1993 10 14

Weekblad van de K a t h o l i e k e

ÜNIVER wt

Dyslexie op Wetenschapsdag

Universiteit

Bisschoppen willen gesprek met moraaltheologen

De Nederlandse bisschoppen willen gaan praten met de vaderlandse theologen. Aanleiding is de encycliek Veritas Splendor die vorige week het licht zag. Het is precies wat prof. dr. K. Merks, decaan van de theologische faculteit en moraaltheoloog, ook wil. Als het gesprek tenminste gaat over inhoudelijke zaken en niet over wie het voor het zeggen heeft.

'Ik hoop dat er een verdiepende discussie komt waardoor de contacten tussen theologen en bisschoppen geïntensiveerd worden. Zodat we in staat worden gesteld duidelijk te maken wat ons beweegt', zegt Merks.

Volgende week geen Univers Vooi de vrouw die twee lezingen wilde volgen, kwam het wat slecht uit: ze waren op hetzelfde tijdstip gepland. Geen nood: volgend jaar zal het programma van de Wetenschapsdag er hoogstwaarschiinlijk weer hetzelfde uitzien. Nagenoeg hetzelfde als vorig jaar trouwens. Verrassend was de bijdrage van de juristen, dit jaar. Een nagebootste rechtszitting, waarbij een dronken rijder in het beklaagdenbankje stond, lokte veel reacties uit een volle zaal los. Ook de vakgroep Psychologie, waar men aan den lijve kon ondervinden hoe onderzoek wordt gedaan naar dyslexie (foto), trok veel belangstelling.

[Foto: Erik van der Buigt]

Meer dan flexibel genoeg Flexibel personeel, meer tijdelijke aanstellingen en minder zekerheden. Dat zijn de trefwoorden van de VSNUwerkgroep die zich boog over de arbeidsvoorwaarden. De KUB pakt de discussie op en de vakbondsman is tegen.

Een wonderkind aan de zelfkant Pier Paolo Pasoloni was een geniaal filmer die de lichamelijkheid centraal stelde. Zijn voedingsbodem: sloppenstegen, criminele wijken en nachtelijke stranden met schandknapen.

11

Decanen reageren positief op verkenningsrapport natuur- en mÜieustudies Het onlangs verschenen rapport over de haalbaarheid van Natuur- en milieustudies aan de KUB is door de decanen van de vier betrokken facuheiten positief ontvangen. Vraagtekens zijn er wel, met name over de organisatie van dit project en over de beschikbare middelen.

In zijn rapport bepleitte milieuverkennerprof. dr. ir. D. de Zeeuw voor een door de faculteiten te dragen milieucentrum. Deze zou het multidisciplinair onderzoek van de grond moeten tillen en het onderwijs (elke faculteit zou een eigen milieu-afstudeerrichting moeten krijgen) gaan coördineren.

'Het advies van De Zeeuw bevat heel goede argumenten om meer aandacht te besteden aan natuuren milieustudies aan de KUB. Dat is een goed uitgangspunt voor de nadere invulling van een dergehjk

Beenmode van elk nivo voor iedere 'beurs' Helmond, Eizaspassage 8, Telefoon 04920-26239

Tilburg, Emmapassage 10, Telefoon OI3-3M276

" adriënne . heijmans

programma', aldus de eerste reactie van prof. dr. M. Groenhuijsen, decaan van de rechtenfaculteit.

Groenhuijsen is in het algemeen positief over de haalbaarheidsstudie.

'Het is een goede gedachte om binnen de verschillende faculteiten afstudeerrichtingen natuur en miUeu op te zetten. Dat is het eenvoudigst uit te voeren, mits er geld komt.'

Ook over de plannen om een multidisciplinair onderzoekprogramma op te zetten is Groenhuijsen positief. 'Het is een goed initiatief dat een eerlijke kans moet krijgen en waar duidelijk in moet worden geïnvesteerd.' Hoeveel er moet ' worden geïnvesteerd kan Groenhuijsen nu nog niet aangeven, 'dat hangt af van de organisatorische invulling die aan het programma wordt gegeven.' De decaan vindt verder dat het beroepsperspectief onvoldoende is uitgekristalliseerd.

'Uit de studie wordt me niet duidelijk aan wat voor categorie afgestudeerden de markt nu precies behoefte heeft, bijvoorbeeld of het om banen gaat in de publieke of in de private sector. Daar zijn meer gegevens over nodig.'

Prof. dr. G. van Roermund, decaan

Brabant

In verband met de herfstvakantie verschijnt Univers volgende week niet. Het volgende nummer komt uit op 28 oktober. Mededelingen en matsertjes daarvoor kimnen tot uiterlijk donderdag 21 oktober aangeleverd worden.

bij de faculteit Filosofie, vindt dat de KUB in principe moet investeren in natuur- en milieustudies, maar ook hij heeft nog tal van vragen over met name de organisatie.

'Natuur- en milieustudies zijn één van de weinige groeimogelijkheden van de KUB, en van die mogelijkheid moeten we ten volle gebruik maken.' Voor Van Roermund is onduidelijk wie de kar moet gaan trekken. 'Niet dat ik daar een specifieke voorkeur in heb, maar het moet wel eerst duidelijk zijn voor we er aan gaan beginnen.' De filosofendecaan vindt dat het rapport erg weinig aandacht besteedt aan samenwerkingsmogelijkheden met andere universiteiten en dan met name de technische universiteiten. 'Die paragraaf is wel erg kort, en kan wellicht verder worden uitgewerkt.'

Lees verder op pagina 3

Volgens de decaan is de afstand tussen theologen en bisschoppen in de loop der tijd te groot geworden.

'De encycliek suggereert dat de bisschoppen ons niet streng genoeg aanpakken. Ik denk echter dat het waar is dat veel bisschoppen te weinig toegang hebben tot hun theologen, h u n d e n k e n en de achtergronden daarvan. Dat zou moeten veranderen, bijvoorbeeld met regelmatig terugkerende studiedagen over brandende onderwerpen. Maar dan wel echte werkbijeenkomsten. Het moet meer zijn dan alleen een beleefdheidsbezoek.'

Lees verder op pagina 3

Afgestudeerde psychologen ongeschikt voor arbeidsmarkt De huidige vierjarige doctoraalstudie Psychologie is te kort om studenten op te leiden tot zelfstandig psycholoog. Afgestudeerde psychologen zijn onvoldoende voorbereid op zelfstandige praktijkbeoefening en op wetenschappelijk onderzoek.

Uitbreiding met een aantal vervolgopleidingen is daarom noodzakelijk.

Dit schrijft een commissie van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), de beroepsvereniging voor psychologen, in een advies over de toekomst van de studie psychologie. Het gebrek aan praktijkervaring en wetenschappelijke kennis is volgens de commissie een regelmatig terugkerende klacht van en over jonge psychologen. Ook toen de studie officieel vijf jaar duurde was de opvatting reeds dat psychologen niet meteen zelfstandig aan de slag konden. Enige jaren praktijkervaring onder deskundige supervisie werd als een noodzakelijke voorwaarde beschouwd.

Lees verder op pagina 2

Seks in de literatuur Verfijnde, welhaast verstilde erotiek zoals de Franse schilder Henri Matisse die met enkele streken van zijn penseel vereeuwigde, lijkt bij jonge auteurs op de achtergrond gedrongen. Schrijver Ronald Giphart bijvoorbeeld, die samen met Hermine Landvreugd op een Studium Génerale-bijeenkomst over seks en verleiding in literatuur en film spreekt, verkiest de rechttoe-rcchtaan methode. Net als in de verhalen van Landvreugd worden de dingen doorgaans onverbloemd bij h u n naam genoemd. Toch menen

beide auteurs dat seks voor hen een soort metafoor (dat woord vermijden ze zelf liever) is om het moderne leven scherp te tekenen. Een interview met twee in de kritiek verguisde auteurs op de middenpagina's.

14 oktober 1993

lUNIVKRSl:!

N I E U W S

Onderzoek naar milieuvriendelijke computers

P

R

E

M

I

E

R

G R A N D

C R U

Computers en printers bevatten veel kunststoffen en zware meta­ len die, wanneer ze worden afge­ dankt, sterk belastend zijn voor het milieu. Tussen de verschillende PC's zitten er echter aanzienlijke verschillen. Daarom onderzoekt het rekencentrum op dit moment welke PC's de minste milieuschade veroorzaken, met de bedoeling die begin volgend jaar, wanneer men overgaat op een nieuwe PC­lijn, te gaan gebruiken. In de loop van de­ cember verwacht men een keuze te kunnen maken.

Het zoeken naar de minst milieu­ schadelijke computers is onderdeel van het milieubeleid van het reken­ centrum. Dat gaat er van uit dat bij de aanschaf van nieuwe materialen wordt gekozen voor zo min moge­ lijke schadelijke stoffen.

Het rekencentrum wil ook het vrij­ komende chemisch afval inza­ melen en laten verwerken. Voor de zomer werd al besloten een inza­ melsysteem op te zetten voor prin­ terlinten, volgens drs. S. Veling, directeur van het rekencentrum, het meest vervuilende element verbonden aan het computerge­ bruik. Veling heeft de indruk dat die inzameling uitstekend werkt. 'Er belandt geen enkel lint meer in de gewone prullenbak. Mocht dat wel gebeuren dan halen de schoon­ maaksters het eruit en deponeren ze alsnog in de speciale inzamel­ bakken.'

Voor de 'versleten' computers wordt op dit moment eveneens naar een inzamelsysteem gezocht. Vol­ gens Veling gaat dat wat moeilijker, omdat een aanzienlijk deel van de computers die de KUB niet meer gebruikt, 'op de studeerkamer van de medewerkers terechtkomen. En op wat er dan gebeurt hebben wij geen zicht meer.' [Mf]

Vervolg van pagina 1

Commissie hekelt opleiding Psychologie Slechts voor enkele specialisaties, zoals klinische psychologie, bestaat nu een vervolgopleiding in de twee­ de fase waarin deze ervaring kan worden opgedaan. Zo'n tweede fase is volgens de commissie ook nodig voor kinder­ en jeugdpsychologen, beroepskeuzepsychologen en do­ centen psychologie. Zo niet, dan 'ontstaat het gevaar dat psycholo­ gen op onprofessionele wijze met psychologische problemen om­ gaan'.

De lengte van de vervolgopleidin­ gen varieert van anderhalf tot vier jaar. Alleen studenten met hoge cijfers en de juiste motivatie kun­ nen naar de tweede fase, aldus een toelichting van NIP­medewerker R. Baneke. De capaciteit wordt af­ gestemd op de arbeidsmarkt. In sommige gevallen betekent dat dat nog maar zo'n tien procent van de kandidaten wordt toegelaten.

De eerste fase blijft in de plannen van de commissie beperkt tot een basisopleiding, waarmee een psy­ choloog volgens Baneke aan het werk kan als gedragswetenschap­ per die zich bezighoudt met beleid ofmanagement. De'echte'psycho­ logen komen alleen nog uit de twee­ de fase. 'Een tweedeling in de afge­ studeerden is onvermijdelijk', aldus Baneke. De commissie wil in de eerste fase drie varianten invoeren; een wetenschappelijke, een toege­

■h^!'cr

Paul Mijksenaar is hoogleraar Vormgeving van visuele informa­ tie. Zijn collectie kaarten en plat­ tegronden zijn het hoofdbe­ standdeel van de reizende tentoon­ stelling Maps, zo vertelt Delfts Delta. Ter gelegenheid van deope­ ningkwam allesweter Boudewijn Büch een praatje houden. 'Para­ guay is nooit behoorlijk in kaart gebracht. Toen de oorlog tussen Bolivia en Paraguay dan ook uit­ brak, vocht men maar wat in het wilde weg. Daarna wist men tij­ dens het vredesoverleg eigenlijk niet wat te doen, waar de nieuwe grenzen moesten worden gete­ kend, omdat beide landen niet wisten waar de oude grenzen la­ gen. ' Büch verhaalde verder over een collector's item: een atlas van De Bezige van Nederland uit de jaren vijftig. In die atlas zijn de samenstellers de hele stad Utrecht vergeten. In het Delftse Techniek Museum zijn tot en met 26 novem­ ber allerlei heel excentrieke kaar­ ten te zien.

Folia besteedt aandacht aan RTL 5. Vier UvA­medewerkers vellen hun oordeel, en dat is tamelijk vernietigend (een 5,3 als eindcijfer, onder Ned 1 en 2). Wel vinden de vier kijkers dat de UvA een deel vanhaarbudget voor reclamespot­ jes zou moeten overhevelen van de publieke omroep naar RTL 5.

De UK van Groningen meldt dat Met een cursus van vier middagen in november wil de KUB de twijfelaars studenten te leren ervaren dat ze er bepaalde hoogleraren in het Hoge in de propedeuse een handreiking bieden voor een eventuele overstap in niet goed aan doen verder aan een Noorden niet zijn gediend van al hun studie. Petra van Nimwegen, studie­ en beroepskeuzeadviseur bij de universiteit te studeren.'Door stu­ te familiaire omgangsvormen. Een afdeling Studentenzaken: 'Het is een tendens dat studenten al na één of denten erop te wijzen dat sommige student die een professor Bouma twee maanden aan hun keuze gaan twijfelen. Vanwege de toegenomen HBO­opleidingen beter aansluiten aansprak met 'mijnheer Bouma' studiedruk, ben je verplicht meteen goed te zitten.' bi) hun capaciteiten, daarom een kreeg als repliek: 'Dat is mijn grotere garantie bieden op een ple­ broer'. In de vakgroep Anatomie zierige studietijd, en na afloop wel is zelfs een schrijven Tijdens haar spreekuren ontmoet­ niet te moeilijk voor mij?' rondge­ te'Tari NimVegen onlangs een stu­ Een ander deel van de doelgroep degelijk een diploma bieden waar stuurd. De nieuwe hoogleraar dent die al na één dag colleges aan onderstreept een andere tendens: je op de arbeidsmarkt wat mee Holstege'wilingaande heden niet zijn keuze begon te twijfelen. Een dat scholieren er in toenemende kunt, weet Van Nimwegen regel­ meer getutoyeerd worden door uitzondering, dat wel, maar dat te­ mate alles aan doen om een zo hoog matig de drempels te slechten. studenten en personeel, die (nog) genwoordig snel aan de bel wordt mogelijkeopleidingtevolgen, soms Mocht haar cursus succesvol wor­ niet een academische graad heb­ getrokken wanneer een student het indruisend tegen hun capaciteiten. den, zal een leegloop van de KUB bengehaald'. Uitzonderingen blij­ idee heeft fout te zitten, is een feit. Dit omdat een universitaire studie uitblijven, aldus Van Nimwegen. ven, heel clement, mogelijk, indien Vanwege de tempobeurs en beperk­ door de bank genomen nog steeds Goed, een aantal mensen heeft 'door hem op persoonlijke basis domweg een ver­ anders wordt bepaald'. Holstege te inschrijvingsduur, stelt Van het beste visite­ keerde keuze ge­ vindt 't niet prettig datzijn decreet Nimwegen, is het van toenemend kaartje op de ar­ maakt, maar de bij de krant terecht is gekomen, belang om snel een goede keus te b e i d s m a r k t is.

'Opleidingssysteem meesten z i t t e n maar verdedigt zich door te vertel­ maken.

Soms wordt in wel goed, en heb­ len dat deze etiquette in zijn Rot­ Van haar doelgroep ­ tachtig prope­ deze gevallen een KUB gebaat bij ben er veel voor terdamse tijd niet meer dan nor­ deusestudenten op jaarbasis ­ zit capaciteitstest om binnen maal was. grofweg geschat ongeveer de helft afgenomen. Van mensen die achter over de KUB te blijven. wel degelijk op de goede plek. Die N i m w e g e n : En dat er af en toe Mare (Leiden)interviewt een sino­ iiun studie staan' groep is erbij gebaat door te zetten, 'Maar vaker is de eens iemand van­ loog die tot 1964 zeventien jaar dieper in de stof te duiken om er wat mindere ca­ wege haar inspan­ lang niet naar China mocht. Prof gaandeweg achter te komen wel paciteit niet dr. Erik Zürcher gaat met pen­ degelijk bezig te zijn met een inte­ doorslaggevend. Of je succesvol ningen vertrekt, dat komt de KUB sioen, en ter gelegenheid daarvan alleen maar te goede.

'Het oplei­ ressant vakgebied. Vaak is hier spra­ bent of niet, hangt meer samen met haalt hij herinneringen op. Hij ke van motivatieproblemen, van je inzet en met je studiehouding.' dingssysteem is meer gebaat bij begon Egyptologie te studeren, aanloopproblemen. Van Nimwe­ Uit ervaring weet Van Nimwegen mensen die achter hun studie staan maar daar was hij de enige. Bij dan bij mensen die tegen heug en gen: 'Soms hebben ze niet verkeerd dat studenten die hun zinnen heb­ Sinologie waren al twee studen ten, gekozen, maar staat de motivatie ben gezet op een universitair diplo­ meug hun opleiding volgen.' [PvdB] dus dat was gezelliger. In zijn der­ niet helder voor ogen. Of worden ze ma, slechts met moeite tot een de studiejaar nam Mao Tse Toeng geconfronteerd met een onderwijs­ overstap naar het HBO zijn te be­ de macht over, en hoorden de stu­ ♦ Veel twijfelaars In de collegebanken. systeem dat opeens als wel heel wegen. 'Ik probeer met opdrachten denten zowaar wel eens wat over anders wordt ervaren dan dat van het ontdekkingsproces te starten, [Archieffoto: Rien Siers] China. Pas na zijn promotie be­ hun vwo­periode. Dan krijg je een zocht Zürcher China. 'Mijn eerste paniekreactie: kan ik dit wel? Is het indrukwas:God,hetbestaatecht!'

Nazijn trip startte hij met 'moder­ ne Chinese studies'in Leiden. Hij heeft een waarschuwing voor ie­ paste en een algemene variant. dereen die zich met China bezig Volgens de commissie schiet de houdt: 'Het is wel een staatkundi­ eerste fase van de studie inhoude­ ge eenheid, maar daarbinnen zijn lijk tekort. Er wordt te weinig aan­ de verschillen enorm. De ontwik­ dacht besteed aan het bèta­ge­ keling varieert er van het niveau oriënteerde karaktervan psycholo­ van Bangla Desh tot het niveau van gie. Steeds vaker 'bemiddelen' psy­ Japan. Het wordt regionaal gere­ chologen tussen mensen en tech­ geerd, dus niet vanuit Peking, zo­ niek, en maken psychologen ge­ als iedereen denkt.' [DvE] bruik van technische hulpmidde­ len voor onderzoek. Om te begin­ nen moeten daarom de eisen aan scholieren worden aangescherpt.

Naast wiskunde zouden zij ook een der natuurwetenschappen in hun pakket moeten hebben. [PE/HOP]

Tilburgse universiteit gaat twijfelaars met cursus de weg wijzen

1 4 oktober 1 9 9 3

lUNIVERSO N

'Klinisch' afstuderen weer mogelijk Vanaf het begin van het studiejaar 1994 wordt het mogelijk om aan de KUB af te studeren op de klinische neuropsychologie. Dat heeft de faculteitsraad van sociale v^fetenschappen vorige week donderdag besloten.

Binnen de faculteitsraad was er veel verzet tegen het instellen van de nieuwe afstudeerrichting. Vooral de financiering riep veel vragen op.

Een amendement van dr. G. Evers om te wachten met het instellen van de nieuwe afstudeerrichting werd weggestemd. Evers vond de financiële onderbouwing aan de magere kant. Ook sprak hij van een 'schijnbare willekeur' om nieuwe studies te starten.

Volgens decaan prof. J. Berghman moet psychologie in financieel moeilijke tijden juist investeren in haar toekomst en niet afbouwen.

Van schijnbare willekeur was volgens de decaan ook geen sprake omdat üi Tilburg als enige psychologie-opleiding in Nederland geen klinische psychologie werd aangeboden.

Tot nu moesten Tilburgse studenten die na htm propedeuse klinische neuropsychologie wilde studeren, verkassen naar de Nijmeegse universiteit. In 1986 heeft de KUB sa-

men met Nijmegen een taakverdeling gemaakt over specialisaties in de psychologie-opleiding (het zogenaamde Convenant van Nijmegen).

Dit betekende dat in Tilburg de afstudeerrichtingen met klinische en biologische accenten werden opgeheven. De KUB ging zich meer specialiseren in afstudeerrichtingen die op het bedrijfsleven zijn gericht.

Volgens decaan prof. J. Berghman van de sociale faculteit vertoonde de Tilburgse opleiding hierdoor enkele belangrijke hiaten. Door de nieuwe studie hoopt hij dat voor een groot gedeelte te verminderen, [fF] Vervolg van pagina 1

Milieurapport Evenals Van Roermund is prof. dr.

A. van Schaik, bestuurslid van de faculteit Economie, positief over het voorstel om voorlopig de nadruk te leggen op monodisciplinaire afstudeerrichtingen. 'Dat sluit beter aan bij de bestaande studies en disciplines. Zo past milieu-economie uitstekend bij algemene economie.' Van Schaik verwacht daarentegen weinig van het gezamen-

I

E

U

W

S

lijk gedragen interfacultaire onderzoek. 'Er moet heel duidelijk één van de faculteiten verantwoordelijk zijn voor het onderzoekscentrum, anders is de kans dat het lukt heel klein.' Van Schaik zegt uit - 25 jaar - ervaring te spreken. 'Vergelijkbare interfacultaire projecten elders heb ik nog nooit zien slagen.' De econoom spreekt op persoonlijke titel, het economenbestuur vergadert pas over twee weken over het rapport van De Zeeuw.

Ook bij prof. dr. J. Berghman, decaan van de sociale faculteit, klinkt enige twijfel door over de haalbaarheid van het interfacultaire onderzoekprogramma. Wel zegt hij 'bereid te zijn om serieus werk te maken van natuur- en milieustudies.' De decaan heeft de vakgroepen om advies gevraagd om te bezien of de plannen voldoende binnen de faculteit zijn te verankeren. Om die reden is hij dan ook 'zeer gelukkig dat het College van Bestuur eindelijk eens ruim de tijd geeft om een standpunt in te nemen. Normaal moeten we dat soort adviezen binnen een paar dagen uitbrengen. Nu hebben we daar een maand de tijd voor.' Verder wil Berghman meer duidelijkheid hebben over de wederzijdse ondersteuning van de faculteiten, de personele invulling van het centrum en het beschikbare budget. [Mf]

Nieuwe beglazing, mist opgetrokken De mistige kijk naar buiten, die werd veroorzaakt door enkele ruiten in de koffiekamer van gebouw A, is deze week opgetrokken.

Door scheurtjes in de dubbele beglazing ontstond condensvorming die het zicht belemmerde.

Ouderdom was de boosdoener in twee gevallen-, de derde ruit was ongeveer een jaar oud en kon nog onder garantie worden gerepareerd.

[Foto: Erik van der Burgt] Vervolg van pagina 1

'Encycliek riekt naar fundamentalisme' Hoe groot de afstand tussen de kerk en haar geleerden is, blijkt uit de encycliek. Daarin worden de moraaltheologen min of meer tot de orde geroepen. Volgens het pauselijk schrijven hebben zich binnen de katholieke moraal bewegingen verbreid die het morele erfgoed systematisch ter discussie stellen. De encycliek wil daaraan een halt toeroepen en benadrukt dat de fundering van goed en kwaad objectief is. Abortus, euthanasie en dergelijke behoren in de ogen van Rome bijvoorbeeld tot het objectieve kwaad.

Daar draait het probleem om. Veel moraaltheologen vinden die fundering van goed en kwaad óók een gewetenskwestie van mensen zelf.

Merks zegt het zo: 'Dat de encycliek goed en kwaad objectief noemt is terecht. Dat is op zich geen subjectieve aangelegenheid. De vraag is alleen wat voor soort objectiviteit.

En hoe kun je je daarvan vergewisse?'

De achtergrond van de encycliek, de discussies die aan de wortel van het morele erfgoed knagen volgens de paus, vindt minder genade bij Merks. 'Van de hele discussie die moraaltheologen in West-Europa al decennia lang voeren komt in de encycliek alleen iets negatiefs terecht.'

Voor de theologen levert dat problemen op. De encycliek gaat in op dingen waarmee ze zich niet Isezig houden en verlangt daarnaast van hen dat ze één lijn trekken en de

aanwijzingen van het pauselijke leergezag nauwgezet navolgen. Dat riekt naar f u n d a m e n t a l i s m e .

Merks: 'Als je geen vragen bij de encycliek mag stellen, als theologen inderdaad alleen nog zouden mogen doorgeven wat het leergezag allemaal zegt, dan is dat fundamentalisme.'

Er hangt veel af van de bisschoppen, zegt Merks. Die zijn door de paus nadrukkelijk aangesproken op hun verantwoordelijkheden; 'Theologen zijn niet alleen de advocaten van het leergezag, maar moeten er ook over nadenken en geloof en cultuur bij elkaar brengen. De encycliek dringt aan op loyaliteit en gehoorzaamheid van theologen.

Dat moet ook bestaan uit het meedenken en verder ontwikkelen van het geloof. Loyaliteit moet geen kinderlijke gehoorzaamheid betekenen.'/Avd£/.

Econometristen onderzoeken opleiding Wiskunde De Faculteit der Economische Wetenschappen onderzoekt momenteel op vakgroepniveau - lees: Econometrie - de voorwaarden voor een wiskunde-samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven. Als blijkt dat bij de beide vakgroepen voldoende enthousiasme bestaat voor een samenwerking zal de bal weer bij het bestuur gelegd worden.

Prof. dr. B. van der Genugten (Statistiek) zit namens Econometrie in de kleine commissie: 'Econometrie staat het meest sympathiek tegenover de samenwerkingsvoorstellen zoals die vorig jaar geopperd zijn.

Wij bekijken daarom met de Eindhovense vakgroep Wiskunde vanuit de basis of we het inhoudelijk over een opleiding eens kunnen worden. Afgelopen maandag vond de eerste bijeenkomst plaats en die verliep in een uitstekende sfeer.'

Het is de bedoeling dat de commissie inhoudelijke knelpunten opspoort. Op bestuurlijk niveau is de druk inmiddels van de ketel, zodat de commissie ongehaast haar werk kan doen. Een voorstel verwacht Van der Genugten voorlopig dan ook niet: 'Ik durf niet eens te zeggen dat we daar ooit mee komen.

Uiteindelijk is dit een bestuurskwestie, op dat niveau zullen de werkelijke barrières toch genomen moeten worden. [REj

Tevredenheid over studiekeuzen staat los van kans op werk Een groot landelijk onderzoek onder afgestudeerden van het HBO, de HBO-Monitor 1992, brengt aan het licht dat de samenhang tussen kans op werk en studievreugde allerminst voor de hand ligt. Soms is die samenhang er wel, bijvoorbeeld bij de grafisch en industrieel ontwerpers, een tevreden en kansrijke groep. Bij de vrije kunststudies daarentegen is de kans op werk gering (beeldhouwers en schilders zijn met veertig procent kans op betaald werk de kansarmste groep), doch ervaart men de studie als bijzonder plezierig. Ook voor mensen van de toneelschool weegt de lol van het

vak op tegen de slechte arbeidsmarkt, evenals voor gymleraren en journalisten.

Maar de journalist, gymleraar en schilder hebben hun tegenhangers.

Neem de diëtisten: slechts één op de twintig is werkloos, maar de helft had achteraf een andere studie gewild en achttien procent studeert nu iets anders. Het lage niveau van het werk en de geringe salariëringzijn hier debet aan. Om dezelfde reden klinkt de onvrede ook bij de afgestudeerden van de jonge studies Bibliotheek en documentatie en HEAO, economisch-linguistisch. [FS/HOP]

Bouwproblemen zullen nauweHjks tot oponthoud leiden Klein bouwleed plaagt deze weken de voortgang van de nieuwbouw van gebouw Q. Dit gebouw, dat een ondergrondse collegezaal krijgt, wordt opgetrokken naast het al bestaande gebouw S waarin een deel van de Faculteit Sociale Wetenschappen huist. Dat gebouw nu blijkt op heipalen te staan die niet stevig genoeg zijn om een deel van de nieuwbouwdruk op te vangen.

Wat betekent dat er extra gefundeerd moet gaan worden. Dat was te voorzien, meent althans de universiteit en hoofd Bouwzaken Peter Kersten. Zoiets zou bijvoorbeeld af te leiden zijn uit de oude bouwtekeningen van S. 'Wellicht ja, maar daar doe ik in het openbaar geen uitspraken over. We zijn nog volop in discussie over een oplossing', zegt Kersten. De positie van de aannemer in het conflictje is voor-

spelbaar: die meent dat zoiets niet te voorzien was en dat de KUB het extra werk moet financieren.

Het gaat in dit geval om iets meer dan het normale meerwerk waar aannemers hun opdrachtgevers doorgaans mee plachten op te zadelen. Kersten spreekt weliswaar van een akkefietje dat je bij elk bouwproject wel tegenkomt, maar nu lijkt het niet uitgesloten dat een geschillencommissie zich zal moeten buigen over het meningsverschil. Het bedrag dat met het extra fundeerwerk gemoeid is, bedraagt om en nabij de honderdduizend gulden. Inmiddels gaat het werk door en is een gespecialiseerd bedrijf ingeschakeld dat gebouw S voorziet van extra funderingspalen.

Tot vertraging van de bouw zal het volgens Kersten 'hoegenaamd' niet komen. [PS]

Bouwwerkgroep KUB doet in Zurich culturele inspiratie op De werkgroep die de nieuwbouw van de KUB begeleidt, zocht - en vond - vorige week in Zwitserland wat architectonische inspiratie voor de bouwplannen van de KUB. In Bern werd kennisgenomen van de tentoonstelling over universiteitsbibliotheken, waarin ook de bieb van de KUB figureert. De tentoonstelling dient ter omlijsting van het voornemen om in Bern een nieuwe nationale bibliotheek op te trekken. De Tilburgse bieb werd als zeer bijzonder beschouwd, zegt KUB-bouwambtenaar R. Hijmans.

Met name de wijze waarop de werkplekken in het gebouw zijn geïntegreerd, oogst belangstelling. Daarnaast aanschouwde de werkgroep enkele gebouwen in Zurich, om ideeën op te doen voor de inrichting van de twee KUB-gebouwen die dit

collegejaar worden opgetrokken.

De reiservaringen brengen Hijmans tot de constatering dat 'de KUB het met haar gebouwen nog helemaal niet zo slecht doet'. Zeker niet als je in ogenschouw neemt, zo verzucht Hijmans, dat de KUB alles moet bouwen volgens een krap financieel keurslijf. 'Vergelijk het bijvoorbeeld met Frankrijk, waar gebouwen voor cultuur en wetenschap soms miljardenprojecten zijn. Het zou goed zijn als wij eens één keer het geld niet voorop zouden plaatsten, en de architectuuren de culturele uitstraling het zwaarst laten wegen.' Het mogelijk op te trekken studentencentrum zou een nieuwe testcase kunnen worden voor het architectuurbeleid van de KUB, aldus Hijmans. [PvdB]

Vijf zintuigHjke kunsttoepassingen voor afstudeerruimtes Na een recente verbouwing beschikt gebouw A over vijf ruime, door hun spaarzame inrichting, bijna museale zalen. Tenminste, als je het subsidieverzoek van de universiteit aan de provincie mag geloven. Het betreft in werkelijkheid vier normale afstudeerzalen en een raadzaal, waarvoor sinds het voorjaar gezocht wordt naar, wat in modern jargon heet, een kunsttoepassing. Elke ruimte zou een kunstwerk moeten krijgen dat op de een of andere manier refereert aan een zintuig: ruiken, proeven, tasten, horen en zien. Dat zijn volgens de notitie 'vermogens die onontbeerlijk zijn voor iedere vorm van wetenschap'. De provincie meent

dat de meeste deelnemende kunstenaars 'erin zuUen slagen een dialoog met de toeschouwer aan te gaan.'

Aan vijf kunstenaars (Hewald Jongenelis, Stijn Peeters, Janpeter Muilwijk, Otto Egberts en Thomas van der Linden) wordt nu gevraagd een van die zintuigen te verbeelden.

De werken worden niet rechtstreeks door de KUB aangekocht, maar via kunstadviseur en kunsthistorica Desirée Meulenbroek. Zij heeft daarvoor een budget van ruim 80.000 gulden ter beschikking; de KUB betaalt hiervan 50.000 gulden.

Het College van Bestuur is dinsdag 12 oktober akkoord gegaan met de aankopen. (Zie ook het commentaar op pagina 6.) [PS]

14 oktober 1993

U N I VER S A C H T E R G R O N D

Docenten zien academisch onderwijs verschoolsen

'Er moet een vonk overspringen' Over een ding zijn de critici het eens. Goed academisch onderwijs is geen eenrichtingsverkeer maar een kwestie van wederzijdse inspiratie. Er moet een intellectueel klimaat geschapen worden waarbiimen plaats is voor creativiteit en kritische bespiegelingen. De werkelijkheid is anders.

Vanuit alle hoeken van wetenschappelijk Nederland komen alarmerende verhalen over de devaluatie van het Hoger Onderwijs. Ook rector mag­ nificus L. de Klerk van de KUB sprak in zijn academische rede van dit jaar zijn bezorgdheid uit. Hij staat niet alleen, zo blijkt een rondgang langs docenten. Zij spreken bijvoorbeeld over verschoolsing. Maar wat verstaan de mensen op de werkvloer eigenlijk zelf onder goed academisch onder­ W1)S.'

Corine de Kater en Barbara Snoeren

Prof.dr. Ton van Schaik Economie 'Een goede universiteit geeft struc­ tuur aan, waarbinnen studenten zelf hun weg kunnen vinden en wij ze helpen de noodzakelijke stappen te zetten. Maar ze moeten het wel zélf doen. Nu is het onderwijs ech­ ter meer reproduceren van kennis, zoals op de middelbare school. Als de studenten dan creativiteit moe­ ten tonen bij het afstuderen, staan ze met lege handen. Want het hui­ dige systeem geeft studenten te weinig prikkels om zelf bezig te zijn. Dat komt omdat het onderwijs tegenwoordig een vaste indeling kent; het bestaat uit mootjes, waar­ over getentameerd wordt. Aan de ene kant is dat het gevolg van de grote studentengroei en de bezuini­ gingen. Aan de andere kant komt dat door de tijdgeest; de wijze waar­ op jonge mensen aankijken tegen omgaan met kennis. Ze zijn steeds

'Goed academisch onderwijs is de ontwikkelingen die in de weten­ schap plaatsvinden bemiddelen naar de student. Die stof moet voor de student werkelijk overkomen en aansluiten op de beginsituatie van de student. Daarvoor moet je als do­ cent bereid zijn tot zelf­kritiek. Je moet van een student niet verwach­ ten dat ze je gewoon nazeggen, anders heb je als docent maar een heel klein ik­je. Een docent en een student moeten onderwijs als werk beschouwen en daar hoort een be­ paald arbeidsethos bij.'

♦ Foto: Hans van Zeeland

Theologie

Wijsbegeerte creëren. Een soort gelaagde vorm, waarbij iedereengelijkbegint, en de wetenschappelijke richting langer duurt.'

'Goed academisch onderwijs hangt af van het niveau van de student.

Beginnende studenten moeten een beeld krijgen van het functioneren van een vakgebied en daardoor over­ zicht krijgen van de mogelijkheden.

Studenten die al wat verder zijn, moeten de stof in de praktijk kun­ nen toepassen. Samenvattend: je moet een student leren iets te doen.

Als docent kun je intellectueel nog

zo'n hoogvlieger zijn, je moet er wel voor kunnen zorgen dat studenten zélf gaan nadenken. Onderzoek is belangrijk voor goed onderwijs en andersom ook. Er treedt een wis­ selwerking op tussen die twee ele­ menten. Door onderzoek ben je in staat je studenten actueel materi­ aal te presenteren. Daar komen reacties op die er voor zorgen dat je alti)d kritisch op je zelf blijft.'

Prof.dr. Bea de Gelder Sociale Faculteit 'Tegenwoordig wordt jammer ge­ noeg gezegd dat de universiteit een plaats is van kennis­overdracht.

Dat hoort niet zo te zijn. Acade­ misch onderwijs is het genereren en creëren van ideeën, niet alleen het overdragen van kennis. Het ergste is een collegezaal waar studenten

slechts opschrijven wat de docent zegt, of klakkeloos sheets overne­ men. Echt academisch onderwijs moet van twee kanten komen: de docent moet iets te vertellen heb­ ben en dat enthousiast doen; de stu­ denten moeten geïnteresseerd zijn.'

Prof.mr. M. Groenhuijsen ♦ Foto; E nk van der Burgt

Dr. C. van Helvert Letteren 'Goed academisch onderwijs is le­ ren vragen te stellen, meer dan het vinden van antwoorden. Het klinkt misschien als een open deur, maar dit is wel het meest wezenlijke. Stu­ denten moeten vragen stellen over wat ze zien. Ze moeten nieuwsgie­ rig zijn en hun eigen weg vinden. Je kiest per slot van rekening niet voor niets voor een studie. De taak van docenten is het overbrengen van een stukje enthousiasme. Het is en blijft een opleidingsinstituut, over­

ThcolOÊjie

meer visueel ingesteld, ten koste Cornelis Verhoeven van het lezen, het zelfstandig vergelijken van bronnen. Alles wordt voorgekauwd, de studenten gastdocent Wijsbegeerte krijgen hapklare brokken. Die brok­ ken worden netjes geconsumeerd, 'Goed academisch onderwijs is in woord en enigzins vernieuwend maar het leidt wel tot verschraling de eerste plaats goed onderwijs, ge­ qua stof. Echt academisch onder­ van de creatieve vermogens. Toch richt op diegenen die het onderwijs wij s behoort een inleiding te zijn in genieten. D u s het zelfstandig beoefenen van een heb ik altijd geen gemompelde academisch vak; daarin moeten de graag lesgege­ monoloog. Acade­ docenten de studenten begeleiden. ven. Ik merk dat misch onderwijs De docenten dienen niet alleen ik daardoor ook is niet het oplepe­ maar kennis over te dragen, maar in mijn eigen len van handboe­ studenten stimuleren zelf iets te onderzoek veel duidelijker on­ Dit is iiet derde in een reelts artiltelen. Voigende ken, maar moet berde te brengen. Dat veronderstelt geïnspireerd zijn van de kant van de studenten be­ derscheid maak weel< de positie van de val<groepen Vrijetijd­ in hoofd­ en bij­ wetenscliappen en Personeelwetenscliappen. door onderzoek, langstelling.' didactisch verant­ zaken. Als je al­ leen onderzoek doet, verstar je.

Maar als je gedwongen wordt je vak Prof.dr. Ellen van Wolde aan intelligente, jonge mensen te vertellen, realiseer je je waar je ei­ genlijk mee bezig bent.'

Prof.dr. G. Bems

'Goed academisch onderwijs is wetenschappelijkonderwijs, waar­ in studenten leren theorieën te in­ terpreteren en inzicht te krijgen in de theorieën en de context waarin zij zijn ontstaan. Maar op dit mo­ ment wordt wetenschap slechts herleid tot een veelheid van infor­ matie, die je kunt stapelen. Onder­ wijs wordt hoe langer hoe meer alleen informatie­overdracht op didactisch verantwoorde wijze. Dat heeft iets verstarrends, want als je eenmaal een goed doordacht pak­ ketje hebt, haal je het wel uit je hoofd iets anders te doen. Verve­ lend; ik heb onderwijs altijd erva­ ren als een belangrijke bron voor mijn onderzoek en andersom. Ik merk dat dat uit elkaar aan het groeien is. Ik ben er dan ook voor HBO en universiteit bij elkaar te voegen, en binnen deze ene oplei­ dingeen wetenschappen j ke variant en een beroepsgerichte variant te

Dr. W. Witte

dragen van kennis en fascinatie is belangrijk om mensen te stimule­ ren om in dat vakgebied verder te gaan. Onderwijs is afhankelijk van persoonlijk contact. Een goede syl­ labus is belangrijk, maar er moet een vonk tussen docent en student overspringen. Onderzoek is niet minder belangrijk voor goed onder­ wijs omdat je door de actualiteit van onderzoek de kloof tussen student en docent kan dichten.'

Rechten 'Goed academisch onderwijs is het trainen van een student om zich zelfstandig feitenkennis eigen te maken. De student moet vervol­ gens in zien dat dergelijke kennis de oplossing is van een maatschap­ pelijk probleem, maar dat er ook ar­ gumenten zijn die je tegen die be­ staande theorieën aan kunt dragen.

Docenten moeten voldoende didac­ tische kwaliteiten hebben. Als een docent niet voldoet, dan is er didac­ tisch iets mis. Toch denk ik dat de beschikbaarheid van slechst enke­ le goede docenten al voldoende is voor een goede academische vor­ ming.' ♦ Foto: E nk van der Burgt

Karakter Een groot landelijk dagblad belde me op met de mededeling, dat er volgend jaar in Nederland verkie­ zingen voor de Tweede Kamer verorden gehouden. Ik vind het al­ tijd prettig als de krant mij het nieuws op zo'n persoonlijke ma­ nier verstrekt, maar daar bleek het nietom te gaan. De krant vroeg me, of ik in de verkiezingstijd psycho­ logische portretten van lijsttrek­ kers wil schrijven.

Een verleidelijk aanbod, waar veel geld mee te verdienen valt. De vraag is echter, welke begrippen een psycholoog ten dienste staan ompolitici vooreen breder publiek te portretteren.

En is het wel ethisch verantwoord, om zomaar de ziel van iemand bloot te leggen?

Die ethische vraag heb ik inmid­ dels voorgelegd aan een groep psy­ chologiestudenten die de cursus beroepsethiek volgen. Mijn stu­ denten stemden tegen. Ze vonden dat het heel onethisch is om over iemands karakter in de krant te schrijven. Ik ben het daar niet mee eens; ik vind dat het wél mag.

Economen schrijven over de ma­ nier waarop politici met geld den­ ken te kunnen omgaan. De jurist Willem Witteveen schreef een boekje over de debatteertrucs die politici gebruiken om hun ideeën te verkopen. Waarom zou een psy­ choloog dan geen psychologische analysemogen geven van lijsttrek­ kers} Wie zijn ziel en zaligheid geheim wil houden, moet geen publieke functie ambiëren.

Maar nu die andere vraag: met welke begrippen schets je een psy­ chologisch portret van een politi­ cus! Alle lijsttrekkers zijn onge­ veer even dom: intelligentie is daarom geen bruikbaar begrip; het differentieert in deze groep te weinig. Alle lijsttrekkers leven ongezond (te laat naar bed, teveel drank, te vet eten): gezondheid is dus ook geen gepaste term voor die luitjes.

In de vakliteratuur staat te lezen, dat de moderne persoonlijkheids­ psychologie vooral gebruikmaakt van de 'Big Five': vijf dimensies die gebruikt worden om iemands ka­ rakter weer te geven. J e kunt ie­ mand, ten eerste, plaatsen op de di­ mensie extravert of introvert. Een tweede dimensie is: aardig of on­ aangenaam. De derde: zorgvul­ dig of onzorgvuldig. De vierde: stabiel of labiel. En tenslotte: ideeënrijk of ideeënarm.

Ik vind die 'Big Five'heel zinvol om studenten de stuipen op het lijf te jagen. Als ik ruzie met iemand wil maken, is het heel plezierig om die persoon aan te duiden als een intro­ verte, onaangename, onzorgvuldi­ ge, labiele, ideeënarme zak. Maar verduidelijkt het iets, als ik lijst­ trekkers in die terminologie be­ schrijft Die begrippen zijn alleen maar imponerend als je er iemand uit je naaste omgeving mee om de oren slaat. Daarom heb ik het aan­ bod van de krant inmiddels afge­ wezen.

Hoewel: 'Len de Klerk is een extra­ verte, aardige, zorgvuldige, stabie­ le, ideeënrijke rector magnificus.'

Dat had u nooit gedacht! Dat is toch weleen verrassende observa­ tie!

BoelhouiAT^er Soudifn

14 oktober 1 9 9 3

luisriVERSB A C H T E R G R O N D

Moeten universiteiten in nood geholpen worden}

Fijn voor jezelf of domweg noodzakelijk

ter ook dat soort hulp niet zo zit­ ten. 'Alles wat je doet wordt geduid en een nog steeds woedende in het belang van deze of gene. Als je hulp biedt aan de Kroaten voelen brandhaard in voormalig de Serviërs en de Bosniërs zich ge­ krenkt. En andersom. Je neemt heel Joegoslavië. Twee landen met snel ongewild een bepaalde positie universiteiten waarmee de KUB in en dat kan niet. Dan bedrijf je politiek. Voor een universiteit moet het onderscheid tussen politiek en banden onderhoudt. Bureau wetenschap heel duidelijk zijn. De Buitenland­medewerker Robert wetenschap is politiek neutraal.'

Van Veldhoven zit er wel mee, zegt Ditvoorst vindt dat Tilburg niet hij, ook individueel. En eigenlijk zit iedereen er mee. Maar niemand aan de kant moet blijven staan voelt zich aangesproken om in ge­ zamenlijk verband iets te doen. en nu het voortouw dient te Voor Robert Ditvoorst is het gebrek nemen in een hulpactie. Hij lijkt aan initiatief onbegrijpelijk. Hij voegt zich wat later bij de debatte­ rende studenten, de collegvoor­ in een klein, door Univers zitter is dan al vertrokken. 'Hulp opgezet debat, alleen te staan. aan de universiteiten in voormalig Joegoslavië zou onderdeel moeten Collegevoorzitter Van Veldhoven zijn van de maatschappelijke taak van de KUB. Je zou een soort educa­ meldt helemaal niets te zien in tief Marshallplan kunnen ontwik­ kelen. En natuurlijk moet je goed wat voor universitaire hulp­ op de hoogte zijn, en natuurlijk moet je weten of je hulp goed te­ acties dan ook. En de recht komt, maar dat kun je toch controleren? Stuur maar een dele­ internationale studen­ gatie naar die gebieden, of die nou tenvereniging wil wachten tot van de Vereniging van Samenwer­ kende Nederlandse Universiteiten de oorlog voorbij is. is of van de KUB, dat maakt niets uit.'

Parlementaire crisis in Rusland

Mark van Assen ♦ Robert Ditvoorst: 'Je zou een soort educatief Marshallplan kunnen ontwikkelen' [Foto: Enk van der Burgt]

De KUB blijft, overigens net als de meeste universiteiten in ons land, aan de zijlijn als het gaat om con­ tacten met universiteiten in landen die zich in crisis bevinden. Voordat de oorlog in voormalig Joegoslavië uitbrak had de KUB in de persoon van drs. Jan van Lith, docent recht van internationale organisaties, contacten met het Inter­University Centre in Dubrovnik. Toen de Kroatische havenstad doelwit werd van de Servische artillerie en het Centre aan puin werd geschoten, vielen de cursussen daar stil. En zijn nog steeds niet hervat. Van Lith heeft zich sterk gemaakt voor het sturen van overbodig KUB­meubi­ lair, zodat het Centre weer kan worden opgebouwd. 'Elke univer­ siteit heeft de plicht om steun te bieden aan een onderwijsinstelling, waar danookter wereld, als diedaar dringend behoefte aan heeft. Als er ergens jonge mensen zijn die niet de universitaire opleiding kunnen krijgen waar ze recht op hebben, dan

moet je ze helpen. Zo simpel is het.'

Zo eenvoudigblijkt het echter niet.

De stap van individuele hulp naar gecoördineerde universitaire hulp wordt niet gezet. Prof. dr. G. van Veldhoven, voorzitter van het College van Bestuur, slaat in een kort debatje met studenten zijn armenbeslist over elkaar: 'Wij doen helemaal niets. Ik zou niet weten wat we zouden moeten doen en bovendien is ons niets gevraagd.'

Samen met Wibo van Wijk en Andres van Antwerpen van de Debat Club Tilburg, Olaf Siebert van de internationale studentenve­ reniging Aegee en Robert Ditvoorst van Bureau Buitenland buigt hij zich over de vraag of de KUB al dan niet hulp moet bieden aan univer­ siteiten als in het voormalige Joe­ goslavië. Die hulp zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit steunbetuigin­ gen aan democratische studen­ tenbewegingen en wellicht ook uit computers, boeken en docenten.

Voorlopig is er nog geen sprake van

enige hulp, volgens Van Veldhoven heeft het bestuur nog geen positie gekozen. 'Dat komt omdat nie­ mand er goed weg mee weet. Kijk, ik zie het zo: er zijn overzichtelijke en onoverzichtelijke situaties. Een dictatoriaal regime is bijvoorbeeld overzichtelijk. Dan weet je: die is fout en die zijn goed. Op basis daar­

'De wetenschap is politiek neutraal' van kun je beslissen of je iets doet om te helpen. Maar zoals de situa­ tie nu ligt, begrijp ik er niks van. Op geen enkel niveau.'

De Universiteit van Amsterdam pakt de zaken anders aan en heeft een deskundige in dienst genomen die de oorlogssituatie van dag tot dag bijhoudt. Van Veldhoven wil daar niet aan, want volgens hem

staan zelfs de politicologen mach­ teloos met hun handen in de lucht.

Misschien, zo zegt hij, zou er iets van hulp inzitten als de gezamen­ lijke Nederlandse universiteiten de koppen bij elkaar zouden steken, want alleen zal de KUB n i e t s ondernemen. 'Datgene wat je als kleine universiteit kunt doen, is be­ perkt.'

De Debaters opperen dat de KUB daarin misschien het voortouw zou kunnen nemen. Van Veldhoven: 'Dat zou inderdaad kunnen, ja.

Maar op dit moment voel ik daar niets voor. Het is veel te onduide­ lijk, zoals ik al zei. Nu wil ik daar niet serieus over nadenken.'

Geen hulp dus, terwijl daar wel behoefte aan is. Olaf Siebert van Aegee heeft enige uren voor het gesprek nog contact gehad met de universiteit van Zagreb. Het is er momenteel rustig, ze hebben geen last van de oorlog, maar wel is er vraag naar educatief materiaal, naar lesboeken. Van Veldhoven ziet ech­

Van Wijk, Van Antwerpen en Sie­ bert zijn pertinent tegen. Het voor­ touw nemen, okay, maar daadwer­ kelijke hulp kan er pas worden ge­ boden als de oorlog voorbij is. Sa­ men met Van Veldhoven vinden zij de situatie veel te onduidelijk om met een verantwoord hulppakket te komen. Van Wijk: 'Je kunt nu alleen maar helpen door de discus­ sie gaande te houden. Meer zit er voor studentenverenigingen of de KUB niet in. Het is een zaak van de regeringen, van de politiek. Het zijn tenslotte de machthebbers die de vrede ondertekenen. Moet je als studentvereniging dan een revolu­ tie teweeg brengen of zo ? Ditvoorst werpt tegen dat er toch alvast voor­ bereidingen getroffen kunnen wor­ den om, als het zo ver is, meteen de helpende hand te kunnen bieden.

In allerlei juridische en economi­ sche vakbladen wordt volgens hem al nagedacht de wederopbouw van de republieken. 'Waarom zou dat op de KUB ook niet kunnen?' De De­ batclub: 'Omdat de situatie pas duidelijk is na de oorlog. Als je je daar nu al mee gaat bezighouden is dat inefficiënt, zonde van je tijd en vooral heel fijn voor je persoonlijke ik.'

Het heilige diploma lokt stapelen uit Kiezen scholieren te vaak de ver­ keerde studie en volgen studenten onnodig dure omwegen en slinger­ paden? Dat valt nogal mee, vonden de deelnemers aan het symposium voor schooldecanen Grenzen aan studiekeuze, een ontmoedigings­ carrousel op volle toeren. Jongeren kiezen voor wat ze denken aan te kunnen. Daarbij worden ze aange­ spoord om vooral niet te hoog in te zetten. R isico's worden zo lang mogelijk uitgesteld. Het stapelen van opleidingen is daarvan een lo­ gisch gevolg.

Pieter Evelein/HOP Zowel de sprekers als de bezoekers van het symposium van de Hoge­ school van Amsterdam leken het er vorige week donderdag over eens: minister Ritzen en staatssecretaris

Cohen hollen wel erg hard. Jaren­ lang heeft de overheid Nederland­ se jongeren aangemoedigd om voor­ al door te leren. Een diploma kon bij wijze van spreken niet hoog genoeg zijn. Het Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan (HOOP) gooit het opeens over een heel andere boeg. Niet dat het Hoger Onderwijs Voor Velen moet worden afge­ bouwd, maar diezelfde duizenden studenten moeten voortaan direct de hoogst mogelijke studie gaan volgen, vinden Ritzen en Cohen.

Wie te langzaam stapelt doet dat maar op eigen kosten.

Dat is wat al te kort door de bocht, vond onder anderen prof. dr. H. Wij ­ nen, bekend onderwijsverbeteraar.

Het HOOP veronderstelt dat er nog heel wat valt te verbeteren aan de keuzes van scholieren. Volgens Wijnen is dat overdreven. Immers, in Nederland is een diploma heilig.

Wie geen papiertje heeft kan het later bij sollicitaties schudden. Het is met andere woorden zaak om niet te hoog te grijpen. Een HAVO­leer­ ling bijvoorbeeld weet dat veel ha­ visten het op het HBO niet redden.

Hij gaat liever eerst naar het MBO. Een trede hoger geldt dat volgens Wijnen ook: waarom zou een stu­ dent de zekerheid van het HBO al na een jaar inruilen voor de onze­ kerheid van het wetenschappelijk onderwijs? Er is mogelijk een oplos­ sing, dacht Wijnen. Wellicht dur­ ven studenten zo'n stap eerder te zetten als ze zeker weten dat ze ook een of ander diploma krijgen als ze de eindstreep niet halen. Het HOOP noemt de mogelijkheid van zulke deelcertificaten echter niet.

Volgens dr. F. Meijers, vice­voorzit­ ter van de Raad voor Studie­ en Be­ roepskeuze, gaat het HOOP er van­

uit dat leerlingen zich bij hun stu­ diekeuze rationeel opstellen. Ze zouden zich vooral laten leiden door de kansen op een baan en een aantrekkelijk salaris. Het econo­ misch nut is echter van secundair belang, heeft recent onderzoek van Meijers nog eens uitgewezen. An­

'Geef mensen een onderwijsknipkaart' der onderzoek heeft aangetoond dat het belang van het salaris zelfs is afgenomen. In de eerste plaats kie­ zen leerlingen volgens Meijers een vervolgopleiding die hen aan­ spreekt en die tot een vakgebied behoort waar zij op de middelbare school al goed in waren.

Als Ritzen en Cohen de kosten van het hoger onderwijs werkelijk wil­ len drukken, zijn er volgens de Amsterdamse hoogleraarprof .dr. B. van Praag betere maatregelen te verzinnen. Om te beginnen kuruien en willen studenten best meer be­ talen voor hun studie, zo heeft een onderzoek onder zijn leiding aan­ getoond. Dit zou kunnen door stu­ denten meer geld te laten lenen.

Tegelijk kan een premie worden gezet op hoge cijfers.

Van Praag beval de invoering van een onderwijs­knipkaart aan. Geef iedereen het recht om na het basis­ onderwijs nog maximaal elf jaar te 'leren', dan zal de spaarzaamheid worden bevorderd. Hoeveel men­ sen laten zich op hogere leeftijd immers niet om­ of bijscholen? Het is alti j d handig om daarvoor nog wat inschrijftijd achter de hand te hou­ den.

14 oktober 1993

UNIVERSE

O P I N I E / W E T E N S C

Flexibel mee in de vaart der volkeren Donderdag 14 oktober wordt er in een Studium Generale programma gedebatteerd over arbeidsvoorwaarden. Die worden sinds kort niet meer landelijk bepaald, maar van sector tot sector. De universitaire voorwaarden worden vastgesteld in overleg tussen de werkgevers (de VSNU, Vereniging Samenwerkende Nederlandse Universiteiten) en de bonden. Een VSNU-werkgroep, met onder andere KUB-collegevoorzitter Van Veldhoven, bracht daarover een nota uit waarin wordt gerept van variabilisering, flexibliteit, tijdelijkheid. Vakbondsman Lou Keune wijst de ideeën van de hand. Het KUB-personeel is volgens hem al flexibel genoeg.

Ik loop al een aantal )aren mee op de KUB en heb de nodige verande ringen in de arbeidsvoorwaarden meegemaakt In de jaren zestig en zeventig zijn die m veel opzichten verbeterd De sociale zekerheid is toegenomen Ontslaggronden zijn beperkt Ook de salariëring is vooruit gegaan Verder zi)n goede instrumenten voor medezeggenschap, functiebeschnjvmgen waardering, en beoordeling tot ontwikkeling gekomen In de jaren tachtig zijn daar afspraken op gebieden van emancipatie, kinderopvang en ou derschapsverlof bijgekomen Kort om, de Nederlandse samenleving en ook de KUB zijn wat zorgzamer en eerlijker geworden Hetwalhal la is met bereikt Zo is de beloning van de collega's in de laagste salarisschalen nog steeds onvoldoende En nogal wat mensen zijn met bepaald gelukkig op hun werkplek omdat willekeur en paternalisme met geheel zijn uitgebannen Nu komt een werkgroep van de VSNU, de vereniging van universitaire bestuurders, met een 'toekomstvisie' op gebied van arbeids voorwaarden De wereld verandert en IS nu een grote arbeidsmarkt Willen WIJ meegaan in de vaart der volkeren dan moeten wij nog meer veranderen, ook wat betreft de arbeidsvoorwaarden Dat is in het kort de boodschap Deze'toekomst visie' mondt uit m een pleidooi voor

verdergaande flexibilisering van met name de hoogte van de salarissen, en van de duur en vastheid van de aanstellingen Jonge wetenschappers zijn, als ik de nota goed begrijp, beter gebaat met meer mogelijkheden voor tijdelijke contracten Maar dat betekent wel dat er minder vaste aanstellingen komen En ook met anderen moeten arbeidscontracten gesloten kunnen worden die 'op het individu' zijn toegesneden en rekening houden met de markt, dat is voor hen en voor de universiteiten goed En natuurlijk wordt de sinds enkele jaren zeer populaire uitdrukking human resources development nu ook door onze bestuurders met ge schuwd overigens zonder aan te geven wat daar nu precies mee wordt bedoeld Ik begrijp een aantal dingen niet Is eriets mis met de motivatie van het universitaire personeeP Als ik kijk naar de dynamiek van de afgelopen pakweg twintig jaar dan hoeft toch niemand te klagen over bijvoor beeld het KUB-personeel De

te Rei'cle Te Berde is de opiniepagina van Univers. Deze staat open voor bijdragen over wetenschap, onderwijs en universitaire l<westies die de KUB en TFT betreffen.

produktiviteit is enorm gestegen vooral dankzij de sterk toegenomen inzet Als ik zie hoeveel studenten twintig jaar geleden 'bediend' werdenenhoeveelnu dan wordt er veel harder en beter gewerkt Als ik zie hoe het onderzoek zowel kwalitatief als kwantitatief is toegenomen dan is dat toch niet alleen te danken aan de informatisenng van de KUB' Als ik na ga in welke mate het aantal verstrekkingen per ser veerster is gestegen dan kan ik dat toch met aUeen door de automatise nng verklaren "^n tot slot als ik een lijstje maak van de diepgaande veranderingen die zich binnen de universiteit hebben voltrokken dan kan ik slechts concluderen dat het

KUB-personeel zeer flexibel en dynamisch is Daar komt nog iets bij Wij beschik ken al over een veelheid van instru menten van personeelsbeleid die goede mogelijkheden tot flexibel beleid bieden zowel aan bestuur ders als aan het personeel En dat is maar goed ook Denk eens aan de mogelij kheden voor omscholing en bijscholing, of voor 'verlof buiten bezwaar' om eens een tijdje in 'de praktijk' te werken, er zijn goede (maar natuurlijk voor verbetering vatbare) regelingen betreffende het bespreken en beoordelen van het functioneren van individuele personeelsleden, er IS al lang besloten te komen tot een 'mobiliteitsbank' die het menselijk verkeer nog meer kan vergemakkelijken, als het gaat om 'op individuen toegesneden systemen van belonmg' dan kennen WIJ al de differentiatie m beloning, het stelsel van gratificatie, en de mogelijkheid om mensen extra periodieken te geven, en de genie en onder ons (ook wel 'goudhaan tjes' genoemd) kunnen beschikken over ITK's, CentER's en WORC's, en bovendien over voorkeursbehandeling bij toewijzing van 'voor waardelijke' onderzoekstijd en geld Ik weet ook wel dat de praktijk niet altijd overeen komt met de goede bedoelingen, maar toch instrumenten te over Waarom komt de werkgroep van de VSNU met voorstellen die nog meer verslechtering van arbeidsvoorwaarden en nog meer voorkeursbehandehngen inhouden' En dat juist m deze tijd van massale baanloosheid waardoor 'keuzevnj heid' voor velen een illusie is' Als die goudhaantjes alleen maar wil len komen voor een halve ton extra dan zie ik ze ook weer snel vertrekken als ze ergens anders nog meer kunnen krijgen Wat men wil is overbodig, en schept slechts meer onzekerheid, meer ongelijkheid in behandeling, meer mogelijkheden voor willekeur, en meer op chefs gerichte houdingen En of dat nu zoveel dynamiek brengt' Lou Keune (voorzitter fractie Ab vaKabo m de CPO)

A

f»

KffliW Soms vallen bmtenlandse reizen en binnensmuurse beslommeringen prachtig samen Eerst vertrekt de zogeheten gebouwencommissie Y naar Zurich om daar een nieuwe bibliotheek te gaan bekijken Die commis sie komt terug met het ferme verhaal dat de KUB met het laat ste gebouw dat dit decennium gebouwd gaat worden, het stu dentencentrum, nu eindelijk eens architectonisch goede sier moet gaan maken Een paar da gen later buigt het College van Bestuur zich over een plan om met kunstaankopen de afstu deerzalen van gebouw A te verfraaien En krijgt daar een noti tie onder ogen die rept van mets minder dan een universitair beleid om de gebouwen, het terrein en het interieur zowel in archi tectomsche als m beeldende zin een zo optimaal mogelijke kwaliteit te geven Zelfs wordt er gesproken van een voorbeeldfunctie naar staf, studenten en bezoekers Wie de recente bouwgeschiede nis van de KUB kent, weet dat die zich vooral kenmerkt door een praktijk die gedomineerd wordt door het geld Of het vermeende gebrek daaraan De ge bouwen die er staan zijn werke lijk niet als architectonische wonderen te kenschetsen, of het zou gebouw A moeten zijn, dat vormt een gunstige uitzondering Als er al sprake is van eni ge bouwkundige samenhang op de campus, dan betreft die juist de onsamenhangendheid Wat dat laatste betreft zijn de nieuwe gebouwen Y en Q mderdaad aanwinsten Maar nu, zo meent bijvoorbeeld bouwambtenaar Hijmans, zou

den al die geldbeslommeringen opzij moeten worden gezet om met het studentencentrum een gebouw neer te zetten dat werkelijk allure heeft en beschikt over wat tegenwoordig heet, architectonische uitstraling In Frankrijk hebben ze dat volgens Hijmans allang begrepen, daar worden miljarden geïnvesteerd in overheidsgebouwen Zoiets gebeurt echter ook m Nederland, nog met eens zo lang geleden het de ING bank in Amsterdam Zuid Oost een gebouw neerzetten door de architect Al bers wat sinds de opening een stroom van bezoekers heeft getrokken Dat gebouw heeft die bank veel meer gekost dan strikt noodzakelijk was, maar ze was overtuigd van de betekenis die waardige architectuur toevoegt aan wat - ook al zo'n moderne term - het corporate image De KUB beleidt zoiets slechts m flink opgepoetste notataai m de (met eens onterechte) veronderstelling een graantje uit de een of andere provinciale subsidie ruif te kunnen meepikken Wie weet hoe m het recente verleden het samenhangende ontwerp voor de campus van architect Jansen juist omwille van een klein beetje geld van tafel is ge veegd, kan het woord voorbeeldfunctie in zo'n nota met anders dan grotesk vinden De KUB heeft een speerpunten beleid, kent beleidsprioriteiten en heeft geld achter de hand om papieren vrijblijvendheid uit te laten groeien tot daadwerkehjk beleid Het studentencentrum zou volgens Hijmans een testcase moeten worden In dat opzicht heeft hl] gelij k, alleen is het allemaal wat laat [PSj

'Omgangsrecht uitbreiden voor andere levensvormen' Lesbische ex-partners, zaaddonoren, grootouders: iedereen kan de omgang met 'zijn' of 'haar' kind juridisch afdwingen. Is er sprake van family life dan zal de rechter een omgangsregeling treffen. Mr. Paul Vlaardingerbroek vindt dat een kwalijke zaak. Het kind staat door de vele claims onder druk en de moeder zal zich steeds moeten verweren tegen die verzoeken.

Roland Enthoven Hoge Raad, 11 }uni 1993 Een man heeft tussen 1979 en 1982 ongehuwd samengewoond met een vrouw In februari 1981 wordt uit deze relatie een kind geboren Na dat de relatie verbroken is, ziet de vader het kind nog een viertal maanden Daarna maakt de moe der elk contact tussen vader en kind onmogelijk Een poging van de vader voor het treffen van een omgangsregeling wordt in 1985doorde kinderrechter niet-ontvankelijk verklaard omdat de man met met de moeder gehuwd is geweest Zes jaar later het kind is mmiddels tien jaar oud doet de vader een nieuwe poging Zijn eis wordt op grond van jurisprudentie wel ontvankelijk verklaard De moeder gaat in hoger beroep maar wordt op 11 juni 1993 door de Hoge Raad m het ongelijk gesteld

De Juridische faculteit bestaat dertig jaar. Op 4 november is er een congres met als thema. Het actuele recht. Twintig KUB-Juristen spreken dan over een recent arrest of vonnis. In de weken voorafgaande aan het congres laat Univers een inleider aan het woord over zijn of haar lezing. Deze week: mr. Paul Vlaardingerbroek

Nu een op de drie tot vier huwelijken uitmondt in een echtscheiding, het aantal samenwonenden blijft groeien, evenals het aantal BOMoe ders en BOVaders, blijkt dat de maatschappelijke ontwikkelingen het Burgerlijk Wetboek ingehaald hebben Voor de ongehuwde vader de 'blote' verwekker m juristentaal is echter m het omgangsrecht met alles geregeld Hij is wel de biologische vader maar omdat het kmd met is geboren uit een huwe 7i;A, is hij met de wettige vader Het omgangsrecht heeft alleen op echtscheidmgsouders betrekking De jurisprudentie en de rechtslite ratuur zijn op dit vlak het Burgerlijk Wetboek noodgedwongen ver

vooruit Bijna iedereen kan mmid dels proberen via het omgangsrecht tijd met een kind op te eisen van lesbische ex partners tot zaaddono ren, van woongroepen tot grootouders Ook al zijn al deze heden geen wettige ouders, toch kunnen ze op grond van een voorbij family life met het kind een omgangsregeling eisen Daaraan kleeft een groot bezwaar, vindt mr Paul Vlaardingerbroek (Famiherecht) 'Het kmd kan op den duur elke middag vast zitten voor een omgangsregeling met iemand Want bedenk wel, een kmd met twee gescheiden ouders heeft na een keer hertrouwen al zes grootouders en na nog een huwelijk is dat aantal gestegen tot acht Al die personen kunnen via een beroep op fa mily life proberen een omgangsregeling te krijgen ' Nu zal het zo'n vaart met lopen De rechter zal in zijn oordeel rekening houden met meer dan alleen het aantal gezamenlijk doorgebrachte uren van eiser en kmd Vooral de kwaliteit van de relatie geeft de doorslag bij het ontvankelijk verklaren van de eis tot omgang In de eerder genoemde zaak verklaarde de Hoge Raad de eis ontvankelijk ook al was er van family life al meer dan tien jaar geen sprake De Hoge Raad baseerde dit besluit op de weiger-

^

achtige houding van de moeder ge durende die periode Of de vader na deze ontvankelijkheidverklaring zijn verzoek ook toegewezen krijgt is vers twee De concrete omstandigheden vormen de toetssteen met het belang van het kmd als beslis sende factor De jurisprudentie illustreert dit Vlaardingerbroek 'Neem die moeder diemethaar kind de woongroep waar zij jaren deel van uitmaakt verlaat De woongroep eist een omgangsregeling met het kind en de rechter verklaart die eis ontvan kelijk De moeder bracht het kind namelijk vaak onder bij andere Ie

'Het kind kan wel elke middag vastzitten aan een omgangsregeling' den van de woongroep en op grond daarvan is er sprake van een family life tussen woongroep en kind ' 'Of de vrouw van een lesbisch stel die zich via kunstmatige inseminatie laat bevruchten Nog geen jaar na de geboorte van het kind verbre ken de twee hun relatie De andere vrouw eist een omgangsregeling met het kind maar dit wordt afgewezen Het/flmi/y7i/e van de mee-

moeder IS van zo'n korte duur dat er geen recht op omgang met het kind op gebaseerd kan worden ' Het zijn de concrete omstandigheden die bepalen of er sprake is van omgang Dat is met altijd even slim, vindt Vlaardingerbroek Door de vele claims - die allen op family life gebaseerd heten te zijn - kan het kmd onder druk komen te staan Bovendien wordt de moeder steeds geconfronteerd met verzoeken en zal zich daar iedere keer tegen moeten verweren Dat betekent met al leen dat ze gedwongen wordt kosten te maken, ook is elke zaak een aanslag op haar tijd en vooral emo ties Vlaardingerbroek pleit daarom voor een wijziging m de behandeling van zulke zaken 'Het huidige omgangs recht voor gescheiden ouders moet zeker ook voor andere leefvormen gelden De ontvankelijkheid van een derge lijk verzoek zou echter vooraf door de rechter getoetst moeten worden Op die manier ziet de moeder zich met steeds gedwongen een verweerschrift in te dienen Hiermee verklem je het aantal eigenlijke zaken, wat alleen al uit rechtseconomische overwegingen een goede zaak IS Belangrijker nog is de beperkmg van de emotionele belasting die door deze procedure bereikt wordt'

14 oktober 1993

UNIVERS

W E T E N S C H A P

Computers moeten met mensentaal leren omgaan Een Russische verslaggever zei het vorige week zo: 'Tijdens de verhitte debatten vlogen de parlementariërs elkaar in de haren. Letterlijk.' E en taalkundige zal zich bij het horen van een dergelijke zin achter de oren krabben. Hebben de functionarissen vleugels? Vliegen ze rond door het Witte Huis? Belanden ze bij elkaar op het hoofd? Zeker de toevoeging letterlijk maakt de uitspraak extra verwarrend.

♦ Computers nemen menselijke taal vaak te letterlijk Illustraties uit: Een teken aan de wandalbum van de Nederlandse samenleving.

Voorzitter erkenningscommissie verwacht honderd onderzoekscholen Het blijkt in sommige gevallen moeilijk te zijn de juiste betekenis aan een zin toe te kennen. Het pro­ bleem wordt nog eens vergroot als computers gebruik moeten maken van mensentaal. Een zin als 'de pijp aan Maarten geven' is in de mensen­ taal nog wel te begrijpen, maar een computer zal het opvatten als 'een rookinstrument aan een zeker per­ soon overhandigen'. Dat communi­ ceert niet echt gemakkelijk.

Erik­Jan vanderLinden(1960)heeft zich de afgelopen jaren over dit pro­ bleem gebogen. Onlangs promo­ veerde hij bij prof. H. Bunt op de studie A categorial, computational theory of idioms. Hierin bespreekt hij de taalkundige aspecten van idiomen (zinnen zoals 'de pijp aan Maarten geven'), enbeschrijftzeop een zodanige formele wijze dat een computer deze moet begrijpen.

Want een computer is niet zo slim als we wel denken. Van der Linden ­ die uit de hoek van de computatio­ nele linguïstiek komt ­ heeft zich bezig gehouden met het 'program­ meren van computers zodat ze

Met amorf materiaal de gaten in het systeem dichten 'Ik ben van huis uit een gy mniast en op het gymnasium was de maatschappelijke relevantie van een vak maar heel betrekkelijk.

Ik hou nog steeds van pure theo­ rie, maar ik heb toch een pro­ bleemveld nodig om mijn ge­ dachten te kunnen ordenen. Om me iets voor te kunnen stellen bij een onderzoek pak ik eerst een praktijkvoorbeeld en dan pas de daarbij behorende papieren. Bij de theorie hoort meestal een model.

De grootste fout die een onder­ zoeker kan maken, is de praktijk aan het model aanpassen. Ik pro­ beer in mijn werk zo min moge­ lijk vooringenomen te zijn en laat het materiaal spreken. Wel pro­

meer de menselijke taal begrijpen'.

Daarvoor was een definiëring van idiomen nodig. 'Hoe bijzonder zijn ze? Waarom zijn ze anders dan andere expressies? Eerst moesten de eigenschappen van deze uitdruk­ kingen op een rijtje worden gezet.

Daarna heb ik leentjebuur gespeeld bij de taalpsychologie. De mens is een efficiënte taalgebruiker. Waar­ om doet de mens dat zo efficiënt?'

De mens doet dat volgens Van der Linden zo snel en efficiënt doordat hij onophoudelijk zijn context en referentiekader gebruikt. Dat kan een computerprogramma volgens hem slechts benaderen op het mo­ ment dat er veel afspiaakafhanke­ lijke elementen gedefinieerd wor­ den. Wij zeggen tafel, de Fransen zeggen tegen hetzelfde table, daar bestaat in elk geval duidelijkheid over. Van der Linden gebruikt een soort wiskundige, aan de logica ont­ leende taal, omdat die meer op af­ spraken is gebaseerd: 'Die kan na­ tuurlijk nooit de levendigheid en de brede schakering van mensentaal vatten, maar het is een verdere

♦ Prof. M. van den Berg [Foto; Hans van Zeeland]

aanzet voor een computertaal die mensentaal kan begrijpen.'

'Op dit moment', zegt Van der Lin­ den, 'moeten we zo onhandig met een computer communiceren. Er zijn lastige commandotalen, we moeten met de muis en het toet­ senbord omgaan. Niet dat de men­ selijke taal de computertaal moet vervangen. Menselijke taal heeft meerdere gebruiksmogelijkheden.

Het doel van computertalen is slechts dat ze instructies moet ge­ geven.'

Toepassingen ziet Van der Linden er niet meteen voor. Er is volgens hem wel een markt voor dit soort programmatuur, maar die is klein en groeit niet snel. Dat voorkomt een commerciële ontwikkeling.

Mocht er een markt ontstaan, dan ziet Van der Linden die in de medi­ sche sector. 'Ik denk bijvoorbeeld aan een chirurg tijdens een opera­ tie. Die heeft twee handen nodig en zou middels geavanceerde appara­ tuur iets kunnen inspreken wat wordt omgezet tot leesbare taal.'

[MK]

beer ik uit dat amorfe materiaal lijnen te ontdekken. Het is voor mij heel moeilijk om de gedachten die daaruit voortvloeien, op papier te zetten. Mensen denken vaak dat ik makkelijk schrijf, maar niets is minder waar. Zij zien niet al de concepten die in de prullebak ver­ dwijnen. Ik wil mijn ideeën vooral leesbaar op papier zetten. Niet imponeren met holle frasologie. Ik erger me aan stukken die niet goed leesbaar zijn, die geven je het ver­ moeden dat een onderzoek net een fase te vroeg is afgesloten.

Bouwrecht heeft betrekking op een maatschappelijk thema. Met be­ hulp van algemene leerstukken werk je aan de oplossing van een praktisch probleem. In de bouw gaan verschillende partijen met elkaar in onderhandeling. Die be­ langengroepen proberen steeds onder bepaalde regels uit te komen.

Er komen uiteindelijk honderd onderzoekscholen, denkt de voorzitter van de erkenningscommissie onderzoekscholen, prof. dr. J.H. van der Waals. Volgend jaar verwacht hij al vijftig nieuwe aanvragen. Op die manier blijft er weinig over van het door minister Ritzen gewenste stel­ sel met een beperkt aantal topinstituten. 'Ik heb ook geen idee hoe we dat in het Nederland van de gelijkheidsidealen van de grond moeten krij­ gen.'

Van der Waals moest vorige week in Amsterdam aan een internatio­ naal publiek van wetenschappers uitleggen hoe Nederland zijn jonge promovendi opleidt. De overheid wil dingen die niet kunnen en bo­ vendien is ze veel te bemoeizuch­ tig, was kort gezegd zijn conclusie.

'We worden geconfronteerd met een idiote hoeveelheid regels, om­ dat bureaucraten niet beseffen dat wanneer ze hun pen oppakken, an­ deren ook hun pen moeten oppak­ ken.'

Onderzoekscholen zijn officieel bedoeld om jonge onderzoekers van diverse pluimage na de eerste fase een goed gestructureerde promotie­ opleiding te bieden. Maar al snel na de lancering van dat idee, bleek de overheid er een 'verborgen agenda' op na te houden, stelt Van der

Waals. Onderzoekscholen moesten niet zomaar een opleiding bieden, maar centres of excellenceworden, buiten de 'kwade krachten' van de universitaire democratie om. De overheid haalt die twee doelstellin­ gen door elkaar, vindt Van der Waals. Je kunt niet tegelijkertijd on­ derzoekscholen in alle wetenschap­ pelij ke disciplines wensen en er ook nog eens een beperkt aantal topin­ stituten van maken. Zeker niet zolang de instellingen zelf de aan­ vragen regelen bij een commissie die alleen mag beoordelen of ze aan het juiste niveau voldoen. 'Als je de universiteiten uitnodigt om hun excellence te laten erkennen, kun je natuurlijk op je vingers natellen dat je postbus snel vol zit.' [MW/ HOP]

Het spannende aan mijn vak is dat je de gaten in dat systeem moet zien op te lossen.

Mijn manier om grip op de stof te krijgen, is het geven van onderwijs.

Veel mensen beweren dat een zwa­ re onderwijslast concurreert met onderzoek. Dat vind ik overdreven.

Tegenwoordig wordt er te veel na­ druk gelegd op onderzoek en publi­

heb een hekel aan mensen die zich alleen maar richten op on­ derzoek en zich afsluiten van de rest. Ik moet er niet aan denken om hele dagen tussen vier muren te zitten. Vernieuwing, verande­ ring van omgeving is zo belang­ rijk. In het gerechtshof van Arn­ hem waar ik sinds kort werk, hebben ze geen behoefte aan bouwrecht. Ik moet me dus met heel algemene zaken bezig gaan houden. Daarvoor moet ik terug naar mijn wortels en dat is weer een hele nieuwe ervaring voor mij.' [BS]

catie. In mijn tijd was het bijna ondenkbaar dat je als onderzoeker met een artikel in een blad over recht kwam. Heden ten dage word je bijna ontslagen als je niet in een toonaangevend blad publiceert. Ik

Prof.mr. M. van den Bergspreekt 14 oktober zijn oratie uit. Hij aanvaardt hiermee een leerstoel Bouwrecht op de Rechtenfacul­ teit. Van den Berg heeft ook een leerstoel Bouwrecht aan de Leid­ se universiteit.

1 4 oktober 1993

Seks is spannender dan bloemkool koken, meent schrijver Ronald Giphart.

Literatuur moet uitdagen, en dat doet seks ook. Seks is, juist vanwege dat effect, doelmatig in boeken te gebruiken. Gipharts collega Hermine Landvreugd drukt door middel van seks relaties tussen mensen uit: 'Wat moet ik anders doen?

Eikaars handen laten vasthouden in het Dolfinarium in Harderwijk?' Giphart en Landvreugd zijn de huidige liefdeskinderen van de Nederlandse literatuur. Want ze zijn jong, talentvol en schrijven zonder scrupules over seks. Een voorbe­ schouwing op het Studium Génerale­programma van 28 oktober.

Dylan van E Ijkeren

D

e zwangere Hermine Landvreugd (26) kan wel lachen om al die seksfora waarvoor ze wordt uitgenodigd. 'Eindnovember spreek ik op de eerste eiotiekbeuis in Utrecht. Dat kan spectaculair worden, misschien ga ik wel baren tijdens m'n optreden. Ik vind het een raar onderwerp, die erotische literatuur. Waarom gaat het niet over ballonnen of kamerplanten in de literatuur? Dat is veel origine­ ler.' Giphart is professioneel. Als ze seks willen, krijgen ze seks. Goed, hij is gestigmatiseerd, maar daar zet hij zich even overheen. Hij diept wel wat passages op uit z'n oeuvre.

Zowel Landvreugd als Giphart rea­ geren uitermate heftig wanneer ze door de writer's watchers worden uitgemaakt voor seksschrijvers.

Want: Dat zijn ze niet! Wat een on­

maakt. Hun literaire methode is hetzelfde, is eeuwenoud en heet seks. G iphart toont met z'n seks­ passages de diepere driften van het studentenvolk, hun raison d'etre.

Bij Landvreugd is seks nog meer een middel tot een doel: de burgerlijk­ heid van zogenaamd ruige lieden wordt kenbaar middels hun seks­ spel.

G

errit Komrij, zo vertelt Ronald G iphart (27), heeft eens gezegd dat het beschrijven van seksu­ ele handelingen een hachelijke zaak is. Komrij heeft gelijk, vindt de jonge schrijver, want sekspassa­ ges zijn verschrikkelijk moeilijk te schrijven. Het vergt uiterste inven­ tiviteit, juist omdat het al zo vaak is gedaan. G iphart: 'Zo'n Alfred Kossman, die heeft zich ook eens

bloemkool koken. Het is ook lastig omdat je maar een beperkt aantal va­ riaties hebt. Je hebt maar de keuze uit tien verschillende neukposities en dan nog wat orale varianten. Daar houdt 't mee op.

Daar moet je het mee doen. Dat ver­ eist creativiteit en inventiviteit.'

Landvreugd gaat daarinmee: het ge­ vaar om aan clichés ten onder te gaan, is bij seksbeschrijvüigen gro­ ter dan op oveng terrein. 'Omdat je al zoveel hebt gelezen, wordt het moeihjk. Het is moeilijk om intimi­ teit uit te drukken. Dat kun je ook bijna niet uitdrukken met een seks­ scène. Seks is nietszeggend. Sec zegt seks niks, niet in de literatuur, maar ook niet in het dagelijks le­ ven. Seks kweekt geen intimiteit.

Als ik iets anders wil zeggen met een seksscène, dan is het minder

een geilgaaf­ grappig boek te schrijven. Het is vervelend om dan meteen in een hokje te wor­ den gestopt. Ik begrijp wel dat dat makkeUjker is voor de critici, maar het is vervelend om vanwege een paar seksscènes als seksschrijver te worden bestempeld. In Ik ook van jou wordt wel veel over seks ge­ praat, maar 't wordt nauwelijks be­ oefend. Jongeren denken nu een­ maal veel aan seks. De kinder­ boekenschrijver Adain Chambers

♦ Matisse: Paar [Bibliotheque Nationale, Parijs]

Liefde zou misschien een li­ teraire vervanging van seks kunnen zijn. Maar dan weer: hoe druk je die liefde uit? Landvreugd: 'Je kunt mensen ook hand in hand naar het Dolfinarium in Harderwijk laten gaan, maar dat zegt me net zoveel als wanneer ik een zm lees in het

Schrijven over seks maakt nog geen seksschrijver

7e moet meer in huis hebben dan bij een beschrijving van bloemkool koken' ♦ 'Ik drukte met mijn middelvinger het slipje een beetje tussen haar schaamlippen en zocht door de stof heen haar kittelaar. Gelijktijdig verschoof mijn duim onder haar slip.

Noélle zuchtte hard. Even maakte ik een vuist om daarna mijn hele hand in haar onderbroekje te laten verdwijnen. Noélle kustte me. Ik cid<elde met mijn duim langs haar kittelaar terwijl mijn andere vingers haar kut zochten. Het topje van mijn middelvinger stak ik er voorzichtig in. Noélle stopte met zoenen. 'Verder', zei ze, 'verder'. Mijn vinger gleed heel soepel naar binnen en ik maakte draaiende en zacht stotende bewegingen.

Hoe harder ik mijn vinger in en uit haar bewoog, hoe meer de boot schommelde op het water, romantisch.' (uit: Giph, Ronald Giphart. 1993, uitgeverij Nijgh en Van Ditmar.) [foto: Dylan van Eijkeren]

zin! Seks is in de literatuur vrijwel altijd een middel, vrijwel nooit een doel. Pfff. Seks in zo'n forum, zo'n dag over seks in de literatuur, flauw.

Erg flauw, erg afgezaagd. Elke week ergens anders, nu dan in Tilburg, dan weer in Arnhem, over een maand in Utrecht. En iedere keer mogen zij komen opdraven. Omdat er af en toe wat geneukt wordt op hun pagina's. Nounou, wat een spanning, wat een sensatie. Pfff.

B

eide auteurs maakten ge­ r u c h t m a k e n d debuut.

Giphart beschrijft in z'n eerste roman Ik ook van jou de studentencultuur, waar Landvreugd in haar verha­ lenbundel Het zilveren theeeï het plebs voor 'bange poeperds' uit­

toegelegd op het schrijven van een seksscène. Als je niet goed kunt schrijven wordt dat al snel hila­ risch, maar bij hem lag ik echt gil­ lend van de lach over de grond te rollen. Ik vergelijk het wel eens met het schrijven van een verleidende liefdesbrief. Je mag dan geen enke­ le fout maken: de toon, de sti)I, de vorm en thematiek, het moet alle­ maal kloppen, anders faal je, dan bereik je niet )e beoogde doel. Ik zal een voorbeeld geven. Wanneer je heel mooi over seks schrijft, kan het vervelend zijn om het woordje kut te gebruiken. Maar wat moet je dan?

Flamoes is lachwekkend, terwijl vagina te klinisch is. Dat maakt het zo moeilijk, je moet je taal perfect beheersen. Je moet meer in huis hebben dan bij een beschrijving van

moeihjk. Zoals in het verhaal waar­ in die jongen een theeëi in de kut van z'n vriendin stopt. Dat is niet erotiserendbedoeld, daarmee zegik iets over die relatie. Intimiteit en opwinding scheppen, pfoeh, da's pas lastig. Ik word zelf ook niet zo snel opgewon­ den van sekspassages, dus mijn eisen liggen re­ delijk hoog.'

I

n Landvreugds volgende boek ­ een novelle, geti­ teld 'Een Idaho voor mij alleen' ­ kweekt ze intimiteit door seks te laten mislukken. 'Een meisje en een jongen, al­ lebei maagd, willen het voor het eerst met elkaar doen. Juist omdat 't mis­ lukt, voel )e dat ze van elkaar houden, dat ze graag bij el­ kaar zijn.'

Giphart zegt seks spannender te vinden dan het bereiden van een bloemkool, en daarom in z'n boe­ ken meer aan seks te doen dan aan bloemkool koken. 'Ik heb maar één doel wanneer ik schrijf, en dat is om

14 oktober 1 9 9 3

lUNIVEBSKZM

IUNIVEBSK:»

zegt dat jongeren 80 procent van de tijd aan seks denken, en ik zou daar aan toevoegen dat het bij volwas­ senen niet veel minder is.'

Landvreugd: 'Met seks maak ik dui­ delijk hoe de vork eigenlijk in de

genre Ze kussen elkaar en zakken van de bank af. Dat zegt me Hele­ maal Niks.'

Ronald Giphart kan zich nog goed voor de geest halen wanneer hij z'n eerste erotische boek las. 'Eerst las ik Multatuli en Brak­ man, en toen vond ik een stukgelezen ex­ emplaar van Wolkers' Turks Fruit in de kast van m'n vader. Ik was toen vijftien. Na de eerste pagina dacht ik al: Hé, G odallemach­ tig, zo kan het ook, Multatuli! Ik werd fy­ siek opgewonden van dat boek. Dat is de maatstaf. Erotische li­ teratuur is seks. Ter­ wijl je zit te lezen, heb je seks. Mijn boeken zijn zo niet, die gaan over seks. Misschien zijn er wel pas­ sages waar mensen opgewonden van kunnen raken, dat sluit ik niet uit. Zo, nou ben ik de critici voor die zeggen dat ze mijn boeken niet geil vinden: dat hoeft ook helemaal niet.'

Giphart zocht na zijn eerste eroti­

'Jongeren zouden 80 procent van de tijd aan seks denken, ik denk dat het bij volwassenen niet veel nninder is'

steel steekt. Het drukt machtsver­ houdingen uit, het is een commu­ nicatiemiddel, zo leg ik uit hoe mensen met elkaar omgaan. Ik denk er vantevoren met bewust over na, tijdens het schrijven komt het in me op en neem ik het mee.'

sche lite­ ratuurerva­ ring direct naar meer stukgele­ zen boeken in z'n vaders kast. 'Een boek dat van slijtage nauwelijks meer op een boek leek, was Sexus van Henry Miller. Dat ben ik gaan scannen op seks. Nou, daar zaten triopassages in, die waren zó opwin­ dend dat ik drie dagen met een per­ manente erectie rondliep. Dat was nog eens een literaire vondst! De sterke kant van Miller is dat­ie wel grof IS, maar tegelijkertijd heel ge­ voelig. Goeie boeken hebben altijd een enorme tederheid in zich. Bij Herman Brusselmans is dat zo, bij J.D. Salinger, bij Bemard Malamud.

Daar zit vaak een hele geile teder­ heid onder.'

De Texelse Hermine Landvreugd herinnert zich plotsklaps een heel leuke seksscène. 'In Less Than Zero van Bret Easton Ellis. Fantastisch!

De hoofdpersoon pikt een meisje op in een kroeg of een disco, zoiets. Ze gaan naar z'n hms, en op de slaapka­ mer kleden ze zich uit. Als ze hele­ maal naakt zijn, zet die jongen z'n zonnebril op. Zij vingert zich dan, terwijl hij zich aftrekt. Dat vind ik heel goed, seks zonder enig spoor van intimiteit. En Engel van Theo van Gogh, dat vind ik ook heel goed.

De scènes waarin dat jonge meisje hem pijpt, dat is echt heel ontroe­ rend. Dat raakt je. Ze blijkt dan in­ eens geen onschuldig engeltje te zijn. Heel mooi.'

G

iphart zet wijdlopig uit­ een hoe zijn jeugd sek­ sueel verliep, en hoe ver­ trouwd seks voor hem op jonge leeftijd al was. Uit Uncle Oswald van Roald Dahl leerde hij dat seks leuk kon zijn. Thomas van Aquino sterkte hem in die opvat­ ting: seks diende twee doelen, de voortplanting én de lichamelijke bevrediging. G iphart: 'Niet dat ik in m'n opvoeding iets heb gemist: ik wist al wat een kittelaar was voordat ik een rammelaar kon vast­ houden.' Z'n doorbraak naar literai­ re seks vond visueel plaats: met de film Turks fruit ­ pas daama las hij 't boek. 'Ik had een klein zwart­wit­ tv'tje op m'n kamer staan, en met een mix van schaamte en geilheid zat ik daamaar te kijken. Zonder het geluid te kunnen horen, met het licht uit. Jaja, het was een gehorig kamertje. En dan zat ik maar te wachten tot er wat geiligheid te zien was. Dat waren geen leuke ervaringen. Wat dat betreft kun je een boek beter laten rusten op de bobbel in je lakens, dat is heel wat ontspannender.'

De twee jonge honden zetten een traditie voort, want seks speelt al eeuwenlang een hoofdrol in de li­ teratuur. In onze contreien begin

het zo'n beetje m e t De­ camerone van G iovanni Bocaccio.

Dat boek verscheen in 13 53 en brengt in klare taal vooral één boodschap: er mag genoten worden van seks. D.A.F, de Sade (de markies) is misschien de beroemdste erotische au­ teur uit de wereldgeschie­ denis. Hij schreef De 120 dagen van Sodom, en tegen­ woordig schrijft een Nancy Friday, die niet meer doet dan lichamelijke kenmer­ ken en posities noteren, heel populaire dameslitera­ tuur. Seks was een belang­ rijk thema in de literatuur, is dat, en zal dat altijd blij­ ven. De literaire sekstradi­ tie wordt in vrijwel ieder boek, expliciet of prudent, voortgezet: altijd zijn er sek­ suele handelingen, droomt iemand over seks, ziet ie­ mand een 'begerenswaar­ dig' type passeren, of wordt er gepraat over seks. Ieder­ een kent seks, kan zich er­ mee identificeren, en dus spreekt het meer aan dan een onvatbaar thema als liefde. Seks is, ook in tijden van De G evreesde Ziekte, boekpromotor n u m m e r één.

vanaf z'n 80ste brieven geschreven aan Brenda Venus. Die zijn gebun­ deld, en dat was z'n laatste boek.

Zij was actrice en had h e m naaktfoto's gestuurd. Ze wilde kos­ te wat het kost in contact met hem komen om roem te vergaren. Die Henry wilde natuurlijk wel wat, want hij wilde altijd wel wat. Maar hij was oud, dat lukte allemaal niet meer. Zij gebruikt heel gemeen haar seksualiteit om hem uit te buiten. Nou ja, ze heeft 'm een keer haar borsten laten zien.

Ook niet erg schokkend. Ver­ der is er nooit iets gebeurd.

Die brieven van Miller, daar­ in vind je een mengeling tus­ sen erotiek en humor, en dat is heel goed geschreven. Hij is aan het doodgaan, zij een prachtige vrouw van 30. Dat contrast is wrang. Miller laat zien dat­ie echt kan schrijven: hij wis­ selt z'n levensfilosofie af met de banaalste beschrijving van een kut.

Geweldig.'

geheel niet mee: 'Voor mij zijn die begrippen inwisselbaar. Als ik aan seks denk, denk ik niet aan een pik in een kut. Dan denk ik aan het hele verleidingsspel. Verliefdheid is ook seks, is ook erotiek, 'n Mooie lief­ desbrief is ook seks. Een mooi ge­

'Mensen die vreemd willen gaan, moeten daarover duidelijke afspraken maken, anders gaat het fout'

Seks is niet alleen een duidelijker literair uitdrukkingsmiddel dan

sprek met een getrouwde vrouw is ook seks. Je kunt met iemand naar bed gaan zonder dat werkelijk te doen.'

Toch ziet Giphart wel brood in de idee dat seks literair makkelijker te hanteren is dan liefde. 'Ja, natuur­

S

eks is, zoals ge­ zegd, voor beide schrijvers een lite­ rair middel, een metafoor voor meer, de weg tot iets hogers. Ze zijn geen Anaïs Nin, geen A. Moonen: geen botte notulanten van fysiek gedrag. Landvreugd: 'Dat is saai. Het is te plat, te klinisch beschreven. Het gaat verder nergens over. Of neem zo'n Anne Vegter (een kinderboekenschrijfster die ooit werd genomineerd voor de AKO­prijs, DvE). Die pu­ bliceert pornoverhalen in literaire tijdschriften. To­ taal niet opwindend. Zelfs niet lachwekkend. Het spijt me dat ik het moet zeggen, maar die verhalen zijn vol­ slagen m i s l u k t . Twee lesbo's die over een ver­ snellingspook beenzakken.

Hartstikke geforceerd. Kijk, of het nou mannen, of vrou­ wen of kippen zijn, dat maakt me allemaal niet uit.

Het gaat erom dat je 't goed opschrijft, en dat doet Veg­ ter niet.' Ook het écriture fémmin, een feministische stroming die seks 'anders' benadert, spreekt Land­ vreugd niet aan. 'Ze schrij­ ven ik als ic/k, en dat is heel vermoeiend. Maar er zal wel iets dieps achter zitten. Hun seksge­ schrijf is afschuwelijk saai. Met vlinders en stuifmeel. Wat een vrouwengezeik!'

Henry Miller, zo zeggen beide jon­ ge auteurs, die kan pas over seks schrijven! Landvreugd: 'Hij heeft

steeds aangerekend.'

In Gipharts nog te verschijnen der­ de roman. Hart, vertelt de schrijver, verhezen de hoofdpersonen zich in seks. 'Het zal gaan over de peilloze diepte die schuilgaat achter seks,' zegt G iphart. 'De hoofdpersoon leert dat seks te maken heeft met transcendentie, met zelfopoffering, met zelfverlies, geweld, met pijn.' Hij volgt Landvreugd in haar negatieve definitie van liefde: 'Twee mensen die samen seks hebben, dat is zeker geen liefde, alhoe­ wel ik dat ook weleens heb gedacht. Wat geluk dan wel is, daar was Socrates nog niet uit, en ik heb er van­ middag ook nog wat moei­ te mee. Liefde is niet in een metafoor te vatten. Als je over liefde gaat schrijven wordt het snel zo zweverig.'

De Utrechter heeft een theorie over seksliteratuur. 'Zulke literatuur is per definitie niet expliciet porno­ grafisch. Literatuur doorbreekt na­ melijk grenzen, zet mensen aan het denken. Seksboekjes doen dat niet. Literatuur moet tomen aan de zekerheden van de lezer, moet hem aan het twi j felen brengen, moet vaststaande meningen trachten te ontkrachten.

Eén van de dingen waaraan mensen twijfelen is seks.

Datiseen beerput aan emo­ tie. Ik probeer een rimpeling te brengen in die vijver van vaststaande meningen, 'n Pornografische beschrij­ ving kan daarbij van pas ko­ men, maar persoonlijk houd ik er niet zo van.' Dan denkt de schrijver even na over liefde in de literatuur.

'Die moet uiteraard óók op het gevoel van de lezer wer­ ken. Vaststaande meningen daarover kun je aanvallen.

Mensen houden de schijn op dat hun relatie perfect is, maar op een feestje verande­ ren ze allemaal in beesten.

En monogamiteit, dat is ook zoiets. Dan hoor ik iemand vertellen dat­ie monogaam is, maar die heeft dan lek­ ker zes monogame relaties in drie jaar gehad. Daarover wil ik schrijven: de discre­ pantie tussen het ideaal­ beeld en de werkelijkheid.'

R

♦ 'Dennis spoelde snel de video terug naar de close-up van de vrouw en zette het beeld hierop stil Geruisloos nam hij het theeei van het schoteltje. Hij duwde haar benen uit elkaar en trok haar heupen meer naar achteren. Fixeerde zijn ogen op de borsten op het scherm en verbeeldde zich dat ze schudden, misleidde Selma door eerst zijn eikel tegen haar aan te duwen en propte toen razendsnel het theeei naar binnen Voordat Selma in de gaten had wat er precies gebeurde kwam hij al tegen haar achterste aan klaar' (uit: Het zilveren theeei. Hermine Landvreugd, 1993, uitgeverij De Bezige Bij.) [foto: Dylan van Eijkeren]

liefde, daarbij komt dat seks meer aanspreekt dan liefde. Liefde is semantisch al geen makkelijk woord, in de praktijk zal iedereen liefde anders interpreteren. Dat maakt het voor schrijvers lastiger liefde te omschrijven, dan seks te beschrijven. Giphart zit daar in het

A

lijk. Seks is genitaal contact, liefde IS veel di verser. Liefde is voor ieder­ een iets anders. Seks is duidelijker.

In mijn eerste boek zegt een van de hoofdrolspelers 'Liefde en geluk zijn samen seks'. Daar ben ik het pertinent mee oneens, hij zegt dat, ik niet. Maar die zin wordt me nog

onald G i p h a r t weet dat het nage­ streefde ideaal­ beeld in de prak­ tijkeen illusie blijkt. 'Men­ sen die vreemd willen gaan, moeten daarover duidelijke afspraken maken, anders gaat het fout. Maar het moeilijke is dat niemand door van één persoon te houden, tweeëneenhalf miljard anderen uitsluit.

Als één mogelijkheid feit wordt, sluit dat andere mo­ gelijkheden niet direct uit.'

Hermine Landvreugd, die binnen twee maanden moe­ der wordt, vindt liefde lite­ rair ongrijpbaar, zoals ze al eerder o p m e r k t e . Haar moederschap zal de ruige toon van haar verhalen niet wijzigen, belooft ze. 'Nee, ik ga absoluut niet over het liefdevolle en gelukkige gezinsleven schrijven. Dat is niet interessant, dat daagt niet uit. Misschien laat ik wel eens 'n kind opdraven, maar dan om 't seksueel te misbrui­ ken. Dat vind ik wel interessant.'

Op donderdag 28 oktober om 13.15 uur organiseert SG in AZ 112 twee lezingen over lust in de letteren. Sprekers zijn Giphart ea Landvreugd.

UNIVERS

14 oktober 1993

S T U D E N T E N

Knallen tegen de shuttle Ook al spelen ze hun sport badminton nog zo serieus mogelijk, de ongeveer zeventig leden van de Tilburgse studenten badminton­vereniging Sauron blijven toch kampen met een verkeerd imago van hun sport. Tweedejaars Economie Steven Doorduyn: 'Het is meer dan een gezellige camping­ of strandsport die je tijdens een mooie zomeravond op vakantie speelt.'

De toeschouwers konden zondag tijdens een intern toernooi zien dat Steven Doorduyn gelijk heeft. De shuttle vliegt niet netjes in een boog)e van tegenstander naar tegenstander. Met har­ de klappen proberen de spe­ lers het hun opponenten zo moeilijk mogelijk te maken.

Mark Kooy speelt al sinds zijn kinderjaren badminton. Ook hij begint over de vooroorde­ len tegen zijn sport. 'Alleen maar een pluimpje over een net slaan?' snuift Kooy. 'Men­ sen die hier voor het eerst ko­ ♦ Petra Szczerba in actie [foto: Hans van Zeeland]

men, zien spelers over de baan scheuren. Het is een explosieve sport. Niks geen recreatieve gezel­ ligheid, maar knallen tegen die s h u t t l e ! ' roept Kooy met veel overtuiging.

Het explosieve van de sport wordt belichaamd door de spelers die na hun wedstrijd bezweet op de vloer van de sporthal gaan liggen. Tijdens hun games staan ze dan ook amper een tel stil. De geoefende spelers hebben een hele reeks slagen in hun arsenaal. Kooy legt uit: 'Het begint met de service. Zaak is om de shut­ tle zo hoog mogelijk te slaan, waar­ na hij loodrecht naar beneden valt, zodat je tegenstander er weinig mee kan doen.' Andere klappen tegen de shuttle zijn de clear [de shuttle vlak voor je op schouderhoogte nemen), drop­shot, smash en de drive ('n snelle, vlakke slag).

Onvermijdelijk dringt zich de ver­ gelijking op tussen badminton en tennis. Die laatste sport vindt Kooy niets. 'Als ik tennis speel, word ik altijd koud en stijf. Je staat veel stil.

Een slome sport. Squash komt qua dynamiek noghetmeestinde buurt van badminton.' Als Mark Kooy even later op het veld staat, vliegen de clears, drop­shots en smashes in hoog tempo van ziinracket. Zweet­

Op de barricaden om fris te blijven 'Wachten wij of zullen we maar beginnen?' Met z'n achten beslui­ ten ze toch maar de houten bank­ jes in de wat grotere zaal op te zoe­ ken. Met z'n achten dus. De studen­ ten en medewerkers gaan praten over de tienduizend kaarten die in juni verstuurd zijn naar studenten en medewerkers. Daarin werd een beeld geschetst van de studen t van tegenwoordig [die onder andere erg zijn best doet ergens bij te horen en zich hedonistisch en egoïstisch door het leven beweegt) en de stu­ dent van nu, een nobel figuur dat voor zichzelf kritisch tegenover zijn studie en de maatschappij staat en ook anderen levensvreugde gunt.

Op de achterkant van de kaart stond in kleine lettertjes dat het Centrum voor Wetenschap en Levensbe­ schouwing (CWL) met spanning uitkeek naar allerhande opmerkin­ gen en gedachten. Die kwamen er, maar in een dusdanige hoeveelheid dat het leek alsof de student van te­ genwoordig het heeft gewonnen van de student van nu. Maar liefst zevenendertig reacties vonden hun weg naar de initiatiefnemers (0,3

Anno

procent van de uitgestuurde kaar­ ten).

Gespreksleider Christa Thoolen bladert wat reacties door. Veel theo­ logen, opvallend veel taalfouten en vooral veel extra gekanker op de student van tegenwoordig.

Thoolen: 'En het mooie is dat ze dat doen zonder zichzelf erbij te betrek­ ken. Maar er zijn ook mensen die schrijven dat ze in de kaart een on­

'Alle ellende uit de hele wereld wordt over je uitgestort' verwachte steun vonden in een een­ zaam dilemma.' Verder het nodige geklaag over het paternalistische en moralistische toontje van de kaart en de geldverspilling ­ want de stu­ dent van nu let op de centjes. Som­ migen stuurden de kaart zelfs ka­ potgescheurd terug.

De kaart ging bij het CWL de deur uit omdat de student in de media

1993

Naam: Corette Willemars.

Leeftijd: 23 jaar.

Geboorteplaats: G eleen.

Studierichting: Verkorte opleiding Bedrijfseconomie, die volgt op een afgeronde HE AO­opleiding in Bre­ da. Met ïiet laatste jaar is een be­ gin gemaakt.

Aangetroffen: Bij de foyer voor de aula. Op weg naar een college Trea­ sury Management.

Nevenactiviteiten: Daarvoor blijf t weinig tijd over. In twee jaar moet er veel worden gestudeerd, want de tijd waarin de stof wordt behandeld is nogal kort. Daarnaast wordt er veel genaaid.

Woonsituatie: Met twee andere studenten in een Bredase flat.

Laatst gelezen roman: Ster in het Duister van Sidney Sheldon.

Stamcafé: De G roene Sael in Breda.

Favoriete drank: Amaretto di Sa­

wordt afgeschilderd als een profi­ teur. Frans Teunissen van het CWL: 'Dat rijmt helemaal niet met het beeld dat ik heb en dat nog eens wordt bevestigd in de Anno's van Univers. Studenten komen daaruit naar voren als geïnspireerde men­ sen voor wie een eigen plaats in de maatschappij, een baan, heel be­ langrijk is. Eigenlijk, maar dat mag je natuurlijk niet zeggen, eigenlijk vond ik die demonstratie op 8 mei heel goed. Ze kregen daar de kous op de kop en staan daardoor nu weer wat feller in de maatschappij.'

De discussie in het Stiltecentrum, waarbij een handjevol studenten aanwezig is, spitst zich voorname­ lijk toe op de erfenis die door de jaren 60­generatie vooruit is gewor­ pen. Het gaat over de desillusie na de illusie, de naïeve houding van toen, de slapheid van nu, het nut van massademonstraties en over cocoonen. Want er wordt wat afge­ schuild deze dagen. 'Het is ook al­ lemaal te veel', zegt een student.

'Alle ellende uit de hele wereld wordt over je uitgestort, dat is on­ der andere een van de blessings van

ronno originale.

Toekomstperspectieven: Bij de fi­ nanciële afdeling van een groot bedrijf aan de slag gaan. Het liefst iets met budgettering of financiële analyses. Lukt dat niet, dan komt een baan bij een bank ook in aan­ merking, want daar werd al enige malen vakantiewerk gedaan.

Beoordeling KUB: Een 6,5. De orga­ nisatie van zaken op de universiteit is niet al te best. Over het afstude­ ren wordt weinig gezegd, maar het kan natuurlijk ook zijn dat er ver­ schillen bestaan tussen een univer­ siteit en een HBO. Maar als er om hulp wordt gevraagd, wordt die ook gegeven. Wat de tentamens betreft: het duurt vaak erg lang voordat die zijn nagekeken. Zo heeft een beken­ de begin augustus een hertentamen gemaakt waarvan de uitslag nog steeds niet bekend is. Daardoor weet diegene niet of hij op dit mo­ ment dat vak moet volgen.

[Tekst en foto: Erik van der Burgt]

de bieb hier. Door die overload van informatie krijg je het idee dat je niets kunt doen. Je bent machte­ loos.'

'Maar jullie hebben ook geen tijd om iets te doen', reageert een erfla­ ter. 'Wij hadden tijd zat toen we studeerden en ook veel minder keus.' Dat is geen excuus, meent

druppels parelen al snel van zijn ge­ zicht.

Toch hoeft het niveau van de spe­ lers dat van Kooy niet te benaderen.

Doorduyn: 'Het mooie is dat een opa van 85 deze sport ook kan be­ oefenen. Bovendien heb je geen les nodig om de shuttle over het net te slaan of om zelfs een lange r alley te hebben. Bij een sport als tennis heb je wel les nodig als je niet de hele tijd ballen wilt rapen.'

De twintig deelnemers van het toernooi maken zich zondag niet het drukst om hun sport, maar om bijzaken. De algemene klacht: 'We moesten vandaag veel te vroeg op staan'. Ook de keuze van de orga­ nisatie om na afloop van het toer­ nooi te gaan eten in restaurant de Korenbeurs op de Heuvel, stuit op enig verzet. 'Dat is toch veel te duur voor studenten', zeggen de kenners van het culinair leven in Tilburg.

Dat het 'strand­badminton' de le­ den van Sauron ook niet vreemd is, blijkt wel tijdens een pauze uit de vraag van Petra Szczerba aan enke­ le andere deelnemers van het toer­ nooi. 'Wie wil er even met me over­ slaan?' vraagt ze. Niet veel later vUegt het pluimpje in keurige boog­ jes over het net. De campingwaan keert even terug. [fF]

een bevlogen aio. Volgens hem ligt het aan de begeestering en de intel­ lectuele passie van de student van tegenwoordig. Die zijn er namelijk niet. De student van tegenwoordig heeft geen enkele bagage meer.

Men leest geen Marcuse, maar Youp van 't Hek. Men jaagt op baan­ tjes en verder niets. 'De student moet meer knokken', springt de aio op de barricaden, "t Maakt niet uit waarvoor, al is het maar om fris te blijven.' [MvA]

Het is spijtig voor de voedende der ver uiteen. Opvallend is de moeder, die haar medewerkers hoge notering van likeur. Amaret­ middels een fles Chateau KUB fe­ to, Tia Maria en andere zoetighe­ liciteerde met haar behaalde eer­ den doen het goed bij vrijetijds­ drinkers: 'Ik drink bijna steplaatsindeVolkskrant.

Maar feiten zijn feiten, en r)rank nooit iets, maar als het echt moet een Peachtree', ver­ vrijwel niemand noemde telt een meisje. Voor leken wijn als favoriete drank. in het Peachtree­gebeuren: We vertoeven hier in bier­ i bier drinkland, en op acht kilo­ 2. pils mierzoet perziklikeurtje. meter van de Belgische cor­ 3 likeur Een paar sjieke drinkers ne­ ridor kan dat nauwelijks 4 whisky men graag een whisky, anders. 'Lekker bier' komt 5 sap maar geen duur merk, dat als eerste uit de bus, en 'lek­ is namelijk te duur. Naveel ker bier' is Belgisch bier, gezoek was er één dame die aldus de ondervraagden. Een groep wel wilde zeggen dat ze graag heren verklaarde en masse ver­ witte wijn drinkt: 'Maar die van slaafd te zijn aan pils, merk Bava­ de KUB heb ik nooit geproefd'. ria. Dan loopt de voorkeur min­ (DvE)

14 oktober 1993

lUNIVEBSBJa C U L T U U R

Biografie van en filmcyclus over Italiaanse cineast

Zwerver Pasolini was dol op ruwe deugnieten Bioscoop Cinecitta draait deze maand vier films van de regisseur, schrijver en dichter Pier Paolo Pasolini (1922­1975). Een man die sinds zijn gewelddadige dood nooit uit de belang­ stelling verdwenen is. De moord op Pasolini, zo menen sommigen, was zelfs de bekroning van een leven waarin de rauwe onderkant van de samenleving de hoofdrol speelde. Ralf Bodelier, die wekelijks in Univers een boek bespreekt, verbindt de biografie van Barth David Schwartz met de Pasolini­cyclus die In de herfstvakantie draait in filmhuis Cinecitta.

Ralf Bodelier

♦ Pier Paolo Pasolini in de laatste week van zijn leven

voor rijke homoseksuele matmen. teUing77Decamerone, waarin voor de pest gevluchte stedelingen el­ Marmen als Pier Paolo Pasolini.

Pasolini was nietzonaïefomteme­ kaar erotische verhalen vertellen, nen dat de ragazzi ongevaarlijk wa­ werd door Pasolini dan ook ver­ ren. In zijn films en boeken verschij­ filmd als een vrolijke sekskomedie. nen zij als onversneden rapalje dat Een film vol lachende mensen, met niet onder de indruk raakt van de monden vol rotte tanden, die zich ellende die het anderen bezorgt. Zo volop aan hun orgastische driften v\rrikken Ragebol en zijn maten, uit overgeven. Dezelfde luchtige ob­ Pasolini's eerste roman Jongens uit sceniteit ademt ook I Racconti di het leven, midden op straat zware Canterbury, het Engelse verhalen­ gietijzeren deksels van de rioolput­ boek waarin het ditmaal rond­ ten. Ze slaan deze aan stukken en reizende pelgrims zijn die elkaar verkopen het metaal per kilo aan met schunnige verhalen onderhou­ een opkoper. Samen met de loden den. Naakte geliefden laten luid­ afvoerpijpen die ze in de onder­ ruchtige scheten in eikaars gezich­ grondse riolen dichtknijpen en af­ ten, een jongeman urineert vanaf breken, waarna in de hele straat de een balkon op de hoofden van boe­ toiletpotten overstromen. Deson­ renpummels op straat, in een Jeroen danks kan Pasolini niet anders dan Bosch­achtige Hel floepen kleine sympathie voor hen opbrengen. De monniken uit de anus van een grie­ ragazzi verschijnen in zijn boeken en films, op een enkele uitzondering na, als fundamenteel on­ schuldig. Onschuldig aan de wereld vol afval en uit­ schot waarin ze nu een­ maal geworpen zijn en daarom ook onschuldig in ­ hun deelname aan het grauwe circuit waarin ze hun hoofd boven water moeten zien te houden.

Het zijn straatjongens die nooit een school bezoch­ ten of opgevoed werden en zich daarom vaak niet eens bewust zijn van hun immorele bestaan. Bo­ vendien vertegenwoor­ digden zij, met name op seksueel gebied, een le­ vensstijldie tot Pasolini's ♦ In de ochtend van 2 november 1975 bij spijt elders uit in de mo­ Ostia: het lijk van Pasolini ligt op de grond. derne samenleving ver­ dwenen is. Een levensstijl waar aan het seksuele lichaam meer eer toekwam, dan aan de af­ zelige duivel en voortdurend brengt standelij ke omgangsvormen van de asolini het geërecteerde mannelij­ ke orgaan in beeld. De Volkskrant burgerlijke maatschappij. meende bij het verschijnen van de film in 1972 dat Pasolini v^einig it de vijfentwintig films die Pa­ meer ziet, dan marmen en vrouwen et verlangen naar het brutale solini tussen 1961 en 1975 die elkaar naaien en krachtige vertier aan de zelfkant van de maatschappij, is ook de rode draad maakte en die allen op de een of winden laten. Hij gaat daarbij ver­ die de biograaf Barth David andere manier Pasolini's voorkeur der dan welke pornofilm dan ook, Schwartz in Pasolini's leven ont­ voor het ragazzi di vita­bestaan al geeft hij duidelijk de voorkeur waart. Pasolini kon nooit belang­ ademen, koos bioscoop Cinecitta aan het rech t­op­en­neer en ziet hij stelling opbrengen voor de opge­ onder andere voor de drie films uit kennelijk liever het mannelijk dan poetste buitenkant van de samen­ de zogenaamde Trilogie van het het vrouwelijk geslachtsdeel in beeld gebracht. En dat laatste had leving, maar zocht altijd en overal leven. contact met de onderklasse van Pasolini's Trilogie is een verfilming de Volkskrant inderdaad goed ge­ paria's en kleine criminelen, straat­ van drie veertiende eeuwse boeken: zien. Maar ze had ongelijk in haar vechters en hoeren. En binnen die Boccacio's II Decamerone, Chan­ conclusie dat Pasolini weinig meer klasse ging zijn voorkeur weer uit cers' The Canterbury tales en het voor ogen had dan het maken van naar de ragazzi di vita, de jongens Arabische, door anonieme auteurs een pornofilm. Wat Pasolini met uit het leven. Jongens, kinderen geschreven, Duizend­en­een nacht. zijn trilogie uit wilde dragen was vaak nog, die niet meer hebben dan Boeken uit de late middeleeuwen een manier van leven waarin het hun lichaam en dat lichaam strate­ waarin Pasolini de leefstijl uit de luidruchtige omgaan met het eigen gisch weten in te zetten om vrou­ sloppenwijken van zijn tijd dacht lichaam en de lichamen van ande­ ren nog onproblematisch en onge­ wen te imponeren, met rivalen op te herkermen. de vuist te gaan en als handelswaar De beroemde Italiaanse raamver­ remd plezierig was.

Pier Paolo Pasolini had zich in de nacht van de tv^reede november 1975 geen mooiere dood kunnen wensen. De aanleiding was uiter­ aard seks. PasoHni had in een Ro­ meinse achterbuurt de schand­ knaap Pino Pelosi opgepikt en mee­ gevraagd naar een verlaten strand­ je in de nabij gelegen kustplaats Ostia. Daar ontstond, zo verklaar­ de Pino later, een meningsverschil over wie de rol van vrouw zou spe­ len. Pino weigerde Pasolini zijn kont aan te bieden. Er vielen harde woorden maar Pasolini bleef aan­ dringen, waarop Pelosi een plank opraapte. Eerst sloeg de schand­ knaap hem meerdere malen met het stuk hout op het hoofd, vervol­ gens trapte hij hem twee keer in het kruis en bleef zijn slachtoffer slaan en trappen tot hij buiten bewustzijn was. Daarop stapte hij in Pasolini's zilverkleurige Alfa Romeo 2000 GT en reed enkele keren over de ster­ vende heen, waarna hij koers zette in de richting van Rome.

Volgens een van Pasolini's vrien­ dinnen, de joumaliste Oriana FaUa­ ci, was het precies de dood waar Pasolini altijd naar uitgezien had.

In een postuum aan Pasolini gerich­ te brief schrijft ze dat het niet Pino Pelosi was die Pasolini vermoordde, maar dat Pasolini de jongen ge­ bmikthad om zelfmoord te plegen.

Zijn hele leven leek Pasolini te hunkeren naar een gewelddadige dood. Elke avond zocht hij de zelf­ kant op van de steden waar hij over­ dag bezig was met filmen. Hij zwierf 's nachts door de Bronx en Harlem, pikte schandknapen op in de urinoirs van het Romeinse Lun­ gotevere en verloor zichzelf in de sloppenwijken van Bombay en Calcutta. Elke keer weer, schrijft Fallaci, had ik je bij je jasje willen pakken, je tegenhouden, je hidden en smeken 'Pier Paolo, Pier Paolo, ie gaat je laten kelen'...

H

De sympathie van Pasolini voor de wreedheden waarin een dertigtal sloppenwijken bracht hem tot on­ kinderen gedwongen worden zich verwachte stellingnames in de in­ te onderwerpen aan de grillen van tellectuele debatten van de jaren hun moordenaars. In drie rondes zestig en zeventig. Terwijl de stu­ worden de slachtoffertjes eerst ver­ denten in mei '68 het Quartier La­ nederd, vervolgens gedwongen hun tin op z'n kop zetten en Italiaanse eigen uitwerpselen op te eten en universiteiten in brand vlogen, uiteindelijk op rituele wijze ver­ koos Pasolini niet voor deze linkse moord, terwijl hun kwelgeesten de studenten maar voor de politiemen­ sirtaki dansen en hun voeten de sen die hun knuppels over de lang­ lucht in schoppen van vreugde. harige koppen lieten dansen. Toen Volgens zijn biograaf Schwartz jullie gisteren in Valle Giulia op de ^blijkt uit deze film dat Pasolini al­ vuist gingen met de agenten, sym­ lengs begint te beseffen dat anno pathiseerde ik met deze agenten! 1975 niet langer de ruwe deugnie­ Want de agenten zijn armeluiskin­ ten uit de Canterbury tales de deren, komen uit de rotbuurten van dienst uitmaken, maar de sluwe de steden of van het platteland. De ellendelingen die de Sade in zijn git­ rebellerende studenten waren voor zwarte romans portretteerde. In een Pasolini niet meer dan puberale interview, gemaakt tijdens de op­ bourgeois die een grote mond op­ names van Salö, relativeerde hij zijn zetten tegen hun ouders in vier jaar eerder gemaakte Trilogie wier voetsporen ze uitein­ van het leven dan ook als een té delijk toch wel weer zou­ romantische idealisering van de n. seksuele vrijheid die nu, in de twin­ den treden. tigste eeuw, onbereikbaar was ge­ Net zo opmerkelijk was worden.

Pasolini's stellingname in de Italiaanse discussie Het is vlak na de eindmontage van rondom de legalisering van deze film dat de politie van Rome de echtscheiding in 1974. de zeventienjarige Pino Pelosi aan­ Hij, de notoire homosek­ houdt terwijl deze met hoge snel­ sueel, wiens films voortdu­ heid in Pasolini's auto terugkomt rend gecensureerd werden uit Ostia waar even later het zwaar vanwege hun pornografi­ verminkte lijk van de filmmaker sche beelden, verbaasde gevonden wordt. Uiteindelijk zal heel Italië door te pleiten Pelosi zeveneneenhalf jaar lang i tégen elke vorm van wetge­ voor de moord in de Civitavecchia­ ving die echtscheiding toe gevangenis boeten. Zeveneneen­ zou staan. Omdat, zo half jaar gevangenisstraf voor een schrijft hij in de vooraan­ daad die Pasolini zelf mogelijker­ staande krant Corrière del­ wijs als een cinematografisch inte­ la Sera, een gemakkelijke ressante scene in Salo zou hebben echtscheidingsprocedure opgenomen. een overwinning is van een burgerlijke consumptie­ Barth David Schwartz. maatschappij waarin zelfs Pasolini Requiem. Een blografie. mensen als gebruiksgoede­ Uitgeverii Meulenhoff. f. 69.50. ren tegen elkaar uitwisselbaar zijn.

1 *— ­ 7

D

^ ^

■

P

asolini's laatste, en meest som­ bere film was Salö, of de 120 dagen van Sodom is een kruisbe­ stuiving tussen de beruchte roman van de Markies de Sade uit 1785 en de politieke realiteit in Mussolini's macabere bolwerk Salo aan het Gar­ dameer. Deze film, over de razzia's, executies, martelingen, verlaten dorpen en brandschattingen in de winter van 1944, is een aaneen­ schakeling van buitensporige

Cinecitta, aanvang 20 uur, entree f. 12,­ I Racconti di Canterbury.

14­20 oktober Salö, o Ie 120 giornate di Sodo­ ma. 21­27 oktober II fiore delle mille e una notte.

28 oktober­3 november.

Gevolgd door: Teorema, Edipo Re, Porcile en Medea.

voorkeur

Café De Voortuin, Tuinstraat 4, maan­ dag 18 oktober om 21.00 uur: Bebop ciruit. De wekelijks terugkerende jazz­ improvisatie heeft deze week iets bijzonders: een heus Ham­

mond­orgel met orga­ nist. Het bebop­net­ werk nodigt muzi­ kanten op individuele basis uit, waarna ze eenmalig in het café, zonder voorafgaande repetitie, een concert bijeenproviseren.

lUNIVERSia

14 oktober 1993

MATSERTJES Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de iengte de dertig woorden niet te Ijoven gaat laedraagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden. Berichten met een (para) commercieel karakter kosten 25 gulden en mogen niet meer dan dertig woorden bedragen. Maximaal twee matsertjes per activiteit.

HET KAN NOG: Je inschrijven voor het ANB-AMRO world volleybal tournement in 'Gepizoo' op 27 en 28 november. Tevens worden slaapadressen voor de teams gezocht. Bel Elise (442019) of Nicole (685992).

OMEGA Amateurfotograaf toont zijn portretfoto's.

De moeite waard om te komen! Maandag 1 november om 20.00 uur in AZ 0 1 .

THINKTANK TILBURG Organiseert op maandag 25 oktober 1993 het volgende forum: 'De kunst van het onderhandelen; een ondergewaardeerde succesfactor?'• Aanvang 19 30 uur. Lokatie Villa de Vier Ja argetijden, Noordstraat 36. Voor info bel 555893 (F. Hallema).

TYPEWERK Voor al uw werkzaamheden op PC, scripties, werkstukken, etc.

Bel 013-442964.

STUDENTENSKIREIS 28 januari, 10-daagse reis 5-sterrenskigebied Zillertal (300 km piste, 3268 m hoog), slechts f 639,- inclusief superskipas, halfpension, luxe bus Info: Jeroen 013-368681, Hans & Alain: 0206657181 {kmr 601/622), Astrid 013-674952, Paul 013-366739.

PRINS WILLEM-ALEXANDER deed dit jaar met mee aan de Copy & Co Hart van Brabantloop, zorgjij en/oor dat hij het komend jaar wel komt ' Doe je het met voor hem, doe het dan voor die andere 1499 lopers. Bel snel even naar 663012631873 en help de 1 1 " Copy & Co Hart van Brabantloop slagen.

LATER EIGEN BAAS!?

Kom en kijk wat Thinktank Tilburg voor JOU en JIJ voor hen kan doen. Onze vereniging van (startende ondernemers) zoekt commissieleden. Bel voor meer informatie 366609 of 436599.

ECO-FEEST Dans (en dnnk) je toetsen eruit op het ECO-feest in De Spoel op woensdag 27 oktober. Entree f 3,-. Pils slechts f 1,50.

INSPRAAK? Als JIJ iets te zeggen wilt hebben over JOUW studie economie; gewoon naar ECCO komen, O 17, 12.00-13.50 of bel 663031.

STICHTING BIJLESCENTRALE TILBURG Bijlescentrale Tilburg bemiddelt in samenwerking met SBIT, TEV en Efact tussen bijlesdocenten en -vragers. Heb je bijles nodig of wil je bijles geven, kom je inschrijven op de kamer van SBIT, TEV of Efact!

NEW AGE Het nieuwe denken. Chnstelijke studentenvereniging Ichthus organiseert 4 november in zaal AZ 7 om 20.00 uur een lezing over dit thema door drs. P. van Kampen. Toegang gratis. Voor info bel Ryanne 013-438465 of Jeanine 013446970.

OPEN PODIUM Dinsdag 26 oktober om 19.30 uur in de PUF kan er weer gedanst, gezongen, gejodeld, getapdanced, gepianood, en getoneeld worden. Maar ook gedichten voordragen, verhalen vertellen of cabareteske hoogstandjes liggen in de mogelijkheid. Schrijf je dus nu m bij het Podiumcafé (O 7)! De enige restnctie is de tijd: per act max. 15 minuten.

THEATERSPORT Workshop theatersport. Op 16 en 17 oktober. Belangstelling'? Geef je op bij universiteitstheater de Koffer. Kamer A03. Telefoon: 013-663228.

PODIUMCAFÉ Presenteert op 26 oktober (19.30 PUF) voor de derde keer wegens groot succes een Open Podium, ledereen die dat wil kan op deze avond zijn/haar kunsten vertonen op een echt podium. Alles kan, alles mag, maar schrijf je tijdig in, want vol IS vol! (Inschrijvingen bij Podiumcafé, tel 6 6 3 0 6 7 / 4 3 2 9 6 6 of loop langs bij kamer 07).

SLOTFEEST Vanavond is bij Plato het slotfeest van de gesloten tijd, voor alle leden en intoleden, met de band Rob d'Nijscoman.

Komt allen en beleef het Plato-gevoel!

STICHTING BIJLESCENTRALE TILBURG Bijlescentrale Tilburg bemiddelt, i.o.m.

SBIT. TEV. Efact. tussen bijlesdocenten en -vragers. Heb je bijles nodig, of wil je bijles geven, kom je inschrijven op de kamer van de SBIT, TEV, Efact!

GROTE MOND? Kom dan zingen by Contrast! Voor meer info., bel Caroline. Tel. 632138.

SOCRATES PRESENTEERT De film 'Belle en het Beest' van Walt Disney. Datum- donderdag 14 oktober, CZ 1 0 1 , 20.00 uur. Entree f 4,-: Platonenf 2,50.

WEEK VAN PENDRAGON In de herfstvakantie wordt er van 18 tot 2 1 oktober een recreatief toernooi gehouden op het sportcentrum Dit toumooi komt ter vervanging van de voormalige TSK herfst. Ook niet-sportkaarthouders mogen meedoen aan dit toernooi. De volgende sporten doen mee: karate, schennen, squash, hockey, badminton, tafeltennis, zaalvoetbal, basketbal en volleybal Op donderdag 2 1 oktober is er ook een slotfeest. Er zijn inschrijvingsformulieren te krijgen op het sportcentrum. . Voor exacte tijden en dagen, kijk naar de rubnek mededelingen, en dan naar de rubnek sport.

KLACHTEN Niet aarT j'e Buurrfian/vrouw vertellen, maar aan ECCO (Econ. Faculteit), kamer O 17, elke dag van 12.00-13.50 uur.

CHINA-PIOISIIERS Op 2 november is het VITE-congres over de verschillende aspecten van het zaken doen in China: marktbenadering, exportfinanciering, joint-ventureproblematiek,jundische aspecten. Info: VlTE-stand of kamer R 15, tel. 013-662722.

UNITED COLOURS In contact komen met buitenlandse studenten'' Kom vrijdag 15 oktober naar l'lndustne (aanvang 21.00 uur) Show up in white and meet 'the lady in red'.

WEEK VAN PENDRAGON

lieve, enthousiaste, mooie, domme, alcoholische, linksdraaiende, naar rechts neigende, agressieve, wraakzuchtige, erotische idioten die de redactie van het Podiumcafé willen komen versterken.

Kom langs bij kamer O 7, of bel. 6 6 3 0 6 7 / 432966 (Anne-Mieke).

In de herfstvakantie wordt er van 18 tot 2 1 oktober een recreatief toernooi gehouden op het sportcentrum. Dit toumooi komt ter vervanging van de voormalige TSK herfst. Ook met-sportkaarthouders mogen meedoen aan dit toernooi De volgende sporten doen mee- karate, schermen, squash, hockey, badminton, tafeltennis, zaalvoetbal, basketbal en volleybal. Op donderdag 2 1 oktober is er ook een slotfeest. Er zijn inschrijvingsformulieren te krijgen op het sportcentrum.

Voor exacte tijden en dagen, kijk naar de rubnek mededelingen en naar de rubnek sport

KEEP ACCOUNTING IN BALANCE!

BUITENLANDSE STUDENTEN

ONS HART GAAT UIT NAAR...

Kom op 28 oktober naar het Efact-congres. Verschillende standpunten over verslaggeving van ondernemingsnsico's zullen worden belicht. Kosten Efact-leden f 12,50 en overige studenten f 17,50.

HARDLOPERS ZIJN DOODLOPERS!

EFACT-CONGRES OP 28 OKTOBER!

MODELLEN Fotograaf (ex-KUBstudent) zoekt meisjes voor portretfotografie. Beloning: een paar afdrukken. Bel naar Paul: 013-350503.

Van 12 december tot 9 januari Russisch studeren in Moskou voor f 2.175,-! Inclusief: ticket, visum, verblijf, maaltijden, 20 lesuren per week, maandkaart openbaar vervoer, excursies en op oudejaarsavond galadiner bij het Rode Plein. RUSSIA TRAVEL 0206234612.

SKIREIZEN Goedkope skireizen naar o.a. Frankrijk en Oostenrijk. Bus, app. en skipas al vanaf f 349,-. Voor groepen speciale kortingen.

GoGo Tours 010-4142599 SGR/ANVR.

SKIVAKANTIES Super LOW BUDGET aktieve skivakanties voor jonge, gezellige en aktieve mensen in Frankrijk. Busreis + 7-daagse skipas + skilessen + skimateriaal + appartementshuurvanaf f 549,-. Gratis gebruik mono's, snowboards, swingbo's en bobski's. Videoopnames door nederlandse skileraren. Wij beschikken over 4 1 / m 12-persoons appartementen. Aanmeldingen zowel individueel als groepen. Speciale grote groepskortingen! Bel SPORTIEKvoor de gratis bruisende aktieve skifolder! 08870-17770.

HUSK-STUDENTENSKIREIZEN Gezellig skiën met studenten uit heel Nederland. Oostenrijk (Mautendorf) vanaf f 585,-; Frankrijk (Flaine) vanaf f 525,-. Bel voor informatie: Enwin 013-439511 of Michel 013-360037.

VERHUIZEN Voor weinig centen, de bubu-bus voor alle studenten! Van studenten en voor studenten: De studenten BUdget Büs. Bel snel: 013-356255 en vraag naar Oscar of Frank.

STUDENT SHOE Te koop aangeboden handgemaakte brogues met doorgestikte zool van hoogste kwaliteit. Leverbaar in de kleuren Oxford bruin, blauw en zwart. Prijs f 195,-. Bel zondags tussen 09.30 en 16.30 uur naar 04998-92828.

TYPEWERK Voor snel en vakkundig uittypen van uw scnptie, afstudeeropdracht, proefschrift op de PC. Bel IVT Reinout, tel. 040852587. We berekenen een speciaal studententarief. Ook kunnen we het typewerk kopieëren en inbinden.

De verslaggeving van ondernemingsnsico's staat centraal op het Efact-congres "Keep Accounting m Balance". Inschrijven IS mogelijk aan de stand in de hal van gebouw A. Efact-leden f 12,50, overige studenten f 17,50.

SOCRATES PRESENTEERT De film 'Belle en het Beest' van Walt Disney. Datum donderdag 14 oktober, CZ 1 0 1 , 20.00 uur. Entree f 4,-; Platenen f 2,50.

VRIJDAG 15 OKTOBER Inaugurale rede prof.mr. M.A.M.C van den Berg. Aula KUB, 16.15 uur DONDERDAG 2 1 OKTOBER Voorlichtingsbijeenkomst Theologi sche Faculteit Tilburg. Academielaan 9, 10.15-12.45 uur.

VRIJDAG 22 OKTOBER Promotie drs. H.A. Muntjewerff. Promotor: prof.dr. K.F.E. Veraghtert. Copromotor: dr. J.F.E. Biasing. Titel proefschnft: 'De spil waar alles om draaide. Opkomst, bloei en neergang van deTilburgse familieondememing Wolspinnerij Pieter van Dooren, 1825-1975'. Aula KUB, 14.15 uur.

Promotie drs. C. Cools RA. Promotor: prof.dr. P.W. Moerland. Titel proefschrift: 'Capital Structure Choice: confronting (meta)theory, empi rical tests and executive opinion'.

Aula KUB, 16.15 uur.

DIENSTPLICHT! Het Haags Juridisch Adviesbureau helpt u aan uitstel of afstel.

Info: 06 - 8898.249 (0,20 p/min.)

Afspraken: 070 - 347 95 67 / 383 81 49 Hoezo hiopeloze gevallen?

UNIVERS tilburgs universiteitsblad REDACTIE

pieter siebers hoofdredacteur (tel 2926) paul van den broek (2925), dylan van eijkeren (2272), michel knapen (2506), gerard rutten (3330), angela van schendel ass/stente (2277) VORMGEVING

gertjan bloemers (2272) MEDEWERKERS

FOTO'S ECOKAMP '93 De foto's van het faculteitskamp 1993 zijn klaar en zijn te bezichtigen in de mensa aan de kant van de PUF. Je kunt deze foto's bijbestellen tot en met 15 oktober. Je bestelling kun je, alleen tijdens spreekuren, opgeven bij de MAKkamer (B 320) tegen contante betaling.

INTERNATIONALE STAGES Heb je interesse m een internationale stage, kom dan eens langs op het AlESEC-kantoor R 19. Op Maandagmiddag kan Martijnje alles uitleggen. The KUB is not the limit.

ECO FEEST Op woensdag 27 oktober is er weer een Eco-feest. Dit zal plaatsvinden in de Spoel, voorverkoop vanaf 25 oktober in de hal van gebouw A. Prijs: voorverkoop f 3,-, aan de kassa f 4,-. Letopi Bier tegen gereduceerde prijs.

WORD LID! Buitenlandse studenten ontmoeten vrijdagavond 15 oktober in l'lndustne 'United colours of ESN'-parfy Kom zelf gekleed m het wit en herken de andere nationaliteiten aan hun eigen kleur.

Dit jaar leek het er tijdens de Copy & Co Hart van Brabantloop ernstig op, veel snelle mannen liepen fout; laat jij het komend jaar zien dat het ook anders kan?

Bel 6 6 3 0 1 2 / 6 3 1 8 7 3 en vraag naar iemand van de huidige commissie.

RUSSISCH STUDEREN

UNIVERSITAIRE AGENDA

iHjIinininüiHHHHHilii.Mini!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!l VITE-international ".!!!!!!

Voor iedereen met 'minds over borders' !!!!!

Kamer R 1 5 üü!

TANTE JUUL Zoekt Bink. Ken jij Shanny (zij) uit Soest' Hij was begin augustus in Llortet. Schrijf: Helag Vinclair, Akker 29, 6017 BN Thorn.

AIESEC-BEDRIJVEIVDAG Deelnemers aan de Bedrijven Informatie Dag van 22 oktober denk eraan datje je rooster afhaalt (R 19 tussen 10.00 en 16.00 uur). Tevens willen we je vragen netjes en goed voorbereid te verschijnen.

KEEPER Het voetbalteam van 'Café Marijnen' zoekt per directe ingang een keeper' Tel. 0 1 ^ 4 4 3 2 4 6 (Wouter).

KEN P ONS AL? WIJ zijn Studentenkoor Contrast, prettig kennis met je te maken. Heb je interesse? Bel Caroline (632138).

A^TE-CONGRES Markteconomie verovert China, 2 november. Aan het woord de pioniers uit 't Nederiandse bedrijfsleven. Ondenwerpen als marktbenadering, exportfinanciering, joint-ventureproblematiek. Info: VlTEstand of kamer R 15, tel. 0 1 3 ^ 6 2 7 2 2 .

KAMER VRIJ Tilburg-West, 6 mm. lopen van de KUB. Gevraagd: Kamer in Amsterdam/Haariem of directe omgeving. Tel. 01820-72793 of 013-676581 (Johan).

mark van assen, ralf bodelier. pascalle cappetti, adnan van den eerenbeemt. roland enthoven, jac fredenx. bert heffels, michel jehae. conne de kater, klaas mulder, barbara snoeren, bert witte REDACTIERAAD

mr p zoontjens voorzitter. mr h.a m backx, dr f boekema, h damen, dr h evers, j . rietveld, f teunissen. dr a. vallen, j v vugt, c. van wagtendonk. maunce ackermans adviseur FOTOS enk van der burgt. hans van zeeland ADVERTENTIES

angela van schendel. kamer a 17, tel (66)2277 bureau van vliet postbus 20. 2040 aa zandvoort tel 02507 14745. fax 02507 17680 OFFICIËLE MEDEDEUNGEN

afd pers en voorlichting, kamer b 10. tel (66) 2001 KOPIJ

alle kopij moet uiterlijk op donderdag 12 00 uur m de week vóór het verschijnen in het bezit van de redactie zijn REDACTIEADRES

Proefschrift?

Uw jarenlange opofferingen verdienen een professionele grafiscfie afsluiting.

Bel voor onze informatieve documentatie met prijzen.

warandelaan 2 5037 ab tilburg kamer a 15 t/m a 17 fax nr 630145 LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND

hoger onderwijs persbureau t)0p waarbij verder aangesloten ad valvas vu amsterdam, cursor eindhoven, delta delft, folia uv amsterdam, ku nieuws nijmegen. mare leiden, observant maastncht, u blad utrectit, uk groningen en universiteitsblad twente REDACTIE HOP

frank steenkamp, pieter evelein, marcel wiegman DRUK

Drukkerij Elinkwijk

drukkerij de jong, baarle-nassau

Postbus 11061 3505 BB Utrecht

Studenten f 15. per jaargang voor met universiteitsleden f 40, maak voor een abonnement het bedrag over op giro 1077496 t n v katholieke universiteit brabant, o v v abonnement univers jaargang 31

030-444921

ABONNEMENTEN

8 oktober 1993

lUNIVERSi:!

.jfik.

EDE DE L I N GE

V^

Open 10 00 12 00 en 13 00 17 00 uur (ma ochtend gesloten) ACTIEWEKEN - BEGINLETTER

ma ma ma ma ma ma ma

25 okt t/m vr 29 okt 1 nov t/m vr 5 nov 8 nov t/m vr 12 nov 15 nov t/m vr 19 nov 22 nov t/m vr 26 nov 29 nov t/m vr 3 dec 6 dec t/m vr 10 dec

A t/m B C t/m G H t/m J K t/m L M t/m R S t/m U V t/m Z

FACU LTEIT ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN

De mededelingenpagina wordt verzorgd door de afdeling Pers en Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel. 2001). Diensten en faculteiten leveren via één centraal punt (het secretariaat) kopij z.s.m. aan, uiterlijk donderdag vóórl3.00uurvoorhetverschijnen van de nieuwe Univers.

I.v.m. beperkte ruimte is het zaak berichten kort en kernachtig te formuleren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voorrang.

ALGEMEEN AFSCHEIDSRECEPTIE

Zoals bekend heeft het Stichtingsbe stuur ingestemd met het verzoek van de heer Van Berkom, ziin functioneren als lid van het College van Bestuur te beëindigen Op 16 11 93 zal, tijdens een informele bijeenkomst in de Portretten zaal vanaf 16 00 uur gelegenheid wor den geboden de heer Van Berkom de hand te schudden MEDEDELINGEN VAN DEAFDELING P&O

Reparatie WAO gat In de loop van deze en de volgende week zal iedere werknemer bi) de KUB mid dels een bnef op zijn/haar kameradres geïnformeerd worden over de reparatie van het 'WAO gat' voor ambtenaren U wordt verzocht de informatie goed te lezen Bi) eventuele vragen kunt u zich tot de sectorpersoneelsfunctio nans wenden

STUDIE-ADVISEUR ECONOMIE

Drs H G van Liempd studie adviseur Ec heeft geen spreekuur op 18 okt t/m 22 okt '93 STATISTIEK TENTAMENS

Voor Statistiek 1+2/Economie en Sta tistiek A+B/BIK wordt in dit collegejaar 3 X gelegenheid geboden tentamen af te leggen Denk er wel aan dat slechts 2xper ]aar mag worden deelgenomen

Doctoraal Algemene Economie Openbare Financien 2A wordt afgeno men op 17 1 '94+ 1 8 '94 Bestuurskunde A, gepland op 14jan '94 wordt echter afgenomen op 7 jan '94 jzoals bij de Juristen ) Doctoraal Bedrijfseconomie Op 3 jan ' 9 4 ( i p v 7 jan '94) wordt nog een laatste kans geboden om tentamen Organisatie v d Onderneming 1 'oude stijl' af te leggen Wanneer U hieraan met wenst deel te nemen of U behaalt voor dat tentamen een onvoldoende score dan is het aan te raden (opnieuw) de colleges in het tweede semester te lopen Doctoraal BIK Doctoraal BIK tentamen Statistiek gepland op 6 jan '94 wordt verplaatst naar 7 jan '94 Doctoraal Econometrie Het tentamen Kwantitatieve Macro economie wordt afgenomen op 10 jan '94, herkansing is mogelijk op 15 aug '94 (Dit in tegenstelling tot de tekst m de studiegids) Het tentamen Inl B Algemene Econometrie (gepland op 14 dec '93) wordt verzet naar 15 dec '93 Doctoraal Fiscale Economie Herkansmg Privaatrecht 2 is abusieve hjk gepland op 25 8 1994 dit moet echter zijn 2 8 1994 Het tentamen Openbare Financien B wordt afgeno men op 13 jan '94 (i p v 7 jan '94) BEDRIJFSEC. 1 EN 2 PROP. ECONOMIE / BIK / ECONOMETRIE VOOR RECIDIVISTEN

Deze tekst vervangt de tekst vermeld in de studiegids '93/'94 Voorrecidivis ten die Bedrijf sec I en/of 2 nog moeten afleggen zijn er de volgende mogelijk heden 1 Moet je alleen het onderdeel Bedrijf sec 1 van het collegejaar 1992/93 afleggen, dan kun je dit doen op 24 jan 1994 Over deze stof vmdt geen college plaats en er is geen toets (Het codenummer van dit tentamen is 324 lOI) 2 Moet je alleen het onderdeel Bedrijf sec 2, vanhetcollegejaar 1992/93 (en dus voor 5, resp 4 resp 2 SP ) afleg gen, dan kun je dit doen op 20 jan 1994 (er wordt voor deze kandida ten een aparte versie van het tenta men gemaakt, deze heeft als code n u m m e r 324 202 resp 324 102) Voor de zekerheid een aantal onder werpen van het oude programma is met in het collegeprogramma van dit semester opgenomen en een aantal o n d e r w e r p e n van het college programma van dit semester heeft geen betrekking op de oude stof Je kunt met aan de toets deelnemen 3 Moet je Bedrijfsec I en 2 nog doen,

ELKE DAG ETEN met twee voor de prijs van één bij

Bengaals-Nepalees Restaurant *SONAR BANGLA' op d e K o r v e l s e w e g 108 Bel voor r e s e r v e n n g 0 1 3 - 4 4 1 7 1 6

van ma 14 16 uur naar di 11 13 uur Ook afspraken zijn mogelijk PROP.PSY

I V m samenvallen van toetsen prop psy m de herfstvakantie zijn onder staande toetsen verschoven T3 Socia Ie psy van 20 okt naar ma 25 okt om 18 30 uur in AZ 111 en T3 Persoonlijk heidsleer van 22 okt naar do 28 okt om 18 3 0 u u r m A Z 111 PEW Skill-labs kengetallen

Skill labs Kengetallen van di 9 15II 10 uur IS verplaatst naar zaal SZ 3 7 op dl 26 okt, dl 2 nov en di 9 nov

INFORMATICA

Laatstemogehikheidherkansmglnfor matica theorie enpracticumpropedeu se voor economen I V m de invoering van SGO en een nieuw software pakket wordt aan reci divisten de mogelijkheid gegeven een hertentamen practicum en/of theorie 'oude stijl' af te leggen op wo 20 okt van8 20 11 lOu inCZ78 Inschrijven kan op de gebruikelijke manier via de computers in de practicumzalen of via de VAX terminals Inl W Mmnaert, B 433, tst 3109

AANVULLING/WIJZIGING TENTAMEN-ROOSTER

STUDENTENMAIL

Maandag 25 okt starten bi) het Reken centrum de actieweken Studentenmail met als doel alle studenten te voorzien van een mailnaam Alleen als je je mailnaam hebt opgehaald en getekend hebt voor het Reglement computernet werk KUB, kun je gebruik maken van elektronische post Per week wordt een aantal studenten opgeroepen om de mailnaam en een uitgebreid informa tiepakket op te halen in het Computer Informatiecentrum (CICI op de2e verd van gebouw C (C245) Dit gebeurt op basis van de beginletters van de achter naam In Univers zal zeven weken lang het onderstaand schema worden afge drukt Noteer nu alvast in je agenda in welke week jij je mailnaam op moet halen Alleen als je m de week komt waarin je volgens het schema wordt opgeroepen heb je kans om een gratis workshop Pegasus mail te volgen en krijg je een leuke en handige attentie bij het ophalen van je mailnaam een diskette etui, waarin je drie diskettes kunt opbergen en een overzichts kaart met commando's en een toetsenover zicht van Pegasus mail Van ma 25 okt t/mvr 29 okt kunnen de studenten met de achternaam be gmnend met een A of een B hun mail naam komen ophalen bi] het CIC

en je bent begonnen met de prope deuse m het collegejaar 1992/93, dan heb je twee mogelijkheden a Je volgt het nieuwe programma met toets m okt en tentamen op 20 jan '94 resp 21 juni '94 (code 324 401 en 324 402 resp 324 405) b Als je de onderdelen Bedrijfsec 1 en 2 in jan 1994 afgerond wil heb ben dan geef je je op voor tentamens zoals onder 1) en 2) genoemd (dus voor de codenummers 324 101 en 324 202 resp 324 102) De herkansingen van Bedrijfsec l e n 2 (beide stof '92/'93) zijn op resp 3 en 26 aug '94

FACU LTEIT RECHTSGELEERDHEID MILIEURECHT I

Het tentamen voor dit vak is gepland op dinsdag 21 december te 14 30 uur LEER VAN DE OPENBARE FINANCIEN B

Het tentamen voor dit vak is verplaatst van7jan 1994naardo 13jan 1994om 14 30 uur ENGELS EN AMERIKAANS RECHT

Dit keuzevak, dat wordt gegeven op vr van 9 15 10 55 uur is verplaats van PZ 12 naar PZ 209

FACU LTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN ROOSTERWIJZIGING

Vanaf vrij 19 nov vervalt de werkgroep van 15 45 17 25 u Beschrijvende sta tistiek (prop jur ) Deze werkgroep zal verdeeld worden over de drie andere werkgroepen wg A di 15 45 17 25 u, wg B dl 11 10 12 50 u, wg C do 15 45 17 2 5 u INTERNATIONALISERING

I V m een tijdelijke detachering naar Brussel zal drs Thijs van Vugt, coordi nator Internationalisering, tussen I nov 1993 en 1 maart 1994 niet aanwe zigzijn StudentenFSW(excl VTW)die informatie willen over studeren in het buitenland dienen zich m die periode tot Bureau Buitenland te wenden Bu reau Buitenland hanteert de volgende spreekuren elke dag van 13 00 15 00 uur m gebouw N VTW

I V m een tijdelijke detachering naar Brussel zal drs Thijs van Vugt, coordi nator Internationalisering, tussen 1 nov 1993 en I maart 1994 met aanwc zigzijn Studenten VTW die informatie willen over studeren m het buitenland dienen zich in die periode tot de vol gende personen te wenden Erasmus en Sydney dr Greg Richards, S 169, tel 662313 Winter Universiteit dr ir Hugo van der Poel, S 149, tel 662772 PELS Ene Corijn, S 169 (alleen op don derdag), tel 662313 Overig Bureau Buitenland WINTER UNIVERSITEIT

Dit jaar wordt de Winter Universiteit voor de 5e maal georganiseerd en wel in Ma (d)(n)chester van 6 tot 15 apr 1994 Deelname staat open vanaf het 2e jaar VTW De kosten van deelname bedragen £ 50, (excl reiskosten en kosten voor maaltijden en drank) Gem teresseerde studenten kunnen zich voor 15 nov aanmelden bij dr ir Hugo van der Poel PSY A&O-psy: spreekuur stage- en onderzoeks-coordinator

I V m het rooster van 3e jaars A&O psy-studenten is het spreekuur van de stage enonderzoeks co rdmator drs T Meijer (P 808, tel 662398) verplaatst

>

PGO

Het PGO van ma 15 45-17 30 uur is verplaatst van PZ 12 naar SZ 17 Het PGO van ma 18 00 20 00 uur is ver plaatst van SZ 135 naar SZ 19 Het PGO van do 15 45 17 30 is verplaatst van PZ 25 naar AZ 111, behalve op 25 nov naar SZ 17 VTW STUDENT ASSISTENT

De Vakgroep Vrijetijdwetenschappen zoekt m 1 v 1 nov 1993 een student assistent voor de functie van Atlas administrator The European Association for Tounsm, Leisure and the Arts (ATLAS) is an international association of higher edu cation establishments, co ordinatedby the Department of Leisure Studies at KUB ATLAS wishes to appoint a stu dent assistent to co ordinate and admi nister the activities of the association ATLAS currently has 60 members in the EC, and promotes student and staff exchanges, information exchange and joint research activities between mem bers The administrator would be required to collect and distribute member mf or matron, support the work of the ATLAS Executive, liaise with national co or dmators, maintain membership and financial records, supervise ATLAS publications and undertake marketing activities to increase membership The person appointed will need to have good administrative skills, strongcommuni cation skills, fluent m English and Dutch, andhavea high level of mdepen dence and initiative The post is initial !y available for 12 months, on a two days per week basis (0 4 fte) Further information Greg Richards, S169, tel 013 662313 Schriftelijke sollicitaties kunt u binnen 10 dagen na verschijnen van dit blad richten aan de secretaris van de VTW dr ir H J J van der Poel, FSW/VTW, Pb 90153 5000 LE Tilburg Vakgroep BOW/BOC

In week 42 (herfstvakantie) is het BOC gesloten BOW Communicatie in de Publieke Sector

In het kader van de cursus 'Communi catie m de Publieke Sector' wordt op dinsdag lönovember (Il 10 12 50uur, CZI13) een gastcollege verzorgd door mevrouw drs A vd Akker Hoofd Stafafdeling Communicatie onderzoek van de RVD In het college zal m n aandacht wordenbesteed aan pretesten, posttesten en evaluatie onderzoek con form de RVD richtlijnen Geinteres seerden in communicatie onderzoek zijn bij het gastcollege welkom VOOR ALLE TWEEDEJAARS STUDENTEN FSW

De aangekondigde reader 'Weten schapsleer voor Sociale Wetenschap pen' komt te vervallen De tentamen stof verandert daardoor Tentamenstof uit A Chalmers, 'Wat Heet Weten schap' hfd 1 t/m9,12&13,uitR Tngg, 'Understanding Social Science', alles behalve eb 10

FACU LTEIT LETTEREN ZELFSTUDIEMODULES SOCIO- EN PSYCHOLINGUÏSTIEK

Leeswijzer met literatuur en aanwijzin gen te verkrijgen bij Bureau Onderwijs, B201 WIJZIGING EXAMENREGLEMENT

Vanaf 31 aug 1993 mogen geen onvol doendes meer worden behaald De vij ven die voor onderdelen zijn behaald voor31aug 1993 conform deregels van het oude Examenreglement, mogen blijven staan, mits ze gecompenseerd zijn op het moment van afstuderen Het

nieuwe Examenreglement kan emd oktober worden afgehaald bij Bureau Onderwijs INSCHRIJVING KEUZEVAKKEN

Als je je nog niet hebt ingeschreven voor de keuzevakken, moet je dit alsnog doen Studenten van de 4 jarige oplei ding moeten zich inschrijven voor elke cursus die niet tot de propedeuse of verplicht doctoraal behoort T&I stu denten moeten zich wel inschrijven voor de vakken van hun verplicht doe toraal Studenten van de Verkorte Op leiding moeten zich inschrijven als ze een vak volgen dat beschreven is op pag 118 t/m 18 7 van de studiegids Inschrijf formulieren liggen in de kast bij Bureau Onderwijs (B 201) OPROEP: EVALUATIE STUDENT GERICHT ONDERWIJS

Propedeuse studenten gezocht voor evaluatie van het SGO Tijdsbeslag 8x 2 uur per semester Financiële vergoe ding f 12,50peruur OpgevenbijDeni se Lindenau, B 205 GROEPSBEGELEIDERS GEZOCHT VOOR VOORLICHTINGSDAGEN

Voor de voorlichtingsdag op do 21 okt worden letterenstudenten gezocht die een groep VWO leerlingen willen rond leiden en informeren over eigen studie ervaringen De beloning bestaat uit een mooie rode KUB sweater Inf en opga ve bij de balie Studentenzaken, N24, tel 662211 Open ma 13 00 16 00, di t/m vr 9 00 16 00 (TUSSENTIJDSE) TOETSEN

Praetische Grammatica (Corver/Huij bregts) WO 27 okt (12 05 uur, AZ 111), Taaivaardigheid Engels (prop) do 28 okt 15 45 18 30 uur, in SZ 17, Inl Semantiek & Logica wo 24 nov 9 30 12 00 uur, in SZ 37 PROP. INFORMATIEWETENSCHAP

De collegestof die gepland stond voor college 5 van 12 okt zal behandeld worden tijdens het college 6 (di 26 okt a s ) Dit betekent tevens dat de coUe gestof voor Deel II van de cursus aange past wordt Zie hiervoor Takenboek Deel II, dat binnenkort bij het Dicta tenmagazijn verkrijgbaar zal zijn

FACU LTEIT WIJSBEGEERTE AVONDSPREEKUUR

Het avond spreekuur van de studie adviseur, mw drs M Poulussen, m de maand oktober is op do 28 okt 1993, 19 30 21 00 uur in P 3 215 TENTAMENDATA 1 9 9 3 / 1 9 9 4

Een overzicht met de tentamendata is verkrijgbaar bij het Bureau van de Fac der Wijsbegeerte, P 2 221

VACATURES Vacatures, geplaatst in Univers, zijn uitsluitend bedoeld voor werknemers van de KUB.

BIJ de Faculteit der Wijsbegeerte wordt gevraagd STUDENTASSISTENT V / M

voor een aanstelling van een dag per week tot 1 aug 1994 Taken Ondersteuning van het onder WIJS in de Geschiedenis van de moder ne en hedendaagse wijsbegeerte, alsme de assistentie bij literatuuronderzoek op dat terrein Gevraagd doctoraalstudent Wijsbe geerte met belangstelling op het gebied van de Geschiedenis van de wijsbegeer te Inl prof dr P Cobben, P 2 209, tel 013 662137 Schriftelijke sollicitaties binnen 14 dagen na het verschijnen van deze ad vertentie te richten aan de Secretaris van de FWW, M A M van den Akker, Pb 90153, 5000 LE Tilburg

Hel universitaire beleid is gericht op het mdtenstnemen van een gro ter aantal vrouwen gehandicapten en leden van etnische minder heidsgroeperingen Zi] worden daarom nadrukkehik uitgenodigd te solliciteren

14 oktober 1993

lUNIVERSi:!

10 jaar Ingenieursopleiding TECHNIEK en MAATSCHAPPIJ

Onze tap blijft tot in de kleine uurtjes geopend.

Congres: Industrialisatiebeleid gericht op duurzaamheid Dagvoorzitter: Mr.dr. G.A. W a g n e r 2 6 n o v e m b e r '93

geslotentijd met om 18 00 uur Bar be que met open podium, vervolgens het Eloquentia-toernooi en aansluitend Slotfeest met de band Rob d'Nijscoman Ma 18 okt Algemene Leden Vergade nngom20 OOuur Ma 25okt Inaugu ra tie eerstejaars Di 26 okt galapromotieborrel DEBATING CLUB

fm&

S?^

SwiiS-'*^

ABNAMROZ)^bank

Ma 18 okt laatste workshop van de Leidse top-debater Ard van der Steur Deze keer over parliamentary debate, de vorm die ook in het Engelse Lager huis wordt beoefend Aanvangstijdstip IS 19 OOuur Locatie Cafe de Roskam, Heuvel 5 Iedereen is welkom Ook beginnen we binnenkort met de dive rse sub groepen, nl Eloquentia, Beleid en Parlementair Denk er eens over na waarin je je komend jaar wil specialise ren Bel voor meer informatie 662592 (R 8), 361370 (Gijs) of 560774 (Marcel)

STUDENTEN FOTO'S ECOKAMP '93

De foto's van het faculteitskamp 1993 zijn klaar en zijn te bezichtigen m de mensa aan de kant van de PUF Je kunt deze foto's bijbestellen tot en met 15 okt Je bestelling kun je, alleen tijdens spreekuren, opgeven bi) de MAK kamer (B 320) tegen contante betaling UNIVERSITEITSTHEATER DE KOFFER

Er zijn nog enkele cursusplaatsen vnj bij o a Muziektheater en de produktie Kakelkip Heb je toneelaspiraties, meld je dan aan bij de Koffer Kamer A 03 Telefoon 013-663228 OLOF

De Geelgenute Senaat deelt het volgen de mede Don 14 okt receptieert het Dispuut Cartouche ter gelegenheid van zijn zesde lustrum Vnj 15 tot en met zondag 17 okt is het BOM weekend Dl 19 okt 's avonds de traditionele commissieborrel Woe 20 okt excur sie naar brouwerij Bavaria Do 21 okt organiseert Dispuut Cartouche de eer ste Studenten Komngschietkampioen schappen in Berkel Enschot ledere ma en dl staat er om 19 00 uur precies een drie gangen maaltijd voor vijf piek klaar Donderdags luxe maaltijd voor f7,50 VITE-CONGRES

Markteconomie verovert China, 2 nov Aan het woord de pioniers uit 't Neder landse bednjfsleven Onderwerpen als marktbenadering, exportfinanciering, joint ventureproblematiek Info VTTE stand of kamer R 15 tel 013-662722 PODIUMCAFÉ

Presenteert voor de derde keer wegens groot succes een Open Podium in de PUF Wiljejodelen'Kunjetapdansen^ Ga je toneelspelen' Maak je muziek' Kun je zingen' Schnjf je verhalen of gedichten' Benjecabaretier(inspe|' Of wil )e iets anders doen op een echt po dium'Alles kan, alles mag Het geheel wordt gepresenteerd door onze char mante presentatnce Masja Kooijmans,

al een reden op zich om m ieder geval te komen kijken Schnjf je in bij het Podiumcafe (kamer O 7, tel 663067/ 432966) PRIORITIJD

Do 14okt lezingmAZ U I van 13 50 uur tot 15 45 uur Houdt de Prioritijd posters in de gaten voor het thema Kijk wekelijks in de KUB gids voor de laat ste nieuwtjes van Pnoritijd Inschrijven als lid is nog steeds mogelijk Foto's van de introductie zijn te zien en na te be stellen in R 10 TWEE POLITIEKE DUETTEN MET PUBLIEK

GroenLinks Tilburg organiseert twee discussie avonden met de twee kandidatenduo's die nog in de race zijn voor het landelijk lijsttrekkerschap De eerste avond is met het duo Ina Brouwer & Mohammed Rabbae (do 14 o k t , bovenzaal van cafe De Voortuin, Tuinstraat 4) De tweede avond is met het duo Paul Rosenmoller & Leoni Sipkes (vnj 15 o k t , achterzaal van cafe De Plaats, Piusplein 61) Beide bijeenkom sten beginnen om 20 OOuur Eikeavond begint met een inleiding van ongeveer een half uur door de lijsttrekkers kan didaten Zij zullen iets vertellen over hun werkwijze (inclusief hun visie op de manier waarop de Tweede Kamer fractie moet werken en de 'politiek strategische positionering' van Groen Links) en de volgens hun voor Groen Links (en Nederland) belangnjke onderwerpen Daama is er ruim tijd voor een inhoudelijke discussie Op de avond met Brouwer & Rabbae staan centraal de sociale zekerheid en situaties als in voormalig Joegoslavië Op de avond met Rosenmoller & Sipkes staan centraal het minderhedenbeleid, en het onderwijs en economisch beleid EFACT

Efact Congres 'Keep accounting m balance'Verslaggevmgmet betrekking tot financiële risico's' op 28 okt a s Interesse' Schrijf je in aan de stand van Efact in de hal van gebouw A of op de Efact kamer R 1 Meer informatie Efact kamer R 1, 013 662991 PLATO

Vanavond, do 14 okt Slotdag van de

Technische Universiteit Eindhoven

demici te stimuleren Leden van het ThinkTank netwerk helpen elkaar op een professionele wijze bij het realiseren van hun ondernemende plannen Dus heb je een goed idee of ben je een bednjf aan het opstarten maar wil het met zo vlotten met de marketing, fananciermg, etc dan wordt het tijd dat je je tot ThinkTank ncht Tevens orga niseert ThinkTank Tilburg mformele bijeenkomsten waarop met collegale den en mensen uit de praktijk van ge dachte kan worden gewisseld Word lid van ThinkTank Tilburg Daarvoor, maar ook voor algemene informatie, kunt je contact opnemen met Atilla Aytekin(013 670164) of FrangoisHallema (013 555893) KON-TEKST

Zon 24 o k t , met z'n allen naar Ant werpen Ma 25 okt presentatie foto's &. dia's van Olaf en Henk Ma 1 nov presentatie van portretfoto's door een amateurfotograaf, van buiten Omega Het begint om 20 00 uur m AZ 01 Voortaan kan je de aankondigingen en wijzigingen van plaats, dag en tijd vinden op het plastic bord m gebouw B hifo Maike, 361142

16-10 Excursie naar KröUer Muller Kosten 7,50 met-leden, leden 6 Deelnemers moeten op 16-10 om 8 45 uur op Tilburg centraal staan 26 10 Borrel in de Boventuin, Tumstraat 4, met lezing van Oscar van Asselt Leden knjgen korting op de drank Aan vang 19 30 uur 5 11 Alternatieve Faculteitsmiddag m de PUF met (o a ) goochelaar Van 14 18 uur 13-11 Con gres Onze Taal in Jaarbeurs te Utrecht Inschnjven voor 16 10 bij R 6 of secretariaat Kosten 5 Verdere informatie Mane Louise (013 680013) of Esmee (01650-45038)

SBIT

AIESEC-TILBURG

OMEGA

Wo middag 27 okt orgamseren wij een excursie naar Hemeken Inschrijven hiervoor kan op de SBIT kamer De stichting bijlescentrale i s m SBIT, Efact en TEV biedt s t u d e n t e n de mogelijkheid om bijles te knjgen of te geven Kom voor meer informatie langs op de SBIT Kamer R 21 De tentamenbundels voor het eerste en tweede doctoraal jaar BIK zijn de week na de herfst vakantie verknjgbaar Schrijf je nu m bij de SBIT-kamer om zeker te zijn van een exemplaar Wil jij ook zo'n mooie SBIT-trui voor slechts f 52,50' Je kunt er nog een bestellen op de SBIT kamer

Mensen die interesse hebben m mter nationale stages kunnen op maan dagmiddaglangskomen op ons kantoor R 19 Martijn zal je dan de hele proce dure uitleggen en tegen betaling van f 10, kun je een voonnschrijfformulier meenemen Deelnemers aan de Bednj ven Informatie Dag moeten hun rooster ophalen op ons kantoor Denk eraan dat je de KUB representeert ten overstaan van alle grote Nederlandse bednjven We verwachten dus dat iedereen netjes gekleed verschijnt Doe actief mee en stel gerust kntische vragen Gebruik ook de lunch om eens informeel met een recruiter te praten

ECO FEEST

Opwoe 27okt is er weer een Eco Feest Dit zal plaatsvinden in de Spoel, voorverkoop vanaf 25 okt in de hal van gebouw A Prijs voorverkoop f 3 , , aan de kassa f 4,- Bier tegen gereduceerde pnjs CONTRAST

Contrast zoekt voornamelijk alten en bassen die wel een nootje willen kra ken WIJ repeteren altijd op maandag avond, om 20 00 uur, in de Maranatha kerk Kom eens langs VIDAR

16 En 17 okt Thêtaroeiwedstnjdenmet op 16 okt een feest bij Thêta in Eindhoven 22 Okt Coopers presentatie middag Willen alle Inputters die naar het congres zijn geweest hun congresbundels ophalen' Over drie weken zijn ze met meer verkrijgbaar Kom je bun del dus ophalen tijdens kantooruren (di + do 1113 uur) m R 13 Ook de deel nemers aan de Hongarijereis kunnen tijdens kantooruren hun realisatiebun dels ophalen Tevens verzoekt de pen nmgmeester iedereen die nog met be taald heeft z s m f 30, over te maken op girorekening 183163 Vanmiddag 13 00, AZ 112 lezing en debat THINKTANK TILBURG

ThinkTank Tilburg is een vereniging die zich ten doel stelt het kennism tensieve ondernemerschap onder aca

ECCO

BIJ de economen coalitie ECCO kun je met al je klachten terecht Klachten over vakken, tentamens, docent, kort om alles wat met onderwijs te maken heeft WIJ hebben elke dag spreekuur van 12 00 13 50 uur op O 17

STUDENTENZAKEN OPENINGSTIJDEN

vrijdag Aanmelding/Info: 0 4 0 - 4 7 4 4 13

pennmgmeesterPolis,o V v je naam en contnbutie93 94 Openingstijden R U ma t/m do van 13 00-15 00 uur

INTEGRAND

Op dit moment is Integrand op zoek naar studenten voor een opdracht bij eentechmschhandelsbednjf /grootha ndel Het bedrijf is aangesloten bij een inkoopcombinatie en gaat met mede werking van de KEMA in clusterverband aan de ISO 9002 certificering werken De student zal een kwaliteits manager moeten ondersteunen bij het behalen van het ISO certificaat De opdracht gaat ongeveer een jaar duren Verder zijn er nog opdrachten op het gebied van KWW, Econometne, rech ten en kwaliteitszorg Ook zijn wij op zoek naar meuwe bestuursleden Heb je interesse' Kom dan zo snel mogelijk langs of bel even Integrand Tilburg, R 23, tel 013-635612 POLIS

Pasfoto's voor het Smoelenboek van Polis kun je nog inleveren tot 15 okt (in R U ) Dl 26 okt 'the story of' Wim Hulsink (20 00 uur) Zaal wordt nog bekend gemaakt Aansluitend vindt er om 22 00 uur een borrel in onze nieu we huiskroeg 'De Wereld' plaats, met als thema 'Cafe spelen' Ma 8 nov is er weer het jaarlijkse Walking Dinner Inschrijving is mogelijk m R 11 Ben je nog geen lid' De contributie bedraagt (slechts) f 25, De uiterlijke betaaldatum is op 18 okt gesteld Het bedrag kan overgemaakt worden op bankrekeningnummer 40 93 30 663 en op girorekeningnummer 124997 t n v

Het Informatiecentrum (N 24) is geo pend ma 13 00-16 00 uur en di t/m vnj 09 00 16 00 uur In het Informa tiecentrum van Studentenzaken kun je terecht met alle vragen die betrekking hebben op het studeren en/of student zijn De balie van h e t S t e u n p u n t Studiefmancienng is eveneens in het Informatiecentrum gevestigd Telefonische bereikbaarheid Informatie centrum 662211, Steunpunt Studiehnanciermg 06 3212154 INFORMATIEBROCHURES

De volgende brochures van de afdeling Studentenzaken zijn verkrijgbaar bij het Informatiecentrum, bij de onder wijsbureaus van de fakulteiten en bij de balie van de Studentenadmimstratie - tem]K)beurs(standvanzaken20sept '93) inschrijvingsduur, studiefinancie nng en afstudeerfonds '93/'94 klacht- en beroepsmogelijkheden voor studenten '93/'94 - studeren en militaire dienst '93/'94 voor en na het afstuderen '93/'94 - ziektekostenverzekenng '93 - studeren in het buitenland '93 (hiervan verschijnt in '94 een herziene uitgave) ESSAYWEDSTRIJD 'GRATIS ARBEID?'

Studentenzaken organiseert in samen werking met Studium Generale een essaywedstnjd met het Nationaal Zorg Plan als invalshoek Het essay moet antwoord geven op een van de volgende vragen a Hoefmancierjehet(opmacro,meso, micro niveau)' b HoedwmgjehetNationaalZorgPlan af' c Welke nieuwe normen zou je hante ren voor jouw levensloopbaan en hoe breng je deze in praktijk' Voor elke categone is een prijs beschik baar van f 750, Deelname staat open voor KUB studenten, het essay mag uit max A4 tjes(ca 8000woorden) bestaan en kan worden ingeleverd tot 20 december a s Voor meer informatie kun je terecht m het Informatiecentrum

STUDIUM GENERALE VERLEIDING (EN SEX)

m literatuur en film Programma op do 28 okt In de middag Verleiding (en sex) m literatuur op de universiteit, 13 15 15 00 uur, zaal AZ 112 voorlezingen uit eigen en an der werk door de jonge Nederlandse auteurs Hermme Landvreugd en Ronald Giphart Aansluitend interview/ discussie o 1 vdrs Rob van Kranenburg 's Avonds/'s nachts Verleiding (en sex) m film tijdens de Nacht van de Verlei ding, Cmecitta (binnenstad) 21 30 uur keuze uit een van de drie films Belle de Jour, L'Empire des Sens en Orlando, 23 15 uur keuze uit een van de drie films Dangerous Liaisons, Lolita en BitterMoon Voor studenten zijn kaart jes a 5 gulden per film te verkrijgen bij Buro Studium Generale kamer N 22

VROUWEN OPENINGSTIJDEN VTSG

De Stichting Vrouwen Tegen Seksueel Geweld (VTSG) is ook op maandag geopend Slachtoffers k u n n e n dus voortaan vier dagen per week terecht voor steun en informatie De hulpver lening is kosteloos en anoniem Ook geeft de stichting informatie aan men sen die pnveofvia hun werk temaken hebben met seksueel geweld VTSG heeft telefonische en inloopspreekuren van ma tot en met do van 14 00 20 00 uur, Nieuwlandstraat 37, tel 437501

SPORT TARANTULA

Studenten Rugbyverenigmg Tarantula Kom eens kijken woensdagavond 19 30

8 oktober 1993

lUNlVERSi:!

uur, Rielsebaan 875. Of bel Chiel: 671436. P.S. Er worden ook cheer­ leaders gezocht.

ROOSTER

Voor het sportcentrum geldt m de week van 18 okt. t/m 22 okt. (week 42) een beperkt rooster m verband met de her­ fstvakantie. Alle lessen, trainingen en groepensporturen komen te vervallen behalve de Keep Moving­lessen. Van­ wege de 'week van Pendragon' is er vanaf 17.00 uur geen mogelijkheid tot sporten anders dan deelname aan de eerder genoemde week, omdat de hele a c c o m m o d a t i e hiervoor gebruikt wordt.Tussen 14.00en 17.00uurishet wel mogelijk te sporten.

ATLETIEK

Parcivals clubweekend komt er weer aan. Op 5, 6 en 7 nov. zijn alle leden welkom om mee te gaan. Informeer bi) Marieke of Sandra. Schri)f ook vast de snertcross in je agenda (20 nov.) m het Warandebos. Deze mooie crossloop is toegankelijk voor iedereen. Info: Rob of Wim (beide: 67I2I4).

MELMAC

Korfbal: naast de sauna de enige ge­ mengde sport in Nederland. En dat betekent leuke trainingen, veel toer­ nooien (ook in het buitenland) en regel­ matig activiteiten als walking blind meal, Sinterklaasavond en dropping (en misschien ook wel naar de sauna). Bin­ nenkort is weer ons eigen Alf­Trophy toernooi, op 23­24 okt. Twee dagen lang feesten, drinken, ouwehoeren en na­ tuurlijk korfballen. Wordt nu lid, dan kun je nog meedoen (korfbalervaring niet vereist). Kom eens langs op de training (ma. van 19.30 uur tot 20.45 uur in zaal 1) of bel Bart (367517) of Jan­ Willem (420851).

ijsbaan in Eindhoven. De begin­ nerstraining vindt vanaf vrij. 22 okt. elke week plaats van 12.45 uur tot 13.45 uur in de Pelikaanhai te Tilburg. Hou )e van schaatsen en gezellige activitei­ ten kom dan eens naar een van deze trainingen om kennis te maken met deze geweldige sport en vereniging.

Voor meer informatie bel: Christian (321113) of Enk (366409).

TINBERGEN INSTITUUT (Nederlands onderzoeksinstituut voor de economische wetenschappen) H e t Tinbergen I n s t i t u u t heeft p l a a t s voor een A S S I S T E N T ­ I N ­ O P L E I D I N G (AIO) die zal worden aangesteld bij de Faculteit d e r Economische W e t e n s c h a p p e n v a n de E r a s m u s Universiteit R o t t e r d a m .

H e t betreft een v a c a t u r e bij de vakgroep Commerciële Beleidsvorming.

WEEK VAN PENDR AGON

In de herfstvakantie wordt er van 18 tot 21 okt. een recreatief tournooi gehou­ den op het sportcentrum. Dit tournooi komt ter vervanging van de voormali­ ge TSK herfst. Ook niet­sport­ kaarthouders mogen meedoen. De vol­ gende sporten doen mee op de volgen­ de dagen: Tafeltennis: op ma. 18 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00. Badmin­ ton: op ma. 18 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00. Zaalvoetbal: op di. 19 okt. van 18.00 tot 24.00. Squash: van di. 19 okt. tot do. 21 okt. van 18.00 tot 22.00.

Schermen: op woe. 20 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00. Basketbal: op woe.

20 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00.

Hockey: op woe. 20 en do. 21 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00. Karate:op woe.

20 okt. van 18.00 tot 22.00 of 24.00.

Volleybal: op do. 21 okt. van 18.00 tot 24.00.

Inschrijfformulieren zijn te verkrijgen op het sportcentrum. Ook is er op do.­ avond 21 okt. vanaf ongeveer half elf een feest in de kantine van het sport­ centrum.

QQ

Uitgeverij E m. de Jong b.v.

Telefoon 04257 5555'

Telelai W257 9100

Titel van het project: ' U n d e r s t a n d i n g Relationship Quality in B o u n d a r y S p a n n e r ­ C u s t o m e r E x c h a n g e s : An I n d u s t r i a l M a r k e t i n g Analysis of Organizational D e t e r m i n a n t s , Individual F a c t o r s a n d Supervisory Behaviors'.

Specificatie: H e t doel v a n h e t project is h e t ontwikkelen v a n een schaal die de kwaliteit v a n een relatie t u s s e n afnemer en a a n b i e d e n in industriële m a r k t e n in k a a r t brengt. E r zal hierbij vooral een v e r b a n d worden gelegd t u s s e n de relatie o n d e r h o u d e n d e activiteiten v a n de b o u n d a r y s p a n n e r s (personen die in contact s t a a n m e t de k l a n t e n ) en a) de m a n i e r w a a r o p de b o u n d a r y s p a n n e r de c u l t u u r v a n de organisatie beleeft; b) de m a n i e r w a a r o p de o r g a n i s a t i e c u l t u u r de 'coping" s t r a t e g i e ë n v a n de b o u n d a r y s p a n n e r om m e t s t r e s s om te g a a n beïnvloedt.

Profiel van de aio: Hij/zij moet in s t a a t zijn om a) op een zelfstandige m a n i e r t e k u n n e n w e r k e n ; b) op grondige en n a u w k e u r i g e m a n i e r de m a r k e t i n g ­ en organisatie l i t e r a t u u r door t e k u n n e n n e m e n e n d a a r u i t v e r n i e u w e n d e conceptuele conclusies t e t r e k k e n ; c) beschikken over goede k w a n t i t a t i e v e vaar­ digheden (multivariate statistiek en wiskunde). De s t u d e n t is afgestudeerd in een k w a n t i t a t i e v e afstu­ deerrichting b i n n e n de psychologie, sociologie, o r g a n i s a t i e k u n d e of economie.

Uitvoering: H e t project wordt uitgevoerd in n a u w e s a m e n w e r k i n g m e t D e Case W e s t e r n Reserve Uni­ versity en de B r i g h a m Young University (USA) e n is gesponsored door h e t M a r k e t i n g Science I n s t i t u t e , Boston, U.S.A. Informatie

bij: Dr. Willem Verbeke, telefoon (010) 4081308/4081305.

Salariëring: Deze b e d r a a g t volgens rijksregeling f 1.962,­ b r u t o p e r m a a n d i n h e t e e r s t e j a a r tot f2.499,­ b r u t o p e r m a a n d in h e t v i e r d e j a a r . Aanstelling vindt p l a a t s voor e e n periode v a n m a x i m a a l vier j a a r , zonder uitzicht op een v a s t dienstverband.

Sollicitaties: Belangstellenden (m/v) wordt verzocht h u n schriftelijke sollicitatie ­ m e t c v . e n cijferlijst ­ vóór 1 november 1993 t e richten a a n dr. W. Verbeke, Vakgroep Commerciële Beleidsvorming, Faculteit der Economische W e t e n s c h a p p e n , E r a s m u s Universiteit R o t t e r d a m , P o s t b u s 1738, 3000 D R Rotter­ dam.

LACOSTE

fe moet je nu opgeven voor de compe­ titie van '94. Zin om mee te doen? Bel Astrid(361673).DeadlineKrokol5okt.

Do. 28 okt.: nieuwe­leden toernooi van 14.00 uur tot 18.00 uur. Opgeven bi) Martine (438320).

BRAGA

De schaatstrainingen beginnen weer.

Vanaf do. 21 okt. vertrekken de gevor­ derde schaatsers weer elke week om 12.30 uur vanaf Tilburg C S . naar de

PROMOVEREN? E E N M O D R E N E GRAFISCHE ONDER NEMING M E T ' N R I J K E T R A D I T IE

vraag gratis b rochure "Uw proefschrift van KopyfofBoel<".

IVIef aile technische mogeiiJi<heden en prijzen.

ICG printing b.v.

Laan der Verenigde Naties 275 Postbus 509 3300 AM Dordrecht Tei. 078­511377

WIM VAN OOSTEN uit het Westen, regelt uw vervoer het allerbeste.

1 of 50 touringcars bestellen?

Wim van Oosten bellen!

MAANDAG

vleesjus

broccolimix of witlof M patates frites of gekookte "\ aardappelen veg.: schnitzel­broccolimix­ gekookte aardappelen luxe: entrecöte­kruidenbotcr

02510-23060 02943-1210

The Rotterdam MBA Fair '93

OLIVETTI PSC 40

PERIODE 18 T/M 22 OKTOBER kernesoep of juliënnesoep Wiener schnitzel of kip cordon bleu

...

K8thol!8*e Universiteit Bratont

MENU

DINSDAG

heldere tomatensoep of mosterdsoep bami goreng­kroepoek­uitjes­ loempia­zoetzure saus met at)ar­ gebakken ei of vleesgehakt­smjbonen met witte bonen­gekookte aardappelen veg.: bami­kroepoek­uitjes­ loempia­zoetzure saus + at)ar­ei luxe: varkensoester met roomsaus WOENSDAG

•f O *1 Q R — M

­ ­ ­ ­

^UÊ

^ ^ ^ ^^Ir

i^^Ê

" ■ ■ ^

van 14.00 tot 20.00 uur in het World Trade Center Beursplein 37 te Rotterdam

jÊÊ

48S SX­25 Mhz 4 Mb RAM 120 Mb harde schijf 3.5" floppy drive VGA kieurenmohitor MS­Dos 5.0 Windows 3.1 1 Jaar garantie muïs

N.B. JP ISO WS inktjetprlnt(^ incï. sheetfeeder

20 oktober 1993

De Rotterdam MBA Fair is een beurs voor voltijds en deeltijdse management en executive opleidingen. Vraag 41 business schools uit E uropa, Azië en de Verenigde Staten naar de toelatingseisen en hun studie­programma. Diverse scholen verzorgen workshops en presentaties. Verder is de RABO bank aanwezig om je uit te leggen hoe je een MBA programma kunt financieren en CITO geeft uitleg over de GMAT en de TOEFL.

i 499,­

Om 16.30U vindt een forumdiscussie plaats met als voorzitter prof. dr. Albeda, voormalig minister van Sociale Zaken en als deelnemers ABN AMRO, AT&T Booz Allen & Hamilton, Procter & Gamble en de Rotterdam School of Management.

Prijs tuni^ voortsehoud en tnct, 8 X W .

Aanbl&ding is geldig zolartq de voorraad strek»'

erwtensoep of heldere taugésoep kippeschnitzel of gebakken lever stroganoffsaus sperciebonen of witte kool gebakken of gekookte aardappelen veg.: groentecarré met kaas­witte kool­gebakken aardappelen luxe: biefstuk champignons DONDERDAG

uiensoep of champignonsoep hamburger of kerrieragoutschnitzel curry oriëntale zomergroente of doperwten patates frites of rijst of gekookte aardappelen veg.: sojaburger­curry oriëntale­ zomergroente­ri]St luxe: duitse biefstuk met spek + uien VRIJDAG

Toegang Gratis bel voor meer informatie: Stichting Rotterdam MBA Forum, SVIIB 010 ­ 408 27 57

PssïiJüS S91S3, set» A TnTfcit^i TB! i«13> $638m f»»­ iOWi 8

^

tomatensoep of chinese kippesoep gebakken vis met ravigottesaus of stroganofftartaar wortelen of spruitjes rösti of gekookte aardappelen veg.: saucijsje­ravigottesaus­ spruitjes­rösti luxe: scholrolletje met verse zalm

14 oktober 1993

Nr.l­euforie De Volkskrant van woensdag zes oktober riep de KUB uit tot 'beste universiteit'.

Reden genoeg voor bacchisch feest­ gedruis en een onvermijdelijke overwinningsroes, zou je denken.

Inderdaad, het College van Bestuur feliciteerde alle (een goede winnaar laat iedereen in de feestvreugde delen) KUB­medewerkers met een fles KUB­wijn, vergezeld van een brief met uitleg. Daarmee was de euforische kous op bestuurlijk ni­ veau echter af. Een ererondje langs de drie meestgeprezen studierich­ tingen leert dat ook daar de nuch­ terheid overheerst. Niks toeters en bellen, plannen voor een intern feestje zijn niet in de maak. Of zo­ als het FRW­seoretariaat Uet weten: 'We hebben vier november al ge­ noeg te vieren met ons zesde lus­ trum. Er moet ook geweijkt wor­ den.'

En de verHezers? Die houden zich vooralsnogmuisstil. Woordvoerder P. van Dam van de Technische Universiteit Eindhoven meldde in bet Nieuwsblad 'niet in dit soort ranglijsten te geloven'. Een verte­ genwoordiger van de Rij ksuniversi­ teit Groningen (de hekkesluitende nummer 13) verdedigde zijn uni­ versiteit middels een ingezonden brief in de Volkskrant. Kon dan geen van de onderste twaalf de schouders rechten en de KUB een

lUNIVERSi:!

Het is al weer een jaar geleden dat het presidium besloot de EHBO­ verzorging nieuw leven in te blazen.

EHBO­coördinator Peter van de Broek (Audio Visueel Centrum) werd verblijd met het bericht dat er eindelijk een vergoedingsrege­ ling voor de EHBO­ers zou komen.

Een voorstel daarvoor zou binnen afzienbare tijd doorgegeven worden aan de universiteitsraad. Zou, want het is er nog steeds niet van geko­ men.

'Ik snap niet waarom het toen niet is doorgegaan', zegt Van de Broek teleurgesteld, 'het wordt zo langza­ merhand een beetje een gebed zon­ der eind'. De eerste hulp bij onge­ lukken op de KUB wordt nu ver­ zorgd door vijf mensen. Dat zouden er volgens Van de Broek veel meer moeten en kunnen zijn. 'We heb­ ben al eens geïnformeerd of er be­ langstelling was voor een EHBO­ training en toen kregen we 65 aan­ meldingen'. Ruim voldoende om het streefaantal van 35 EHBO­ers te halen.

Van de Broek wil ze echter niet gaan opleiden als er nog geen duidelijk­ 1 beid is over de vergoeding. 'Een jaar I of vier, vijf, geleden hebben we ook al eens een groep van 40 mensen opgeleid. En wat hield ik uiteinde­ lijk over? De vijf oude die ik al had, de rest liet het afweten. Het heeft

dus geen zin om nu weer mensen op te gaan leiden. Daarvoor moet ik eerst duidelijkheid hebben over een vergoeding en ook de steun van de diensthoofden.'

Het valt overigenswelmeemethet aantal ongelukken op de universi­ teit. Van de Broek en zijn team

Post EHBO

worden gemiddeld enkele keren per week opgeroepen. Desalniettemin zijn er niet altijd gediplomeerde eer­ ste­hulpverleners in de buurt als er iets gebeurt. Niet meteen een ramp als er een simpel snijwondje moet worden verbonden, ernstiger is het als er reanimatie nodig is, juist dan is snel reageren van levensbelang.

Reden waarom Van de Broek in elk gebouw een aantal EHBO­ers wil hebben.

'Bovendien kunnen we nu niet aan­

wezig zijn bij speciale evene­ menten. Daar heb ik niet genoeg mensen voor. Daarom is het van belang dat we mensen hebben bij alle faculteiten. Zodat we bij­ voorbeeld gewoon een EHBO­er van de Economische faculteit mee laten gaan als de economen een kamp hebben.'

Voor het zover is, is er eerst nog een kwestie van de centen. Ge­ woon een vaste vergoeding als compensatie voor de uren en het oefenmateriaal. Dat is alles wat Van de Broek wil. 'Dat zorgt voor wat extra motivatie. Daarmee zet je er ook iets meer druk ach­ ter.' En dat is nodig, want een EHBO­diploma alleen is niet voldoende. De EHBO­ers moe­ ten ook regelmatig (zo'n twee uur per maand) op herhalingsles, anders verloopt het diploma. Dat gebeurde in het geval van de 40 mensen die eerder werden opge­ leid. Zonde, vindt Van de Broek.

Deze week is er het zoveelste overleg over het EHBO­beleid.

Van de Broek hoopt dat de kogel nu spoedig door de kerk gaat.

Dan kan hij volgend voorjaar beginnen met de opleiding van extra eerstehulp­krachten. Voor hem zou dat de pijn wat ver­ zachten. [AvdE]

AUard, Fantastisch gezopen, daar in Lei­ den, vorige week. Héérlijk, om weer zo 'ns een pand van coUega­ studenten te bezetten. Die jochies van Quintus lekker bang gemaakt.

Een genot was het om en passant iets een beetje te beschadigen.

Orgdstisch was het om een foto­ hjstje en een T­shirt telenen. Daar­ na lekker met de busjes over de Zuidhollandse snelweg gejakkerd.

Fijn met de blauwhelmen gedis­ cussieerd, die de vrije doorgang beletten. En het nachtje hotelcel, op kosten van de belastingbetaler was natuurlijk helemaal tóp.

Kom bij Olaf, zeiden ze toen ik me liet introduceren. Ik sloeg je advies in de wind, en werd lid. De bar werd m'n bed. En ik kreeg vrienden!

Zoveel­vrienden­voor­het­leven...

Lonneke vond het maar niks.

Ik wel ­ tot deze week. Mijn vere­ niging heeft zich eens weer van haar allerkinderachtigste kant la­ ten zien. Bier roept oerdriften op.

Veel bier maakt de mens een beest.

Beesten kennen geen zelfbewust­ zijn. Een uil vreet een muis en vraagt zich niet af of dat wel mag.

Een zatte Olof­aap jat en stelt zich dezelfde vraag (niet).

Mijn corpscarrière was van korte duur. jammer, zal de senaat tegen­ werpen, in wezen zijn we een hele serieuzevereniging. Het zijn altijd dezelfde lui, meestal die papkind­ jes van Pallieter, die het beeld van Olofnaar buiten toe bepalen. Zal wel. En wie krijgen straks de leuke baantjes?

Het doet me genoegen dat het in jouw tijd het nog erger was. Toen vielen er tenminste af en toe dooi­ en.

Niels

Blieven aan

gelukwens toezenden, ongehinderd in welke vorm? Toch wel, al om 8.10 uur op die bewuste zesde ok­ tober ontving KUB­voorlichter Maurice Ackermans een geluksfax: 'Van collega Joop Kessel cum suis aan Maurice Ackermans cum suis.

Gefeliciteerd. Jullie de eerste van de kleine, wij de eerste van de grote universiteiten'. (De Rijksuniversi­ teit Utrecht werd vijfde).

En De Bank stuurde De Bloemstuk: in deze herfstige tijden stelde huis­ bankier ABN­AMRO enkele vier­ kante meters bloemenpracht sa­ men om de KUB­zege te vieren.

Koffiedames weten dat het vooral om (herfst)asters en chrysanten gaat die momenteel hun uiterste best doen de bestuurlijke burelen middels geur en kleur op te fleuren.

Ackermans; 'Daarbij is het vreemd genoeggebleven. Maar vrijdag is het presidentenoverleg van het VSNU en dan zullen de anderen ongetwij­ feld iets aardigs tegen ons zeggen.'

'Kijk, je moet geen al te grote con­ clusies aan zo'n ranghjst verbinden, aan de andere kant zijn we natuur­ üjk toch wel apetrots en zeer tevre­ den. Ik ga dus zeker iets met onze eerste plaats doen, op de komende voorlichtingsdagen en ook richting middelbare school decanen.' Aldus de glunderende voorlichter.

Hij heeft op de valreep nog een al­ ternatieve (PR­ )verklaring voor het gebrek aan reacties: 'Je kunt zeggen: iedereen wist al dat de KUB de bes­ te universiteit is. Dan hoeft nie­ mand meer te reageren.' [REj

U n i Vfei­sTXvee

mijn broer Niels,

Naast de mensa verrijst momen­ teel gebouw Y, een betonnen kolos waar vanaf het studiejaar 1994/1995 vooral juristen en het TIAS onderdak moeten vinden.

Uit de enorme cijferbrij die over het gebouw voorhanden is, blij kt dat er voor de lagere echalons in het volumineuze gebouw wat minder ruimte komt. Zo krijgt het gebouw één piepklein huis­ meesterkamertje. In het oor­ spronkelijke bouwplan zou de huismeester nog 12 vierkante meter tot zijn beschikking krij­ gen, maar inmiddels moet hij het gaan stellen met 8,7 vierkante meter. Een mager aantal voor een man die straks de scepter over Y zwaait en maar liefst 0.6717 ha onder zijn hoede krijgt.

Ook de geplande ruimte voor de schoonmakers werd bijna gehal­ veerd ­ van 15 naar 8,5 vierkante meter. Daar tegenover stond dat de keuken ietsje werd opgewaar­ deerd, van 24 naar 27,42 vierkant

8.7 vierkante meter meter.

JSn püssan t werd in een boekwerk j e dat bouwkundig opzichter Ad Schoon opstelde de complete archiefruimte van 30 vierkante meter geschrapt, reden: in andere gebouwen zou nog genoeg ruimte zijn om spullen te archiveren.

Schoon schrapte ook 2 van de 16 grote (= groter dan 24 vierkante meter) kamers. Dat kan niet anders dan tot een richtingenstrijd leiden onder het leidinggevend personeel om straks mooie, maar vooral gro­ te kamers te krijgen. In bepaalde universiteitskringen blijft de groot­ te van de werkkamer immers een belangrijk status­symbool.

Voordat de bouw begon, had Ad Schoon al 11 pagina's klaar liggen met op­ en aanmerkingen over ge­ bouw Y (wat tenminste 2 vergader­ ruimten en I werkkast per verdie­

ping moet krijgen). Niet alleen werd daarin beknibbeld op de kamers van het personeel, ook de technische zaken werden met een meer dan kritisch oog beke­ ken. Schoon hjkt zijn werk goed gedaan te hebben. Zo valt op bladzijde 6 te lezen: '23.00.29 Aanvullen met; Niet in te stor­ ten (delen van) bevestigings­ middelen e.d. tenminste in ther­ misch verzinkte uitvoering. Alle draadeinden, bouten en moeren tenminste van kwaliteit 8.8.'

Geen enkel detail lijkt aan zijn aandacht te zijn ontsnapt. Pagi­ na 8; nummer 9: 'Hoeklatje op­ legneus, raamsparingen t.p.v. de verticale beëindiging van de elementen'. Het heeft er alle schijn dat de nieuwe bewoners volgend jaar met een gerust hart hun, al dan niet te krappe, intrek kunnen nemen. [JF] ♦ Foto: Hans van Zeeland

Drinkeboerende studenten zijn van alle tij den. Wij zopen erin niet­ corps verband minstens zo stevig op los als al die in driedelig grijs ge­ stokenheerschappen met dasjes en pochetjes. Na een bijna doorwaak­ te nacht wilden we soms wel eens in een dispuutshuis waarhetlamp­ lich tnog door de rafelige gordijnen viel, binnenvallen. Er werd dan steevast buitengewoon hard ge­ schreeuwd door die even steevast bezopen corpsleden. Niets op te­ gen, als het rond vijf uur in deoch­ tend was, hadden wij onze fijnbe­ snaardheid inmiddels ook geheel en al verloren. Meestal konden we binnenkomen en ­ soms tegen be­ taling, dat wel ­ aanschuiven in een van de grootste kamers die dat oude herenhuis rijk was. Hoge, gestucte plafonds, glas in lood, marmer op de vloer. Het was het 'hol van Reinout' en dat hol van dirty Reinout tartte werkelijk ie­ dere beschrijving. J e plakte met je schoenen aan dat marmer, de bank was zo vettig dat je kont er van ging glimmen en het bier sloeg zo vol­ strekt dood in deglazen dat we daar na de tweede keer maar niet meer om vroegen. De grootste zorgen had echter mijn toenmalige, heelbewo­ genvriendin. Diekeekhet eenkeer aan en zei Reinout een heuse ge­ spletenpersoonlijkheidtehebben: 'Binnen stink je, buiten ben je een fat.'Dooien vielenernetniet, maar daarna mochten we nooit meer binnen.

Allard

^^r