Jouw toekomst na
Natuurkunde
Bij ons leer je de wereld kennen
2011 bachelor Natuurkunde en Sterrenkunde
Natuurkunde als basis
2013 master Natuurkunde op Université Henry
Jurriaan Kloek
2014 Science Based Business masterspecialisatie
Be Informed specialist bij BearingPoint Caribbean, een IT en Businessconsultingbedrijf in Curaçao ‘Belastingaangiften invullen lijkt simpel, maar er komt veel logica bij kijken. Zonder een goed IT-systeem wordt het invullen van een belastingaangifte chaos. Daarom bedenk ik met mijn collega’s zo’n systeem voor de belastingdienst van Curacao. We bedenken wie er aangifte moeten doen, wat mensen zoal tegen kunnen komen bij het invullen, welke uitkomsten er mogelijk zijn, hoeveel belasting er betaald wordt en wanneer. Al die informatie verdelen we in blokken, zodat het goed aan te passen is.’
Bij natuurkunde leer je inzoomen op de kern van het probleem, zonder de context te vergeten. ‘Mijn studie Natuurkunde komt goed van pas bij mijn werk. Bij natuurkunde leer je inzoomen op de kern van het probleem, zonder de context te vergeten. Door deze vaardigheid raak je niet verdwaald in de details. Met natuurkunde ga je snel de diepte in, naar de kern van een probleem. Dit voegt veel waarde en betekenis toe aan mijn werkzaamheden. Ik haal er veel voldoening uit om met een klein, hecht en multidisciplinair team aan zo’n tastbaar project werken. Als het systeem werkt, dan heeft heel Curaçao daar baat bij. En dat is prettig, want het is een fijn eiland om te werken en te wonen. Ik wilde hier erg graag werken na mijn studie, maar ik had niet gedacht dat het zou lukken om hier een baan te vinden in de IT-sector. Nu heb ik elk weekend een vakantiegevoel.’
2
Universiteit Leiden Poincarré in Frankrijk & Universität des Saarlandes in Duitsland Universiteit Leiden
Sinds 2015 werkzaam in Willemstad, Curaçao bij BearingPoint Caribbean
CV
Jouw toekomst na Natuurkunde Natuurkunde geeft je een nieuwe blik op de wereld. Met logisch nadenken en het opzetten en uitvoeren van experimenten, ontrafel je de geheimen achter de natuur. Die vaardigheden maken je geschikt voor veel verschillende beroepen. Ruime beroepskeuze
Alumni vertellen
Tijdens de studie Natuurkunde in Leiden ga je zowel
In dit boekje komen afgestudeerde natuurkundigen aan het
experimenteel als theoretisch aan de slag met veel verschillende
woord die in Leiden hun studie hebben gevolgd. Uit hun verhalen
onderwerpen, zoals kwantummechanica, econophysics en
blijkt hoe breed het carrièreperspectief is voor studenten die als
programmeren. Met een masterdiploma van deze studie
verse alumnus de Leidse natuurkundecampus uitlopen. In de
op zak, bewijs je dat je in staat bent om onafhankelijk te
infographic hieronder zie je in welke sectoren natuurkundigen
denken, problemen systematisch op te lossen en te werken in
uiteindelijk belanden. Natuurkunde geeft een voortreffelijke
groepsverband. Dit maakt je gewild bij diverse werkgevers en
uitgangspositie om verder te gaan als onderzoeker, maar als
geeft je een uitstekende kans op een goede baan op academisch
afgestudeerd natuurkundige kun je ook aan de slag in andere
niveau. Er zijn veel verschillende beroepssectoren die plaats
beroepen zoals manager, consultant, docent of IT/data specialist.
hebben voor natuurkundigen. Vind je het belangrijk dat je elke
Op dit moment zijn er bijvoorbeeld Leidse natuurkunde-alumni
dag mentaal wordt uitgedaagd? Wil je bijdragen aan een betere
aan het werk als business manager bij Philips, consultant bij The
wereld? Na een studie Natuurkunde ligt de wereld voor je open!
Boston Consulting Group, docent op een middelbare school en data scientist bij IBM.
Waar komen natuurkundigen terecht? In de grote cirkels zijn meer alumni werkzaam.
Zelfstandig (eigen bedrijf)
Wetenschappelijk/Toegepast onderzoek
Onderwijs
Financiële instellingen
Communicatie
Advisering
3
Inspireren door onderwijs Florentien Kan Natuurkundedocente
CV
2009 bachelor Wijsbegeerte en Natuurkunde Universiteit Leiden 2012 master Physics & Education Universiteit Leiden Sinds 2010 werkzaam als natuurkundedocente op het Haganum Gymnasium in Den Haag Sinds 2012 projectleider bij Technolab Leiden, een stichting die kinderen en jongeren inspireert op het gebied van techniek
4
Florentien Kan is erg gedreven in haar vak als natuurkundedocente en mentor. Ze denkt graag mee aan onderwijsvernieuwingen en bedenkt nieuwe experimenten om haar leerlingen alles in de natuurkunde te laten ontdekken. ‘Voordat ik begon met mijn studie Natuur-
Er is zoveel vraag naar natuurkundedocenten
kunde, heb ik al een jaar lesgegeven in
dat je met open armen op scholen wordt
Zuid-Amerika. Daar gaf ik natuurkunde en
ontvangen en je al tijdens je studie ervaring op
scheikunde en dat was zo inspirerend dat ik
kunt doen. Op die manier weet je meteen of
het ook graag wilde studeren.’
het je ligt, of juist niet.’
Door mee te lopen in de klas, wist ik gelijk dat ik er later mee door wilde.
Liefde voor het vak ‘Door mee te lopen in de klas, wist ik gelijk dat ik er later mee door wilde. Tijdens mijn studie Natuurkunde heb ik de basisvaardigheid geleerd die je als docent nodig hebt, zoals stof goed uit kunnen leggen. Met natuurkunde leer je namelijk goed analytisch en systematisch te denken en het in meerdere perspectieven te
Realistisch beeld
plaatsen.’
‘Natuurkunde leert je op heel veel manieren hoe de wereld werkt. Het maakte mij daar
‘Om mijn liefde voor het vak Natuurkunde
erg nieuwsgierig naar. Maar niet alleen de
op de leerlingen over te brengen gebruik ik
natuurkunde zelf trok mij, ook het lesgeven
niet alleen de vaardigheden die ik tijdens mijn
heeft mij altijd aangetrokken. Tijdens mijn
studie Natuurkunde heb opgedaan. Ik heb
studie heb ik daarom al voor de klas gestaan.
ook filosofie gestudeerd. Daar heb ik geleerd
Ik mocht een halve klas lesgeven en leerlingen
standpunten helder en kritisch te formuleren
ondersteunen met huiswerkbegeleiding. Zo
en vraagstukken vanuit verschillende
heb ik een realistisch beeld gekregen van wat
perspectieven te bekijken. De combinatie van
het inhoudt om docent te zijn en ontdekte ik
filosofie en natuurkunde maakt dat ik het
dat het goed bij mij past. Ik kan het ook zeker
vak van natuurkundedocent zo ontzettend
aanraden aan andere natuurkundestudenten.
interessant vind.’
5
Louk Rademaker Postdoc bij Kavli Instituut voor Theoretische Natuurkunde in Santa Barbara, Californië ‘Ik onderzoek de kwantummechanische eigenschappen van bijzondere materialen, zoals supergeleiders, magneten of glas. We weten bijvoorbeeld nog steeds niet wat er op atoomniveau gebeurt in vensterglas. Ik wil een model bedenken dat kan verklaren hoe glas in elkaar zit. Een mooie uitdaging!’ ‘Ik vind het allerleukste aan hier zijn dat ik elke dag word
Gijs Hijmans
uitgedaagd door de slimste mensen. Top-professoren geven
Business developer bij Cosine
elke dag discussies en we schrijven de borden hier vol met
lezingen en er komen Nobelprijswinnaars langs. We hebben formules. Soms ben je weken bezig met het doordenken van een
‘Bij Cosine ontwikkelen we nieuwe methodes en technolo-
formule. Het analytische denkvermogen dat je tijdens de studie
gieën, zoals hyperspectraalcamera’s, röntgenstraling of laser
aangeleerd krijgt is dus erg belangrijk hier. Soms weet je vooraf
scanning. Dit voeren wij altijd uit in opdracht van onze klanten
wat de uitkomsten zullen zijn, maar vaak ook niet. Het antwoord
die afkomstig zijn uit verschillende industrieën: van lucht- en
en de uitkomsten zijn altijd interessant.’
ruimtevaart tot voedingsindustrie en gezondheidszorg.’ ‘Eén van mijn taken is om klanten op te vangen en erachter te komen wat hun vraagstelling is (wat willen ze precies meten?), en een plan van aanpak op te stellen (hoe kunnen we dat gaan doen?). Ik probeer vervolgens in lekentaal uit te leggen hoe de natuurkundige principes werken waarmee we hun vraag of probleem willen oplossen. Daar komt mijn studie Natuurkunde mij nog altijd van pas.’ ‘De variatie maakt mijn werk zo leuk: de ene keer schrijf ik een businessplan voor een satelliet vol meetapparatuur, de andere keer ben ik bij een farmaceutisch of industrieel bedrijf om te kijken hoe een nieuwe meting hen kan helpen.’
Ik probeer in lekentaal uit te leggen hoe de natuurkundige principes werken. 6
Ik word elke dag uitgedaagd door de slimste mensen.
Jennifer Mathies Postdoc bij Massachusetts Institute of Technology in Cambridge, Massachusetts, Amerika ‘In mijn werk als postdoc-onderzoeker houd ik me bezig met het ontwikkelen van een methode die op hetzelfde natuurkundige principe is gebaseerd als de MRI-scanner. Deze methode heet de kernspinresonantie van de vaste stof. Ons doel is om de structuur te bepalen van complexe, biologische systemen op het niveau van atomen. Recent is dit bijvoorbeeld gelukt voor structuren die gevormd worden rondom hersencellen van patiënten met Alzheimer. De hoop is nu dat kennis van deze structuren helpt bij
Jeroen Zonneveld
het vinden van een geneesmiddel voor deze ziekte.’
Consultant en data-wetenschapper bij PA Consulting Group
‘Mijn onderzoek richt zich voornamelijk op het gevoeliger maken
‘Ik help bedrijven bij het toegankelijk maken van hun data. Ik
wordt om steeds grotere, complexere systemen op te lossen.
analyseer informatie uit het verleden om te voorspellen wat ze
Ik werk daarbij op de grens van natuurkunde, biologie en
in de toekomst kunnen verwachten. Daarvoor probeer ik er eerst
scheikunde. Het samenwerken met wetenschappers uit andere
achter te komen wat ze graag willen meten. Ik heb bijvoorbeeld
disciplines houdt me scherp en zorgt ervoor dat mijn werk altijd
een vervoersbedrijf geholpen bij hun data-analyse. Voor hen
boeiend is.’
van de kernspinresonantie, zodat het in de toekomst mogelijk
is het belangrijk om te weten waar voertuigen op de route stil staan, maar ook waar veel mensen in- en uitstappen. Die stromen reizigers breng ik dan in kaart. Zo leren we onze klanten op data te vertrouwen bij het maken van keuzes, in plaats van op hun onderbuik.’
Ik werk op de grens van natuurkunde, biologie en scheikunde.
‘Mijn natuurkunde-achtergrond helpt me bij het vinden van de juiste modellen om al die informatie te verwerken en te meten. Want dat is al een kunstvorm op zich. Ik hak een groot probleem in kleine stukjes en puzzel zo verder naar de oplossing.’
Natuurkunde helpt me bij het vinden van de juiste modellen om informatie te verwerken en te meten. 7
De toekomst van grafeen Richard van Rijn Eigenaar Applied Nanolayers
CV 2007 afgestudeerd in de Natuurkunde Universiteit Leiden 2012 gepromoveerd aan de Universiteit Leiden en het European Synchrotron Radiation Facility in Grenoble
Sinds 2012 eigenaar van Applied Nanolayers
8
Richard van Rijn wil met zijn eigen bedrijf Applied Nanolayers het futuristische materiaal grafeen op grote schaal ontwikkelen. Grafeen is transparant, sterk, supergoed
‘Ik ben niet altijd bezig geweest met
geleidend en tegelijkertijd het dunste
experimentele natuurkunde. Ik ben het gaan
materiaal ter wereld. Het zit in potloden, maar
studeren omdat ik graag wilde weten hoe
je kunt er veel meer mee. Zoals oprolbare
het heelal in elkaar stak. In mijn tweede jaar
beeldschermen mee maken, en kleinere, betere
kreeg ik meer interesse in experimentele
chips. De ontdekkers van grafeen kregen in
natuurkunde. Ik ontdekte hoe interessant
2010 de Nobelprijs voor dit materiaal van de
het is als de uitkomst onbekend is en je zelf
toekomst. Sindsdien is het materiaal nog niet
moet zoeken naar het antwoord. Dan is het
veel verder gekomen dan het laboratorium.
van groot belang om zelfstandig na te denken
Met zijn bedrijf wil Richard een complete
en een goede intuïtie te hebben voor de
productieketen opzetten, zodat grafeen te
natuurkundige processen.’
verwerken is in apparaten die toegankelijk zijn voor iedereen.
‘De machines waarmee we dat willen doen,
Het is interessant wanneer de uitkomst onbekend is.
bestaan nog niet. Daarom ontwerpen en bouwen we deze helemaal zelf. Gelukkig had ik daar al ervaring mee opgedaan tijdens mijn
‘Dit heb ik grondig geleerd tijdens mijn studie.
promotiewerk in Grenoble, daar bouwden
Ik kan daardoor goed inschatten wat haalbaar
we vergelijkbare machines. Nu, als eigenaar,
is en welke problemen ik kan tegenkomen.
stuur ik mensen aan in dit proces: bij het
Dat is handig als we grafeen steeds meer
maken van de machines en de daadwerkelijke
willen toepassen. Voor mij is het erg belangrijk
productie. Ook praat ik met investeerders en
geweest om dingen te kiezen die ik leuk vind.
met advocaten over patenten. Dat maakt mijn
Zonder deze motivatie was ik niet mijn eigen
werk afwisselend, interessant, maar soms ook
bedrijf gestart en kon ik nu niet bijdragen aan
wel zwaar. Je moet het als eigenaar allemaal
de toekomst van grafeen.’
zelf uitzoeken. Maar ik doe dat graag, omdat grafeen even belangrijk is voor de toekomst als de computer twintig jaar geleden was.’
9
Voortdurend twijfelen Carlo Beenakker Hoogleraar Theoretische Natuurkunde ‘Het fijne aan mijn werk als hoogleraar is dat ik, hoewel ik elk jaar ouder word, nog steeds veel met jonge studenten werk. Ik ben niet van mijn werk weg te branden, dus hoop nog tot mijn zeventigste te blijven! Als jochie was ik gefascineerd door sterrenkunde en merkte ik dat ik bedreven was in wiskundige puzzeltjes. Uiteindelijk is het natuurkunde geworden en niet sterrenkunde, omdat ik de indruk had dat ik daar meer toepassingen van wiskunde kon vinden. Dat mijn vader natuurkundige was heeft wellicht ook een rol gespeeld.’
Kritisch denken en zelf je grootste criticaster zijn, is belangrijk. ‘Het fijne aan lesgeven is dat je jonge studenten nog kunt vormen in hun vak. Ze stellen frisse, nieuwe vragen die ervoor zorgen dat je zelf ook nieuwsgierig blijft. Het vak blijft zichzelf ook vernieuwen. We werken samen aan oplossingen door secuur alle berekeningen stap voor stap na te gaan. In de wetenschap is kritisch denken een groot goed. Voortdurend twijfelen en zelf je grootste criticaster zijn, is belangrijk. Die vaardigheden heb ik tijdens mijn studie geleerd, en wil ik hen ook graag meegeven.’
CV 1982 afgestudeerd in de Natuurkunde Universiteit Leiden
1984 gepromoveerd aan de Universiteit Leiden Sinds 1991 hoogleraar Theoretische Natuurkunde aan de Universiteit Leiden
Koninklijke/Shell-prijs, NWO-Spinoza-prijs, Akzo-Nobelprijs
ERC Synergy subsidie voor de ontwikkeling van de quantumcomputer
Lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen 10
Loopbaanadvies Jouw studie kan de basis vormen voor heel diverse loopbanen,
Het Alumni Mentornetwerk
zoals de voorbeelden in deze brochure laten zien. Hoe jouw
Om je op weg te helpen met je carrière zetten wij de kennis en
loopbaan er precies uit gaat zien, hoef je aan het begin van
ervaring van Leidse alumni in. Via het online mentornetwerk
de opleiding nog niet te weten. Tijdens de opleiding word
kun je in contact komen met ervaren alumni en hen eenvoudig
je geholpen bij het maken van studiekeuzes die van invloed
benaderen voor advies. Het eerste contact is laagdrempelig en
zijn op jouw carrière. Ook organiseert de Universiteit
je mag zelf bepalen hoe jouw mentorrelatie eruit ziet: eenmalig
Leiden diverse activiteiten om je te laten kennismaken
of herhaaldelijk contact, persoonlijk of juist digitaal. Zo kunnen
met de arbeidsmarkt, zoals de voorlichtingsdagen voor
alumni en studenten elkaar inspireren en werken we aan een
de Masterkeuze, Bètabanenmarkt en de Bio Science Park
hechte Leiden Science gemeenschap.
Excursie. Daarnaast helpt de Science Career Service jou bij jouw loopbaankeuzes en kun je het advies inwinnen van
mentornetwerk.universiteitleiden.nl
ervaren alumni via het Alumni Mentornetwerk. Al deze diensten bieden jou de mogelijkheid om al tijdens jouw studie de arbeidsmarkt te verkennen en kennis en ervaring op te doen voor de loopbaan die het best bij jou past.
Science Career Service De Science Career Service is er om jou te ondersteunen bij jouw vragen die gaan over studiekeuze en loopbaanoriëntatie, bijvoorbeeld door: • Informatie te geven over de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. • Workshops en trainingen aan te bieden op het gebied van sollicitatievaardigheden. • Een persoonlijk gesprek met de loopbaanadviseur gespecialiseerd in jouw vakgebied. lucareerzone.com
11
Colofon
Druk: UFB/Grafimedia Vormgeving: Creja ontwerpen Fotografie: Hielco Kuipers, Pim Rusch, Bearingpoint Caribbean Marketing team, Merlijn van Deen Interviews alumni: Martine Zeijlstra Met dank aan alle alumni die in deze brochure hun verhaal wilden vertellen. © Januari 2017 Aan deze uitgave, die met zorg is samengesteld, kunnen geen rechten worden ontleend.
Bij ons leer je de wereld kennen
Meer informatie:
studereninleiden.nl/natuurkunde studieadviseur@physics.leidenuniv.nl