1982 09 17

Tilburgs Hogeschoolblad - 17 september 1982 - jaargang 20 - nummer 3

Hogeschool wijst botte bijl af De universiteiten en tiogeschoien fiebben vorige wee/< via fiun Permanente Planningscommissie (PPC) niet ja en niet nee gezegd tegen de zware bezuinigingsplannen van minister W.J. Deetman. De minister wil 258 miljoen bezuinigen en hij vraagt van de instellingen voorstellen tot opheffing van studierichtingen. De aarzeling van de WO-instellingen moet begrepen worden als een voorzichtige afwijzing van Deetmans aanpak. De Tilburgse Hogeschoolraad wil pas meewerken aan deze 'taakverdeling' tussen de instellingen als eerst een verkenningsrapport over de desbetreffende problematiek heeft gerapporteerd.

Ga er maar aan staan. Kort voor de Tweede Kamer-verkiezingen krijgen de Colleges van Bestuur van de dertien instellingen voor Wetenschappelijk Onderwijs een veertig pagina's tellende nota van de Minister van Onderwijs en Wetenschappen op tafel, waarin hij laat weten dat in 1987 een kwart miljard gulden bezuinigd zal moeten worden. Graag antwoord voor 17 september, anders zal de inmiddels demissionair geworden minister Deetman per 1 maart aanstaande zelf bepalen hoe de bezuinigingsaktie tot stand zal moeten komen. De hele operatie gaat 2500 tot 3000 arbeidsplaatsen kosten. In ieder geval zal een en ander moeten plaatsvinden door taakverdeling

en concentratie van de universiteiten en hogescholen, zoals de titel van de beleidsnota ook aangeeft: "Taakverdeling en concentratie in het wetenschappelijk onderwijs".

Twee dagen nadat de leden van het College van Bestuur van de KHT met rode hoofden (van inspanning) zich hebben beraden over de beleidsnota, komt de Hogeschoolraad in vergadering bijeen om zich uit te spreken over het standpunt van het College van Bestuur, dat neergelegd Is in een notitie.

Dit standpunt van het College is vrijwel hetzelfde als dat van de Permanente Planningscommissie van de Academische Raad, die aan de minister zal voorstellen een verkenningscommissie in te stellen. Het College van Bestuur wil deelnemen aan deze verkenningscommissie, maar wil deze wel beperkt zien tot vijf leden.

Bij de Hogeschoolraad waren er ook rode hoofden, niet zozeer van inspanning alswel van verontwaardiging. Vooral bij de leden van de fraktie "Breed Front", die hun verontwaardiging neerlegden in een motie, waarin letterlijk wordt gezegd dat het bezuinigingsplan van minister Deetman "volstrekt onaanvaardbaar is".

"Breed Front wil dat het College van Bestuur de motie ter kennis brengt van de minister van Onderwijs en Wetenschappen, de voorzitters van de Tweede en Eerste Kamer en de instellingsraden en -besturen van alle overige w.o. instellingen in ons land.

ONAANVAARDBAAR Voordat voorzitter Fr. Teunissen de "Breed Fronf'-motie in stemming kan brengen, wordt door de betreffende fraktie namelijk twee keer om schorsing van de vergadering verzocht voor overleg met anderen. Het resultaat is dat de "Progressieve Studenten Fraktie" met "Breed Front" meegaat, maar eerst na een wijziging van de motie.

Deze wijziging komt er kort en goed op neer dat het "volstrekt onaanvaardbaar" blijft staan, maar de motie hoeft niet onder de ogen worden gebracht van de ministers en de voorzitters van de beide Kamers der Staten-Generaal en ook niet van de andere instellingsraden en besturen.

De demissionaire minister Deetman.

Bovendien wordt in de motie geschrapt dat de KHT geen gevolg mag geven aan de "uitnodiging" van de minister aan de w.o.-instellingen om zelf met voorstellen te komen die tot bezuiniging leiden. Hiervoor komt in de plaats dat aan de ministeriële uitnodiging pas gevolg wordt gegeven als een verkenningscommissie de gehele problematiek heeft onderzocht en gerapporteerd aan de instellingen.

VERKENNING De aangebrachte wijzigingen komen overeen met het standpunt van het College van Bestuur, nl. dat de Permanente Planningscommissie (P.P.C.) van de Academische Raad aan de minister zal voorstellen een verkenningscommissie in te stellen. De PPC komt op 24 september aanstaande bijeen en vanuit Tilburg zal worden voorgesteld dat de verkenningscommissie beperkt zal blijven tot vijf leden.

College van Bestuur-voorzitter mr. van Straaten zei tijdens de vergadering dat het College een kleine verkenningscommissie wil, omdat men niet gelooft in een uitgebreide commissie. Daarom liefst twee mensen van de instellingen uit de Randstad, één van de Rijksinstelling uit de regio, één van een bijzondere instelling en één van een groei-instelling. De heer Van Straaten voegde er aan toe dat vanuit Tilburg een aktieve waarnemingsrol gespeeld z^l moeten worden in de betreffende commissie en niet zozeer aktief, omdat de KHT van het bezuinigingsplan van de minister niet zoveel last zal hebben.

Na de schorsingen van de vergaderingen en het afleggen van - niet bijzondere stemverklaringen, werd de motie van "Breed Front" met vijftien tegen negen stemmen aangenomen.

A.v.d.B

Avondstudenten krijgen betere voorzieningen De Tilburgse Hogeschool wil verbeteringen gaan aanbrengen in de voorzieningen voor deeltijdstudenten. Dat blijkt uit een verzoek van het College van Bestuur aan de commissie technische voorzieningen avondopleidingen om een onderzoek in te stellen naar knelpunten en eventuele oplossingen aan de deeltijdse opleidingen van de KHT. De commissie moet bekijken welke maatregelen er op lange termijn nodig zijn om het de deeltijders meer naar de zin te maken. Zo zullen de openstelling van gebouwen, de rechtspositie van het personeel en de faciliteiten verlening en voorlichting aan studenten in het onderzoek worden betrokken.

De commissie zal vóór november van dit jaar verslag uitbrengen.

8/9

A '

De verzorgingsstaat Lang niet alle facetten van de verzorgingsstaat zijn het waard om in volle teugen beleefd te worden. Vindt prof.

Jacques Stalpers.

Psychotherapie Tussen pil en dans.

Een Tribune door Karel Soudijn.

Arbeidingsverhoudingen theorie en praktijk.

De jongste spruit van Reynaerts en Nagelkerke onder de loep genomen.

De tuindienst Naar een toekomst van nog meer beton en steen?

PERS

MATSERTJES KOLOFON

Uit de universiteitsbladen

ste dichter van de Nederlandse taal- en letterkunde! Over 2000 jaar dan wel!

De bladen staan deze week in het teken van de opening van het akademisch jaar.

Hier en daar een vurig pleidooi, maar wat overheerst is de treurmars, de treurmars van de financieel beknotte Alma Mater. Over de nadagen en de teloorgang van de Nederlandse Universiteit.

seerd". In Den Haag werd het akademisch vakbondsjaar geopend door hoofdbestuurder Verrier van de ambtenarenbond ABVA/KABO. Verrier presenteerde een arbeidsplaatsenplan waarin door herstrukturering van het wetenschappelijk personeel er 3 ó 4000 arbeidsplaatsen bij kunnen komen. Het ambt van hoogleraar moet daarvoor verdwijnen. "De figuur van hoogleraar stamt nog uit de 19e eeuw en is uiterst ondemocratisch".

Folkert Jensma interviewt Drs. Hottentot, een 33-jarige filoloog in de latijnse taal- en letterkunde. Hottentot doet onderzoek naar sex en eros bij Marcus Valerius Martiales (40-104 na Chr.J, volgens sommigen de grootste epigrammendichter van de oudheid. Over zijn 1453 epigrammen en het onderbelichte aspekt van de obscene poëzie daarin. De grote dichter blijkt begonnen te zijn als sinterklaasdichter. "Hij kwam ieder jaar in november met een bundeltje uit. Volgens mij heeft dat te maken met de Saturnalia die van 17 tot 23 december gehouden werden. Dat waren grote feesten waarop de mensen elkaar cadeautjes gaven. In zijn gedichten werd echt gerefereerd aan de verkoopdrukte in die periode". Wat te denken van Toon Hermans als de groot-

TH-BERICHTEN Jos Kester (26), pas afgestudeerd aan de Eindhovense Hogeschool, dankt in de Limburger de Nederlandse belastingbetaler. Op zijn af studeer fuif, die hij "aandeelhoudersvergadering" noemt nodigt hij alle belastingbetalers uit. Hij zal zich daar verantwoorden voor de 2 ton die hij de afgelopen acht jaar mocht ontvangen.

"Dit geld werd onder deskundige leiding omgezet in 150.000 km, 1.500 mensamaaltijden, 12.000koppen koffie, 10.000 glazen bier en het bestuderen van 25.000 bladzijden".

Rond de Heerlense villa Zomerweelde wordt hard gewerkt aan het opstarten van de Open Universiteit. Bij dit nieuwe initiatief kunnen onderwijsvernieuwende ideeën gemakkelijker een ingang vinden dan bij de bestaande instellingen. "We werken per definitie interdisciplinair, ik zou haast zeggen ongedisciplineerd. We willen het woord discipline eigenlijk niet eens meer horen". Als dat maar geen vrijbrief wordt voor lanterfanten. Ik denk dat ik toch maar naar dat feest van Jos ga. Ben toch benieuwd wat die wetenschappers uitvoeren.

Ten slotte een artikel van Tjebbe Westendorp over een groep auteurs uit het Amerikaanse Zuiden, die via manifesten e.d. de agrariese kuituur van het Zuiden trachtten te beschermen tegen de moderniseringskultuur vanuit het Noorden.

Hoewel weinigen uit de studentenpopulatie zich verwant zullen voelen met deze problematiek, is deze Grafiet opnieuw een originele bijdrage, die veel leesbaar en goed werk laat zien.

van de Raad van Europa. Tenslotte en verslag van twee lezingen, t.w. over de OECD en de relatie EEG-Comecon.

Een uiterst gevarieerd aanbod aan internationaal georiënteerde artikelen, degelijk en vooral ekonomies en juridies.

MARE In Leiden werd het akademisch jaar geopend door Cath, voorzitter van het College van Bestuur en prof. van Bueren, voorzitter van de Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid. Met name van Bueren deed enkele opmerkelijke uitspraken en wist daarmee de landelijke pers te halen, onlangs nog in een paginagroot interview met de Volkskrant. Van Bueren pleit voor de instelling van een of twee elite-universiteiten, analoog aan het Amerikaanse systeem, waar alleen de hoogbegaafden zouden worden toegelaten onder regelmatige toetsing. Het onderzoeksbeleid zou in handen moeten komen van een science manager. De W.U.B. (Wet op de Universitaire Bestuurshervorming) moet dan echter wel verdwijnen. "De W.U.B, is .... een sympathieke vergissing, gebaseerd op de veronderstelling dat de universiteit nietelitair zou kunnen worden georgani-

Ander leesvoer GRAFIET De redaktie van GRAFIET heeft het aangedurfd een heel nummer te wijden aan "De Landbouw in de industiële samenleving". Buiten de bekende Boerengroep van Wageningen lijkt er weinig progressief- wetenschappelijke belangstelling voor deze sektor van de maatschappij.

Iedereen krijgt op tijd agrariese produkten op tafel en de landbouw bezit nog steeds het stereotype van een traditionele en weinig veranderende sektor, is de argumentatie van de redaktie voor deze geringe aandacht.

Bart Vink en Hans Munnikhoven gaan in hun artikel 'De landbouw gaat aan vlijt ten onder' in op de problemen van het Nederlandse en Europese landbouwbeleid: overproduktie, beheersing van de produktie en het toekomstige beleid. Mede op basis van gesprekken met diverse deskundigen op dit gebied komen ze tot de konklusie, dat met iets minder vlijt er nog een toekomst bestaat voor de Europese landbouw.

Christiaan Ruppert geeft een historiese schets van de landbouworganisaties van vóór de Tweede Wereldoorlog. Hij laat zien, hoe het overheidsingrijpen in de dertiger jaren bepalend is geweest voor de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie in de landbouw van na deze oorlog.

Will van de Ven gaat in op de selektie van huwelijkspartners in de West-Europese landbouw en welke verstrekkende betekenis dit had in de familierelaties in de landbouw. Ook zegt zij nog het een en ander over de gevolgen van kommercialisering in industrialisering van de landbouw na de 2e W.O. op deze selektie van huwelijkspartners en de overdracht van familiebezit.

Veel poëzie deze keer, nl. van H.H. ter Balkt, die daarbij nogal eens beelden ontleent aan het plattelandsleven, o.a. de opkomst van de bio-industrie en de vertrossing van het boerenleven.

Tilburgs Hogeschoolblad

BLANKO Ook weer opnieuw een gortdroog nummer van BLANKO, het blad van de loteling Letteren. Het wordt alleen wat opgefleurd door enkele eroties aandoende gedichten van Wim Staat. Voor de Letterenstudenten misschien lekker leesvoer over het reilen en zeilen van de propedeuse, vrouwenstudies, didaktiek, tweede fase etc, maar wel slecht verpakt. Vooreen buitenstaander is het geen stimulans het blad te lezen, laat staan te switchen naar Letteren. De redaktie geeft zelf aan, waar het naar toe moet: een tikkeltje meer schwung.

VITE VITE is ook weer uit, het internationaal georiënteerde bulletin voor Tilburgse studenten en afgestudeerden. Veel verenigingsnieuws met daarnaast aandacht voor de aktiviteiten van de wereldbanken m.b.t. de urbanisering in de Derde Wereld. De Europese mededinging in het midden- en kleinbedrijf staat centraal in een artikel van Drs. A.v.d.Heuvel. Het betreft de rijwiel-, tabaks- en boekenbranche.

Hoe het zit met het vrouwenkiesrecht in het Zwitserse kanton Appenzell, vertelt ons Wim Brosse. Ook Wim Kok geeft acte de presence met zijn bijdrage als exvoorzitter van het EVV over de werkgelegenheid in het ekonomies herstel in Europa. 'Turkije en de Raad van Europa' gaat over dejuridiese aspekten van de situatie in Turkije in relatie tot de statuten

LvW

PE STUDENT Dit landelijke maandblad voor studenten in het HBO opent met een primeur. Onlangs nog konden we de nieuwe film van Steven Speilberg, "Poltergeist" nog bewonderen. Erik Fransman bespreekt vanuit Californië de allernieuwste film, getiteld naar de hoofdpersoon E.T. (The Extra-terrestrial), een buitenaards wezen dat door zijn soortgenoten alleen op aarde wordt achtergelaten totdat een klein jongetje hem vindt. Het bouwen van E.T. heeft Spielberg anderhalf miljoen dollar gekost, ".... goedkoop in vergelijking met het salaris van "andere" topacteurs, zoals Marlon Brando. Die kosten driemaal zoveel". Over bezuinigingen in de Amerikaanse Filmindustrie gesproken. "Student" onderzoekt het al dan niet bestaan van discriminatie tussen 'normale' schouwburgbezoekers en houders van een cultureel jongeren paspoort (CJP). Het bestaat. Financiële redenen en vooroordelen ("jeugdig publiek" en "chips geknetter") leiden ertoe dat de kortingen vaak niet in de voorverkoop komen. Er zijn ook verschillen. Zo komen in provinciesteden (Tilburg?) kortingen vaak niet hoger dan 30%. In Amsterdam is dat al gauw 50%. Kleinere theaters doen vaak minder moeilijk over de kortingen dan grotere. Berend Boudewijn direkteur van de Amsterdamse Stadsschouwburg meent een uitzondering te zijn. "Wij zijn de eerste schouwburg geweest die geen enkele onderscheidende regel ten aanzien van cjp's hanteren."

Proefondervindelijk onderzoek ontkracht deze uitspraak.

s e r t j e SI 'Matsertjes* kunnen worden opgegeven bij de tSjÊ redaktie. Tot 30 woorden kosten z e / 5,-; on- |Efl der nummer ƒ 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

Moergestel: te koop, Bungalow 3 si. k., opp. 964 m2 in fraaie woonwijk. Voor inl. tel. 04243-2552.

TE KOOP: Luxe halfvrij staande woning in De Blaak. Hall, w . c , living 5 x 10 m., open keuken, inbouwapparatuur en bijkeuken. Ie verd.: drie grote slaapkamers en badkamer. Garage 1 7 x 3 en 2.65 verwarmd. Tuin 19 m. diep. Pand is verhuurd tot september 1982. Vraagprijs: ƒ245.000,-. Inl.: 676756.

tilburgs hogeschoolblad weekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, ellen nooyen, angela lodder (assistente) medewerkers paul emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, S|ef stoop, klaudie biemans, john versieyen samenstelling redaktieraad prof mr p van seters (voorzitter), drs I koning, dr h van erp, drs j van de net, f. hummelman, m ackermans (adviseur), t nilsen, r geurtsen, a de laaf, drs th schouw officiöle mededelingen buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn redaktie-ad ras/advertenties hogeschooliaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en

662506

intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto-service rien siers landelijk samenwerkingsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hogeschoolblad, utrecht universiteitsblad, thd-nieuws (delft) th-berichten (eindhoven) tht-nieuws (twente) en observant (maastncht) uk (groningen) ku-nieuws (nijmegen) druk drukkerij em de jong bv baarie nassau vormgeving Willem van zoetendaal abonnementen voor niet hogeschoolleden M 5 , - per jaargang

LvW

17 september 1982

Van den Akker.

Laatste jaar Cl F nog open In het akademisch jaar 1979-80 zette de Centrale Interfakulteit Wijsbegeerte van de Hogeschool te Tilburg voor het eerst haar poorten open. Welkom waren studenten met een kandidaatsexamen in een van de wetenschappen die aan de KHT worden beoefend, en met belangstelling voor filosofie, met name voor wetenschapsfilosofie (de zogenaamde 'c-richting').

Na een inhaalprogramma van ongeveer een half jaar konden zij aan de driejarige doktoraalopleiding beginnen, waarin aandacht besteed wordt aan de filosofie van het wetenschapsgebied waarin zij hun kandidaats behaalden. Op dit moment zijn de eerste afstudeerders binnen de ClF in het derde doktoraaljaar aangeland. De informatie in de studiegids 82-83 over dat laatste studiejaar is wel erg onduidelijk. Wouter van Gils ging om opheldering vragen.

Martin van den Akker is reeds een aantal jaren de sekretaris van de Interfakulteit.

Tevens vervult hij de funktie van studieadviseur en Is hij binnen de fakulteit koördinator op verschillende terreinen.

Grijs haar, vriendelijke snor, bril en een uiterst bedachtzame spreekstijl. Ik kondig aan dat ik graag wat beter geïnformeerd wil worden over dat laatste jaar van de filosofiestudie.

In de studiegids 82-83 wordt gesproken over een zogenaamde 'onderwijs of onderzoeksvariant' in liet derde doktoraaljaar. Maar verder wordt niet uitgelegd wat zoiets nu inhoudt, terwijl het toch om een derde deel van het programma (570 van de 1700 uur) gaat. Kunt u dit uitleggen?

Van den Akker: "Je zult me daar een aantal dingen over willen vragen die ik ook niet weet. Ik heb vorige week tegen het bestuur van de fakulteit gezegd dat we daar nu toch werkelijk op zeer korte termijn dringend een aantal dingen aan moeten doen."

"Voor de filosofiestudenten van het sociologisch wetenschapsgebied zijn we aan het bekijken in hoeverre zij, met eventuele bijstellingen, die opleiding tot maatschappijleraar aan de Sociale Fakulteit zouden kunnen doorlopen. Maar, zodra iemand wèl een echte onderwijsbevoegdheid filosofie wil, en nfet voor maatschappijleer, dan zitten we met de vraag wat we met de beschikbare studieruimte moeten doen. Voor die onderzoeksvariant is nog niet uitdrukkelijk vastgesteld wat dat nu precies zou moeten zijn".

Allemaal wel wat laat, of niet?

Van den Akker: "Dat is ook zo. Maar ik denk dat zich hier voor een stuk het feit wreekt dat wij zo'n kleine fakulteit zijn.

Je moet met weinig mensen veel dingen tegelijk doen, zoals de aanpassingen voor de tweefasenstruktuur. Daarbij moet je konstateren dat er wel eens steken vallen".

HBO-bond Tilburg

Examengeld

Een vuist tegen regeringsmaatregelen Sinds 12 mei jl. zijn de studenten van alle hogere beroepsopleidingen in Tilburg vertegenwoordigd in een bond. Deze HBO-bond is voortgekomen uit meer dan een jaar lang actie voeren.

Actie voeren tegen regeringsmaatregelen zoals het invoeren van het collegegeld en de poging tot invoeren van het examengeld. Om in de toekomst sterker te staan tegenover dergelijke maatregelen willen de HBOstudenten zich beter organiseren.

Tilburgs Hogeschoolblad

Was deze situatie van onduidelijkheid niet een beetje te voorzien geweest?

Van den Akker: "In het curriculumrapport (de "blauwdruk" van het CIFstudieprogramma - wvg) is wel aangegeven "die en die weg", maar in een zodanige omschrijving dat je daar niet operationeel mee uit de voeten kunt. En ja, het is te hopen dat het fakulteitsbestuur wel de gelegenheid vindt om het op poten te zetten. Zelfs een beslissing die zou luiden, "we gaan geen nadere invulling geven aan die variant, dit is het", vind ik beter dan het alsmaar laten aanslepen".

Overigens betekent deze situatie van de onvoltooide afstudeer-variant een probleem voor slechts drie studenten. Van de grote hoeveelheid inschrijvers uit 7980 heeft een deel vertraging opgelopen en zijn anderen afgehaakt. De drie die nu aan hun eindfase toe zijn, hebben zich allen verdiept in de filosofie van het ekonomisch wetenschapsgebied. Frans Mahieu is een van hen, momenteel lid van de fakulteitsraad in de Cl.F.: "Het ontbreken van de konkrete invulling van die onderwijs- en onderzoeksvariant is iets

De HBO-bond Tilburg is in mei van dit jaar officieel opgericht. Dit ging gepaard met een grote bijeenkomst annex feest in het KWJ-gebouw. De oprichting van deze bond komt niet zomaar uit de lucht vallen. Het is het gevolg van de steeds onzeker wordende positie waarin studenten, van het WO zowel als van het HBO, zich bevinden. Voor de HBO-studenten was het plan van minister Pais, om alle studerenden collegegeld te laten betalen, aanleiding flink te protesteren. In het hele land werden de koppen bij elkaar gestoken om invoering van dit plan te voorkomen. Het LAC, Landelijk Actiecomité tegen Collegegeld, werd opgericht en in Tilburg werd het ACTC, dat hetzelfde streven had, uit de grond gestampt.

Voor het eerst in de geschiedenis lieten de HBO-ers duidelijk van zich horen. De protesten en demonstraties hadden echter niet het gewenste resultaat. Het collegegeld werd toch ingevoerd.

Vorig jaar lanceerde Van Kemenade het plan om elke HBO-student 100 gulden te laten betalen voordat hij of zij examen mocht gaan doen. Dit was aanleiding voor de tweede reeks acties, en deze keer mét resultaat. De plannen van Van Kemenade zijn (voorlopig) van de baan.

In Tilburg was intussen een vaste groep HBO-ers ontstaan die het er niet bij wilden laten zitten. Vanuit deze groep kwam het initiatief om een bond op te richten die de belangen van de HBOstudenten moest gaan behartigen. De bond heeft nu ongeveer veertig vaste leden die eens in de drie weken samenkomen.

Hoofddoel van de jonge organisatie is de toch al niet rooskleurige positie van de HBO-studenten veilig te stellen en zonodig te verbeteren. Te denken valt daarbij aan huisvesting en faciliteiten zoals sportgelegenheid en andere ontspanningsmogelijkheden. Belangrijk vindt de bond ook de informatieverstrekking aan studenten over de plannen van de regering en de gevolgen daarvan.

Studiefinanciering

waar ik in de fakulteitsraad tpch achterheen wil. Ik heb dat al eerder gedaan, en toen in ieder geval begrepen dat de onderwijsvariant zal worden verzorgd door een centrale instelling op de Hogeschool die er nu nog niet is. Voor de onderzoeksvariant zijn geen duidelijke richtlijnen, maar zoiets lijkt mogelijk realiseerbaar in de vorm van een extra paper of skriptie".

Toch een onzekere situatie.

Mahieu: "Ja, en dat is voor een deel ook wel toe te schrijven aan de tweefasenstruktuur. Die heeft roet in het eten gegooid. De invoering daarvan heeft veel tijd en energie gevraagd, ook van fakulteitsraadsleden. Zelf ben ik er ook veel tijd mee kwijt geraakt".

Mahieu zou zelf graag de onderwijsvariant gedaan hebben, om als leraar te kunnen gaan werken. Overigens vindt hij het moeilijk om vast te stellen hoe je vanuit de Tilburgse Interfakulteit Wijsbegeerte een goede leraar algemene filosofie zou kunnen worden: "Persoonlijk vind ik dat ik te weinig filosofie gehad heb om als leraar algemene filosofie te werken".

Het doktoraal-gedeelte bevat inderdaad niet erg veel kursussen op het vlak van de systematische en historische wijsbegeerte.

Mahieu: "De nadruk ligt meer op toegepaste filosofie, dan in bijvoorbeeld de studie filosofie van de Cl.F. in Amsterdam".

Het ligt in Mahieu zijn bedoeling het komend jaar af te studeren op basis van onderzoek dat hij momenteel met een medestudent in Amsterdam verricht. Wanneer de eerste filosofieleraar zal afstuderen, is volkomen onzeker. Veel zal afhangen van de dadendrang van het fakulteitsbestuur van de CIF. Intussen genieten afstudeer-studenten in de wijsbegeerte wel een tamelijk grote mate van vrijheid. En iedereen weet dat dat lang niet altijd vervelend hoeft te zijn Wouter van Gils

teiten op de kwestie van de studiefinanciering.

Het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen wil een nieuw systeem opzetten. Voor de studerenden ziet dat er niet zo rooskleurig uit. Uit wat tot nu toe gepubliceerd is blijkt dat het nieuwe systeem waarschijnlijk op het plan Klein uit 1974 gegrond zal zijn. ledere student zou een basisbeurs krijgen, veel lager dan de huidige gemiddelde beurs omdat het anders het ministerie teveel kost. Voor de student met de minst draagkrachtige ouders zal er een extra toelage zijn, maar het gros van de studenten zal aanvullend geld bij de bank moeten gaan lenen. Dit moet dan gebeuren d.m.v. rentedragende leningen zodat deze studenten een hoog oplopende schuld zullen krijgen.

De laatste paar maanden is er uit Den Haag niet veel meer over vernomen. Verwacht wordt dat er dit najaar echter uitgewerkte plannen op tafel zullen komen te liggen. De HBO-bond vindt dit een reden temeer om je als student sterk op te stellen.

Voor verdere informatie over de HBObond kun je terecht bij Karen Richter, Watertorenstraat 42 in Tilburg.

K.A.

Momenteel ligt de nadruk van de activi17 septennber 1982

TRIBUNE

Als over honderd jaar de wereld nog bestaat, dan zullen de psychotherapeuten daar uit verdwenen zijn. Wie iets over psychotherapie te weten wil komen, moet dus snel aan het werk.

In veel opzichten is psychotherapie een boeiend en irritant verschijnsel. Eind vorige eeuw werd het vak nog nauwelijks bedreven, al nam een dromer zoals Frederik van Eeden wel eens een patiënt in huis die hij - naar eigen zeggen - met psychotherapie.behandelde. Tot diep in de jaren zestig was het vak vooral een aangelegenheid voor psychiaters. Ergens halverwege de jaren zestig verandert er plotseling iets. In een paar jaar tijds werden de psychiaters overwoekerd door psychologen en door mensen uit aanverwante disciplines. Veel psychologie-studenten kozen klinische psychologie als hoofdvak; binnen die klinische psychologie specialiseerden veel studenten zich weer in de psychotherapie. Dat is nog zo, al lijkt daar weer verandering in te komen.

Er kwamen ook, in korte tijd, bijzonder veel behandelingsvormen op de markt.

Wie nauwkeurig telt, kan vele honderden vormen van psychotherapie onderscheiden. Wie grovere classificaties hanteert, komt op een kleiner aantal uit. Maar binnen de "hoofdvormen" die dan onderscheiden worden, kan men altijd weer honderden varianten in praktijk gebracht zien: daar heb je die veelheid weer terug!

Bij psychotherapie gaan de veranderingen zo snel, dat ik niet geloof in het eeuwige voortbestaan ervan. Over een eeuw wordt er misschien nog wel hulp geboden, maar ik heb geen idee hoe zoiets er tegen die tijd uit zal zien.

De snelle veranderingen zijn buitengewoon vervelend voor financierders, ambtenaren, regelaars. In Nederland is heftig gediscussieerd over de vraag wie zich "psychotherapeut" mag noemen. Het antwoord is nog niet bekend: de belangengroepen bestrijden elkaar nog steeds.

De bezuinigingsdrift in Nederland maakt ook de vraag naar de subsidiëring van psychotherapie actueel. Voor de overheid zou het fraai zijn als psychotherapeutische hulpverlening zich stabiliseerde in een beperkt aantal, eeuwig blijvende vormen. Dan is het gemakkelijk om eens en voor altijd vast te stellen wie geld krijgt, en wie niet.

Het is echter de vraag, of zo'n stabilisering de kwaliteit van de hulpverlening ten goede komt. Misschien wel. Maar met evenveel recht kan verdedigd worden, dat psychotherapie nog lang niet rijp is voor stabilisering. De behandeling van nieuwe groepen cliënten is misschien juist gebaat bij een voortdurende aanpassing en wijziging van de hulpverlening.

Hoe merk je, dat een therapie goed is of niet? Op het eerste gezicht lijkt deze vraag gemakkelijk te beantwoorden.

Psychologen hebben de neiging om eenvoudigweg te roepen: doe een evaluatiestudie waarbij je het effect van een behandeling op langere termijn meet. In de vakliteratuur staan ook verslagen van dergelijke studies. Het gekke is echter, dat de uitkomsten van al dat onderzoek iedere keer weer tot moeizame discussies aanleiding geven. Ook als er "geëvalueerd" wordt, blijkt het helemaal niet gemakkelijk om de kwaliteit van psychotherapeutische hulpverlening eenduidig vast te stellen.

"Kwaliteit van psychotherapie" is een veelduidig begrip dat nauwelijk te definiëren valt. Toch spelen vooronderstellingen over dat begrip een grote rol in discussies die hierboven genoemd zijn.

Overheidsfinanciering, bijvoorbeeld, zal Tilburgs Hogeschoolblad

Psychotherapie tussen pil en dans Deze week vrijdag promoveert Karel Soudijn aan de Universiteit van Amsterdam tot doctor in de sociale wetenschappen. Zijn proefschrift is getiteld: Kwaliteit van psychotherapie: een probleemanalyse. Karel Soudijn is als wetenschappelijk hoofdmedewerker verbonden aan de vakgroep klinische psychologie en psychotherapie van de KHT. In bijgaand artikel vertelt hij op uitnodiging van de redaktie iets over de achtergronden van zijn proefschrift. Doel ervan was meer zicht te krijgen op het meerduidige probleem van de kwaliteit van de hedendaagse psychotherapie. Oftewel, hoe merk je dat een therapie deugt ja of nee?

Karel Soudijn (38): Vooral gezocht naar meningsverschillen.

mede op grond van (impliciete) vooronderstellingen hierover gegeven worden.

Om enige greep te krijgen op dat rare kwaliteitsbegrip heb ik in mijn proefschrift een averechtse weg gevolgd.

Meestal begint een proefschrift met definities van de belangrijkste begrippen. Ik heb mijn begrippen juist niét gedefinieerd, maar ben gaan kijken waarop discussies over psychotherapie vastlopen.

Het is heel aardig om na te gaan waarom deelnemers aan een debat over psychotherapie verbijsterd zijn over het standpunt van de tegenstander. Waar slaat een redelijk debat om in ongenuanceerd verketteren van de tegenpartij? Onderzoek naar de razernij van gesprekspartners heb ik niet diepgaand uitgevoerd (overigens is dat wel een mooie onderwerp voor een vervolg-studie). Ik ben vooral gaan zoeken naar meningsverschillen over de waarde die bepaalde soorten van gegevens zouden hebben voor verbetering van de psychotherapeutische praktijk. Onderzoeksgegevens die de ene auteur heel zinvol vindt, worden door anderen als

waardeloos terzijde geschoven. Dat vind ik nu interessant: waarom gebeurt dat?

Welke argumentaties spelen in de wederzijdse verkettering een rol? Wat maakt het kennelijk moeilijk, om onderzoeksgegevens eenduidig te vertalen in aanbevelingen voor de praktijk van de hulpverlening?

Analyse van argumentaties maakt het mogelijk om een aantal problemen te formuleren die het kennelijk lastig maken om goede psychotherapie in praktijk te brengen. In eerste instantie heb ik een aantal van die problemen op een rijtje gezet, zonder me daarbij sterk te bekommeren over de vraag, of ze wel allemaal helder geformuleerd zijn. Er is wel gezocht naar problemen die kennelijk een mogelijke bron van kwaliteitsverUes bij psychotherapie aanduiden. Ook hier een averechtse weg. Op grond van de gevoerde debatten lijkt het in ieder geval mogelijk om kwaliteit in negatieve zin te omschrijven: allerlei valkuilen voor de hulpverlening lijken via probleemformuleringen aan te duiden.

Wie een verzameling vaag omschreven problemen heeft, kan vervolgens gaan zoeken naar patronen die in deze problemen te herkennen vallen. Dat zoeken brengt dan alweer iets mooier een aantal kenmerken van psychotherapie in beeld.

Lijstjes met problemen zijn ook nog op een andere manier te gebruiken. Je kunt nu gerichter een aantal voorstellen tot verbetering van de praktijk gaan analyseren. Dat heb ik in mijn boek ook gedaan.

Soms lijkt een verbeteringsvoorstel een goede oplossing voor één bepaald probleem te bieden. Door de andere problemen dan óók in de analyse te betrekken, blijkt soms heel onverwacht dat de "oplossing" van het ene probleem een sterker worden van andere problemen impliceert: die andere problemen worden door de "oplossing" dan juist minder goed oplosbaar!

Probleemlijstjes zijn ook heel mooi te gebruiken voor het voeren van gesprekken met echte psychotherapeuten. Vaak zullen therapeuten in gesprekken een soort "beroeps-cliché's" gebruiken. Ze zijn nu eenmaal gewend om steeds maar weer op dezelfde manier over hun eigen werk te denken. De informatieve waarde van een gesprek met een therapeut die zichzelf napraat, is vaak gering. Problemen zoals ik in mijn boek heb geformuleerd, blijken heel bruikbaar om psychotherapeuten er toe te brengen om beroeps-cliché's overboord te zetten. Aan de hand van problemen zijn namelijk allerlei moeilijke momenten in een behandeling bespreekbaar te maken.

Stel dat er bij therapie zoiets speelt als een "zichtbaarheidsprobleem": het is moeilijk om meteen te zien wat het effect is van een toegepaste interventie. Op basis van zo'n zichtbaarheidsprobleem zijn mooie vragen te bedenken, die je aan een therapeut kunt stellen. Sprekend over een bepaalde behandeling kun je bijvoorbeeld opeens aan een therapeut vragen: "Wat zou er gebeurd zijn als je die interventie twee maal zo lang had toegepast?"

Of: "Wat kun je als therapeut doen om er voor te zorgen, dat het te lang toepassen van een interventie geen rampzalige gevolgen heeft?"

In mijn boek rapporteer ik uitgebreid een gesprek met een therapeut die met zo'n "vervelende vragen"-methode (gebaseerd op de verzameling problemen) is lastig gevallen.

Wat goede psychotherapie is, weet ik nog steeds niet. Maar de verschillende probleemanalyses hebben me wel iets verduidelijkt van uiteenlopende denkvormen die in discussies over psychotherapie steeds maar weer tot spraakverwarring leiden. Die denkvormen zijn met metafioren te verhelderen. Aan het ene uiterste staat de opvatting dat psychotherapie net zoiets is als een pil. Wie ergens last van heeft, krijgt zo'n pil toegediend.

Onderzoekers hebben tot taak om steeds sterkere medicijnen te ontwikkelen.

Maar tegenover het idee van psychotherapie als pil staat - als ander uiterste - óók de opvatting dat therapie eigenlijk meer een dans is. De onderzoekers die dansvormen wil ontwikkelen, moet heel anders te werk gaan dan de pillenboer. Tussen pil en dans zijn velerlei nuances aan te brengen. Iets van die nuances heb ik in mijn boek proberen te beschrijven.

Karel Soudijn.

K.A. Soudijn, Kwaliteit van psychotherapie — een probleemanalyse. Boom, Meppel ISaZ. f 33,50.

17 september 1982

u

WERKWAARDIG

Wanneer wij na enig zoeken het fraaie nieuwe tuinhuis betreden is Jan Smolders bezig in de plantenkas. Talrijke soorten bladplanten worden hier gekweekt en gestekt, om vervolgens in bakken geschikt te worden. Deze sierbakken gaan op bestelling naar de vele kamers, zalen en gemeenschappelijke ontspanningsruimten van het Hogeschoolkomplex.

Voorheen werden een groot aantal werkzaamheden van de Tuindienst uitbesteed aan firma's en diensten buiten de Hogeschool. Maar, getuige een groot prikbord vol foto's met kort onderschrift, is hierin veel verandering gekomen. Op het prikbord lezen wij o.a. de volgende teksten, bij de foto's: "gazon maaien", "bladeren opruimen", "grond bemesten", "planten opkweken", "plantenbakken vullen", aanplantingen onderhouden", "klein onderhoud aan het wegdek", "mollen vang e n " , "onderhoud tuingereedschap" Smolders verklaart dat de laatste jaren het takenpakket van de Tuindienst aanzienlijk is toegenomen. Naast het onderhoud van het terrein rondom de Hogeschool, dat door hem geschat wordt op zo'n kleine tien hektare aan oppervlakte, verzorgt deze dienst ook het gazon en de aanplant rondom de Theologische Fakulteit en het gazon bij het sportkompleks.

Vanwege het vele werk dat door de tuinlieden gedaan moet worden, komen bepaalde gedeeltes van het onderhoud onvermijdelijk wel eens tekort. Zo wijst hij ons op de grote hoeveelheid dood hout in het bosgedeelte rondom de voormalige gebouwen D, E en F, en verklaart dat er steeds weinig tijd is voor een gedegen onderhoud van de bossen.

Steen en beton Het gesprek komt op de vele veranderingen waaraan de Hogeschool de laatste jaren onderhevig is. De heer Smolders over de betrokkenheid bij de nieuwbouw en de groenvoorziening rond gebouw S: "Wij zijn bij die planning wel betrokken geweest, maar ik vind het niet leuk wat ze daar van gemaakt hebben. Ik vind het helemaal niet op een tuin lijken. Het is bijna allemaal van steen wat ze daar gemaakt hebben."

Op de vraag of hij nu inzicht heeft in de definitieve situatie rondom de KHTgebouwen, antwoordt hij: "Zowel achter de nieuwbouw als bij het restaurant, richting gebouw A, komt een nieuwe weg. Jammer genoeg zullen daarvoor

Lerarenopleiding bij Hoger Beroepsonderwijs De lerarenopleidingen zullen worden ondergebracht in de Wet op het Hoger Beroepsonderwijs. Dit wordt door de ministers drs. W . J . Deetman (onderwijs en wetenschappen) en drs. J . de Koning (landbouw en visserij) voorgesteld in de memorie van antwoord bij de Wet op het Hoger BeroepsondenA^ijs. De Wet ligt momenteel bij de Tweede Kamer ter behandeling. In de regeringsverklaring van het kabinet Van Agt III werd aangekondigd dat er een aparte wettelijke maatregel voor de lerarenopleidingen zou komen. Deetman en de Koning menen nu dat onderbrenging in de Wet op het HBO de voorkeur verdient boven onderbrenging in een afzonderlijke wet. Binnenkort zal dan ook een nota van wijzigingen uitgebracht worden waarin de benodigde

Tilburgs Hogeschoolblad

Bert Bertens en Jan Smolders in een plantenkas.

De Tuindienst

Steeds meer onkruid wieden en flora iiuitiveren rondom de Hogeschool Negentien jaar geleden trad de heer Van Dun als vaste tuinman in dienst van de Hogeschool. Deze bestond toen nog grotendeels uit gebouw A, gelegen in een zeer bosrijke omgeving. Inmiddels is de heer Van Dun gepensioneerd. De Tuindienst is uitgegroeid tot een team van drie personen, Bert Bertens, Bram Groothuis en Jan Smolders. Met de heren Bertens en Smolders had het THB een gesprek over de enorme uitbreiding van het takenpakket van de Tuindienst, de talrijke nieuwbouwwerkzaamheden van de laatste jaren, de veranderingen in de groenvoorzieningen en het nieuwe tuinhuis bij de Hogeschool. Een gesprek over een toekomst van nog meer beton en steen, en minder planten en bomen rondom de Tilburgse Universiteit.... mooie oude bomen weg moeten. Verder wordt de beplanting bij de vijver gesnoeid en uitgedund, en daarna kort gehouden, omdat het nieuwe kunstwerk bij het water vanaf de weg zichtbaar moet w o r d e n . " Op onze opmerking, dat steeds meer groen lijkt te moeten verdwijnen, reageert Smolders duidelijk bevestigend. Via een kort bezoek aan de

grote werkplaats van het tuinhuis, waar gemotoriseerd- en handtuingereedschap is opgesteld, en via de opslagruimte voor kunstmest, gifstoffen en strooizout, wandelen wij richting gebouw S. Daar is Bert Bertens bezig afval en puin te storten in een container.

Met hem maken we de afspraak om de bouwtekeningen van het Hogeschool-

bepalingen worden opgenomen in de Wet op het HBO. In een eerder stadium is door de Katholieke Leergangen en door de Katholieke Hogeschool al met gemengde gevoelens gereageerd op deze plannen van Deetman en de Koning. De plannen zouden voor de KHT inhouden dat de universitaire lerarenopleidingen voor het vakgebied maatschappijleer en de lerarenopleidingen aan de ekonomische en letterenfakulteit die in voorbereiding zijn, zouden worden overgeheveld naar de Nieuwe Lerarenopleidingen (NLO).

werking die onlangs door Katholieke Leergangen èn Katholieke Hogeschool getekend is, om de samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek te intensiveren. Op deze wijze kan de nagestreefde integrale professionele lerarenopleiding toch zoveel mogelijk benaderd worden, aldus het kommentaar van de Katholieke Leergangen.

Aan de Katholieke Hogeschool reageerde men verbaasd en sprak men van een ommezwaai in het beleid. Immers zojuist is de Wet op de Tweefasenstruktuur van kracht geworden, waarin professionalisering van de universitaire lerarenopleiding - bestemd voor de Tweede Fase van groot belang is.

Bij de Katholieke Leergangen was men daarentegen niet ongerust. Men wees daarbij op de overeenkomst tot samen-

Samenwerking met Eindhoven toegenomen De samenwerking tussen de Katholieke Hogeschool Tilburg en de Technische Hogeschool Eindhoven is in 1981 volgens plan opnieuw toegenomen. Vooral bij de samenwerking in onderzoeksprojekten viel een aanzienlijke groei te konstateren.

Daarnaast zijn bij andere samenwerkingsmogelijkheden belangrijke ontwikkelingen voorbereid en deels al in gang

kompleks te bekijken. Wanneer we de volgende ochtend om half tien zijn kantoortje betreden heeft hij al twee uur werken achter de rug. De blauwdrukken komen op tafel. De omgeving van de Hogeschool zal inderdaad een flink aantal wijzigingen ondergaan. Allereerst wordt de fietsroute doorgetrokken tot aan gebouw A. Dat betekent dat zij dwars over de vijver gaat. Of er wordt een dam over heen gelegd, óf de fietsers gaan over een bruggetje. Een doorn in het oog zijn de voorlopig aangelegde wegen rondom om het restaurant. Volgens Bertens had het wegenplan al klaar moeten zijn vóórdat het restaurant opgeleverd werd: Als het goed is zou er nu nog vöör de winter de beplanting neergezet moeten worden."

De uitbreiding van het Hogeschoolkompleks zal een zwaardere last leggen op de schouders van de drie man sterke Tuindienst.

De tuinaanleg rondom gebouw S bijvoorbeeld, waar vroeger het Wandelbos vrij spel had, neemt veel tijd en aandacht in beslag. Er zijn heggetjes die geknipt moeten worden, er komen meer wegen, er zijn twee binnentuintjes gekreëerd ... en zo komt er eigenlijk steeds meer werk.

Er bestaat wel overleg met tuinarchitekt Buysse, "maar....", zo realiseert de heer Bertens zich, "het kunnen natuurlijk niet altijd alleen je eigen ideëen zijn. Er is altijd een architekt die de plannen uitwerkt en dan is het te hopen dat het een beetje samenspeelt met onze ideëen".

Wanneer de flora rondom de Hogeschool meer gekultiveerd gaat worden verwacht de heer Bertens dat de drie tuinlieden het niet meer kunnen bolwerken; "Dan zal er misschien een mannetje bij moeten of eventueel een aantal werkzaamheden uitbesteed worden ...."'

Wanneer de schaduwen in het kantoortje van de Tuindienst wijken voor het binnenvallend licht van de ochtendzon, blikt hij naar buiten. "Het is wel gezond werken. Eigenlijk zitten wij toch een beetje in een bevoorrechte positie. Als het zomers lekker weer is en je rijdt op een motormaaier rond, of je staat ergens te harken, te schoffelen of kantjes te steken ...., dan is het gewoon heerlijk om in de natuur te werken."

Wouter van Gils Peter Pennartz gezet, aldus het Samenwerkingsorgaan KHT-THE in haar jaarverslag over 1981.

Het Samenwerkingsorgaan stelt zich in de komende periode tot doel om naast de taak van verbreding van de samenwerking tussen beide hogescholen ook steeds de financiële, personele en organisatorische konsekwenties na te gaan. Dit met het oog op de vraag of langs de weg van intensivering van de samenwerking ingespeeld kan worden op komende bezuinigingen.

RECHTZETTING 1 In het THB nr. 2 stond in het artikel "Koopoord Heuvelpoort" dat 25% van de circa veertig beschikbare winkelruimtes bezet is. Dit aantal moet zijn: 25 oftewel 62,5% van de beschikbare winkelruimtes.

RECHTZETTING 2 In het THB nr. 2 werd het stuk over 'ziektekostenverzekeringen voor studenten' ondertekend door Jaap Ellerbroek UK/UP. Ellerbroek werkt echter niet voor de Universiteitskrant Groningen, wel voor het Wagenings Hogeschoolblad. Lees dus WHB/UP.

17 septennber 1982

50.000 studieboeken

op nog geen 5 minuten lopen van de Hogeschool Dat is de ongelofelijke augustus-voorraad van on: studentenboekhandel. Een voonraad die ook overigens het hele jaar door uitstekend is. Zodat u bij ons niet op uw boeken hoeft te wachten!

En erg dichtbij: onder de 5e studentenflat.

Gemakkelijker kan het bijna niet!

tweedehands-boeken Gianotten start nĂź met de in- en verkoop van 2e hands-studieboeken. Laat de studieboeken die u niet meer nodig heeft door ons beoordelen.

Meestal geven wij u eenderde van de nieuwwaarde terug.

N.B. "Start nu" betekent uiteraard dat we nu bezig zijn een voorraad op te bouwen!

boekhandel gianotten b.v. studentenboekhandel Prof. Verbemelaan 20. (Onder de 5e studentenflat).

BOEKEN

In het voorwoord van het onlangs uitgebrachte boek "Arbeidsverhoudingen, theorie en praktijk", wordt gepleit voor een nadere profilering van het studieterrein dat met de term arbeidsverhoudingen wordt aangeduid. Er is sprake van een duidelijke behoefte de bijdragen van uiteenlopende disciplines binnen de maatschappij-wetenschappen onder één noemer te brengen. Dit in tegenstelling tot de situatie waarin deze disciplines ieder op hun eigen meer of minder afgeschermde wijze het bewuste probleemveld definiëren, beschrijven en analyseren.

Arbeidsverhoudingen, theorie en praktijk EEN 'KEURIG' LEERBOEK VAN PROF. REYNAERTS EN DRS. NAGELKERKE

lingen in binnen- en buitenland. Gewezen wordt op de dominantie van de 'systeemvisie' zoals door Dunlop ontwikkeld in zijn boek 'Industrial relations system' (New york, 1958). Via verschillende invalshoeken, aandachtsvelden en analysemodellen wordt de aard en afbakening van het vakgebied gegeven.

Interessant hierbij is het gekonstateerde verschil in gehanteerde terminologie dat terug gaat op het vertrekpunt wetenschap of leer c.q. kennis of kunde. De dynamiek en kompleksiteit van de arbeidsverhoudingen (in feite de werking van meer of minder georganiseerde maatschappelijke krachten en tegenkrachten binnen de sociaal-ekonomische sfeer van de saHet profileren van de 'veelkantige' promenleving) maken het noodzakelijk dat blematiek die de vraagstukken op het gebied van de arbeidsverhoudingen verto- de theorie op een evenwichtige en adekwate wijze afgestemd wordt op de wernen, zal langs twee lijnen plaatsvinden. kelijkheid. Gepleit wordt voor een 'leer Enerzijds door het aksentueren van de interdisciplinaire benaderingswijze en an- der arbeidsverhoudingen' die als kunde (vergelijkbaar met bestuurskunde of bederzijds in de vorm van een benadering die naast beschrijvende elementen vooral drijfskunde) zoveel mogelijk objektiviteit zal moeten nastreven om zowel wetenook theoretische aanzetten wil geven. schappelijk als maatschappelijk relevant Het is deze beginselverklaring die als te kunnen zijn. 'leitmotiv' moet dienen voor een serie leerboeken waarvan het eerste deel nu Hoofdstuk 2 legt het aksent op de arverschenen is. In het voorjaar van 1983 beidsverhoudingen in Nederland door verschijnt deel 2 dat, voortbouwend op een beeld te schetsen van de belangrijkste deze inleidende tekst, belangrijke deelge- partijen binnen het sociaal-ekonomische bieden van de arbeidsverhoudingen zal krachtenveld. Deze partijen zijn voorbehandelen. tdurend gewikkeld in interaktieprocessen die de dynamiek vormen van de arbeidsDe opzet van het boek komt tot uiting in verhouding en deze tevens een 'kleur' getitel en ondertitel; de auteurs geven een ven. Aan de orde komen: de onderneinleiding, een schets en een interpretatie mingen (de mikro-organismen van het van de arbeidsverhoudingen met aansysteem, JB) de werknemers- en werkgedacht voor zowel de theorie als de prakversorganisaties en de overheid. Zoveel tijk. De eerste twee hoofdstukken zijn geschreven door prof. W.H.J. Reynaerts mogelijk worden de definitie, de aard en de funktie van de faktoren aangegeven. en bieden respektievelijk een algemene Vastgesteld wordt dat de onderneming inleiding en een schets van het institutionele patroon van de Nederlandse arbeids- 'vermaatschappelijkt', de vakbonden ontzuilen en de overheid in een dilemma verhoudingen. Hoofdstuk 3 is minder alverzeild raakt doordat zij tegelijkertijd gemeen van karakter en handelt over de boven én naast de partijen staat. spanningsverhoudingen tussen centralisatie en decentralisatie in de Nederlandse Vervolgens wordt ingegaan op de geïnstitutionaliseerde 'spelregels' die de partijen arbeidsverhoudingen. Hier gaat het om binnen de Nederlandse arbeidsverhoueen meer op de praktijk afgestemde anadingen gezamenlijk zijn overeengekolyse waarmee het tweede element uit de men. Deze vinden hun neerslag in wettitel belicht wordt. Als auteur voor dit ten, organen en erkende gedragsregels. hoofdstuk tekent drs. A.G. Nagelkerke.

De regel- en stuurproblemen in de hedenHoewel theorie en praktijk hier door mij wellicht wat al te gortig gescheiden wor- daagse arbeidsverhoudingen worden tot slot voor een belangrijk deel in verband den, draagt de inhoud van hoofdstuk 1 en 2 overduidelijk een theoretisch karak- gebracht met de spanning tussen centraliter. In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de satie en decentralisatie en de daarmee samenhangende dilemma's van besturen en definitie van het onderhavige probleembestuurd worden. veld tegen de achtergrond van ontwikke-

''Deetman schendt belofte Van Kemenade'' De studentenbonden hebben, zoals gebruikelijk, protest aangetekend tegen de, eveneens gebruikelijke, verhoging van het kollegegeld. Als minister Deetman van de Tweede Kamer zijn zin krijgt, zal het kollegegeld in het wetenschappelijk onderwijs volgend jaar stijgen van 750 naar 1026 gulden.

Tilburgs Hogeschoolblad

De studentenbonden wijzen er op dat Deetman de verhoging van het kollegegeld heeft aangekondigd zonder dat er enig uitzicht bestaat op een nieuw systeem van studiefinanciering. In feite heeft Deetman daarmee een toezegging van de vorige minister van onderwijs.

Van Kemenade, ongedaan gemaakt, konstateren de bonden. " M e t de verhoging van het kollegegeld wordt weer een groep gepakt, die vrij weerloos lijkt", verklaart Piet van Diepen van de ASVA. "En dat gebeurt dan zonder na te gaan wat de effekten van die ingreep zijn. Mensen die een beurs heb-

In hoofdstuk 3 wordt deze problematiek in een probleemstelling geformuleerd en wordt tevens een schema geïntroduceerd dat 'beheersingsprocessen' binnen de kollektieve arbeidsverhoudingen gestileerd in beeld brengt. In navolging van Hyman wordt een beheersingsproces gedefinieerd als het aanwenden van taktische en strategische (machts-) middelen binnen het veld van de arbeidsrelaties om te komen tot een gestruktureerde gedragsregulering en koördinatie van de tegen- en medespelers. (Hyman, Industrial relations, a marxist introduction, Londen 1975). Uit het genoemde schema (blz. 109) blijkt dat beheersingsprocessen zich afspelen tussen en binnen organisaties en dat de gerichtheid van deze beheersing verschillende patronen van kollektieve aktie teweeg kan brengen. Het begrip (de-)centralisatie wordt onderscheiden naar 3 dimensies: nivo, bereik en autoriteit of bevoegdheden.

Vermaatschappelijkt In kombinatie met het schema heeft de auteur op deze wijze een ordeningsschema ontwikkeld om de Nederlandse arbeidsverhoudingen te beschrijven en te analyseren. Een historische schets van de situatie zowel voor als na de tweede wereldoorlog mondt uit in een evaluatie van de centralisatietendens aan het eind van de jaren vijftig. De jaren 1960-1970 staan in het teken van de decentralisatie, zoals wordt opgetekend aan de hand van ekonomische, technische en sociaal-kulturele ontwikkelingen. De jaren nó 1970 worden voorgesteld als een periode van heroriëntatie, waarbinnen zich de eerste tekenen van de ekonomische krisis beginnen af te tekenen. Een en ander leidt tot een vergelijk van centralisatie- en decentralisatieprocessen, waarbij de uitkomst niet als eenduidig kan worden aangemerkt.

Zo kent de loonvorming in de loop van de zeventiger jaren mogelijk wat meer vrijheidsgraden, maar de centralistische tendenzen blijven toch overheersen (Zie in dit verband: C.J. Vos, Arbeidsbeleid en arbeidsverhoudingen, een proefschrift over centralisering en fragmentering in ben, komen later weer met een grotere schuld te zitten, terwijl het perspektief op een baan ontbreekt. De studenten zonder beurs, die vaak uit de middengroepen afkomstig zijn, zullen weer een extra baantje moeten nemen om hun studie te bekostigen. Maar met de verkorting van de studieduur wordt het alleen maar moeilijker om er zo'n baantje naast te doen.

Is er wel eens onderzoek gedaan naar de effekten van hogere kollegegelden op de deelname aan het hoger onderwijs? Ed Kerstiëns, studentendekaan in Utrecht: "Bij mijn weten niet. Er is wel eens wat

het arbeidsbeleid. Van Loghum Slaterus, 1982). Het ontstaan van een breuk tussen 'aktieven'en 'niet-aktievert' dient zich als een nieuw probleemveld aan, terwijl in samenhang hiermee de betekenis van de kollektieve sektor als inkomensvormende faktor toeneemt. In feite zijn de patronen van kollektieve aktie gedurende de jaren zestig en zeventig in toenemende mate 'vermaatschappelijkt'. Een groot aantal individuen, groepen en organisaties raakt steeds meer rechtstreeks of indirekt betrokken bij de besluitvorming op het terrein van de arbeidsverhoudingen. (Vergelijk de diskussie over de financiering van de verzorgingsstaat).

Vanuit deze 'vermaatschappelijkte' arbeidsverhoudingen worden zowel centraliserings- als decentraliseringstendenzen voor de nabije toekomst verwacht. Bij het eerste kan gedacht worden aan de rol van de overheid, het internationaliseren van bedrijfsleven en maatschappij en de toepassing van de mikroelektronika. Voor de tweede (en tegengestelde) tendens wordt gewezen op werkzekerheid op ondernemingsnivo, mondigheid en behoefte aan inspraak van betrokkenen en last but not least de fragmentering van de werknemersklasse.

Deze introduktie van een studieterrein dat wel eens omschreven is als 'doorgeschoten journalistiek' kent in zijn tweedeling naar thematiek en benadering een zekere volledigheid. De eerste twee hoofdstukken laten een zorgvuldige, soms wat afgemeten schrijfstijl zien terwijl hoofdstuk 3 wat 'uitbundiger' en hier en daar zelfs wat maniëristisch van toonzetting is. Te weinig aandacht wordt mijns inziens besteed aan machtsprocessen (het ontstaan, gebruik en verlies van macht) en de werking van beleids- en onderhandelingsstrategieën; ook de refiektie op de door de auteurs opgeworpen theoretische noties is aan de magere kant; hoewel de aansluiting tussen beide onderdelen zeer wel herkenbaar is, is er in sommige gevallen sprake van overlapping en zelfs van herhaling (zie de behandeling van de SER, de Stichting van Arbeid en bijvoorbeeld de Ondernemingsraad); het beschrijvend karakter overheerst wat teveel ten koste van de analyse, hetgeen overigens voor een introduktietekst niet ongebruikelijk is. Al met al een 'keurig' boek dat na bestudering doet uitzien naar deel 2.

Joan Baayens

Prof. dr. W.H.J. Reynaerts en drs. A.G. Nagelkerke, ARBEIDSVERHOUDINGEN, THEORIE EN PRAKTIJK, deel 1, 1982, Ing. 244 pag. ^36,50.

natte-vinger-werk gedaan. In '69-'70 heeft de commissie Andriessen gekonstateerd dat verhoging van het kollegegeld geen invloed heeft op de deelname aan het hoger onderwijs, maar dat is dus ai weer een tijdje geleden.

Volgens Kerstiëns blijft het "koffie-dikkijken" "Maar ik kan me goed voorstellen dat mensen door de kumulatie van maatregelen: hoger kollegegeld, extensivering van het onderwijs, dus slechtere studievoorwaarden en dubieuze toekomstmogelijkheden vanwege de tweefasenstruktuur, nu gaan zeggen: aan zo'n avontuur begin ik niet meer".

UP/UU

17 september 1982

De keuze tussen meer oj beter Verder moeten mensen zich bezinnen op de vraag waarin de kwaliteit van het leven bestaat."

Bewoner van Huize Poels Stalpers: "Na de twede wereldoorlog is de welvaart enorm gesteden. De maatschappij blijft zich in samenhang met technologische vernieuwingen voortdurend ontwikkelen. Dat plaatst de mens in vlot tempo voor nieuwe problemen.

Maar zelfs onder druk van het grote aanbod van goederen en diensten behoudt de mens een kritische instelling. En dat blijkt ook wel. Ondanks reklamekampagnes blijken veel produkten geen kommercieel succes. De konsument is nog in staat om duidelijk te maken, dat hij bepaalde produkten kan missen. Manipulatie schuilt niet alleen in de lokroep van reclameboodschappen. Het gevaar van structurele manipulatie zit veeleer in de opmaars van staatsmonopolies. De burger heeft bijvoorbeeld weinig te zeggen over de landelijke organisatie van het onderwijs en de manier waarop belastingsystemen worden ingevoerd. Daar wordt de mens geen uitweg meer gelaten.

Neem nou Tilburg. Je kunt in deze stad niet kiezen tussen verschillende schooltypen. Het is één katholieke pot nat."

"De machtsontplooiing van het ambtelijke apparaat benauwt mij meer dan de opmars van de kommercie. Onder druk van dat dilemma kun je zeggen: schaf de markteconomie maar af en laten we terugkeren naar een stelsel van zelfverzorging. Iedereen kan dan doen waar hij zin in heeft. Ik denk dat zo'n romantische oplossing weinig weerklank zal vinden.

Een tweede mogelijkheid is het invoeren van een centrale autoriteit, die demokratisch heet te zijn en die voorschrijft w a t j e moet doen. Die centrale autoriteit kan de Partij zijn zoals in marxistisch geregeerde landen. Maar die centrale autoriteit kan ook een parlement zijn waarin socialistische meningen de boventoon voeren. Er zijn socialisten die een maatschappijbeeld voor ogen hebben waarin het parlement voor de hele samenleving uitmaakt wat de behoeften van de mens zijn. Maar dat brengt de dood in de pot.

Want hoe kan een elite die in een bijzondere positie verkeert en vanuit die positie redeneert nu weten wat de mensen willen? Behoeften noch welzijn zijn objectief vast te stellen. De mensen moeten zelf een ordening aanbrengen in hun bestaan. Ze moeten zelf een rationele keuze zien te maken uit het ruime aanbod van welvaarts goederen."

LEVENSKUNSTBÜIMIMM Hoe maak je zo'n keuze?

Stalpers: " O p twee manieren. Je moet de markt doorzichtiger maken zodat je kunt achterhalen wanneer je wordt gemanipuleerd. In dat opzicht vervult de konsumentenbond een belangrijke rol.

Tilburgs Hogeschoolblad

Dat klink poëtisch. Wat verstaat U onder kwaliteit van het leven?

Stalpers: "Laat ik vooropstellen, dat het een gelukkige zaak is dat er zoveel keuzemogelijkheden zijn. Dat was vroeger anders. Toen waren de keuzemogelijkheden beperkt en ze waren niet demokratisch bereikbaar. In het huidige tijdsgewricht sta je voor de noodzaak om een duidelijke voorkeur uit te spreken voor levensgebieden waarvoor je een bijzondere belangstelling wilt opbrengen. Vervolgens moet je streven naar verdieping van de gemaakte keuze. Verken dat levensgebied, bouw een stuk deskundigheid op, verdiep je erin en ontwikkel een bereidheid om ook de nadelen van je keuze te dragen. Op die manier krijgt de maatschappij voor jou een voor- èn achtergrond. De voorgrond is datgene waarvoor je belangstelling hebt. De rest van het reusachtige aanbod van goederen en tijdsbestedingsmogelijkheden verschuift gaandeweg naar de achtergrond, het wordt minder belangrijk. Er ontstaat een vanzelfsprekend veld van voorkeuren.

Zodra je dat overziet kun je concreet bouwen aan de kwaliteit van je leven."

U gaat dan wel uit van een mens die een verantwoorde keuze kan maken, die kan zeggen: dit is waardevol voor mij en dat kan ik missen. Maar de konsument in de welvaartsmaatschappij neemt geen genoegen met minder! Erich Fromm typeert heel raak in wat voor een maatschappij we zijn aanbeland. Hij zegt: de wereld is één groot voorwerp van onze eetlust, één grote appel, één volle fles, één gigantische borst.

Stalpers: " J a maar ik vrees dat een leven waarin je alles wilt meemaken op den duur vastloopt. Inderdaad... de wereld is een etalage vol lekkernijen. Je kunt het aanbod niet meer verwerken. Reken maar dat je van die genietingen spoedig je bekomst krijgt. Je moet je juist kritisch afvragen waarom je telkens nieuwe en andere dingen wilt beleven. Je kunt niet aan alles even aktief meedoen. Daar is een mensenleven tekort voor. Mensen zouden eigenlijk toegerust moeten zijn met een radar die hen helpt om uit het overvloedige aanbod van goederen een verantwoorde keuze te d o e n . " Ja precies... Hoe kom ik erachter wat waardevol voor mij is, want dat is toch de functie van de radar waar U net over sprak.

Stalpers: "Ik denk, dat het gezin, de school en de leefgroep daarin een belangrijke rol vervullen. Een sleutelrol speelt ook de pedagogische kracht van het voorbeeld. Het zijn je ouders die je in eerste instantie een struktuur van mogelijkheden laten zien. Als zij keuzes maken waaruit nieuwe interesses ontstaan en relaties groeien met andere mensen dan is dat een eerste begin. Maar uiteindelijk zal zelfkennis een richtsnoer moeten zijn bij het maken van keuzes in je leven. Je moet dus niet alleen weten wat er in de wereld te koop is. Dat wordt ons door de reclame wel duidelijk gemaakt. Je moet vooral weten wie je bent en wat je gezien je mogelijkheden wilt bereikeft."

Maar die zelfkennis doe je op in relatie met anderen. Probleem van onze maatschappij is haar affektieve kaalheid. Veel intieme levensverhoudingen zijn verschraald. Als je de kontaktadvertenties leest in de kranten... kolommen vol eenzaamheid.

Stalpers: "Zeker, er is een geweldige behoefte aan sociaal kontakt. Maar in de industriële maatschappij zijn sociale verbanden die dicht bij de mens stonden verzwakt of zelfs verdwenen. De jeugdbeweging verloor haar aanhang, de kerken liepen leeg en familierelaties werden losser. Wat is er nog over van de talrijke buurtverenigingen van weleer? De gezinsgrootte is teruggelopen en dat ging ten koste van een stuk huiselijke gezelligheid. Ook de kontakten tussen de generaties staan aan verschraling bloot. De nabijheid en het kontakt met bejaarden missen we. Daardoor krijgen we te weinig op het hart gedrukt, dat bejaard zijn ons voorland is en dat ons leven eindig is. Maar wij houden het afgangskarakter van het leven angstvallig verborgen achter de vurige wens om toch maar jong te blijven. Maar je mist verdomd veel als je het volwassen worden alsmaar uitstelt!

Mijn vrouw komt uit een dorp in Suriname waar ouderen en jongeren nog intensief met elkaar omgaan. Het komt voor, dat drie generaties in één huis wonen.

Jongeren zien de realiteit van het ouder worden beter onder ogen en denken nuchter over sterven. Vanuit dat besef van begrensheid kun je je leven inrichten.

Wij missen dat in onze samenleving. Als jongeren nadenken over ouder worden is dat goed voor bejaarden maar het brengt henzelf ook voordeel. De laatste tijd valt er een kentering te bespeuren. Mensen willen weer in groepsverband samenwonen. Het clubleven vertoont weer een opvallende groei. Een dubbel voordeel zit in de opkomst van gespecialiseerde verenigingen.

Stalpers over de 3rzorgingsstaat De voorspoedige o p b o u w van d e i j ï s u m p t i e m a a t s c h a p p e i j i n d e zestiger jaren verbreedde allengs di^room van welvaartsgoederen.

Plotseling k w a m de o m m e k e e D e energiekrisis van de jaren z e v e n t i g m a a k t e d u i d e l i j k , d a t enerf d e g e l i j k g r e n z e n z i j n a a n d e g r o e i . De j a r e n t a c h t i g zijn ingezetiet een e r n s t i g e v e r d i e p i n g v a n d e e k o n o m i s c h e k r i s i s . D e w e l v a a r t r t a a t s c h a p p i j is o p d e t e r u g t o c h t en in de k o r t e levensloop v a n de vzorgingsstaat d i e n e n de eerste o u d e r d o m s v e r s c h i j n s e l e n zichian. Een i n t e r v i e w o v e r d e v e r z o r g i n g s s t a a t e n z i j n fnwnazige n e t w e r k v a n w e l z i j n s v o o r z i e n i n g e n m e t P r o f . r. J a c q u e s A . S t a l p e r s . H i j is hoogleraar a g o l o g i e , de wetekchap die de h e d e n d a a g s e m a a t s c h a p p e l i j k e v r a a g s t u k k e n i e s t u d e e r t . S t a l p e r s Is g e e n pessimist, maar w i j moeten, indt hij, w e e r bereid zijn v e r a n t w o o r d e l i j k h e d e n v o o r elkar t e d r a g e n . D e m e n s i n d e w e l v a a r t s m a a t s c h a p p i j m o e t kiezi. Zonder de leidraad v a n een w e l o v e r w o g e n k e u z e l o o p t j e levenrast. S t a l p e r s d e n k t n i e t r e c h t s , m a a r r e d e n e e r t o o k n i e t l i n k s . Hijs v e e l e e r ' m i d d e n v e l d e r ' . H e t beginsel, d a t je w e l z i j n m o e t make m e t elkaar v o r m t de g r o n d s l a g v a n zijn 'speancept'.

door HENl ZOMER

Ze verruimen niet alleen de mogelijkheden tot sociaal contact maar bieden ook de mogelijkheid om inhoudelijk met een sport of hobby bezig te zijn. die ontwikkelingen kunnen leiden tot herstel van nabije verantwoordelijkheden."

Maar welzijn ervaar je niet alleen thuis.

Veel werkverhoudingen vertonen een ernstige graad van verzuring. Mensen verlangen wel naar kollegialiteit, behulpzaamheid en stimulerende kontakten.

Maar ze komen de drempel niet over en veel werkrelaties lopen stuk op wedijver, stress en konflikt.

Stalpers: "Maar uit onderzoekingen onder andere door het IVA blijkt toch geen afnemende tendens tot plezier in het werk. Het tegendeel is het geval. Ook het leefsituatieonderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat zien, dat een verrassend groot aantal mensen tevreden is met het werk wat ze doen."

Dat kunnen die onderzoekers nu welzeggen, maar het aantal mensen dat een beroep moet doen op de V\/AO en AAV\/is sterk gestegen. Uit het zelfde leefsituatieonderzoek blijkt, dat werklozen en WAO-ers hun situatie als hoogst ongelukkig ervaren. En wat de werkloosheid betreft dat is een gevaar waar steeds meer mensen rekening mee moeten houden.

Stalpers: "De meeste werkenden zijn nogal tevreden met hun inkomen, de arbeidsomstandigheden en de sociale kontakten op hun werk. Ze zien in, dat ze er in vergelijking met vroeger op vooruit zijn gegaan. De tevredenheid hangt verder samen met een realistische kijk op het werk. Mensen zijn kontent omdat ze de middelen missen om het ervaren ongerief in het werk snel op te lossen. Ze zien eveneens in, dat ook anderen de middelen niet hebben om de problemen in een handomdraai uit de wereld te helpen. Dat

Prof. Sows: De machtsontplooiing van het ambtelijke a|9a>at benauwt mij meer dan de opmars van de ltoin«rcie.

1 ^

alles neemt niet weg, dat er ook in werkverhoudingen veel voor verbetering vatbaar is. Meer zeggenschap zodat werkenden in kleinere werkeenheden gezamenlijk afspraken kunnen maken over de inhoud van de taken en de arbeidsomstandigheden. Een werksituatie die je zelf mede kunt ontwikkelen aanvaard je gemakkelijker ook al loopt het niet van een leien dakje en zijn er, zo nu en dan, tegenslagen te inkasseren."

VERZORGINGSSTAAT» Bijna onvermijdelijk komen we te spreken over de verzorgingsstaat. Stalpers heeft kritiek op de wijze waarop in ons land de verzorgingsstaat in ingevoerd en uitgebouwd. Zelfzorg en verantwoordelijkheid voor elkaar zijn verzwakt. Het zorgen en verzorgen is gecentraliseerd in een bureaucratisch systeem. De welzijnssektor, de gezondheidszorg en het schoolwezen zijn in een uniform keurslijf gedrongen.

Vervolgens viel het stelsel ten prooi aan bureaukratische verstarring en schaalvergroting. Stalpers: "Over de wezenlijke 17septennber 1982

<enmerken van de verzorgingsstaat kunnen de mensen geen voorkeur meer uitspreken. Hun plannen en wensen komen sr nog meer aan te pas." k zeg tegen Stalpers, dat er ook sprake s van een toenemende professionaliseing. Het is allemaal te technisch, te ingevikkeld geworden. En dan zit er nog een iddertje onder het gras. De welzijnssecor schept eerst een aanbod van voorzielingen om zo een vraag naar welzijnsliensten uit te lokken. Om haar groei veiig te stellen boren welzijnsorganisaties 'ia welzijnsmai1<teting nieuwe doelgroe)en aan. Maatschappelijke problemen 'oals werkloosheid, de toenemende ar)eidsongeschiktheid en het onvermogen )m vreedzaam met elkaar om te gaan «orden vertaald tot welzijnsproblemen, ïaarvoor moeten dan weer dure individujte oplossingen worden gezocht. Politiek inks vreest, dat kritiek op de welzijnssecor koren op de molen is van rechts die Ie kans grijpt om de kollektieve sektor door bezuinigingen uit te hollen. Kollektieve financiering gold eens als vrucht /an saamhorigheid tussen sterken en Ewakken. Thans klaagt men over gedwongen solidariteit.

Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

Stalpers luisterend... nuttigt de laatste koffie uit het plastic bekertje. Terwijl hij het bekertje neerzet drukt hij de randen tegen elkaar.

Stalpers: ,,Niet alleen liberaal konservatieven die de klok willen terugdraaien uiten kritiek op de verzorgingsstaat. De verzorgingsstaat staat ook in socialistische kringen ter diskussie. Er is in de loop der tijd zoveel onmondigheid ontstaan bij de burgers in dit land. De bereidheid om zelf initiatieven te nemen om gerezen problemen op te lossen is behoorlijk weggekwijnd. Vergeet niet, dat de financiering van de verzorgingsstaat veel geld bij mensen wegzuigt. Je beschikt dus over minder middelen om ingeval van nood de eerste tegenslagen op te vangen. Maar in Nederland roepen we maar: overheid los onze problemen op! Vader Staat moet het geld èn de professionals beschikbaar stellen en je bent dan ook nog wel bereid om zelf die professional te worden. Het roer moet om. We moeten bereid zijn om verantwoordelijkheden op te nemen voor elkaar en niet via de lange omweg van de bureaucratie. Uniforme systemen op het terrein van welzijn, verzorging en onderwijs moeten meer variatie toelaten. Verder is het nodig om grootschaligheid af te wisselen met kleinschalige initiatieven.

Maar mijn kritiek reikt verder. Een samenleving die verantwoordelijkheden bij mensen weghaalt misdoet ten aanzien van de mogelijkheden tot welzijn. Politieke partijen of vakbonden die voortdurend hameren op de ontoereikendheid van inkomens en het haalbare bepleiten los van het reële nemen welzijn weg. Als de FNV klaagt over het lot van de laagste inkomens en weigert om erbij te zeggen dat 80 procent van die inkomens tweede inkomens zijn dan roept de FNV onbehagen op. Natuurlijk zijn er droevige gevallen van huishoudens die de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen. Maar je moet je wel afvragen of dat uitzonderingen zijn of dat het gevallen betreft die naar kernproblemen van onze maatschappij verwijzen. Veel mensen zijn niet tevreden met de huidige situatie maar ze verwachten de oplossing niet van de FNV. Ze zeggen hun lidmaatschap op. Zo realistisch zijn de mensen. Gelukkig zeggen ze niet allemaal hun lidmaatschap o p . "

PARADOXi^^HHii^.

Het akademisch jaar is pas begonnen.

Veel jonge mensen zijn - zeilen bol van hoge verwachtingen - aan een studie begonnen. De werkloosheid onder akademici neemt toe. Het aantal werkloze HBO-ers schiet ver voorbij het aantal van 35.000. Een raad kunt U deze studenten niet meer geven namelijk: bezint eer ge begint want ze zijn al met hun studie begonnen. ..

Stalpers: "Door de voortgaande automatisering zijn we in staat om met minder mensen dezelfde hoeveelheid goederen voort te brengen. Zo beschouwd leidt het voortschrijden van de techniek tot meer vrije tijd. Maar degenen die daarvan de vruchten plukken zijn werkloos. Dat is een paradox.

Toch ben ik niet pessimistisch. De mens is zo'n vat van ellende en tegelijkertijd zo'n onuitputtelijke bron van fantasie dat er nog genoeg arbeid te doen blijft. Dat werk is wellicht interessanter dan het vele routinewerk dat we nu moeten opknappen. Ik heb eens kennis kunnen maken met primitieve samenlevingen van bosnegers en indianen. Ga je uit van onze maatstaven dan hebben die mensen

weinig werk. Maar ze zijn wel de hele dag nuttig bezig. Ze vertellen verhalen en zijn geconcentreerd op handwerk. Het leven gaat aan hen niet gedachtenloos voorbij.

Integendeel: deze mensen laten ons zien hoe eindeloos veel we met elkaar kunnen doen.

Verder liggen er nog grote opgaven waar je aan kunt werken. De aarde voor uitputting behoeden en het tegengaan van milieuvervuiling. Kortom: het verhinderen van een deel van de ellende die dreigt. Positieve opgaven zijn het werken voor de vrede en het experimenteren en opbouwen van samenlevingsvoririen met een hechtere solidariteit die directe verantwoordelijkheden voor gezin, buurt en gemeenschap nieuw leven inblaast.

Dat zijn de opgaven van vandaag nog afgezien van het dichten van de kloof tussen rijk en arm en het gevecht tegen de geruisloze katastrofe van de honger. Bij dit alles plaats ik een noot. Mijn suggesties zijn slechts praktisch op lange termijn maar onpraktisch voor de dag van morgen. Op korte termijn raad ik mensen aan om aan de slag te blijven.

Als je geen betaald werk kunt krijgen probeer dan onbetaald ergens binnen te komen. Zorg datje een gestruktureerde dag hebt en dat er mensen zijn waar je bijhoort. Want het is in de dagelijkse omgang met elkaar - die een enigszins noodzakelijk karakter draagt - waarin het menselijke zich voltrekt."

Maar mensen met een uitkering mogen niet zomaar ergens gaan werken. Ze moeten zich - zoals het heet - beschikbaar houden voor de arbeidsmarkt.

Stalpers: "Ook na het overwinnen van de ekonomische krisis is volledige werkgelegenheid, per man of vrouw 40 uur per week aan de slag, niet meer mogelijk. Wij moeten streven naar herverdeling van het nog beschikbare werk. Nu moet je met lede ogen aanzien, dat werkenden door gebrek aan middelen uit nuttige funkties worden gestoten. Deze mensen zouden voor hun uitkering best nuttig werk kunnen blijven doen. Maar op grond van de huidige bepalingen mogen ze niet werken. Ze zijn verplicht om een baan tegen een volwaardig salaris te aanvaarden. Er is in dit land een perverse situatie aan het ontstaan. Terwijl de werkloosheid toeneemt blijven allerhande nuttige taken liggen. Musea moeten hun deuren sluiten en bibliotheken krimpen hun openingstijden in bij gebrek aan personeel. De service aan het publiek valt weg en kostbare kunstkollekties hangen in lege expositiezalen. Wat een verkwisting! In het buurt- en clubhuiswerk kun je nog een beroep doen op vrijwilligers maar in andere sectoren komen de aktiviteiten geheel stil te liggen. De wereld op zijn k o p ! "

MISREKENINGEN. Heeft het de regeerders niet ontbroken aan het vermogen om vooruit te zien? De zestiger jaren stonden in het teken van het grote geven. Politici, captains of industry en vakbondsbestuurders beloofden ons de welvaartsmaatschappij.

De energiekrisis van de jaren zeventig bracht de ommekeer. De jaren 80 staan in het teken van het grote nemen. Nu komen ze op de proppen met bezuinigingsscenario's en matigingsplannen.

Welvaartsstaat Stalpers: ,,Maar er zijn ook misrekeningen in het spel. Zo'n man als Polak die voortdurend beweerde dat het nationale inkomen om de veertien jaar zou verdubbelen schiep een beeld van 'alles kan'. Hij extrapoleerde alles wat er in een laboratorium werd ontdekt, of in het brein van een uitvinder of politikus aan voortuigangsgeloof opflitste. Je suggereert daarmee, dat middelen nooit uitgeput zullen raken. Je verzwakt zo de bereidheid tot uitgestelde behoeftebevrediging. Door het nemen van kredieten nemen de mensen juist een voorschot op hun i n k o m e n s o n t w i k k e l i n g . Verder dachten velen: voor de problemen van vandaag vinden wetenschappers morgen wel een oplossing. Gaandeweg word je irreëel ten aanzien van je middelen. Elke rimpeling van ongemak wordt vertaald in een dingende nood als je geen grenzen stelt aan je middelen. Ik denk, dat je mensen op die manier ongelukkig maakt want je neemt met geen enkele beperking in je leven nog genoegen. Het besef van grenzen ook al zijn ze verschuifbaar is belangrijk voor het geluk."

Dat vooruitgangsgeloof dreigt een tweede afknapper op te leveren. Om de gehavende ekonomie door het dal van de crisis te duwen, grijpen de bestuurders naar technologische pillen.

Automatisering moet, innovatie moet, robottisering moet... Maar die technokratische sjablonen ervaren velen als uiterst bedreigend.

Stalpers: " I n de middeleeuwen kende men de deugd van het langzaam veranderen. Die deugd beoefenen wij niet meer. Maar de nostalgie die je terugdrijft in de armen van grootmoederstijd zie ik toch ook niet zitten. De ambachtelijkheid van weleer heeft plaatsgemaakt voor de hedendaagse technologie en grootschaligheid. Als je voor een massamaatschappij voorzieningen moet treffen ontkom je toch niet aan het produktievermogen van de moderne technologie in grootschalige bedrijven. Maar dat wil niet zeggen, dat je de grootschaligheid ook kritiekloos in alle levensgebieden kunt invoeren. Dat leidt tot verschraling.

Dan schep je een situatie waarin je mensen als nummer behandelt en dat roept op den duur zoveel agressie op, dat je kunt spreken van een maatschappelijk onnut systeem. Een wrang voorbeeld is het postcodesysteem. Het adresseren van brieven dwingt je telkens weer tot het opzoeken, opschrijven en kontroleren van postcodes. De maatschappelijke

vervolg op pagina 11 17 s e p t e m b e r 1982

op mondiaal niveau neemt Peat Marv/ick International (PMI) een toonaangevende plaats in op het gebied van de accountancy, belasting- en organisatje-cdviezen.

Wereldwijd telt de organisatie 24.000 medewerkers en 300 vestigingen in 80 landen. Het omzetniveau heeft de 2 miljard gulden bereikt In Nederland is PMI vertegenwoordigd door Peat Marwick Nederland met vestigingen in Amsterdam, Arnhem en Den Haag en 150 medewerkers in totaal.

Onze praktijk weerspiegelt het internationale karakter van Peat Marwick Nederland: niet alleen het aantal Nederlandse cliënten groeit snel, ook de dienstverlening aan de Nederlandse vestigingen van Amerikaanse, Japanse, Rritse en andere Europese cliënten expandeert sterk.

JONGE BEDRIJFSECONOMEN

Peat Marwick Nederland voert een actief en progressief promotiebeleid. Dat is niet alleen een filosofie, ook door de aanhoudende groei wordt dit beleid venA/ezenlijkt. Daardoor kan met zekere regelmaat een nieuw aantal mensen aan een voorspoedige carrière beginnen.

Deze gelegenheid doet zich nu voor op onze kantoren in Amsterdam, Arnhem en Den hiaag.

Omdat Peat Manvvick Nederland doorstuderen noodzakelijk acht, bestaan er goede studle-facllltelten, waaronder doorbetaald studieverlof Verder Is er een uitgebreid intern opleidingsprogramma, dat o.a. internationaal (Londen en Parijs) wordt georganiseerd.

Het volgen van interne en externe specialistische cursussen wordt sterk aangemoedigd.

De eerste twee jaren zult u bij Peat Marwick Nederland onder de verantwoordelijkheid van een manager controle-onderzoeken voorbereiden en uitvoeren. Na twee jaar zult u in staat zijn deze projecten onder eigen verantwoordelijkheid afte wikkelen.

De sollicitatieprocedure wordt gekenmerkt door de voortvarendheid die Peat Marwick Nederland eigen is.

Na een oriënterend onderhoud krijgt u de gelegenheid om met toekomstige collega's van gedachten te wisselen over een carrière bij Peat Marwick Nederland.

Bij blijvende wederzijdse belangstelling kan de sollicitatie binnen enkele weken afgerond zijn.

Bij Peat ManA/ick Nederland wordt hard gewerkt en heersen zeer uitgesproken opvattingen over hoe dat werk dient te worden uitgevoerd. U bent bij Peat Marwick Nederland op uw plaats als u niet alleen zelfstandig kunt werken, maar ook met een grote mate van zelfbewustheid kunt optreden. Het spreekt vanzelf dat ook representativiteit een voorwaarde is. Het werk is veeleisend en u zult met elkaar snel afwisselende problemen van grote diversiteit te maken krijgen. Bent u ambitieus genoeg om dat als een uitdaging te zien, dan bent u van een goede carrière bij Peat Marwick Nederland in principe verzekerd.

Voor meer informatie en het maken van afspraken kunt u contact opnemen met de heer H. van Diejie in het kantoor Arnhem, tel.: 085-513515 (na kantooruren: 055- 333458) of de heer H.G. Krekel in het kantoor Den Haag, tel.: 070-472511 (na kantooruren: 078-194071).

Tegenover dit niet geringe eisenpakket staan niet alleen voorspoedige vooruitzichten, maar staat ook een inkomen dat evenals de secundaire arbeidsvoorwaarden uitstekend is.

Peat Marwick Nederland

Laan van Nieuw Oost-lndie 127, 2593 BM Den Haag; Herengracht 566, 1017 CH Amsterdam; Eusebiusbuitensingel 3, 6828 HS Arnhem.

MEMO

vervolg van pagina 9

Het vooruitgangsgeloof nadelen v a n het p o s t c o d e - s y s t e e m o v e r t r e f f e n het e f f i c i e n c y v o o r d e e l v a n de P T T Het f e i t , d a t een i n n o v a t i e d o e l m a t i g o o g t r e c h t v a a r d i g t n o g niet de i n v o e r i n g ervan Een i n n o v a t i e m o e t meerw a a r d e b r e n g e n in het leven v a n m e n -

sen H e t g a a t o m het t o t s t a n d b r e n g e n v a n een beheersbare t e c h n o l o g i e die d e menselijke w a a r d i g h e i d e e r b i e d i g t Alleen d a n k u n n e n m e n s e n w e e r m e t liefde naar de i n d u s t r i e kijken en w a a r d e r i n g o p b r e n g e n v o o r de i n n o v a t i e s die i n dustriële p r o d u k t i e s v o o r t b r e n g e n " Maar kun je welzijn dan ooit verwerkelijken?

Sta/pers J e k u n t het w e l z i j n v e r g r o t e n

door concrete maatregelen te nemen Geef m e n s e n de kans o m te m u s i c e r e n , o m deel t e n e m e n aan b e e l d e n d e v o r m i n g , s c h e p m o g e l i j k h e d e n v o o r bejaar-' d e n e n v e r g r o o t de i n b r e n g v a n b u r g e r s aan de politieke b e s l u i t v o r m i n g Maar w e l z i j n h e e f t o o k veel t e m a k e n m e t de v e r w a c h t i n g e n die je k o e s t e r t en v o o r a l o o k m e t de v e r h o u d i n g t u s s e n die ver w a c h t i n g e n en de v e r v u l l i n g e r v a n In laatste i n s t a n t i e is het in het d e n k e n en

Wewi

Sport

W E T E N S C H A P S W I N K E L V R A A G T ONDERZOEK(ST)ERS EN VRiJWILLIG(ST)ERS

Schaatsen. Ook voor schaatslief hebbers bestaat de mogelijkheid hun favoriete sport te beoefenen Droog training deze vindt gedurende het gehele jaar plaats, o I v B Kaper Elke woensdagmiddag wordt er getraind in de Warande Verzameld wordt er om 17 45 uur bij de spoor wegovergang aan de Zwartvense weg IJstraining deze begint in de week van 18 okt en gaat door tot eind maart Plaats van de training is de kunstijsbaan m Eindhoven De kosten van de ijatraining bedragen f 75 — hierin zijn de reiskosten niet opgenomen leder moet namelijk voor zijn eigen vervoer naar en van Eindhoven zorgen De tijden van de ijstrainingen zijn als volgt maanda gavond van 21 00 23 00 uur, zater dag van 9 00 10 30 uur zondag van 8 00 10 30 uur Ook deze trainingen zijn o I V B Kaper De schaatstrai ningen zijn toegankelijk voor zowel studenten als Hogeschoolpersoneel

Ook het komende studiejaar wil de wetenschapswinkel haar activiteiten voortzetten Een voorwaarde daarvoor is dat er voldoende mensen bereid zijn zich in te zetten voor het werk Naast de betaalde krachten die bij de win kei in dienst zijn blijven in de toekomst vrijwilligers een noodzaak voor de winkel Van de vrijwilligers wordt verwacht dat zij bereid zijn de tweewekelijkse vergaderingen regelmatig te bezoeken en dat zij zich inzetten bij het be middelen van binnengekomen vragen en het begeleiden van lopende onder zoeken De binnenkomende vragen zijn afkomstig van 'kansarme groepen waarvoor de wetenschapswinkel werkt Groepen waarvoor wij tot nu toe o a hebben gewerkt zijn Buro Kleinschalig Werk, Vrijwilligerscentrale, Huize Poels, informatiecentrum voor werknemers, wijkcentrum 't Sant, Eindho vens Informatie- en Documentatiecentrum Wij proberen studenten en/of wetenschappelijk medewerkers te vinden die het voor de beantwoording van de vraag benodigde onderzoek willen vernchten Dit gebeurt dan vaak in de vorm van een scriptie of afstudeerwerk als het studenten betreft en door inpassing in het onderzoeksprogramma van wetenschappelijk medewerkers Hierbij vermelden we enkele vragen waarvoor w e onderzoekers zoeken EDIC (Eindhovens Documentatie en Informatie Centrum) D Het EDIC wil informatie verzamelen over de inhoud van Philips op de reproductieve sektor (ontspanning, woningbouw, gezondheidszorg, studie mogelijkheden etc ) Met deze informatie als basis wil men een krant samenstellen die verspreid zal worden onder mensen in het middelbaar onderwijs, LTS en, vormingscentra, werkende jongeren organisaties en onder Philips werknemers Op het gebied van de woningbouw is er al onderzoek gedaan naar de directe invloed van Philips op woningbouwcoorporaties In het vervolg van het onderzoek, waarvoor men nog mensen zoekt, zouden er interviews gehouden moeten worden met bewoners van die panden om na te gaan wat het concreet voor hen betekent Voor het onderzoek in de onderwijssector moet de relatie tussen Philips ener zijds en M T S / L T S anderzijds nog onderzocht worden Stichting Jeugd en Gezin Eindhoven D De stichting houdt zich vooral bezig met de justitiële kinderbescherming, d w z dat ZIJ zorgen voor begeleiding van ouders en kinderen Naast dit werk verricht de Stichting vrij veel advieswerk De adviezen worden gegeven aan b V onderwijzers, algemeen maatschappelijk werkers, kinderen/ouders, kinderpolitie, etc , die mensen die in moeilijke situatie verkeren doorsturen naar de stichting Het onderzoek waar de Stichting nu om vraagt is om eens op een rijtje te zetten hoe zij nu precies hulp aanbieden zodat die methodiek van hun advieswerk kan worden doorgegeven aan die instanties die tot nu toe geen andere mogelijkheid zien dan maar naar de Stichting te ven^fijzen Dit omdat de Stichting toch vaak het idee heeft dat de andere instanties eigenlijk zelf best de oplossing in bepaalde situaties zouden kunnen aangeven Sa menvattend verwacht de stichting een verslag waaruit blijkt of zij specifieke methoden c q attitudes hanteren welke dat zijn en hoe ze overdraagbaar zijn aan anderen Wijkwerkburo " W e s t W e r k t " D Het pas opgerichte wijkwerkburo " W e s t W e r k t " wil een bijdrage leveren aan de vermindering van de werkloosheid en de gevolgen van werkloosheid zoals die zich ook op wijkniveau manifesteert Naast het opzetten van een vrijwilligersvakaturebank, kursussen, informatie en voorlichting, een bedrijfsruimte archief en een broedplaats wil men met behulp van een wij kwerkmarktonderzoek komen tot een inventarisatie van mogelijke vormen van werk Een broedplaats biedt de mogelijkheid aan potentiële baanloze on dernemers voor gewenning aan het ondernemersschap samen met anderen en onder begeleiding Om erachter te komen of ideeën voor nieuwe bedrijfjes bruikbaar zijn zal de huidige voorzieningenstruktuur doorgelicht moeten worden en onderzocht moeten worden of nieuwe ambachtelijk-industriele be drijfjes haalbaar zijn Bijstandsgroep 'buurtraad de Nachtegaal' D De bijstandgroep wil graag dat er onderzoek wordt verricht naar de vraag of mensen met een minimumloon of -uitkenng met onder het bestaansminimum leven Begin jaren '70 is zo'n bestaansminimum gedefinieerd, maar sindsdien zijn de prijzen van het "minimumpakket" harder gestegen dan de uitkenngen en lonen Het doel van het onderzoek is om met de verkregen harde cijfers druk uit te oefenen op de plaatselijke en landelijke politiek Energiewerkplaats " Z o n n e w i n d " D De energiewerkplaats, ondergebracht in een pand aan de Piushaven, wil zich gaan bezighouden met het ontwerpen, produceren, testen en plaatsen van windmolens De windmolens moeten geschikt zijn voor electnciteitsopwekking voor particulieren en/of instellingen Men vraagt om een onderzoek waarbij de omvang van de potentiële markt voor hun molen wordt vastgesteld Heb je belangstelling om of als vrijwillig(st)er bij de wetenschapswinkel te komen of je op een van bovenstaande vragen te storten neem dan contact op met ons W e zijn bereikbaar op kamer 8 206, tel 662645

Turnen en trampolinespringen: heb je hier belangstelling voor, dan kun je daarvoor terecht op de dinsda gavond van 18 00 19 30 uur in de sportzaal van de st Maartenschool tegenover de sporthal De turn en trampolinesprmgentraining vindt plaats o 1 V J Vermeulen De na druk ligt bij deze training op het tram polinespnngen Atletiek: zaterdag 2 okt Pheidippidesloop in Utrecht Je kunt hier nog steeds voor inschrijven op de inte kenlijst in de sporthal Doe een keer mee en proef de sfeer van zo n gezel lig loopevenement De bosloop trainingen zijn elke dinsdag en don derdag om 15 30 uur, vertrek vanaf de sporthal Korfbal en softball: Heb je interes se voor (een van) deze sporten, schrijf dan in op de intekenlijst in de sporthal Wanneer er voldoende be langstelling bestaat, zullen er voor deze sporten verenigingen opgericht worden Wielrennen: 23 september Hoge schoolkampioenschappen Wielren nen 1982 Nadere informatie bij Paul Koonen, Prof Verbernelaan 30, tel 671987

Studenten OLOF De kennismakmgspenode van Olof is dinsdag j I beëindigd Voor geinte resseerden blijft echter t m het 11de lustrum van Olof (25 september 3 oktober) de mogelijkheid bestaan om introductielid te worden Als intro ductielid kun je deelnemen aan de gehele 11de lustrumvienng evenals aan alle overige aktiviteiten Boven dien leer je in kort tijdsbestek de overige introductieleden, de huidige leden van Olof en de vereniging goed genoeg kennen om je er vlot thuis te voelen T S C St Olof Reitsehoevenstraat 129, 672136

Tilburgs Hogeschoolblad

v o e l e n v a n m e n s e n of ze w e l z i j n e r v a r e n L a n g h e b b e n w e g e d a c h t , d a t het z o r g e loze b e s t a a n m e n s e n g e l u k k i g k o n m a ken Daar k o m e n w e v a n t e r u g A l s alles g e r e g e l d e n v e r z o r g d is vervalt de reden o m m e t elkaar v a n g e d a c h t e n t e w i s s e len W e l z i j n m o e t j e m a k e n m e t elkaar In v o o r - e n t e g e n s p o e d , m e t vallen e n opstaan "

ED

Henk Zomer

OLOF-LUSTRUM De Tilburgse studentenvereniging St Olof viert in de week van 25 sep tember tot en met 11 oktober haar 11e lustrum De volgende aktiviteiten die daartoe georganiseerd worden, zijn bestemd voor een breder publiek 26 september Open dag, met een mode en kap persshow Op het terrein van de Ton gerlose Hoeve zullen verder te zien zijn een sneltekenaar, een clown, een beeldhouwer een poppenkast en een tentoonstelling van moderne schilderijen en tekeningen Voor de kinderen is er een knutselhoek aan wezig 28 september Japanse dag, met tentoonstellingen, films theater en diverse demonstra ties uit Japan Prof dr F J P van Dooren organisatiepsycholoog aan de Katholieke Hogeschool zal een lezing houden over arbeidsverhou dingen in Japan De heer Ene Bruyn leider van de Zen knng Amsterdam zal twee lezingen verzorgen over Zen-meditatie 29 september Wetenschappelijke Dag, met een congres over Arbeidsethos in Neder land in de jaren tachtig', op de Ka tholieke Hogeschool met 3 sprekers waaronder Dr W Albeda en een fo rumdiscussie onder leiding van Prof dr W H J Reynaerts Op zaterdag 2 oktober zal er een oud ledendag georganiseerd worden Omtrent de bovengenoemde aktivi teiten wordt nadere informatie ver strekt door de Lustrumcommissie Petra Stassen, Reitse Hoevenstraat 129, tel 672136, en 672436

aanbod is te vinden in een speciale uitgave van Vlugschrift, een zes keer per jaar gratis verspreid informatieblad van Maranatha Het nieuwe Maranatha jaarprogramma wordt aangeboden onder het thema VOOR WIE ZICH NIET S C H A A M T Daarachter is o a in te vullen voor het bezigzijn met el kaar als mensen in ons énders zijn, met onze 'christelijke achtergron den, dus met 'geloven maar o a ook met ' politiek' Het Maranatha programma ncht zich tot iedereen die zich met schaamt voor die plek met de vreemde naam 'Maranatha' , een woord uit de joods-christelijke geschriften (zie ook Agenda, pag 15) Meer informatie te verkrijgen bij W Kok, Maranatha, tel 013 67 53 02

V o o r de v o o r l i c h t i n g s d a g v a n 21 oktober a s ten behoeve van aanstaande studenten worden gevraagd GROEPSBEGELEIDERS/STERS O p deze d a g w o r d t v a n je verw a c h t d a t je als g i d s en v r a a g baak o p t r e e d v o o r een g r o e p a a n s t a a n d e s t u d e n t e n en o u d e r s (e.d ) O p d o n d e r d a g m i d d a g 14 o k t o b e r IS er een i n s t r u k t i e m i d d a g o p D S W Hier krijg je n o g b e r i c h t over t z t J e k u n t je o p g e v e n bij D S W T e l . 6 6 2 2 1 1 , 662135, 662413 V r a g e n naar M a n a n n e , R i n y o f Thérèse

AIESEC N I V R A - D A G Op donderdag 23 september a s organiseert Aiesec-Tilburg weer de jaarlijkse Nivra accountancy beroe penvoorlichtmgsbijeenkomst voor economiestudenten die in de begin fase van hun studie zitten Deze dag is bedoeld om de student een indruk te geven van het accoun tantberoep in het algemeen en van de mogelijkheden die de Hogeschool biedt tot het volgen van de opleiding in de accountancy De studie adviseur van de economi sche faculteit, drs J J C Pijnenborg zal een uiteenzetting houden over de opleiding in Tilburg, terwijl daarnaast een overheidsaccountant, een open bare accountant en een interne ac countant hun beroep zullen belich ten, o a aan de hand van een audio Visual Dit alles zal plaatsvinden in AZ 6 va naf 14 00 uur Voor verdere informa tie kun je terecht bij Aiesec, kamer B 729, dagelijks tussen 12 30 h en 13 30 h MARANATHA Met een viertal open bijeenkomsten start Maranatha een nieuw jaar van aktiviteiten, met name vaste groepen en open bezinnings-samenkomsten Dit aanbod van aktiviteiten is allereerst afgestemd op studerende jongeren in Tilburg, maar nodigt evenzeer andere belangstellenden uit Een overzicht van het p r o g r a m m a -

17 september 1982

Menu PERIODE 20 T / M 24 SEPTEMBER 1982 M A A N D A G 20/9 linzensoep kippe groentesoep paprikaschmtzel bretonse schijf papnkasaus mexico mix kapucijners gekookte aardappelen div nagerechten DINSDAG 21/9 goulaschsoep witte cremesoep stoofvlees varkensvleesragout macedoine legumes appelmoes patates frites gekookte aardappelen div nagerechten WOENSDAG 22/9 selderijsoep oxtail claire saucijsje ananasburger vleesjus bloemkool met kaassaus koolraap gekookte aardappelen div nagerechten DONDERDAG 23/9 spinaziesoep groentesoep pittige gehaktballetjes in een zoetzure saus peperburger doperwten rauwkostsla rijst of gek aardappelen div nagerechten VRIJDAG 24,9 gebonden tomatensoep kip grand mère gemengde sla div nagerechten

Autoverzekeringen voor hogeschoolpersoneel

k de

Voor een gezellig avondje uit

Onze lage basis premies zijn voor Casco Verzekeringen Eigen risico f 200,Bruto premie oorspr.cal prijs Bruto premie (exkl no claim) inki b t w tot (exkl no claim) / 10 000,/ 398,65 f 364,48 f 455,60 / 14 000,/ 546,72 / 512,55 / 637,84 / 16 000,/ 569,50 f 728,96 f 18 000,/ 626,45 / 820,08 / 20 000,/ 683,40 / 997,63 / 25 000,-

W A . Verzekeringen gewicht t/m 750 kg 850 kg 950 kg 1050 kg 1150 kg 1250 kg

Re^tauiavjt met eiger[specialiteiteri

'Overname No Claim tot 70% "Inklusief groene kaart

"Casco schade afwikkeling binnen 3 dagen ' H u l p bij ongeval in binnen- en buitenland door de Verzekeraars hulpdienst

nva»..

Nienhuis&Luiten verzekeringen b.v.

emmastraatZ. 5038 WB ^ilbur^, tel. 013-430252 Keuken geopend tot 22.45 uur Dinsdags gesloten

Geldropseweg 161, Postbus 10 000,5600 LAEindhoven.Tel.040H6415 W a a r i n o p g e n o m e n : Eindhovens A s s u r a n t i e k a n t o o r B.V.

emiel de jong btV. de drukkers uit baarle-nassau gespecialiseerd in:

brochures —

boeken kranten dissertaties

voor inlichtingen: telefoon 04257-8765, toestel 25, j . de jong .^^

.prfl Voor weinig geld goed verzekerd met een studentenverzekering van de Nederlanden van 1870.

Bureau Drs. J . Groten B.V.

Op een goede studentenverzekering hoefje niet lang te studeren.

Hoe gaat dat. Je weet datje nsico's loopt.Je spullen kunnen verbranden of gepikt worden.Je kunt een ongeval krijgen en langdung uit de circulatie zijn. Of je dokter veiv\ijstje naar een specialist. Allemaal zaken waarvoor je eigenlijk verzekerd moet zijn. Maar ja, die premie... ga dV maar aan staan!

Valt erg mee. De Nederlanden van 1870 stelde speciaal voor studenten een aantal verzekenngspakketten samen.

Bijvoorbeeld: pakket Ts, een combinatie van verzekeringen v\ aamnee je in een keer van alle kop/org af bent, voor een totaalpremie van f,")()(),- per jaar Daar heb je dan voor: een ziektekostenverzekering (voor o.a. huisarts, ziekenhuis en specialistische behandeling) plus dekking voor ongevallen, wettelijke aansprakelijkheid, brand/ inbraak, reisbagage en in bepaalde gevallen vervoers- en verblijfskosten. Elke verzekenng is ook afzonderlijk af te sluiten. Bekijk 't eens even. Vraag een overzichtelijk foldertje aan met de bon, of bel even.

Schouwburgring 184 5033 TM Tilburg telefoon (013) 32 11 16

I J / ' ^ ' ^ ^ JLÏV_^X^

l u sliidi'iUcini'i/fkcnngiMi inU'u'sscR'ii iiii| ucl, suiui me ck'loltlt'i

Naam: Adres: Plaats:

Postcode:

Ik volg dagopleiding bij:

(In gesloten envelop /onder posuegel zenden aan N V. Schadeverzekering Mij. De Nederlanden van 1870. Antwoordnummer 5104. 1000 PA Amsterdam) 4 1 5 3 • I IIB

COMMUNIQUE VAN DE 183e VERGADERING VAN DE HOGESCHOOLRAAD, GEHOUDEN OP DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1982 1. De hogeschoolraad stemt in algemene zin in met de uitgangspunten van het KHT-automatiseringsbeleidsplan 1982-1985 en doet dat bij een aanwezigheid van 24 leden, met 12 stemmen vóór en 3 tegen.

Bij handhaving van het huidige voorzieningenniveau is tot en met 1985 een bedrag van ruim 8 miljoen gulden nodig aan apparatuur. Aangezien er overeenkomstig de overige lastenparagraaf van het Ontwikkelingsplan 1983-1987 ten behoeve van automatisering minder middelen ter beschikking komen dan nodig zijn kan de raad thans ook nog geen prioriteiten vaststellen bij de toekenning van middelen voor apparatuur. Nadere uitspraken zullen hierover gedaan worden bij de vaststelling van de Herziene Begroting 1983 als het Automatiseringsbeleidsplan door het College van Bestuur eerst is bijgesteld.

2. Als tussengeschoven agendapunt spreekt de raad vervolgens over de ministeriële beleidsnota "Taakverdeling en concentratie in het wetenschappelijk onderwijs ". De minister laat in die nota weten dat de universiteiten en hogescholen door onderlinge taakverdeling in 1987 een kwart miljard gulden zullen moeten bezuinigen.

Na enige discussie wordt een door de fractie Breed Front ingediende motie op belangrijke punten gewijzigd. Aan de raad wordt de uitspraak voorgelegd dat pas aan de uitnodiging van de minister aan de insteUingen' om zelf met voorstellen tot "taakverdeling" te komen gevolg kan worden gegeven, als een verkenningscommissie de desbetreffende problematiek heeft onderzocht en hierover heeft gerapporteerd. Een verzoek aan het College de motie aan diverse instanties ter kennis te brengen wordt ingetrokken, nadat het College heeft meegedeeld de Permanente Planningscommisie van de Academische Raad van het gevoelen van de raad in kennis te zullen stellen.

Door het College wordt gesteld dat het over de ontwikkelingen in de verkenningscommissie nauw overleg wil plegen met het Presidium van de raad.

COMMUNIQUE VAN DE VERGADERING VAN HET COLLEGE VAN BESTUUR VAN 14 SEPTEMBER 1982 Het College van Bestuur heeft een Adviescommissie Wetenschapswinkel samengesteld en daarin de volgende personen benoemd: - drs. F.J.M, van Doorne (FEW) - M. Verhagen (student FEW) - dr. S. Maes (SPW) - W. Flierman (Stichting Jongeren Huisvesting Tilburg) - J. Goossens (Vrijwilligerscentrale Tilburg) - drs. A.A.M, van Meel (Buro Kleinschalig Werk Tilburg) - H. Backx (Student FRW, vanwege de Hogeschoolraad).

Het College zal de Academische Raad laten weten dat de KHT (voorlopig) instemt met het voorstel van de Sectie Economie tot directe opname van een studierichting Bestuurlijke Informatica in het Academisch Statuut. Intussen houdt Tilburg vast aan zijn voorstel voor een experimentele studierichting krachtens artikel 20 WWO. Door de minister is iiuniddels meegedeeld dat -mocht het tot een experimentele studierichting komen - deze slechts op één plaats komt. Als directe opname van de studierichting in het Academisch Statuur zou plaatsvinden, kan die op ten hoogste twee plaatsen komen, vindt de minister.

3. Het College heeft de commissie technische voorzieningen avondopleidingen gevraagd vóór november 1982 een advies uit te brengen over: a. Een inventarisatie van de te treffen structurele voorzieningen op lange termijn ten behoeve van het goed functioneren van deeltijdse opleidingen; b. aanduiding van de consequenties van de te treffen structurele voorzieningen voor wat betreft personeel (inc. de rechtspositionele aspecten), voor wat betreft de opensteUing van gebouwen, voor wat betreft het verlenen van faciliteiten aan studenten en voor wat betreft de voorlichting aan studenten; c. voorstellen te doen met betrekking tot de wijze waarop de onder b. bedoelde consequenties kunnen worden uitgevoerd.

PLAATS EN ACADEMISCHE LUSTRUMVIERING Aan de studenten van de Hogeschool Zoals u bekend is, vindt bij gelegenheid van het elfde lustrum van de Katholieke Hogeschool Tilburg op 25 november 1982 te 15.(X) uur precies, in de aula een academische zitting plaats, tijdens welke de Rector Magnificus een rede zal uitspreken en eredoctoraten zullen worden uitgereikt aan Prof. drs. H.W. Lambers in de economische wetenschappen. Mevrouw dr.

M.A.M. Klompé in de sociale wetenschappen en Prof. dr. P. Ricoeur in de wijsbegeerte.

Gelet op het aantal genodigden en op de ter beschikking stelling van plaatsen aan de leden van de Hogeschoolraad en van drie (sub/inter) faculteitsraden, welke raden in de besluitvorming aangaande de eredoctoraten betrokken zijn geweest, resteert nog een klein aantal plaatsen voor het personeel en voor studenten.

Indien studenten in aanmerking willen komen voor een van de laatstbedoelde plaatsen gelieven zij dit vóór 1 oktober 1982 kenbaar te maken door verzending van onderstaand formulier in een enveloppe aan de secretaris van het College van Decanen, Dr. G.H.M, van den Heuvel, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg.

De volgorde van ontvangst is bepalend voor het verstrekken van een plaatsbewijs op naam, dat uiterlijk 15 november 1982 aan de aanvrager / aanvraagster zal zijn verzonden.

FORMULIER (In een enveloppe te verzenden vóór 1 oktober 1982 aan de secretaris van het College van Decanen, Postbus 90153, Tilburg).

Ondergetekende: adres: Administratienummer: _ wenst toezending van een plaatsbewijs voor de academie zitting op 25 november 1982.

Handtekening,

Tilburgs Hogeschoolblad

MEDEDELINGEN

DE DOCTORAALSTUDIE ORGANISATIE VAN DE ONDERNEMING VOOR HET STUDIEJAAR 1962-1983 Tot op heden werden op de doctoraalcolleges voor het vak Organisatie van de Onderneming als capita selecta een aantal onderwerpen op organisatlekundlg gebied behandeld, terwijl voor het tentamen een, in de studiegids gepubliceerde literatuurlijst moest worden bestudeerd. Vooruitlopend op de herprogrammering brengt de vakgroep Organisatie hierin, met ingang van het studiejaar 1982-1983, ingrijpende wijzigingen, waardoor onderstaande opzet ontstaat.

Colleges Door de vakgroep Organisatie worden gedurende het studiejaar 19821983 een aantal cursussen verzorgd, die elk 4 collegeweken In beslag nemen.

Hoewel gedurende het studiejaar hieraan uitbreiding gegeven kan worden, alnaargelang de personele mogelijkheden, zullen in ieder geval de volgende cursussen worden gegeven.

1. Onderneming, organisatie, organisatieproblemen en organisatietheorieën, door Prof. Goldschmidt.

2. Organisatiebepalende factoren (omgeving, mens, productietechnieken e.d.) door Prof. Goldschmidt.

3. Doeleinden van de onderneming door Prof. Goldschmidt.

4. Beleid en beleidsplanning in de onderneming door Prof. Goldschmidt.

5. Enige aspecten van de organisatiestructuur van de onderneming door Prof. Goldschmidt.

6. Het effectieve leiderschap door Prof. Goldschmidt.

7. Participatie in de onderneming door Drs. de Haan.

8. Organisatie van de arbeid door Drs. de Lange.

9. Organisatie van nonprofit instellingen door Ir. Cartigny.

De cursussen 1 t.m. 3 worden in het eerste semester gegeven, de cursussen 4 t.m. 9 in het tweede semester.

Literatuur Per cursus wordt een literatuurmap samengesteld, bevattend enige belangrijke publicaties op het gebied van de betreffende cursus.

Tentamen De student doet over de stof van 6 cursussen tentamen, t.w. de cursussen 1, 2 en 3 verplicht en een keuze van 3 uit de cursussen 4 t.m. 9. De te bestuderen stof bestaat uit het collegedictaat en de publicaties uit de bijbehorende literatuurmap.

Op de tentamenaanvrage vermeldt de student de keuze-cursussen waarover hij getentamineerd wenst te worden.

De studenten, die op 15 maart 1982 of daarvoor het candidaatsdiploma hebben behaald, kunnen het tentamen doen op basis van de literatuurlijst, gepubliceerd in de studiegids 1981-1982.

N.B. Door deze publicatie vervalt de literatuuropgave in de studiegids 1982-1983, biz. E 75.

WIJZIGING COLLEGEROOSTER CANDIDAATSECONOMIE Keuzevak Statistiek voor economen.

Dinsdag 13.30-15.30 uur: vervalt en wordt woensdag 15.30 -17.30 uur Cz 33.

Woensdag 10.30-12.30 uur: vervalt en wordt donderdag 10.30-12.30 uur Sbg B I .

WIJZIGING COLLEGEROOSTER DOCTORAAL ECONOMIE Maandag: Economie van Ontwikkelingslanden IV 2e 'sem.

Janssen/Vingerhoets 19.30-21.00 uur Sbg A4.

Dinsdag: Economie van Ontwikkelingslanden IV Ie sem. Janssen Vingerhoets 19.30-21.30 uur Sbg B3 Donderdag: Organisatie van de Gezondheidszorg Tiddens/Heesters 18.30-21.00 uur Sbg A4.

ONDERWIJSBEVOEGDHEID ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN Aan de doctoraal diploma's economische wetenschappen afgegeven na 31 augustus 1983 zal nog slechts de bevoegdheid tot het geven van onderwijs verbonden zijn indien daarop een aantekening is geplaatst dat een bewijs van voldoende pedagogischedidactische scholing is geleverd. De economische faculteit stelt zich voor t.z.t. voorzieningen te treffen, waardoor studenten in de gelegenheid zijn deze aantekening te verwerven.

Op vrijdag 8 oktober 1982 zal in AZ 4 om 14.00 uur voor doctoraalstudenten die na bovengenoemde datum denken af te studeren een bijeenkomst worden belegd waarop informatie zal worden verstrekt over de problematiek rond het verkrijgen van de onderwijsbevoegdheid.

VACATURE Bij de vakgroep BELASTINGRECHT bestaat een vacature voor de functie van STUDENT-ASSISTENT (m/v) De voorkeur gaat uit naar een doctoraalstudent(e) fiscaal recht of fiscale economie, die twee dagen per week kan werken en die het candidaatsexamen heeft behaald.

Belangstellenden kunnen hun (mondelinge of schriftelijke) sollicitatie, binnen 14 dagen na plaatsing van deze advertentie, richten aan: Drs. A.C. Rijkers, kamer B 326, tel.

662330.

VACATURES Bij de vakgroep Encyclopaedie van de faculteit der rechtsgeleerdheid is per 1 augustus 1982 een vacature ontstaan voor een STUDENT-ASSISTENT (M/V) voor één dag per week.

De voorkeur gaat uit naar een postkandida(a)t(e).

Zijn/haar taak zal voornamelijk bestaan uit het verlenen van assistentie bij het onderzoek van leden van de vakgroep, alsmede uit het verzorgen van de tentamen-administratie.

Nadere inlichtingen over bovengenoemde functie kunnen worden ingewonnen bij mr. W.E.M. Leclercq, kamer B 735, tel. 013-662296 of 662302.

Sollicitaties, schriftelijk, kunnen vóór 1 oktober 1982 worden gericht aan de secretaris van de faculteit der rechtsgeleerdheid, drs. R.H.A.M. Kraakman, kamer B 915.

STRAFRECHT WETENSCHAPPEN In tegenstelling tot wat staat in de nieuwe studiegids op bIz. R29, is een volledige opgave van de aanbevolen en verplichte literatuur te vinden in de nieuwe syllabus "Artikelen en Arresten straf(proces)recht" 19821983. (5e herziene druk. Joep Simmelink en Alan Ong).

Dit geldt voor iedereen die tentamen doet in januari 1983.

VACATURES STUDENT-LEDEN COÖRDINATIECOMMISSIE BASISPROGRAMMA (CCB) Ten behoeve van de evaluatie van het basisprogramma functioneert aan de faculteit o.a. de coördinatiecommissie basisprogramma.

Studentleden die belangstelling hebben in deze commissie zitting te nemen kunnen nadere inlichtingen over de werkzaamheden van de commissie verkrijgen bij mej. mr. S.J. Krijger, kamer B 919, tel. 013-662660.

Voor aanmelding als lid kan men zich schriftelijk wenden tot het bestuur van de faculteit der rechtsgeleerdheid.

STAGE MINISTERIE VAN JUSTITIE In het kader van het WODConderzoek Dienstverlening ("Werken in plaats van zitten") wordt voor de proefarrondissementen Breda en Den Bosch een stagiaire gezocht.

Werkzaamheden: voor een periode van 2 maanden gedurende enkele dagen per week contact opnemen met en interviews afnemen bij de begeleiders van "dienstverleners" op de diverse werkprojecten. De voorkeur gaat uit naar een kandidaatsstudent(e). De beschikking over een auto is zeer gewenst.

Belangstellenden worden verzocht zo spoedig mogelijk te willen bellen naar Menke Bol, tel. 070-706565 of naar Jan Overwater, tel. 070-706572.

VACATURE STUDENT-LID ONOERWIJS (OC) Aan de faculteit der rechtsgeleerdheid functioneert een onderwijscommissie. Student-leden die belangstelling hebben in deze commissie zitting te nemen kunnen nadere inlichtingen over de werkzaamheden van de commissie verkrijgen bij de secretaris van de onderwijscommissie, mej. S.J. Krijger, kamer B 919, tel. 013-662660.

Voor aanmelding als lid kan men zich schriftelijk wenden tot het bestuur van de faculteit der rechtsgeleerd-

CURSUS "VERRICHTINGEN EN S T R E S S " , TEVENS 7e SEMESTER FUNCTIELEER, 19821983.

Docent: Prof. Dr. A.F. Sanders Coördinator: Drs. A.J.P. Hendrikx Literatuur: - Cox, T. (1978), Stress (zelf aan te schaffen) - Posner (1978), Chronometric explorations of mind (zelf aan te scaffen) - Artikelenklapper (bij de secretaresse (G 513) verkrijgbaar) Aanvang: dinsdag 7 september 1982, 15.30 - 17.30 uur.

Korte inhoud: De cursus begint met een schets van de voornaamste conceptuele modellen betreffende informatie verwerking n.l. lineaire stadia en capaciteit.

Voor beide typen model wordt eerst de historische ontwikkeling nagegaan en worden daarna enige moderne varianten behandeld. Op de plaats van het aandachtsbegrip wordt nader ingegaan.

Vervolgens wordt een analyse gege-. ven aan het stress begrip zoals dat in diverse levenswetenschappen voorkomt. Effecten van stresses worden behandeld. Tenslotte wordt het stress begrip in de eerder genoemde modellen geïncorporeerd.

Aanmelding voor de cursus "Verrichtingen en Stress": bij de coördinator (Drs. A.J.P. Hendrikx, G 514, tel.

(66) 2390 of bij de secretaresse (E v.d. Hout, G 513, tel. (66) 2400.

17 september 1982

E

IMSTEJAÜRS MAKEN ER VERKVM

HET BU RO VOOR RECHTSHU LP TE BREDA zoekt JURIST(E) die in voorkomende situaties, voornamelijk bij ziekte, kan invallen op onze vestigingen te Bergen op Zoom, Breda, Roosendaal en Tilburg.

De werkzaamheden zullen voornamelijk bestaan uit het houden van spreekuren.

Gevraagd wordt: - kennis van de sociale rechtsgebieden - ervaring in de sociale rechtshulpverlening.

1|5ltRlU«lUl ,* ^ ;' \ ,JJ '^'Sfi''"' 'f?>^> ,, ; ^^itóxj ^ (' ;'> .;• ^ ^ ^ ^ ',t ^^^^iW*^*^^ "y. , \\ ;iï '' ■ \ \ ^ , tti ;ri ::tl

Gezien de samenstelling van het team wordt aan vrouwelijke juristen uitdrukkelijk verzocht te solliciteren.

Inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij Rex van Dijken, telefoon 076-224 753

'?U'i

Intermediair weekblad Weekbla d met meest complete overzicht va n vacatures voor personeel met een a ca demisctie of HBO opleiding Verder a chtergrondintorma tie overontwikke hngenop het terrein va n wetenschap en sa menleving

De sollicitatietermijn sluit 24 september.

Uitvoerige sollicitatiebrieven moeten gericht worden aan de Sollicitatiekommissie, Buro voor Rechtshulp Breda, Haven 20, 4811 WL Breda.

Bij een te grote belangstelling zal op grond van de brieven een eerste selektie gemaakt worden.

Als 1982 uw laatste studiejaar is en u studeert af m éen van onderstaande studierichtingen, dan kunt u beide uitgaven kosteloos ontvangen Studierichtingen: Alle technische wetenschappen, accountancy, actuariële wetenschappen, andragogie, bedrijfskunde, biologie, chemie, culturele antropologie, economie, econometrie, informatica, pedagogie, planologie, politicologie, psychologie, rechten, sociologie, sociale geografie, wis­ en natuurkunde Voor een folder met aanvraagformulier kunt u terecht bij: Gebouw B, ka mer 107/108.

15 DSM is een industrieel concern, waarin chemie de belangrijkste aktiviteit is.

In totaal zijn bij DSM in binnenen buitenland ca. 32.000 mensen werkzaam.

In Nederland ligt het zwaartepunt van de aktiviteiten in Zuid-Limburg, waar ook het Hoofdkantoor is gevestigd. De omzet van het concern bedraagt ca.

13 miljard gulden.

DSM i^

Bij de DSM Limburg BV zijn momenteel plaatsingsmogelijkheden voor

jonge bedrijfseconomen (v/m) voor een carrière in de financieel-economisclie seictor.

Als gevolg van een ver doorgevoerde decentra ­ lisatie bestaan bij de DSM­bedrijfsonderdelen interessante, dynamische funkties voor bedrijfs­ economen; in deze funkties wordt een spilpositie ingenomen tussen o.m. produktie, marketing en verkoop. Van de bedrijfseconoom wordt verwacht da t hij in het loka le ma na gement­tea m vanuit zijn discipline een aandeel levert in de formulering va n het beleid dat voor het betrokken onderdeel wordt uitgestippeld. De werkzaamheden omva tten o.m. renta biliteits­ bewaking, aangeven bedrijfseconomische consequenties va n investeringen, bedrijfs­ economische a dviezen, budgettering, financieel­ economische ondersteuning bij de meer jarenplanning.

In de beginfase zullen deze werkzaamheden a ls assistent van de Controller va n een bedrijfs­ onderdeel worden verricht.

Afhankelijk va n de persoonlijke ontplooiing zijn goede vooruitzichten binnen de orga nisa tie aanwezig.

Via het bij DSM gehanteerde systeem voor loopbaanbegeleiding za l de loopbaan­ ontwikkeling va n de nieuwe medewerkers worden bevorderd.

Zeker ook zij die binnenkort a fstuderen kunnen reflecteren.

De standplaatsen zijn Heerlen en Geleen/Beek.

Belangstellenden geven wij gaarne nadere informatie. U kunt hiertoe contact opnemen met het Secretariaat van de afdeling Personeelsvoorziening Hoger Kader, DSM Limburg BV (tel. 045-782798). Schriftelijke sollicitaties kunnen - met toevoeging van een curriculum vitae-worden gestuurd aan DSM, Afdeling Personeelsvoorziening Hoger Kader, Postbus 65, 6400 AB HEER LEN.

M^QO^ IN TENT OP 'T LAAR

IVIoeder Courage en de moed van de Internationale Nieuwe Scene V a n m a a n d a g 20 tot z a t e r d a g 25 s e p t e m b e r o m 20.15 uur.

In hun nieuwe teatertent op 't Laar: de groten der aarde verpletteren M o e d e r Courage en haar kinderen.

KULTUREEL SENTRUM tot en met 6 oktober

Erotiek in de hedendaagse beeldende kunst Ida Applebroog, Charly Banana, Günther Brus, Dorit Edier, Marianne Eigenheer, Jürgen Klauke, Astrid Klein, Urs Lüthi, Annette Messager, Duane Michals, Natalia LL, Friederike Pezold, Helmut Pfeuffer, Claude Sandoz, Juliao Sarmento, Katharina Sieverding, Alex Silber, llona & Wolfgang Weber.

Het erotische als één van de belangrijkste en kleurrijkste levensuitingen is in alle tijden een stimulans geweest voor het kulturele leven.

De voor deze tentoonstelling geselekteerde kunstenaars bieden geen representatief overzicht van alle mogelijke hedendaagse aspekten van de erotiek in de beeldende kunst, ledere kunstenaar geeft zijn visie en is exemplarisch voor de onbegrensde scheppende kracht van Eros.

Spel en droom zijn kreatieve bronnen, maar ook het alledaagse is een rijke bron; de perverse sexuele 'vrijheid', aangepast op de konsument, de wonden die het individu toegebracht worden door de uitgebuite kloof tussen de geslachten. Opstand tegen deze 'agressieve' Eros, ook om een verandering in de maatschappij teweeg te brengen, is als kracht te herkennen in de werken van deze jonge, veelal Duitse kunstenaars. Foto's, schilderijen en tekeningen, vaak klownesk, ironisch, of agressief, onderzoeken de vraag of Eros de schoonste godheid is of de gesel der mensheid.

Toegang vrij; Gratis brochure. Openingstijden: di. t . m . vr. 10.00 - 18.00 uur; woe., do. en vrij. avond 19.00 21.30 uur; zat. 10.00 - 16.30 uur; zon.

13.00 -16.30 uur; maandag gesloten.

Vredesweek 1982 De FNV heeft het startsein gegeven in zijn nota's, maar zijn we echt begonnen? Jawel, regio Tilburg is in samenwerking met de gezamenlijke vredesgroepen begonnen om in de vredesweek een brochure te presenteren die een stukje geschiedenis van Tilburg beschrijft. Want ook in Tilburg zijn er een tiental bedrijven die zich met militaire produktie bezig houden.

We willen een diskussie starten met als doel in de toekomst de oorlogsproduktie om te bouwen tot vredesproduktie.

Tilburgs Hogeschoolblad

Dat gaat niet ineens, dat weet eenieder.

Dit moet tweezijdig, zegt een ander.

Dat mag geen banen kosten, roept iedereen.

Maar op deze wijze gebeurt er niets!

Jawel, toch wel: het nog sneller bewapenen, een griezelige wedloop met als enige winnaar de dood.

Op donderdag 23 september om 20.00 uur organiseren de gezamenlijke vredesgroepen in Tilburg een avond rond het thema "ontwapening en werkgelegenheid in de "Harmonie".

STADSSCHOUWBURG

Globe: Pericles donderdag 23 september 20.15 uur Zuidelijk Toneel Globe brengt in een regie van Paul Vermeulen Windsant de landelijke première van het spektakelstuk 'Pericles' van William Shakespeare.

'Pericles' is de avontuurlijke schildering van de lange tocht tussen goed en kwaad, vreugde en verdriet, die de mens moet maken voor hij de eindstreep bereikt. Pericles, vorst van Tyrus, is op zoek naar een echtgenote, maar stuit op het kwaad in de vorm van een incestueuze koning en zijn dochter. De koning dwingt Pericles te vluchten als deze hun geheim ontrafelt. Tijdens de hierop volgende zwerftocht vindt Pericles toch een vrouw van wie hij een kind krijgt.

Op de reis terug naar het vaderland, lijdt het gezin schipbreuk. Na een odyssee van Pericles langs allerlei wonderlijke landen, een gruwelijk avontuurlijk leven van de opgroeiende dochter Marina, een lange eenzame wacht van de moeder, Thaisa, weet Shakespeare tenslotte toch alle eindjes aan elkaar te knopen.

'Pericles' behoort tot een groep van vier stukken, die Shakespeare aan het eind van zijn leven schreef. In deze stukken is zijn beeldende kracht bij het schilderen van een magische wereld op een hoogtepunt. Hij heeft het houvast van het realisme niet meer nodig en springt heen en weer door de tijd, van plaats naar plaats, en kreëert een eigen surrealistische, onlogische psychologie.

Hoewel 'Pericles' door de kritici vaak als een tragedie wordt gekarakteriseerd, werkt de milde konklusie van het stuk verlossend. Bovendien kent het vele komische scènes, zowel door naïviteit als door bewuste 'comedy'. Voor Globe is het in ieder geval leuk om 54 personages, de vele lokaties, tovenarij, stormen en schipbreuken, zó vorm te geven dat de puurheid van het gegeven overeind blijft.

De Tilburgse Stadsschouwburg opent het nieuwe teaterseizoen veelbelovend en origineel door het Kollektief van de Internationale Nieuwe Scène uit te nodigen op het evenemententerrein 't Laar. De groep werd destijds ongekend populair door een sprankelende interpretatie van 'Mistero Buffo' van Dano Fo. In Tilburg oogstte de INS ook vorig jaar sukses met 'De Herkuis'. En nu dus waagt deze groep, die het steeds moest hebben van het warme volkse entoesiasmerende teater uit het zuiden, zich aan de vervreemdende effekten van Brecht en de atonale gekneusde muziek van Dessau in 'Moeder Courage en haar kinderen'. Je moet maar durven. De INS komt niet zonder kleerscheuren uit dit eksperiment. Deze breuk met de traditie kan voor de groep ook wel een keerpunt worden zoals destijds 'de mannen van den dam' zich afscheurden en resoluut - en met uiteindelijk sukses de weg insloegen van de moderne vormgeving. Het INS-Kollektief heeft een synthese willen vinden tussen de traditie van het Italiaanse volksrepertoire en de nauwgezette analyse van Brecht.

Dat is hen slechts ten dele gelukt, ook al omdat 'Moeder Courage' een moeilijk stuk is, met een zwakke intrige en met een boodschap die zich slechts traag laat kennen en die bovendien niet veel verder gaat dan de vaststelling dat de kleine man, en in dit geval de kleine vrouw, toch steeds weer de dupe is van het oorlogsspel van de groten der aarde. Of men nu zoals de moeder, zich moedig doch opportunistisch aanpast aan elke oorlogssituatie om den brode, of men nu zoals haar kind verzet

DE ELEKTRISEERMACHINE VAN WIMSHURST STUDIUM GENERALE

De elektriseermachine van Wimshurst Film van Erik van Zuyien Dinsdag 21 september - 12.30 - gebouw S beg. gr. A 6 1 .

Een film over de liefde van een man voor katten, omdat ze bij streling statische elektriciteit kunnen afgeven.

De film is gemaakt naar een verhaal van W . F . Hermans (in Een Wonderkind of Een Total Loss), maar het is een voorbeeld van een niet al te letterlijke verfilming van oorspronkelijke tekst.

Dit is bewust gebeurd: Van Zuyien heeft een uitgebreide korrespondentie gevoerd met Hermans, en kennelijk gekozen voor het uitbeelden van de toon en sfeer van het verhaal.

pleegt of zoals een ander kind met de bezetter meeheult, steeds weer krijgt de onderliggende klasse de oorlogstol te betalen.

Onder invloed van kontakten met het Berliner Ensemble heeft de INS dit stuk willen aanwenden als drager van een vredesboodschap. Ook dat wil niet zo best lukken, want Brecht werkt in zijn stukken niet met emotionele oproepen tot strijd. Deze Moeder Courage laat in elk geval de teaterliefhebbers op hun honger want de aanpak van regisseur Carlos Medina van het Berliner Ensemble en van een dramaturg en dekorontwerper van hetzelfde gezelschap laat hen een aantal bijna onverteerbare stijlbreuken slikken. Maar dat zal de doorsnee fan van de INS een zorg wezen, want wat de groep brengt blijft een brok sprankelend teater met enkele weergaloze hoogtepunten en als men niet teveel aan Brecht denkt wordt ook dit stuk van de INS best genietbaar.

De ongemakken van de tent met een slechte verstaanbaarheid zal men op de koop toe willen nemen, want een ding moet men het Kollektief toegeven: ze blijven moedig en tegen de stroom in, zoeken naar een autentieke vorm voor het politieke teater.

M A A N D A G 20 SEPTEMBER M a r a n a t h a , 20.00 uur: Open avond rond het jaarthema. Het bijbelse verhaal over de mens en zijn partner, verteld vanuit de Joodse gemeenschap in Nederland.

Theatartent, evenemententerrein 't Laar, 20.15 uur: Het kollektief Internationale Nieuwe Scène uit België opent het theaterseizoen '82'83 van de stadsschouwburg met "Moeder Courage en haar kinderen" van Bertolt Brecht.

Stadsschouwburg, filmzaal, 20.30 uur: "Passion" van Godard.

Olof, Liederen- en zangavond DINSDAG 21 SEPTEMBER Katholieke Hogeschool, S-bg A6 1 , 12.30 uur: " D e elektriseermachine van Wimshurst" van Erik van Zuyien in de cyklus over Film en Literatuur. Organisatie: Studium Generale.

Vklar, 14.00 uur: Open Roeimiddag Olof, 18.00 uur: Culinaire avond o.l.v. Wina Born Theseus, 20.00 uur: Bridge-drive M a r a n a t h a , 20.00 uur: Open avond rond het jaarthema. Forumgesprek over: voor wie zich met schaamt voor het Studentenpastoraat van Maranatha.

STUDIUM GENERALE

Theatartent, 't Laar, 20.15 uur: Internationale Nieuwe Scene met "Moeder Courage" Stadsschouwburg, filmzaal, 20.30 uur: "Passion" van Godard.

De Verwording van Herman Dürer

WOENSDAG 22 SEPTEMBER 13-15: Film 'Monty Pyton and the Holy Grail'

Film en diskussie met Leon de Winter Donderdag 23 september -13.30 uur gebouw S beg. gr. A . 6 1 .

M a r a n a t h a : 20.00 uur: open vond rond het jaarthema 'Vrede en onvrede in Moskou'

Film 'De Verwording van Herman Dürer' Nederland 1979 103 min. kleur.

Kulturaal S e n t r u m , Filmhuis: 20.30 uur: 'L'empire des sens' van Nigasa Oshima.

Leon de Winter is niet alleen de belangrijkste auteur van de film, maar ook de schrijver van het bijbehorende boek, dat een enigszins afwijkende (niet zonder reden!) titel draagt: 'De (ver)wording van de jongere Dürer'.

In de diskussie na de film zal Leon de Winter vertellen over de problemen die eigen zijn aan het filmen en aan het schrijven als men een verhaal vertelt uitgaande van hetzelfde oer-idee.

In zijn stuk 'Beelden, beelden, beelden' (opgenomen in de bundel Film en Literatuur van Studium Generale) geeft De Winter al aan, waarom hij in de loop van de roman een vormverandering heeft aangebracht. Het bleek niet mogelijk, om in de film ook een dergelijke overgang te realiseren.

Deze situatie had voor het uiteindelijk resulterende werk verregaande konsekwenties, omdat de vorm-inhoud verhouding de relatie van de auteur tot het thema bepaalt.

Agenda SEPTEMBER

DONDERDAG 23 SEPTEMBER Katholieke Hogeschool, aula: Tilburgse ekonometristendag.

Aanvang: 9.30 uur.

Olof, 13.00 uur: Arwen-fietsenrally; 17.00-19.00 uur: prijsuitreiking 's avonds schouwburgbezoek "Moeder Courage" Katholieke Hogeschool, S-bg A61? 13.30 uur: Film " D e verwording van Herman Dürer", aansluitend diskussie met Leon de Winter in de cyklus over Film en Literatuur.

Organisatie: Studium Generale.

Vidar, 14.00 uur: Open Roeidag Stadsschouwburg, schouwburgzaal, 20.15 uur: De landelijke première van het toneelstuk "Pericles" van William Shakespeare, in een regie van Paul Vermeulen Windsant gespeeld door het Zuidelijk Toneel Globe.

Theatartent, 't Laar, 20.15 uur: Internationale Nieuwe Scene met "Moeder Courage".

Stadsschouwburg, studiozaal, 21.00 uur: Folkkoncert door de Engelse zanger en komponist Allan Taylor.

ZATERDAG 18 SEPTEMBER Stadsschouwburg, filmzaal, 10.30 uur: "Passion" van Godard.

Stadsschouwburg, filmzaal, 23.00 uur; "Sauve qui peu .... (la vie)" van Godard.

Theseus, 21.00 uur: De Nieuwe Lente

ZONDAG 19 SEPTEMBER M a r a n a t h a , 20.00 uur: Eucharistieviering met als thema "Ze waren naakt en schaamden zich niet".

VRIJDAG 24 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Maracaibo uit Venezuela; Zd.-Am. muziek-, dans- en zangvoorstelling

Olof, 21.00 uur: Raad van 50.

Stadsschouwburg, filmzaal, 20.30 uur: "Passion" van Godard.

13-15, 21,00 uur: optreden live-band "Die U d o ' s " .

17 september 1982

1

ACHTERKLAP Outspan

FILE IN DE MENSA Het hogeschoolrestaurant als de Brienenoordbrug van de KHT. Op sommige dagen in de week is het dringen geblazen voor de warme en koude hap. De afdeling Restauratieve Voorzieningen is zich bewust van de knelpunten die binnen het restaurant bestaan. In de notitie Beleid Restauratieve Voorzieningen signaleert zij 'n groot gebrek aan zitplaatsen op de piekdagen, dinsdag, woensdag en vrijdag. De stroom studenten, die dan binnenvloeit kan niet in z'n totaliteit aan 'n stoel geholpen worden. Om deze problemen weg te nemen noemt de notitie als alternatieven het verbieden van het kaartspel tijdens de eettijden, het verzoek aan mensen die gegeten hebben om hun zitplaats af te staan en de mogelijkheid om de kolleges op verschillende tijden te laten eindigen.

En misschien zou de reeds geplande aanbouw wat sneller gerealiseerd kunnen worden. Tot het zover is, zullen de bezoekers van het hogeschoolrestaurant geduld moeten betrachten. Kalmte bewaren en opstellen in rotten van drie! Men kan zich desnoods gewapend met 'n dienblad als schild met mes en vork 'n weg banen naar de keuken.

Eet het personeel van de Hogeschool "besmette" sinaasappelen?

In de laatste Hogeschoolraadsvergadering maakt Care! van Nahuys het Kollege van Bestuur er op attent, dat er Outspansinaasappelen waren gesignaleerd in het hogeschoolrestaurant. De heer Rijk, namens het KvB, zou de vraag "meenemen", 'n Ander raadslid merkte op, dat het vaak niet duidelijk is of Outspansinaasappelen uit Zuid-Afrika komen. Outspanners worden ook gekweekt in Mozambique. En dét land, zegt Carel van Nahuys, moeten we weer wél steunen: "Rijk staat niet negatief tegenover andere sinaasappels, maar hij gaat natuurlijk niet zelf naar de groenteboer." Als men de groente inkoopt, kijkt men waarschijnlijk niet naar de merken, maar alleen maar wat 't goedkoopst is, aldus van Nahuys. De heer Kuiper, hoofd van de dienst Restauratieve Voorzieningen, kreeg de vraag doorgespeeld van het Kol-

lege van Bestuur. Het is, zo stelt hij, onmogelijk dat er Outspansinaasappelen aangetroffen zijn in het hogeschoolrestaurant.

"Sinds 1977 is er een afspraak gemaakt met de groente-leverancier dat er geen 'komiteegevoelige' produkten geleverd worden."

Plannen voor Posjet Na twee jaar op bijna non-aktief te zijn gesteld, zit de kans er nu dik in dat Posjet binnenkort een ruimte kan betrekken. Nadat ze in 1980 uit het gebouw aan de Academielaan moest, werd Posjet door de gemeente de hele stad uitgestuurd. Een toegewezen akkommodatie bij de Ringlaan West kon niet betrokken worden omdat de buurt klaagde over mogelijke overlast. Hetzelfde gebeurde bij het oude gebouw van de energiebedrijven aan de Lange Nieuwstraat. Het resultaat was dat van het vroeger zo bekende jongerencentrum niets overbleef dan een kantoor. Alleen de werkgroep muziek kon af en toe in afgehuurde zalen popkonserten organiseren met - net als vroeger - bekende binnen- en buitenlandse bands.

Begin dit jaar leek het of er eindelijk huisvesting gevonden was. In de Voltstraat, in een oude fabriek bij het Baanlozen centrum, zou Posjet terecht kunnen. Deze keer kwamen er geen protesten uit de buurt; de fabriek ligt ook nogal afgelegen. Er werden plannen gemaakt voor een verbouwing, maar weer werd er roet in het eten gestrooid. De gemeente, die

Aantekeningen van een kamerbewoner

Wonderstamppot door Ben Belj aars Drie dagen lig ik al in dit bed. 't Regent. Tot afgelopen maandag heb ik elke ochtend moeten kiezen; of met de fiets en dan zeiknat worden, of met de streekbus en verplicht die vervelende medereizigers moeten aanstaren, of met de stadsbus en de trein om vervolgens te laat te komen en pijnlijk in het middelpunt van de belangstelling komen te staan.

Ik ga niet, ik blijf liggen.

Waarom heb ik toch deze kamer genomen, in die godvergeten uithoek van de stad, waar een akelig plein, zonder bomen, de wijk overheerst, ~ voor mij is een plein pas een plein als er rondom platanen staan die schaduw geven in de zomer en noten als dat nodig is ~.

Recht aan het begin van de straat is een zaak waar je wonderstamppot in blik kunt krijgen; ik eet nu iedere dag van die aangelengde puree, een gele poedersubstantie die smaakt naar vulling. De kassière zei nog: "Handig zulke blikken, vooral als je ziek wordt, je hoeft er niet uit en je hebt toch iets te eten".

Ik vreet 't niet meer!

De zou zelf eens koken moeten leren, denk ik. Ondertussen beginnen beneden de eerste geluiden zich te roeren, rumoerig die lui. Dinsdag heb ik gebeld: "Met de administratie, — ja, ehhh. Ik wil me even ziek melden, — je naam, zak! Zeg nou je naam ~ " De verbinding wordt verbroken, ik bezit geen kwartjes meer; nou ja dat zien ze vanzelf wel. Er komt iemand de trap op stommelen. "Ben, ben je ziek?"

Als ik niets laat weten, wie zou er komen k^ken?

"Ja, nou ja niet zo erg hoor. Ik bUJf een paar dagen in bed, hopelijk knap ik daardoor een beetje op. Het weer; de aardappelen rotten onder je ogen weg."

Tilburgs Hogeschoolblad

er zelf notabene voor gezorgd had dat Posjet het gebouw kon huren, liet weten dat geen toestemming voor de verbouwing kon worden verleend, wegens bezuinigingen.

Bezuinigingen werden ook gepland voor de subsidie van Posjet.

In het welzijnsplan 1983,van de gemeente Tilburg staat dat er van '82 tot '85 55.000 gulden op de begroting van 195.000 gulden voor Posjet gekort moet worden.

Plus een bedrag van 150.000 gulden dat nog gedeeld moet worden met de K W J , het Kijkhuis, open jongerencentrum Tilburg Noord, de jeugd- en jongerenwerk Wandelbos. Over drie jaar zal de subsidie dus bijna gehalveerd zijn.

Met de komst van een nieuw kollege van burgemeester en wethouders is de zaak er voor Posjet iets rooskleuriger uit gaan zien.

Volgens een medewerker van Posjet "heeft de nieuvye wethouder Krosse bijzijn l^oalitiepartners erdoor gel<regen dat er zo spoedig mogelijl< een stedelijlfe al<l<omodatie moet l(omen voor sociaal-l<ultureel werl< voor jongeren, bij voorl(eur uit herschiliking van bestaande middelen. Op 23 september komt dit voorstel in de raadskommissie, en Posjet zal daar voorstellen doen om binnen afzienbare tijd weer te starten met de tientallen aktiviteiten die ze twee jaar geleden in het gebouw waar nu de Theologiese fakulteit zit, nog ontplooide".

Er zijn nog geen rampen te bedenken die de terugkeer van Posjet kunnen beletten. Gebrek aan geld is de waarschijnlijkste. Toch lijkt het er deze keer op dat het trefcentrum echt uit het kantoortje losbreekt. De gemeente ziet de noodzaak ervan in.

Het nieuwe onderkomen van Posjet in de Voltstraat.

Stil liggen, misschien gaat 't zo ook wel.

Ik heb alleen een meter oud electriciteitsdraad gevonden, als ik de planken uit de kast verwijder, lukt 't wellicht, straks zal ik het proberen. Vanonder 't laken kijk ik de ruimte in; nergens een flinke spijker te vinden, zouden ze het in dit huis een keer meegemaakt hebben.

De tocht maakt 't verblijf in m'n bed er niet aangenamer op, negen over tien, ik heb tijd genoeg.

Vandaag komt er post. Brieven met mooie woorden, briefkaarten met aantijgingen, drukwerkkaarten (zonder envelop) met treiterteksten en een overig drukwerk over wrede goden die mij voortdurend plagen. Wat een rotzooibezorger, die vent. De beschuiten die mijn hospita gebracht heeft, zijn voortreffelijk. Zeg nou eens nee tegen zo'n bediening, eigenlijk heb ik liever bruinbrood met worst en kaas, morgen vragen of ze dat in huis heeft.

Stil liggen, stijf worden is de enige mogelijkheid. De electiciteitsdraad was te oud, bij geringe belasting begaf de draad 't, geen oplossing.

Ik denk dat het tijd wordt om op te staan. Ik trek het derde blik wonderstamppot open, kijk naar de inhoud en gooi tenslotte na enkele beroerdmakende gedachten de rommel in de pedaalemmer. Vanuit de keuken kun je in de verte het plein zien liggen, ik zie Swinkels aankomen, de fiets aan de hand, zeker een lekke band gekregen. Vanochtend niet gehoord dat hij met de fiets vertrokken is, de radio speelt ook altijd te hard hier.

Stilte, rust, alles wordt verstoord door die lui beneden. Ik ben tenminste onhoorbaar aanwezig, net een verpakt beeld dat niet mag spreken vanwege de status.

Plotseling gaat de bel, haastig schiet ik de slaapkamer in, stap in het bed en doe alsof ik slaap. "Ben, Ben, hier is Kees voor je. Mmmmm."

"Ja, nou ja niet zo erg, hoor. Ik blijf nog een nacht hier. Het weer; de uien rotten onder je ogen weg."

Als ik een reep van het laken scheur, maak ik meer kans dat 't blijft hangen. Wat zal de buurt er van zeggen. Dat hadden we nou nooit van hem gedacht. Jij wel.

Het is als donker aan het worden, wat een dag, niets dan regen, westenwind, verdomd ik had hard moeten trappen, vooral het tweede stuk waar je alles ziet en niets tegen komt.

De ben blij dat ik hier gebleven ben. Stil liggen, ik moet me langzaam aanpassen. De trek de deur van de telefooncel open en stap de verlichte vierkante meter binnen; ik draai rustig het nummer, ik geef me gewonnen, nul, zeven, nul, tuuuuut, negen, vier, negen, drie, negen, drie. "André, ben jij 't, kom me maar halen, ik doe mee".

17 september 1982

m