1993 05 27

Weekblad van de K a t h o l i e k e U n i v e r s i t e i t

Studenten willen opnieuw demonstreren

Demagogie en de feiten Inzet van de studentenacties die deze lente in volle hevigheid losbarstten en op 8 mei in Den Haag een voorlopig hoogtepunt kenden, is onder meer de toegankelijkheid van het hoger onderwijs.

Een analyse.

Het zijn aciiter het zijn Metafysica is een nogal beschimpt wetenschappelijk tijdverdrijf dat sinds de Verlichting in de verdomhoek zit. Emeritus Berger haalde het daar uit en stelde opnieuw de vraag wat die metafysica nu eigenlijk is.

Studenten en jongeren willen opnieuw in Den Haag protesteren tegen de bezuinigingen op studiefinanciering en uitkeringen aan j ongeren.

Om aan te tonen dat studenten geweldloos willen protesteren, wil de organisatie van de landelijke demonstratie van 8 mei een nieuw massaal protest organiseren. Gedacht wordt aan een manifestatie op 'een plaats' in Den Haag, op vrijdag 11 juni. De ME zou daarbij 'absoluut afwezig' moeten zijn, aldus voorzitter Simone van Geest van de Landehjke Studentenvakbond.

[PE/HOP]

Diiecteuï C. Kemps van de woningbouwvereniging De Woonstad kon zich bij de officiële opening van de gerenoveerde studentenflats aan de prof. Verhernelaan, niet verstaanbaar maken en moest studenten vragen de muziek zachter te zetten. Een affiche met de tekst 'Stop afbraak studiefinanciering', waarmee studenten de te onthullen gevelsteen hadden bedekt, werd even daarvoor verwijderd. De stemming tijdens het studentenfeest die avond werd enigszins getemperd, omdat juist die dag de jaarlijkse huurverhoging werd aangekondigd. [Foto: Erik van der Buigt]

Verenigingsleven KUB-studenten floreert beter dan gedacht Met het Tilburgse studentenverenigingsleven is het goed gesteld.

Zo is het aantal studentenverenigingen inmiddels opgelopen tot 93 en ondervindt de meerderheid daarvan geen problemen bij het werven van leden. Dit blijkt uit het onderzoek Js er leven naast de studie^, dat 1 juni wordt gepresenteerd.

ITKmoet boontjes zelf gaan doppen Aanhet touwtrekken rond het Instituut voor Taal- en Kennistechnologie lijkt een voorlopig einde te komen nu het College van Bestuur met een brief de strakke toon zet voor de toekomst van het onderzoeksinstituut.

Dat kampt met tekorten, wordt niet goed gemanaged en is bovenal want geen onderzoekschool een buitenbeentje in KUB-onderzoeksland. De faculteiten Letteren en Economie, waarin het ITK is ingebed, zouden daarom meer moeten betalen voor het gerenommeerde instituut, terwijl de faculteiten vinden dat het college maar moet betalen voor zo'n gereputeerd gezelschap. Dat zegt het college nu ook te willen, twee ton per jaar, maar niet langer dan vier jaar. Dan moet het ITK op eigen benenstaan. De faculteiten moeten van het college voor de overgangsperiode elk 50.000 gulden per jaar betalen: take it or leave it. De faculteiten beraden zich, terwijl het ITK zegt met de brief wel uit de voeten te kurmen. Zie pagina 4

Brabant

Het door 51 studenten Vrijetijdwetenschappen uitgevoerde onderzoek is gedaan in opdracht van DSO, het college en van bestuurders van studenten-, studie-, en sportverenigingen. Bekeken is in welke mate KUB-studenten parti-

Studenten die tentamens moeten afleggen in de nieuwe studiezaal A052 klagen over geluidsoverlast. Schuivende stoelen, tikkende hakken en het geroezemoes van mensen die in de koffiekamer van gebouw A verpozen (A052 ligt hier precies onder), halen de studenten uit hun concentratie.

De stenen vloer van de koffiekamer is hier mede debet aan. Hoge KUB-functionarissen hebben zich deze week over de zaak gebogen, en eendrachtig hebben J. van Berkom (collegelid), drs. J. van de Riet (secretaris) en de Dienst Bouwen Huishoudelijke Zaken de eerste maatregelen afgekondigd. 'De eerste stap die wij gaan nemen is het vervangen van de massieve wielen van de kof f iekarren door wielen met luchtbandjes', zegt F. van Dijk, hoofd Technische en Onderhoudszaken. 'Verder gaan we bekijken wat we aan de stoe-

ciperen in wat heet 'de aan de KUBgerelateerde extra-curriculaire activiteiten'.

Het resultaat van onderzoek is verrassend. De opdrachtgevers waren van mening dat het aantal studenten dat bereid is zich in te spannen voor het organiseren van activiteiten, schrikbarend afneemt. Met name de maatschappij-kritische en studie-inhoudelijke activiteiten zouden kampen met een teruglopende belangstelling. Als oorzaken voor deze - in de ogen van de opdrachtgevers zorgwekkende ontwikkeling - gelden het gevoerde onderwijsbeleid (zoals de

len kunnen doen, zodat het geschuif niet meer doorklinkt.' Als extra maatregel wil men tentamens vooral 's avonds gaan plannen; de koffiekamer levert dan minder rumoer op.

De studentenfracties in de universiteitsraad PSF en TSO vinden de overlast vooral kwalijk omdat de studiezaal, buiten de tentamenperiodes, een plaats moet zijn waar stud e n t e n rustig kunnen studeren. Mare Cootjans van PSF heeft het nog over 'kinderziektes' omdat de zaal pas ruim drie weken geleden is geopend, maar vindt wel dat er snel iets moet gebeuren. En Walter Scheffrahn (TSO) wijst op de krapte aan studieplaatsen. 'De bibUotheek zit altijd vol en velen zoeken hun toevlucht dan tot collegezalen.

Daar worden ze vervolgens weer uitgegooid door docenten die er les moeten geven.' [MS]

Luchtbandjes

«;..i-,ic-«^^

^M^

vijfjarenregeling), de invoering van de ÓV-jaarkaart en de maatregelen ten aanzien van het auditorenfonds.

Van een dergelijke crisissituatie is echter helemaal geen sprake. Uit het rapport blijkt dat een meerderheid van de Tilburgse studenten actief deelneemt aan verenigingsactiviteiten. Of, zoals mede-begeleidster van het onderzoek Janine van Kalmthout het uitdrukt: 'Ja, er is leven naast de studie.' Vooral, zo blijkt, als de student in zijn studie is gevorderd. Het tijd- en geldbudget van studenten is hierop overigens nauwelijks van invloed, zo concludeert het rapport. Opvallend is verder dat het aantal leden niet verder zal gaan stijgen indien er op grotere schaal studiepunten worden toegekend aan extra-curriculaire activiteiten. [BP]

Norm voor buitenlandbeleid niet gehaald Iets minder dan tweehonderd KUBstudenten volgen jaarlijks een deel van hun studie in het buitenland.

Dat is aanzienlijk minder dan in de internationaliseringsplannen van deze universiteit is opgenomen.

Voornemen van de KUB is dat voor eind 1993 vijf procent van de studenten die de propedeuse achter de rug hebben, een deel van de studie inhet buitenland volgt. BureauBuitenland kan slechts gissen naar de reden waarom deze norm niet is gehaald. Het wijst op de onvoldoende of te snel volgeboekte talencursussen, de (te) geringe bekendheid en op de afhankelijkheid van externe subsidies. Daarbij komt dat er bij sommige studierichtingen nauwelijks mogeüjkheden zijn om naar het buitenland te gaan. Voor veel doorstromers, waarvan de KUB er de laatste jaren steeds meer heeft.

Eindhoven sceptisch over Tilburgs wiskundeplan De commissie-Wiskunde, die in mei haar eindrapport heeft aangeboden aan de universiteitsraad, stelt dat de KUB alleen een wiskundeopleiding kan starten in nauwe samenwerking met Eindhoven.

Daar echter ontmoet het Tilburgs voornemen een lauw onthaal.

De KUB heeft er definitief voor gekozen niet zelfstandig met wiskunde te beginnen. De commissie concludeert dat alleen een opleiding Wiskunde en Economie kans van slagen heeft, op te richten samen met de TUE. De opleidingzou dicht moeten aanleunen tegen econometrie, waarbij al in het eerste jaar een wiskundig accent kan worden gelegd, zo verklaart commissievoorzitter prof. dr. F. van Duyn Schouten desgevraagd. Welslagen van de opleiding ligt in eerste instantie bij de Economische Faculteit. Het bestuur heeft nog geen standpunt ingenomen, maar aarzelt wel. Decaan prof. dr. A. de Zeeuw: 'Wij willen eerst een definitief kostenplaatje zien voordat wij het groene licht geven.' [PvdB]

is er eenvoudigweg vaak te weinig tijd.

In de aan de u-raad aangeboden notitie merkt het college op, dat wetenschappelijke uitwisseling een zaak van faculteiten is en dat er weinig aandacht is besteed aan coördinatie, synergie en randvoorwaarden om een centraal buitenland-beleid te ondersteunen. Collegevoorzitterprof, dr. G. van Veldhoven stelt desgevraagd dat minder nadruk moet komen te liggen op de 'vijf-procent-norm', en meer op contacten van wetenschappers. Hij zegt te willen investeren in een voorziening op de campus waarin een facuity club, wellicht ook huisvesting voor visiting fellows en r u i m t e s waarin hoogwaardige seminars plaatsvinden. ]PSJ

Univers in juni Volgende week verschijnt Univers niet. Wij komen nog uit op 10 en 17 juni. Kopij voor nummer 32inleveren voor donderdag 3 juni, 12.00 uur.

27 mei 1993

HUNIVERSlTI-

Dondeidag buigt de raad zich voor de zoveelste keer over de regeling buitenlandse betrekkingen Het is daarbij de vraag of China en Zuid Afrika op de zwarte lijst blijven staan en of er zwarte lijst of met eventueel toch al betrekkingen kunnen worden aangeknoopt met die landen Het college maakt na drukkehjkpasopdeplaatsnuhet zegt geen tijd te hebben kunnen vrijmaken of er eventueel een positief actiebeleid gevoerd zou moeten worden Uitstel dus, over de vakantie heen tillen en maar zien of er een nieuwe raad komt die zelf wat harder trekt aan die positieve actie Het IS de werkelijkheid van de universitaire besluitvorming te-

immm

gen die van de alledaagse werkelijkheid m een van de twee landen waarhetomgaat Zuid-Afrika Op het congres dat de LSVb vorige week over deze kwestie organiseerde (zie daarvoor ook Te Berde op pagina 7) bleek zonneklaar hoezeer de traditioneel zwarte universiteiten zitten te springen om steun van en samenwerking met universitei ten als de KUB Door de boycot die zeker effectief is geweest en waardeKUB terecht stelling heeft betrokken is de kwaliteit en de oriëntatie van het onderwijs m Zuid-Afrika achtergebleven Door

een gebrek aan internationale oriëntatie, door geldgebrek en door een zwakke infrastructuur Zwarte universiteiten hebben daar nog harder onder geleden dan blanke Dat de universiteit van Leiden dan contacten aan knoopt met die van Stellenbosch, waar blanken graag studeren om zoiets als een academische graad m de wingerdkunde te krijgen, is m dat licht onverstandig Maar als een universiteit als de KUB alsmaar afwacht en zich verschuilt achter vastgeroeste standpunten en onvoldoende capaciteit om beleid voor te bereiden, dan kun je daar minstens even grote vraagtekens bijzetten [PS]

Tempobeurs wordt in 1994 veel strenger Alle studenten in het hoger onderwijs moeten volgend studiejaar een kwart van hun studiepunten behalen, om hun beurs niet te hoeven terugbetalen. In 1994 worden de normen nog 'een stuk pittiger'.

Minister Ritzen denkt aan een percentage van vijftig procent.

Onder druk van de Tweede Kamer heeft minister Ritzen onlangs zijn voorstellen voor de tempobeurs aangescherpt.

Ritzen was aanvankelijk van mening dat studenten m het eerste stu diejaar tien procent van hun studie punten moesten halen, en in de jaren daarna 25 procent Op die manier zouden 'spookstudenten' uit het systeem worden gelicht De Tweede Kamer echter vond dat een te vriendelijke benadering Onder aanvoering van het CDA werd een forse verhogingbepleit De partijen vonden elkaar op een de norm van

UNIVERS tilburgs universiteitsblad REDACTIE pieter siebers hoofdredacteur {xe\ 2926) paul van den broek (2925) michel knapen (2506) gerard rutten (3330) angeia van schendel assistente (2277) VORMGEVING gertjan bloemers (3364} MEDEWERKERS mark van assen ralf bodelier pascalle cappetti dylan van eijkeren roland enthoven mare geurtsen bert heffels rienjans vincent mcgourty monique mulder bart padberg maurits sep barbara snoeren laurentjan van der westen REDACTIERAAD dr j roebroek voorzitter b bekker prof dr ir a kapteyn p van kolverschoten c van wagtendonk drs e poppeliers f teunissen d wijsbroek mr p zoontjens f allers maunce ackermans adviseur FOTO

nen siers enk van der burgt joke backx ADVERTENTIES angeia van schendel kamer a 17 te! (66) 2277 OFRCIELE MEDEDELINGEN afd pers en voorlichting kamer b 10 tel (66) 2001 KOPIJ alle kopij moet uiterlijk op donderdag 12 00 uur in de week voor het verschijnen in het bezit van de redactie zijn REDACTIE ADRES/ADVERTENTIES warandelaan 2 5037 ab tilburg kamer a 15 t/m a 18 fax nr 630145 LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND hoger onderwijs persbureau hop waarbij verder aangesloten ad valvas vu amsterdam cursor eindhoven delta delft 1o\ia uv amsterdam ku nieuws nijmegen mare leiden observant maastncht u blad utrecht uk groningen en universiteitsblad tvi/er)te REDACTIE HOP frank steenkamp pieter evelein marcel wiegman DRUK drukkerij de jong baarle-nassau ABONNEMENTEN Studenten f 15 per jaargang voor met universiteitsleden f 40 maak voor een abonnement het bedrag over op giro 10774961 n v katholieke universiteit brabant o v v abonnement univers jaargang 30

25 procent m alle studiejaren Volgens Ritzen IS deze uniformiteit zelfs een voordeel voor de instellingen, die hoeven nu met meer na te gaan of een student pas eén jaar studeert, of al langer Een verdere verhoging in de latere cursusjaren (gesproken werd van vijftigprocent) wilde Ritzen uitstel len tot 1994 Hij meent dat pas dat jaar de studieprogramma's goed genoeg zijn om een hogere norm te kunnen rechtvaardigen In 1994 zijn alle instellingen ook m staat om de s t u d i e p u n t e n goed te registreren, zei Ritzen Propedeu sestudenten die besluiten hun stu die te staken krijgen tot 1 februari de tijd zich uit te schrijven, zij mogen hun beurs dan houden Het geld dat de strengere temponorm mogelijk oplevert, wordt afgetrokken van de bezuiniging op de basisbeurzen In 1998 moeten deze met zo'n 600 miljoen gulden wor

Half mei koos de VSNU een nieuw dagehjks bestuur Nieu we leden zijn de collegevoorzitters C Oomen (Leiden), H van derMolen (Rotterdam) en B Veltman (Twente) Ze nemen de plaats in van J K Gevers (UvA), C Boerman (Delft) en L Vredevoogd (Maastricht) De

den gekort Uit een onderzoek van de Stichting voor Economisch Onderzoek blijkt dat m het studiejaar 1991-1992 ongeveer een op de tien studenten met aan de norm van 25 procent voldeed Van de eerstejaars aan de universiteiten haalde vijf procent geen enkele voldoende, en slaagde 6,5 procent voor minder dan een kwart van de tentamens Een fractie van de ouderejaars, 1,7 procent, haalde met een voldoende, en 7,3 procent bleef onder de norm van 25 procent [PE/HOP]

Correctie.

In Univers 30 is abusievelijk vermeld dat staatsrechtjuri sten die komend studiejaar afstuderen anders dan voor heen de mr -titel gaan krijgen Dit moet zijn afgestudeerde bestuurskundigen

rapie en psychologie uit Amster dam, tot nieuwe voorzitter zal worden benoemd Haar positieve uitstraling, goede contactue Ie eigenschappen en haar kennis van het HBO, worden als sterke punten van Jansen naar voren gebracht Het bestuur telt maar liefst drie Amsterdamse politi-

Nieuwe besturen voor VSNU en LSVb emge die bleef zitten is fulltimevoorzitter W van Lieshout Hij is halvervifege zijn termijn van vier jaar Uit een nog vertrouwelij ke voordracht van de landelijke studentenbond LSVb blijkt dat Trudy Jansen (24), student ergothe-

cologen vice-voorzitterMenno Hurenkamp, penningmeester Barbara Bosland en het algemeen lid Peter Hulst De secretaris Olaf Pots, student civiele techniek m Delft, completeert het bestuur [MW/FS/HOP]

Ritzen zet gretigste gesprekspartner buitenspel Het Interuniversitair Studenten Overleg ISO heeft zich tot heden een betrouvkfbaar en gretig gesprekspartner getoond van de minister Geen bezuiniging zo hoog, of ISO wilde erover praten, als is het maar om te bewijzen dat studenten 'meer kunnen dan demonstreren', zoals ISO-voorzitster C Euving het uitdrukt Donderdag 27 mei was het ISO samen met zeven andere organisaties in de slag om met politici alternatieve plannen voor de stufi te bespreken Het wekte al irritatie dat Ritzen verstek het gaan op deze Dag van de inhoud, en nu voelt Euving zich 'belazerd' Dit laatste

omdat de mmister, m tegenstelling tot eerdere beloftes, de studenten buitenspel heeft gezet in het overleg over de bezuimgmgen Het LSVb was al twee weken geleden uit het overleg gestapt, en het ISO kreeg deze week te horen dat het overleg IS gestaakt Euving vermoedt dat minister Kok (Financien) en PvdA fractievoorzitter Woltgens Ritzen onder druk hebben gezet om de bezuinigingen, oplopend tot 579 miljoen gulden m 1998, zo snel mogelijk m te vullen De ministerraad wil het bezuinigingsvoorstel van Ritzen volgende week vrijdag bespreken [PE/HOP]

Kopstukken zien over tien jaar eenheid hoger onderwijs De mening dat de muren tussen universiteit en hogeschool omver moeten, mag nog geen gemeen goed zijn, bij landelijke kopstuk ken van het hoger onderwijs heeft dit standpunt het laatste half jaar stevig postgevat Dat bleek zaterdag 15 mei weer m Delft, bij een onderwijsfestival ter ere van tien jaar LSVb Vorige maand al pleit te de LSVb m zijn nota Van appels en peren voor het slechten van de muren, en tijdens het congres volgde de adhesie 'Wij zijn het volstrekt met dat idee van de LSVb eens', zei HBO raadsvoorzitter H Kemner, die de branchevervaging nog eens op de korrel nam de studenten met praktische inslag die vanwege de titel toch naar de uni-

versiteit gaan, de universiteiten die voor deze mensen een imitatie HBO studie aanbieden, en de HBO's die op hun beurt m de weer zijnmetmasters Kemner ziet graag brede instituten ontstaan, met een scala aan opleidingen, die variëren van twee tot zes jaar Adhesie voor de LS Vb-nota kwam ook uit de hoek van de universiteiten, van VSNU bureaudirecteur dr F van Eij kern, die vmdt dat universiteiten niet moeten omzien m nostalgie naar hun elitair verleden, nu zulke massa's studenten de universiteit bestormen Anders dan Ritzen, die de schotjes nog koestert, verwachten beide onderwijsheren dat de eenheid over een jaar of tien een feit zal zijn [FS/HOP]

Ritzen paait LSVb en krijgt zwartboek over 'Den Haag' Nee, zo heeft minister Ritzen het met bedoeld, die uitspraken m de VNU-dagbladen, over de 'neiging naar confrontatie' die de studenten de weken voor 'Den Haag' tentoon spreidde Op de boosheid van de LSVb volgde de verzoening van Ritzen, en een gesprek achter gesloten deuren - een goed gesprek, zeker, vol met nuances en opklaringen De LSVb wil snel overgaan tot de orde van de dag tot de bezuinigingen op de stufi Ritzens voornemen om de hoogte van de basisbeurs te koppelen aan het inkomen van de ouders Als alternatief draagt de LSVb het plan van de academicibelastmg aan studenten ontvangen dan allen dezelfde uitkering, en betalen na hun studie extra belasting Ritzen, zaterdag 15 mei tijdens de lustrum-

viermg van de tienjarige LSVb 'Alles is bespreekbaar, maar we gaan natuurlijk wel uit van onze eigen lijnen ' Ritzen paait de bond nog met een aai over de bol ('Uw druk IS een steun m de rug'l, en ontvangt m ruil daarvoor een kribbig weerwoord van bondsvoorzitter Simone van Geest - zij belooft een grimmiger studentenverzet - plus een zwartboek over de Haagse rellen De minister acht een objectief oordeel van 'het allergrootste belang' en roept m deze op tot 'spoed en zorgvuldigheid' Ook minister Kok (financiën), die eerder nogal laatdunkend was over de Haagse affaire, heeft laten weten belang te hechten aan zo'n onderzoek De Nationale Ombudsman gaat een dergelijk onderzoek instellen [PE/HOP]

Recruiter acht KUB-student Gromngen wil aantal steunpunten tikkeltje te provinciaals drastisch verminderen Studenten zijn zich nog steeds met den peil IS Buijs vindt het 'heel De Groningse Informatiseringsbank wil vanaf 1994 het beheer over de steunpunten overnemen van de instellingen en overweegt dan het aantal posten drastisch te verminderen. Onder de tien op te heffen steunpunten valt ook Tilburg.

Volgens de Informatiseringsbank is de clustering nodig om de enorme hoeveelheid vragen van studenten en scholieren sneller te beantwoorden De steunpunten krijgen jaarlijks zo'n twee miljoen telefoontjes en een groot aantal bezoekers 'Gro te steunpunten maken minder kosten, zijn mmder kwetsbaar bij ziekte van de medewerkers en zijn telefonisch makkelijker bereikbaar', verklaart M Arendsen, woordvoerster van de Informatiseringsbank Het personeel van de tien op te

heffen posten zal onderdak vinden in een van de resterende vijftien steunpunten Ook Tilburg hangt opheffing boven het hoofd Tijdens de personeelscommissie op donderdag 13 mei noemde collegevoorzitter prof dr G van Veldhoven het'te dwaas dat Tilburg geen steunpunt zou hebben' Hij kondigde aan om samen met de Katholieke Leergangen 'zijn uiterste best te doen om de plannen tegen te houden' [Erno Eskens/HOP/GR]

voldoende bewust van de steeds heviger wordende concurrentieslag die hen te wachten staat als ze afstuderen en een baan gaan zoeken Dat is de menmg van drs Nienke M Buijs,recruitervoor de sectoren Finance, Accounting en Logistics bij Philips ZIJ trekt deze conclusie na de individuele gesprekkendag, die AIESEC vorige week op de KUB organiseerde Tijdens die dag kunnen studenten informatieve gesprekken aanvragen met de recruiters van 25 grote Nederlandse bedrijven In sommige gevallen resulteren die gesprekken in heuse sol licitatieprocedures De problemen beginnen bij de sol licitatiebrief, die nog te vaak bene-

opvallend' dat s t u d e n t e n zich slecht voorbereiden op de gespreksrondes Het komt voor dat gesprekskandidaten mets over zichzelf te melden hebben, hun vakkennis niet paraat hebben, naïef ant woorden en zich slecht presente ren Omwille van dit laatste probleem werd de informatiedag ingelast Volgens Buijs doet de KUBstudent vakinhoudelijk met onder voor studenten uit andere steden, maar overheerst bij veel KUB-studenten wel een 'wat provinciaalse mentaliteit' met het op en neer reizen naar huis kweek je volgens haar geen nationale of internationale uitstraling [Rf]

27 mei 1993

^UNIVER^Fn-

Rendement propedeuse Rechten verdubbeld

^"^^^ rechtspraak hij bemskiachten

Het SGO-onderwijs, dat dit studiejaar als eerste bij de propedeuse Rechten is ingevoerd, werpt vruchten af. Op basis van resultaten in het eerste semester en van twee (van de drie) deeltoetsen in het tweede semester, schat SGOcoördinator J. Aarts het rendement op vijftig procent. Dit is ruim een verdubbeling in vergelijking met vorige jaren.

Studenten die klachten hebben over hun basisbeurs moeten nu gemiddeld vijftien maanden wachten op een uitspraak van het beroepscollege. Eind maart kampte dit college met een achterstand van 7250 zaken. Dit gaat veranderen.

Op 1 januari 1994 kunnen studenten op dezelfde dag dat ze bezwaar aantekenen bij de Informatiseringsbank, ook naar de rechter stappen en hem om een snelle uitspraak verzoeken. De rechter kan dan op korte termijn een voorlopige beslissing nemen over kwesties als een voor-

Studenten blijken in het SGO-jaar in totaal meer uren aan de studie te spenderen dan het jaar ervoor. Juist in de eerste maanden werken ze harder, aldus Aarts. Hij baseert zich op een tussentijdse - interne - noti-

tie van een onderzoek naar het veranderd studiegedrag van studenten in het SGO-regime. Besteedden propedeusestudenten in 1991 inde maanden september tot en met november nog gemiddeld zes uur per week aan het vak Inleiding tot de rechtswetenschap, in het afgelopen SGO jaar steeg dat tot 8,5 uur.

In december is de studieduur teruggelopen van 32 uur naar twintig uur per week. Op basis hiervan concludeert Aarts dat de studenten van meet af aan zijn gaan werken. 'En dat is een van de belangrijke doelstellingen van het SGO', stelt hij.

Het streven in de oorspronkelijke opzet van het SGO-onderwijs was

hoger dan het huidig resultaat: zestig procent van de studenten zou na één jaar klaar moeten zijn met de propedeuse. Om volgend jaar beter uit de bus te komen, en om de aansluiting met het geplande SGOonderwijs in het doctoraal te versoepelen, zijn door de faculteitsraad in mei wijzigingen doorgevoerd voor de propedeuse 1993/94. Zo kunnen de studenten die niet in één jaar de propedeuse halen, in december en januari alle vakken herkansen. Verder is het aantal studietaken in het tweede semester van drie naar twee teruggebracht, omdat drie taken een te zware belasting bleken. [MM/GR]

Bankier-hoogleraar borrelt in studentenkroeg

lopig voorschot. Achtergrond van deze nieuwe mogelijkheid is de opvatting van de overheid dat burgers in staat moeten worden gesteld om een beslissing van een landelij k orgaan op korte termijn bij de rechter aan te vechten. Het aantal beroepen tegen het verstrekken van de basisbeurs neemt overigens sterk toe. In 1986, bij de invoering van de Wet op de Studiefinanciering, klopten 36 studenten aan bij het college. Dit jaar worden 7800 beroepen verwacht. [PE/HOP]

De Koffer vangt grotendeels bot Het College van Bestuur wil slechts deels tegemoet komen aan het verzoek van theatergroep De Koffer om ruimere financiële armslag. De Koffer - de vroegere Werkgroep Universiteits Theater - vraagt in het kader van de onlangs met veel jubel onthaalde nota 'De Student centraal' om 22.500 gulden, met name om een start te maken met een/ui7-timeartistiek leiderschap.

De claim op het artistiek leiderschap komt te vroeg, oordeelt het coUege, dat aan de universiteitsraad laat weten hiervoor eerst het plan van aanpak voor de studentennota te willen afwachten. Dat komt, zo is toegezegd, 1 juli in de u-raad aan de orde. De Koffer blijft niet helemaal met lege handen achter. Voor 1993 stelt het college alvast 9.400 gulden ter beschikking. ]PvdB]

KUB start geneeskundig onderzoek De GGD gaat het komend half jaar 150 personeelsleden van de KUB oproepen voor een periodiek geneeskundig onderzoek. Met name senioren (vanaf 45 jaar), leidinggevenden en personeel dat intensief aan het beeldscherm werkt, krijgen een oproep.

De KUB loopt hiermee vooruit op een EG-maatregel die met ingang van januari volgend jaar een vorm van periodiek medisch onderzoek verplicht stelt. Nog onduidelijk is voor welke groepen die zullen gelden. De GGD zal de KUB adviseWoensdagmiddag 26 mei hield piof. dr. Bart Ie Blanc, sinds februari 1991 bijzonder hoogleraar Transitieprocessen in Oosteuropese Economiën, zijn inaugurale lede. Le Blanc is secretaris-generaal van de Oost-Europabank, de bank die onder vuur ligt vanwege het gedoe rondom zijn baas Attali.

Le Blanc: W e hebben ons collectief verkeken op de implementatie, op de snelheid waarmee je een geleide economie ombouwt tot een markteconomie.'

Na afloop van de rede geschiedde de borrel in het Dorstig Hert, om de hoek bij de KUB. Niet om de versobering te preken, maar gewoon, vanwege de goede herinneringen aan zijn studententijd. En omdat het feestje uit eigen zak betaald moet worden. [Foto: Erik van der Buigt]

Vanaf volgend jaar twee soorten onderwijs in doctoraal Rechten De faculteitsraad van Rechten heeft in zijn meivergadering besloten het SGO-onderwijs ook in de doctoraalfase in te voeren, zij het op basis van keuze. Studenten die komend studiejaar aan het doctoraal Nederlands Recht begirmen, kunnen kiezen voor traditioneel onderwij s met hoorcolleges voor grote groepen, of voor het zogenaamde intensieve spoor volgens SGO-model.

Voor het twee-sporen-beleid is gekozen om studenten die in him doctoraal zelfstandig wUlen werken, de kans te geven. Vooral aan deeltijders is hierbij gedacht. Vervangend secretaris H. van Overdijk: 'We kunnen ons voorstellen dat niet elke student de steun van SGO nodigheeft. Op centraal niveau was men het met deze oplossing eens.'

Ondanks organisatorische problemen die in de raad ter sprake werden gebracht, is besloten per 1 september aanstaande met het SGO-doctoraal te beginnen. De raad moest zich volgens voorzitter M. Groenhuijsen uitspreken over het principe van SGO-invoering in het doctoraal, en die beslissing niet laten afhangen van organisatorische onvolkomenheden. 'We nemen het hele pakket, met de minder leuke kanten erbij, of we nemen niets.' De studentenfracties konden zich in dit principe vinden, maar Willem-Jan van der Wolf (Juristen 2000) gaf na de vergadering kritiek op deze wijze van beslissen.

'Zo is het steeds gegaan. De prakti-

sche problemen werden naar later verwezen, waardoor in de propedeuse van alles is misgegaan. Uit een enquête van onze fractie is gebleken dat studenten onder een te grote druk in te weinig tijd te veel toetsen moesten maken.'

Dit was ook één van de kritiekpunten op het intensieve spoor in het doctoraal. Vooral de decemberperiode, waarin docenten gedwongen zouden worden 'onder de kerstboom' tentamens na te kijken, was te krap geprogrammeerd volgens raadshd A. de Moor. Verder was niet duidelijk of alle studenten die het SGO-spoor wilden volgen, dat in werkelijkheid ook konden doen.

Volgens de enquête van Juristen 2000 zou 55 procent van de huidige eerstejaars in het doctoraal voor SGO-onderwijs kiezen. Het bestuur verzekerde de raad dat alle SGO-kiezers een plaats konden krijgen in intensieve groepen, ook al betekent dit een verhoogde werkdruk op docenten en een strijd om diverse zalen voor één vak. iPvdB/MM]

Personeel Letteren flexibeler inzetbaar De faculteitsraad Letteren heeft 13 mei met nipte meerderheid besloten dat de werkeenheden van de faculteit in de toekomst niet meer kunnen rekenen op een vast aantal formatieplaatsen, maar elk jaar hun omvang moeten 'waarmaken'. Door dit, wat heet, flexibel formatiemanagement, kan het bestuur sneller inspelen op veranderende omstandigheden.

Het aan het plan gekoppelde hoogleraren- en UHD-plan sneuvelde echter. Het faculteitsbestuur wilde aan elk van de zes onderzoekseenheden van de faculteit een hoogleraar en een universitair hoofddocent (UHD) toewijzen. Taal en Minderheden en Tekstwetenschap krijgen in het voorstel ieder een extra UHD. Voor zijn eigen werkeenheid.

Marketing en Sociologie van het Boek wordt de toekomst met dit beleid erg moeilijk, aldus Verdaasdonk. 'Wij lopen één UHD mis en hebben te maken met een vacaturestop. Het is een logische reactie om mensen uit een vliegtuig te gooien als het neerstort, maar helpen doet het natuurlijk niet', parodieerde hij het beleid van het bestuur. [MS]

ren hoe de verplichte onderzoeken structureel in te voeren. De procedure die nu op gang wordt gezet behelst het invullen van een vragenlijst. Afhankelijkhiervan wordt overgegaan op een onderzoek. De KUB heeft 45.000 gulden subsidie gekregen van het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds. Doel van het A en O-project, waaraan ook de andere universiteiten deelnemen, is het terugdringen van het ziekteverzuim. De GGD voert sinds januari dit jaar een ziekte-registratie van KUB-personeelsleden. [GR]

Bevoegdheden personeelsoverleg geregeld Het College van Bestuur en de Commissie Personeelsoverleg zijn het eens over de bevoegdheden van het personeelsoverleg. Beide partijen hebben ingestemd met het eindrapport van de Commissie CPO-CvB. Dat bleek tijdens de CPO-vergadering op donderdag 13 mei. De commissie, die aan het werk sloeg nadat het personeelsoverleg eind '92 zijn werk neerlegde vanwege een conflict rondom het Onderwijskundig Centrum, heeft op een rijtje gezet bij welke

onderwerpen de commissie adviesdan wel instemmingsrecht heeft.

Verder belooft het college om de CPO 'zo vroeg mogehjk en zo volledig mogelijk' te informeren over te nemen besluiten. Ook wil het college het werk van de dienstraden verbeteren: er komt een mogelijkheid van tussentijdse verkiezingen en een tweejaarlijkse evaluatie van de raden. Waar een dienstraad ontbreekt, kan het personeelsoverleg deze taak innemen. [GR]

Vier ton voor nieuwe onderwijsprijs Tijdens een symposium over studeerbaarheid, woensdag 26 mei in Maastricht, presenteerde minister Ritzen een nieuwe tweejaarlijkse onderwijsprijs. Met deze prijs, die is gericht op de kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, is in totaal 400 duizend gulden gemoeid, gelijk te verdelen over de winnaars in het HBO en de universiteiten.

Het thema van de eerste Onderwijsprijs hoger onderwijs, uit te reiken in 1995, is studeerbaarheid van onderwijsprogramma's.

Elke twee jaar kimnen imiversiteiten en hogescholen (of onderdelen daarvan) rapportages over projecten inzenden. Een jury maakt een selectie en wijst tenslotte de winnaars aan, die op een tweejaarlijkse conferentie worden uitgereikt. Door daarnaast de juryrapporten over een groter aantal goede inzendingen te publiceren, hoopt Ritzen dat er een periodiek overzicht van good practice ontstaat, dat op grotere schaal tot voorbeeld kan dienen. [FS/HOP]

Bonden vrezen wegwerpcontracten Een werkgroep van de VSNU heeft onlangs geadviseerd de arbeidsvoorwaarden van universiteiten zelf te regelen. Gedachte is dat universitairpersoneel niet met ambtenaren is te vergelijken. Gepleitwordt voor beloning naar prestatie en voor snellere doorstroming van het personeel. Jonge wetenschappelijk medewerkers zullen in de toekomst gedurende een aantal jaren bij verschillende universiteiten en instituten werkzaam zijn, is de verwachting. Tijdelijke dienstverbanden moeten gemeengoed worden.

aldus de toekomstschets van de VSNU. Hieruit blijkt dat arbeidsvoorwaarden per universiteit sterk kunnen verschillen. De vakbonden zijn hierover niet zo enthousiast.

'Het mag niet zo zijn dat iemand bij universiteit X gaat werken omdat die een veel interessantere cao heeft dan universiteit Y', aldus E. Ros (AbvaKabo). De bond vreest een vergroting van het aantal deeltijdaanstellingen. Ros is voorstander van minder vastgeroeste loopbanen. 'Maar dan niet door middel van wegwerpcontracten.' [PE/HOP]

27 mei 1993

^UNIVERSlCT

Finale onderhandelingen ITK van start Sinds bijna een jaar verkeert het Instituut voor Taal­ en Kennistechnologie (ITK) in een impasse.

Reikhalzend is uitgezien naar de brief van het college, waarmee een 'eindbod' wordt gedaan over de financiering van het instituut. Na maanden van commissieoverleg en talloze bilateraaltjes, is deze week de brief verschenen en kunnen het ITK en de twee deelnemende faculteiten (Letteren en Economie) zich opmaken voor de finale.

Paul van den Broek en Pieter Siebers In 1988, bij de start van het ITK ­ dat zich onder meer bezighoudt met fundamenteel onderzoek op het ter­ rein van mens­machine communi­ catie en artificiële intelligentie ­ werden door ITK­directeur prof. dr.

H. Bunt opmerkingen geplaatst over een te laag budget. En over tekorten die zouden ontstaan als het ministerie na een aanloop­ periode van vijf jaar de handen van het instituut zou aftrekken. Dat moment is nu aangebroken. Het ministerie zet, keurig zoals afge­ sproken, de subsidie stop. Gevolg: ruim zes ton minder inkomsten en

daarmee een tekort op de begroting.

Tweede gevolg: een verzoek aan de universiteitsraad om, tenminste voor een aantal jaren, maar liever nog structureel, geld te stoppen in het ITK. Dat verzoek lag er al in 1992, maar het was niet voldoende onderbouwd, meende toen de raad.

Was wèl voldoende onderbouwd, meent Bunt, het College van Be­ stuur had een heel pakket, maar heeft dat ­ om voor Bunt onbeken­ de redenen ­ niet ter beschikking van de raad gesteld.

Prof. dr. L. de Klerk zegt dat het bewuste ITK­stuk 'teveel momen­

ten bevatte waarin discussie nog mogelijk was. Zoiets moet je niet aan de raad voorleggen.' De voor­ zitter van het ITK­bestuur, prof. dr.

H. Verdaasdonk, ziet het rapport nog steeds als een goede basis van een discussie. Het rumoer dat sinds het uitkomen van het rapport ont­ stond was onnodig, en mogelijk te wijten aan de onvoldoende interne presentatie van het instituut. Ver­ daasdonk: 'Dat is mogelijk het eni­ ge punt dat je het bestuur in de hele affaire kunt verwijten.'

V

olgens professor Segers, die en­ kele maanden geleden een rap­ port over het ITK schreef, is het échte probleem de koers van de uni­ versiteit. Wat wil die eigenlijk met eendergelijkinstituut? Onderzoek wordt sinds enkele jaren zo goed als exclusief ondergebracht bij onder­ zoekscholen en het ITK is geen onderzoekschool, maar een inter­ facultair instituut dat geen aan­ spraak kan maken op bijvoorbeeld het VF­geld van de faculteiten, maar feitelijk ­ binnen het KUB­beleid ­ ook niet op centraal geld. 'Wij val­ len tussen de wal en het schip', zegt Bunt. 'Als wij van de VF­gelden gebruik kunnen maken, dan lijkt mij dat het probleem opgelost zou kunnen zijn.'

Verdaasdonk vindt het ITK­plei­ dooi om centraal geld in het insti­

N

iet iedereen denkt daar overi­ gens zo over. Secretaris drs. G. van den Maagdenberg van de eco­ nomische faculteit bijvoorbeeld.

Die merkt op dat, om voor VF­on­ derzoek in aanmerking te komen, de onderzoekers gepromoveerd moeten zijn. 'Bij mijn weten is dat bij het ITK, buiten Bunt, niemand.

Daar zouden ze eerst iets aan moe­ ten doen.' Van den Maagdenberg ­ die op persoonlijke titel reageert.

aan het ITK en aan de deelnemende faculteiten, heeft het college nu toegezegd tijdelijk iets te willen doen voor het ITK. Voorstel is om jaarlijks twee ton centraal geld te bestemmen voor het ITK tot en met 1997 (exclusief een bedrag van 90.000 gulden dat uit een andere pot komt). Dan houdt het 'in beginsel' volgens De Klerk op. De twee fa­ culteiten worden elk structureel aangeslagen voor 50.000 gulden jaarlijks. De universiteitsraad ­ sinds tijden een sceptisch volger van het ITK ­ moet nog zijn fiat uit­ spreken over deze reddingspoging.

Het geld van hetcoUegekomterpas nadat het beheer van het ITK beter en duidelijker is geregeld. En nadat er zicht is op een sluitende begro­ ting. Hoe, schrijft het college, dat moet het ITK zelf zien te regelen met de twee faculteiten waarin ze ingebed is. Zowel Bunt als Verdaas­ donk zien in de brief van het colle­ ge voldoende openingen om te on­ derhandelen over een hernieuwde, gezonde start van het ITK. Volgens Bunt kan het management inder­ daad beter, maar hij maakt er geen punt van: 'Ik denk niet dat wij het

Prof. Bunt: Ik denk met dat wij het slechter doen dan andere onderzoeksinstituten, maar die doen het doorgaans ook niet goed.'

tuut te steken alleszins redelijk. 'De KUB krijgt er een topinstituut voor terug, met zeldzame expertise, dat echt met iets innoverends bezig is.'

De universiteitsraad echter toont zich heel weigerachtig als het gaat om meergeld voor het ITK. Niet dat het instituut wetenschappelijk niet in de haak zou zijn, integendeel. Er lijkt een goede, internationale reputatie opgebouwd door weten­ schappers die het in Tilburg prima naar de zin hebben. Op de derde ver­ diepingvan gebouw B, waarhetlTK gehuisvest is, staat ter illustratie een van de laatste pingpongtafels die deze universiteit rijk is. Maar zo'n instituut zou moeten draaien op eigen middelen èn de derde geld­

het faculteitsbestuur vergadert 1 juni over de brief van het college ­ zegt ook in het collegevoorstel geen structurele oplossing te vinden: 'Komt er eerste­geldstroom voor het ITK of niet, dat is de vraag.'

Die vraag wordt des te nijpender nu blijkt dat de derde geldstroom wei­ nig soelaas biedt. Derde geld is er wel bij het ITK, er is heel wat zelfs.

Afgelopen jaar ruim 1.3 miljoen.

Maar daar staat tegenover dat dat onderzoek ook geld kost. Bij het ITK zelfs bijna net zoveel als het ople­ vert, er wordt nauwelijks aan ver­ diend, en er mag volgens Bunt ook nauwelijks aan verdiend worden.

Volgens Bunt blijft het mede hier­ door moeilijk om de vaste staf (ruim acht fte's) te financieren.

Bunt zegt al jaren met het College van Bestuur te overleggen over de toekomst van het ITK, maar behou­ dens enthousiasme nog weinig con­ crete toezeggingen gekregen te hebben.

In een deze week verzonden brief

slechter doen dan andere onder­ zoeksinstituten, maar die doen het doorgaans ook niet goed.'

Verdaasdonk pleit voor een sterke­ re grip van het ITK­bestuur op het beleid. 'Het relatief geringe bedrag dat de faculteiten volgens het nieuwste voorstel moeten bijdra­ gen, maakt de onderhandelingspo­ sitie van het bestuur wat sterker.'

Bunt meent dat het ITK­bestuur, dat ook volgens hem momenteel al te marginale bevoegdheden bezit, drie zaken in eigen hand moet krij­ gen: het vaststellen van de begro­ ting en beheer van de middelen, het personeelsmandaat en tenslotte het maken van het onderzoekprogram­ ma van het instituut. Die zaken zijn nu goeddeels in handen van de Let­ terenfaculteit. Volgens hem moet die faculteit niet langer het onder­ zoekprogramma vaststellen, maar zich beperken tot instemming met het door het ITK op te stellen pro­ gramma.

rentie met RTL aan moet blijven komt. gaan. Dat betekent iedere avond Tot nu toe is de reactie van cultuur­ opnieuw prijzenslag, maar liefst op minister Hedy d'Ancona uitgeble­ drie of vier Nederlandstalige netten ven, maar wanneer ook zij is aan­ tegelijk. gestoken door het laisser faire lais­ Ook in de elitecultuur is de prijzen­ ser aller dat zich van de sociaalde­ slag inmiddels ontbrand. Werd er bij mocratie heeft meester gemaakt, de instelling van de AKO­li­ teratuurprijs nog gemord over 'die zak geld van vijftig „ mille voor één boek' (zoals vi OEDEGEBUURE Carel Peeters zei), nu is er geen houden meer aan. On­ der druk van de AKO­prijs is de overheid de P.C. Hooft­ prijs met een ton gaan spon­ soren, en nu loven de Libris­boek­ zal ze binnenkort wel bekendma­ handels jaarlijks honderdduizend ken dat ze stopt met het subsidië­ gulden voor een roman of een verha­ ren van de schone letteren, gegeven lenbundel uit. Het wachten is op het feit dat de overheidsbijdrage zo een industriële maecenas die met langzamerhand in het niet zinkt bij een kwart miljoen over de brug de steun uit de particuliere sector.

Als dat gebeurt schijt de duivel de­ finitief op de grote hoop. Steeds minder schrijvers zullen worden bedeeld met steeds grotere bedra­ gen, precies zoals dat al sinds jaar en dag het geval is bij het professio­ nele voetballen, tennissen of wiel­ rennen. De arme auteur die van zijn boeken met moeite ­^ duizend exemplaren ver­ ^ kocht ziet, mag zich verhu­ ^ ren als nachtwaker of gaan rijden met de papkar. Het marktmechanisme regeert de cultuur. Waar geen vraag naar is, moet maar niet wor­ den aangeboden. Schrijvers waar voor een sponsor geen goede sier mee valt te maken, mogen in hun zolderkamertjes blijven zitten.

Als de tekenen niet bedriegen, ziet het toekomstbeeld van de letteren­

en cultuurstudies er niet veel an­ ders uit. Een enkele goedgebekte of welgeschapen hoogleraar, die je een populair­wetenschappelijk praatje over Rembrandt of Van Gogh kunt laten houden, zal weten te overle­ ven met steun van het bedrijfsle­ ven, maar de rest loopt vanaf heden het risico af te vloeien omdat de overheid, gelet op de geventileerde beleidsvoornemens, haar geld lie­ ver aan ' m a a t s c h a p p i j ­ ' (lees 'markt­') gerichte studies besteed.

Wellicht krijgen we dan dezelfde situatie die ik pas waarnam aan de letterenfaculteiten in het tot voor kort socialistische maar nu in hoog tempo veramikeraniscrende Polen.

Daar vult het academisch personeel het basissalaris aan met privé­les­ sen en schnabbels voor het bedrijfs­ leven.

♦ Prof. Verdaasdonk: sterkere grip van het ITK­bestuur op het beleid.

[Foto: Enk van der Burgt]

Een jaar of tv^fin tig geleden sprak het weldenkende deel van de natie schande van de vier­ of vijfduizend guldens die vielen te winnen in tv­ quizzen. Ging het niet om gemeen­ schapsgeld dat door de overheid het publieke bestel werd ingepompt?

Menig opinieleider of volksverte­ genwoordiger zag de omroepbud­ getten liever besteed aan leerzame natuurfilms of opbouwende docu­ mentaires.

Zulke discussies zijn uit de tijd.

Zelfs de sociaaldemocraten die voorop plachten te gaan in het be­ schermen van de onmondige mas­ sa tegen commercie en cultuurver­ vlakking, roepen nu om het hardst dat de publieke omroep de concur­

stroom, vindt althans de raad. Im­ mers, dat was bij de start voorzien.

Dat vindt ook het college. De Klerk: 'Als het ITK zo'n voortreffelijk in­ stituut is, wat wij overigens wel vinden, dan moet het k u n n e n draaien op VF­geld en detache­ ringen. De faculteiten zullen die inspanning moeten leveren, niet het centraal niveau. Het college overweegt niet om permanent geld in te zetten, dat zou afwijken van het ingezette beleid en dat willen we niet.' De Klerk meent dat het ITK ook nu al met VF­gelden kan werken, als tenminste de facultei­ ten maar bereid zijn VF­onderzoek onder te brengen bij het instituut.

27 mei 1993

^UNIVERSFn­

'Kijk, wat de LSVb doet, dat snap ik wel. Het is liun rol om te roepen dat studeren onbetaal­ baar wordt. Een bijzonder demagogische opstelling, maar dat mag. In Nederland hoefje niet de waarheid te spreken om gelijk te krijgen. Alleen moeten de studenten die nu zoveel ophef maken wel beseffen dat hun misplaatste kritiek misschien juist de mensen afschrikt voor wie er waarschijnlijk niets veran­ dert.' Het felle protest van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) tegen de bezuinigin­ gen op de studiefinanciering komt onderwijs­onderzoekster aan de Universiteit van Amsterdam, U. de Jong, bekend voor.

Pieter Evelein/HOP ♦ Tilburgse studenten tijdens de LSVb­ demonstratie in Den Haag.

[Foto: Bram de Hollander]

Analyse: de LSVb en de stufi­feiten

'Ik heb nog nooit een student gezien die is gestopt omdat het allemaal te duur werd' Met een zekere regelmaat loopt het actievoerende deel van de Neder­ landse studenten te hoop tegen een nieuwe maatregel die de toeganke­ lijkheid van het hoger onderwijs in Nederland zou beperken. Dit voor­ jaar gaat het om het nog onuitge­ werkte plan om de hoogte van de basisbeurs te koppelen aan het inkomen van de ouders. 'Dat rijke ouders meer meebetalen aan de studie van hun kinderen dan arme is een prachtig principe. Alleen, dat willen die ouders niet. Daarom zijn wij tegen het plan van Ritzen', al­ dus vice­voorzitter van de LSVb Jules Warps.

Zoals de plannen er nu uitzien moeten ouders vanaf de midden­ inkomens meer gaan betalen. De LSVb voorspelt daarmee grote pro­ blemen. Uit een onderzoek van Research voor Beleid bleek dat in 1991 zeventigprocentvandeouders hun kinderen 'te weinig betaalt'.

Dat wil zeggen: minder dan het normbedrag dat de minister van Onderwijs hanteert (485 gulden als de student alleen basisbeurs ont­ vangt, anders minder). Als van ouders een hogere bijdrage wordt verwacht, zal het percentage wan­ betalende ouders alleen maar stij­ gen, en wordt dus de toegankelijk­ heid minder, redeneert de LSVb. Zo simpel ligt het allemaal echter niet. Uit het onderzoek van Re­ search voor Beleid bleek nameli)k ook dat slechts een luttel aantal van de thuiswonende studenten (1.5 procent WO en 2.5 HBO) en iets meer van de uitwonende studenten (3.2 V^O en 4.7 HBO) van mening was dat ze te weinig geld van hun ouders kregen. De 'te lage' bijdrage van de ouders wordt met andere woorden nauwelijks als een pro­ bleem ervaren. 'Te weinig betalen' moet dus aanzienlijk worden genu­ anceerd.

i

ets anders is de vraag in hoeverre studiefinanciering voor scholie­ ren en hun ouders een rol speelt bij de keuze om naar een universiteit of hogeschool te gaan. Volgens de LSVb is die rol zeer groot.

Opnieuw spreken verschillende

onderzoeken die bewering tegen.

Voor een havo­ of vwo­scholier is het zo vanzelfsprekend om door te studeren, dat de kosten een zeer ondergeschikte rol spelen, blijkt uit onderzoek van U. de J ong, onder­ wijsonderzoekster aan de UvA. Schooldecaan L. Leujes van het Rijnlands Lyceum (vwo­havo) in Oegstgeest kan dat van harte beves­ tigen: 'Studiefinanciering is abso­ luut geen item voor onze leerlingen.

Iedereen zegt tegen ze: je moet doorstuderen. Met alleen de mid­ delbare school bereik je niets. Over de kosten van hun studie denken ze niet na. Scholieren blikken nau­ welijks vooruit.'

O

uders spelen bij de keuze voor vervolgonderwijs vaak een be­ langrijke rol, is de ervaring van on­ derzoekers en school­ en studenten­ decanen. Niet zozeer in verband met de kosten alswel met de vraag of er überhaupt moet worden gestu­ deerd of niet. Ouders vragen zich af wat het beste is voor hun kinderen.

Zijn de kinderen slim genoeg, dan luidt het advies doorgaans: ga voor­ al verder. Ook al wordt studeren duurder, het is onaantrekkelijk om er niet aan te beginnen. Bij een ver­ slechterende economie is juist een goede opleiding van belang om aan de slag te komen.

Toen hij nog hoogleraar economie was concludeerde de huidige minis­ ter van Onderwijs dat zelf ook al.

In 1986 verrichtte hij met D.A. Kodde een onderzoek onder 20.000 ' havo­ en vwo­leerlingen. Daaruit bleek dat intelligentie en de kan­ sen op een baan met een behoorlijk inkomen de grootste invloed heb­ ben op de keuze, samen met het onderwijs dat de ouders hebben ge­ volgd. Dat is sindsdien niet veran­ derd, aldus U. de Jong.

De achtergrond van de ouders is volgens Jan Karel Koppen zelfs van doorslaggevend belang. Koppen promoveerde in 1991 op een onder­ zoek naar toegankelijkheid van het hoger onderwijs in Nederland. Wat bleek? Of iemand naar de universi­ teit gaat of naar de huishoudschool wordt al op jonge leeftijd bepaald.

simpelweg door het milieu waarin hij opgroeit. Het aandeel studenten uit de lagere sociale milieus neemt wel toe, maar dat heeft niets met studiebeurzen te maken, zo blijkt uit het onderzoek van Koppen. Bij de invoering van de Wet op de Stu­ diefinanciering in 1986 was de over­ heid ervan overtuigd dat studiefi­ nanciering een belangrijke stimu­ lans was om te gaan studeren. Dat is helemaal niet zo, al houdt dit misverstand volgens Koppen nog altijd hardnekkig stand.

E

r is sprake van een autonome ontwikkeling. Steeds meer jongeren gaan naar een universiteit of hogeschool. Sinds 1983 is het per­ centage havisten en vwo­ers dat wil doorstuderen gestegen van 75 naar

Nederland met Engeland de kroon.

De selectiviteit uit zich zelfs nog binnen het hoger onderwijs. J uris­ ten komen voor het overgrote deel uit de hogere milieus, terwijl kin­ deren uit lagere milieus veel meer te vinden zijn bij technische stu­ dies. Daar leren ze een vak.

Koppen wijst er wel op dat de rol van studiefinanciering groter kan worden naarmate studenten en/of hun ouders daar steeds meer zelf aan moeten bijdragen. 'J e kunt be­ weren dat de toegankelijkheid min­ der wordt als je (meer) moet gaan lenen, aangenomen dat leerlingen en ouders zich dat zouden realise­ ren. Het is niet meer zo dat je auto­ matisch in een goedbetaalde baan terecht komt na je studie. Maar wat is het alternatief? Meteen gaan

De 'te lage' bijdrage van ouders aan de studiekosten van hun kinderen wordt nauwelijks als een probleenn ervaren

95 procent. De LSVb beweert dat daar steeds minder scholieren uit de lagere milieus tussen zitten.

Koppen valt minister Ritzen bij: die bewering is pure demagogie.

Al in het voortgezet onderwijs is de 'milieugebonden selectiviteit' in Nederland opvallend sterk. In ver­ gelijking met het buitenland spant

werken is geen oplossing. Als de schulden gaan oplopen, zal dat pas na de studie effect hebben. Niet ervoor. Dat zou pas gebeuren als studeren onbetaalbaar wordt, en daarvan is geen sprake.'

Studenten zullen hun studie moe­ ten staken omdat hun schulden te

hoog oplopen, roept de LSVb. De Leidse studentendecaan André Smits kan het zich niet voorstellen.

'De schulden waarvan ik hoor zijn aan het eind van de studie niet hoger dan 20.000 gulden. Dat is te over­ zien. Bij hoge uitzondering gaat het om 50.000 gulden. Zelfs die geval­ len studeren gewoon af. Ik heb nog nooit een student gezien die is ge­ stopt omdat het allemaal te duur werd.' Als studenten stoppen, is dat omdat de studie te lastig is of niet interessant genoeg. Ook spelen persoonlijke problemen een rol.

Wel belanden bij studentendecanen soms studenten met twijfels over hun studieschuld. Waar moeten ze ooit het geld vandaan halen om hun schulden af te lossen? De zorgen zijn begrijpelijk, maar voorbarig.

Studenten weten volgens Smits vrijwel nooit dat ze kunnen terug­ betalen naar draagkracht, en dat het restant na vijftien jaar wordt kwijt­ gescholden. 'Dat is echt een eye opener.'

A

llemaal goed en aardig, vindt de LSVb. Maar hoe meer je gaat verdienen, hoe meer je moet aflos­ sen. Persoonli)k vindt Smits dat ge­ zeur. Wie meer gaat aflossen, houdt altijd nog veel meer over dan ie­ mand die niet heeft gestudeerd. Ter vergelijking: in 1987 hadden men­ sen van 25 tot 34 jaar met een havo­ of vwo­diploma een netto )aarinko­ men van 26.400 gulden. HBO­afge­ studeerden verdienden 28.100 gul­ den, academici 37.900.

Aan cijfers en onderzoeken lijkt de LSVb echter geen boodschap te hechten. De bond slingert de ene noodkreet na de andere de wereld in zonder harde gegevens op tafel te kunnen leggen. Volgens onder­ zoekster Uulkje de J ong kunnen alleen feiten uitsluitsel geven. De rest is filosofie en koffiedik­kijken.

'We moeten de komende jaren op­ nieuw groepen scholieren gaan volgen tot en met de studie.' Voor­ zitter Simone van Geest denkt er anders over. Aan onderzoeken heeft zij geen boodschap. 'Demagogie?

Dat is onzin. Wat ik zeg is gebaseerd op helder verstand.'

27 mei 1993

D

e hoeveelheid verschijnen­ de milieuliteratuur vormt een bedreiging voor het milieu, luidt zijn laatste stelling. Cy­ nisch? Met het proefschrift van mr. J onathan Verschuuren (1965) zijn daar weer 440 pa­ gina's aan toegevoegd. En er is al zoveel gezegd over het milieu, erkent ook de promovendus reeds op de eerste pagina van zijn v^fetenschappelijke proeve. 'Een woud van gedetailleerde ge­ en verboden is neergelegd in wet­ geving, uitvoeringsbesluiten hierop gebaseerde vergunning­ stelsels.' Een boek dat deze re­ gelgeving vanuit de üivalshoe­ ken grondslagen enrechtsverge­ lijking (niet toevallig de twee pijlers van het Schoordijk Insti­ tuut) kritisch tegen het licht houdt, kan daar dan nog wel bij.

Ondanks, of misschien wel dankzij die overAi/7blijft de jon­ ge wetenschapper zijn twijfels houden. Het hele milieurecht is instrumenteel van karakter en de effectiviteit ervan is te gering, schrijft hij. Teveel hapsnap.

Verschuuren: 'Weinigen hebben tot dusver aandacht besteed aan de waarborgen die het recht als uitgangspunt aandraagt voor het menselijk handelen ten opzich­ te van het milieu en de hieruit voortvloeiende fundamenten van het milieurecht.' En, zo ver­ volgt hij: 'Veel fundamentele vragen zijn bepalend voor de in­ richting van het milieurecht.

Hoe behoort de verhouding tus­ sen mens en milieu te zijn?

Wordt de eigenwaarde van na­ tuur en milieu voldoende gere­ specteerd? Is milieubeleid ge­ richt op het beschermen van het recht van ons en van toekomsti­ ge generaties om te leven in een leefbaar milieu? Functioneren de waarborgen van de demo­ cratische rechtsstaat (waaron­ der de waarborgen van de grond­ rechten) naar behoren?'

^UNIVERSlên­

Het milieurecht is doottiokken van hapsnap­wetten. Fundamentele vra­ gen over de inrichting van het milieurecht worden nauwelijks gesteld.

Promovendus mr. Jonathan Verschuuren onderzocht of er in Nederland sprake is van een grondrecht op een schoon leef milieu. 'Wat zegt een boom over zijn omgeving?'

Michel K napen

ken, want dan speel je de con­ currentie in de kaart. Maar aan de andere kant vormen die be­ strijdingsmiddelen een aantas­ ting van het milieu. Moet niet iedereen daarvan op de hoogte zijn? Moet je als burger of mi­ lieubeweging niet kunnen mee­ praten als er een beslissing ge­ nomen wordt om een nieuw be­ strijdingsmiddel toe te staan? Ik leg de nadruk op het tweede ar­ gument: het is belangrijk dat je er over kunt meepraten.'

Enletterlijk iedereen kan erover meepraten. Bovendien geniet ie­ dereen die vanaf het begin bij de procedure inspraak heeft gehad, rechtsbescherming. Mondiaal gezien is dat een unieke situa­ tie. 'Als ik bezwaar heb tegen de uitbreiding van een fabriek in Groningen heb ik het recht om naar de rechter te gaan', geeft Verschuuren als voorbeeld. 'In andere landen is dat totaal on­ denkbaar. Daar zegt men: je moet toch betrokken zijn bij die omgeving, jemoeterpersoonlijk last van hebben, je moet in je eigen belangen zijn aangetast.

Wij hebben een actio popularis, ♦ Mr. Jonathan Verschuuren: 'Natuur en milieu hebben een eigen intrinsieke waarde.'

[Foto: Eril< van der Burgt]

iedereen heeft recht op actie.

Dat sluit goed aan bij het grond­ recht, het geeft aan dat een schoon milieu een belang is waarbij iedereen betrokken is, en dat iedereen recht heeft op r e c h t s b e s c h e r m i n g en in­ spraak. ' Daarnaast, zegt hij, gaat het om de verantwoordelijkheid die men heeft ten opzichte van toekomstige generaties. 'Na­ tuur en milieu hebben een eigen intrinsieke waarde. Die verant­ woordelijkheid kun je pas echt invullen als je daadwerkelijk

Bruggen slaan als missiewerk 'Bij het doen van wetenschap­ pelijk onderzoek is het schrij­ ven van een proefschrift vaak een logisch gevolg. Bij mij was dat niet zo. Het is leuk om je bevindingen op papier te zet­ ten, maar de passie voor het vak staat bij mij voorop. Door het op te schrijven, probeer ik anderen te stimuleren om er­ over na te denken. Een soort missiewerk.

Het is de kunst om te vechten voor punten die je zelf belang­ rijk vindt, maar toch te luiste­ ren naar anderen. Anders red je het niet. Ik ben niet een type dat zegt: 'Dit is het en daar mag een ander niets aan toe voe­ gen. ' Dat is ook de reden dat ik tijdens de rit drie keer van onderwerp ben veranderd. Als je een proefschrift snel af wilt hebben, moet je in een stabie­ le werksfeerverkeren. Door de verschillende werkomgeving­ en die ik heb gehad heb ik veel indrukken opgedaan die door­ werken in mijn visie. Die verandering van omgeving er­ vaar ik als een verrijking.

De verschillende invalshoe­ ken van de wet vind ik interes­ sant. Ik heb echter het gevoel dat de politieke kant teveel wordt gescheiden van andere partijen ­ zoals juristen ­ die zich met wetten bezighouden.

Daar zitten teveel muren tus­ sen. Het is een uitdaging om tussen die verschillende in­ valshoeken bruggen te slaan.

Het maken van een wet is echt een kwestie van overleg. Vaak zie ik dat wetten niet func­

Promovendus pleit voor instelling milieu­ombudsman

'Grondslagen van het milieurecht zijn verwaarloosd' In dat licht klinkt artikel 21 van de Grondwet(Dezorg van deoverheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu) bijna obligaat. Is dit eengrondrecht, is de vraag die Verschuuren zich stelt. En wat is de status ervan?

Vaak wordt deze gezien als collec­ tief recht die beogen de huidige levensstijl en levensstandaard te behouden en voor een ieder onder bereik te brengen. Politieke doel­ stellingen, en niet meer dan dat. Je kunt er je recht niet eens mee ha­ len.

D

e Nederlandse Grondwet heeft dus wel oog voor het milieu.

Verschuuren: 'Artikel 21 is een sociaal grondrecht, een plicht voor de overheid. In Duitsland zijn ze al heel lang bezig dergelijke bepalin­ gen op te nemen in het Grundges­ etz. Daar zeggen ze: het is geen grondrecht, het is een Staatszielbe­ stimmung, een staatsdoelbepaling: de staat móet dat doen. Dat is, van­ uit uitgangspunt dat iedereen recht heeft op schoon leefmilieu, een on­ voldoende weergave van het grond­ recht.'

Van het uitgangspunt dat de over­ heid alles maar moet doen, moeten we maar eens vanaf, meent Ver­ schuuren. 'De overheid moet rand­ voorwaarden stellen, zorgen voor goeie procedures en goeie wetten.

Maar wat de inspraak betreft mag je best verantwoordelijkheid bij de burgers leggen. Dat blijkt in de prak­ tij k heel goed te werken. Uit onder­ zoek blijkt dat door inspraak­ en be­ roepsprocedures besluiten beter

zijn geworden. Door die inspraak heeft het bestuur ook beter inzicht in wat de problemen zijn.'

Een oud idee is om het milieu als een rechtssubject op te voeren: aan het milieu worden dan rechten en plichten toegekend. Verschuuren: 'Je moet dan iemand hebben die als vertegenwoordiger optreedt, want het milieu zelf kan niet praten. Dan kom je al heel snel uit op organisa­ ties die voor het milieu opkomen, of bij iedereen, waar ik voor pleit.

Maar dan moet je weer gaan vast­ stellen wat die rechten van het milieu zijn. Dat kun je niet. Wat zegt een boom over zijn omgeving?

Je kunt beter uitgaan van de situa­ tie dat de wet bepaalde normen voor het milieu vastlegt en dat je als burger of milieuorganisatie daar een beroep op kunt doen, zodat de situatie die overheid en beleidsma­ ker nastreven, ook wordt gehaald.'

De discussie over het milieu als rechtssubject heeft volgens hem niet zoveel zin. 'In het buitenland denkt iedereen: dat is dé oplossing van het probleem ­ maar dat komt omdat het in die landen voor bur­ gers en organisaties niet mogelijk is op te komen voor individuele milieubelangen. Daarom krijg je daar dat soort noodgrepen die in Nederland helemaal niet nodig zijn.

Je kunt, zeggen ze hier, beter het milieu als rechtsobject bescher­ men dan er een rechtssubject van te maken met allerlei rechten en plichten.'

O

ndanks de verbrokkeldheid binnen de wetgeving en het ontbreken van een overstijgende

visie is het milieu in Nederland juri­ disch goed beschermd, meent de promovendus. De nieuwe Wet Milieubeheer, die sinds 1 maart dit jaar van kracht is, noemt hij zelfs 'ontzettend goed'. Problemen zit­ ten bij de wetten die niet onder deze Wet vallen. Verschuuren: 'De Wet Milieubeheer is vooral een proce­ durele wet. Als je een vergunning afgeeft op basis van de Afvalstof­ fenwet, moet je de procedure vol­ gen die in deze Wet aangegeven is.

De Bestrijdingsmiddelenwet valt er weer niet onder. Je kunt stellen dat er problemen zijn met al die wet­ ten die niet onder het ministerie van VROM vallen.' De oorzaak hiervan voert hij terug op een stammenstrijd binnen de depar­ tementen. 'Iedereen wilde de wet­ ten onder hun eigen ministerie houden en niet onder VROM bren­ gen. Wat vroeger voor het hele milieurecht gold ­ en wat nu voor het VROM­gedeelte is opgelost ­ betreft nu deze wetten: ze zijn heel erg verbrokkeld. Er is geen goeie openbaarheidsregeling, geen goeie inspraakregeling, geen goeie rechts­ beschermingsregeling. In de Wet Milieubeheer is dat allemaal wél goed geregeld.'

De oplossing van dit probleem ligt ogenschijnlijk voor de hand: breng die wetten onder het regime van de Wet Milieubeheer. 'Dan ben je over­ al vanaf.' Niet dat dat overal gemak­ kelijk zal gaan. Bij de Bestrijdings­ middelenwet zal dat op de nodige weerstand stuiten. 'Het ontwikke­ len van bestrijdingsmiddelen kost veel geld. De samenstelling ervan mag je niet zomaar openbaar ma­

kunt meepraten, en naar de rech­ ter kunt stappen als je het ergens niet mee eens bent.'

O

ok al werkt de Wet Milieube­ heer volgens Verschuuren naar behoren, toch pleit hij voor de in­ stelling van een milieu­ombuds­ man, een instituut dat in Oosten­ rijk al enige tijd goed functioneert.

'Hij zal burgers informeren over de kwaliteit van het milieu en over voorgenomen besluiten, de in­ spraak bundelen en toezicht hou­ den op de handhaving van de mi­ lieuwetgeving, iets dat nu nog door overheidsorganen ­ Milieu­inspec­ tie ­ geschiedt. Verder moet hij het algemene belang van het milieu behartigen. Nu zie je dat bij een hoorzitting over voorgenomen be­ sluiten meestal niemand komt opdagen. Milieu­organisaties kun­ nen ook niet overal bij zijn. Daar­ naast hebben ze niet de plicht om milieubelangen te behartigen, dan doen ze vanwege hun eigen ideële betrokkenheid. Met die ombuds­ man heb je altijd een onafhankelijk orgaan dat er gewoon is en met een regionale organisatie heb je ook nog eens een goeie verspreiding over het land. Ook inspraak, openbaarheid en rechtsbescherming kun je zo beter maken. Zo'n ombudsman is heel goed op de hoogte van de wetgeving. De waarborgen die nu in de Wet Milieubeheer liggen kun je zo versterken.'

Jonathan Verschuuren: 'Hetgrond­ recht op bescherming van het leef­ milieu'. Promotie: 28 mei. Promo­ tor: prof mr. P. Gilhuis.

tioneren omdat de wetgever alles in details vastlegt. De politiek is echter teveel toege­ spitst op het feit of een wet het Staatsblad bereikt, dan dat het op een juiste manier wordt uitgevoerd en gehandhaafd.

Mijn betrokkenheid bij onder­ wijs op dit gebied is heel per­ soonlijk. Ik zelf zit in het on­ derwijs, evenals mijn vader, een vriend van me is directeur van een basisschool. Dan wordt er veel over gepraat. Drie jaar heeft mijn proefschrift stil­ gelegen, toen ik de overstap maakte van de academische wereld naar de praktijk. J e moet dan de keuze maken: doorgaan of niet. Het is een alternatief proefschrift gewor­ den. Geen klassieke stelling, maar tien onderbouwde stel­ lingen. Op die manier ben je ook grensverkennend bezig. Ik kan goed relativeren. Neem mijn werk natuurlij k wel in ge­ dachten mee naar huis, want het denken gaat door. Afscheid nemen van dit onderwerp is er niet bij. Het laatste woord is er nog niet over gezegd. Ik zie het als een uitdaging om er mee verder te gaan.' [BS] Mr. P.H. Bijlander promoveert maandag 7 juni op proef schrift 'De wet stellen. Beschouwin­ gen over onderwerpen van wetgeving'. Promotors:prof E. Hirsch Baüin en prof D. R ui­ ter.

27 mei 1993

^UNIVERSlcTK

Afgelopen week organiseerde de LSVb een congres over de samenwerking tussen Nederlandse en Zuidafrikaanse universiteiten.

De traditioneel zwarte universiteiten zitten dringend verlegen om uitwisseling en steun om de achterstand ten opzichte van de witte universiteiten in te lopen. IVO-medewerker Willem-Jan de Gast vindt - op persoonlijke titel - dat die steun er moet komen en dat de KUB - die deze week het buitenlandbeleid op de raadsagenda heeft staan - Zuid-Afrika van de zwarte lijst moet halen en betrekkingen met zwarte universiteiten moet aanknopen.

9 Te Berde is de opiniepagina van Univers. Deze staat open voor bijdragen over wetenschap, onderwijs en universitaire kwesties die de KUB en TFT betreffen.

Kritische KUB-betrokkenheid bij Zuid-Afrika noodzakelijk

Medio jaren zeventig werd de culturele boycot tegen Zuid-Afrika van kracht. Een unanieme veroordeling van het systeem van apartheid als denkwijze en staatsmodel zou kunnen bijdragen aan een bespoediging van de afschaffing van die apartheid. En, zoals alle instellingen voor Hoger Onderwijs plaatste ook de Hogeschool Tilburg Zuid-Afrika op een zwarte lijst.

Contacten werden verbroken, verdere uitwisseling met zowel blanke als zwarte universiteiten kwam op een laag pitje te staan. Het ging er hier om een duidelijk signaal af te geven.

Afgelopen week kwam er een ander duidelijk signaal, dit keer uit Zuid-Afrika zelf. In Zeist vond een congres plaats onder de titel Cooperation beFORe changed - re-establishing contacts: South African and Dutch higher education, georganiseerd door de Landelijke Studenten Vakbond en de South African Students' Congress. Het doel van die conferentie was de mogelijkheden en moeilijkheden van samenwerking tussen Hoger Onderwijs instellingen in Nederland en Zuid-Afrika op een rijtje te zetten.

In Zuid-Afrika hebben de laatste jaren zeer veel veranderingen hebben plaatsgevonden. Vooral na de

vrijlating van Nelson Mandela in 1990 is het proces van afschaffing van de apartheid op gang gekomen en is de democratisering hoe dan ook ter hand genomen. Dat heeft ertoe geleid dat zogenaamde Historically Black Universities (HBU's) meer speelruimte hebben gekregen. Omdat als een soort beloning door vele landen boycotten zijn opgeheven, zijn ook internationaal meer mogelijkheden voor nieuwe initiatieven gekomen.

Op dit moment verkeert het onderwijs aan HBU's in een zware crisis.

Door de tientallen jaren van onderdrukking zij n de eisen die aan zwarte studenten gesteld worden veel hoger dan die aan blanke, waardoor hun kansen op de arbeidsmarkt zeer klein zijn. Bovendien zijn er te weinig leermiddelen en personeel, en hebben de HBU's een enorm tekort aan geld. Vooral dit laatste probleem is zo nijpend dat, als niet snel wordt ingegrepen, een aantal HBU's gesloten moet worden. Het zal duidelijk zijn dat daarmee de kansen om een zwart kader op te bouwen geminimaliseerd worden.

Op het congres vroegen vertegenwoordigers van Zuidafrikaanse zwarte universiteiten en hogescholen dan ook nadrukkelijk om steun.

Op onderwijsgebied voornamelijk op het gebied van black empower-

ment, talencursussen en business management. Op onderzoeksgebied met name op het vlak van community development en onderzoektechnieken.

Het beleid van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen laat financiële en technische steun (ook in de vorm van structurele samenwerkingsverbanden) tegenwoordig toe.

Hoewel geen dwingende maatregelen opgelegd konden worden, is de voorheen door het Ministerie bepleitte 'kritische afstandelijkheid' altijd nagevolgd door het Hoger Onderwijs in Nederland.

De veranderingen in Zuid-Afrika hebben deze lijn omgebogen naar ' k r i t i s c h e b e t r o k k e n h e i d ' en 'selectieve steun'. Een belangrijke voorwaarde die minister Ritzen, aanwezig op het congres, daarbij stelde, is dat met het al te nauw aanhalen van de banden gewacht dient te worden tot na de installatie van de democratisch gekozen interim-regering. Dan pas is er meer zekerheid over de route die Zuid-Afrika gaat volgen.

De aanwezige vertegenwoordigers van HBU's legden er de nadruk op dat de selectie echt zo kritisch mogelijk moet zijn. Tegenwoordig noemt elke instelling in ZuidAfrika zich democratisch en non-

raciaal. Deze waarschuwing is des te meer van kracht als bedacht wordt dat een aantal Nederlandse universiteiten, die van Leiden voorop, contacten met Historically White Universities (HWU's) heeft aangeknoopt. Ook minister Ritzen veroordeelde deze overhaaste stappen.

Historisch gezien heeft de KUB en vroeger de Hogeschool Tilburg weinig structurele contacten met Zuidafrikaanse instellingen gehad, behalve op individueel niveau. Samenwerkings- en uitwisselingsprogramma's zijn nooit echt van de grond gekomen. Het was voor de KUB dan ook vrij gemakkelijk de culturele boycot te volgen. Om meer inhoud te geven aan de betrokkenheidbij de zwarte bevolking van Zuid-Afrika is een aantal jaar geleden een Zuid-Afrika fonds ingesteld. De bedoeling was zwarte Zuidafrikaanse studenten naar Nederland te halen voor een postdoctorale opleiding. De selectie vond plaats door het ANC om op die manier de kritische selectie te garanderen.

Denkers met kloten

kers zijn nu bijeengebracht in Denkers in de ring, een bloemlezing met teksten van Plato tot Karl Popper. Elke polemiek wordt door de samenstellers kort ingeleid, waarna een vrijwel altijd lezenswaardig betoog volgt. De meest hilarische tekst komt, wat mij betreft, op rekening van Lucianus. Een Romein uit de tweede eeuw na Christus, die zijn polemiek in de vorm van een soort sfeerreportage gegoten heeft. Daarin doet hij verslag van een 'filosofenveiling' waarop de goden een aantal denkers bij opbod te koop aanbieden. Een langharige zwamkous, leuterend over heilige bonen cngoddeli-jf^e getallen blijkt de beroemde Pythagoras te zijn, die voor tien muntstukken aan een Griekse handelaar wordt overgedaan. Socrates verwisselt voor twee muntstukken van eigenaar nadat hij plechtig heeft belooft om geen seksuele avances te maken jegens diens zoon. En Diogenes wordt uiteindelijk gratis weggeven omdat niemand deze, in een ton gehuisveste stinkerd, aan wil schaffen.

Lucianus verhaal is vooral onderhoudend. Onbarmhartig is daarentegen de polemiek van Sartre jegens Albert Camus uit augustus 1952.

Beide, stevigbevriende beroemdheden, kregen het met elkaar aan de stok door een diepgaand meningsverschil over de vraag of het communisme hun steun en sympathie verdiende. Sartre vond van wel, bereisde de Sovjet-Unie, schreef in zijn eigen tijdschrift Les Temps Modernes artikelen met koppen als De vrijheid om kritiek te leveren

heeft-iic verwijtuuwbombastniet - dat Camus niet mét mensen praat maar óver mensen - als waren zij lijken of soepterrines - en dat hij teveel wereldvreemde theologie in zijn werk doet - Ukwam in opstand tegen de dood, maar in de voorsteden kwamen andere mensen in opstand tegen de sociale omstandigheden die het sterftecijfer omhoog joegen -.

Hoewel Denkers m de ring een interessante verzameling aan intellectuelenruzies bevat, bevredigt het boek niet. Op de eerste plaats is de gemiddelde lezer te weinig ingevoerd in alles wat voorafging én volgde op de tirades. Hoewel de inleidende teksten een tipje van de sluier oplichten, kan ik bijvoorbeeld de aanval van Lucianus op Pythagoras en Socrates maar amper plaatsen. Waarom stortte hij zijn fiolen van toorn uit over deze denkers en niet op bijvoorbeeld Plato of Aristoteles? En wat stoorde Sartre nog meer aan Camus dan hun meningsverschil over het communisme? Als een jarenlange vriendschap zo abrupt afgebroken wordt is er natuurlijk meer aan de hand. Graag had ik bijvoorbeeld de respons van Camus op Sartre willen lezen.

Hebben denkers gebrek aan kloten?

In eerste instantie zeg je natuurlijk ja. Want de ware denker geeft zich zelden over aan bordeelbezoek en drinkgelagen, gaat nooit met zijn vijanden op de vuist en is meestal niet te vinden in rugby-teams of onder marathonlopers. Al was het maar omdat zijn weke intellectuelenlichaam daar te slap en te onderontwikkeld voor is.

Als de denkende mens zich boos maakt, hetgeen niet vaak gebeurt omdat hij in zijn ruimdenkendheid toch wel weer de zon in het water kan zien schijnen, dan grijpt hij naar het zwaard dat hij altijd binnen handbereik heeft: zijn pen.

Wat dan ontstaat is een polemiek.

Een pennestrijd waarin alles geoorloofd is waar de intellectueel in vredestijd zijn neus voor ophaalt: de steek onder de gordel, de verdachtmaking, de suggestieve verwijzing zonderman en paard tenoemen, het voorbijgaan aan de argumentatie van zijn tegenstander, de cirkelredenering en de drogreden, de onvervalste retoriek, stuitend populisme en misplaatste arrogantie.

Polemieken van vijfentwintig den-

Door omstandigheden en door de snelle veranderingen is de afgelopen drie jaar van dit fonds geen gebruik meer gemaakt. Mondjesmaat zijn er inmiddels weer individuele contacten gelegd, samenwer-

»OD£LER

iïOEKEN is in de Sovjet-Unie totaal, terwijl Camus in het zelfde tijdschrift zonder voorbehoud de Stalinistische concentratiekampen onder de aandacht bracht. De in de bundel opgenomen open brief aan Camus, is volgens de samenstellers van het boek een van Sartre's hardste en meest vernietigende stukken. Sartre betoogt dat uit Camus' antisovjet houding blijkt dat hij niet betrokken is bij de arbeidersklasse, dat Camus een opgeklopte stijl

king op vakgroepniveau is er niet.

Het is bijzonder vreemd dat ZuidAfrika op de KUB nog steeds officieel op de zwarte lijst staat. Het beleid van het ministerie wijst in een andere richting, en wat belangrijker is, zwarte universiteiten in Zuid-Afrika zelf geven te kennen dat de tijd van boycotten voorbij is.

Het zou dan ook goed zijn als het College van Bestuur zou voorstellen Zuid-Afrika zo spoedig mogelijk van de zwarte lijst te halen. Het is duidelijk dat de weg naar een werkelijk non-raciale maatschappi j in Zuid-Afrika nog lang is en dat er nog veel mis kan gaan. Toch lijkt het moment aangebroken voor de Tilburgse universitaire gemeenschap zich weer actief in te zetten voor een democratisch en progressief Zuid-Afrika.

Vervolgens dient natuurlijk vermeden te worden dat in het wilde weg contacten gesloten worden. De HBU's lijken een juiste keuze als het gaat om het zoeken van onderhandelingspartners. Tilburg heeft veel te bieden op sociaal-economisch gebied. Juist nu kan die wetenschappelijke kennis op een bruikbare manier worden ingezet.

Willem -fan de Gast is medewerker van het IVO. Het artikel is op persoonlijke titel geschreven.

Eveneens had ik willen weten hoe tijdgenoten van Lucianus reageerden op diens schotschrift. Denkers in de ring had, kortom, aan betekenis gewonnen als niet de losse polemische teksten maar de volledige twistgesprekken opgenomen waren.

Discutabel is bovendien de definitie van het woord polemiek dat samenstellers hanteren. Wat is immers de polemische waarde van een tekst van de Britse filosoof Gilbert Ryle uit 1954, waarin deze rustig en afgewogen ingaat op de verhouding tussen lichaam en geest bij René Descartes die op dat moment al weer zo'n driehonderd jaar dood is? En waar zijn bijvoorbeeld de spraakmakende redes van de te Heidelberggepromoveerde filosoof Joseph Goebbels of de rauwe tirades van iemand als Luther? Uit de keuze van enkel brave filosofen als Erasmus, Hume en Wittgenstein en het volledig negeren van onaardige denkers als Goebbels, De Sade of Luther kun je in elk geval opmaken dat ook de samenstellers van deze bundel met niet al te stevige kloten uitgerust zijn.

Denkers in de ring Red. IVIaarten Doorman en Willem Visser Uitgeveril Bert Bakker f. 45.00

27 mei 1993

HUNIVERSHI­

HUNIVERSlcyi—

Hemnan Berger, emeritus hoogleraar systematische wijsbegeerte te Tilburg Is een gerenommeerd metafysicus, en als zodanig een heel specifiek filosoof. Onlangs verscheen zijn zesde (!) boek over de metafysiek, Wat is metafysica. Een op het eerste oog wat doodse titel, die bij nadere beschouwing de enige juiste blijkt te zijn. Zonder franje en glashelder wijst Berger (69) op een veel voorkomende uitglijer van de filosofen, die de eenheid van het zijn ­ en wat anders bestudeert de metafysica ­ slechts kunnen denken met een beroep op het alwetende, en daarmee de eenheid doorbreken. Een weeffoutje, oordeelt Berger. En hij overdenkt het herstel.

Herman Berger en zijn gevecht tegen een hardnekkig misverstand

Bert Heffels

Tlato was geen metafysicus, want hij had geen oog voor deze wereld'

I

W

at aan Berger het meest opvalt is dat er zo weinig aan hem opvalt.

Niet groot, niet klem, niet dik, niet dun. Geen flam­ boyante neus, voorhoofd, kin, of haren. Geen f l ^ b a r d , moustache, of cape. Niet jong, niet oud. Hetgeen voor wie zich realiseert met een aankomend zeventiger te doen te hebben, toch weer opmerkelijk is.

Want, hoewel zo beheerst dat het aanvankelijk niet opvalt, is vanaf het begin van ons gesprek onder die

bast van doorsnee burger, een ro­ buuste vitaliteit voelbaar, waarop de tand des­ tijds geen vat lijkt te hebben. En nog iets opmerkelijks: af en toe, wanneer het betoog van de geroutineerde leraar wordt sa­ mengevat in metaforiek, breekt een ingehouden pathos door in het donkere timbre ­ met mooi vibrato ­ van zijn stem. Heel even maar, dan is het weer weg, alsof hij zich er­ voor schaamt zich te hebben laten gaan.

Twee metaforen die Berger zich wel eens permitteert in zijn specifiek vibrato ­ hij springt met die verra­ derlijke, want veel te literaire stijl­ figuren bewust spaarzaam om ­, zijn deze: 'Het nieuwe individu is bij uitstek een vestigingsplaats van de transcendentie en daarom kan het een vindplaats van de transcenden­ tie zijn'. Waarbij de woorden 'vind­ plaats' en 'vestigingsplaats' gekoes­ terd worden als kostbare kleinoden.

En de tweede: 'We zijn op weg naar een einder zonder einde.' Bij deze laatste uitspraak kan de blik na­ tuurlijk niet anders dan op onein­ dig, hoewel zo'n uitspraak uit Ber­ gers mond, de doodsimpelste waar­ heid onder de zon lijkt.

Wie in de media het woord 'meta­ fysisch' tegenkomt, kan er vergif op innemen dat het afzeikend bedoeld is. Het betekent zowel in de krin­ gen van de zakelijke no­nonsensi­ calen (politici, industriëlen, en andere nuttigen), als op de mode­ gevoelige artistieke scene van on­ nutte postmodernen, heel vaak niets anders dan 'te hoog', 'niet ter zake'. Dus is het niets anders dan een beleefde manier om te zeggen: je lult uit je nekharen! Dat is nog niet alles. Het kan immers ook betekenen dat je nog in God gelooft, hetgeen in deze verlichte tijd som­ mige mensen ongelooflijk in de oren klinkt. Voorbeeldje. Laatst op een forum over de Franse neo­mar­ xistische filosoof wijlen Louis Althusser. Daar biechtte een al kalend vakfilosoof manmoedig op in de jaren zeventig rondgelopen te

hebben met 'een metafysische rest'.

Zo van: J a man, je weet wel, hè... een metafysische rest. Zat ik toen mee. Maar nu, twintig jaar ouder, en wijzer, mag ik wel stellen, ­ dit zachtjes peinzend gebracht, be­ dachtzaam en vol mededogen het glimmende hoofd schuddend over zoveel jeugdige onbezonnenheid van de rakker die hij was in die voorbije wilde tijden ­ ben ik die helemaal kwijt....' En waaruit be­ stond dan die metafysische rest?

Wel, hij was ­ maar gelukkig vele anderen met hem, wat de schaamte dragelijker maakte ­ indertijd wat al te gretig achter Althusser aange­ lopen. Jawel. Dat streng­dogmati­ sche van zijn betoog hè, dat had hij, als orthodox katholiek opgevoed knuUetjebest wel lekker gevonden.

Louis, arme Louis (nota bene, een man met een infantiele seksuele frustratie zo groot als een schuur­ deur), was voor hem een 'vader­ substituut' geweest en zijn verto­ gen hadden daarom, wist hij nu, voor hem zo'n lekkere 'nestgeur' gehad. Hij proefde er het 'gij zult' en het 'gij zult niet' van de oude katholieke zedenleer in.

D

it soort overpeinzin­ gen ten spijt, wat is nu eigenlijk meta­ fysica? Misschien dit: 'De glorie van hem die het Al beweegt doordringt heel het heelal; en weerstraalt in het ene deel meer, in het andere deel minder.' Deze regels uit Dante's Goddelijke Komedie zijn geschre­ ven in puur metafysisch taai­ idioom. Wel wat oud en dichterlijk van vorm, vergeleken met de hui­ dige formuleringen, maar afgezet tegen het oerbegin van deze wijs­ heidsleer, dat ligt rond 500 voor Christus, al zeer uitgerijpt.

Parmenides, een rijk man uit Elea, een toenmalig Grieks stadstaatje aan de kust in Zuid­Italië, bedacht indertijd de kortste filosofische formule die denkbaar is: 'Het is'. Dat zinnetje is de dageraad van de filo­ sofie, een zekerheid dat er iets is dat

niet kapot te krijgen is. Parmeni­ des liet het daar niet bij, maar werk­ te het in eeo leerdicht verder uit.

Toen hij begreep dat er iets echt moet zijn, realiseerde hij zich tege­ lijkertijd dat dat iets in geen enkel opzicht niet kan zijn. En met dat idee was de filosofische 1 en de filosofische O, en de filosofie als sys­ teemdenken geboren.

Sindsdien wordt er almaar opnieuw gefilosofeerd over: Wat is nu eigen­ lijk en wat niet? Wat voor waarde heeft een oordeel dat we uitspreken over iets, of korter: Wat is waar? En wat is niet waar? Wat is zeker (waar)? Wat beslist niet? Wat is recht, wat is krom? Heeft dit leven zin, of heeft dit leven geen zin?

Thomas kleeft nog veel Platonis­ tisch absolutisme. De individuen waren allemaal in Gods ogen wel individu, maar het heil van de soort, de gemeenschap, het mensdom was belangrijker dan het aardse geluk van de enkeling, het toekomstige leven na de dood belangrijker dan het welzijn hier en nu.

De uitspraak 'We zijn op weg naar een einder zonder einde' klinkt uit Bergers mond als een doodsinnpele waarheid Plato, een kleine eeuw later dan Parmenides, maakte van 'Het is' zijn beroemde Ideeënwereld, een rijk hoog boven de aarde waar alles dat op deze aarde onzuiver voor­ handen is, pas echt goed en mooi is. En dat iemand die zich echt vrij gemaakt heeft van deze wereld kan schouwen, dat wil zeggen, zien met zijn innerlijk oog dat ieder mens bezit. Zijn leerling Aristoteles dacht daar anders over, omdat hij anders om zich heen keek. En hij wist al heel snel, dat gedoe van zijn leermeester met die Ideeën was onzin. Als dingen goed en mooi zijn, dat zijn ze dat uit zichzelf, hier en nu. Maar toch, veel in zijn denken herinnert nog aan meester Plato.

In de dertiende eeuw doordacht Thomas van Aquino ­ een massief man met een enorme denkkracht wiens bijnaam de os was ­ Aristo­ teles' metafysica op Christelijke manier. Maar ook aan de leer van

bij afgedrukt worden, zal hij zijn uitgever als aalmoes hebben ge­ gund. Maar ook dat kaal en clean, enkel de explicatie: 'Een studie over transcendentie'. En bij die sugges­ tie uit de mond van Berger hoor ik de uitgever snedig opmerken dat daar de gemiddelde Nederlander al evenmin bloednieuwsgierig van zal worden. Waarop ik Berger hem heel geduldig hoor uitleggen ('een wijs­ geer die zijn vak verstaat, windt zich niet op en wordt niet kwaad'), dat publicitaire tierelantijnen tegen de geest van het boek zijn. Wat klopt. Zijn boek is gewoon eerlijk, emstig denkwerk. Moeilijke kost vaak, maar iemand die de basisin­ tuïties van Berger als serieuze hypo­ theses accepteert ­ de moeilijkste hindernis om te nemen ­ en zich door de ernstige toon aangesproken voelt, kan erin verder komen. De syllogistische stijl van betogen, onvermij delij k voor de metafysica, zoals trouwens voor elke filosofie,

af met de zin: 'Fridolin Wiplinger heeft zichzelf in de hartstocht van zijn denken verteerd.'

Wiplinger heeft zich letterlijk dood gedacht. Fridolin, een leerling van Heidegger, maar een overtuigd Christen, is in de poging de vraag Wat is metafysica^ te beantwoor­ den gebleven. En het tragische is dat Wiplingers metafysisch instinct hem, aldus Berger, wel zeer nabij het goede antwoord bracht, maar dat hij onder invloed van de foutie­ ve draai die Heidegger aan de me­ tafysiek gaf, in het zicht van de ha­ ven strandde op een verkeerde tekstinterpretatie van de eerste echte metafysicus: Aristoteles (vierde eeuw voor Christus).

A

r i s t o t e l e s was een man die een onver­ stoorbare nuchter­ heid paarde aan een ongebreidelde onder­ zoeksdrift en hartstocht voor de

de samenhang van de minerale wereld, de flora en de fauna, wak­ ker kuste. En dat bijgevolg moder­ ne wetenschappers die afgeven op de metafysica als onwetenschappe­ lijke prietpraat van geëxalteerde warhoofden, hun eigen nest bevui­ len. Sinds Aristoteles bezit de na­ tuur en de mens daarin, een onver­ vreemdbaar innerlijke waarde, een samenhang, dus een zin. En hij bevocht die zin op Plato, zijn leer­ meester die haar verbannen had naar een plaats hoog boven deze we­ reld, een hemel der Ideeën. Want Plato, overigens zeer sensibel daar niet van, had geen oog voor de face­ trijke, wild woekerende schoon­ heid van de aarde en de zo verschei­ den karakters en ruige hartstochten der mensen.

Plato hield van geometrie en getal­ len. Die hadden voor hem een stra­ lende volmaaktheid die verder op aarde nergens te vinden was. Die perfectie kon niet alleen aan de

Het Thomisme was hartstikke dood, dacht alles wat toen modem was. En wat daar van over is, in de vrolijke keuken van het postmo­ dernisme, nog. Hoewel men juist in die keuken weer helemaal niet vies meer is van 'metafysisch' en 'transcendentaal' denkwerk , ge­ woon omdat daar alle dogmatiek, dusookdewetenschappelijke, fail­ liet verklaard is.

♦ Plato

n navolging van Aristoteles (vierde eeuw voor Chr.) en zijn middeleeuwse leerling Thomas van Aquino (der­ tiende eeuw), denkt Berger 'het zijnde als zijnde'. Dat is een leer over alles wat is vanuit een gevoel van verbondenheid met alles. Met, zoals alle filosofen eigen, de logica als methode. Stoelend op een alge­ meen menselijk ervaring die hij de verdichtingservaring noemt, een extase die lijkt op verliefdheid. Dit gevoel kan door alles, een regen­ druppel, een boom, een wolk, wat dan ook, worden opgeroepen.

Deze algemene filosofie beoefent hij niet alleen nu, op een leeftijd dat wijsheid zich ter compensatie van verblekende jeugd wel móet neste­ len in een menselijk lichaam, maar hij is al metafysicus vanaf zijn vroegste jeugd, die, goed katholiek, door God werd verblijd. En niet alleen was hij dat in zijn vrije tijd, maar had hij het voorrecht dit no­ bele trapezewerk van de geest zijn hele leven als beroep uit te oefenen.

Onderzoeker van de lotgevallen van zijn specialisme in het verleden en dialogerend en disputerend met de hedendaagse ontwikkelingen in het wijsgerig denken. Als docent jaren­ lang verbonden aan de Theo­ logische en de Filosofische faculteit van de KUB. Bergerpromoveerde in 1961 op het zijnsbegrip bij Plato, en schreef nog enkele monografieën.

Over Nietzsche (1982), en, debute­ rend in 1955, over Simone Weil.

In de achttiende eeuw ­ de eeuw waarin Voltaire opriep de RK Kerk te verpletteren ­ werd de metafysi­ ca, met de filosofie van Plato, door de verüchte denker Immanuel Kant uit de moderne filosofie geschrapt.

Ze was toen uitgegroeid tot een onhandelbaar systeem waar geen leven meer inzat en ze was boven­ dien de officiële filosofie van de RK Kerk die uit de gratie was. In elk geval kon haar speculatieve lading de kritiek van zijn grote ontdek­ king, de Zuivere Rede, niet door­ staan.

Het gevoel voor wat metafysica werkelijk geweest was, sleet steeds meer af, tot op het eind van de ne­ gentiende eeuw. Katholieken de­ den mee aan de modieuze roman­ tische verheerlijking van het middeleeuwse verleden van Euro­ pa, haalden het antieke RK meubel­ stuk van de rommelzolder, stoften het af en zetten het hun priester­ kandidaten weer voor in hun oplei­ ding. Dat bleef zo, ondanks allerlei oprispingen van nieuwlichterij die telkens weer de kop ingedrukt kon­ den worden. Tot het in de jaren vijf­ tig bezweek ­ maar toen was Berger al opgeleid ­ onder de vloed van allerlei existentiële filosofieën, die heel best zonder God en bovenna­ tuur konden. Die door hun rij k maar somber coloriet en hun modern idioom, ook RK denkers verleiden tot ontrouw aan Thomas' idioom in elk geval, maar ook vaak aan Tho­ mas' inzichten.

D

♦ Thomas van

e metafysici verschil­ len zowel van de Pla­ tonisten als van tal van modeme subject­ filosofen die zich de 'zijnsvraag' stellen, vooral Duitsers en Fransen. Die hebben er tot nu toe nogal plezier in gehad de mens, de helaas tot vrijheid veroordeelde en machtswellustige afstammeling van een roofaap, zijn Sein zum Tode en het L'enfei, c'est l'autie in te peperen. Veel zin heeft deze moder­ ne mens niet meer. Bijna onnodig te zeggen dat Herman Berger zijn leven lang zijn handen vol heeft gehad om in deze filosofieën de denkfouten op te sporen en te ontze­ nuwen. Zo ook weer in zijn zesde metafysiek­boek, dat deze keer, na weidse titels van eerder werk, zo­ als Zo wijd als alle werkelijkheid (1977) en Wooid en werkelijkheid (1977), heel gewoon heet: Wat is metafysical.

Ik stel me zo voor dat, toen Berger met deze titel bij zijn uitgever (Van Gorcum, Assen­Maastricht) kwam, deze hem meewarig aan­ keek en hem verzocht iets origi­ nelers te bedenken, als hi j dat boek tenminste een wat verdere ver­ spreiding dan de presentie­exem­ plaren toewenste. Maar wie het leest, zal merken dat die titel uiterst doordacht is en ook ­ wat zeer opmerkelijk is voor een dergelijk onderwerp, dat er binnen in dat boek weinig wind waait, dat de ge­ bezigde taal weinig versierd is.

Berger heeft in dit boek bewust opsmuk vermeden. In tegenstelling tot zijn eerder werk, waarin hij het filosofisch vertoog, om de lezer bij de les te houden, veel meer onder­ bouwde met mooie metaforen en al of niet poëtische anekdotes. Van­ daar waarschijnlijk ook dat deze op het eerste gezicht zo suffe titel, die weinig uitgevers nog op hun boe­ ken zouden dulden, uitdrukkelijk zo gewild is door Berger. Hoogstens kon er nog een sober ondertiteltjc

artistiek bevlogen leermeester. Het gevolg was dat hij zijn eigen intu­ ties, zeker op één cruciaal punt in zijn metafysica, ontrouw werd.

Daar waar hij de onbewogen bewe­ ger, Dante's albeweger, invoert, als een instantie die buiten het zijn valt en waardoor de eenheid van het zijn toch nog doorbroken werd: Plato's hemel bleef toch nog bestaan, zij het rudimentair. Een weeffout vindt Berger, die Wiplinger noodlottig werd, zoals hij ook zijn leermees­ ter Heidegger op het verkeerde been had gezet. Ontrouw aan zichzelf door trouw aan zijn leermeester. De kwaal van zowel Aristoteles als Wiplinger. Berger weet duidelijk te maken dat die kwaal tal van grote geesten die de waarheid heel dicht genaderd waren, zoals de grote Thomas van Aquino, toch nog op diverse punten parten speelt.

B

ovendien is het hem ge­ lukt zijn basisintuïties nu al ongeveer een halve eeuw trouw te blijven.

Dat wil zeggen, niemand heeft hem omver kunnen praten: metafysica bedrijven heeft zin. Hij hield stand ondanks alle aanvallen op zijn nering: te speculatief, te m y s t i e k , te potisch en sinds Immanuel Kant (1724­1804), de fi­ losoof waarmee het modeme den­ ken begint en de metafysica leek te eindigen, niet rationeel en te ver af van de ervaring, dus onwetenschap­ pelijk. Veel scepsis, naast nog meer onverschilügheid was Bergers deel.

Maar die deerde hem niet. Integen­ deel, hij is er juist nu meer dan ooit van overtuigd dat deze brede filoso­ fische discipline waarin heel de geschiedenis van het westerse den­ ken vanaf zijn oorsprong onder kri­ tiek wordt gesteld, een vak met toe­ komst, misschien wel de filoso­ fische discipline met de mééste toe­ komst is.

♦ Anstoteles

is door jarenlange training zo vir­ tuoos geworden, dat een wakkere lezer er gemakkelijk plezier in kan krijgen.

Het boek kostte Berger, zegt hij, een jaar lang dag in dag uit schrijven; ploeteren om alle begrippen deug­ delijk op elkaar af te stemmen. Het boek is geschreven na lezing van het werk van Fridolin Wiplinger, een Oostenrijkse filosoof die in 1973, noggeen veertigjaaroud, stierf. Het is feitelijk een hommage, een be­ wonderend In Memoriam voor een man die de moed heeft gehad de metafysische vraag in diepe emst te stellen en er ­ gruwelijk letter­ lijk ­ zijn leven aan te offeren. Per de eerste dag van het jaar waarin Wiplinger stierf, was hij aan de Weense universiteit tot hoogleraar benoemd. Drie jaar na zijn dood, februari '76, verscheen postuum zijn hoofdwerk: Metaphysik, Grundfragen, ihres Ursprungs und ihrer Vollendung. Met een ten ge­ leide van zijn leermeester, de be­ roemde en vanwege zijn nazi­sym­ pathieën ook beruchte Martin Heidegger. Zijn ten geleide sluit hij

physis, de natuur, het leven van planten en dieren. En uiteraard ook voor de mens; voor de structuur van zijn denken en taal (de logica is zijn uitvinding), maar ook voor zijn verbeelding en zijn gave om zich letterlijk in te denken in alles wat er bestaat. Kortom, om zich te verwonderen over die onverklaar­ bare capaciteit van de m e n s , zich over alles rondom hem en zichzelf daarin, te verwonderen.

Dat zelfs dwingend te moeten, wil hij niet psy­ chisch leeg raken en nog voor zijn fysieke dood psy­ chisch afsterven. Dat ta­ lent moet iets uitzon­ derlijks te betekenen hebben. Naar die betekenis zocht hij en de weer­ slagvan dat onderzoek legde hij vast in de boeken die later zijn 'Metafy­ sica'genoemd werden. En, voor het eerst heb ik, bij het lezen van Ber­ gers boek, begrepen, dat de oude fi­ losoof daarmee niet direct de 'me­ tafysica' uitvond, maar juist de 'fy­ sica'.

geconstrueerde geometrische li­ chamen eigen zijn, die volkomen­ heid moest ook ergens anders echt bestaan en daarom klom hij in zijn filosofie omhoog, weg van aarde, naar een plek, waar alles wat hier zo van stof, bloed, vlees, dus rotter­ nij en stank doortrokken is, stralend doorlicht leefde in zuivere geeste­

Berger Deweert aat tegen ae neer­ sende tendens om de grote verha­ len dood te verklaren, in. Want je kunt bepaald niet stellen dat dit speculatieve westerse denkmodel, ondanks zijn lange en bewogen ge­ schiedenis, veel heden heeft. De meeste filosofen hebben het zoals gezegd dood verklaard en als nutte­ loos terzijde geschoven. Ze kunnen zonder en ze zijn al blij dat ze de harde wetenschappers, zoals de natuur­ en scheikundigen, de biolo­ gen, de psychologen, de sociologen en de taalwetenschappers, die de jongens met de hand aan de knip nuttige resultaten kunnen laten zien, weten te vertellen wat zinde­ lijk en onzindelijk denken is.

Feit is wel, dat het primaat van het rationele denken, nu toch alweer eeuwen vier eeuwen lang, de me­ tafysica goed heeft gedaan. Het metafysisch subject is inmiddels verrijkt, of precieser geformuleerd, aldus Berger: 'J e moet zeggen dat ons zicht op de waarde van het menselijke individu is ge­ groeid. In de stamachtige samenleving van vroeger behoorde een individu te doen, wat hem door ande­ ren voorgedaan werd. Bij die sociale context hoorde een individu­opvatting, waarin de enkeling alleen maar een vervangbaar exemplaar van de soort was en al­ leen maar onvervangbaar werd in de mate waarin hij niets eigens deed, maar precies dat wat tot dan toe altijd gedaan werd. Nou, die so­ ciale context, waar Plato's nivelle­ rende wezensfilosofie bij paste, is gewijzigd.'

Feit is wel, dat het primaat van het rationele denken de metafysica goed heeft gedaan

Hij is de man die door zijn metafy­ sica ons natuurbegrip, ons besef van

lijke 'lichamen'.

Dat is een hard hyperrealisme, al­ dus Berger, dat hoe aantrekkelijk ook toen het jong was, op den duur wel moest verstarren en omslaan in het Nietzscheaans nihilisme van de pure schijn. Want de invloed van de bevlogen Plato is in het westen altijd dominant geweest. Aristote­ les bood een alternatief, hoe door­ trokken dat ook nog was van de denkbeelden van zijn visionaire en

Watismetafysical Herman Berger, uitgever: Van Gorcum, Assen­ Maastricht

UI«1I 27 mei 1993

^UNIVERSFTl-

Smakelijk Gezonde leefstijlen en fraaie lijfstijlen staan volop in de belangstelling bij de oudere jongeren van nu - over pubers wil ik het hier niet hebben, want die voeden hun acne dwangmatig met snoep en kroketten uit de muur. 'Mens sana in corpore sano' wordt ook door onze studenten volop beleden. Mountainbikes in Pa's stationcar, squashrackets in de rugzak op de fiets, broodje gezond in de koffiekamer, vegetarische maaltijden in de mensa en groene appeltjes in de pruUebak - ze eten gezond, bewegen veel en roken niet (het pakje shag is zowat uit de studentse consumptiecultuur verdwenen).

Eten in de mensa is nog steeds populair, ondankshet groeiende aanbodaan thuismenu's(ookin 'light'uitvoering voor de fanatieke lijners), pizzeria's-om-de-hoek en andere take-aways. Voor de prijs hoef ie het niet telaten, en desfeer neem je op de koop toe. Een bord vol slappe groente en vergruisde aardappelen, ellebogenwerk om een zitplaats te bemachtigen en de vuile vaat afleveren bij een glibberig buffet: toch zijn Tilburgse studenten tevreden over hun mensa.

In de enquête van het Leidse bureau Research voor Beleid, gepubliceerd in Keuzegids Hoger Onderwijs (nr.4) - een publikatie waaruit ik op deze plek al vaker geput heb - blijkt dat de Tilburgse mensa in het oordeel van haar gebruikers gemiddeld een acht scoort en in de eet-ranglijst van alle studiesteden een vierde plaats haalt (achter Enschede, Rotterdam en Groningen).

Gezond eten kun je er wel! Bekertje melk, bruin brood, de saladebar met macro-gesneden kool en halve winterpenen, de lekkerste kaas tussen de gaten enkiwi's voor een geavanceerde vitamine-C-behoefte - de mensa heeft het. Pech voor mij dat het met name de puberszijn die zich met jas, tas en een overvol dienblad met vette, plakkerige en zoete troep langs me heen wringen ("k mot effe door') en daarbij juist de vinaigrette met grofgesneden ui, de vanillevla of vleesjus over mij uitgieten. Ook pech voor mij da t ik mijn elleboog in een door mijn voorgangers achtergelaten halve kroket laat rusten of plaatsneem in een plas pindasaus (bah!).

Nee, doe mij maar een appelpunt (fruit!) of een Magnum-ijsje (zuivel!) uit de koffiekamer in gebouw S. Heidi Dahles

Bosnische studente: 'Door niet in te grijpen kiezen de VN partij voor de Serviërs' Een keer per week krijgt Aïda Serder, werkzaam bij de Bosnische ambassade in Zweden, een lijst toegestuurd met namen van mensen uit haar geboortestad Sarajevo die zijn omgekomen in het oorlogsgeweld. Elke keer speurt zij de dodenlijst af om te achterhalen of er familieleden van haar bij zijn.

De 26-jarige moslimvrouw, aangekondigd als Bosnische studente, trekt van land naar land om te verhalen over de achtergronden van de oorlog in voormalig Joegoslavië, en steun te vinden voor haar geboorteland Bosnië. Woensdagochtend 26 mei staat ze in een zaaltje in gebouw S van de KUB. Tegenover haar wat personeelsleden en een dertigtal studenten, voornamelijk leden van de Tilburgse afdeling van de internationale studentenorganisatie Aiesec, die deze bijeenkomst heeft georganiseerd. Achter haar een kaart van de voormalige Socialistische Federatieve Republiek foegoslavië, waar nu de even wrede als overbekende burgeroorlog woedt die al geruime tijd het nieuws beheerst.

Serder is enkele jaren geleden gevlucht en vond politiek asiel in Frankrijk. Zij werkte er als lerares politieke economie. Drie dagen voordat de oorlog in Bosnië uitbarstte, vertelde ze haar studenten nogdatzeop vakantie zou gaan naar haar moederland. 'Ik dacht dat ze Sarajevo nooit zouden aanvallen omdat Europa dat niet zou toelaten.' Quasi grappig: 'Ik denk dat de studenten sindsdien geen hoge pet ophebben van mijn analyses.'

Anno

1993

Naam: Erwin Ceton Leeftijd: 25 jaar Geboorteplaats: Rijen Studierichting: Bestuurlijke Informatiekunde, 6e jaars.

Waar: Wandelend aan de Hogeschoollaan. Is op weg naar de bunker om zich voor te bereiden op het tentamen Kennisrepresentatie.

Nevenactiviteiten: Bezorgt op zaterdag voor de PTT de post. Verder hoofdzakelijk hockey, surfen en tennis Woonsituatie: Huurt samen met

DEBPMOVBT Bosnië is gesticht in de vijfde eeuw na Christus, vertelt zij haar gedwee luisterend publiek. Eind van de veertiende eeuw vielen de Turken binnen en werd Bosnië onderdeel van het Ottomaanse Rijk. 'Nu zeggen de Serviërs, als ze een moslim doden, dat ze hier wraak op nemen', aldus de Bosnische.

Met de recente afbrokkeling van de communistische staten, kreeg het

'I blame the Europeans' zelfbeschikkingsrecht van de Joegoslavische deelstaten een kans.

In november 1990 vonden de eerste vrije verkiezingen in Bosnië plaats en stemde een meerderheid van de bevolking voor een onafhankelijke staat, waarin de verschillende bevolkingsgroepen (moslims, Serviërs en Kroaten) vreedzaam naast elkaar zouden moeten leven.

Maar buurland Servië en een deel van de Bosnisch-Serviërs zijn vastbesloten delen op Bosnië te veroveren en te zuiveren van moslims.

Wat de gevolgen daarvan zijn maakt Serder duidelijk door middel van een videoband, genaamd Destruction of human rights. Eerst zien we idyllische opnamen van zonovergoten steden; gelijk een reclamespot

een vriend een appartement aan de Anna Paulownahof in Tilburg.

Laatst gelezen roman: The Oistermanweekend van Robert Ludlum Stamcafé: Brandpunt Favoriete drank: Pils Toekomstperspectieven: Eerst afstuderen. Daarna onder de dienstplicht uit zien te komen. Allerlei kwetsuren die zijn opgelopen tijdens de studie, maken het redelijk waarschijnlijk dat dat gaat lukken.

Dan een paar maanden op vakantie en als die erop zit pas aan het werk.

Liefst bij een kleine onderneming omdat daar het werkterrein dikwijls wat groter is dan bij een groot bedrijf.

Beoordeling KUB: Een 10. Dat wil

^ vs.t

-^»-

voor rustige vakanties. Daarna raketvuur gevolgd door brandende gebouwen, geblakerde huizen: een stad in puin. Uiterlijk onbewogen ziet Serder de beelden aan. Maar als de video doorgaat en het menselijk leed toont, zet ze ijlings de videoband af.

Dat zal haar waarschijnlijk te veel worden.

Uit de zaal komt de vraag of zij Europa de schuld geeft van de bloedige oorlog, wat zij tijdens haar verhandeling al aangaf. Dat is inderdaad het geval. Serder: 'Door de passiviteit is het Westen voor een groot deel verantwoordelijkvoor de oorlog, ƒ Wame the Europeans. Door het zenden van humanitaire hulp kunnen ze zeggen dat ze iets gedaan hebben! Maar het is niet genoeg. De Westerse landen moeten de artilleriestellingen van de Serviërs bombarderen.

Dat is helaas de enige mogelijkheid die ik nu nog zie.'

Maar, zo luidt het weerwoord uit de zaal, als de Verenigde Staten militair ingrijpen, verliezen ze de neutraliteit en zijn ze geen onafhankelijke onderhandelingspartner meer.

'Door niet in te grijpen', werpt zij tegen, 'kiezen de VN partij voor de Serviërs. De VN moeten opkomen voor de mensenrechten, zoals ze dat in hun resoluties verwoorden. Dat moeten geen papieren beloften zijn maar ze moeten die tot het einde uitvoeren.'

zeggen in vergelijking met de Technische Universiteit Eindhoven. Want dat is de enige andere universiteit die zo nu en dan wordt bezocht, en dat beviel niet echt geweldig. Maar als je de KUB puur op haar eigen kwaliteiten beoordeelt, een 8. Veel goeds dus, maar die nieuwe bibliotheek, daar deugt weinig van. Nu alles is geconcentreerd in één gebouw kun je niet meer rustig studeren. Bovendien is de beveiliging een lachertje. Een vriend heeft al drie keer per ongeluk boeken meegenomen zonder ze elektronisch af te stempelen. Alarm? Niks hoor.

Tekst en foto: Erik van der Burgt

/L£Z£JV/ De zwerversdoos, een kartonnen omhulsel waarin een zwerver beschut kan slapen, is volop in de media besproken. Maar was het ook bekend dat een Delftse student industrieel ontwerpen de doos gemaakt heeft ? Delta interviewt deze vierdejaars, Raymond Voogt. Hij kreeg de opdracht via de wetenschapswinkel van de TU, naar een idee van de Rotterdamse woonstichting Onze Woning. Raymond is verrast door alle aandacht (Nova, BBC, persbureau Reuter), maar waarschuwt voor te hoge verwachtingen: 'Heel veel mensen kicken op de waterdichtheid, maar bij een flinke plensbui weet ik het nog niet.

Het is en blijft gewoon karton.' Niet alleen zwervers, ook studenten hebben belangstelling voor de doos.

Raymonds huisgenoten willen met zijn zestienen een barbecue houden in Scheveningen en daarna in dozen overnachten. Een ander wil 'm mee op vakantie. Of Raymond ook beloond wordt met studiepunten voor zijn ontwerp is nog niet zeker.

Studenten kennen weinig zelfdiscipline. Een onderzoekje door Mare (Leiden) onder zo'n vijftig afstudeerders heeft dat nu bevestigd. De grootste hindernis voor het voltooien van de scriptie bleek te zijn: te weinig zelfdiscipline. Met mooi weer zit de afstudeerder langer op een terras of strand dan achter de PC. En als het regent, is de televisie een grote verleider. Studenten geven dit slechts na enige schroom toe; ze schamen zich. In de eerste maand werken afstudeerders volgens Mare zo'n drie uur per dag aan de scriptie, maar in de laatste twee weken stijgt het aantal uren dramatisch naar veertien (soms achttien) uur. Dan is hulp van huisgenoten geboden om de laatste karweitjes als kopiëren op tijd af te krijgen.

De Amsterdamse economiestudent is geïnteresseerd in cultuur.

De cultuurcommissie van de economenvercniging organiseert een rondleiding over de wallen door Medisch Centrum West-dokter Eric Koning en zie: in no time volgeboekt. In Ad Valvas (VU) een verslag. De dokter heet Rob van Hulst in het dagelijks leven en is afgestudeerd socioloog met als specialisatie de samenleving op de wallen.

Hij groet bijna elke voorbijganger, vertelt dat er weinig studentes op de wallen werken ondanks vermelding daarvan in advertenties en leidt de beurtelings baldadige en timide studenten binnen in condomerie Het Gulden Vlies en in de Bananenbar en seksshop waar Van Hulst in het kader van zijn studie gewerkt heeft. Stilte valt vooral wanneer de animalsex-hoek en de SM-afdeling wordt bezocht. Maar iedereen wil 'morgen weer'.

Een 'slordigheidje' in Groningen heeft een student bedrijfskunde in staat gesteld vijftien tentamens af te leggen zonder collegegeld te betalen. De UK, Universiteitskrant Groningen, meldt dat hij pas na zijn aanvraag voor het doctoraal examen door de mand viel. De Centrale Studenten Administratie (CSA) ontdekte toen dat hij al twee jaar niet meer officieel ingeschreven stond. Waar er één zoiets kan doen, zijn er altijd méér, bedachten de CSA en de faculteit Bedrijfskunde en koppelden hun bestanden. Nog twaalf waren er. Directeur beheer van Bedrijfskunde: 'Dat viel mee.

Meestal gaat het om auditoren en extraneï die slecht op de hoogte zijn van hun verplichtingen.' [MM]

27 mei 1 9 9 3

­{UNTWRSBHh

^ Kunst Si Kuituur ^ Een zuiverende wandeling hoven de hergen Eindelijk weer eens een Nederland­ se film zonder J eroen, Monique, Willem of Renée. Regisseuse Dig­ na Sinke ging voor Boven de Ber­ gen (1992) aan de slag met de jonge Eric Corton (te bewonderen in een aantal reclamespots), fohan Leysen en Catherine ten Bruggencate.

Vooral de laatste is een verrassen­ de keus, want zij was daarvoor voor­ al op het toneel te zien.

In Boven de Bergen maken zes mensen een voettocht door Neder­ land, van noord naar zuid. Daar ze allen kampen met problemen, is de start in Groningen geen onverdeeld genoegen. Neeltje en Stefan moe­ ten de donkere wolken boven hun huwelijk weg zien te krijgen, de jonge Jan Paul weet niet wat hij wil (behalve dan zich afzetten tegen zijn vader), operazangeres Rina verkeert in een identiteitscrisis en voor Vincent en Helene, het ande­ re echtpaar, valt er eigenlijk al niets meer te redden.

Tijdens de wandeltocht komen alle onhebbelijkheden dan wel kleine ongenoegens aan het licht, althans voor de kijker. Stefan blijkt een irritante kennisspuier, Neeltje al te bemoeizuchtig. Jan Paul verwend, Vincent een opschepper en Helene

De vloer is bezaaid met walnoten, zand, stenen, lood, ijzeren spring­ veren, papier en roedes. Een kar met orgelpijpen maakt krakend en pie­ pend een rondgang over dit natuur­ lijke tapijt, drie halfnaakte wezens scharrelen er tussen de troep. Mom­ pelend, zingend, jammerend in nauwelijks verstaanbare teksten.

Op de achtergrond trommelgelui­ den, metalige klanken en rinkelen­ de bellen. Het is de visionaire oer­ wereld van het beeldtheaterproject Steend die je doet vergeten anno 1993 in een gewezen gymnastiek­ zaaltje in Tilburg te zitten.

Het project van beeldend kunste­ naar Ton de Gouw was eerder in Tilburg te zien. Toen was een enor­ me, vervallen fabriekshal het decor waarin Dali­achtige bouwsels be­ klommen werden door wezens als in het huidige Steend. De barokke

AGENDA MUZIEK

kleinzielig, die houdt het al na een dag voor gezien.

Rina houdt haar mond stijf dicht en valt een beet­ je buiten het gezelschap.

In haar hoofd spookt het echter. Ze probeert krampachtig af te reke­ nen met haar verleden.

Hoe meer kilometers de wandelaars achter zich laten, des te duidelijker tekent zich de toekomst voor elk van hen af.

De wandeling is natuur­

FILM lijk een metafoor voor de grote innerlijke schoonmaak, de loute­ rende katharsis. Maar met die voor­ de­hand­liggendheid is het enige minpunt van de film genoemd. J e weet of vermoedt al aan het begin dat het einde de nodige veranderin­ gen brengt. Sterker, je kunt ze na een tijdje zelfs al voorspellen, met de slotscène als een kleine anti­ climax. De ergernis daarover ver­ bleekt echter in het licht van de zeer sterke openingsbeelden. Operazan­

geres Rina zingt haar laatste noten en de manier waarop Sinke dat in beeld brengt, laat de rillingen over je rug lopen.

Het is een van de weinige scènes die in kleur zijn opgenomen. De keus voor zwart­wit lijkt wat merkwaar­ dig, want een wandeling door ons schone vaderland nodigt immers uit tot het schieten van mooie plaat­ jes. De regisseuse gaat het niet om de prachtige heide of de bonte Vlaamse Gaai, maar louter om de

geest die de vorige uitvoering ken­ merkte ­ veel lichteffecten, kaka­ fonieën van geluiden, in de hoogte ronddraaiende ladders waarop ac­ teurs ­ is verdwenen. Nu de acroba­ tische toeren tot een minimum zijn beperkt ­ er is slechts één ladder

met orgelpijpen ophaalt, komen de anderen erbij om op de pijpen te blazen. Een mystiek concert volgt, waarin elke toon past.

Steend is geëvolueerd tot een naar binnen gerichte voorstelling, met meer nadruk dan vroeger op de ver­

Surrealistische oerwereld in gewezen gytnnastiekzaaltje waarop de wezens zingen of lachen ­ moet de spanning van de invallen van de acteurs komen. Dit vraagt een goede communicatie tussen de spelers Ton de Gouw, Dirk Bruin­ sma (musicus) en Remco Gouds­ waard (uit de danswereld afkom­ stig). Als één van hen het karretje

tectonische aanspraak op publieke ruimte.

Als daarmee de bronzen, duif­gepa­ tineerde Koningen en Koninginnen tot visuele achtergrond zijn verwor­ den, dan dringt zich de noodzaak achter de 'nieu­ BEELDENDE we' beelden op, om de toeschouwer zo te betrek­ ken dat die kan refereren aan een eigen ervaring. Beelden worden daarmee een ding, net zo­ als een boom. Ron van de Ven's beeld dat op het Universiteitster­ rein is geplaatst, heeft dat op een heel eigen manier ervaren. Het gat aan de voet van zijn kunstwerk leidde tot struikelpartijen, klach­ ten, houten noodplankiers en uit­ eindelijk tot een stenen richel. Dat zijn de triviale elementen die de aandacht van de kwestie zélf aflei­ voorzien. Marcus Aurelius op het den,­ nu is er een kans om meer van paard na weer een gewonnen veld­ Van der Vens werk te zien in gale­ slagbijvoorbeeld. Later werden het rie Kokon. Er zijn zes beelden van de heiligen, apostelen of engelen de afgelopen twee jaar die worden stichtelijk in steen, brons of hout vergezeld door tekeningen. Sommi­ vorm te geven. Dat is sinds de ro­ ge van de beelden lijken maquettes mantiek allemaal veranderd, de te zijn voorgrotere beelden. En naar beeldhouwkunst had zijn onafhan­ mijn mening blijft dat maquette­ kelijkheid bereikt als een vrijstaan­ idee in bijna al het werk aanwezig. de grootheid en begon zich op te Met werken van dit formaat moet dringen aan de ruimte op een ma­ je jezelf bijna verkleind voorstellen nier die concurreerde met de archi­ om enig idee van de maat te krijgen

Maker van universiteitsheeld exposeert orthodox werk

r ^ ^

ontwikkelingen die de karakters doormaken. En ook al liggen die dan wat voor de hand, het is toch fasci­ nerend er naar te kijken. Al was het maar omdat de keuze voor de ac­ teurs een buitengewoon gelukkige is geweest. [MvA] Boven de Bergen.

Filmtheater Louis, 27 (22.00 uur) en 28 mei (19.30)

m

richtingen van de acteurs. Het eni­ gedat vaststaat in deze voorstelling, is dat De Dichter door wezens als De Gek, Het Kind en De Moeder, ontsproten aan zijn fantasie, be­ zocht wordt. Wat er verder gebeurt, wat de wezens precies doen, welke attributen ze gebruiken, dat is elke

KUNST

Er was een tijd waarin kunst in de openbare ruimte louter en alleen een decoratieve toevoeging aan de architectuur was. Een standbeeld zette je in een nis van de voorgevel van een gebouw, of op zijn best opgericht op een sokkel boven de hoofden van voetgangers in parken en op pleinen. Daarbij had de beeldhouwkunst lang ook tot taak de dienstdoende heerser van een waardige eeuwigheidspositie te

D

voorstelling anders. De acteurs improviseren, laten de droom­ wereld zichzelf ontdekken. Tek­ sten zijn er nauwelijks, alleen beel­ den, geluiden en bewegingen. Het is dan ook een voorstelling om naar te kijken, niet om bij na te denken of te begrij­

É l A l i ■! nb i l

^P^" - ^^ *"'■"

llffiiVllliri

realistische

^

TT T T

beelden, tege­ lijkertijd her­ kenbaarenbizar, spreken voor zich­ zelf en blijven op je verbaasde net­ vlies hangen. De voorstelling dom­ pelt je voor een uur onder in een an­ dere, vroegere, duistere wereld.

[MMj 28meiin theaterwerkplaats Stich­ ting Anna, StAnnastraat20a, 21.00 uur;30mei, buiten, tijdens de Pink­ sterfeesten in Diessen vanaf 13.30 uur. r^l

­ herkenbare elementen zoals trap­ pen geven een aanwijzing tot de grootte van het werk die de kunste­ naar in gedachte had. De meeste vormen hebben representatieve kenmerken van gebouwen, torens, trappen, terwijl een bronzen reliëf een kathedraal in profiel oproept.

De beelden zijn vrij orthodox in hun behandeling, en wellicht ook in hun thematiek. Soliditeit wordt afgezet tegen leegte en massa tegen tran­ sparantie. De meest interessante variatie op dit thema heeft als titel Surrounded by Holes, is vrij blok­ achtig geconstrueerd, maar heeft een huid die doorstoken is met een regelmatige perforatie welke het beeld onthult als een lege doosach­ tige structuur.

Van de Vens tekeningen hebben het karakter van een ruw bewerkt op­ pervlak en vormen een sluitend geheel met zijn beelden. Dit alles is heel competent gedaan, maar het blijft toch wat onopmerkelijk werk dat wellicht meer het gevaar moet opzoeken. Al is het niet het soort gevaar van een universiteitsop­ dracht. [VMcG]

♦ Ensemble Wien­Berlin. Blaaskwin­ tet met op het programma werk van Danzi, Mozart, Barber en Reicha.

Aula K UB, zaterdag 29 mei, 20.15 ♦ Israel Vibration. Jamaicaanse top­ per in traditionele roots­reggae­krin­ gen. Met spintuele ondertoon Noorderligt, 29 mei, 21.00 ♦ Monsters of rockabilly. Festival door Rockabilly­groepen met bijdragen uit USA en UK ­H het Nederlandse Asmo­ deus.

Noorderligt, 30 mei, 17.00 ♦ Giant Danish Artparty. Tussen kunst en video­produkties ook twee rock­ bands uit dat land: Norma Jean en Incentive Care Noorderligt, I j u n i , 19.30 ♦ De Paulus Potters Band. Tilburgse jazzy fusion­groep speelt heel modieus unplugged Openluchtpodium Bosvreugd, 30 mei, 16.00 ♦ De stad en haar muziek. Parijs en het menuet (4juni), Wenen en de wals (5 juni), Buenos Aires en de Tango (6 juni) Zaal zestien, steeds om 21.30

HLM ♦ Boven de bergen. Nederlandse lou­ terende wandelfilm zonder Jeroen, Monique, Willem of Renée. Louis, 27 (22.00) en 28 mei (19.30) (zie recen­ sie) ♦ De natuurlijke ruimte. Frank Schef­ fer. in het kader van de nieuwe Neder­ landse cinema.

LOUIS, 1 en 2 juni, 19.30 ♦ Louis, In het kader van festival Mundial ♦ Modern Cnmes. Van Cannes­win­ naar Agresti

Ijuni, 22.00 ♦ Face value. Johan van der Keuken.Louis, 3 en 4 juni, 19.30 ♦ Madame L'eau. Jean Rouch, Ned/ Fr/Nigenaanse produktie uit 1992 7, 8 en 9 juni, 19.30 ♦ Het oog boven de put. Johan van der K euken.

10, H e n 12juni, 19.30 THEATER ♦ Wildeabout Oscar. Theater in i nter­ viewA/orm over bohemien­schrijver die minder schockerend leefde dan ge­ dacht.

't Heks, 28 mei, 21.00 ♦ Zumbbayllu. Met Jatun Nawls.

Muziektheater uit Peru, Bolivia en Ecuador.

Zaal Zestien, 29 mei, 20.30 ♦ Steend. Improvisatie en beeldende kunst in fascinerend schouwtoneel (zie bespreking).

Theaterwerkplaats St Annastraat 20a, 30 mei, 21.00. ♦ Plume. Jongerentoneel De Krenten met verhaal gebaseerd op het leven van matroos/schnjver/schilder Henri Michaux.

't Heks, 10, 11 en 12 juni, 21.00 BEELDENDE KUNST ♦ Atelierroute.Tilburgse kunstenaars gunnen het publiek een kijkje in de werkzaamheid van de keuken.

5, 6, 11 en 12 juni, 13.00­18.00 ♦ K inderspel. Expositie van Ameri­ kaanse Marian Schoettle gebaseerd op werk van vadertje Cats.

Textielmuseum, t / m 27 juni ♦ Frank Anderson. Schilderijen. Foyer

van gebouw A KUB, t / m 18 juni ♦ Popportretten. Zwart­wit fotowerk van Roy Tee en Rob Verhorst. 30 foto's van o.a. Jagger, Boeyen, Neil Young, Brood, Grace Jones en Prince, Bibliotheek, ma t / m do 11­20 uur, t / m 26 juni ♦ Wolfgang Schmitz. Tekeningen ge­ baseerd op Passagewerk van filosoof Walter Benjamin

Galerie Resy Muijsers, t/m 21 juni Galerie Kokon, Stationsstraat38/40 Tot 6 juni. Dl t/m za, 12.00 tot 17.00

SELECTIE

Koninklijke P T T Nederland NV biedt bijna afgestudeerde, talentvolle academici de kans kennis te maken met KPN en haar werkmaatschappijen, tijdens de KPN Business Course 1993 die van 12 tot en met 15 oktober wordt gehouden op ons landgoed Voorlinden te Wassenaar.

Deelname staat open voor academici die afstuderen in bijvoorbeeld de studierichtingen (bedrijfs) economie, bedrijfskunde, rechten, econometrie, elektrotechniek, informatica of technische natuurkunde.

We verwachten van u een bovengemiddeld niveau en een ambitieuze en ondernemende instelling. U komt in 1994 op de arbeidsmarkt.

Graag laten we u in 4 dagen tijd zien hoe complex en tegelijkertijd boeiend de veranderende wereld van KPN is. Actuele

managementvraagstukken, boeiende cases en uitdagende stellingen waar u actief op inspeelt. U gooit hoge ogen in het managementgame dat we met u spelen. Kortom: u laat zien dat u partij bent voor de professionals van KPN. In samenspel met hen zorgt u voor een course op hoog niveau. Let's talk business. 4 Dagen lang. In select gezelschap.

De verblijfkosten zijn voor onze rekening.

Een inschrijfformulier is verkrijgbaar bij de studieverenigingen of bij KPN, Concernstaf Management Development, Postbus 15000, 9700 CD Groningen. Of telefonisch: 06-0142. De inschrijftermijn sluit op 30 juni. De selectie van deelnemers zal plaatsvinden van juli tot en met augustus.

KPN Business Course 1993

^sh? Ptt nederland HUI I

27 mei 1993

HUNIVERSJcM-

MATSERTJES Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet te boven gaat liedraagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden Itost een matsertje tien gulden. Bericliten met een (para) commercieel i<arakter kosten 25 gulden en mogen niet meer dan dertig woorden bedragen. Maximaal tvree matsertjes per activiteit.

VERDIENEN

Mooie, ruime kamer in onderhuur aangeboden voorde maandenjum/juli/augustus Gelegen in centrum van Tilburg Huur: f 350,- per maand Bel. 013-368691 (Stefame).

MERUJN

SAMENVATTINGEN

Beleef de magica van studentenvoetbalvereniging Merlijn en w/ordt lid Aarzel met, gewoon even bellen naar Douwe (359389) of Sandor (631718). (p.s Merlijn is ook voor met-balgoochelaars).

HÉ, LEKKER STUK KARIN ZOEKT KAMER Studente zoekt kamer m studentenhuis.

Tot max. 400,-. Bel na 18.00 uur 0 4 9 2 a 11779 (Karm).

REUNIE Reunie oud-leerlingen, -docenten en medewerkers van het Mollerlyceum te Bergen op Zoom op zaterdag 2 oktober a.s. vanaf 16.00 uur t.g.v. het 75-jang jubileum Deelname door storting van f 10,- op postgiro 10.78 744 t n.v. Ver. OMO inzake Mollerlyceum, Bergen op Zoom, o.v.v. reunie, voor- en achternaam, adres, jaar van vertrek en afdeling U ontvangt dan t.z.t. nader bericht. Zegt het voort!

GEVRAAGD Wie helpt mij aan aan goede aantekeningen van KWW I, Wijsbegeerte en Regressie-analyse"? Uiteraard tegen vergoeding.

Tel. 366417, Willem

KAMER TE HUUR

Even met meer leren maar geld verdien e n ' Ik zoek voor een luisterexpenment mensen van Nederlandse afkomst. Duur y-i uur, vergoeding: f 7,50. Tijdstip in overleg Rianne Doeleman: 013-663123.

Interesse om te komen volleyballen bij Tilburgs gezelligste volleybalvereniging'?

Zin om daarnaast regelmatig uitje dak te gaan"? Studentenvolleybalveremging Gepidae zoekt nog beginners en gevorderden Informatie. Michel 013-639706.

SAMENVATTINGEN Samenvattingen doctoraal rechten: Lauwaars/Timmermans, Van Roermund, Tellegen/Couperus, Asser/Hartkamp, Hazewinkel/Suringa Monte Verloren/ Spruit, Reugebnnk, Stevens e.a. Studie Versus Tijd, Prof Verbernelaan 80A, 013675217. Open. wo 10.00-16.00 uur.

STUDENTEN OPGELET Interesse om te komen volleyballen bij Tilburgs gezelligste volleybalvereniging'' Zin om daarnaast regelmatig uitje dak te gaan"? Studentenvolleybalveremging Gepidae zoekt nog beginners en gevorderden Infomatie. Michel 013-639706.

BLOOPERS Je bent een saaie lul als je nog niet in café Bloopers bent geweest. Donderdagavond bier voor f 1,50.

REISBOEKWINKEL ATLAS Gespecialiseerd in landkaarten, reisgidsen, taalgidsen, reisverhalen, atlassen, plattegronden, fietskaarten en wandelkaarten.

Heuvelstraat 103-4, Passage Heuvelhof, tel. 013-360438. Geopend van maandag tot en met zaterdag van 10.30-18.00 uur en koopavond.

DISKETTES

Samenvattingen propedeuse rechten: Franken, Nieuwenhuis, Brahn, Kooijmans, Konijnebelt, Jorg & Kelk, Koopmans, Theeuwes. Coll aant. Pnv. B, Straf.

B., Bestuurs A. Studie Versus Tijd, Prof Verbernelaan 80 A, 013-675217. Open.

WO. 10.00-16.00 uur.

VROUWEN TEGEN SEKSUEEL GEWELD 'Hé, lekker stuki' Baal jij ook van dat soort opmerkingen'' Vertel het ons. Di , WO., do. zijn we open tussen 14.00 en 20 00 uur Vrouwen Tegen Seksueel Geweld, Nieuwlandstraat 37,Tilburg. Tel. 013-437501.

WORK & TRAVEL AUSTRALIA Werkvakanties in Australië, de mamerom Australië te ontdekkeni (18 t / m 25 jaar) Meer w e t e n ' Travel Active Programmes, Postbus 1 0 7 , 5 8 0 0 AC Venray. Tel. 0478a88074.

COLLEGE-AANTEKENINGEN Mag ik een negen voor mijn tentamen'?

Ja, dat mag. Studie Versus Tijd, Prof Verbernelaan 80 A, 013-675217. Open.

WO. 10.00-16.00 uur.

LANGDURIG WERKLOOS; EEUWIG WERKLOOS? Op 2 juni organiseert de PvdA Tilburg een symposium over langdunge werkloosheid.

Sprekers, o a. R. Vreeman, mr F Kruse en prof.dr P van Schilfgaarde Plaats: De Harmonie (Stationsstraat 26) Entreef 30,- (voor studenten en minima slechts f 5,-). Bel voor meer informatie. 013423718.

NAUTIKOS Kun je goed zeilen of ben je al instructeur'' Meld je, want we kunnen nog wel instructeurs gebruiken. Voor informatie' bel Annemarie (368674) of Arnoud (360160)

3,5" HD Diskettes per 100: Huismerk f 125,-. 3M bulk f 150,-.

Verbatim Datalife geform. f 185,-. Ook DD en 5,25". Alles 100% error free met garantie. Thuisbezorging mogelijk. Bel Jaco: 0104028532. ïmi£:;5;;a^4

WOONRUIMTE GEZOCHT

UITTREKSELS TE KOOP

Studentenvoetbalveremging Merlijn zoekt voor het komende seizoen een trainercoach voor haar I e elftal Interesse'' Bel; Douwe (359389) of Johan (432529)

Wat een onzin! Kom gewoon feesten in Bloopers. Donderdagavond bier voor f 1,50.

ALGEMEEN ^

^

EDE DE L I N GE

^V

De nnededelingenpagina wordt verzorgd door de afdeling Pers en Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel. 2001). Diensten en faculteiten leveren via één centraal punt (het secretariaat) kopij z.s.m. aan, uiterlijk donderdag vóór 13.00 uur voor het verschijnen van de nieuwe Univers.

I.v.m. beperkte ruimte is het zaak berichten kort en kernachtig te formuleren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voorrang.

MEDEDELING VAN HET STEMBUREAU Postzegels

DEA heeft haar dienstverlening uitgebreid met de verkoop van postzegels De zegels worden verkocht door de kassier van de universiteit, in de hal van gebouw B. Kassier

I V m de vakantieperiode zal de kassier van de universiteit van 1 juli tot 15 aug beperkt bereikbaar zijn, dag van 11 0014 00 uur Voor dringende aangelegenheden buiten deze uren tel 2247/2265.

Jonge fotograaf zoekt zelfstandige woonruimte in Tilburg. Telefoon; 040-533670 (Remco).

MERLIJN

- originaliteit met betrekking tot het gekozen onderwerp - heldere presentatie en schrijfstijl De sluitingsdatum voor het inzenden van een scriptie is 1 september 1993 De jury zal in december 1993 m een openbare bijeenkomst haar beoordeling van de scripties bekend maken.

De scriptie moet m tweevoud worden toegezonden aan I Sliedrecht, medewerker emancipatiebeleid, N 1, o v v 'deelname scriptieprijs 1993' REKENCENTRUM Herinnering vragenlijst usernamen

Enkele weken geleden heeft u een brief ontvangenvanhetRekencentrum(d d 19 -04-1993) over de invoering van nieuwe regels voor de usernaam en het KUB EMANCIPATIE SCRIPTIE PRIJS mailadres Aan de brief was een vragen1993 lijst toegevoegd met vragen over uw Om het onderzoek te stimuleren naar voor vrouwenemancipatie relevante persoonlijke situatie o m t r e n t uw onderwerpen stelt de KUB ieder jaar een userna(a|m(en) en mailadres(sen) Als prijs beschikbaar voor de beste docto- u deze vragenlijst nog met hebt ingevuld en opgestuurd naar C 220, wordt raalscriptie die vanuit een emancipatoire visie IS geschreven en vernieu- u verzocht dit alsnog z.s.m. te doen.

Mocht u de brief en vragenlijst met wend IS binnen de studierichting.

Studenten die aan de KUB zijn inge- ontvangen hebben, dan kunt u deze ophalen aan de balie van het CIC, C245 schreven kunnen meedingen (Nieuwe) Software De auteur van de winnende scriptie ontvangt een prijs in de vorm vanf 750,- De volgende PC-Software kan gekopieerd worden na vertoon van college- of en een pubhkatie van de scriptie Deze KUB-kaart. publikatie zal binnen de Ned universiteiten en de landelijke organisaties op - SAS-PC kleine versie (benodigd aantal schijfjes: 3,5' DD 7 of HD-4, 5,25' het gebied van emancipatie worden DD.13ofHD:5) verspreid.

Om in aanmerking te komen voor de - SAS-PC volledige versie (3,5' DD-18 o f H D 9 , 5,25'HD 18) prijs dient de scriptie als doctoraalscrip- SPSS-PC (3,5' DD 9 of HD 5, 5,25' tie goedgekeurd te zijn en een onderDD18ofHD-6) werp te bespreken dat relevant geacht - Harvard Graphics voor DOS (3,5' wordt voor vrouwenemancipatie. In de scriptie moet aandacht besteed worden HD4) aan de positie van vrouwen m het on- - Harvard Graphics voor Windows (3,5' derhavige vakgebied op zowel theoreHD-8) tisch als praktisch niveau De scripties - dBase III PLUS (3,5' DD 3 of HD 3, worden door een jury beoordeeld op 5,25'DD5ofHD5) - de maatschappelijke en emancipatoi- - dBase IV versie 2 O (3,5' DD:5) - Euroglot (vertaalprogramma- elektrore relevantie - vernieuwend denken en/of handelen nisch woordenboek) (3,5'DD 7ofHD-7)

^

TE KOOP Telefoonkostenteller voor f 85,- Prima apparaatje en nog gemakkelijk aan te sluiten ooki Tel : 013-368433.

RUSSISCH

UNIVERSITAIRE AGENDA

Russische studenten in Tilburg geven tegen een gennge vergoeding Russische les. Interesse Bel 013-663285 ESN, R15. Tevens zoekt ESN mentoren die actief willen worden binnen ESN. Vragen?

Bel 013-562445 (Joost).

VRIJDAG 28 MEI Promotie mr. J.M. Verschuuren. Promotor; prof.mr. P.C Gilhuis. Titel proefschnft; 'Het grondrecht op beschenning van het leefmilieu'. Aula KUB, 14.15 uur.

AANGEBODEN

Inaugurele rede prof.mr R.D. Vriesendorp en prof.mr. J.M. Barendrecht, hoogleraren privaatrecht. Titel rede. 'Zekerheid door wetenschap. Stil pandrecht en de toepassing van art. 3:12 BW'. Aula KUB, 16.00 uur.

Nog vrij - appartement in oude boerderij, Anège (Fr.) 26 juni t / m 10 juli: 1050 FF per week. Inl. 04167-74340.

GEZOCHT Kann (23) zoekt grote kamer in leuk huis in/nabij centrum. Bel. 080-228475.

SOLLICITATIE Sollicitatie Versus Tijd is een organisatie voor hoger opgeleiden die op zoek zijn naar een stage of baan. Pakketten met specifieke bedrijfsinformatie, contactpersonen en praktische tips voor sollicitatie zijn o.a te verkrijgen voor de volgende sectoren- Advocatuur, Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking & Internationale Organisaties, Internationaal Zakendoen & Exportinformatie, Marketing & Traineeships, Management & Organisatie-advies Kosten per pakket slechts f 15,-. Bel voor meer informatie. 013675217.

VRIJDAG 4 JUNI Alumni-dag lustrum KUB. Aula KUB. MAANDAG 7 JUNI Promotie drs. Ph. Bijlander. Promotoren: mr. E.M.H Hirsch Ballin en prof.mr. D W.P. Ruiter Titel proefschnft' 'De wet stellen. Beschouwingen over onderwerpen van wetgeving'. Aula KUB, 16.15 uur.

MERCURIUS

NAUTIKOS

Voor het komende jaar zoeken wij weer actieve leden(of mensen die dat willen worden) die ons kader komen versterken.

O.a . dagelijks bestuur, congrescommissie, activiteitencommissie, redactiecommissie. Dus als ook JIJ jouw stem wil laten gelden binnen een groep van enthousiaste mensen moetje maar eens langs komen op de kamer (R 7). Dagelijkse kantooruren 12 00-14.00 uur of bel

Sportkaarthouders die geen lid zijn kunnen nogtweeee maal mee met een zeilzondag Data' 30 mei & 20 juni. Meer informatie bij het sportnieuws.

662992.

SIW

,, ' , ^ .

~- K^-f/-^

Wil je begin juni met een groep interna tionale jongeren discussieren over het thema 'kritisch consumeren en producerren"' Bel de begeleiders van het SIWvrijwlligersprojekt (liefst groepen): tel.

030-317721 (secretanaat SIW, Myra of Saskia) .._ . . _

STAP AF OPEEN PRIMA

ISABEST CONGRES Deelnemers aan het congres 'Advies onder Controle' kunnen de lezingen ophalen op de ISABEST-kamer (R18), dagelijks tussen 10 en 12 uur Tevens zijn er nog congresbundels te koop.

- Cardbox Plus (5,25' DD 4) - WP5.1 voor DOS (3,5' DD'óof HD-6, 5,25'DD-12ofHD 12) - WP 5 2 voor Windows (3,5' HD 7) - Quattro Pro voor DOS (spreadsheet) (3,5' DD 4of HD 4,5,25' DD-8 of HD 8) - Quattor Pro voor Windows (3,5' HD 4) - WP taalmodules (Engels (UK en US), Frans, Duits, Italiaans, Spaans en Russisch) - Afb bibliotheek (voor WP) (3,5' DD 6 of HD.3, 5,25' DD 12 of HD:4) - Anti-virus programma's. Scan en Clean (versie 102), McAffee virusscanners - Printer-driver voor de printer m de bibliotheek CURSUSSEN TALENCENTRUM EERSTE SEMESTER 9 3 / 9 4

Het Talencentrum biedt in het eerste semester 93/94 de volgende groepscursussen aan.

Scriptiepracticum; Practicum Notuleren; Arabisch voor gevorderden, Duits algemeen; English for t h e Future, Grammar Course; Frans Algemeen; Frans voor Economen I, Frans Intensief, Russisch basiscursus, Spaans voor Beginners, Spaans voor Gevorderden Meer informatie over deze cursussen kunt u vinden in de brochure, die verkrijgbaar IS bij het secr van het Talencentrum Inschrijving Op vertoon van uw KUB-kaart kunt u zich voor de groepscursussen inschrijven bij het secretariaat van het Talencentrum (B 228) De inschrijving start op dinsdag 1 juni 1993 om 9 00 uur Schriftelijk of telefonisch inschrijven IS met mogelijk

FACU LTEIT ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN

STUDIE-ADVISEUR ECONOMETRIE EN BIK

Mevr. drs. C. v.d Vorst is di 8 juni en wo 9 juni niet aanwezig RESPONSIECOLLEGES STATISTIEK 1 EN STATISTIEK B

Voor de vakken Statistiek 1 (propedeu^ se Economie) en Statistiek b (propedeuse BIK) zijn responsiecolleges gepland op de volgende tijden en plaatsen. Statistiek I 4 juni 9 15-II 00 u., SZ 23, 25 en 28, Statistiek b. 11 juni 13 50-16 40 u , C Z 104 PROPEDEUSE ECONOMETRIE

Het tentamen Bedrijfseconomie H voor Econometristen (docent ir M. Corbey) d.d. 22 juni 1993 zal bestaan uit meerkeuzevragen.

VOORLICHTING KEUZEVAKKEN EN SCRIPTIE ECONOMETRIE

Voor econometriestudenten die m sept. met het programma van het 2e doctoraaljaar beginnen zal op 21 juni om I3 30u inzaai AZ05 een voorlichtingsbijeenkomst worden gehouden m b.t keuzevakken en 3e jaarsscriptie DOCTORAAL ALGEMENE ECONOMIE

Op 8 juni a s. om 13.30 u zal er in de oude koffiekamer van geb. A voorlichting gegeven worden over het nieuwe accentprogramma Bestuurseconomie Dit programma leidt op tot managementfuncties in non-prof itorgamsaties, zoals ziekenhuizen en gemeenten prof H Verbon zal informatie geven over de inhoud van het programma, prof J van der Dussen geeft inlichtingen over de beroepspraktijk Borrel na afloop AFSTUDEERDER BESTUURLIJKE INFORMATIEKUNDE

Welke student is bereid in het kader van zijn/haar afstuderen medewerking te verlenen aan het schrijven van een informatieplan ten behoeve van een

27 mei 1993

.j^

EDE DE L I N GE

V^

middelgrote stichting in de gezond heidszorg^ Voor meer informatie, drs W Rei)nders, B 642, tel 2055 RESPONSIECOLLEGE KWW 1

O p l O j u n i a s (9 15 11 10 u ) wordt in AZ 10 een resp college KWW 1 ver zorgd Het 1 e uur van de bijeenkomst wordt besteed aan vragen die n a v de proefexamens kunnen worden gesteld (verkri)gbaar op de 6e etage geb B, bij kamer B 621) Ti)dens het 2e uur wordt U m de gelegenheid gesteld algemene vragen aangaande de stof te stellen Gelet op de beperkte ti)d die ons ter beschikking staat, worden vragen die drie dagen voorafgaand aan het resp college schriftelijk bi) drs J Bouwens (B 621) zijn ingediend met voorrang behandeld De standaarduitwerkingen van de proefexamens worden 10 )uni op dezelfde plaats gelegd als de proefexa mens Indien U overigens nog vragen heeft n a V de stof dan kunt U op maandagen contact opnemen met Ka r e l v d Klok (tel 3252) TENTAMEN MARKTONDERZOEK 2

Zoals aangekondigd tijdens de laatst gehouden cursus zal er in de periode )um aug 1993 geen schriftelijk tenta men voor marktonderzoek 2 worden afgenomen Voor het maken van een afspraak voor een mondeling tentamen dient men telefonisch contact op te nemen met drs A Luijten (na 18 00 u tel 04108 14766) AFSTUDEER-OPDRACHT MARKETING EN MARKTONDERZOEK

Studenten die geïnteresseerd zijn in een afstudeer stage bi) de sectie Marketing en Marktonderzoek kunnen voor een stage opdracht contact opnemen met prof dr W de Freytas (B 643, 2630) FISCALISTEN

Het dictaat voor Inkomstenbelasting Bis vanaf heden verkrijgbaar in het dic tatenmagazijn onder nummer 695 93 97 MILIEUMANAGEMENT IN BEDRIJVEN (382.032)

Het hertentamen voor dit vak op 10 aug a s , IS alleen bestemd voor studenten die aan de werkstukverplichtmg heb ben voldaan Studenten die de colleges met gevolgd hebben en geen werkstuk gemaakt hebben, kunnen met deelne men aan dit tentamen NOBILES ECONOMENGIDS 1993: HANDBOEK VOOR HET SOLLICITEREN

Als je m 1993 afstudeert m Economie Bednjfskunde of aanverwante studie dan kom je m aanmerking voor de gra ns soUicitatiegids Nobiles Economen gids Deze behandelt verschillende as pecten van het sollicitatieproces en bevat een aantal presentaties van be drijven en overheidsinstellingen vol gens een standaard opzet Algemene informatie over de organi satie en haar activiteiten Naar welke personen (afstudeer /stu dienchtmgen) is men op zoek, Wat heeft het bedrijf te bieden (start functies/doorgroeimogehjkheden), Hoe verloopt de sollicitatieprocedure Interview met twee jonge medewer kers die vertellen over hun ervaringen bij de orgamsatie Op deze wijze is het mogelijk de bedrij ven onderling te vergelijken en een wel overwogen keuze te maken voor de eer ste sollicitaties De Nobiles Economengids is een hulp middel bij de eerste onntatie na de stu die Veel studenten beginnen daar pas meen laat stadium aan, watmeer de bul uitreiking al m zicht is De belangrijk ste oorzaak hiervan is de illusie dat als je economisch bent opgeleid, je snel een baan kunt vinden Echter de laatste ja ren zijn de mogelijkheden zeker met meer zo gunstig als het geweest is Be dnjven waarderen het zeer als je al vroeg begint met een oriëntatie en als je goed geïnformeerd bent

^UNIVERSHIAls ] e ml 993 gaat afstuderen haaldan JOUW gratis exemplaar van de Nobiles Economengids af op vertoon van ;e collegekaart op 2 en 3 ]um van 13 00 17 OOu m de hal op de 6e verdieping van geb B Wijsbegeerte

Op do 24 juni 1993 van 14 00 16 00 uur geeft prof dr E E Bems m AZ 115 een responsiecollege over het onderdeel so ciale wijsbegeerte van de cursus Wijs begeerte, 2e doctoraaljaar FEW STUDENT-ASSISTENT GEVRAAGD

De vakgroep Algemene Economie zoekt perl september 1993 student as sistenten voor begeleiding van werk groepen macro en/of micro in de pro paedeuse Aanstelling geschiedt voor drie maanden (verlenging is mogelijk) voor minimaal een dag in de week In de werkgroepen gaan de studenten zelf actief aan de slag met de stof een student assistent(e) geeft daarbij advie zen en aanwijzingen De kleinschalig heid (± 25 studenten per groep) en daar mee de intimiteit moet zorgdragen voor een aangename werksfeer Functie eisen in aug a s de propaedeuse behaald hebben een goede kennis van het (de) te ver zorgen vak(ken) macro en /of micro economie (mm een 7 behaald hebben in de prop ) belangstelling voor het begeleiden van minstens twee werkgroepen (voor een vak) zelfstandig kunnen werken met groe pen van ongeveer 25 studenten Voor nadere informatie kunt u terecht bij Martin van Tuijl, B 519 tel 2036 (2416) Sollicitaties dienen schriftelijk, vergezeld van een kort curriculum vi tae voor7junias aandeheerVanTuijl te worden toegezonden

FACU LTEIT RECHTSGELEERDHEID VOORLICHTINGSAVOND STUDENTEN STAATS- EN BESTUURSRECHT

Op ma 30 aug a s zullen verschillen de docenten van de Staats enbestuurs rechtelijke afstudeerrichting voorheb ting geven over de vakken die m deze afstudeerïichtmg gevolgd kunnen wor den Tijd 18 45 uur Plaats SZ37 VOORLICHTINGSBIJEENKOMST SOCIAALRECHTELIJKE AFSTUDEERRICHTING

Op ma 21 juni a s aanvang 14 00 uur, B 938, wordt er door de vakgroep sociaal recht en sociale politiek een voor lichtingsbijeenkomst over de sociaal rechtelijke afstudeemchting gehouden Ten behoeve van deze bijeenkomst is een brochure samengesteld die verknjg baar is bij het secretariaat van de vak groep mw H Pentmga (B 1008, te!

662254)ofH Zeijen(B942,tel 662013) Rechtsfilosofie A

Er is een responsiecollege gepland op vrijdag28mei 1993,18 30 19 30uurin zaal AZ 116 INLEIDING BELASTINGRECHT

Het laatste hoorcollege (formeel belas tmgrecht) wordt ipv wo 26 mei gege ven op vr 28 mei 1993 in AZ 115 van 9 15 10 55 uur De te behandelen stof (Hfst XVI XVHI) IS voor iedereen ten tamenstof ongeacht het resultaat be haald met het werkstuk Casuïstiek De werkstukken voor studietaak II dienen uiterlijk 28 mei a s ingeleverd te wor den op B 921 of B 924, voorzien van namen en adm nr van alle deelnemers De casus wordt besproken op vr 4 juni m SZ 21 volgens het volgende rooster Casusl,9 10 10 15uur,Casus2,10 25

II 30 uur, Casus 3 I I 40 12 45 luur.

Casus 4, 14 10 15 15 uur. Casus 5, 15 25 16 30 uur Tevens zal per groep de waardering voor het werkstuk be kend worden gemaakt MONDELINGE TENTAMENS HANDELSRECHT B

De datum voor het mondeling tenta men van Handelsrecht B is vastgesteld op 23 augustus 1993 Degenen die in aanmerking komen kunnen het tenta menbrief je voor I juli a s inleveren bij buro examens Inl mw I Smit, kamer B 1007, tel 662281 MONDELINGE TENTAMENS BURGERLIJK RECHT B

De datum voor het mondeling tentamen Burgerlijk recht B is vastgesteld op di 24 augustus 1993 Studenten die maanmer king komen kunnen het tentamenbnef je voor 1 juli bij buro examens inleveren Inl mw I Smit, B 1007, tel 662281 MONDELINGE TENTAMENS CAP.SEL HANDELSRECHT: M & A

De datum voor dit mondelmg tentamen IS vastgesteld op ma 9 augustus 1993 Indien u in aanmerking komt voor een mondeling tentamen kunt u het tentamenbriefje voor 1 juli a s bij buro examens inleveren Inl mw I Smit, B 1007, tel 662281 MONDELINGE TENTAMENS BURGERLIJK RECHT A

De datum voor het mondeling tenta mens burgerlijk recht A is vastgesteld op dl 17 augustus a s Studenten die in aanmerking komen kurmen het tenta menbriefje voor I juli a s inleveren bij buro examens Inl mw I Smit, B1007, tel 662281 MONDELINGE TENTAMENS HANDELSRECHT A

Dt datum voor het mondelmg tenta men Handelsrecht A is vastgesteld op do 26 augustus a s Studenten die vol gens de algemene r i c h t l i j n e n , in aanmerking komen voor een monde ling tentamen kunnen het tentamen briefje voor 1 juli a s inleveren bij buro examens Inl mw I Smit, B 1007, tel 662281

FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN PROP. PSY

Op 25 juni vindt het hoorcollege Per soonlijkheidsleer 15 45 17 40 u u r plaats m A Z 115 i p v CZ 101 Op 11 en 18 juni vinden de colleges Cultuurpsychologie 13 00 15 45 uur plaats m CZ 1011 p V AZ 115 DOC. PSY Tentamen Experimenten en Computers

Het tentamen van het onderdeel Expe nmenten en Computers van de cursus Beroepsvaardigheden van de studiench tmg Psychologie vmdt plaats op 2 jum van 13 00 15 00 uur m PZ 327 PEW

Het skill lab Juridische vaardigheden vindt op 9 jum plaats in SZ 331 p v SZ lOI ALG Aanmelden bovenbouwstudies

Propedeusestudenten die volgend jaar een van de bovenbouwstudies Arbeid en Sociale Zekerheid, Beleids en Organisatiewetenschappen, Perso neelwetenschappen of Vnjetijdweten schappen willen gaan studeren worden verzocht zich voor 15 jum m te schnj ven bij het bureau van de sectie Onder wijsondersteumng, gebouw P, kamer 308 Studenten die zichbij de voorlich tmg op 22 en 29 apnl al hebben inge

B I J V E R D I E N E N I N H E T WEEKEND OF VAKANTIE? Tilburgs m u s e u m zoekt suppoosten voor weekend- e n mvaldiensten Werktijden zaterdag, zondag 13 00-17 00 u u r V e r d i e n s t e f 12,50 p e r u u r H e t m u s e u m zoekt vriendelijke, r e p r e s e n t a t i e v e m e n s e n die a l s gastvrouw/heer, voor openstellmg en ontvangst v a n h e t publiek willen zorgdragen SRYPTION M u s e u m voor Schrift- e n k a n t o o r t e c h n i e k Spoorlaan 434a, 5038 C H Tilburg, Tel 013-353777

schreven hoeven zich met opnieuw in te schnjven Inschrijving is noodzake lijk als je tijdig alle relevante informa tie voor het nieuwe studiejaar wilt ontvangen Het bureau is dagelijks ge opend van 11 00 12 00 en van 13 00 15 00 uur, m u V dond middag SZW Betreft Responsiecollege SZR I Het responsiecollege SZRIvmdt plaats opdi I 5 j u n i v a n l 0 00 I2 00uurinPZ 202 PROP.SOC

Het tentamen van de cursus Inl tot de Beleids en Organisatiewetenschappen vindt op 27 aug plaats in de ochtendu ren, zodat studenten die aan dit tenta men moeten deelnemen s'avonds met de introductie van Beleids en Organi satiewetenschappen kunnen meee doen WERKGROEPEN LEERPROJECT

De werkgr Leerproj voor prop Soc op dl 1, 8 en 15 jum van 13 50 15 45 uur worden verplaatst uit XZ 3 naar PZ 208

FACULTEIT LETTEREN EXCURSIE BERLIJN

Emd juni wordt een excursie georgani seerd naar Berlijn Informatie bij B 207 AANVRAGEN STAGEBEGELEIDER

Voor het aanvragen van een stagebege leider kunnen studenten weer terecht bij de diverse coördinatoren i p v bij Bureau Onderwijs De namen van de coördinatoren staan vermeld op pag 24 van de studiegids De af spraken die een student maakt met de begeleider wor den d m v het stagecontract door gegeven aan Bureau Onderwijs DOCTORAAL TAAL EN INFORMATICA

Propedeusestudenten kunnen informa tie over het verplicht doctoraalpro gramma Taal en Informatica verknjgen bij Elias Thijsse ROOSTERS EN INSCHRIJVING KEUZEVAKKEN

In jum zijn de conceptroosters van het eerste semester 1993 beschikbaar Bericht over inschrijving keuzevakken volgt zo spoedig mogelijk ERASMUSBEURZEN

Er zijn nog enkele Erasmusbeurzen beschikbaar Uiterhjke opgave voor het eerste semester 1993/4 is 15 juni voor het tweede semester 1 oktober Inlich tingen bij Marijke Loots DOORSTROOMPROGRAMMA MARKETING EN SOCIOLOGIE VAN HET BOEK

Studenten die Marketmg II willen ve vangen door Marketmg Communicatie dienen een aanvraag m te dienen bij de Examencommissie

VACATURES Vacatures, geplaatst in Univers, zijn uitsluitend bedoeld voor werltnemers van de KUB.

De vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde zoekt een TOEGEVOEGD DOCENT (m/v)

voor O 8 van de werktijd Het gaat om een tijdelijke aanstellmg voor de duur van twee jaar De gevraagde docent zal worden belast met onderwijstaken, waaronder m ie der geval het geven van propedeusewerkgroe pen m de vakken Staatsrecht en Be stuursrecht, het voorbereiden van het onderwijsmatenaal, het afnemen van tentamens etc Functie eisen afgestudeerd m het Ned recht, werkervaring m, dan wel belangstel Img voor het geven van universitair onderwijs op het vakgebied Staats en Bestuursrecht, kunnen werken in teamverband, enthousiasme en zelfstandigheid Inl k u n n e n worden verkregen bij prof mr B W N de Waard Salaris, afh van opleiding en ervarmg, max f 5 854, bruto p m Sollicitaties schriftelijk, vergezeld van een curriculum vitae, o v v het vaca turenr 0400 op de enveloppe aan de secr vandeFac der Rechtsgeleerdheid mw mr G M D Peters Van Corp, Pb 90153, 5000 LE Tilburg BIJ het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing (CWL) onstaat per Isept een vacature voor de fimctie van STUDENT ASSISTENT FEW (m/v)

De student assistent zal m eerste in stantie de reeds geplande programme ring ondersteunen Tevens is er ruimte voor een eigen initiatief rondom het thema 'economie en levensheschou wing' Verder dient hij/zij mee te den ken over de programmering van moge lijke activiteiten voor het tweede semester/volgende jaar Van belangstellenden wordt verwacht dat ZIJ in hun solhcitatiebrief aangeven waarom zij belangstelling voor het CWL hebben en wat hun inbreng kan zijn Het gaat om een aanstelling van vooralsnog een half jaar voor een dag in de week Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij Remco Gielbert m het Stiltecentrum (tel 013 662043) Uw brief kunt u binnen 3 weken na publi catie van dit blad richten tot de se Cretans van het CWL, dhr Frans Teu mssen Postbus 90153,5000 LE Tilburg Het universitaire beleid is gericht op het mdienstnemen van een groter aantal vrouwen, gehandicapten en leden van etnische mmderheidsgroe penngen Zij worden daarom nadruk kelijk uitgenodigd te solhciteren

KUIJPERS - VERHUUR RAVENSTEIN TEL. 08867-2561 U w adres voor h e t h u r e n v a n e e n WASAUTOMAAT A l v a n a f f 25,- p e r maand!!!

V.o.f. K U I J P E R S - VERHUUR Grotestraat 33b, 5371 B V R a v e n s t e i n

10 DAGEN PRAAG VOOR ƒ289,Speciale studenten/jongerenreis per bus met verblijf op campus, incl. ontbijt.

Pendelbus naar Praag voor f 189,- retour.

Beide vertrekken iedere vrijdag van 25/6 tot en met 3/9. Verlenging mogelijk.

Info of boeking bij:

TAILORMADE TRAVEL teL: 03480 - 24700

27 mei 1993 ^UNIVER^Fn-^

MEMO SPORT NAUTIKOS

Sportkaarthouders kunnen nog twee maal mee met een zeilzondag en wel op 30 mei en 20 )uni De mschrijfliis ten hangen op ons bord op het sporteen trum Inschriiven kan tot en met de woensdag voorafgaande aan de betref fende zeilzondag (te laat' Bel Arnoud tel 360160) Voor f 20, krijg je dan vervoer, instructie en een warme maal tijd Dus lijd je aan tentamenstress' Kom dan op zondag van je kamer en ga lekker mee zeilen op de Amer' STUDENTEN MERCURIUS

Voor het komende jaar zoeken wij weer actieve leden (of mensen die dat willen worden) die ons kader komen verster ken Dagelijkse kantooruren (R7) 12 00 14 00 uur of bel 662992

willen helpen bij het organiseren van de master class, die volgend jaar plaats zal vinden MARKETING ASSOCIATIE

Emd juli gaat een deel van het bestuur ons verlaten Wij zijn dus op zoek naar enkele enthousiaste en actieve studen ten die gedurende een jaar flink wat tijd vnj willen maken voor onze vereniging Momenteel staan de volgende vacatu res nog open voorzitter, vice voorzitter en pr functionaris Interesse' (013 663044), Harm Rietmeijer (013 683327) of Maurice Beelen (013 421832) THINKTANK

Het landelijke netwerk van ondeme mende academici heeft ook een Til burgse vestiging Als je ondernemende plannen hebt, of al een ondernemings plan hebt geschreven ben je welkom bij Thinktank Natuurlijk zien we ook graag mensen met een eigen bedrijf zich inschrijven als lid van ThinkTank Geïnteresseerd mThmkTank bel 013 670164 STUDENTEN GEBRUIKERSCOMMISSIE

POLIS

8 Juni maandelijkse borrel in cafe Kan dinsky Mensen die interesse hebben voor een bestuursfunctie dienen dit voor 1 juni schriftelijk aan het bestuur kenbaar te maken De foto s van de reis zijn bij te bestellen m kamer R 11 Er worden enthousiastelingen gezocht die

De SGC IS momenteel (mei 1993) on der meer met de volgende zaken bezig invoering stiltegebied op niveau 2, re serverings systeem geïntegreerde werkplekken, roken in de koffiekamer en problemen rond de printshop Voor meer informatie kan je de KUB GIDS onder het kopje Bibliotheek

raadplegen De SGC is op de volgende manieren te bereiken het secretariaat van de bibliotheek (kamer L 105), KUBgids via een bericht in de rubriek opmerkingen, telefonisch via Erwm Greijer tel 013 441873,KarenHaringtel 013 438509, Astrid Muller tel 013 467340 PLATO

Wil je op zondag 4 juli mee naar Wer chter (met debus)'Schrijf je dan snel m en betaal slechts f 25, Donderdag 3 juni Isabelle Savelkoul, try out caba ret' Een dag later (vrijdag 4 juni) zal er een uitvalnaai Koko plaatsvinden Val mee' Dinsdag 8 juni is er i h k v 's Accu s Spetterende Spellen Syclus een dobbel e) kaartavond' Een dagje later (woensdag 9 juni) kan er weer samen naar het voetbal gekeken worden op een, wederom door de Accu georgam seerde avond En dinsdag 22 juni is er alweer een gezellige avond i h k v s A S S S , dit keermet allerlei computer spellen Vrijdag 25 juni tenslotte is het grootse sluitfeest, georganiseerd door Braque Tevens is er die avond een Bar B Q, waarvoor je je dient m te schrij ven op het pand (ook voor meer infor matie)

W a n n e e r u g e d u r e n d e bovengenoemde periode voor l a n g e r e tijd beschikbaar bent, k u n t u op 31 mei en 1 en 2 j u n i t u s s e n 17 00 en 20 00 u u r bellen n a a r de Stichting Telepanel, Ton Zijp, 020-5252888

INGEZONDEN Ingezonden brieven kunnen tot uiterlijk maandag 17.00 uur op de redactie (A 17) worden Ingeleverd. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden brieven in te korten.

Achterhoedegevecht In de U m v e r s van 13 m e i )1 stond een n i e t alleen omvangrijk m a a r ook interessant artikel over de erv a r i n g e n en b e l e v e n i s s e n v a n de fonoloog-aio Mare van Oostendorp O p driekwart van h e t artikel verz u c h t onze aio 'Ik m a a k m e m e e r druk o m h e t feit, dat de pure wetenschap verdwijnt D e praktisch niet relevante w e t e n s c h a p is veel belangrijker dan de praktisch toegepaste w e t e n s c h a p ' M e t de laatste s t e l l m g b e n ik 't niet eens, o m d a t ik van m e n i n g ben dat zowel de 'pure science' als de 'practical science' even belangrijk zijn in s o m m i g e periodes ligt de n a d r u k op de ene vorm, in andere periodes weer op de andere v o r m een s o m s zijn ze even belangrijk in een specifieke periode D e prioriteit alleen leggen bij de 'pure w e t e n s c h a p ' lijkt m e 'n regressie naar de situatie van de Ivoren Toren, en daar zit naar mijn idee n i e m a n d op te w a c h t e n , de ' m a n / v r o u w m de straat' wil voor z'n kostbare belastingcenten toch wel 'profijt' terugzien, m w a t voor v o r m dan ook D e huidige burger is erg kritisch geworden aangaande de besteding v a n collectieve m i d d e

len, en t e r e c h t er is n o g t e v e e l onnodige verspilling getuige de vele signaleringen dienaangaande m r a p p o r t e n v a n c o n t r o l e r e n d e ins t a n t i e s zoals bijv de A l g e m e n e Rekenkamer Waar onze aio m i de vinger wel juist op legt, IS de zere plek van h e t w e g d r u k k e n van h e t bedrijven van 'pure science' m dit tijdsgewricht D a t v r a g e n o m profijtelijk-weten schappelijke-arbeid door de burger heeft zich via de politiek, die zegt die burger t e vertegenwoordigen, 'vertaald' in h e t m e t de financiële m e e t l a t beoordelen van 'scientific labor', m e t als resultaat enerzijds h e t opleggen van bezuinigingen en anderzijds h e t s t i m u l e r e n v a n de wetenschapssector De weten schapspolltiek m a a k t op de burger derhalve nogal vaak 'n warrige en inconsistente indruk D o c h belang rijker is, dat de politiek en politiek a n g e h a u c h t e beslissers m h e t w e tenschapsveld - vanwege die h e t e a d e m van de burger - m e e r en m e e r besluiten tot 'praktisch toepasbaar d a n w e i toegepast o n d e r z o e k ' En dat b e t e k e n t de dood in de pot voor h e t pure wetenschappelijk bedrijf De fundamentele wetenschap w o r d t m e e r en m e e r gemarginaliseerd, en dit proces lijkt mij n i e t m e e r te s t u i t e n de universiteiten/ hogescholen zullen zich m e e r en m e e r gaan toeleggen op praxis-re search Waarschijnlijk zullen zelfs de filosofen aan deze aandrang niet k u n n e n o n t k o m e n , w i e zal h e t zeggen?

Tegen deze trend ingaan k a n uit-

Daarnaast willen wi) er nogmaals op wijzen dat Efact een grote collectie oude tentamens m bezit heeft die ie dereen kan mzien/kopieren Ook ver zorgt Efact de bemiddeling van bijles sen Een carrière m Management Consul ting' Schrijf je m voor de Summercon ference 'Zicht op Management Consul ting' Sluitingsdatum inschrijving 28 mei Voor al je vragen Efact kamer R 1, tel 013 662991

Anderson 19 mei t/m 18 jum Kleurnj ke schilderijen die een eigen fantas tische werkelijkheid weergeven An derson heeft een sterke relatie met het Surrealisme Verder hebben wij de volgende interes santé readers nog in voorraad Hlpende Handel Infomama Kunstma tige intelligentie, Afrikaanse cultuur.

Ongezochte vondsten in de weten schap. Zuid noord. Milieu aan 't woord etc Verkoop bij KRIS en Studium Ge nerale. Kamer N22

CWL/STILTECENTRUM LUNCHCONCERT

Vrijdag 28 mei om 13 00 uur verzorgen Christel en Anne Gert een luncheon cert in het Stiltecentrum Zij zingen liederen uit de veertiende tot en met de achttiende eeuw Zij worden daarbij begeleid door Frans van Hoek op clave cimbel Van hem worden ook twee ei gen composities ten gehore gebracht Verder staan werken van onder andere Henri en Daniel Purcell op het program

S T U D I U M GENERALE Tentoonstelling

Tentoonstelling bij de koffiekamer van gebouw A en bureau buitenland Frank

De T.S.R. VIDAR dankt

VIDAR

KETEL 1 GROTE BEER en COOPERS & LYBRAND DIJKER VAN DIEN INTERPOLIS

voor het mede mogelijk maken van de Z.R.B.-roeiwedstrijden van 22 en 23 mei 1993 draaien op een achterhoedegevecht, h e t k a n verworden tot Sisyphusarbeid B I J ' n dergelijke o n t w i k k e l i n g k a n h e t m e e r o p p o r t u u n zijn fora te creëren en t e m s t u t i o n a l i s e r e n , w a a r i n dat f u n d a m e n t e l e w e t e n schapsdebat wel (weer) aan de orde k o m t ik denk hierbij aan ' w e t e n schapssalons', zoals die o o k a l voor k w a m e n aan h e t e m d e van de 19e e e u w Op dit m o m e n t zien w e m Nederland een s t o r m a c h t i g e groei in 'leeskringen' en 'literatuurkringen', m a a r w a a r o m zou zoiets ook n i e t m o g e l i j k zijn m e t ' w e t e n s c h a p s k r i n g e n ' ' Wellicht k a n aioM a r c v a n O o s t e n d o r p h e t goede voorbeeld g e v e n ' (avondstudent

Luc Pan)s sociologie)

Café-bieb Als ik m de bibliotheek op een van de c o m p u t e r s aan h e t werk ben, wil ik nog w e l eens h e t gevoel krijgen dat ik in een cafe zonder m u z i e k (en drank) verzeild b e n geraakt Een cafeiii Laat ik even uitleggen h o e zo'n gevoel o n t s t a a t In dit gedeelte van de bibliotheek zijn veel s t u d e n t e n m / v druk aan het werk Omdat werken achter een c o m p u t e r n o u m e t direct ieders favoriete bezigheid is, is afleiding er altijd w e l k o m Die is er dan ook plenty Vrienden en v r i e n d i n n e n zoeken elkaar op o m de m e e s t m e t academische gesprekken te voeren Een groot aantal m e n s e n zit s a m e n achter de computer, d r u k overleg-

—^r

MENU MAANDAG 31 T/M 4 JUNI

Er is nog plaats in de actualiteitencom missie, de excursiecommissie en bij het VITE bulletin Kom langs op onze kan tooruren We zijn er elke dag tussen

TIJDELIJKE MEDEWERK(ST)ERS

H e t w e r k zal zich m de m a a n d e n j u h en a u g u s t u s concentreren De tijdelijke medewerk(stOer is vnj om, m overleg m e t de h u i s h o u d e n s , zijn of h a a r werktijden zelf t e bepalen De Stichting g a a t uit v a n een gemiddelde w e r k b e l a s t i n g v a n ongeveer 3 u u r p e r d a g De tijdelijke medewerk(st)er is in h e t bezit v a n een njbewijs H e t bezit v a n een a u t o IS m e t noodzakelijk m a a r s t r e k t tot a a n b e v e h n g

EFACT

VITE

Deze zomer g a a t de S T I C H T I N G T E L E P A N E L , verbonden a a n de Universiteit v a n A m s t e r d a m , terwille van h a a r computer-gestuurd opime-onderzoek een nationaal panel van huishoudens opzetten Hiervoor zoeken wij

H e t w e r k v a n de tijdelijke medwkerk(st)ers zal m t de volgende punten bestaan - h e t op eenvoudige wijze i n s t a l l e r e n v a n de a p p a r a t u u r - h e t uitleggen v a n de procedure w a a r m e e de vragenlijsten zullen worden ingevuld

10 00 en 12 00 uur, kamer R 15

gend of de titels van de paragraafjes van h u n w e r k s t u k 'cursief' dan wel ' g r o o t ' of juist 'cursief e n groot' m o e t e n w o r d e n Er zijn veel v a n deze groepjes, zodat h e t w e l e e n s gebeurt dat je stoel verdwenen is als je na een pauze weer bij je geïntegreerde werkplek terugkeert D a t IS h e l e m a a l m e t handig o m d a t er t e w e m i g Stoelen zijn m o e t je er n u zelf eentje gaan ' l e n e n ' O n d e r t u s s e n staat er een hoop volk t e w a c h t e n op h e t m o m e n t dat er een c o m p u t e r vrij k o m t D e w a c h t e n d e n lijken op parkeerplaats-zoekende automobilisten op een koopavond G e l u k k i g k o m e n de w a c h t e n d e n tijdens h e t z o e k e n altijd w e e r allerlei v r i e n d e n t e g e n h e t geen steevast tot extra gezelligheid leidt H e t IS ook mogelijk o m van tevoren een werkplek te reserveren Veel m e n s e n m a k e n daar gebruik van Regelmatig m o e t e n s t u d e n t e n vertrekken o m d a t ze op een gereserveerde c o m p u t e r zaten te w e r k e n Heel 'sportief' als je er zelf al vroeg w a s en o m elf u u r k o m t een collega, duidelijk n e t uit bed afkomstig, a a n l o p e n m e t de m e d e d e l i n g dat deze c o m p u t e r door h e m is gereser veerd Er zijn er zelfs bij die m e e r dan t w e e u u r na aanvang van h u n reservering nog h u n rechten k o m e n opeisen D e volgzame ongelukkige k a n zich dan a a n s l u i t e n bij h e t legertje w a c h t e n d e n of beter gelijk naar h u i s gaan H e t reserveringss y s t e e m lost dus m e t alle proble m e n op H e t brengt vooral ook onrust en ongerief

MAANDAG

GESLOTEN DINSDAG

bloemkool/broccolisoep of heldere champignonsoep gehaktbal of spekschnitzel met vleesjus sperciebonen of witlof pommes noisettes of gekookte aardappelen veg cheeseburger witlof pommes noisettes luxe biefstuk champignons WOENSDAG

chinese tomatensoep of groente crèmesoep kipfilet of peperburger met rode wijnsaus bloemkool of postelein patates frites of gekookte aardappelen veg bonenschotel en rauwkost luxe varkenshaas DONDERDAG

kemesoep of juliennesoep bami goreng kroepoek uitjes gebakken ei mimloempia zoetzure saus met atjar of slavmk broccoli gekookte aardappelen veg bami kroepoek uitjes loempia zoetzure saus ei luxe entrecote au poivre VRIJDAG

tomatensoep of vermicellisoep gepocheerde vis met béarnaisesaus of coteletto met madeirasaus wortelen of witte kool aardappelkroketten of gekookte aardappelen veg gevulde tomaat witte kool aardappelkroketten luxe zalmmedaillon

G e l u k k i g k o m e n er b i n n e n k o r t eindelijk 200 c o m p u t e r s bij Daarm e e v e r d w i j n t naar v e r w a c h t i n g een deel van de p r o b l e m e n D e grote vraag blijft dan nog w a a r o m veel s t u d e n t e n h e t m e t nodig vinden h e t m de bibliotheek a n n e x studiezaal e e n b e e t j e r u s t i g a a n t e d o e n Is hier gemakzucht, egoïsme, 'iedereen praat dus ik ook', imponeergedrag of normvervaging in h e t geding' M i s s c h i e n v m d t de G e b r u i k e r s c o m m i s s i e e e n goede o p l o s s i n g Hier alvast vier suggesties u i t de losse pols Plaats bij elke zuil t u s s e n w a n d e n , loodrecht op de b u i t e n m u r e n , zo dat er c o m p a r t i m e n t e n o n t s t a a n w a a r i n een beperkt aantal student e n h e t m e t elkaar m o e t v i n d e n D a t verhoogt de 'sociale c o n t r o l e ' - Reserveer een bepaald gedeelte van de bibliotheek voor s t u d e n t e n die in groepjes w e r k s t u k k e n m o e ten produceren Anderen worden dan n i e t m e e r gestoord Laat h e t R e k e n c e n t r u m een prog r a m m a a t j e schrijven dat ervoor zorgt dat je, zodra je inlogt op een computer, a u t o m a t i s c h k u n t zien w a n n e e r h e t apparaat die dag gere serveerd is en door w i e (controle op eigen reservering) D a t scheelt tijd o m d a t je m e t eerst de KUB gids m m o e t en h e t v o o r k o m t onaangenam e verrassingen - Installeer gelijk ook een program m a dat alle reserveringen van gebruikers die m e e r dan een half u u r t e laat inloggen op h u n gereserveerde c o m p u t e r a n n u l e e r t Tobias Dander

27 mei 1993

Een gedicht maken Wat maakt een verzameling woorden tot een gedicht? Of beter gezegd, hoe herken je een gedicht als je er een tegenkomt? De Amerikaanse literatuurwetenschapper Stanley Fish voerde eens een interessant experiment uit, waarbij hij een groep studenten die zich bezighielden met 17e eeuwse Engelse poëzie en de christelijke symboüek daarin, vroeg het volgende 'gedicht' te interpreteren.

Jacobs-Rosenbaum Levin Thome Hayes Ohman (?)

In het vorige lesuur was dit rijtje op het bord blijven staan; het zijn de namen van bekende linguïsten. Hoewel deze tekst dus geen gedicht was, slaagden de studenten er zonder enig probleem in de tekst te lezen als een 17e eeuws religieus gedicht, waarin een duidelijke christelijke symboliek aanwezig iS; zo verwijst 'thome' via 'doornenkroon' naar het lijden van Jezus.

Fish verbindt aan dit geslaagde experiment vergaande conclusies. Volgens hem ontstaan gedichten dankzij de aanwezigheid van een interpretatiegemeenschap die bestaat uit mensen die dezelfde regels volgen als ze een tekst tegenkomen. Dit is een zodanig aktieve bezigheid, dat zonder overdrijving kan worden gesteld dat het de lezers zijn die het gedicht maken.

'Interpretation is not the art of construing but the art of con-

-jUNIVERSHI-

structing. Interpre•:. ters do not decode poemS; they make them.'

Bij ons ligt, zoals bekend, de poëzie op straat. Misschien voor de b u s m a a t schappij in mijn woonplaats reden om op de lichtkrant tussen de advertenties ; ^^ voor bruidsmode en *',^ " discotheken af en toe een gedicht af te draaien, over een

Jahberwocky! Omdat niet alles is wat het lijkt, en we toch op zoek zijn naar een structuur in ons denken, hebben we taal geïntroduceerd. En omdat taal en wartaal heel dicht bij elkaar liggen, is niet alles wat het lijkt. Lewis Carroll creëerde zo zijn eigen werkelijkheid; door zijn bril zag hij de wereld zoals onze ogen die zien, voordat de signalen naar onze hersenen gestuurd worden. De bril, die de wereld op zijn kop laat staan, zouden we maar al te graag zelf opzetten.

Maar de wereld staat nu eenmaal rechtop (voor degenen die dat willen), en is daarom goed in taal te bevatten. De gebeurtenissen in die wereld volgen helaas niet altijd de structuren van de taal. Vaakbegrijpen we de gebeurtenissen niet, maar omdat dit voor ons onacceptabel is, geven we de schuld van dat onbegrip maar aan de taal. De taal die discontinue gebeurtenissen probeert te beschrijven, wordt door velen gezien als wartaal.

Ons leven doorkruist de logica van de taal. Daarom raken we al snel in de war als we twee opeenvolgende zinnen moeten lezen, die ogenschijnlijk iets met elkaar te maken

dame die geheel gelukkig een boek

hebben, maar waartussen we het verband niet direct kunnen ontdekken. 'Je spreekt wartaal', is dan de bekende frase. Het valt meestal wel mee: test uw logisch denkvermogen aan de hand van de volgende negen stellingen.

óMe

^

priVrl en^de

SCHILDPAD

1. Een keer per jaar houdt professor Pietersen een feestje - als hij de datum viert waarop hij zijn oratie uitsprak. Naast de vele traditionele hapjes, worden er altijd walnoten op zuur geserveerd.

2. Geen student die niet de voorkeur geeft aan Bon Jovi boven Metallica neemt een taxi vanaf de Heuvel.

3. Alle economiestudenten spreken Limburgs.

4. Geen student kan geregistreerd worden als auditor als die geen groene OV-kaart heeft.

5. ledere student die Limburgs

zit te lezen, zij het niet domweg in de Dapperstraat. Hoeven de reizigers niet naar buiten te kijken.

Maar ook daar ligt de poëzie voor het opscheppen. In grote vaart fiets ik 's morgens naar het station en passeer allerlei tï*-*» fragmenten tekst die zich, als ik eenmaal in de trein zit, tot het volgende gedicht aaneensmeden.

spreekt, is verkiesbaar voor een van de studentenfracties in de universiteitsraad.

6. Alleen studenten die geregistreerd staan als auditor worden op de feestjes van professor Pietersen uitgenodigd.

7. Alle studenten die verkiesbaar zijn voor een van de studentenfracties in de universiteitsraad geven de voorkeur aan Metallica boven Bon Jovi 8. De enige studenten die van walnoten op zuur houden, zijn de studenten die ze krijgen op een van de jaarlijkse feestjes van professor Pietersen.

9. Alleen studenten die een taxi nemen vanaf de Heuvel hebben een groene OV-kaart.

Welke conclusie kunt u trekken uit deze beweringen?

Overigens: de vorige puzzel kostte blijkbaar dermate veel hoofdbrekens dat er geen goede oplossing genoteerd kon worden. [MK] Oplossingen inzenden vóói 4 juni bij Univeis, kameiA 16. Onderde goede en meest originele inzendingen woidt een boekenbon van fl.

25,- verloot.

Tien stille liefdes Vera is mooi, lief en spontaan, door de goden uitverkoren. Op een dag, samen met de ware. Wat nu?

Een andere kijk op de wereld.

Beginnen bij de wereld verandert jezelf.

Elke dag een andere buurman.

Tien keer zomaar. Ik vrij veilig of ik vrij niet.

Voor wie de nuance zoekt als licht te licht is, en zwaar te zwaar: bier zoals bier bedoeld is.

We lossen het samen wel op, geschept door een glas bier. Snik.

Is er koffie na de dood?

Wat maakt een verzameling woorden tot een gedicht? En wie herkent het gedicht als het zich voordoet? In de coupé zitten dezelfde reizigers als elke dag.

Ook zij hebben deze woorden gelezen, op de aanplakborden langs de route naar het station.

Als de trein afremt voor GilzeRijen dringt het pas tot mij door: ik zit hier tussen allemaal dichters.

Bart van Klink Jan Renkema Willem Witteveen

M e t alleen examentijd in de collegezalen, maar ook bij de judoka's van Chikara (wat Japans is voor: meegaan met de krachten van de tegenstander).

Heupworpen, beenworpen en controletechnieken moesten bij de twaalf examenkandidaten van voldoende kwaliteit zijn om de gele of groene band, samen met het bondsdiploma, te bemachtigen. En dat waren ze, iedereen slaagde, mede doordat de judoka's door de trainer op voorhand was verteld of ze voldoende m huis hadden of met.

[Foto: Erik van der Burgt]

^