Tilburgs Hogeschoolblad - 3 februari 1984 - jaargang 21 - nummer 20
Onderwijsbegroting
Gerommel met studiekosten nadert triest einde Het Collegegeld blijft het komend jaar rond de 900 gulden. De verlaging van de studiebeurs voor achttien tot twintigjarigen tot het niveau van de laagste sociale uitkeringen voor die leeftijdsgroep gaat ook niet door. Minister Deetman heeft vorige week tijdens de behandeling van de onderwijsbegroting in de Kamer afgezien van deze voornemens onder druk van de regeringspartijen. CDA en VVD willen eerst een nieuw studiefinancieringsstelsel. Dat stelsel wordt nu binnen twee jaar ingevoerd, beloofde Deetman. Nog voor eind maart zal hij het in een nota onthullen. Een goed bericht voor alle studenten die al 15 jaar op zo'n stelsel wachten? Nee. Het wordt, bij aanblijven van deze regering, een stelsel volgens CDA- en W D principes. Wat die waard zijn werd vorige week duidelijk. Precies een jaar geleden wezen de regeringspartners principieel een verhoging van het collegegeld van 750 tot 1026 gulden af wegens het ontbreken van het beloofde studiefinancieringsstelsel. Ze konden echter geen dekking vinden voor de gederfde inkomsten en halveerden hun principe: de student in het wetenschappelijk onderwijs betaalt dit jaar het fantastische bedrag van 888 gulden. Minister Deetman verwachtte kennelijk dat de coalitiegenoten de andere helft dit jaar zouden inleveren en stelde het collegegeld voor het komend jaar weer op 1026 gulden. Dat bleek verkeer begrepen. CDA en W D houden vast aan hun halve principe en het collegegeld - Deetman verzet zich niet - blijft 888 gulden. Eventueel aangepast aan stijgende prijzen. Dekking van het zo ontstane gat van 20 miljoen komt uit de intensievere controle op fraude in het voortgezet ondenvijs. De regeringspartijen hadden nog een soort beginsel: geen geknoei in het huidige beurzensysteem zolang er geen nieuwe stelsel is. Dus ook "geen invoering van een leeftijdsafhankelijke studiefinanciering" zoals CDA-woordvoerder Lansink het formuleerde. Met de \A/D wees hij dan ook vorig jaar de voorgestelde verlaging van de beurs van achttien- tot twintigjarigen tot RWW-niveau van de hand. "Juist beginnende studenten heb-
ben hogere aanloopkosten" zei W D woordvoerster Greetje den Ouden vorige week nogmaals. Een lagere beurs op zich echter vinden de twee partijen, nieuw stelsel of niet, wél aanvaardbaar. De bezuinigingen die Deetman bij de jongste studenten had willen halen, verdeelden zij vorig jaar over élle studenten, die hun beurs daardoor met enkele procenten achteruit zagen gaan. Deetman ging met tegenzin accoord. En probeerde bij deze begroting de jonge studenten opnieuw te pakken. Waarom dan niet ook de beurzen "voor oudere studenten aangepast aan het RWW-niveau?, gaf een pientere oppositiepartij de beginselvaste bewindsman een steuntje in de rug. Maar die suggestie, die een forse verhoging van de beurzen inhoudt, ging verloren. Want de coalitiepartijen en waarschijnlijk ook de minister gaan het te bezuinigen bedrag opnieuw verdelen over alle beursstudenten. Die zien hun inkomsten komend jaar opnieuw met enkele procenten kelderen. Nog even en alle beurzen belanden op het laagste RWW-niveau. "Wij kunnen dan bezig blijven", waarschuwde dan ook Greetje den Ouden. Dat zal misschien niet nodig zijn. In maart komt Deetman eindelijk met het plan voor een nieuw stelsel - niet in de vorm van een wetsontwerp zoals hij steeds beloofde, maar van een vrijblijvender nota. Dat plan moet nog voor het verscheiden van deze regering werkelijkheid worden. Daarmee wordt een derde CDA-beginsel ten grave gedragen, het beginsel dat iedere student financieel on-
afhankelijk moet zijn van zijn ouders. Het CDA heeft in deze tijden geen geld voor principes die "een beslag van 2 miljard leggen op de kapitaalmarkt". Wat de W D doet is onduidelijk. In een persbericht beriep de partij zich vorige week woensdag nog op dat principe, maar tijdens de debatten werd het bestaan van het persbericht ontkend en over een ouderonafhankelijke studiefinanciering spraken de liberalen helemaal niet meer. Het nieuwe studiefinancieringsstelsel wordt, onthulde minister Deetman, een combinatie van de kinderbijslag- en beursgelden van nu, verdeeld over alle studenten en aangevuld met een rentedragende lening en een eigen bijdrage, van ouders of wellicht van banken. Een eenvoudige som leert dat de huidige beursstudent er daarbij op achteruit gaat, terwijl de student met kapitaalkrachtige ouders erbij wint. Een verhoging van het collegeld komt daarmee steeds dichterbij, want met de invoering van het nieuwe stelsel vervalt daarvoor elk beletsel. De CDA-er Lansink deed al een suggestie in welke richting die verhoging moet gaan: "eventueel gekoppeld aan het vak dat men studeert". De aanstaande arts gaat op die manier vele malen meer betalen dan de geschiedenisstudent, wat een énder regeringsstreven in de weg staat: de verlaging van de artsenhonoraria. De dokter zou in dat geval zijn studieschuld niet kunnen afbetalen. Toch is deze invoering van het profijtgebinsel in het hoger onderwijs geen losse flodder van Lansink, verzekerde ons het CDA. Het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven kwam vorig jaar met hetzelfde idee. Maar de minister kan hier nooit zonder meer vóór zijn. Het houdt in, dat arme studenten voor dure studies leningen moeten afsluiten, dat banken zullen kijken naar hun kans op een baan na de studie en dat dus derden een vinger in de pap krijgen bij de toegang naar het hoger onderwijs. Deetman zelf heeft echter de mogelijkheid van volledig ouderonafhankelijke studiefinanciering afgewezen. Dat zou moeten via een particulier studiefonds. "Gebleken is", zei de minister vorige week donderdag in de Kamer, "dat in dit alternatief de toegankelijkheid tot het hoger onderwijs niet kan worden gewaarborgd. Derhalve is dit niet aanvaardbaar." De Partij van de Arbeid veroordeelde tijdens de debatten de bezuinigingen op de studiefinanciering als "ideologisch offensief" tegen de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. De partij kwam met een alternatieve begroting die 140 miljoen voor onderwijs vrijmaakt, waarvan 52,4 miljoen om de besparingen op de studiefinanciering ongedaan te maken. PSP-er Willems vroeg, studerenden net als ande-
Minister Deetman in overleg met kamervoorzitter Dolman over het tijdstip waarop het debat in termijn kan worden voortgezet. (Foto: Bram de Hollander)
Wie van de drie? Het symposium 'Rijk, provincie, gemeente: wie van de drie?'werd vooral een succes door de aanwezigheid van 'grote namen' zoals Van Agt.
Wispelturig stemgedrag Afgelopen week vroeg drs. Paul Gerlach zijn ontslag als voorzitter van de Begrotingscommissie van de Hogeschoolraad terwijl zijn fractie het werk in die commissie opschortte (zie THB 27/01). Gerlach en zijn fractie Onafhankelijk Appèl willen nu op hun stappen terugkeren nadat de fracties uit de raad afgelopen maandag beloofden het werk in commissies en raad beter te syncroniseren. Gerlach CS. waren ontstemd door het wispelturig stemgedrag van andere fracties, vooral toen sommige fracties bij de behandeling van de begroting Restauratieve Voorzieningen anders bleken te stemmen dan afgesproken in de Begrotingscommissie. Onafhankelijk Appèl zal dus toch verder deelnemen aan het commissiewerk en de fractie wil zich volgende maandag beraden over de continuering van het voorzitterschap van Gerlach. "Gelet op de bereidheid van de fracties om hun handelwijze aan te passen en het beroep van de fracties om dat voorzitterschap te continueren zullen wij wel in positieve zin reageren, maar ik heb op dit moment nog niemand van mijn fractie geconsulteerd", aldus de HBCvoorzitter. Dus toch een storm in een glas water? "Nee", zegt Gerlach, "want het is zeer duidelijk afhankelijk geweest van toezeggingen vanuit andere fracties". Hoe kunnen die fracties dat hard maken? "Garanties geven is moeilijk, maar de leden van de commissie hebben zich bereid verklaard om hun in de commissie vertolkte standpunten hard te maken ten opzichte van hun fractie." E.V. re minimumlijders een uitkering van 400 gulden in eens te geven. Beide voorstellen maken vermoedelijk weinig kans op een meerderheid. Van elke twaalf afgestudeerden blijken er twee problemen te hebben met fiet terugbetalen van hun studieschuld. Eén is zelfs niet in staat een cent op tafel te leg9^"-
Lin Tabak/U.P.
•"f