Hoera voor het HOOP Zowat elke academische rede fn Nederland preludeerde wel op het Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan (HOOP) dat de afgelopen week her en der uitlekte. Rectoren en college voorzitters waren vrijwel unaniem van mening dat er op kwaliteit gegokt moest worden en dat dat de inzet dient te zijn van de nieuwe concur rentieslag om de student. De studenten daarentegen lopen niet over van enthousiasme voor dat HOOP. Waarom, zo vraagt een ervan zich op pagina 6 af, is al dat geld dat de KUB in haar groeiperiode voor studenten heeft gekre gen, niet gestopt in de verbetering van het onderwijs: de discussie over kwaliteit en kwantiteit is onzinnig. Toch is die volop ingezet en de universiteiten worden er zelfs indirect voor beloond. Minder studenten leidt niet meer noodzakelijkenwijs tot minder geld. Voorlopig tenminste.
Rector magnificus KUB wil af van propedeuse Het afschaffen van de propedeuse was het meest in het oog springende voorstel dat prof. dr. L. de Klerk ventileerde in zijn academische rede De universiteit in alle staten. M arkant element in de maandagmiddag uit gesproken rede van de rectormagnificus, was zijn voorstel facultaire onderwijsscholen in het leven te roepen. De decanen reageren gereser veerd. Volgens De Klerk moeten imiver siteiten minder aan de leiband van de overheid kunnen lopen, moet er een einde komen aan de uitwas van al die nonacademische studies die als gemeenschappelijke noemer het achtervoegsel kunde hebben èn moet de instroom van HBO studenten worden beperkt. De rector bepleitte in zijn rede de propedeuse te vervangen door een twee jaar durende kandidaatsfase, die bevolkt wordt door moderne academici. Dat zijn lui die van aan pakken weten, snel doorhebben dat er tussen meten en weten meer verschil bestaat dan het omdraaien van de letter M, en die zelfstandig een weg vinden in het doolhof dat moderne universiteit heet. Twee
jaar heeft de moderne academicus in de optiek van De Klerk de tijd om te bewijzen of hij een echte acade micus is, een wetenschapper in de dop. Zo niet, dan wordt hem na die tijd te verstaan gegeven zich bij het HBO te vervoegen óf, dat zou bin nenkort ook moeten kunnen, hij krijgt het advies door te stromen naar 'een van de beroepsgeori nteerde varianten van de differen tiatiefase'. De Klerk denkt aan tien tot twintig procent uitstroom naar ♦ In de traditionele openingsrede van het Academisch Jaar, maandagmiddag uitgesproken door De Klerk, bepleit de rector magnificus een nieuwe organisatie van het ondenwijs. [Foto: Erik van der Burgt]
het HBO, aan eenzelfde percenta ge voor de wetenschapsvariant en aan een ruime meerderheid die doorstroomt naar die beroepsge oriënteerde richting. De Klerk maakt zich grote zorgen over de kwaliteit van het Neder landse universitaire onderwijs, wil er ook een heleboel aan veranderen, maar kan niet doen wat hij eigen lijk zou willen: selecteren aan de poort. Hij weet dat dit momenteel politiek onbespreekbaar is. Binnen de beperkte speelruimte die hem rest, liet De Klerk naast de twee jarige propedeuse nog een ander proefballonnetje op: hij wil coördi nerende, facultaire onderwijs scholen in het leven te roepen. Die zouden qua opzet vergelijkbaar moeten zijn met de onderzoek scholen. Aan het hoofd een direc t e u r m e t een secretaris die verantwoordelijk zijn voor beheer, personeel en geld. Docenten moe ten gerecruteerd worden uit de vakgroepen en worden pas be noemd na een sollicitatieprocedu re. Het voordeel daarvan zou zijn dat de onderwijsorganisatie en de studentenbegeleiding beter geïnte greerd zijn. Lees verder op pagina 3
Vrijheid van wetenschap nadeWHW Een wetenschapper moet niét volledig vrij zijn in het zoeken naar De Waarheid. De overheid mag beperkingen stellen. Zegt promovendus Paul Zoontjens
College van Bestuur overweegt opheffen van zwarte lijst Het College van Bestuur sluit niet uit dat de 'Regeling Buitenlandse Betrekkingen' wordt omgezet in een gedragscode. Een markant ele ment in deze regeling, de zwarte lijst (deze legt contacten met Chi na en ZuidAfrika aan banden) zou in dit geval verdwijnen. Dinsdag 7 september gaf het colle ge zijn fiat aan een notitie over in ternationale betrekkingen, waarin alle ins en outs van het beleid eens op een rijtje zijn gezet. De nota bevat een evaluatie van het huidi ge beleid en voornemens van het college het beleid aan te passen. Idee is om bij handhaving van de zwarte lijst, in elk geval de criteria van landenselectie aan te scherpen. De Veiligheidsraad van de VN en de Nederlandse Overheid zouden als ijkpunten kuimen dienen. In dit verband geeft het college ter over weging om China en ZuidAfrika van de lijst te halen. Meest vergaande voorstel is om de regeling b u i t e n l a n d s e betrek kingen om te z e t t e n in een gedragscode. Er komt dan een ge trapt systeem van verantwoording afleggen. Een medewerker hoeft dan niet naar het college om goed keuring te krijgen voor het leggen van een mogelijk bezwaarlijk con tact; dat gebeurt dan op decentraal niveau. Als laatste bevat de notitie, die nu voor advies wordt voorgelegd aan faculteiten en diensten, alsme de aan het Instituut voor Ontwik kelingsvraagstukken, een voorstel tot positieve actie. Gedacht kan worden aan het aanknopen van contacten met een 'goede' universi teit in ZuidAfrika. Eén van die universiteiten heeft al een verzoek gericht aan de KUB om samen te werken met de Economische Facul teit. De universiteitsraad, die al jaren roept om een grondige evaluatie van het beleid, zal de nota in oktober of november behandelen. [PvdBj
PvdA wil waterscheiding hoger onderwijs PvdA en CDA lijken het op dit moment behoorlijk met elkaar te vinden op het gebied van het hoger onderwijs. Net als het CDA wil de PvdA het onder scheid tussen HBO en WO res taureren, zo blijkt uit het nieu we verkiezingsprogramma van de partij. Een duidelijker onder scheid tussen HBO en WO be tekent niet dat de universiteiten hun beroepsgerichte 'kundes' moeten afstoten, laat PvdA kamerlid Tineke Netelenbos desgevraagd weten. 'Dat is een heilloze weg. Dan moet je ook de traditionele opleidingen voor tandarts of advocaat naar het HBO overhevelen.'
Op het eerste gezicht sluit het nieuwe verkiezingsprogramma van de PvdA naadloos aan bij de Prinsjesdagplannen van minis ter Ritzen en staatssecretaris Cohen om de universiteiten kleiner te maken. Het program ma laat echter nog alle ruimte voor discussie. Zo vat Netelen bos de tekst op als een pleidooi om het wetenschappelijke dan wel beroepsgerichte karakter van de opleidingen duidelijker vast te leggen. 'En onder welk dak zo'n opleiding dan uiteinde lijk terecht komt interesseert me minder.' [MW/H OP]
Mr. Ben Vermeulen, onlangs be noemd tot bijzonder hoogleraar On derwijsrecht aan de KUB, vreest dat er een nieuwe muur tussen Europa en de voormalige SowjetUnie zal ontstaan als volgende week de wij ziging van de Vreemdelingenwet door de Tweede Kamer wordt aan genomen. Vermeulen, die lid is van de juridi sche commissie Vluchtelingen werk, heeft grote bezwaren tegen het wetsvoorstel. Hij spreekt van een fundamentele beperking van de mogelijkheid voor vluchtelingen om asiel aan te vragen. Zo komen volgens hem vluchtelingen die via transitstaten binnenkomen niet langer in aanmerking voor asiel: zij zuUen zonder pardon worden terug gestuurd. In de praktijk gaat het veelal om mensen uit de voorma lige SowjetUnie die via Polen en Duitsland hier binnenkomen. Ver meulen voorziet daarom het op trekken van een nieuwe muur,
'Ik vrees dat er een nieuwe Muur komt' maar nu op de grens van Polen en Rusland. 'En die wordt gefinancierd met kapitaal uit het westen. Duits land heeft recent honderd miljoen gulden aan Polen verstrekt om daar mee de grenzen te versterken.' Vermeulen denkt dat met de nieu we wet geanticipeerd wordt op een mogelijke chaos in de voormalige SowjetUnie. 'Men wil toestanden als nu met de vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië vermijden.' Ook het feit dat mensen die per vliegtuig hun land willen ontvluch ten al daar, ter plekke, de juistheid van hun papieren moeten aanto nen, bevalt Vermeulen allerminst. 'Als mensen een en ander onvol doende kunnen documenteren politieke vluchtelingen hebben
vaak vervalste documenten omdat ze hun officiële papieren niet meer hebben moet iemand als de ste wardess van een luchtvaartmaat schappij gaan beoordelen of de pa pieren voldoende in orde zijn, of het al dan niet gaat om een echte vluch teling. Dat is natuurlijk een zotte situatie.' Vermeulen is ook bang dat de be perking van de rechtsbescherming van asielzoekers zal leiden tot een veel te hoge druk op de rechterlijke macht. Mocht de nieuwe vreemde lingenwet aangenomen worden, dan zal een asielzoeker nog wel naar de rechter kunnen, maar daarna niet meer in hoger beroep. Vermeu len schat dat er door vijf daarvoor aangewezen r e c h t b a n k e n zo'n 25.000 zaken per jaar moeten wor den afgehandeld. 'Dat is veel te veel, dat gaat ten koste van de zorgvul digheid. Daarom is het slecht dat de mogelijkheid om bezwaar tegen een rechterlijke uitspraak te ma ken, komt te vervallen.' [PS]