aan sporingen serieus (en dat moeten we), toch biedt de geschiedenis een solide basis voor de opkomst van de recente belangstelling voor zowel postmodernisme als zijn totaal verschillende tegenhanger postkolonialisme . De eerste kent om te beginnen een veel sterkere Eurocentrische tendens, evenals de neiging om theoretische en esthetische nadruk te leggen op het plaatselijke, het nabije, en voorts de haast decoratieve gewichtloosheid van de geschiedenis, de pastiche en bovenal het consumentisme.

De vroegste studies van het postkoloniale waren van de hand van eminente denkers als Anwar Abdel Malek, Samir Amin en C.L.R. James. Die waren bijna alle gebaseerd op studies van onderwerping en overheersing vanuit het standpunt van ofwel een voltooide politieke onafhankelijkwording ofwel een onvoltooid bevrijdingsproject. Maar terwijl het postmodernisme volgens een van zijn meest vermaarde manifesten (van Jean-Frangois Lyotard) de nadruk legt op het verdwijnen van de grote epen van emancipatie en verlichting, is de nadruk in veel van het werk van de eerste generatie postkoloniale kunstenaars en academici precies tegenovergesteld: het grote epos blijft, al worden vervulling en realisatie ervan thans opgeschort, uitgesteld of omzeild. Dit cruciale verschil tussen de dwingende historische en politieke imperatieven van het postkolonialisme en de relatieve sereniteit van het postmodernisme leidt tot geheel verschillende werkwijzen en resultaten.

H

et zou, denk ik, onjuist zou zijn te suggereren dat er in veel van het meest waardevolle postkoloniale werk dat sinds de vroege jaren '80 zo'n enorme vlucht heeft genomen, niet veel nadruk is gelegd op het plaatselijke, regionale en nabije. Maar het meest interessante ervan vind ik toch de algemene benaderingswijze van een klein aantal universele aandachtspunten, die allemaal te maken hebben met emancipatie, revisionistische standpunten ten aanzien van geschiedenis en cultuur, en de veel voorkomende toepassing van telkens dezelfde theoretische modellen en werkwijzen. Een leidend motief is steeds de consequente kritiek op Eurocentrisme en patriarchie. Overal aan Amerikaanse en Europese universiteiten werkten studenten en staf volijverig aan de uitbreiding van de stof voor de academische basis-curricula met werk van vrouwen, nietEuropese kunstenaars en denkers, en leden van achtergestelde groepen.

Hiermee gepaard gingen belangrijke veranderingen in de aanpak van regio-studies, die lang in handen van de klassieke oriëntalisten en hun collega's in verwante vakken waren geweest. Antropologie, politieke wetenschappen, letterenstudies, sociologie en vooral geschiedenis merkten de effecten van een breed opgezette, kritische bronnenstudie, de introductie van theorieën en de afschaffing van het Eurocentrische perspectief.

Misschien het meest briljante revisionistische werk werd verricht niet bij Midden-oosterse studies maar in de Indologie, met de instelling van de wetenschappelijke richting subaltern studies (de studie van achterge-

stelde groepen) door een groep opmerkelijke wetenschappers en onderzoekers onder leiding van Ranajit Guha, met als doel niets minder dan een revolutie in de geschiedschrijving: in de eerste plaats het redden van de Indiase geschiedschrijving uit handen van de nationalistische elite om er de belangrijke rol van de armen in de steden en de miljoenen dorpsbewoners. Het zou denk ik onjuist zijn van dit hoofdzakelijk academische werk te zeggen dat het gemakkelijk te annexeren was en zich mede-schuldig maakt aan het 'transnationale' neokolonialisme. Het is zaak de verdienste te vermelden, met een waarschuwing voor deze laatste valkuilen.

Van bijzonder belang voor mij is de verbreding geweest van de postkoloniale studies naar de geografische problematiek. Ten slotte wasOrientalism gebaseerd op de heroverweging van wat al sinds eeuwen een onoverbrugbare kloof tussen oost en west werd geacht. Mijn bedoeling was niet zozeer de verschillen zelf weg te nemen—want wie kan de constituerende rol van nationale en culturele verschillen in de relaties tussen mensen ontkennen? — als wel duidelijk te maken dat verschil ook vijandschap impliceert, een als vaststaand ervaren verzameling van tegengestelde feitelijkheden, en een daaruit opgebouwd compleet systeem van vijanddenken. Waar ik toe opriep in Orientalism was eennieuwe manier van kijken naar de verdeeldheden en conflicten die tot generaties van vijandschap, oorlog en overheersing hadden geleid.

Nu bleek een van de meest interessante ontwikkelingen bij de postkoloniale studies de herinterpretatie van de canonieke culturele boeken te zijn, niet met het doel om ze neer te halen, of door het slijk te halen, maar om een aantal van hun vooronderstellingen te heronderzoeken, om te ontstijgen aan de verstikkende greep erop van de aloude binaire meester-slaafdialectiek. Dit is aanwijsbaar ten dele het gevolg van verbluffend vinding-

Hoewel de vijandschappen en ongelijkheden nog steeds bestaan, is het nu algemeen aanvaard dat deze de weerslag vormen van een verleden waarvan het einde in zicht lijkt

rijke boeken alsMiddemachtskinderen, de vertellingen van C.L.R. James, de gedichten van Aimé Césare en Derek Walcott. Dat zijn werken die in hun stoutmoedige verkenning van nieuwe vormen als het ware de weder-toeëigening van het koloniale verleden belichamen, dat ze doen herleven en transformeren tot een nieuwe esthetiek van omarmende en vaak transcendente her-formulering.

Het is tevens aanwezig in het werk van de groep eminente Ierse schrijvers die in 1980 een collectief vormden onder de naam Field Day. Het voorwoord bij een verzameling van hun werken zegt het volgende over hen: [deze schrijvers] meenden dat Field Day kon en moest bijdragen aan de

oplossing van de huidige crisis, door analyses te verschaffen van de officiële opinie, van de mythen en stereotypen die tegelijk symptoom en oorzaak waren geworden van de heersende situatie [tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland[. Het echec van constitutionele en politieke regelingen en de terugkeer van het geweld dat die hadden moeten onderdrukken of beheersen, maakte dat dit in het Noorden een dringender vereiste was dan m de Repubhek.... Het collectief besloot daarom tot een opeenvolging vanpublikaties, te beginnen met een reeks pamfletten [naast een indrukwekkende serie gedich ten van Seamus Heaney, essays van Seamus Deane, toneelstukken van Brian Priel en Tom Paulin] waarin men de aard van het Ierse probleem zou kunnen verkennen zodat men het met meer succes zou kunnen aanpakken dan voorheen.

H

et idee om ervaringen uit het verleden, die altijd waren gebaseerd op de geografische scheiding tussen volken en culturen, aan een nieuwe overdenking en formulering te onderwerpen, vormt de kern van een ware stortvloed van wetenschappelijk en essayistisch werk. Het is terug te vinden, om slechts drie titels te noemen, in Ammiel Alcalay's Beyond Arabs and Jews: Remaking Levantine Culture, Paul Gilroy'sThe Black Atlantic: Modernity and Double Consciousness, en Moira Ferguson's Subject to Others: British Women Writers and Colonial Slavery, 1670-1834. In deze werken worden kennisdomeinen die ooit golden als het exclusief bezit van één volk, geslacht, ras of klasse, heropgegraven, waarna wordt aangetoond dat er ook anderen bij betrokken waren. De Levant, lange tijd voorgesteld als een strijdperk tussen Arabieren en joden, komt in Alcalay's boek naar voren als een gezamenlijke Mediterrane cultuur van beide volkeren; een soortgelijk proces bij Gilroy verandert, ja verdubbelt onze visie op de Atlantische Oceaan, die tot dusverre gold als voornamelijk een Europese waterweg. En bij zijn heroverweging van de vijandige betrekkingen tussen Engelse sla venbezitters en Afrikaanse slaven, laat Ferguson een gecompliceerder patroon op de voorgrond treden, waarin de blanke vrouw tegenover de blanke man staat, waardoor nieuwe hiërarchieën en ontwrichtingen in Afrika 2dchtbaar worden.

Ik zou nog meer voorbeelden kunnen geven. Ik wil tot besluit nog dit zeggen: hoewel de vijandschappen en ongelijkheden die mijn belangstelling voor het oriëntalisme als cultureel en politiek fenomeen hebben gewekt nog steeds bestaan, is het nu tenminste algemeen aanvaard dat die niet een voor eeuwig vaststaande orde vertegenwoordigen, maar de weerslag zijn van een verleden waarvan het einde, althans voor zover het de schrijnende ervaring betreft, in zicht lijkt te zijn. Erop terugkijkend van de afstand geschapen door vijftien roerige jaren en de beschikbaarheid van een indrukwekkend oeuvre aan nieuw interpretatief en wetenschappelijk werk ondernomen om de gevolgen van de imperialistische kneveling van menselijke gedachten en relaties te verzachten, kan ik zeggen dat Orientalism ten minste de verdienste heeft gehad dat het met open vizier heeft meegestreden in die strijd, die natuurlijk nog voortduurt in zowel 'west' als 'oost'.

Edward Said

J J N I V E R S I M 6 OKTOBER 1994 Opinie

Roken moet mogen, maar alleen buiten De grauwsluier die Kees de Zwart nu al twee keer over de rookdiscussie weet te leggen, komt me werkelijk de keel uit. Voor het inrichten van

aparte rookruimtes valt op het eer­ ste gezicht wel iets te zeggen. Maar het probleem zit 'm natuurlijk in de rookvrije ruimtes, waarniemandzich iets aantrekt van het rookverbod ­ 'rookpolitie' of niet.

Het is daarom onzinnig de universi­ taire gebouwen in te delen in zones die groen zijn (verse lucht), en zones

die blauw Yan de rook staan. Een al­ geheel rookverbod moet er komen, met als sanctie: directe verwijdering van de roker uit het gebouw.

Maar dit totale rookverbod, zoals ik het propageer, heeft echter voordelen voor roker én niet­roker. Ik stel voor dat er binnen niet gerookt mag wor­ den, en degene die wil paffen gaat maar buiten staan. Dat betekent zelfs dat de hoeveelheid ruimte die rokers ter beschikking staat ter bevrediging van hun smoky lusten, veel groter is dan de ruimte die niet­rokers hebben.

Maar de laatsten zullen dit niet erg vinden.

En als het regent? En als het koud is?

Ikhoorderokersnual kankeren .Nou, dan roken ze maar in de regen of in de kou, of ze roken helemaal niet. Als allerlaatste compromis zou ik willen voorstellen: rookbij slecht weer maar ik het fietsenhok bij gebouw S. Bui­ ten, en toch binnen. Te ver lopen? Tja, je moet er wat voor over hebben, 't Is toch wat met die verslaving.

PedioDamhuys Derdejaars student E conomie Discussie gesloten (red.)

Politiek

WARXIXI'

Met de Performa 450 kan je meteen aan de slag. Je hoeft niet eerst allerlei commando's te leren. Makkelijker kan echt niet!

De eigenschappen: • Motorola 25 MHz 68030 microprocessor • Performa Plus kleurenmonitor • 4 MB RAM­geheugen • harde schijf 120 MB • standaard toetsenbord en muis

De Macintosh PowerBook 150 is de goedkoopste PowerBook Hij combmeert kracht met het gemak van een vederiicht note­ booksysteem.

De eigenschappen: • Motorola 33 MHz 68030 microprocessor • backlitscherm van 23 cm diagonaal met grijsschaal (4 grijswaarden) • harde schijf 120 MB • 4 MB RAM­geheugen

Bijgelevetxle progra mina 's: • Cla rJsWorks: Een gemakl(eli|k te gebniiken geïntegreerd programma voor teksvenverkmg, spreadsheets en database • At Ea se: E en programma om bestanden en programma's op de Performa nog toegankeli|ker te maken voor beginnende gebruikers • Ma cintosh PC Excha nge: E en programma om MS­DOS en Wmdows­ bestanden te openen en te bewaren

Bijgeleverde progra mma 's; • Cla risWorlis: E en gemakkelijk te gebmiken geïntegreerd programma voor teksvenverking, spreadsheets en database • PowerBook Mobility bundel: De PowerBook Mobility bundel is een volledige set programma's die extra mogelifkheden toevoegt aan |e PowerBook voor toepa.ssingen als com­ municatie, batten)ljeheer, gegevensuitwisseling en gegevensbeheer

Amsterdam Amersfoort Computer Company Stafthorst Lemelerbergweg 37A­B Hellestraat 11­17 1101 AH Amsterdam 3811 LK Amersfoort 020­6917119 Tel 033­634064

Reijers Automatisering Educatief Centre Den Dolech 2 RCO 21 5612 AZ Eindhoven 040­444690

Computer Company Buitenveldertselaan 44 1081 AA Amsterdam 020­6613011

Vogelzang Professioneel Vogelzang IMaastrIcht Kruisstraat 12 Hermanus Boexstraat 22 Vogelzang 6411 BT Heerlen 5611 AJ Eindhoven Het Bat 2 Tel • 045­740382 Tel.: 040­447955 6211 EX Maastricht 's­Hertogenbosch Tel • 043­250607 Apple Centre Intra Enschede Systems Computer Company Nieuwegein 's­Hertogenbosch Hengelosestraat 705 Staffhorst Rietveldenweg 54 (B.TC.) Passage 81 5222 AS 7521 PA Enschede 3431 LN Nieuwegein 's­Hertogenbosch 053­836430 Tel. 03402­40520 Tel.: 073­230300

RAF Computer/Telecom Rijnstraat 139­141 1079 HC Amsterdam Tel. 020­5411300 Wilson Computers Utrechtsestraat 70­72 Amsterdam

Tel.­ 020­6238395 Wilson Computers De Boelelaan 1105 Amsterdam Tel 020­6612846

Arnhem Computer Company Ringoven 33 6826 TP Arnhem 085­648550 Den Haag Computer Company Mercunusweg 15 2516 AW Den Haag 070­3339999 Eindhoven Apple Centre Reiiers Hoevenweg 29 5652 AW Eindhoven 040­573660

Groningen Apple Centre Groningen Patertswoldseweg 139a 9727 BE G roningen 050­272352

Heerlen Vogelzang Akerstraat 19 6411 GV Heerlen Tel.: 045­716055

Hilversum RAF Computer/Telecom Langestraat 79 1211 G W Hilversum Tel.. 035­250400

Lelystad Fokko Dijkstra Agorahof 20 8232 DX Lelystad Tel.: 03200­43767

Nijmegen ID Systems St­Annastraat174 6524 GT Nijmegen 080­220164

Rotterdam Correct Consumer Electronics Bergweg 110 3036 BH Rotterdam­ Noord Tel.'010­4618600 Correct Business Electronics Ceintuurbaan 111 3051 KA Rotterdam Tel: 010­4618500 ID Systems Max Euwelaan 71­73 3062 MA Rotterdam 010­4525030 Utrecht Apple Centre Intra Systems Utrecht Kobaltweg 61 3542 CE Utrecht Tel.. 030­411222

Jeroen van Bree en Jeroen Fiers stude­ ren dit academisch jaar in de Verenig. de Staten. Beurteling s schrijven zij over hun ervaringen op universiteiten in den vreemde. Deze weel(}eroen Fiers over het politiek correcte Amerika

Staffhorst Vredenburg 40 3511 BD Utrecht Tel 030­360266 Wilson Computers Zadelstraat 28 Utrecht Tel. 030­340890 Vaassen ID Systems Runnenbergweg 6 8171 MC Vaassen 05788­72029 CCG­Niamco 035­838000

Correct

Nu ik enkele maanden ondergedompeld ben in de verlichtende zienswijze van ds 'politically correct movenfient' begin ikop mijn Amerikaanse universiteitde contou­ ren te zien van datgene wat wij van de 'movement' als een foute representatie van het hele spectrum van de samenle­ ving zien. Deze misrepresentatie door­ dringt onze samenleving en velen van ons zijn blind voor ditfenomeen. Gelukkigben ik door verlichte geesten op het bestaan van een politiek correcte beweginggewe­ zen waardoor ik nu in een positie ben om de onwetenden in Nederland de ogen te open voor deze enige correcte leefwipe O m politiek correct te zijn is niet genoej om op de correcte politieke partij te stem­ men, het hele leven moet op dit correae gedrag afgestemd zijn. Dit klinkt allemaal erg hoogdravend en onpraktisch maar ik zal enkele alledaagse voorbeelden geven waarmee de lezer kan controleren of ook echt corrert gedacht w o r d t in plaats van vanuit een mannelijkchauvinistisch en dis­ criminerend wereldbeeld.

In de muziek is het bijvoorbeeld niet toe­ gestaan om country en western een warm hart toe tedragen. Het is een muzieksoort die aan ons overgeleverd is door de men­ sen die verantwoordelijk zijn voor de ge nocide en onderdrukking van de oor­ spronkelijke Amerikaanse bewoners. Het zal dan ook voor iedereen duidelijk zi|r dat Country and Western een verdorver instrument van de blanke onderdrukker is waar wij ons niet mee in mogen laten Over naar de literatuur. Vanaf heden le­ zen wij geen dode blanke mannen meer Shakespeare was een blanke man diezijn sonnetten schreef in een tijd datvrouweri niet eens stemrecht hadden. Hij die zi|n faam verwierf in een systeem waarin vrou­ wen systematisch gediscrimineerd wer­ den verdient niet beter dan de vergetel heid. Vanaf nu w o r d t er dan ook alleen nog maar werken gelezen van vrouwen met een niet­blanke huidskleur uit Afn­ kaanse of Aziatische landen.

Den oplettenden lezer heeft misschien al iets opgemerkt in mijn voorzichtige taal­ gebruik want hierin is het dat wij van de politiek correcte beweging het grootste kwaad zien. Degeschiedenis kan niet meer veranderd worden maar wij kunnen door ons taalgebruik wel de herinneringaan dis­ criminatie proberen te verminderen. In Amerika spreekt men bijvoorbeeld met van 'a handicapped person' maar van a physically challenged person'. Ik zal enke­ le voorbeelden geven van termen die we in het Nederlands beter kunnen vermii den en er enkele alternatieven voor den waren politiekcorrecten mensch voorin de plaats geven. In plaats van iemand dik te noemen is het beter om dit persoon aan te duiden als een 'vertikaal uitgegroeid persoon'. Klein is ook al zo'n discrimine­ rende t e r m die simpel vervangen kan worden door 'horizontaal achtergesteld of'leidend aan een groei­beperkend syn­ droom'. Iemand is dan ook niet gehandi­ capt maar 'door zijn lichaamsgesteldheid op de proefgesteld'. In plaats van dom kun­ nen we een persoon beter aanduiden als 'Qua breincapaciteit minder bedeeld'.

Ik hoop dat ik bij mijn terugkeer op i^ KUB vele sympathisanten tegenkom zo­ dat wij samen Nederland naar een ver­ lichte toekomst kunnen brengen.

Apple

■ Alle pnjzen 2i|n exclusief B T W Het aanbod is geldig tot 31/10/1994 en zolang de voonaad strekt Jeroen Fiers

O N I V E R S ^ a 6 OKTOBER 1994 Cultuur

RABANTSE IDE ALE N VAN VROE GE R E N NU

oederloos en vaderloos zonder Willemientje eroen Fiers Jtudeaar in de Verenij. )f de Brabantse jeugd van •,s schrijven zij ovei iiVers/teiteninden [egenwoordig nog idealen ijeroen Fiers over leeft, daar waren ze wel ■ecte Ameril<a

benieuwd naar bij de Provincie. .orrect 1 ondergedompeld : zienswijze van de cement'begin ikop ■ersiteitdecontou­ ne wat wij van de 3ute representatie ri van de samenle­ presentatie door­ ig en velen van oni neen.Gelukl<igbep ;en op het bestaan tebeweginggewe­ 3en positie ben oir derland de ogen te :orrecte leefwijze izijn is niet genoeg cieke partij te stem­ )et op dit correcte Dit klinkt allemaa npraktisch maar ik oorbeelden geven 'ontroleren of ook ^ordt in plaats van auvinistischendis­ eld, 3orbeeld niet toe­ /vestern een warm s een muzieksoort 'disdoordemeti­ ijk zijn voor de ge king van de oor­ ise bewoners. Het reen duidelijk zi|r irn een verdorven ike onderdrukker ie in mogen laten r. Vanaf heden Ie­ ke mannen meer lankeman die zijn n tijd dat vrouwen idden. Hij die zi|n :eemv^aarinvrou­ scrimlneerd wer­ • dan de vergetel­ ;r dan ook alleen zen van vrouwen jidskleur uit Afri­ iden.

Fotografe Caroline Schroder kreeg in het kader van de campagne Brabant Bevrijd 50, 1944-1994 de opdracht een aantal jongeren te portretteren.

Zij mochten vervolgens een oudere naar keuze aanwijzen, jong dus tijdens de oorlog, die iets over zijn of haar jeugd en idealen kon vertellen. Het resultaat is te zien in de bibliotheek van de KUB.

Maik van Assen

i V l . den wij ook.' Trots als een aap zijn ze bij de Provincie Noord Brabant op Caroline Schroder. En op haar foto's na­ tuurlijk. In opdracht van de Provincie trok de Bredase foto­ grafe het Brabantse land in. Op zoek naar de jeugd van tegen­ woordig en zijn idealen, een on­ derdeel van de campagne Bra­ bant Bevrijd 50, 1944­1994.

'Die is gericht op Brabantse jongeren. Via onderwijs en jeugdwerk willen we hen aan­ spreken op thema's als vrij­ heid, tolerantie en discrimina­ tie,' praat de Provincie de fol­ der na. Is dat nodig dan? 'Ja. Eh.. nee, althans niet op een preke­ rige manier. We willen gewoon middels een pakket produkten stilstaan bij de Tweede We­ ■ Ide ale n van de Brabantse Jeugd: Bart wil graag boer reldoorlog en de jongeren stof worden, Marie ke traint om opnieuw Ne de rlands kampioe n tot nadenken bieden. Het valt zwemmen te worden. ook gedeeltelijk onder ons [Foto's: Caroline Schroder] anti­discriminatieprogram­ ma.' Zo zijn er een videofilm en een jongerenkrant gemaakt. E n de foto­ kamer, hoopt hij er stilletjes tentoonstelling dus, nu te zien op de bij. En pimker Bart, die boer wil KUB, later op wisselende lokaties worden en zich aangemeld heeft voor een agrarische op­ door heel Brabant.

Caroline Schroder fotografeerde leiding. twintig jongeren op een lokatie die ze zelf mochten uitkiezen. Uit de foto's ! E r zijn ook dromers, zoals moet blijken wat zij het allerbelang­ Naboth die van lezen houdt en rijkste in hun leven vinden. Marieke het liefst een eigen huisbibli­ bijvoorbeeld ­ badmuts, beugel en otheek wil. Of Maurice, die onderwaterbril ­ weet precies wat ze gedichten maakt over aarde, wil: zwemmen. E n daar wil ze veel water en vuur. En Ingeborg, in voor doen, blijkt uit het summiere bruidsjurk in de nieuwbouw­ onderschrift, want ze is al verschil­ modder, die het liefst een ge­ lende malen Nederlands kampioen zin wil. Het leukste is de veer­ geworden. Of Rob, de voorzitter van tienjarige Geanne, duiven­ de Brabantse JOVD­afdeling (de jon­ melkster. Haar ideaal is 'het ge liberalen). Hij poseert voor het Bin­ verzorgen van duiven en wed­ nenhof, voor zijn toekomstige werk­ strijdvliegen', zegt het bordje, een van de weinige dat niet

naar beneden is gevallen.

Allemaal fijne, eigentijdse idealen dus. Dat gaat maar zwemmen en hardlopen en duiven melken alsof er geen belangrijker zaken zijn. Dat was vroeger wel anders, zo blijkt uit de teksten die naast de foto's hangen. Ze zijn op­ getekend uit de monden van ouderen met wie de jongeren zich op een of andere manier v e r b o n d e n voelen: o p a ' s , oma's, vaders en moeders. Zij waren jong tijdens de oorlog en vertellen daarover. Veel God en Jezus natuurlijk ('Ga heen in deze uwe kracht'), saamhorigheid, gezeUigheiden respect voor elkander. En voor de koningin, 'Willemientje'.

MijnheerDeHeus: 'Toen de ko­ ningin weg was voelden wij ons moederloos en vaderloos.'

Het interessantst zijn de ver­ halen over de oorlog, want dat

is natuurlijk het werkelijke onder­ scheid tussen de twee generaties. De angst voor de bezetter, de onderdruk­ king van mensen, de jodenvervolging en het gevoel niet genoeg daartegen te hebben gedaan. 'Mocht ik het over­ doen, dan had ik mijn leven gewaagd bij de Ondergrondse', verzucht opa Geerts. E n aan de andere kant opa Droppie, die niet naar Nederlands­ Indië wilde, omdat hij gezien had waartoe het onderdrukken van men­ sen kan leiden. Hij werd 'veroordeeld door de massa. Maar spijt heb ik nooit gehad. Een keuze moet je zelf maken.'

J__> e inhoud van de tentoonstelling is helder: idealen van toen en nu, ver­ schillen en overeenkomsten. De vorm is echter minder gelukkig en dat komt niet door de foto's, daar is niets op aan te merken. Schroder wilde idealen in een beeld vangen en dat is haar gelukt. Het zijn mooie, rustige portretten, eenvoudig en franjeloos, die zonder de bijgevoegde teksten hun kracht en boodschap blijven houden. Misschien zou die vorm zelfs beter zijn ge­ weest. Het probleem ligt na­ melijk bij de teksten. Die zijn te lang, vaak met fouten en daardoor vervelend; de schrijfster (de fotografe) laat in een poging tot authentici­ teit sommige ouderen ineens een krom soort Brabants dia­ lect brabbelen. Storend, om­ dat foto's en tekst bij elkaar horen. De schoenmaakster had zich beter bij haar leest kunnen houden.

De teatoonstetUttg Idealen ia Brabant van Caroline Schro­ der is tot 26 november te zien in de bibliotheek van de KUB.

HET LANDSCHAP VINDT PLE K IN NATUURMUSE UM

Brabant is nog niet helemaal verloren Dichter Victor Westhoff heeft zo zijn eigen donkere gedachten over het Brabantse landschap. E n inderdaad heeft onze provincie niet de naam bijzonder schoon te zijn, ondanks de fraaie natuurgebieden binnen haar grenzen. De breed opgezette ten­ toonstelling 'Brabant, landschap in de maak', te zien in het Noordbra­ bants Natuurmuseum, houdt de pro­ vincie een spiegel voor. Het valt mee.

heeft misschien al voorzichtige taal­ let dat wij van de ging het grootste enis kan niet meer rwij kunnen door jrinneringaan dis­ verminderen. In bijvoorbeeld met •son' maar van a rson'.lkzalenkc­ in termen die we r kunnen vermi|­ atieven voor den nmensch voorin ­s van iemand dik om dit persoon tikaal uitgegroeid I zo'n discrimine­ I vervangen kan a l achtergesteld' i­beperkend syn­ )oknietgehandi­ aamsgesteldheid latsvandomkun­ ter aanduiden als nder bedeeld' terugkeer op d^ ;n tegenkom zo­ ld naar een ver­ 1 brengen.

odra een organisatie als de Vere­ Z nigde Naties ­ zoals onlangs ge­ beurde ­ verklaart dat de beschikbaar­

rs ■ Twe e slechtvalken. Deze zeldzame tre kvoge ls zijn elk Jaar als wintergast te zien In het Markle zaat bIJ Bergen op Zoom. [Uit: Naumann vogelatlas.]

heid van schoon water een grondrecht is van elke aardbewoner, kun je er donder op zeggen dat er iets ernstig mis is met dat water, en dat binnen nu en twintig jaar een dagloon neer­ geteld zal moeten worden voor een liter schoon drinkwater. Want van schaarste wordt altijd iemand rijker.

Een tentoonstelling over de natuur is ook zo'n veeg teken. Dan moet er bijna wel iets ernstig mis zijn. In het Noordbrabants Natuurmuseum is afgelopen zaterdag een nieuwe afde­ ling geopend onder de titel 'Brabant, landschap in de maak', een permanen­ te expositie over het Noordbrabantse land en zijn flora en fauna.

Nu staat het Brabantse landschap niet onverdeeld gunstig bekend. De am­ moniak­uitstoot van varkens­ en kippemesterijen bijvoorbeeld is even befaamd als onheilspellend. Toch heeft de provincie nog wel gebieden

waar de natuur niet klakkeloos geof­ ferd wordt aan het agrarisch belang.

Met name deStichtinghet Noordbra­ bants Landschap, eigenaar van im­ mense stukken Brabant, beijvert zich in het conserveren van min of meer ongerepte stukken natuur. Fraaie voorbeelden zoals de Regte Hei en De Brand (bij Moergestel) zijn in de di­ recte omgeving van Tilburg te vinden.

In het Natuurmuseum is nu een door­ snee van het Brabantse landschap te bewonderen, in een gevarieerde op­ stelling waarin talloze aspecten van de natuur en het beheer daarvan aan de orde komen. Het museum heeft gekozen voor een brede opzet. Naast l a n d k a a r t e n , foto's, p r e n t e n en schoolplaten zijn er de nodige op­ gezette dieren tentoongesteld. Het is overduidelijk dat er grote zorg aan de inrichting van deze expositie besteed is, en dat er gestreefd is naar een zo volledig mogelijk beeld van wat er zoal in de Brabantse natuur aan te treffen is. Dat gaat zelfs zo ver dat een stuk vermolmd hout van de linde­ boom die tot voor kort op de Tilburg­ se Heuvel stond prominent in de zaal staat opgesteld. De linde wordt ook uitgeroepen tot de belangrijkste plant van het stedelijk gebied van Tilburg, een van de onderscheiden territoria die de aandacht krijgen.

Acht verschillende gebieden zijn als exemplarisch uitgekozen, en voor elk gebied wordt een dier als vertegen­ woordiger gepresenteerd. De otter, de

grauwe gans, de raaf, de bever en de slechtvalk zijn enkele van de repre­ sentanten van het Brabants landschap in deze expositie. Veelal komen we ze in opgezette gedaante tegen, het­ geen toch altijd weer het bange ver­ moeden doet rijzen dat het geprepa­ reerde exemplaar met meer zorg ge­ koesterd wordt dat zijn levende soort­ genoten buiten het museum.

Ook andere belangrijke bewoners van het Brabantse land krijgen in de ten­ toonstelling aandacht. E en wassen varken ontbreekt bijvoorbeeld niet, schalks poserend. Met daarbij een gedicht van Victor Westhoff, die be­ paald niet optimistisch is over het landschap: '...eens heldere beken, stinkend nu naar stront...'

Maar Brabant, zo blijkt uit deze ten­ toonstelling, is toch nog niet hele­ maal verloren. De toon is in het alge­ meen optimistisch: het gaat nog zo slecht niet met het landschap. Ver­ schillende dieren, met name sommi­ ge vogelsoorten, doen het een stuk beter dan tientallen jaren geleden.

Het is dan ook te hopen dat het Bra­ bants landschap niet slechts in het m u s e u m terecht gekomen is als herinnering aan vervlogen tijden, maar ook als levend en bloeiend or­ ganisme. [CB] De tentoonstelling 'Brabant, landschap in de maak' is permanent te zien in het Noordbrabants Natuurmuseum in Til­ burg.

Xt3 oktober [do]

I d e a l e n in B r a b a n t Fola­^'tek­'tdoeumenlaiic over* 'Idfafen in iitaiuutt". Ói! jaar be\ i ijdnig. i'J1 i­lO*) l loiij­cren \an torn. tnt jou^^t'rt'ti vannu. uidebibbotheek. De folo''­eii ttk'­teii /.ijn gemaakt door fotografe C aroline Nehrodei mt Breda. De tentoonstelimg be\at gefotograiert d( |i<n­ I ret ten \ an jongeren en tek­t port rel ten \an oud< icn dit' /i4i joiigeien vwiren IijthMi­' de lïe\rijdTmi \an iuM ziiidtrivan Nederland "jfijaai geleden. Te/leii tut 26 iio\eird)er in de bibbotlieek.

Global Pressure on Industry

*r//

I wrede ({aü\ and It I fa< l­i oniii es. \\aarbtjde vegiona­ Je |tn>bïemaïiek AM\ do orde komt. W al moet Brahanl doen tim utl te f^ro^ieii lot een tonnaanaeveiule ï'.iirre­ ^11) met r<'onomi^eh gi­ori(H»tentieet^ Npreker­ /ijn onder andere; proL dr. >.\V . l>ouma(M H), mi, F.J.M. H<>td>en (Cotniui'^­'arts {{i-v Ivoniiiani \<H»i­d­lïr.d)aMt). dr. I .Vt.\l.li(>ekema(Kl H)en mr. (;.Ph. lïrokx ilit.r­ i!,emeester Tilbiirg). Aansluitend ]mraUeKes'­n'^ met oiidei' andere een Work'­liop en een ('.ii­<e. Tol slot een loriiniiiiveiissH'.

KatholisKe U'" ?t>rsitt it örabant

9 oktpber [zo] infixta"

>^etenschap op zicht I anilt Hikf' W rtrns( hap^ila­;. De iinht'r­.!lfit>ï>il)ïh>­ tln ( k i­­ ^('opond. Uok /.ijn er prt'^^entattr^ van \vr­I ttilti lutf laouUf tien. \\N\

9.30 uur - 17.30 unr in ttt> uuln

lezing

\><.

X U oktober [ma] Toelatingsexamen?

eidtureie dag

I 50 j a a r N i e t z s c h e Culturele dag georganiseerd door Studium Generale.

Programma: De geboorte van een genie uit de gee^t \an de muziek.

Lezing met niu/.iek door H. J e ­ ­ a \ a n over \ i e l / s r h e en de muziek.

Roskam

inschrijven

\7.l

Lust en Leed: AielZHches [loc/ir en pro^a. Performan­ ce met muziekfragmenten door ('hristian Krijnen en Mariétte WiUem»en.

Fotograferen Fntoelub Omega ortjanis­eert een begmneivc ur^u^ Aandacht voor de foto zelf: \ ersrbi! lende soorten ftlniK eompositie en dergelijke.

A.V'WANC

14.45-

inschrijven 15.30 uur in YZl

Kattebroek

lezing

Europol

E\i:'ursie \an de studievereniging VERSOT naar de Vmersfoortse wijk Kattebroek. Deze wijk ts zowel ar­ ehiteetotïiseb als sociologisch inlere­'^anl gebouwi!. rond hei thema 'Globalisering versus indtvidiiah''e­ r i u ^ \ Itt'­ehrijven kan in R17 op dinsdag eïi donder­ dag \an 13.00­ 13.00 uur.

lezingen

Lezingen \ a n dhr. Kant (Europol), d h r . Muurling (politie Hooglanden), dhr. Breinmer (beleidsmede­ werker internationale samenwerking politie), fihr. van der Treer (ministerie van Justitie) en d h r . i?waah (Groene Amsterdammer). Aansluitend een forunxli^­ ens­ie. tot slot borrel. Organisatiei studie^erenipnp; \ I T E : leden gratis, niet leden f 2,50. Insehrij\en bij \ ITE­sland in gebouw A en V I Ï E ­ k a m e r Rl,>.

VrurRKK Roml 14.30 uur '

X 4 oktober [vr]

fw, 14.30 - 17.15 uur in YZIO AA>\

Inaugurele

Global pressure on ind ustry Tweedaags congre­. \an de studievereniging Efact. Op deze dag worden de nationale implicaties belicht van 'Global pres&ure on industry'. Spreïters zijn onder andere: prof. mr. L.A. Geelhoed (Economische Za­ ken), drs. J.M. de Jong (ABÏV­4MR0), drs. L.J.M. Berndsen RA (Nedlloyd N . \ .), J.P.C, van Oosterom (Akzo Nobel) en J. Kamminga (KNOV). Dagvoorzit­ ter is prof. dr. P. VIoerniin(Era­imu'v Universiteit Rot­ terdam). Aansluitend een forumdi­>euhsie.

X 5 oktober [za]

AAIWANG

14.00 - 20.00 uur in het

14.4B - 15,45 uur in SZ137

B o y z 'n t h e h o o d Inde serie 'film en politiek' vertoont <;inemadej!e film %an .folrn Singleton (VS 1991, 118 min.). Dezefdra i.s een reaetie op het harde, vaak uitziehtloze. ieve» m Amerikaanse zwarte wijken, waar straatbendpfe elkaar uit frustratie en zelfhaat uitmoorden. Met onder an­ dere C tiba Gooding jr. en Ice C ube. Toegang f 2,.>0.

20.00 Hur m

nin

€1101

AANVANG

20.30 uur in de Vorst

AANVAW.

20.00 U U T in

Yll

foto

PIOV

inschrijven

Studiereis

Praag

Studievereniging\ ÏTE organiseert een studiereis ndar Praag van 16 t/m 22 oktober. Voor VITF.­leden 7ijncle kosten: f299,00, niet­leden f .S29,00. In.sehrij­K­n in (If stand van gebouw A of op de VITE­karaer (Kl.">). inschrijven

Pythische Spelen b e Spelen worden gehouden op 25, 26 en 27 mei 1993 in het hartje van Amsterdam. Inschrijven of informa­ tie bij C omité Pythische Spelen Amsterdam 1993.

U i l e n s t e d e 396, 1183 DD Amstelveen, tel.: 02«­ 4445100, fax.: 020­4445109.

INFO colofon De Kubagenda, verschijnt wekelijks gedurende het aca­ demisch j a a r . Hij wordt verspreid in de stad en afge­ drukt in Univers. Hij wordt gemaakt onder verantwoor­ delijkheid van het Platform aanvullende onderwij'­ voorzieningen in samenwerking met Univers.

Redactie: Gabe van der Zee Eindredactie: \nne­Mieke Binnendijk

Miserere Expositie: Miserere: 'een lijden in stilte' door Theo Hol, in het Stiltecentrum. Deze expositie blijft daar tot en met 10 december.

Archipolis In de filmeyelus in het kader van: 'Arehipolis" ver­ toont StUilium O n e r a l e : Metropolis, speelfilm \An Fritz Lang. 1 12 min. Duits­ land 1927.

(WillemlI-straat)

Tentoonstelliiig expositie

Excursie naar het

Charms-project Universiteitstheater de Koffer presenteert <lit project in samenwerking met jeugdtheatergezelschap De Kren­ ten. De losse sketches zijn bewerkingen van absurdis­ tische teksten van de Russische auteur Daniit C harms.

De entree 18/5,00. Kaarten zijn te reserveren door dui­ delij k naam en aantal kaarten in te spreken op het ant­ woordapparaat onder nummer: 013­663228.

AAW \>G

film

Sportcentrum

Lezing talencentrum theater

Rl

De Vereniging voor Strafrecht Peter Noll organiseert op do. ÏO nov . a.s. een excursie naar het Politie Insti­ tuut Openbare orde en Veiligheid (PIOV) te Hooger­ heide. Kosten: f 12,50. Je kunt je aanmelden door ge­ noemd bedrag te storten op postgiro nr. 5570505 t.n.\.

VvSr Peter Noll, o.v.v. 'PTOV'.

Klimtoernooi Klimvereniging Tiïsae houdt een introductiemiddag.

Eerst een uitleg over klimmen, daarna klimmen onder begeleiding. Tol slot een toernooitje. Iedereen met een sportkaart kan meedoen.

9.30 - 17.00 uur in de auttt

In de cyclus: 'Het Arabiseh: de taal en de geschiede­ nis van haar sprekers' een lezing met als thema de moderne geschiedenis van de Arabieren.

inschrijven

16.15 uur in de aula

44>\ \NG

lezing

IfssaiRUVF.> Efnct-kanier

A \IV\ A!NO

sport

Excursies Efact

red e

Inaugurele rede van prof.dr. P.J.A. Nissen als bijzon­ der hooj^leraar C ultuur in Brabant in soeiaal­weten­ ^ehappelijken historisch perspectief, met inbegrip \ an de volkscultuur. Titel: 'De folklortsering ^an het rnialieflaagse'.

X ^ oktober [wo]

b ed r i j v e nd a g

Efact organiseert de volgende excursies: 20/21 oktober: Een tweedaagse excursie naar Dmts­ land met chemie, staal, bankwezen en farmacie voorf 90,00.

26 oktober: Excursie naar het distributiecentrum van deV&D. 1 n o v e m b e r : E x c u r s i e n a a r het departement Ontwikkelingssamenv\'erking op het Ministerie \aii Buitenlandse Zaken.

Kosten zijn f .'>,00 \ oor letlen en f 7.50 voor niet­leden Op 3 november organiseert EFAl^F voor derde­ en vierdejaars een volledig ver/orgde dag bij KPiN. Naa­t diverse lezingen is er ook een case <»Ver'toetsiniiintio­ ductiekoers KPN'.

20.30 uur in PZ20S

X X oktober [di]

Inschrijven

Op 27 oktober heb je de mogelijkheid om je voor te he­ |i reiden op je loopbaan d.m.v. persoonlijke gesprekken ^ en het bijwonen van betlrijf'­pre'­entatie«­. Schrijf jem j bij de TBD­'«tand in gebouw \ of bel OLV (38828/29.1 Kosten f 10.00 inet. bedrijvendagen (ge/.ameidijki'| lunch en borrel.

A\N\ \N(.

13.30 - 14.30 unrin

*

Ntel­sporfkaai thouder­­ kunnen gralK­i kennis makeii met de uitgebreule iaediteïteti \ a n liet '^porteentritm.

De mee­te spot len kunnen op t!e/ellde wij/e in octrnii vvordenaÏMnde'ïe.sloteu v^<*ken. Maar > ooi een aanlui s|)orten gelden rr'­lrieties f bijvoorbeeld kttntnu'n en duiken). Ookkan mge­­ehre\en worden voorfle reerea­ tie\e toernooien \an <ie \veek \,in F*endiag<)n (17 Vm 20 oktober).

13.00 uur in PZ12

Debatingclub C icero oro:atii­*et'rt ren tlebating­wed­ '­tniH met «teUinsren o^<M■ nn^lt'rwijs. /oal;­: "De uni­ \fi ­­iltMt mot'U'i II tnelalin'i­''\am<*u krijgen". Het pu­ liliek e* (ie |itr\

20.OÜ Hitr in café

En verder...

Levi Strauss Ee/inii ­van de vtudï^­^erenipng Maknh door d h r .

Beeker \<ui \A'\\ Strau^^ tÜ C o. Nederland, over hel iK'dujf^beleid v,in dtt bedrijf.

12.00 - 17.00 uur op de hete hl H

debat

ex-Yueoslavia rotoietiïtHHi^leïhng iieor;raniM*erd door ^t«dutnt V,r. neiate n.a.v. df kmneiïde eonterentie "e^­^ugu­Lnia. cau'­C'­ *S, consequences'. In <h> auïa­fo\er \an ï I t ni 26 oktober.

D e w e r e l d van d e islam Foto­expositie georganiseerd door Studium Generale, in het kader van: 'Islam ontmoet het Westen' fotograaf W.F.M. Isphording. Te zien in gebouw S van 6 t/m 25 oktober.

adres I n f o r m a t i e z e n d e n n a a r : KUB t.a.v. Knl),»g(?«<la kamer Al 7 Postbus 90153 .ÏOOO LF. Tilburg Mail:UXA(;i'NDA@KUB.NL

a-

U I S r i V E R S l a i 6 OKTOBER 1994

Mat'^ertjGïj /ijn be doeld vtiorniedev»ef Kerb en stuaenten van de KUB Mits d& ieng te de dertig woorden met te boven gaat fc>e

1 ^

KaÊ

draagt de pnjsvi/f gui den Tul zestig woof de s i­o^i' een matber tje '■len g.u!cien Befich ten met een loaiai commerclee! hargkter kosten f ■'S

en mo

gen niet meer dan der tig woofden bedröËen

Md'iimaai twee mat ^erties per activiteit

f

.

_ ^^ ^^

fy,; ■■..^■, , ^-^ ^ i..i

Hèt Studlevereni gg in enfeest Wanavond organiseren de gezameh)­ ^ e studieverenigingen voor alle stu­ denten een spetterend feest m h e t Noorderligt m e t de feestband Volu­ mia'Kaartenverkoop vandaag, van 12 tot 2 |hal gebouw A), a ƒ 5,Leldraad G.I.K. ISABEST geeft ook dit jaar weer een leidraad uit voor het vak Grondslagen Informatiekunde Deze is te bestellen vanaf 10 okt bij de colleges G I K , of op de ISABEST-kamer R 18 Stage en Afstuderen BE Efact organiseert op 27 okt om 12 45 u m CZ 101 deze voorlichting m e t medewerking van d o c e n t e n en een personeelsfunctionaris Aan te bevelen voor 3e en 4e )aars' Ex-Yugoslavla: een congres AEGEE-Tilburg organiseert van 24 t/ m 26 oktober een congres over alle aspecten van de oorlog in voormalig Joegoslavië Sprekers zullen o a zijn minister van buitenlandse zaken van Bosnië, vertegenwoordigers van de CSCE

Voetbaltoernooi Cinema: 'Boyz 'n the hood' G e z e l l i g h e i d s v o e t b a l t o e r n o o i don- Aangrijpende film over harde, uitderdag 13 oktober a s L e u k v o o r m e n - zichtloze leven in zwarte wijk van Los torgroepen Tel 369441 Angeles, waar straatbendes elkaar uit frustratie uitmoorden. Met IceCube Wo 12oktober, 20 0 0 u u r I n C Z l O l Hèt Studleverenigingenfeest a/5,-.

Vanavond organiseren de gezameli)ke studieverenigingen voor alle stuSportlef? d e n t e n een s p e t t e r e n d feest in h e t Noorderligt m e t de feestband Volu- Doe dan mee aan de Week van Penmia' Kaartenverkoop vandaag, van 12 dragon, een recreatief toernooi voor tot 2 (hal gebouw A), a ƒ 5,alle Tilburgse studenten. N B Sportkaart is niet verplicht (Voor meer mfo zie Memo-Sport) Foto's MAK-kamp In de mensa hangen de foto's van h e t Aaaahhh!

FEW-introduktiekamp J e k u n t z e b i j bestellen a / 1,25 (vooraf betalen) via Er gaat een heerlijk gevoel door je heen de bestelformulieren die erbi) hangen als je m e t 50 andere s t u d e n t e n u i t en die je op de MAK-kamer B 320 k u n t volle borst staat te zingen' Kom bij inleveren studentenkoor Contrast' Bel voor info Caroline, 632138 Leidraad A.O. ISABEST geeft ook dit jaar weer een leidraad uit voor het vak Administratieve Organisatie Deze is te bestellen vanaf 10 okt bij de colleges O A , of op de ISABEST-kamer R 18 Stem!

Laat je stem horen en k o m zingen bij C o n t r a s t ' Kom eens kijken op maavond 20 00 u u r m h e t Maranathacomplex Voor info k u n je Caroline bellen 632138

Global pressure on Industry Gerenommeerde sprekers op 12 en 13 o k t o b e r , z o a l s de h e e r B e r n d s e n ( N e d l l o y d ) , de h e e r K a m m i n g a (KNOV) en anderen topmensen op de eerste dag Als dit niet genoeg is k u n je op de tweede dag genieten van o a Brokx v e r s u s H o u b e n (met a n d e r e woorden vuurwerk) en talloze andere al dan n i e t i n t e r a c t i e v e l e z i n g e n , workshops en cases Dit alles inclusief de lunch en m e t name de borrel wordt jullie aangeboden voor / 17,50 voor één dag e n / 2 5 , - voor twee dagen

Actief worden!

Een tweedaags congres over industriepolitiek, een studieproject naar China, CBI, tentamenbundels, onderwijsv o o r l i c h t i n g e n , c a s e s t u d i e s , vaardigheidstrainingen, Defacto, Le Facteur, e x c u r s i e s e n s t u d i e r e i s n a a r Frankrijk EFACT z o e k t s t u d e n t e n m e t ambitie o m deze sublieme activiteiten in het k o m e n d e jaar te overStep In-house dagen Ben je geïnteresseerd m finance, ac- treffen. Wie durft' countancy, financiële dienstverlening of marketing^ Inschrijven voor Muzlek-theater! de In-house dagen tot 12 oktober Inschrijfformulieren bij JOUW faculteits- Zin in muziek en t h e a t e r ' Doe m e e verenigingofbelSTEP 020-4449464 aan Brecht en WeiU-project 'Der Jasager' Repetitieweekend 22 en 23 oktober. Info- 013-362146 (M India India VITE-international gaat op studiereis Zeg ook Ja...! naar India van 23 februari t / m 11 tegen h e t muziek-theater-project maart Inschrijvingsdatum 27 oktober om 11 00 uur Voor meer informatie ' D e r Jasager,' en doe m e e m e t h e t k o m naar onze stand in gebouw A of k e n n i s m a k m g s w e e k e n d op 22 en 23 o k t o b e r a s Info 013-362146(Michelde VITE-kamer R 15 (tel 6627221 le), 013-442197 (Margot)

Onderdompelen In het absurde Universiteitstheater De Koffer presenteert teksten van de Russische abSportlef? surdist Daniil Charms Een absolute m u s t voor elke toneelliefhebber De Doe dan m e e aan de Week van PenVorst (Willem Il-straat), za 15 okto- dragon, een recreatief toernooi voor ber, 20 30 uur, / 5, Zie m e m o alle Tilburgse studenten N B Sportkaart is niet verplicht (Voor meer mfo zie Memo-Sport | Europol O p l l o k t o b e r v a n l 4 3 0 t o t 17 15uur Penpals wanted organiseert VlTE-international een lezingenmiddag m e t als onderwerp Who woulo like to write two students Europol Achteraf forumdiscussie en from the Philippines' Thata Benag & aansluitend een borrel Plaats YZIO. M a r i a - C l a r a Cabasagg A d r e s c/o Informatie en inschrijving stand ge- Bukidnon State College, Pob Monkayo, bouw A of de VITE-kamer R 15 Davao del Norte, 8111 Philippines

Muzlek-theater!

Zin in muziek en t h e a t e r ' Doe m e e aan Brecht- en WeiU-project 'Der Jasager' Repetitieweekend 22 en 23 ok tober Info 013-362146 (Michelle), 013-442197 (Margot) Te koop: Weekblad voor fiscaal recht, jrg 1989 t / m 1993, incl opbergbenden / 2 5 , Tel 04241-2331 (na 18 00 uur)

Zin in veei sneeuw?

Busreis -i- 7-daagse skipas + skilessen + skimateriaal + appartementshuur vanaf f499,-. Graits gebruik snowboards, video-opnames, Nederlandse skileraren, 4 tot 12-persoons appartementen, individuele en groepsaanmeldingen. Bel voor gratis bruisende aktieve skifolder: Sportiek, 08870-17770.

Fraktie-assistent D66 gevraagd De gemeenteraadsfraktie van D66 vraagt ter ondersteuning van haar werkzaamheden een fraktieassistent(e) voor ongeveer 30 uur per maand.

Verdiensten ongeveer ƒ300,- per maand. Inlichtingen en schriftelijke sollicitaties voor 14 oktober bij B. Staffhorst, Juristenlaan 14, 5037 GJ Tilburg.

Bijverdienen Schoonmaakbedrijf Kerkhof is op zoek naar glazenwassers. Leuk verdienen op dagen die jezelf wilt werken? Bij ons kan dat! Dit bepaal je namelijk zelf.

Wordt een van onze zelfstandige, enthousiaste en flexibele glazenwasser. Bel 013-366441 of 434722, vraag naar Giovanni.

Husk Studentenwintersportreizen Husk Studentenwintersportreizengaat supervoordelig naar Les Arcs en Les Sept-Laux. Al vanaf ƒ458,- incl. superskipas, maaltijden, gratis gebruik snowboards en gratis t-shirt. Informatie: Michel, 360037 of Erwin: 439511.

KPN-exursIe voor derde en vierdejaars

Ski-reizen Vraag onze brochure van kopi| tot boek

ICG printing bv Postbus 509-3300 AM Dordrechl Tel 078 5)1377

De mededêlingenpagina wordt verzorgd dooi de afdeling Pers & Voorlichting (ge bouw B, kamer 10, tel 2001) Diensten en faculteiten leve ren vta een centraal punt (het secreta naat) kopij z s ni aan, uiterlijk donder dag voor 13 00 uur voor het verschijnen van de nieuwe Uni vers I V m bepeikte luim te (s het zaak bench ten kort en kernachtig te formuleren De redactie kan het be ncht wijzigen Bij teveel kopij krijgt de hoogste actuaiiteits waarde voorrang

democratisering, inheemse volken, ontwikkelingssamenwerking, milieu en vrouwen&ontwikkeling De cursus telt naar keuze 10 of 20 bije e n k o m s t e n Tijd w o o c h t e n d 10 45-12 45, lokaal SZ 29 Kosten voor l i t e r a t u u r / 5 0 , - of/90,-. Info of aanmelden bij het Cursusburo van het IVO R 28 of tel 013-662556/ 2264

' 3'**,! :

Economische Wetenschappen Tentamen

Statistiek

1

Op 6-1-'95 wordt voor Economen ook Statistiek (1) afgenomen, studenten dienen dit op het Economieaanmeldingsformulier aan te geven Wiskundige

Methoden

M.i V het 2e sem wordt de inhoud van het vak Wiskundige Methoden enigszins gewijzigd Er bestaat gelegenheid tot het afleggen van het t e n t a m e n WM oude stijI op 17 okt '94, 18 m e i ' 9 5 en I S a u g '95

KUB studenten hebben gratis toegang tot de concerten van de Ko- Uitwisseling n i n k l i j k e Liedertafel (zolang er plaatsen b e s c h i k b a a r zijn) T o e Gedurende het 2e s e m (febr -juni gangsbewijzen k u n n e n afgehaald '95) bestaat er de mogelijkheid voor worden aan de zaal, voor aanvang 2 studenten FEW om gedurende een van het concert, op vertoon van col semester te studeren aan de Swedlegekaart Het e v concert is op 19 ish School of Economics and Busiokt (piano) ness A d m i n i s t r a t i o n in H e l s i n k i / Finland Uiterlijke aanmelding 24 okt '94 Voor informatie verwijs ik Cursus OntwikkelingsvraagU naar het spreekuur, iedere dag van stukken 11 00-12 00U. ( m i v 10 okt kamer Er zijn nog enkele plaatsen vrij voor B1115) de WO -ochtend-groep van de cursus Deze cursus is bedoeld voor ieder- Oproep! een die geïnteresseerd is in de Derde Wereld en mondiale verhoudinEr zijn nog een aantal beurzen begen Onderwerpen wereldhandel. schikbaar om in het kader van Er-

Goedkope Ski-reizen naar o.a. Frankrijk en oostenrijk.

Bus, app. en skipas val vanaf ƒ299,-. Voor groepen speciale kortingen. Gogo Tours 0101-4142599 SGR/ ANVR.

asmus gedurende het 2e sera van dit Het spreekuur van drs H -G van academisch jaar m het buitenland te Liempd gaat op 7 okt gewoon door studeren De nieuwe k a m e r n u m m e r s zijn drs Erasmusnet'werk voor Bikkers J Pijnenborg B 1010b, drs H -G van Een nieuw Erasmusnetwerk is geL i e m p d B I 1 1 9 , drs Ch v d Vorst B start op het gebied van Information 1120, mevr. M Lukkenaer B 1118, Systems en Information Managemevr A Kuhng/A Mols B 1108 m e n t Dit p r o g r a m m a is speciaal bedoeld voor Bikkers en voorziet in uitwisseling m e t universiteiten m Bern, Berlijn, Kopenhagen, Helsinki, Munster, Stuttgart en Turku m Finland Voor informatie verwijs ik U naar Bureau Internationalisering, R e c h t s g e l e e r d h e i d s p r e e k u u r iedere dag van 11 0012 0 0 u ( m i v lOokt kamerB1115) Electronische studiegids FRW Verhuizing I v m de v e r h u i z i n g naar de l i e etage aal Bureau InterDe studiegids van de Faculteit der nationalisering gesloten zijn op 7,10 Rechtsgeleerdheid is nu ook in elecen 11 okt Op 12 okt is er weer ge tronische vorm beschikbaar Roosw o o n s p r e e k u u r t u s s e n I I 00 en terwijzigingen, f / n i v e r s b e n c h t e n 12 00 u Het Bureau zal ook op 24, en N i e u w s van de faculteit, zullen 25 en 28 okt gesloten zijn in de loop van oktober wekelijks opgenomen gaan worden Bovengenoemde informatie is te raadplegen Project Indonesia via 'Lokale informatie KUB', een van de opties binnen KUBgids Het project I n d o n e s i a is een geRaadpleegpunten zijn plande studiereis naar Singapore en Indonesië voor en door s t u d e n t e n - De publiekstermmals in de hal van economie, die hieraan h u n derdegebouw B en P (naast de informatiejaarsscriptie willen verbinden Vanbalies) Dit zijn speciale terminals, uit diverse vakgroepen en secties die alleen de campusinformatie van kan onderzoek worden verricht Er de KUB b e v a t t e n Binnen e n k e l e zijn reeds contacten m Nederland, weken wordt ook in de hal van geSingapore en Indonesië, m a a r de bouw Y een dergelijke publieksters t u d e n t e n bepalen m overleg zelf m m a l geplaatst hoe de daadwerkelijke reis uiteinde- Via de pc's (geïntegreerde werklijk vorm krijgt, waarbij de scriptieplekken van studenten en medeweropdracht in samenspraak m e t de bekers) icoon KUBgids aanklikken en geleider wordt opgesteld Voor vervan daaruit naar de keuze 'Lokale dere informatie kan m e n m a 10, dl informatie KUB' Door de gebrui11 en do 13 okt terecht bij de stand k e r s v r i e n d e l i j k h e i d en m e n u g e bij de aula of info aanvragen via Fax/ stuurdheid van het systeem, wijst de tel 04902-49287 rest zich vanzelf Tevens is het mogelijk om m e t een m o d e m v e r b i n d i n g van b u i t e n de Bereikbaarheid campus in te bellen op deze inforOnderwijsbureau FEW matie Studie-adviseur Econometrie/BIK, drs Ch van de Vorst heeft op 13 okt Tentamenbundel propedeuse geen spreekuur FRW 7 en 10 okt is hetgehele onderwijsbureau niet bereikbaar i v m interOmdat de t e n t a m e n s er weer aankone verhuizing m e n heeft h e t juridische mentoraat

Op 3 november organiseert EFACT een volledig verzorgde dag bij KPN. Naast diverse lezingen is er ook een case over 'toetsing introductiekoers KPN'. De inschrijving begint donderdag 6 november op R l om 13.00. Wees snel!!

een t e n t a m e n b u n d e l samengesteld Tentamen Bestuurskunde C m e t oefententamens voor de tenta- jan. 1995 m e n s in het eerste semester Deze bundel is tegen een geringe vergoe Degenen die het tentamen Bestuursding te verkrijgen op do 6 okt tuskunde C nog niet gehaald hebben, sen 10 30 en 12 00 in de hal van krijgen in jan 1995 nog eenmaal de gebouw A of op de Mentoraatskam o g e l i j k h e i d t e n t a m e n o v e r de mer, Y 431, op di tussen 13 00 en oude stof af te leggen Daarna verI S O O e n o p v r tussen 10 0 0 e n 12 00 andert de l i t e r a t u u r die de docent uur voor het vak zal gebruiken Mentoren

FIK-kamp

Het m e n t o r a a t van de j u r i d i s c h e faculteit z o e k t per 1-2 1995 enthousiaste studenten die deel willen u i t m a k e n van de Faculteits Introductie Kamp-commissie (FIK) De werkzaamheden bestaan uit het samen m e t docenten, mentoraat en andere studenten, voorbereiden en organiseren van h e t I n t r o d u c t i e kamp voor de eerstejaars rechtenstudenten Nadere ml k u n n e n worden ingewonnen bij de student-assistenten van het mentoraat, Y 431, tel 662625 Geïnteresseerden k u n n e n zich binnen drie weken schriftelijk of m o n d e l i n g a a n m e l d e n bij h e t mentoraat, postvak Y 302 Economisch

strafrecht

Het t e n t a m e n in het keuzevak economisch strafrecht zal schriftelijk worden afgenomen op do 26 jan 1995 Aanmelden voor I november a s bij bureau examens Burgerlijk

recht

A

Het WK 1 n u m m e r 6 van burgerlijk recht A voor Nederlands recht op di 15 4 5 t o t l 7 3 0 uur is verschoven van XZ 5 naar SZ 35 Staatsrecht

A

H e t W K 3 van staatsrecht A op dl 1, 8 en 15 november van 15 45 tot 17 30 uur IS verschoven van YZ 4 naar Q Z 201

Rechtsfilosofie

B

Studenten die de literatuurklapper zelfstandig bestuderen worden geattendeerd op de mogelijkheid over de b e s t u d e e r d e l i t e r a t u u r vragen te stellen op 24 okt 1994,18 45-20 30 uur in YZIO 8dec 1994,1045-1230uurinAZ116

lÉ^acwlteit Sociale Wetenschappen Alg Groepsbegeleiders

gevraagd

T a a k een groep van ongeveer 15 VWO-leerlingen aan de hand van enkele programma-onderdelen rondleiden over de het KUB-terrein, vertellen over je eigen ervaringen m e t de studie aan de KUB en het studentenleven in Tilburg, het beantwoorden van vragen, gastvrouw/heerzijn op do 20 okt van ca 10 00 tot ca 14 30 uur Wie eerste- en ouderejaarsstudentenBeiomng r o d e k u b sweater (diegenen die al een rode of witte kub-sweater hebben k u n n e n eventueel een financiële vergoeding krijgen als ze de 20e die sweater dra gen) Info en opgave balie studentenzaken, N 24, tel 662211, op m a t / m vr van 10 00-12 00 en 13 0016 00, uiterlijk vr 7 okt

6 OKTOBER 1 9 9 4

UNIVERS

Spreekuur Op do. avond 6 okt. vervalt het open spreekuur van studie-adviseur Jeannette Wouters.

De projecten zullen worden uitgevoerd op verzoek van en in samenwerking met de landelijke 'Stichting Dienstverleners Gehandicapten' (SDG) te Utrecht.

Geïnteresseerden k u n n e n k o n t a k t opnemen m e t Hans Mommaas, S 154, tel. 662683

Bericht aan alle Letterenstudenten

Louis Paul Boon-lezing

1994

vóór 22 okt. a.s. o.v.v. h e t vacatun nr. op de envelop, richten aan in Th. van den Hoek, secretaris vanj.

Faculteit der Letteren.

denau, B 205.

Let op: deadline voor h e t aanvragen van subsidie voor buitenlandse studie-activiteiten 4e kwartaal: 15 oktober.

De Vlaamse romancier en essayist Paul de Wispelaere houdt op vr. 7 okt. a.s. om 20.00 uur de vierde Louis Paul Boon-lezing in de Aula van de Zaalwiiziging KUB. De spreker, ingeleid door Jaap Op 3 nov. is de wg 1 -2 van bedje g e s p r e i d ir Goedegebuure, zal het hebben over de cursus Onderzoeksde\^öieait«i;es de literatuur- en kunstopvattingen 2e Studiedag Vrijetijdwetenschapsigns, anova en tabelanain Boons naoorlogse bijdragen aan pen Kublib lyse van 08.45-10.30 verDe roode vaan en Pront, en beantBij het werkverband Marketing en De 2e Studiedag VTW vindt dit jaar plaatst van FZ 25 naar YZ w o o r d t na afloop vragen v a n h e t Sociologie van h e t Boek van de FaRaadpleeg Kublib, lokale informaplaats op di.

13 dec. a.s.

D e studie2. publiek. De avond wordt besloten culteit der Letteren ontstaat per I Bezoek hét jongeren hotel tie, ondernieuws. Onderroosterwijdag is bedoeld voor studenten, dom e t een receptie. Aan de stand van januari 1995 een vacature in de funcziging tref je de roosters van h e t eervoor backpackers in het centen en alumni van de studierichPsy prop T i l b u r g U n i v e r s i t y Press vóór de tie van ste s e m e s t e r v a n h e t collegejaar ting VTW. 's Morgens is er een plecentrum van Kaapstad!

Aula zal de tekst van de lezing wor1994/1995 en roosterwijzigingen. nair gedeelten m e t lezingen en disTen tamengelegenbeden aangeboden tegen een geredu- Assistent in opleiding m/v (2p. kamer al vanaf 27 piii cussie, 's Middags presenteren doden 1993-1994. ceerde prijs. Kaarten voor deze centen en studenten in 'workshops' Stageplaatsen avond kosten/12,50; KUB-Letteren(vac.nr.

810.048) h u n onderzoeksprojecten. O p h e t Ma. 17 okt. Persoonlijkstudenten betalen niets, andere stuVanaf 1 nov. of later (1995 kan ook secretariaat van de vakgroep is een heidsleer in A Z 7. denten ƒ 7,50. Aanmelden (studenProject: De invloed van ervaring in 5 Beckham str., Gardens 8O01 nogi zijn weer een paar stageplaat'Regeling Studiedagen VrijetijdweDi. 1 8 o k t . S o c i a l e p s y . i n ten op voorlegging van KUB-kaart) het keuzeproces van boekenkopers. sen beschikbaar voor Letterenstut e n s c h a p p e n ' verkrijgbaar.

D e inQZIOI. Cape Town, South Afria en contant betalen kan t / m 7 okt. op Het kopen van een boek is een comdenten bij A m n e s t y International schrijving voor de presentatie v a n Di. 18 okt. Cultuurpsy. i n Q Z 105. kamer B 207. plex proces. Kopers bedienen zich bij Vlaanderen in Antwerpen. Voor inafstudeerprojecten opent op m a .

17 Telefoon 00 27 (21) 22 18 49 Wo. 19 okt. Inl. BOW in Q Z 104 het m a k e n van h u n keuze van zoformatie raadpleeg het prikbord bij okt. a.s. Op h e t vakgroepssecr. ligt Fax 00 27 (21) 23 05 15 Wo. 19 okt. Inl. VTW in Q Z 103. wel externe informatie (recensies, Bureau Onderwijs (C 82|. dan een lijst ter inschrijving. Een Uitreiking Propedeuse DiploAlle t e n t a m e n s zijn van 18.30-21.30 flaptekst, titel, e.d.) als van eigen mededeling over de inschrijvingsdama ervaringen. Uiteindelijk wordt een t u m voor bezoekers volgt. De vol- Adreswijziging boek gekocht en geheel of gedeelteDe u i t r e i k i n g v a n de propedeusegende (3e) Studiedag VTW zal worlijk gelezen. D e z e ' l e e s b e l e v i n g ' Psy doe den gehouden in m e i 1995. diploma's vindt plaats op 7 okt. in A Adreswijzigingen dien je door t e speelt vervolgens weer een rol bij 186 o m 16.00 uur. Wie geslaagd is geven bij Bureau Inschrijving (C 82) toekomstige aankopen, wanneer de Zaalwiiziging ontvangt een uitnodiging of heeft en bij Bureau O n d e r w i j s z a k e n (B BOW koper de ervaring koppelt aan beinmiddels een uitnodiging ontvan201).

Het h c Neuropsychologische diapaalde a t t r i b u t e n / k e n m e r k e n v a n gen. gnostiek op WO. 08.45-10.30 is ver- Praetictun Beleidsanalyse boeken (b.v. auteur, thema, genre), Als je 3 0 sept. geen b e r i c h t h e b t Pasfoto 's/enquête plaatst van SZ 158 naar Q Z 202. en zich op grond daarvan een beeld ontvangen, meld je dan bij Denise De derde, tevens laatste beoordevan de te verwachten leesbeleving Lindenau.

De nieuwe s t u d e n t e n (propedeuse lingsronde voor h e t p r a c t i c u m vormt. In dit aio-project ligt h e t acASZ en verkorte opleiding) die nog geen Beleidsanalyse, vindt plaats in dec./ cent op de volgende aspecten van dit pasfoto hebben ingeleverd, wordt Groepsleider gevraagd voor de proces: Het h c van de cursus Leer van Ar- jan. Deadline voor het inleveren van Donderdag 6 oktober verzocht dit alsnog te doen bij het Voorlichtingsdagen: de opdrachten: 8 dec. 1994. Inlevebeid en Sociale Zekerheid I van m a .

- een nadere beschrijving en operaO n d e r w i j s b u r e a u ( k a m e r B 2 0 r ren bij h e t BOC (0-46).

Gelieve dan 15.45-17.30 is verplaatst van AZ 05 tionalisering van h e t begrip 'ervaColloijuicm Die Ravnholt.i'efa Data: do. 20 okt. in de herfstvakanGelieve je n a a m op de achterzijde tevens h e t cursusevaluatieformun a a r Q Z 104. te nomiaals in diMcoiirsc; anUu tie; tijd: tussen ca. 10.00 u u r en ca. r i n g ' m e t h e t l e z e n v a n b o e k e n van de foto te vermelden. lier in te leveren. (geoefendheid), dent relüthms andreferentuiUh 14.30 uur.

Studenten die de zgn. eerste-jaars VTW tances B 3 0 9 , 15.45-17.00 auTaak: een groep van ca. 15 VWO- - onderzoek naar de attributen van enquête nog niet hebben ingeleverd, boeken die kopers in h e t keuzeproOrg ITK leerlingen (evt. m e t ouders) rondleiwordt verzocht dit alsnog te doen (B Stageprojeeten ces hanteren en de relatie m e t ervaden aan de hand van enkele ervarin201). ring (leesbeleving).

Factiltëitt gen m e t s t u d i e e n s t u d e n t l e d e n ; Gevraagd; Studenten die in h e t kaVoor de uitvoering van dit project Maandag 10 oktober vragen beantwoorden; gastvrouw/Ex Libris der van h u n afstudeerproject een onwordt gedacht aan een afgestudeerLetteren heer zijn; derzoek willen doen naar het vakande op het gebied van Letteren (b.v.

Wie: eerste- en oudere jaars studenAls 4e, 5e of 6e jaars Letteren k u n je tie- en/of vrijetijdsgedrag van cateliteratuursociologie) of Sociale WeUitreiking propedeuse-diploma'' ten; voor 15 gulden per jaar al lid worden gorieën gehandicapten, verblijvend Roosterwijziging tenschappen (b.v. economische psyFEW Beloning: e e n m o o i e rode KUBvan Ex Libris, de vereniging voor in uiteenlopende woonvormen (verchologie), m e t enige k e n n i s v a n sweater. (Als je al een sweater hebt, (bijna) afgestudeerden. Je ontvangt Voor roosterwijzigingen en wijzip l e e g t e h u i z e n , begeleide k a m e r theorie en methoden van onderzoek kun je evt. een financiële vergoeding dan het Wie-Wat-Waar boekje, waargingen in de groepsindelingen van bewoning, a a n l e u n w o n i n g e n , FOvan beslissingsgedrag.

Dinsdag 11 oktober krijgen, maar alleen als je je oude in alle adressen en werkplekken van KUS-woningen e.d.]. Het onderzoek TVE en TVN raadpleeg de borden bij Informatie over deze functie k a n trui draagt op de voorlichtingsdag). afgestudeerden staan, en de Nieuwsis erop gericht zicht te krijgen op: B201. worden ingewonnen bij dr.

H. LeeInfo en opgave: balie studentenzabrief, m e t nieuws over afgestudeerUitreiking propedeuse-dipionu (a) de informatie- en begeleidingsm a n s (tel. 2945), of m w . dr. M. Stokken, N24, tel. 662211; open: m a . t/ den en activiteiten van de vereniFEW behoefte t.a. v. vormen van vakantie- Gevraagd bij het Talencentrum mans (tel.

2950).

Op verzoek kan een mvr. 10.00-12.00 en 13.00-I6.00uur. ging. Verder organiseert Ex Libris dit en/of vrijetijdsbesteding; projectbeschrijving worden toegeDeadline: opgeven t o t uiterlijk 7 najaar een congres samen m e t JUStagiaire (specialïsatieTnferculture(b) de effecten v a n de (on|toeganstuurd. okt. tenzij er al eerder genoeg aanBenoemingen VAT, de vereniging van afgestudeerle communicatie) die gaat werken kelijkheid v a n v o r m e n v a n vrijeDe aanstelling geschiedt voor vier meldingen zijn. de juristen, getiteld 'Recht en Publitijdsbestedingen t.a.v. h e t wel be- aan een organisatie en inhoud van jaar in full-time of voor vijf jaar in k a t i e ' . O o k i s e r o p 12 december weer de 'taalhulp op m a a t ' die geboden Dr. M. van Uden (41) is bcnoeir vinden. part-time (0,8) dienstverband. Het de 'Stage en Scriptie M i d d a g ' getot bijzonder hoogleraar 'Leven: Het uiteindelijke doel is o m te ko- wordt a a n anderstalige s t u d e n t e n salaris bedraagt in h e t eerste jaar f pland, bedoeld voor ouderejaars stuInternationalisering (en medewerkers) op de KUB. Uitgem e n t o t landelijke aanbevelingen 2.003,- bruto p.m. en loopt op tot f be.schouwing en geestelijkeJt denten die willen weten wat er in de breide stagebeschrijving bij Petra voor structurele vormen van onder3.573,- in h e t vierde jaar, bij een z o n d h e i d ' aan de Theologisch stage- of scriptiefase mogelijk is.

Er zijn nog enkele Erasmusbeurzen Heek of Lidwien Heerkens, B 127, Faculteit Tilburg. s t e u n i n g v a n de v a k a n t i e - c.q. volledig dienstverband.

Voor aanmelding en informatie: M . beschikbaar voor h e t 2e s e m . van teh 663105. vrijetijdsbesteding van gehandicapU w schriftelijke sollicitatie k u n t u V. d. Wiel, B 204.

1994/95. Informatie bij Denise Linten.

Er k o m t een nieuwe studievereniging van onze faculteit: Phoenix. In degangbijB201 komt alvast een lijst te hangen voor m e n s e n die aktief lid willen worden; zet hier ook je telefoonnummer bij.

Kaap s t ad;

miMMWiiXMMmmm^

ISd K

De memoberichten zijn bedoeld voor studenten en ge;, zelligtieidsvere- 'i nigingen plus tnstiitiiten en afdelingen weïke activiteiten ;

het terrein van cultuur, ontspanning en sport.

Hou het kort en bondig; De redactie t»ehou<3t zich het recht voor tierichten in te Itorten.

Studieverenigingen

m a n d v a n Levi Strauss & C o . De lezing vindt om 13.00 plaats m PZ 12.

DCT Cicero Veel studenten BOW hebben ervaring m e t beleidsdebatteren. Welke s t u d e n t BOW wil zich b i n n e n de D e b a t i n g C l u b T i l b u r g intensief bezig gaan houden m e t beleidsdebatteren. Wij zijn van plan om cursussen te geven en landelijke toernooien te bezoeken. Op maandagavond 10 oktober zijn enkele studenten-vertegenwoordigers uitgenodigd o m te debatteren m e t stellingen over h e t onderwijs. Komt allen kijken in cafe de Roskam. Schrijf je alvast in voor het debatting-toernooi bij h e t nijmeegs Studenten Debatteer G e n o o t s c h a p Brugman op 12 oktober 10.00 aan de universiteit van Nijmegen. D e winnaars krijgen ƒ 100,-. D C T Cicero oefent iedere maandag-avond vanaf 20.00 u u r in Cafe de Roskam (naast Polly en Marijnen).

Polls

MAKUB your mind!

^

&^

Volgende week organiseert de Marketing Associatie KUB weer twee leuke e v e n e m e n t e n . In navolging v a n de g e s l a a g d e a c t i e v e - l e d e n avondjes in h e t vorige s e m e s t e r , zoals h e t pooltoumooi en de lasergame bij T h e Force, is er ook dit sem e s t e r weer e e n gezellige avond gepland. D i t maal zullen we m e t z'n allen gaan b o w l e n . D e bowlingavond vindt plaats op woensdag 12 o k t o b e r a s . bij Bowling B r i m o n naast het Centraal Station. Kosten zijn ƒ 7,50 p.p. Je k u n t je hiervoor opgeven op de MAKUB-kamer. O p donderdag 13 oktober organiseert de LEC-cie van de MAKUB een lezing.

Deze zal verzorgd worden door ie-

R 1 1 is van maandag tot en m e t donderdag open van 13.00 tot 15.00 uur.

Vergeet vanavond niet naar het Tigeak-feest in Noorderligt te komen.

De band vanavond is Volumia, de band die ook op het Polis-gala speelde. O p 22 en 23 oktober vindt het buitensport-weekend plaats. Onderdelen zijn onder andere abseilen, mountain-biken en natuurlijk veel lol. D e kosten bedragen ±/ 140, - per persoon voor leden, voor niet-leden ±f 155,-.Inschrijven kan t o t e n m e t I I oktober in R 11. Op 25 oktober wordt een voorlichtinggegeven over bestuursfuncties, omdat h e t huidige b e s t u u r i n januari t e r u g t r e e d .

Aanvang 14.30 u u r , locatie wordt bekend gemaakt. D e volgende bor-

rel is ook op 25 oktober in de Wereld.

Leden die n u nog niet h u n contrib u t i e a ƒ 30, - betaald hebben, dienen dit zo snel mogelijk op gironummer 124.997 of b a n k r e k e n i n g 40.93.30.663 (ABN-AMRO) over te m a k e n of betaal contant in R 11. Echt doen hoor, want wanneer je later betaalt, loop je het risico niet in h e t nieuwe jaarboek te komen.

AEGEE Tilburg Van 24 to en m e t 26 oktober 1994 organiseert AEGEE Tilburg h e t eerste congres uit haar geschiedenis, m e t als titel ex-Yugoslavia: causes and consequences. Terwijl we ons hier bezig houden m e t de integratie van Europa is elders in Europa,echt niet zo ver van ons vandaan, een land in een afschuwelijke oorlog uiteengevallen. M e t dit congres willen w e een aantal aspecten van deze oorlog onder de aandacht brengen. Op de e e r s t e dag z a l door v e r s c h i l e n d e sprekers, van o.a. de universiteit van Amsterdam, instituut Clingendael en de Europese Commissie in worden gegaan op de oorzaken van het conflict. O p de tweede dag zullen verschillende vertegenwoordigers van de landen van ex Joegaslavië, waaronder de minister van buitenlandse zaken van Bosnië Herzegovina, de minister van informatie uit Kroatië en vertegenwoordigers van Slovenië en Macedonië, ingaan op de huidige situatie en mogelike vredige oplossingen. O p de laatste dag zal worden ingegaan op de rol die internationale organisaties als UNICEF, CSCE, N A T O , VN, UNESCO en de EU, in het conflict spelen door vertegenwoordigers van deze organisaties zelf. Tevens zullen er workshops gehouden worden en wordt h e t c o n g r e s o p i n f o r m e l e wijze afgesloten m e t een European night in de Talk of t h e Town.

Andere aktiviteiten die binnenkort door AEGEE georganiseerd worden: 10 oktober: excursie naar h e t Europa College in Brugge; elke woensdagavond: Borrel in de Boekanier.

Vanaf 22.00 uur.

Prlorltijd Do. 6 okt. vindt er in Noorderligt het studieverenigingenfeest plaats. Tijdens deze avond zal de band Volumia een spetterend optreden verzorgen. Voor dit feest zijn er t / m 3 okt. kaarten a ƒ 5,- te verkrijgen in R 10.

Daarna is h e t nog mogelijk om 's avonds aan de zaal kaarten a ƒ 6,- te kopen.

Schrijftalenten k u n n e n h u n stukjes voor het magazine 'a priori' inleveren t / m 7 okt. tijdens de inloopuurtjes in R 10. De inloopuurtjes zijn dagelijksvan 12.30-13.30uur. Prioritijd zal op do. 13 o k t . de eerste Studiemiddag van dit jaar organiseren. De middag zal plaats vinden op de KUB. Meer informatie over de inhoud van deze Studiemiddag k u n je vinden op h e t Prioritijdbord.

VITE-Internatlonal VlTE-intemational organiseert op 11 oktober een lezingenmiddag m e t als onderwerp Europol. Medewerkers van Europol, politie Haaglander, internationale s a m e n w e r k i n g politie, ministerie van Justitie en de Groene A m s t e r d a m m e r zullen een bijdrage leveren. De middag zal beginnen om 14.30 uur en eindigen om 17.15 uur. Plaats YZ 10. Tevens is VITE-intemational nog op zoek naar enkele enthousiaste redactieleden voor ons VlTE-bulletin. Voor meer informatie k u n je terecht bij onze stand in gebouw A en bij de VITEkamer (R 15).

Versot Donderdag 13 okt. gaan we rond een u u r of e e n n a a r K a t t e b r o e k i n Amersfoort. Deze nieuwbouwwijk is zowel architectonisch als sociologisch zeer interessant. De bouwselen zijn gecreëerd onder h e t them a ' G l o b a l i s e r i n g v e r s u s Individualisering'. Schrijf je vandaag nog in. D e e l n a m e k o s t e n / 5 , - . 's Avonds gaan w e i e t s e t e n en d r i n k e n i n Utrecht (alleen degenen die willen).

Verder w i l l e n wij je er op a t t e n t m a k e n dat er iedere dinsdag en donderdag t u s s e n 13.00 en 15.00 u u r spreek/info-uur is in R 17 voor al jouw vragen, ideeën en opmerkingen.

Peter Noll De Vereniging voor Strafrecht Peter NoU organiseert op donderdag 27 o k t o b e r a.s. een excursie naar de P e n i t e n t i a i r e I n r i c h t i n g e n 'Overmaze' te Maastricht. Na een algemene inleiding door h e t managementteam o m t r e n t h e t functioneren van de i n r i c h t i n g zal door e e n van de inrichtingswerkers een uitgebreide rondleiding gegeven worden, waarna nog de gelegenheid bestaat t o t discussie m e t medewerkers van de inrichting. We worden uiterlijk o m 16.30 uur bij de gevangenis verwacht waarna de excursie ongeveer anderhalf u u r zal duren. Alle deelnemers dienen zich te k u n n e n legitimeren en w o r d e n n a m e n s de i n r i c h t i n g verzocht m e t a l e n voorwerpen zoveel mogelijk thuis te laten. Belangstellenden dienen zich te wenden tot Mike van den Bosch (013-561475) of Desi Laurey (013-427826).

Tevens organiseert onze vereniging op donderdag 10 november a.s. een excursie naar h e t Politie Instituut Openbare orde en Veiligheid (PIOV) te Hoogerheide. Het PIOV is gespe-

PSF

Olof

c i a l i s e e r d i n h e t verzorgen i opleidingen op h e t gebied van w e l d s b e h e e r s i n g e n gewelds structie voor m . n . de politie. Hi bij valt te denken aan opleidinf m.b.t. grootschalig optreden (b.i ME bij voetbalwedstrijden), vi). w a p e n o p l e i d i n g e n en bijzoniieenheden-opleidingen zoals ant> t i e - t e a m s en persoonsbeveiligi Het programma zal van 09.30 uui 16.00 u u r duren, waarbij o.a ■' oefendorp en de schietbaan bezoc worden. I. v.m. de hoge kosten die' PIOV ons voor o.m. h e t gebruik' de faciliteiten en docenten aldaï rekening brengt, zien wij onst keer helaas genoodzaakt, tegen* gewoonte, belangstellenden eeii gen bijdrage t e vragen. Deze' draagt ƒ 12,50. Wij hopen dat! jullie er niet v a n zal weerhon' deze erg interessante en voorall ke excursie m e e te maken. Je fc je aanmelden door genoemd bet te storten op postgiro nr. 5570] t.n.v. VvSr Peter NoU (te Eini' ven), o.v.v. 'PIOV'. Zorg ervooi^ het bedrag uiterlijk vrijdag 14ot ber a.s. op h e t gironummer isk' schreven. Houd daarbij dus reket met de overboekingstermijn! Als' de betaling hebben ontvangen spoedig daarna meer informatie' de reis naar Hoogerheide volgen l a n g s t e l l e n d e n k u n n e n zich' m e e r informatie t.a.t. wenden Bart van de Grint, tel. 073-311* TSMG SBIT Wil iedereen die vorig jaar Bit mappen heeft besteld bij SBiT» k o m e n ophalen en betalen \\ Wie wil kan op de SBIT-kame" SBlT-truien kopen.

Sinds kort heeft SBIT nu ook' entry op h e t World Wide Wet > ook informatie over SBIT en haï tiviteiten te vinden is. Onze V^

UNIVERS o.v.v. het vacatuit ap, richten aan dn :k, secretaris van4 ;tteren.

s p r e i d ir

s t ad; jongeren hotel lackers in het an Kaapstad! / vanaf

27 piA

http;//popov .kub. nl:2080/sbit.

Het spreekuur van maandag is verzet van 13.00 t o t 14.30 u u r naar 11.30 tot 13.00 uur, vaak is er buiten deze tijden ook wel ie­ m a n d op de SBIT ka­ mer die je kan helpen.

M o c h t je ü b e r h a u p t ü niet in staat zijn o m felangs te komen kun je o m altijd mai­ '.len op adres SBIT@kub.nl.

het salonorkest en op donderdag­ avond het improvistieorkest, beiden van 21.15 tot 22.15 op de Tilburgse D a n s en Muziekschool, Kapelaan Poellplein 3 (naast het textielmu­ seum). Voor meer informatie k u n je bellen 013­357031. Tijdens de voor­ lichtingsdagen op 19 en 20 oktober zal het salonorkest optreden in de Pantry in gebouw A tussen 12.00 en 14.00. Iedereen is w e l k o m o m te k o m e n luisteren.

j^Studenten

De Koffer is trots o m de presentatie van het Charms­projekt te k u n n e n aankondigen. De losse sketches zijn b e w e r k i n g e n van a b s u r d i s t i s c h e t e k s t e n van de R u s s i s c h e a u t e u r D a n i i l C h a r m s . De v o o r s t e l l i n g w o r d t in c o m b i n a t i e m e t jeugd­ theatergezelschap De Krenten ge­ presenteerd en vindt plaats in De Vorst in de Willemllstraat op zater­ dag 15 oktober, aanvang 20.30 uur.

De entree is ƒ 5,-. Kaarten zijn te reserveren door duidelijk naam en aantal kaarten in te spreken op het antwoordapparaat onder n u m m e r : 013-663228. Reserveer snel, want het aantal kaarten is beperkt. Voor m e e r informatie bel: 013-681908 (Arno).

Backpackers

r., Gardens 8001, 1, South Afria 27(21)22 18 49 (21)23 05 15

nda 6 oktober cR<ivnholt:üefa diMcouiic, anteu andreferemioiih , 15.45­17.00 uf

9 oktober )pedeuse­dip!o!m''

oktober jpedeuse­dipionii

en ion i41)isbenoeir hoogleraar 'Levei' en geestelijke gt n tic Thcologisc'

[ h e t verzorgen I' )p h e t gebied vani •sing en gewelds m.n. de politie. Hi i k e n aan opleidinf halig optreden (b.\ alwedstrijden), vi. .ingen en bijzonJ­ eidingen zoals a^e^ persoonsbeveiligf i a zal van 09.30 uur iren, waarbij o.i'­ de schietbaan bezft .dehogekostendie' ir o.m. het gebruik' 1 en docenten aid»' ngt, zien wij onsi inoodzaakt, tegeno: langstellenden eei te vragen. Deze' 0. Wij hopen dat: van zal weerhoui ressante en voorall nee te maken. Je k 1 door genoemd bet I postgiro nr. 5570; 'eter NoU |te E inf ^­lOV'. Zorg ervooi terlijk vrijdag 14 ot t gironummer ist" ud daarbij dus reker. aekingstermijnlAls' liebben ontvangen ia meer informatie' [oogerheide volgen len k u n n e n zichi latie t.a.t. wende» :irint, tel. 073­311S'

PSF Ritzen k o m t terug! M a a n d a g 24 oktober treedt hij in debat over: 'De '­student van de toekomst'. Met Ad Lansink (CDA), Monique de Vries (VVD), Kyria H e k s t e r (LSVB) en .Willie van Lieshout (VSNU). Aan­ h a n g 20.00 uur in de aula. Dus trek fk agenda en noteer het.

J j e PSF heeft elke week spreekuur 'iyp woensdag van half 1 tot 2 uur. Heb je vragen, problemen etcetera kom dan langs in R 40. Verder k u n je latuurlijk altijd lid worden van onze ereniging bel: Saskia Doek 013­ 71915, of de P S F ­ k a m e r ; 0 1 3 ­ (66)2075, of kom langs.

AIESEC Op 23 N o v e m b e r 1994 zal in h e t sportcentrum The WorldGame plaatsvinden. AIE SE C­Tilburg zal dit spel samen met het Amerikaanse WorldGame Institute organiseren.

De WorldGame is een wereld simu­ latie spel, waarbij de d e e l n e m e r s (jullie dus!) onder leiding van twee medewerkers van het WorldGame Institute de wereld overnemen. Zo kun je deze dag president van de Verenigde Staten, beleidsmedewer­ ker van de Wereld G e z o n d h e i d s Organisatie (WHO) of een heel an­ dere (grote) figuur m de wereldpoli­ tiek zijn. Voor meer informatie k u n je altijd even binnen komen bij R 19.

Je kunt ons natuurlijk ook even bel­ len: 013­(66)2573. .^ ••■<"■

De Koffe r

Contrast Waar moet je aan denken als je die n a a m leest? Denk eens aan hèt studentenkoor van Tilburg; een gezellig koor met zowel HBO- als WOstudenten dat alweer zes jaar vol ent h o u s i a s m e zijn s t e m laat horen.

Afgelopen semester stond Engelse koormuziek op het programma en aankomend halfjaar gaan we Oosteuropese liederen zingen, dit in het kader van de buitenlandse reis in het voorjaar. Naast optredens zijn we nog allerlei gezellige dingen van plan, zoals het 'Contrast-weekend' en cycling dinner. Je k u n t ook meed o e n aan e e n m u z i k a a l project, waarbij je intensief m e t een groot stuk bezig bent. Info. over dit alles kun je krijgen bij Caroline: 632138.

En hierbij ben je van harte uitgenodigd om eens op maandagavond vanaf 20.00 uur met ons mee te doen in de Maranatha-kerk. Er is een open tijd in Sept. en okt. Tot zings.

Olof

MAK

Dinsdag 10 okt. zal de commissie­ borrel weer plaatsvinden. De weg naar de bar wordt tegenwoordig na de vergadering zo goed gevonden dat deze borrel in de t o e k o m s t in de benedenzaal gehouden worden. Op woensdag wil de Blauw­Wit Gerui­ te Senaat iedere week een bestuur uitnodigen van een dispuut op de Vimiddels befaamde activiteit 'De Senaat kookt'. Dit in het kader van de b o t t u m ­ u p benadering van dit j ^ r . Besturen kunnen op deze avond h u n s p r e e k w o o r d e l i j k e ei kwijt.

Afcrder kunnen op deze woensdag­ avond de disputen na de vergadering \^^eer een borreltje k o m e n nuttigen ill ons eigen 'bruin café'. Vanzelf­ zprekend kan er iedere maandag en dinsdag weer voor f 5,­ een heer­ lijke 3­gangen maaltijd verorberd Mcorden en op donderdag biefstuk met friet voor f7,50.

De foto's van het faculteitsintroduktiekamp hangen in de mensa achter de garderobe. De foto's a fl 1,25 zijn bij te bestellen middels de bestelformulieren die erbij hangen en die je op de MAK-kamer B 320 in k u n t leveren (kontant betalen!). Bijbestellen voor 8 oktober.

Problemen, suggesties, vragen MAK, terecht tijdens spreekuren. Angela: di van 10.30 tot 12.30; Bas: wo van 12.00 tot 14.00; C h r i s t e l : do van 11.30 tot 13.30 dus tot ziens.

Cinema Cinema p r e s e n t e e r t dit s e m e s t e r nog twee films. Op woensdag 12 oktober: 'Boyz 'n the bood'.

Alom bejubeld debuut van de toen 2?­jarige John Singleton werd ge­ b a k t voor de rellen naar aanleiding 'van de Rodney King­video. De film is'een reactie op het harde, vaak uitzichtloze leven in Amerikaanse zwarte wijken, waar straatbendes elkaar uit frustratie en zelfhaat uit­ moorden. Met: Cuba Gooding jr.. Ice ,Ciube e.a. Óp woensdag 2 november: 'Life ac­ cording to Agfa'. Beide films worden •yertoond o m 20.00 uur in CZ 101 a

fSr

TSMG

TSMG is het Tilburgs S t u d e n t e n Muzielgezelschap en bestaat uit een salon­ en een improvisatieorkest.

1 die vorig jaar BlO Daarnaast biedt zij de mogelijkheid ft besteld bij SB1T4 mee te spelen in het Tilburgs Sym­ ilen en betalen 1/ phonic Orkest (TSO). Voor beide op de SBIT­kame" orkesten zijn wij op zoek naar nieu­ kopen.

Mre leden. In principe zijn alle instru­ leeft SBIT nu ook' djenten welkom. Heb je interesse World Wide Web < k ó m dan eens naar één van de repe­ tie over SBIT en haï ti|ies. Op dinsdagavond repeteert vinden is. Onze W

Ichthus Ichthus-Tilburg is een christelijke studentenvereniging van 40 person e n . N a a s t de w e k e l i j k s e kringavond (ma. of WO. I waarin met elkaar van gedachten gewisseld wordt over een stuk uit de bijbel organiseren we ook een volleybaltoernooi, gemeenschappelijke eetavonden en andere ontspanningsactiviteiten. Denk jij ook wel eens na over geloven, wil je weten hoe andere studenten daarm e e o m g a a n of b e n je g e w o o n nieuwsgierig naar wat we zoal doen, kom dan gerust eens langs. Of bel Gert 447335 of Ryanne 438465.

VIdar Op donderdag 13 oktober zal er weer een ouderwetse vidaravond zijn. Er wordt natuurlijk voor eten gezorgd en er is een happy hour van 20.00 tot 21.00 uur. In het weekend van 15/ 16 oktober zijn de jaarlijkse Theta herfstregatta wedstrijden voor eerstejaars competitieploegen en wedstijdploegen. In dit weekend moeten wij onze n a a m hoog houden, dus kom allemaal naar Eindhoven. Op zateravond is er in de Theta loods een feest. Op donderdag 27 oktober zal er e e n l i e d e r e n a v o n d georganiseerd w o r d e n door de liederencommissie. Verdere informatie hierover volgt in de volgende Univers.

Willen alle eerstejaars die nog geen pasfoto hebben ingeleverd (voor het jaarboek) dit zo snel mogelijk doen?

Afgeven kan in de bestuurskamer.

Plato Ma 10-10 zal de inauguratie van de nieuwe leden plaatsvinden.T/m 1910 kan m e n zich m e t een jaarjaarclub opgeven bij het bestuur, inauguratie van de jaarclubs vindt plaats op di. 25-10.

Studentenzaken Openingstiiden De openingstijden van de verschillende afdelingen binnen Studentenzaken zijn als volgt: Informatiecent r u m Studentenzaken (N 24) ma. t/ m vr. 10.00-12.00 en 13.00-16.00uur.

Balie Studiefinanciering (N 24) ma. di. do. 13.00-16.00 uur. Bureau Buitenland (N 24) ma. t / m do. 13.0015.00 uur. Huisvesting Buitenlandse Studenten (N 1 of N la) ma. t / m vr. 10.00-12.00 uur. Loopbaan Advies Centrum (N 7) ma. en wo. 13.0016.00 uur, di. en do. 10.00-12.00 en 13.00-16.00 uur Studenten gevraagd voor televisieprogramma De redactie van het tv-programma ' t u s s e n e t e n en a f w a s ' ( d i s c u s sieprogramma m e t jongeren en h u n ouders) is op zoek naar s t u d e n t e n (leeftijd uiterlijk 19 jaar) waarvan de ouder(s) laag geschoold zijn, onder het m o t t o : 'je vader is arbeider en jij zit op de universiteit'. Meer informatie is verkrijgbaar bij studentendekaan Mies Hezemans, N 10, telefoon 662211.

Loopbaan Advies Centrum Ook dit s e m e s t e r organiseert het Loopbaan Advies C e n t r u m (LAG) weer verschillende activiteiten ter voorbereiding op de overstap van universiteit naar arbeidsmarkt.

Er is op dit m o m e n t nog plaats bij de volgende cursussen en bijeenkomsten: - Arbeidscontract en salarisonderhandelen(vr. 14/10,13.30- ló.OOuur) - P s y c h o l o g i s c h e t e s t s en a s s e s smentcenters(do. 1/12,13.30-16.00 uur) - Loopbaan plannen en kiezen (di.

25/10,1/Ilen8/Il,13.30-I6.30uur) - Sollicitatie-netwerken (vr. 4/11 en 18/11, 10.00- 13.00 uur) Het maandelijks spreekuur voor studenten die h u n sollicitatiebrieven willen laten beoordelen is op maandag 10/10, 14/11, 12/12 1994 en 9/1 1995.

Per keer k u n n e n vijf studenten ingeschreven worden. De sollicitatiebrief, c v . en advertentie dien je uiterlijk donderdagmiddag voorafgaande aan de afspraak op maandag in te leveren in het documentatiec e n t r u m van het LAC, zie boven.

Hier kun je ook terecht voor aanmelding voor de cursussen.

Studium Generale Archipolis Over de grenzen van arc h i t e c t u u r , g e o r g a n i s e e r d i.s.m.

FWW. Studium Generale presenteert van 12 oktober t / m 9 november een gevarieerd programma over architectuur. Uiteenlopeende aspecten zullen aan de orde komen. Wat is de i n v l o e d v a n de m o d e r n e m e d i a (another time, another space), van het vervangen van h e t p i t t o r e s k e s t a d c e n t r u m door w i n k e l c e n t r a (shopping-malls c o m i n ' out of the walls), van het selecte groepje gerenommeerde architecten (masters of the univers) die de promobuildings voor iedere zichzelf respecterende stad ontwerpen?

Een aantal prominenten uit de internationale architectuurwereld waaronder Peter Eisenman - voert in dit programma een openbaar debat over de grenzen van de architectuur en de identiteit van de stad. Andere onderdelen van het programma zijn een filmcyclus en een foto-expositie. I n f o r m a t i e : k a m e r N 20, tel 662266.

Programma Woensdag 12 oktober 20.00 uur zaal YZ 1 Metropolis speelfilm van Fritz Lang, 112 m i n , D u i t s l a n d (1927), (toegang gratis)'. Dit p r o g r a m m a wordt mede mogelijk gemaakt door Gemeente Tilburg, Wilma Bouw en Ballast N e d a m Utiliteitsbouw.

150 [aar Nietzsche Als geen ander heeft Friedrich Nietzsche (1844-1900) de richting aange-

6 OKTOBE R 1 9 9 4

wezen waarin het twintigste-eeuwse denken zich zou begeven. Met de publikatie van Die Geburt der Tragodie aus dem Geiste der Musik in 1872 begon de tragische loopbaan van Nietzsche en begon tegelijk de hedendaagse filosofie. N a t u u r l i j k h e e f t d e z e filosofie o o k a n d e r e grondleggers, maar de mijlpaal van Die Geburt markeert de eerste systematische en doelgerichte poging o m de socratische idee dat deugd, kennis en geluk hand in hand gaan, onderuit te halen.

Nietzsche kon het socratisch filosoferen niet anders zien dan als een t h e o r e t i s c h e c o n s t r u c t i e v a n de m e n s , die zijn diep gevoelde besef dat het leven tragisch en onderworpen is aan blinde krachten, al redenerend tot zwijgen poogde te brengen. De v e r s c h r i k k i n g e n van h e t bestaan konden volgens Nietzsche niet worden o n t k e n d ; zij k o n d e n hoogstens leefbaar worden gemaakt door een w a a r a c h t i g tragische kunst. Slechts als een esthetisch fen o m e e n is het leven vol te houden.

Kunst betekent in dit geval bij uitstek muziek, die op andere k u n s t e n voorheeft dat ze de m e e s t directe expressie van de essentie van h e t bestaan is. En de grote kunstenaar die voor de nieuwe waarachtig tragische kunst kon zorgen was al geboren: Richard Wagner.

In de oudheid had Nietzsche de tragische k u n s t aangetroffen m haar meest ideale vorm: die van de Griekse tragedie. Zijn geniale duik m de psyche van de Griekse tragediekunstenaar m o n d t uit in de hoopvolle verwachting dat het Wagneriaanse m u z i e k t h e a t e r h e t begin van een nieuw, 'tragisch' tijdperk mag inluiden.

Ter gelegenheid van Nietzsches 150e geboortedag organiseert Studium Generaeen programma, waarop onder andere 'de geest' van de muziek in Nietzscheaans perspectief aan de orde komt.

Donderdag 13 oktober 13.30, zaal YZ 1, 13.30-14.30 De geboorte van een genie uit de geest van de m u z i e k .

Lezing m e t muziek door H. Jessayan over Nietzsche en de muziek.

14.45-15.30: Lust en Leed; Nietzsches poëzie en proza. Performance m e t muziekfragmenten door Christian Krijnen en Mariëtte Willemsen.

Expositie-commissie zoekt studenten en medewerkers De 'Expositie-commissie', een subcommissie van de commissie Studium Generale, zoekt uitbreiding.

De Kunstclub heeft tot taak om de exposities die S t u d i u m G e n e r a l e organiseert voor de aulafoyer in gebouw A en de expositiegang in gebouw S en incidenteel voor in de bibliotheek voor te bereiden. Daarnaast assisteren zij bij het inrichten van de exposities. De huidige samenstelling van de Kunstclub bestaat uit enkele medewerkers van het Bureau Studium Generale, enige personeelsleden van de KUB en een aantal studenten. Medewerkers en studenten die belangstelling hebben voor k u n s t in de r u i m s t e zin (literatuur, beeldende kunst, fotografie, mode etc.) worden uitgenodigd contact op te n e m e n m e t Conny van de Linde, Bureau Studium Generale, Kamer N 2 1 , tel. (01366)2082. Econoom, filosoof, jurist, lettrist, socioloog, psycholoog, iedereen is welkom.

Sport

T.S.S.V. Excallbur ( s c h e r m e n ) Alle leden worden uitgenodigd voor de A.L.V. op donderdag 13 oktober op het sportcentrum, aanvang 19:00 uur. Tevens is binnenkort de activiteiten kalender bekend, let dus goed op h e t m e d e d e l i n g e n b o r d en de U n i v e r s . Meer info bel Lawrence (366960).

Lacoste (tennis) Tastou. Er is nog plaats vooor het introductieweekend! Voor slechts f 65,= (incl. drank en eten etc) wordt je als een god in Frankrijk verwent.

Bel Stefan (431665) en je bent er op 7, 8 en 9 okt. bij. Op 13 en 14 okt. is het interuniversitair tennistoernooi in Rotterdam Kosten f 50,= bel Martine (438320). Donderdagavond tennissen? Bel Astrid (361673) m a a r even. ALV31 oktober met aansluitend gratis feest in 't Ministerie. 27 oktober nieuwe leden toernooi, bel Martine nog maar even. Tastou.

Tarantula (rugby) Wou je nog lid worden? Dan moet je wachten tot volgend jaar. Agenda: 7,8 en 9 okt. Intro-weekend: 12 okt.

Lustrumtraining: 15 okt. Revolutionair Oud-tegen-Nieuw (wat zoals gewoonlijk door de N i e u w e Ballen wordt gewonnen). Vervolgens de reguliere competitie. Opgeven bij Bart Opnaaien (680345).

Camelot (handbal) Op dinsdag 11 oktober wordt er een bowlingavond georganiseerd. Aanvang: 20.00 u u r . A a n w e z i g zijn.

19.45 u u r in b o w l i n g c e n t r u m Brim o n aan de Spoorlaan. Kosten:f 7.50, dit is inclusief een drankje in ons c l u b c a f é T o x a n d r i a na a f l o o p .

Schrijf je in op een training of bel Dion of Patrick. We k u n n e n natuurlijk ook n i e u w e leden gebruiken.

Naast handbal is er plaats voor vele a c t i v i t e i t e n , zoals een carnavalsavond, videoavond en een barbecue.

Zowel nationale als internationale toernooien. In maart organiseren we er zelf een. Als je meer informatie wilt hebben, dan k u n je ook Charles (637171), Patrick (681949) of Dion (552594) bellen.

menu Periode 10 t/m 14 oktober

maandag 10 oktober schotse boemsoep of heldere kippematssoep gehaktscfinitzel of runderlapje met bloemkool of rade bietjes pommes c^cor0e5 Qf gekookte aardappelen Veg schnitzel, bloemkoo pommes décorees Luxe- entrecóte au potvre

dinsdag 11 oktober bonensoep of chmese kippesoep kalkoensteak of peperburger met

Sportcentrum Open week Heb jij ook een vriend of vriendin die nog geen sportkaart heeft en er eigenlijk misschien wel een wil hebben, maar nog niet zeker weet of ze de training leuk vindt ? Of ben jij zelf zo iemand? Dan krijg je nu de kans o m een keer die training te proberen, zonder dat je gevaar loopt weggestuurd te worden omdat je geen sportkaart hebt. Het Sportcentrum heeft namelijk in de week van 10 t/ m 14 oktober een z.g.n. Open week.

In deze week zijn alle trainingen en lessen vrij toegankelijk (m.u.v. de cursussen) voor iedereen. Sportkaart is niet nodig. Dit is dus de ideale gel e g e n h e i d o m te kijken of je die sport, les of training leuk genoeg vindt om dat elke week te k o m e n doen. In die week kun je je ook nog inschrijven voor de week van pendragon (zie elders op deze memo-pagina).

Herfstvakantie De week van 17 t / m 21 oktober is er herfstvakantie. Dit houdt voor het S p o r t c e n t r u m het volgende in. Er zijn geen trainingen, lessen, cursussen en i n t e r n e c o m p e t i t i e s . Keep moving gaat wel door. Overdag is er vrije sport mogelijk, 's avonds is er toernooi in het kader van de week van pendragon (zie elders op deze memo-pagina).

Schaatsen

pepers aus schorseneren of spruitjes plates frites af gekookte aardappelen Veg. sojaburger, pepersaus. spruitjes. gekookte aardappelen Luxe. varker^shaas roomsaus

woensdag 12 oktober erwtensoep of heldere taugesoep babi pangang, tjap t/oy, saté. njst, kroepoek, atjar of bamlapje speraebonen, gekookte aardappelen Veg. babi pangang van tafioe. tjap tjoy, kebao. iijSt, kroepoek, atjar Luxe- cordon bleu

donderdag 13 oktober toscaanse tomatensoep of oxtail daire tartaartje of slavink met viensaus gemengde groenten of postelein gebai-^i'en of gekookte aarj appelen

Veg. cordon bleu, uiensuas postelein. gebakken aardappelen Luxe: biefstuk

vrijdag 14 oktober kernesoep of rundUeessoep gebakken vis met cocktailsaus of ragoütscbmtzel met keniesaus wortelen of doperwten frites, njst afgekookte aardappelen Veg. socijsjes, kemesaus, wortelen. doperwten rijst Luxe. scholroHetjes met rode zalm <n garnalensaus

De schaats-training in de Pellikaan hal m Tilburg (vrijdag 12.45-13.45) start vanaf vrijdag 7 oktober. De schaats-training in Eindhoven (Donderdag 14.00- 16.00 uur) start na de harfstvakantie (donderdag 27 oktober) Parcival ( a t l e t i e k ) Parcival, de Tilburgse Studenten Atletiekvereniging, is op zoek naar jou.

Vind jij atletiek ook zo'n mooie sport ? Kom dan gerust eens langs op de baan of in het bos. De trainingen worden gegeven voor alle niveau's.

De trainingstijden zijn als volgt: maandag van 19.30 tot 21.00 baan , woensdag van 16.45 tot 18.00 - baan, donderdagvan 15.30 tot 17.00-bosloop, vrijdagvan 16.45 tot 17.00 op de baan. Eind oktober (30 en 31) is er weer het oergezellige clubweekend, dus grijp nu je kans om dit fantastische w e e k e n d mee te m a k e n en word nu lid!!

Trimmen Is jouw conditie 0,0 of minder? Kom dan nu in aktie en k o m t r i m m e n !

Elke dinsdag van 16.45 uur tot 17.45 u u r is er een gezellige groep aan het bewegen in de Warande [bos achter de KUB). Verzamelen is o m 16.45 uur op het Sportcentrum. Het 'trimuurtje' staat o.l.v. twee ervaren Parcivalleden. Gezellig theeleuten na afloop! Voor meer info k u n je Sandra bellen (421401).

Party-Restaurant 'De Nieuwe Hoef' Tiendhoeve anno 1641 Gelegen in hel landgoed GORP EN ROVERT' Een anneke iokatie in een schitterend natuurgebied.

Exclusief voor besloten gezelschappen van 30 tol 150 personen.

Maakt u eens een vrijbhjvende afspraak met ons, zodat wij u rond kunnen leiden door deze unieke Iokatie en u kunnen vertellen over onze vele mogelijkheden...

pariy-hoeve de schaapjes oisierwijk sedreefi 2 5076 na haaren ld (0/3)345675/348824

pariy-hoeve de nieuwe hoef 'gorp' aan de ley I 5051 pp goirle lel. (013) 345675/348824

m

UrSriVERS i a

Een eerstejaars studente aan de universiteit vertelde mij: '...Maar het ergste is natuurlijk de eenzaamheid weet je wel. Overdag, op de universiteit, gaat het wel, dan heb je immers al dat rumoer om je heen, en nu en dan is er wel 'ns iemand tegen wie je wat kan zeggen, al is het over de cursus of over de prof, en buiten is het licht en zo, maar 's avonds is het echt heel erg, dan zit ik hier alleen in m'n kamer en het wordt steeds vroeger donker en ik zit hier dus heel alleen en ik verveel mij. Ik probeer te studeren maar de verveling is sterker en langer dan een uur of twee studeren zit er niet in. Je kan zeggen: lees 'ns een roman of zoiets, maar ik ben niet zo'n lezer. En een televisie heb ik niet, daar heb ik geen geld voor. Trouwens, er is toch niets op televisie.

Naar het café gaan, daar hebik ook het geld niet voor en bovendien zit ik niet graag in cafés. Ik weet nooit wat ik in cafés tegen andere mensen moet zeggen, ook niet als ik wat gedronken heb. Als ik drink word ik nog ziek ook.

Kotsen en zo, je weet wel. Nog een andere reden waarom ik zo weinig mogelijk naar het café ga is dat ik vind dat ik lelijk ben. Ik heb altijd het gevoel dat iedereen naar mij kijkt omdat ik zo lelijk ben. Daarom ook dat ik geen vriendje kan krijgen. Mannen vinden mij te lelijk, daar ben ik zeker van. Mijn borsten zijn te klein. Hier, moet je kijken: hoe klein ze zijn. Vind je ze niet klein? Hoe dan ook, zelf vind ik Jaargang 2, aflevering 6 dat ze klein zijn. En m'n benen zijn te kort. En m'n haar, dat was ik soms om de andere dag, maar het blijft er vet en dood uitzien. Nee, echt waar, ik ben gewoon te lelijk om in cafés te zitten. En angst. Ik heb altijd angst. Angst dat ik de verkeerde dingen zal zeggen. Dat ik de verkeerde mensen zal ontmoeten. Dat ik op het toilet van het café zal verkracht worden. Door een of andere pervert die er net op kickt dat ik zo lelijk ben. Angst dat ik op weg van het café naar m'n kamer ineens ziek word, en neerval op straat, en niemand zich om mij zal bekommeren. M'n vader was ook zo'n angstig type, ik denk dat ik het van hem heb. Een paar jaar geleden is hij gestorven. Het is alsof iedereen hem nu al vergeten is. Ik niet, ik denk nog iedere dag aan hem, echt waar, maar de rest van de wereld is hem nu al vergeten. Ik zou willen dat ik kon zeggen: m'n vader zou trots zijn mocht hij weten dat ik nu naar de universiteit ga. Maar als ik dat zou zeggen zou ik liegen. Het zou m'n

russefrmns is deze weel<iziel<^

Wat vinden buitenstaanders van hun tijdehjk verbhjf aan de KUBi Deze week Per Riendebaek (25), uit Odense (Denemaiken), student European Study Program

6 OKTOBER 1994

vader niets kunnen schelen of ik wel of niet naar de universiteit ga. Hij hield niet van mij, daar ben ik zeker van. Nochtans lijk ik zo erg op hem. Waarom hield hij niet van mij, terwijl ik echt waar zo erg op hem lijk? We hadden dezelfde angsten. Dezelfde korte benen. Hetzelfde moeilijke haar. Dezelfde manier van reageren op alcohol. Kotsen. Soms kots ik ook als ik nuchter ben, wist je dat? Gisteravond, bij voorbeeld. Toen zat ik hier, net als nu, maar dan helemaal alleen, in m'n kamer, te vechten tegen de verveling en naar de muren te staren en te denken aan van alles, en toen ineens moest ik kotsen. Ik had nochtans gezond gegeten. Een slaatje. Niks gedronken. En toch, ineens, kotsen. In m'n eentje. Begrijp jij dat? Eigenlijk heb ik nooit geluk in m'n leven. Ik studeer nu wel psychologie, maar ik houd helemaal niet van psychologie heb ik na een paar weken ondervonden, [e zal zeggen: verander van richting, maar ik denk niet dat dat kan, midden in een academisch jaar van richting veranderen. Daarbij, ik zou niet weten welke richting ik zou moeten kiezen. Ik dacht dat psychologie de enige richting was die me zou bevallen, maar ik heb het mis: de psychologie bevalt me net zo min als om het even wat. Het liefst van al zou ik dood zijn, dan was ik tenminste van de verveling af. Maar liever nog dan dood zou ik graag mooi zijn. Oké, m'n borsten kan ik laten vergroten, maar m'n benen? Kan je je benen laten verlengen?

Nee toch. Bovendien heb ik geen geld om m'n borsten te laten vergroten. In m'n jaar zitten een paar meisjes met van die grote borsten en van die lange benen, je weet wel. En dik blond, glanzend haar. Ik heb zin om eent j e van hen uit te kiezen en haar te vermoorden. Zou ik lesbisch zijn, denk je? Ik heb soms het idee dat ik lesbisch ben. Als ik masturbeer denk ik wel eens aan meisjes, maar ook aan jongens. Maar de kwestie is dat ik heel zelden masturbeer. Ik vind mezelf niet aantrekkelijk genoeg om veel te masturberen.

Nee, echt waar, ik ben gewoon te lelijk om te masturberen. Weet je trouwens wat ik gisteren ontdekt heb? Een gezwel in m'n nek. Je moet 'ns kijken. Zo'n heel raar gezwel in m'n nek. Kijk nu godverdomme toch eens!'

Ik deed haar haar opzij en keek naar haar nek. Daar was inderdaad een gezwel. Wat moest ik zeggen? Op den duur zei ik dan maar: 'Je hebt gelijk. Daar is een gezwel. In je nek. Maar als je haar erover hangt kan niemand het zien.'

'Nee, maar iedereen kan m'n haar zien,' zei ze, 'dat is even erg. Jezus wat heb ik vettig, lelijk haar. Vind je niet?' 'Ja,' zei ik. 'En m'n borsten? Vind je niet dat ik veel te kleine borsten heb? En veel te korte benen?' 'Ja,' zei ik. Ze werd enorm geil van m'n bevestigingen. Op den duur wist ze me zo ver te krijgen dat ik haar ontmaagdde. Ik denk dat het een meisje is dat het nog ver zal schoppen in het leven en de maatschappij.

'De KUB-campus bevalt me goed, alles wat je nodig hebt zit m de buurt Het eten in de mensa is met echt lekker, maar als het moet kun je er eten Verder maak ik maximaal gebruik van het sportcentrum ik squash regelmatig, zit op handbal, volg het fitness-programma en doe aan keep moving 'In Denemarken ben ik bezig met een Masters-opleidmg m Europese eco nomie en het ESP sluit daar mooi bij aan Eerst volgde ik hier ook nog een cursus Nederlands maar daar ben ik na een week mee opgehouden Ik kan zeggen, 'hoe beet je enhoe spel je dat' en dat is genoeg om je hier te redden

'Ik woon m een studentenhuis m het centrum Het huis heeft een wat je noemt eiglevendige keuken de koel kast loopt bijna weg van al het ongedierte dat erin zit Erg smerig, vmd ik Wat me er wel bevalt is dat ik geen televisie heb, dat geeft me de tijd om allerlei andere dingen te doen

'Naast een beurs die ik kreeg om naar het buitenland te gaan ontvang ik dit jaar 2000 gulden per maand aan studiebeurs In Denemarken krijg je van de staat zes jaar lang 1000 gulden per maand, maar omdat ik vorig jaar veel werkte en dus toen dat geld niet nodig had, knjg ik nu het dubbele Terwijl hier op de studiebeurs wordt bezuinigd denkt men er m Denemarken juist over om studenten een jaar langer beurs te geven Waarom protesteren jullie niet' Er is m Nederland toch ook een ouderenpartij, waarom richten jullie geen studentenpartij op?

'Tijdens de herfstvakantie ga ik naar Denemarken, naar mijn vriendin en haar kinderen Die mis ik heel erg Hier heb ik alleen dit beestje om mee te slapen Hij heetHu7iu/is en waar ik ook naar toe ga, hij reist mee Vlak voor kerst ga ik definitief terug naar Denemarken Het eerste wat ik dan moet doen IS mijn appartement schoonmaken, dat staat namelijk al die tijd leeg ' [Tekst fiska 't Mannetje, foto Stef

Gisteravond , vertelt hij wegl kend, 'hebikeenBekeunnggeh gen, en ik vond het nog prett ook' ZIJ schuift haar ontbijtbon je aan de kant, fronst haar wen brauwen en weet niet of ze me lachen of niet fe weet dat ik altijd zonder IK fiets, maar nog nooit heeft et agent daar iets van gezegd H was een jonge kerel, mi'isch had hij mets beters te doen l fm, of ik me kon legitimere vroeg ie en of ik wel besefte i automobüisten me zo met konit zien Dat soort dingen Ikhi keurig geantwoord en hem mn naam en adres gegeven Maan het moment dat hij zich voorovt boog om die bon te schrijveni beurde er iets vreemds ' HIJ pauzeert om de juiste wooü te zoeken, zij slaat haar bet over elkaar m afwachting van it komen gaat 'Opeens vond ik die agent a

(HB, te Gent)

Staanders

'Het eerste wat ik dacht toen ik op de KUB arriveerde was Tilburgers zijn grote leugenaars 'de beste bibliotheek van de wereld' is echt over dreven Overigens zit ik iedere dag m de kelder van die bibliotheek te studeren Het heeft wel wat, vind ik, om er met allemaal studenten hard aan het werk te zijn Deze week heb ik, na een maand, eindelijk mijn KUB-kaart ontvangen Vanaf nu kan ik dus de computers gebrui ken en wat belangnjker is het P mail-programma

Agent

A

Schellekens]

trekkelijk Hij had van dic ko blauwe ogen en zo n lichte ra blos op zijn wangen Ik heb not eerder naar poli ti elderen gekek maarplotsehng viel me op hoe\ zijn hemd was Die venthadffi jasje aan, weet je, en op de een andere manier wonden zijn i haarde armen onder die koP mouwen me op Diemanstiaaï een soort vanzelfsprekende kuil uit Die armen de riempjesYi zijn wapenstok, zijn pistool eni nonchalante blik waarmeei naar me keek Snap jei Zonder op te kijken neemt hij e slok koffie Geamuseerd ziet hoe hij zenuwachtig heen enm zit te schuiven Ik voeldemezo nsloebermmi t shirtje, met mijn afgetiap schoenen en mijn oude fiets l ik schaamde me voor mijn bui je Ik hoopte dat hij dat m l donker met zou zien Maar i was net ofhij me alles vergaf ft hij het helemaal niet erg vondi ik vette haren en een buikjeh Alsof hij me voor veel meet h kunnen straff en Nuvoeldehet hij me uit goedheid alleen fflfl» straf gaf om mijn kapotte fui licht HIJ had op dat moment i les met memogen doen Alles H mee kunnen nemen naar het bt reau Hij had me zelfs zijn hani boeien om mogen doen Ofit mogen slaan, met die sterke ismen Maar bijschreef alleen met m zijn boekje Ik vond het eip lijk jammer dat hij weer in zii auto stapte en wegreed Opeet stond ik daar, met mijn bonneti op de stoep Volgens mij heb i zelfs nog dankuwel tegen diertn gezegd ' Met geloken ogen wacht hi]» haar woorden van afkeuring MO" ZIJ zwijgt, met een glimlach w vertedering om haar lippen