Campus in bloei
Verhalen over groei, verbinding en innovatie
schutblad
Campus in bloei
Verhalen over groei, verbinding en innovatie
Colofon
Uitgave: Expertisecentrum Vastgoed van de Universiteit Leiden, 2025 Tekst: Evelyn Fox, Leontine Heisen, Anneke Vermeulen, Femke Wouters, Nieske van der Voort, Christi Waanders Fotografie: Marcel van der Burg, Marc de Haan, Monique Shaw, Stijn Poelstra Vormgeving: Creja Ontwerpen Drukwerk: Universitair Facilitair Bedrijf
www.universiteitleiden.nl
De samenstellers zijn veel dank verschuldigd aan iedereen binnen en buiten de universiteit die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit boek.
Inhoudsopgave
Timo Kos
Vicevoorzitter College van Bestuur Universiteit Leiden
De tijd vooruit - dat is het thema waarmee we dit jaar 450 jaar Universiteit Leiden vieren. En deze vernieuwde campus midden op het Leiden Bio Science Park doet dit thema alle eer aan. De meeste mensen denken bij onze universiteit aan de gebouwen in de binnenstad. Maar aan deze kant van de stad staat ook nog een powerhouse van een sciencefaculteit met toonaangevend onderzoek op het gebied van bio science, quantum en AI. Dat mag veel meer gezien worden!
Juist nu, in een tijd waarin de grote maatschappelijke vraagstukken zich opstapelen, is de rol van de universiteit belangrijker dan ooit. En vooruitkijken is essentieel. Vraagstukken rondom gezondheid, veiligheid, duurzaamheid, kunstmatige intelligentie en ruimteonderzoek vragen om samenwerking die over disciplinaire en institutionele grenzen heengaat. Daarom is deze campus zo’n krachtig symbool van onze toekomst. Hier komt alles samen: fundamenteel en toegepast onderzoek, onderwijs en innovatie. En dat te midden van bedrijven die zich elke dag bezighouden met de gezondheid van ons allemaal. Deze tijd vraagt om het bij elkaar brengen van mensen. Dan gaan ideeën stromen. Dat is hier nu echt zichtbaar én voelbaar. Dit boek geeft daar een mooie inkijk in.
Als kersverse vicevoorzitter voel ik elke dag dat we bouwen op de schouders van reuzen. De rijke traditie van de universiteit krijgt hier een nieuwe impuls en dat geeft ook een nieuwe verantwoordelijkheid. Ook ik zal graag mijn steentje bijdragen aan de maatschappelijke opgaven waar we met zijn allen aan werken. Voor nu ben ik al ontzettend trots wat hier is gerealiseerd!
Chris Suijker
Directeur Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden
Met dit boek markeren we een bijzonder moment in de ontwikkeling van de universitaire campus op het Leiden Bio Science Park. De campus is nog niet af, maar met de oplevering van het prachtige Gorlaeus Gebouw, de bijzondere fietsenstalling en het groene campusplein heeft het gebied nu echt een gezicht gekregen. Wat lang een ambitieus plan op papier was, zie je nu tot leven komen: een bruisende plek waar kennis, onderwijs, onderzoek en ontspanning samenkomen.
We hebben de lat hoog gelegd. Dankzij sterke ruimtelijke regie, hoogwaardige architectuur, slimme parkeeroplossingen en aandacht voor biodiversiteit staat er iets wat verder gaat dan een verzameling gebouwen. Er is een omgeving gecreëerd waar mensen willen zijn, om te leren, werken, ontmoeten én om te wonen. Ik zie overal beweging: studenten bij de zelfstudieplekken, gesprekken in de brasserie en de fusie, mensen op het gras. Alles wordt intensief gebruikt. De inrichting op zich is zeer geslaagd, maar de échte kracht zit in het leven dat zich er nu afspeelt. Daar word ik erg blij van!
In dit boek laten we zien hoe deze levendige campus vorm heeft gekregen - en wat er allemaal samenkomt op deze unieke plek midden in het Bio Science Park. De foto’s en verhalen geven een inkijkje in het proces én de energie die hier voelbaar is. Ik ben er trots op dat we dit met elkaar hebben neergezet.
450 jaar Universiteit Leiden De tijd vooruit
Sinds 1575 draagt de Universiteit Leiden bij aan een wereld in beweging. Ons 450-jarig bestaan markeert een moment van reflectie én vooruitblik: een mijlpaal in een geschiedenis die altijd gericht is op de toekomst.
De tijd vooruit - dat is waar wetenschap voor staat. Vragen stellen die leiden tot nieuwe inzichten, oplossingen en innovaties. Van medische doorbraken tot goed bestuur, van taal en cultuur tot een duurzamere wereld: onze nieuwsgierigheid kent geen grenzen. En die geven we door. Generaties studenten worden gevormd in een academische gemeenschap die zich verdiept, bevraagt en verbindt.
Die toekomstgerichte blik komt tot leven op plekken als het Leiden Bio Science Park: een campus waar universiteit, bedrijfsleven en samenleving samenwerken aan de uitdagingen van morgen. Hier bloeit de wetenschap, letterlijk en figuurlijk.
Vanuit onze maatschappelijke betrokkenheid investeren we ook in onderzoek naar kwetsbare kinderen. Via het LUF Kinderfonds stimuleren we grensverleggend onderzoek dat jonge levens helpt verbeteren. Een doel dat onze traditie van impact een nieuwe dimensie geeft.
450 jaar kennis, verbeeldingskracht en verbinding - en we zijn nog maar net begonnen. Meer informatie: www.universiteitleiden.nl/450
Campus in bloei
Het Leiden Bio Science Park is het grootste innovatiegebied van Nederland op het gebied van life sciences & health. Hier komen onderzoek, onderwijs, ondernemerschap en zorg op unieke wijze samen. Van internationale biotechbedrijven tot start-ups, van academisch ziekenhuis tot kennisinstellingen –hier wordt dagelijks gewerkt aan gezondheid en innovatie.
In dit levendige ecosysteem vervult de Universiteit Leiden een centrale rol. Met faculteiten als Wiskunde en Natuurwetenschappen, Sociale Wetenschappen, Archeologie en Geneeskunde is de universiteit stevig verankerd in het park – en verbonden met de stad, de regio en haar partners. De Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen is hier al decennialang een van de drijvende krachten: in onderzoek en onderwijs, maar ook in de campusontwikkeling.
Dit boek belicht de transformatie van een bijzonder gebied binnen het LBSP: de zone rond het Rosalind Franklinplein, van de universitaire gebouwen tot aan de nieuwe woningbouw aan de Plesmanlaan. In korte tijd is hier een herkenbare, veelzijdige kern ontstaan – een plek waar studeren, werken, wonen, sporten en ontmoeten samenkomen.
Vier universitaire gebouwen vormen hier een functionele eenheid: het Gorlaeus Gebouw, het Collegezalengebouw, de Gorlaeus Fietsenstalling en het nieuwe Universitair Sportcentrum.
Ook de Hartlijn en de Ehrenfestgarage horen bij dit geheel, als essentiële schakels in een gezonde en toegankelijke campus.
Dit boek brengt die ontwikkeling en het resultaat in beeld. In verhalen, beelden en citaten laten we zien hoe deze omgeving tot stand is gekomen en vooral hoe we nu samen aan een gezonde toekomst bouwen en werken. Je ontmoet de mensen die een rol spelen of hebben gespeeld: van architect tot onderzoeker, van student tot projectleider.
En we kijken vooruit. Want dit is geen eindpunt, maar een nieuw vertrekpunt. Een tastbaar bewijs van hoe kennis, infrastructuur en samenwerking samenkomen in een gebied dat dagelijks verder groeit – verbonden met het LBSP, de stad en de samenleving als geheel.
Een uitgave van het Expertisecentrum Vastgoed en de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen (FWN) - Universiteit Leiden.
Hotspot
V.l.n.r.: Johannes
‘Het Rosalind Franklinplein is het Leiden Bio Science Park in een notendop’
Henk Hartzema- Stedenbouwkundige Studio Hartzema
Henk Hartzema is als supervisor van het LBSP al 22 jaar bezig om het ooit verborgen bedrijventerrein in de polder achter het station te transformeren tot een levendig onderdeel van de stad. Zijn sleutelelementen: multifunctionaliteit, verbinding met de omgeving en een Hollands, waterrijk landschap met veel ruimte voor ontmoeting.
‘Als ik hier op het Rosalind Franklinplein, oftewel campusplein sta, voelt het alsof de wereld aan mijn voeten ligt. Als je rond je as draait, kom je alles wel tegen: groen, de universiteitsgebouwen met het heerlijke terras, het sportcentrum, de fietsenstalling, de parkeergarage met daarachter Janssen en Plus Ultra en de woningbouw in het Entreegebied. Het is het hele LBSP in een notendop.
Wat we op dit park willen bereiken is een campus waar iedereen zich welkom voelt en waar altijd wat gebeurt. Voor ieder wat wils. Die multifunctionaliteit staat voorop.
Ook willen we dat het park goed verbonden is met de omgeving, met de stad Leiden. Daarbij zien we het Hollandse landschap als bindmiddel voor alles en iedereen.
Toen we begonnen, moesten we op zoek naar zo’n bindmiddel in het met meerdere
eigenaren versnipperde gebied. Het moest iets worden waar iedereen ja tegen zou zeggen. In ieders DNA zit een voorliefde voor de Hollandse weide, met hoog gras, elzen, riet en water. Veel water. Het wat verwilderde landschap en de levendige waterkanten maken dit park echt anders dan andere science parken. Je loopt altijd door het groen.
Op het campusplein ervaar je dit oerHollandse karakter precies in het hart van alle dynamiek. Het is niet voor niets een van de vier aangewezen hotspots, waar we volop plek creëren voor ontmoeting, georganiseerd of spontaan, in een omgeving die een gevoel van openheid geeft. Het LBSP is nog niet af, maar met dit plein erbij en alle prachtige universitaire ontwikkelingen eromheen is het wel al een echt Leids park geworden.’
Jobst met zoon, Miranda van Eck, Ronald Kompier, Jaap Deelen, Fleur Aarninkhof, Milan Heinsohn Huala, Henk Hartzema, Thijs Pernot, Lara Ummels.
Rosalind Franklinplein
Rosalind Franklinplein
Een plein vol leven
Genesteld tussen collegezalen, laboratoria en het sportcentrum ligt het campusplein
– officieel het Rosalind Franklinplein.
Het is de groene plek waar alles samenkomt: een koffie op het gras, een evenement in de zon of een gesprek dat blijft hangen.
Dit plein verbindt niet alleen gebouwen, maar ook mensen – van onderzoekers tot buurtbewoners, van studenten en docenten tot sportliefhebbers.
Die samenhang zie je terug in de verbinding tussen gebouwen en mensen, en ook in de keuzes die zijn gemaakt voor een gezonde leefomgeving. Zo is de inrichting zorgvuldig afgestemd op het bevorderen van biodiversiteit, met groene zones die het hele jaar door leven ondersteunen. Meer over hoe deze visie zich vertaalt naar de toekomstbestendigheid van de campus, lees je in het hoofdstuk ‘Future Proof’.
Wie was Rosalind?
Rosalind Franklin (1920–1958) was een Britse wetenschapper die een sleutelrol had in de ontdekking van de DNA-structuur. Haar werk kreeg tijdens haar leven weinig erkenning, maar wordt nu gezien als baanbrekend. Dat het plein naar haar vernoemd is, is een eerbetoon aan alle vrouwen in de wetenschap die het verschil maakten - toen én nu. Een mooie naam voor een plek waar denken, doen en samenleven samenkomen.
Ontspannen in het groen
‘Bijzonder en supertof dat het campusplein zo groen is geworden. Ik zit graag buiten rondom het gras, zeker met mooi weer. Voorheen zat ik altijd binnen te studeren en moest ik naar een park om een ontspannen gevoel te krijgen.
Nu heb ik dat gevoel meteen als ik naar buiten loop. Heel fijn om zo een beetje te ontsnappen van de boeken!’
Milan Heinsohn Huala
Phd-kandidaat Astrochemisch Onderzoek
V.l.n.r.: Milan Heinsohn Huala met medestudent
Noëmi Huisman en docent Ko-Ju Chuang.
Een ode aan Einstein
‘Ik wilde in dit hart van de Science Campus graag een eerbetoon aan Einstein maken. Die ontbrak nog in Leiden. Dat werd deze Einsteinfontein.
Het leek me een uitdaging een concept uit zijn relativiteitstheorie op een speelse manier visueel te maken. Zo kwam ik op het idee om de beweging die licht maakt in een draaiend zwart gat met water na te bootsen. Dat geeft een sterk beeld op zichzelf, en wie dat wil kan er natuurkunde van leren.’
Vincent Icke
Hoogleraar Theoretische Astrofysica en kunstenaar
Rosalind Franklinplein
De trap in de ontvangsthal met daarboven het kunstwerk ‘The Cloud’ van Jos Agasi dat het concept van data visualiseert. Op de achtergrond de practicumzalen voor de eerstejaars.
Knooppunt van kennis
Het Gorlaeus Gebouw is niet zomaar een groot gebouw – het is het kloppend hart van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het gebouw ademt technologische vernieuwing en nodigt in alles uit om samen de bètawetenschap van de toekomst vorm te geven.
Het Gorlaeus Gebouw is dé plek waar studenten en wetenschappers samen werken aan de oplossingen van morgen. De nieuwe entree met de bijzondere Voronoi-gevel is een blikvanger, maar ook de brasserie, bibliotheek, bar en studieverenigingen geven de campus een open en levendige sfeer. Alles in het gebouw nodigt uit tot ontmoeting en samenwerking, over de grenzen van disciplines heen.
Het gebouw biedt ruimte aan zowel de meest geavanceerde wetenschappelijke experimenten als aan informele ontmoetingen. Van indrukwekkende, trillingvrije meeteilanden voor onderzoek
naar quantumeffecten tot de centrale hal waar studenten en medewerkers elkaar treffen – alles draagt op zijn eigen manier bij aan de missie die ons verbindt: kennis ontwikkelen en delen in een open, toekomstgerichte gemeenschap.
Hoewel het Gorlaeus Gebouw nog niet volledig voltooid is – het derde deel is nu in ontwikkeling – is het nu al een plek waar kennis en ideeën voortdurend in beweging zijn, net als de wetenschap zelf.
Bart de Smit
Vice-decaan
Jasper Knoester
Decaan
Leiden trekt talent van over de hele wereld
‘Studenten komen hier graag studeren. Dat komt door de goede banden die we hebben met de diverse bedrijven binnen het Life Science & Health-cluster op het Leiden Bio Science Park. De clustering van hoogwaardig onderwijs, onderzoek, zorg en bedrijfsleven trekt studenten, wetenschappers en ondernemers vanuit de hele wereld naar kennisstad Leiden.’
Berber Verhalle
Bestuurslid namens de studenten
Waar praktijk en theorie samenkomen
‘Het Bio Science Park is ontzettend inspirerend. Je fietst langs grote bedrijven op weg naar college - dat maakt meteen zichtbaar waar je studie toe kan leiden. Onze opleidingen zijn vaak theoretisch, dus het is waardevol om de link met de praktijk te zien. Op de Bètabanenmarkt was een hele hoek ingericht met bedrijven van het park, groot en klein. Dat laat zien hoeveel er mogelijk is.’
Samen sterker: besturen vanuit verbinding
‘Verbinden en samenwerken zijn voor mij de belangrijkste thema’s in mijn rol als decaan. Besturen doen wij met z’n vieren. Ieder brengt zijn eigen achtergrond en expertise mee, wat onze besluitvorming rijker en sterker maakt. Ons vierkoppig faculteitsbestuur is daarmee een krachtig voorbeeld van interdisciplinair samenwerken. In een dynamische omgeving als het Leiden Bio Science Park is het essentieel om bruggen te slaan. Door goed samen te werken, versterken we onderwijs, onderzoek én onze maatschappelijke impact.’
Suzanne van der Pluijm Directeur bedrijfsvoering
Een gebouw vol ontmoeting en inspiratie
‘Het Gorlaeus Gebouw biedt een bruisende en inspirerende omgeving voor onderzoek, studie en ontmoeting. Met de ontwikkeling van dit gebouw heeft de Universiteit Leiden krachtig ingezet op vernieuwing en verbinding, in het hart van het Leiden Bio Science Park. Het is dé plek waar je als (toekomstige) bètawetenschapper graag wilt werken en studeren. En als niet-wetenschapper ook trouwens.’
Gorlaeus Gebouw
‘Het gebouw werd tijdens het proces steeds mooier en kleurrijker.’
Jeroen van der Lelie - Hoofd Projectmanagement Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden
Onder Jeroens vleugels kwam het tweede deel van het Gorlaeus Gebouw tot stand.
Met alle uitdagingen die daarbij kwamen kijken, zoals de pandemie, schaarste van materialen en de snelle prijsstijgingen, kijkt hij trots terug op een bijzonder fijne samenwerking en een gebouw waar iedereen blij van wordt.
‘Kenmerkend voor het gehele ontwerpen bouwproces was de flexibiliteit van alle betrokken. De samenwerking met de faculteit, de architect en de aannemer was bovengemiddeld goed. Daar ben ik erg trots op. Een voorbeeld is de beslissing om de lange as die het gebouw in de eerste bouwfase kreeg, in de tweede fase toch niet in dezelfde vorm door te trekken tot aan de voordeur, zoals oorspronkelijk de bedoeling was.
Door de vele gesprekken met de gebruikers, begrepen we dat niet iedereen de lengte prettig vond. Dus is de architect terug naar de tekentafel gegaan. De ontvangsthal is nu in de breedte georiënteerd en de lengte is doorbroken door de studieverenigingen en de Fusie midden in de as te plaatsen. Dit maakt het allemaal wat intiemer.
Ook hebben we in het tweede deel meer kleur aangebracht, omdat al het wit soms wat steriel werd. En als kers op de taart kwam daar het idee om de ingang een eye catcher te geven in de vorm van de aantrekkelijker Voronoiluifel. Het nodigt uit om naar binnen te gaan of lekker op het terras te zitten. De faculteit heeft hiermee echt een gezicht gekregen.
Door de vele overleggen heeft het ontwerp misschien wat langer geduurd, maar het gebouw werd steeds mooier en mooier. We hebben nu een breed gedragen resultaat waar iedereen blij mee is!’
Wat is Voronoi? Het wiskundige Voronoidiagram wordt gebruikt om snelste routes te bepalen in navigatie en stadsplanning, zoals welke brandweerpost het snelst een brand kan bereiken. Het diagram verdeelt een gebied in zones rondom deze punten. Het kenmerkende veelhoekige patroon ontstaat vaak vanzelf in de natuur, zoals bij celstructuren van bladeren. Ook in de architectuur komt deze organische vorm tot haar recht.
Jeroen van der Lelie (rechts) met links José Bunnik (projectmanager Vastgoedbedrijf, verantwoordelijk voor de WKO-installatie) en in het midden Leon Beeke (manager Huisvesting Faculteit FWN)
Inspirerende plek
‘Elke ochtend geven het natuurlijke licht en de open ruimtes in ons nieuwe gebouw me energie – het is zo’n inspirerende plek om te werken.
Ik vind het vooral leuk om gastdocenten van bedrijven op het Leiden Bio Science Park te verwelkomen. Hun verhalen brengen de praktijk de klas in en openen vaak nieuwe deuren voor onze studenten, van stages tot de eerste stappen in hun carrière.’
Miranda van Eck
Wetenschappelijk directeur LACDR en hoogleraar Cardiovasculaire en Metabole Therapieën
Miranda tijdens een les in de grote collegezaal.
Samen leren
‘De zelfstudieplekken zijn lekker ruim en licht. Ik vind het fijn dat er veel wit is met ook leuke kleurtjes hier en daar. Je kan hier rustig studeren, maar ook lekker communiceren. Je hoeft niet bang te zijn om overlast te geven.’
Veronique Roos
Student Sterrenkunde
‘Het is een erg comfortabele plek om te studeren, juist omdat het niet zo stil is. Ik werk liever in een omgeving waar mensen om me heen aan het praten zijn. En de akoestiek is hier zo geregeld dat het niet stoort.’
Samantha Sestig
Student Sterrenkunde
Een warme entree
‘Bij binnenkomst in de hal krijg je direct een doorkijk over vrijwel de gehele lengte. Een compleet modern gebouw met een warme uitstraling. Veel plekken om elkaar te ontmoeten met een mooie mix tussen nieuw en gebruikt meubilair.’
Kees Schoonwater
Projectleider Huisvesting Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen
Gorlaeus Gebouw
Kees Schoonwater aan de receptie bij receptiemedewerker
Yvonne Brandt-de Roode.
Emma Soffner
L.P.S.V „Aesculapius” – studeert
Bio-Farmaceutische Wetenschappen
“Sinds we verhuisd zijn, zitten er elke dag veel meer leden in onze verenigingsruimten dan toen we nog in het Collegezalengebouw zaten. Ook zijn er veel meer eerstejaars actief. In plaats van de bibliotheek komen ze hier vaak lekker leren. Of lunchen. Erg gezellig!”
Daphne Glasbergen
De Leidse Biologenclub – studeert Biologie
Helaas is onze vereniging niet verhuisd naar het nieuwe gebouw, maar we komen er wel regelmatig. Voor vergaderingen, maar zeker ook om de gezelligheid op te zoeken bij de andere vereniging en in de fusie.
Praesessen bij elkaar
De campus kent zes studieverenigingen. Op de foto ontbreekt voorzitter Nalani Verwoord van IESA Shift.
“Omdat de verenigingen nu bijna allemaal bij elkaar zitten, durven onze leden veel sneller ook eens naar andere verenigingen te lopen. De lat ligt nu een stuk lager. Het is mooi om niet van die eilandjes te zijn.”
“Vroeger in het Snellius kwam ik de andere verenigingen bijna nooit tegen. Nu wel. Ik ontmoet daardoor veel meer mensen.
Ook zie ik als informaticastudent nu andere ruimtes, zoals de labs. Je komt daardoor veel dichter bij elkaar.”
“We zitten allemaal middenin het wandelpad van het Gorlaeus. Daarmee krijg je echt het idee dat je in het hart van de hele faculteit zit. Lekker om hier pauze te nemen en elkaar spontaan tegen te komen.”
De Leidsche Flesch – studeert Data Science and AI
Imke van Mameren
Gorlaeus Gebouw
Giulia Bandiziol
Feesten in de Fusie
‘Deze bar liep meteen al ontzettend goed. Elke donderdag stromen er vaak zo’n 150 spontane borrelaars binnen. Op de andere dagen, als we alleen op aanvraag open zijn, is er bijna ook altijd wel een groep die de bar gebruikt. Studenten, professoren, onderzoeksgroepen, echt alles komt hier voorbij. Bijzonder vind ik dat de bar volledig op vrijwilligers draait en iedereen is erg enthousiast. We willen er elke avond een feestje van maken!’
Randy den Braven
Secretaris Aanvragers
Dagelijks bestuur de Fusie
Het bestuur van de Fusie:
Valentijn Ouwehand, Marnix Hettema, Eeke van Leeuwen, Nikos Lamens, Randy den Braven en Taco Smolenaars.
Gorlaeus Gebouw
Brasserie Science
Gorlaeus Gebouw
Gorlaeus Gebouw
Het laboratorium van het Leidsch Instituut voor Chemisch Onderzoek (LIC)
Bas Hensen
Quantumonderzoeker
Quantum zonder ruis
‘In onze nieuwe meethal doen we iets unieks.
Onze onderzoeksopstellingen staan op ‘meeteilanden’: zware betonblokken die op luchtveren rusten en daardoor losstaan van de rest van het gebouw.
Dat zorgt voor extreem lage trillingen en ruis, essentieel voor ons werk met quantumeffecten.
Zo kunnen we in Leiden doen wat we al eeuwen doen: nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek onder extreme omstandigheden. Deze infrastructuur is van wereldklasse en geeft ons een voorsprong in de quantumwetenschap.’
Ko-Ju Chuang
Assistant Professor, Laboratory for Astrophysics
Joost Batenburg
Hoogleraar Imaging & Visualisatie, LIACS
Leven in het lab:
moleculen uit de ruimte
‘In ons laboratorium simuleren we ruimteomstandigheden, zoals extreem lage temperaturen en vacuüm. Daarmee onderzoeken we hoe complexe organische moleculen in de ruimte ontstaan - een cruciale stap in het begrijpen van het ontstaan van leven. We werken nauw samen met de Leidse Instrumentmakers School (LiS) en SRON, die ook op het Leiden Bio Science Park zijn gevestigd. Onze faciliteit verbindt fundamenteel onderzoek met praktische toepassingen in onder meer atmosferische wetenschap.’
Virtueel testen in het Physical Twin Lab
‘In het Physical Twin Lab maken we digitale kopieën van complexe processen, zoals productielijnen of medische scans. Daarmee kunnen bedrijven veilig innoveren zonder kostbare fouten. We combineren imaging- en AI-technologie om virtuele testomgevingen te creëren, volledig interactief. Bedrijven op het Leiden Bio Science Park profiteren direct van onze expertise Zo versnellen we technologische innovatie en brengen we wetenschappelijke kennis direct naar de praktijk.’
Sylvia Le Dévédec
Universitair Docent, LACDR
Samenwerken aan snellere geneesmiddelen
‘In het Leiden Cell Observatory bestuderen we cellulaire processen met behulp van geavanceerde microscopie en beeldanalyse. Deze technologieën zijn cruciaal voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Dankzij onze ligging op het Leiden Bio Science
Park hebben we korte lijnen met biotechbedrijven, wat zorgt voor kruisbestuiving. Wij delen onze expertise in imaging en dataanalyse, zij brengen kennis in over AI-gedreven toepassingen.
Samen komen we sneller tot innovaties.’
Thomas Hankemeier
Hoogleraar Analytische Biowetenschappen
Gezondheid meten met de
Exposome Scan
‘Met onze volautomatische Exposome Scanrobot meten we hoe omgevingsfactoren, zoals luchtkwaliteit en voeding en leefstijl, onze gezondheid beïnvloeden. We kijken naar metabolieten, metabole stress, het immuunstyteem en ontstekingen, en koppelen die data aan ziektes of behandeluitkomsten. Onze samenwerking met klinische partners én bedrijfsartsen maakt het mogelijk om niet alleen ziekten te diagnosticeren, maar ook preventie mogelijk te maken. Deze technologie draagt bij aan een doorbraak in het gepersonaliseerd volgen van gezondheid.’
Eiwitten in beeld met elektronenmicroscopie
‘Bij NeCEN maken we met geavanceerde elektronenmicroscopen de 3D-structuur van eiwitten zichtbaar. Daarmee ontrafelen we hoe ziektes zoals kanker, onvruchtbaarheid en infectieziekten ontstaan.
Onderzoekers uit heel Nederland gebruiken onze faciliteit voor hun data. Omdat veel bedrijven op het Leiden Bio Science Park werken aan geneesmiddelenontwikkeling, is onze kennis ook voor hen van grote waarde. NeCEN vormt zo een brug tussen fundamentele wetenschap en innovatieve toepassingen.’
Meindert Lamers
Co-director Nederlands
Centrum voor Elektronen
Nanoscopie (NeCEN)
Techniek op maat voor topwetenschap
‘Onze teamleden bedenken en bouwen hightech onderzoeksopstellingen die nergens commercieel verkrijgbaar zijn. Voor bijna elk instituut binnen de faculteit ontwerpen en vervaardigen we unieke instrumentatie, volledig op maat. Daarmee faciliteren we baanbrekend onderzoek: van promovendi tot internationaal toonaangevende wetenschappers. Dat onze expertise bijdraagt aan kennisontwikkeling én publicaties van wereldformaat, maakt mij buitengewoon trots.’
Hoofd Fijnmechanische en Elektronische Dienst
Maurice Heemskerk
Ad van Aert
Architect Sweco Architects
Het gebouw geeft energie
‘Zo’n bijzondere opdracht als deze krijgen we zeker niet elke dag. Het was vooral een uitdaging om voor elkaar te krijgen dat in zo’n groot gebouw iedereen elkaar toch makkelijk kan ontmoeten. Dat is goed gelukt. Als ik binnenkom voel ik meteen dynamiek. Dat geeft energie. De openheid van het gebouw draagt daaraan bij. Het werkt enorm stimulerend om elkaar zo bezig te zien.’
Odette Ex
Interieurarchitect Ex Interiors
Hans Toornstra
Architect INBO
Het is bèta, gelardeerd met alpha
‘Het contrast tussen de rationele architectuur van het gebouw en het zachte en verfijnde interieur is erg mooi geworden. Het is bèta, gelardeerd met alpha. Ook in een wetenschappelijke omgeving is die gevoelslaag belangrijk. Wanden en vloeren van hout, een warm kleurenpalet, het gebruik van vilt en de rondvormige balies geven het gebouw comfort. Het is echt iets geworden om trots op te zijn.’
Subtiele hints naar de wetenschap door het hele gebouw
‘De lol zat vooral in het ontwerpen van het tweede deel van het gebouw met de entree en alle publieke functies. Het gebouw ontvouwt zich prachtig na de toegang over het campusplein met het voronoidiagram als blikvanger. Eerst de brasserie rechts en dan het ruime zicht op de trap omhoog naar de grote collegezaal met de natuurkundige print in koperkleur. Deze subtiele hints naar de wetenschap vind je overal door het hele gebouw. Dat vind ik erg bijzonder.’
Hints naar de wetenschap
Natuur als oriëntatie
‘Het Gorlaeus moest heel veel vierkante meters krijgen en we wilden voldoende daglicht en uitzicht creëren voor alle kantoren. Daaruit is de kamstructuur ontstaan. De tussenliggende hoven zijn allemaal anders ingericht met een eigen beplanting. Als dat wat meer gegroeid is, is het meteen een manier om je te kunnen oriënteren in het gebouw.’
Ad van Aert
Architect Sweco Architects
Collegezalengebouw
Een nieuw leven voor de schotel
Aan de westzijde van het Rosalind Franklinplein staat het iconische Collegezalengebouw, ook wel de ‘schotel’ genoemd. Deze markante verschijning uit de jaren 70 – thuisbasis van de grootste collegezalen van de Universiteit Leiden – is na een grondige renovatie weer helemaal klaar voor de toekomst. Samen met het moderne Gorlaeus Gebouw vormt het een krachtig duo rond het centrale plein.
Een belangrijke verandering is de verplaatsing van de entree naar de pleinzijde. De uitnodigende trap komt direct uit op het plein en versterkt zo de samenhang van de campus. De gevel is vernieuwd, waardoor de isolatie is verbeterd en het restaurant is gemoderniseerd. Ook heeft het gebouw een nieuwe balkonring en serre met zitplekken gekregen, die het gebouw meer ruimte geven voor ontmoeting en een leuk gesprek, with a view!
Daarnaast is deze schotel, net als het Gorlaeus Gebouw en zometeen ook het Sportcentrum, aangesloten op het WKO-systeem (Warmte-koudeopslag).
Dit zorgt voor energiezuinig verwarmen en koelen, en is een belangrijke stap richting een energieneutrale campus.
Dit bijzondere gebouw heeft nu de uitstraling en de energie die het verdient.
Egbert Koops
Hoogleraar Rechtsgeschiedenis
‘Het is altijd een fantastisch gebouw geweest, dat eruitziet als een UFO. Maar nu is het alsof de aliens gisteren zijn geland in plaats van 70 jaar geleden. De buitenkant heeft echt een facelift gekregen. En als je binnenkomt, is het geen doolhof meer van gekke afslagen. Ik ben erg blij mijn colleges te kunnen geven hier.’
Tim Lubbers
Promovendus Rechtsgeschiedenis
Maritiem Recht
‘Het is bijna niet meer voor te stellen hoe het eerder was. Deze trap is nieuw, maar het voelt alsof hij er altijd al was. Zo natuurlijk sluit hij nu aan op het campusplein. Ook de ring is erg mooi geworden. Met de nieuwe zitplekken is het een fijne plek om even tot rust te komen en heb je, ook bij wat minder weer, toch een beetje het idee dat je buiten zit.’
Een modern restaurant
‘Ik blijf hier maar komen’
‘Mijn lunchbeleving is echt anders geworden sinds dit nieuwe restaurant er is. Eerst waren er meerdere restaurantjes verspreid over het complex en nu is alles één groot geheel geworden. Hierdoor zie je nu iedereen samenkomen, van professoren tot eerstejaars. Zelfs mijn moeder komt hier langs. Ik kom hier wél vaker dan goed is voor mijn portemonnee, maar als je vergaderd hebt of een lange dag hebt gehad is het zo gezellig.’
Flore van den Berg
Studeert Molecular Science and Technology
Flore eet met haar moeder een broodje in het vernieuwde restaurant van het Collegezalengebouw.
‘Waar je je straks ook bevindt in de fietsenstalling, overal sta je in contact met bomen.’
Stoer, groen en future proof
Stoer, want gebouwd op het stalen skelet van de vroegere Gorlaeus hoogbouw die eerder op deze plek stond. En gezond, want straks – als de beplanting echt tot bloei is gekomen – waan je je hier in een groen paradijs: blauwe regen die zich omhoog slingert langs het frame, witte berken die vanuit het open midden naar de hemel reiken, en op het dak een tuin met wilde en eetbare planten én picknicktafels om even tot rust te komen.
De Universiteit Leiden, de gemeente en het Leiden Bio Science Park zetten vol in op een gezonde leefomgeving. Fietsen hoort daar vanzelfsprekend bij – en de stalling verdient dus een plek die gezien mag worden.
Deze (deels) overdekte, groene fietsenstalling biedt ruimte aan bijna 3.000 fietsen. Een schoolvoorbeeld van slim hergebruik en een doordacht ontwerp – en daarmee een voorbode van wat je verderop leest in het hoofdstuk Future Proof.
Een dak dat groeit én vertelt
Bovenop de fietsenstalling bloeit iets bijzonders: een groene oase van bijna 700 vierkante meter met zo’n 150 verschillende, inheemse plantensoorten. De helft is zelfs eetbaar. Dit levende leslokaal werd bedacht door de Leidse Biologen Club, die de aanleg én het onderhoud op zich neemt. Terwijl je langs kleurige borders vol wilde bloemen loopt, doorkruis je drie typisch Nederlandse landschapstypen en drie ‘etalages’ van specifieke plantenfamilies.
Een dak met een missie: meer biodiversiteit, educatie en verwondering, midden op de campus.
‘De wilde hyacint is een voorbeeld van een schitterende inheemse plant die langzaam verdwijnt.
Dat raakt me, want Nederland zit vol met zulke soorten. Je moet alleen weten waar je moet kijken. Dit dak is ons eerbetoon aan die vergeten planten én aan de insecten die ervan afhankelijk zijn. Hier krijgen ze hun plek terug, op een plek waar je het niet verwacht.’
‘Van kleins af aan ben ik gek op moestuinieren, maar een tuin bovenop een fietsenstalling?
Dat is uniek! Door de bordjes met plantennamen krijgt iedereen hier onbedoeld biologieles. En hoe mooi is het dat je op deze plek planten tegenkomt zoals deze wilde hyacint - een vergeten schoonheid uit onze eigen natuur?’
Biologiestudent
Jop Kempkes
Biologiestudent en co-voorzitter van het Daktuindispuut
Dana Lefèbvre
Van tango tot tentamens
Een levendige hotspot voor sport, ontmoeting en beweging – pal aan het Rosalind Franklinplein. Het nieuwe sportcentrum vormt straks het energieke hart van de campus. Met anderhalf keer zoveel ruimte als voorheen is er volop plek voor de almaar groeiende sportgemeenschap om te spinnen, rackets te zwaaien of gewichten te tillen. Van een ruime fitnessruimte tot een danszaal, spinningruimte en body & mindzaal: alles is er.
De groei vroeg om meer dan alleen extra vierkante meters; de wensen van een nieuwe generatie sporters en de ambitie om vitaliteit, gezondheid en community building te versterken, waren leidend in het ontwerp. Daarom komt er een licht en transparant gebouw, met veel daglicht, uitzicht op de sportvelden, een aansluiting op de WKO, een groen grasdak dat zich als een lint over de campus uitstrekt, en natuurlijk een gezellige sportbar.
En last but not least: slimme akoestiek. Want naast de kick van het sporten, zorgt deze nieuwe locatie ook voor de ruimte en rust die nodig zijn om jaarlijks zo’n 150.000 tentamens in alle stilte af te kunnen nemen. Het nieuwe Universitaire Sportcentrum biedt straks de perfecte balans tussen sport, studie en ontspanning.
Ontwerp door RoosRos Architecten in opdracht van BINX Smartility
Annette van Lookeren
Hoofd Universitair Sportcentrum
Fleur van Dooren
Voorzitter Stichting Studentensport
Leiden en student Archeologie
‘Het nieuwe sportcentrum wordt echt een katalysator voor de Leidse studentensport. Het gaat zoveel meer studenten aantrekken. Het gebouw nodigt uit om naar binnen te gaan, om samen te sporten, om onverwacht bekenden tegen te komen. Zo vlak naast het plein wordt het echt onderdeel van de campus. Een hele goede ontwikkeling en van groot belang voor studentenwelzijn. Alle sportverenigingen kijken er erg naar uit!’
‘Een sportcentrum midden op de campus zorgt voor veel verbinding’
Annette van Lookeren - Hoofd Universitair Sportcentrum
Sport zit diep in haar genen en dus kan ze bijna niet wachten tot het nieuwe sportcentrum zijn deuren opent op de nieuwe locatie midden in het studentengedruis.
Annette ziet het helemaal voor zich: yoga en bootcamp in de buitenlucht en iedereen is welkom.
‘Zien bewegen, doet bewegen. Dat is precies wat er gebeurt als het nieuwe sportcentrum opent, pal naast het campusplein en de Einsteinweg. Niet alleen is de locatie veel gunstiger dan het huidige sportcentrum, ook de open uitstraling met veel ramen is een enorme positieve verandering. Je kijkt vanaf de weg zo de fitnessruimte in. En vanaf die ruimte kijk je weer uit over de sportvelden.
Je krijgt meteen zin om te sporten!
Community life
En niet alleen dat. Ook zal de nieuwe plek zorgen voor veel meer verbinding. Onze buitensporters en binnensporters komen in de nieuwe situatie bij elkaar en zijn geen aparte eilandjes meer. Maar ook is het erg leuk voor onze collega’s van de faculteiten en zelfs andere medewerkers op het LBSP die zo meer in contact komen met studenten. Misschien ben ik heel idealistisch, maar ik zie heel erg een community life voor me. Het nieuwe gebouw heeft zoveel
mogelijkheden dat dat vanzelf goed moet komen. Er komt een prachtig sportcafé! En de zalen zijn echt ingericht op sport. Zo is er een aparte Body&Mindzaal, waar je al zen van wordt als je binnenkomt. De fitnesszaal is drie keer zo groot als hij nu is. En er komen twee grote sporthallen, zodat we naast sport ook de opleidingen kunnen faciliteren hun tentamens hier te houden.
Evenementen
Het mooie, grote campusplein geeft ontzettend veel mogelijkheden. Ik kijk ernaar uit dat we daar sportevenementen organiseren: yogalessen, een bootcamp waar iedereen aan mee kan doen of samen op een groot scherm een voetbalwedstrijd van het Nederlands elftal kijken. Ik denk dat samen sporten of sport kijken op zo’n laagdrempelige, verbindende manier ontzettend belangrijk is voor fysiek en mentaal welzijn!’
Bouwen aan morgen
Duurzaam bouwen is al lang geen bijzaak meer. Bij elke nieuwe steen, kraan, dak of boom wordt de afweging gemaakt: wat draagt dit bij aan een gezonde toekomst? Energiebesparing staat voorop, maar ook slimme mobiliteit en veel ruimte voor groen stonden hoog op het wensenlijstje voor deze campus.
Nieuwe gebouwen als het Gorlaeus en het
Sportcentrum zijn vanaf de eerste schetsen ontworpen om energie te besparen en CO2uitstoot te beperken, onder meer dankzij een ondergrondse Warmte-koudeopslag (WKO), waar ook het gerenoveerde Collegezalengebouw een aansluiting op kreeg. Alle gebouwen zijn goed geïsoleerd, er liggen zonnepanelen op bijna alle daken in het gebied, en waterbesparende toiletten en kranen zijn de norm.
En wie met de fiets naar de campus komt, merkt het meteen: fietsenstallingen en autoluwe routes hebben ruim baan gekregen. Parkeergarages aan de randen van het Leiden Bio Science Park moedigen bezoekers aan om de rest van hun reis te voet af te leggen.
Een park dat gezondheid centraal stelt, moet ook gezond aanvoelen. Dat zie je terug in de keuzes voor het landschap: groenblauwe verbindingen, daktuinen vol kruiden en gras, groene gevels en een plein dat regenwater opvangt om klimaatverandering het hoofd te bieden.
En in de steeds bewustere keuzes voor circulariteit: oude gymvloeren werden wandbekleding, stoeptegels uit Zwolle kregen een tweede leven als gevel en een stalen skelet van een gesloopt gebouw vond een hele nieuwe, gezonde bestemming.
Verduurzaming - soms in meetbare cijfers, soms in kleine verhalen - maar altijd met de blik op morgen gericht.
Boom met impact
‘Als je een boom zinvol kan sparen, moet je dat doen! De verplaatsing van deze plataan, die al 40 jaar groeide op een plek waar nu het Gorlaeus Gebouw staat, is een prachtig voorbeeld van ecologisch, esthetisch én economisch denken. Het ecosysteem op de boom - vogels, insecten, schimmels en mossen - is gespaard gebleven. En een grote boom slaat veel koolstof op en zuivert de lucht enorm. Bovendien geeft hij effectief verkoeling en draagt met zijn diepe wortels bij aan het waterbeheer op het plein. Iets wat een jonge boom pas na ca 10 of 15 jaar groei kan evenaren.’
Aranka Virágh
Duurzaamheidscoördinator
Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden
Aranka samen met landschapsarchitect
Ludo Dings voor de grote plataan op het plein.
‘We hebben in alle hoeken van het plein geprobeerd de natuur tegemoet te komen’
Ludo Dings - Landschapsarchitect bij West 8
Voor landschapsarchitect Ludo Dings was het de uitdaging een intiem campusplein
te creëren dat bestand is tegen intensief gebruik en tegelijkertijd ruimte geeft aan biodiversiteit. ‘Dat is goed gelukt!’
‘Het plein heeft de uitstraling van een intiem park met het glooiende landschap en het gazon vol bloemen en kruiden. Fijn voor mensen om in te ontspannen, maar ook voor dieren en insecten. De brede plantvakken aan de randen hebben een jaarronde biodiversiteit, zodat er het hele jaar door wat bloeit en er altijd voedsel en schuilplekken zijn voor dieren en insecten.
Ecologische samenhang
De nieuwe groenblauwe verbindingen door het hele gebied zorgen ervoor dat dieren en insecten zich vrij kunnen verplaatsen. Het Rosalind Franklinpad is zo’n verbinding met een laan lindebomen, aaneengesloten bermen en een nieuwe watergang. Het groen en het water van de Einsteinweg is nu verbonden met die aan de Wassenaarseweg. En dat sluit weer mooi aan op de tweede groene ring in Leiden. Dat is hoe je echte ecologische samenhang creëert.
Ook de hoven tussen de vleugels van het Gorlaeus Gebouw zijn een mooi voorbeeld van diversiteit, met elk een ander thema. Zo is er een glooiend berkenhof met een varentuin en een lager
gelegen elzenhof. We hebben alle bomen extra ruimte gegeven in brede bermen met onder het bladerdak bloemrijke kruidenmengels. Dit maakt de boom minder vatbaar voor stress en ziekten.
Natuurvriendelijke oevers
Van grote ecologische waarde is ook de waterpartij achter het Collegezalengebouw.
Deze is vergroot en heeft natuurvriendelijke oevers gekregen met een geleidelijke overgang van land naar water. Hierdoor krijgen meer soorten planten een kans te groeien, waar verschillende andere organismen weer baat bij hebben.
Niet overal was het even makkelijk om de natuur een vrije doorgang te bieden. Onder het zwevende Collegezalengebouw was in de donkerte weinig mogelijk. Hier hebben we gekozen voor een waterpartij aan de ene kant en een stammenbos aan de andere. De horizontale en verticale boomstammen zijn bedoeld als schuilplaatsen voor kleine dieren en insecten. Zo hebben we overal, ook in de donkere hoekjes, geprobeerd de natuur tegemoet te komen.’
Op de daken liggen bijna 2000 zonnepanelen.
Slim, gezond en in beweging
Op de campus is mobiliteit meer dan van A naar B gaan. De keuzes die we hier maken –van opvallende fietspaden tot strategisch geplaatste parkeergarages – dragen bij aan een leefomgeving waar gezondheid, duurzaamheid en gemak samenkomen.
Bezoekers en gebruikers van het Leiden Bio Science Park kiezen steeds vaker voor wandelen, fietsen of het openbaar vervoer. En daar speelt het park actief op in met aantrekkelijke routes, slimme oplossingen en ruimte voor verandering. Want hoe je je verplaatst, bepaalt mede hoe je je voelt – en hoe het park ademt.
Een belangrijke schakel daarin is de Hartlijn: een door de universiteit en de gemeente aangelegde fiets- en wandelroute die als een ruggengraat door het park loopt.
Grote delen zijn inmiddels aangelegd en volop in gebruik, zoals langs het campusplein. Fietsers en voetgangers hebben er voorrang – een bewuste keuze die bijdraagt aan een veilige, toegankelijke en gezonde omgeving. De Hartlijn heeft een herkenbare, kleurige uitstraling en wordt begeleid door een strook met 21 soorten geneeskrachtige planten: een knipoog naar het onderzoek in het park én een feest voor het oog.
Wie met de auto komt, parkeert vooral aan de randen van het park – onder meer sinds 2022 in de parkeergarage aan de Ehrenfestweg, pal tegenover het Collegezalengebouw. Zo blijft het hart van het park rustig. De parkeervoorzieningen zijn bovendien ingericht op dubbelgebruik, zodat bijvoorbeeld medewerkers overdag en bewoners ’s avonds kunnen parkeren. Hierdoor zijn minder parkeerplaatsen nodig en wordt de ruimte efficiënt benut. Laadpalen voor elektrische voertuigen maken het duurzame plaatje compleet.
Twee wandelaars op de Hartlijn met links de Ehrenfestgarage.
Vanuit de ivoren toren het plein op
Toen hoogleraar Rob Schilperoort begin jaren tachtig het idee opperde voor een science park naast het ziekenhuis, wilde hij vooral één ding: dat kennis geen afgesloten bastion zou blijven. Niet verstopt in kantoorkamers en laboratoria, maar midden in de stad, midden in het leven. En vooral: midden tussen de mensen.
Het Leiden Bio Science Park is gebouwd op dat idee.
Ruimte maken voor ontmoeting zit hier in het ontwerp. Letterlijk: brede wandelpaden, open gebouwen, een plein met banken in de zon. Maar ook figuurlijk: een open houding, korte lijnen en een gedeeld besef dat samenwerking het verschil maakt. Onderzoekers, studenten, ondernemers, gemeente, bewoners - allemaal bewegen ze op en rond het Rosalind Franklinplein, waar de grenzen tussen werken, wonen en leren vervagen.
Het resultaat? Een ecosysteem waarin de stagiair van vandaag samenwerkt met de CEO van morgen.
Waar een student Geneeskunde na college een Sip & Paint meepakt, en een quantumstart-up de toekomst bedenkt met steun van de universiteit.
Waar wethouders dromen van een gezonde stad, en kennismakelaars zorgen dat die droom landt in de wijk.
Op het LBSP wordt zichtbaar wat we samen kunnen realiseren. En dat is vaak meer dan we zelf denken.
V.l.n.r.: Henk Hartzema, Johannes Jobst (met zoon), Ronald Kompier, Miranda van Eck, Jaap Deelen, Milan Heinsohn Huala, Thijs Pernot, Lara Ummels en Fleur Aarninkhof.
Samen op het Leiden
V.l.n.r.: Henk Hartzema, Johannes Jobst (met zoon), Ronald Kompier, Miranda van Eck, Jaap Deelen, Milan Heinsohn Huala, Thijs Pernot, Lara Ummels en Fleur Aarninkhof.
‘We hebben niet half door wat we samen kunnen realiseren’
QuantaMap is een jonge spin-off van de Universiteit Leiden die hard werkt aan de quantumtechnologie van morgen. CEO Johannes Jobst vertelt waarom samenwerking op het LBSP cruciaal is voor hun innovatiekracht en waarom we meer mogen durven als campus.
Fysieke nabijheid van kennisinstellingen is cruciaal
‘Dat onze technologie juist op het LBSP is ontstaan, is geen toeval. We zijn verweven met de universiteit. Onze mede-oprichters zijn onderzoekers, we gebruiken universitaire apparatuur, studenten draaien mee in onze projecten en een deel van onze financiering komt uit gezamenlijke subsidieaanvragen.
Die nauwe samenwerking is de motor van onze innovatie.
Voor QuantaMap is de fysieke nabijheid van kennisinstellingen, bedrijven en talent cruciaal.
Als R&D-bedrijf moeten we continu voeling houden met de laatste ontwikkelingen in de wetenschap. Dat lukt alleen in een ecosysteem zoals dit.
We mogen best wat trotser zijn
De samenwerking is er, maar we mogen die kracht vaker en zichtbaarder vieren. Laat zien wat hier al gebeurt, want dat inspireert. En belangrijker nog: we mogen met z’n allen meer bezig zijn met de lange termijn. Durf verder vooruit te kijken. Durf risico’s te zien als iets positiefs. De toekomst is waar het gaat gebeuren – en ik denk echt dat we niet half doorhebben wat we samen op het LBSP kunnen realiseren.’
Johannes Jobst - CEO van QuantaMap
Johannes met zijn zoon Arturo en mede-opdrichter van QuantaMap
Kaveh Lahabi, natuurkundige bij de FWN, op het terras van de brasserie van het Gorlaeus Gebouw.
Verbindende kracht van kennis in Leiden
Lara Ummels - Kennismakelaar Leiden Kennisstad
Sinds 2018 is Lara Ummels kennismakelaar voor Leiden Kennisstad. Een kennismakelaar
verbindt beschikbare kennis aan actuele vraagstukken. Lara werkt voor de Universiteit Leiden, Hogeschool Leiden, Gemeente Leiden, mboRijnland en Naturalis.
‘Leiden is van oudsher een kennisstad, met een breed palet aan onderwijsinstellingen. Kennis zit in het DNA van deze stad. Samenwerking tussen stad en kennisinstellingen werkt wederzijds versterkend. De stad is een rijke leeromgeving voor onderwijs en onderzoek, en omgekeerd kan de aanwezige kennis bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Als je erin slaagt om die samenwerking te optimaliseren, versterk je het klimaat van de kennisstad. Daarmee vergroot je ook de aantrekkingskracht van Leiden voor toptalent en investeerders – en uiteindelijk vergroot je zo de brede welvaart van de stad.
Gezondheid als gedeelde ambitie
Een concreet voorbeeld van deze kruisbestuiving is de gezamenlijke ambitie om van Leiden de gezondste stad van Nederland te maken. Het Leiden Healthy Society Center speelt hierin een centrale rol. We zetten kennis in om wijken met gezondheidsproblemen te ondersteunen en duurzame verbeteringen te realiseren. Een voorbeeld daarvan zijn het Kennisfestival tijdens de Dutch Bio Science Week en de driemaandelijkse Kenniscafés, waar gezondheid centraal staat. Onderzoekers, studenten, bewoners en zorgprofessionals uit
de wijken gaan er met elkaar in gesprek over gezond leven. Initiatieven waar onderzoekers, studenten en bewoners samenwerken, maken de kennisinfrastructuur van Leiden zichtbaar en concreet.
LBSP: katalysator van kennis en innovatie
Het LBSP is misschien wel het meest sprekende resultaat van deze samenwerking: een plek waar studeren, werken en wonen samenkomen. De dynamiek op het park is enorm, mede dankzij de samenwerking tussen veel verschillende partijen. Vanuit de stuurgroep Leiden Kennisstad zetten we in op gezondheid, met als ambitie: ‘Leiden als gezondste stad in 2040’. Het LBSP en het Leiden Healthy Society Center vormen belangrijke motoren; plekken waar kennis, praktijk en innovatie samenkomen en waarmee we gericht kunnen bijdragen aan een gezondere stad.
Het LBSP groeit uit tot een volwaardig stadsdeel. De ambitie is dat het over twintig jaar vanzelfsprekend is dat je hier net zo goed kunt wonen als werken of studeren - met slimme verbindingen, goede leefkwaliteit én een sterke kenniseconomie.’
De kennispartners Andrea Evers (hoogleraar Faculteit FWN), Lara Ummels, Arjan van der Hoorn (directeur mbo Rijnland) en Eldrid Bringmann (directeur Faculteit Gezondheidszorg Hogeschool Leiden) lopen samen onder het monument door voor Rob Schilperoort, grondlegger van het LBSP.
Het is erg leuk om bij te dragen aan onderzoek
‘Dat ik mijn stage mag lopen bij de Fijnmechanische Dienst van de universiteit vind ik fantastisch. Op dit moment ontwerp ik een instrument waarmee drukverschillen te meten zijn. Ik ben nu bezig met het maken van het eerste prototype. Het is erg leuk om bij te dragen aan onderzoek en zo deel uit te maken van iets groters. Ik zie mezelf hier later ook wel rondlopen!’
Thijs Pernot
Coördinator beroepspraktijkvorming en docent bij LiS
Jaap en Thijs met de stagebegeleiders Robin Schrama (links) en Merlijn Camp.
Jaap Deelen
Tweedejaars student
Researchinstrumentmaker bij de Leidse instrumentenmakers School (LiS)
De gehele fijnmechanische Dienst bestaat uit oud-LiSsers
‘Ik ben erg blij met de goede jarenlange relatie die LiS heeft met de faculteit. Jaarlijks lopen er altijd wel 5 studenten stage of studeren af bij de Fijnmechanische Dienst. Hier leren ze onder meer hoe met onderzoekers in gesprek te gaan om hun ideeën tot producten te maken. We kunnen ook altijd aankloppen als we kennis of ervaring nodig hebben. Wij en onze studenten ervaren het daar als een warm bad!’
‘Sinds 1984 zijn we de startmotor van het Leiden Bio Science Park - en vandaag de dag een verbindende kracht die innovatie vooruithelpt. We creëren ruimte waar ideeën kunnen landen, groeien en bloeien. We verbinden pioniers, koppelen studenten aan start-ups en bouwen aan circulaire oplossingen. Niet omdat het moet, maar omdat samenwerken sneller, slimmer en simpelweg leuker is. Dáár zit onze energie, en daarmee versnellen we de toekomst.’
Samen op het Leiden Bio Science Park
Verbinding als versneller van groei
Ronald Kompier - Co-voorzitter Ondernemersvereniging Bio Science Park, Bestuurslid Stichting Leiden Bio Science Park, Directeur Stichting Biotech Training Facility Leiden
Op het Leiden Bio Science Park vervult Ronald Kompier meerdere rollen. Als voorzitter van de Ondernemersvereniging BioScience Park en directeur van de Biotech Training Facility (BTF) is hij nauw betrokken bij de ontwikkeling van het park. Zijn focus ligt op verbinding – tussen ondernemers, kennisinstellingen, overheid én internationale partners.
Een stem voor ondernemers
‘De Ondernemersvereniging BioScience Park behartigt de belangen van bedrijven op een professionele manier. We vertegenwoordigen hen in het bestuur van de Stichting Leiden Bio Science Park en organiseren eigen initiatieven die het ecosysteem versterken. Onze inzet richt zich op het stimuleren van activiteiten die bijdragen aan de vitaliteit en aantrekkingskracht van de campus.
Ronald Kompier
Thijs de Kleer
Algemeen directeur Biopartner
Leiden
Samenwerking met impact
Een mooi voorbeeld is het CEO-ontbijt: een bijeenkomst waar CEO’s van bedrijven, de universiteit, het LUMC, onderwijsinstellingen en overheid elkaar informeel ontmoeten. Zulke momenten bevorderen de uitwisseling van ideeën en samenwerking tussen verschillende sectoren – precies wat dit science park zo bijzonder maakt. Door de nabijheid van onderzoek, innovatie en ondernemerschap ontstaat er een natuurlijke synergie die de ontwikkeling van nieuwe oplossingen versnelt.
Internationaal perspectief opent deuren
Naast mijn rol in de ondernemersvereniging ben ik sinds 2016 directeur van de Biotech Training Facility. Dat is een opleidingscentrum waar professionals en studenten worden getraind in een realistische farmaceutische productieomgeving.
We zien steeds vaker internationale deelnemers, onder andere uit Afrika en Azië. Die internationale uitwisseling van kennis is essentieel. Het verrijkt onze trainingen én opent de deur naar samenwerking op wereldniveau. Voor Nederlandse bedrijven kan dit de toegang tot nieuwe markten vergemakkelijken - bijvoorbeeld voor de export van biologicals. Het is dus echt een win-winsituatie.
Met beide petten op probeer ik bij te dragen aan de groei van het Leiden Bio Science Park en de verbinding tussen de ondernemers van het park, vanuit de overtuiging dat goede samenwerking en een internationale blik het fundament vormen voor toekomstbestendige innovatie.’
Fleur en vriendin op het dakterras van haar studentenflat. Op de achtergrond links het gebouw in aanbouw voor internationaal universitair personeel en rechts een tweede studentenflat.
Op jezelf wonen
‘Ik woon sinds de zomer van 2023 op Student Experience - m’n eigen keuken, m’n eigen badkamer, heerlijk. Het is lekker rustig op het park, en binnen een kwartier sta ik met de fiets in de stad. Ik ben al lid van Quintus dus ik mis wel eens wat van de activiteiten hier, maar laatst zag ik op de eventkalender een Sip & Paint voorbijkomen. Het lijkt me leuk om hier een keer aan mee te doen.’
Fleur Aarninkhof
Student Geneeskunde aan het LUMC
Een plek voor iedereen
‘De nabijheid en openheid van de faculteit midden op het park maken ontmoetingen en interactie tussen allerlei talent vanzelfsprekend. Kruisbestuivingen tussen onderwijs, onderzoek en ondernemerschap maken het een levendige plek, waar ook potentiële samenwerkingen ontstaan. Deze interactie staat aan de basis van nieuwe innovaties, waarmee we wereldwijd levens kunnen verbeteren en verlengen.’
Esther Peters
Directeur Stichting Leiden Bio Science Park
‘Veertig jaar geleden begon het met een idee. Een bioscience park naast het ziekenhuis. In een weiland. Nu is Leiden een van Europa’s grootste clusters in Life Sciences & Health. Met het nieuwe Gorlaeus Gebouw en het Rosalind Franklinplein wordt het park ook echt een plek om te zijn. Voor een wandeling, om te eten of hier te wonen. We hopen dat ontmoeting inspireert en samenwerking leidt tot nieuwe ontdekkingen. En ik hoop dat meer Leidenaren hier gaan komen!’
Wietske Veltman
Wethouder Economie, Kennis, Sport en Gezondheid Gemeente Leiden
De campus in cijfers en quotes
Een levendige kennisomgeving in getallen
Het Leiden Bio Science Park is uitgegroeid tot een van de grootste kennisclusters van Nederland.
Dagelijks bewegen zich hier 50.000 mensen: 25.000 medewerkers, 5.000 bewoners en 20.000 studenten.
Het park wordt in de volksmond steeds vaker gewoon ‘het Bio Science Park’ genoemd, maar het is net zo goed een miniwereld waar wetenschap, onderwijs, zorg en bedrijfsleven samen een toekomst bouwen.
Binnen het park is de Faculteit Wiskunde & Natuurwetenschappen één van de belangrijkste spelers.
De faculteit telt inmiddels 6000 studenten en is in tien jaar tijd verdubbeld.
Jaarlijks verschijnen er ruim 1000 wetenschappelijke publicaties.
Met 140 hoogleraren, 1000 promovendi en 250 postdocs wordt hier elke dag gewerkt aan grensverleggend onderzoek.
Het nieuwe Gorlaeus Gebouw biedt ruimte aan onderwijs, onderzoek en ontmoeting.
Sinds 2024 is fase 2 in gebruik, wat het totale gebouwoppervlak op 75.000 m² brengt.
Onder de vloer ligt 8000 meter leidingwerk waarmee kan worden gekoeld en verwarmd. Daarnaast is er 10.000 m² klimaatplafond en in totaal 20.000 m² aan luchtkanalen.
Er is 110 km aan werktuigbouwkundige leidingen aangelegd, 36 km databekabeling en 6 km glasvezel. De fundering rust op 709 heipalen, samen goed voor 40 kilometer. In totaal is er 1700 ton betonwapening en 450 ton staal verwerkt.
De daken van respectievelijk het Gorleaus Gebouw en het Collegezalengebouw tellen 694 en 1241 zonnepanelen , gelijk aan het verbruik van 226 huishoudens . Verder zijn er 6200 verlichtingsarmaturen , 900 ontruimingsspeakers en 105 toiletten .
De campus is verbonden met het bredere ecosysteem van Leiden. De Hortus botanicus trekt jaarlijks 280.000 bezoekers. Het Lorentz Center organiseert zo’n 85 internationale workshops per jaar, met 3000 deelnemers uit de hele wereld.
Zo groeit de campus niet alleen in meters en mensen, maar ook in betekenis - voor studenten, onderzoekers en voor de wereld daarbuiten.
‘Het wordt hier zo fijn dat zelfs mensen uit de binnenstad hier afspreken’
Joek Kruiderink - Directeur Gebiedsontwikkeling Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden
Met zijn team Gebiedsontwikkeling is Joek verantwoordelijk voor de transformatie van de universitaire gronden op het LBSP naar een bruisend park, waar wetenschap, wonen en werken in elkaar overvloeien. Hoe ziet hij de toekomst van het park nu de universitaire campus steeds meer vorm begint te krijgen?
‘Eindelijk heeft de universiteit een voorkant gekregen op het LBSP. Mensen die op het park wonen of werken zien nu echt pas dat hier ook een campus is. Hiervoor was de universiteit nagenoeg onzichtbaar, verdeeld over gebouwen. De gebouwen stonden met de rug naar de openbare ruimte gekeerd. En die open ruimte zelf had weinig verblijfskwaliteit.
Kletsen op bankjes
Nu is dat omgedraaid. De universiteit omarmt de buitenruimte en die buitenruimte is op haar beurt sterk verbeterd. Telkens als ik langs het campusplein loop, zie ik mensen gezellig op de bankjes in het groen zitten. Het plein mag nog wat vaker gebruikt worden voor evenementen. Ik hoop dat meerdere partijen zich daar eigenaar van gaan voelen.
Nog tien jaar te gaan Het ziet er prachtig uit, maar we zijn er nog niet. De ontwikkeling om het gebied aantrekkelijker te maken duurt nog wel tien jaar. En dan niet alleen
aantrekkelijk voor mensen die hier studeren, wonen of werken, maar ook voor mensen van buiten. Vooral het Entreegebied gaat daar een grote rol in spelen met winkels, cafeetjes en een hotel.
Lunchrondjes
Ik ben erg benieuwd hoe de lunchrondjes dan zullen gaan. Ik denk dat het een ander patroon krijgt. Dit gebied krijgt zoveel aantrekkingskracht dat mensen hun rondje altijd via het plein en het Entreegebied zullen doen. En even lekker tot rust komen op een bankje in het groen of een terrasje en denken ‘wauw wat een fijne plek!’.
Interessante vestigingsplek
Zo fijn dat zelfs mensen uit de binnenstad weggaan om hier af te spreken. Ontmoeten wordt een belangrijk aspect. Ik zie veel reuring en levendigheid voor me. Die levendigheid maakt het ook een interessante vestigingsplek voor bedrijven. Werknemers hechten steeds meer belang aan een prettige werkomgeving. Dat krijgen ze hier zeker.’
Joek met Kelly Verberne-Summy, teamlid Gebiedsontwikkeling, tussen het groen in het Entreegebied.
Een impressie van het Entreegebied, op steenworp afstand van het campusplein, na voltooiing van de bouw.
Ontwerp: Paul de Ruiter Architects en Verhoeven CS Copyright afbeelding:
