Unica Gebouwdossier 2019

Gebouwdossier 2019

samen maken we de toekomst

Inzicht in onderhoud en verplichtingen aan installaties

Unica Gebouw­ dossier Unica is dÊ allround technisch dienstverlener van Nederland en trendsetter in duurzame innovaties, die alle vraagstukken op het gebied van techniek in en om gebouwen oplost.

Denk aan het toepassen van oplossingen op het gebied van installatietechniek, energie, ICT, internet of things (IOT) en smart buildings die bijdragen aan functionele, gezonde en veilige leef- en werkomgevingen. Unica zet de wensen en behoeften van klanten om in een kwalitatieve oplossing op maat.

Met een slagvaardig netwerk van negen bedrijvenclusters en meer dan 2.500 medewerkers behoort Unica tot de grootste technisch dienstverleners van Nederland.

Voor meer informatie: www.unica.nl.

2

Inhoudsopgave 1.

Mijn Unica: online beheerportaal ........................ 5

2.

Energie ................................................................. 7

3.

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Elektrotechnische installaties ............................. 8 Algemene elektrische installatie (laagspanning) .......... 8 Automatische deuren ................................................. 9 Lichtreclame .............................................................. 9 Noodstroomaggregaat ............................................ 10 Uninterruptible Power Supply (UPS) (niet onderbreekbare voeding) ......................................... 10 Zonwering ................................................................ 11

3.6 4.

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Klimaatinstallaties ..............................................

Stookinstallatie .........................................................

Warmtekrachtkoppeling (WKK) ................................

Koelinstallatie ...........................................................

Koelsystemen en EPBD-keuring ..............................

WKO-installatie ........................................................

Luchtbehandelingsinstallatie ....................................

Brandstoftoevoersystemen (gasleidingen/ brandstofleidingen) ..................................................

12 12 13 15 15 15 16

7.

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 7.12 7.13 7.14 7.15 7.16

Veiligheidsvoorzieningen ...................................

Bedrijfshulpverlening (BHV) ......................................

Bliksembeveiliging ....................................................

Brand- en rookwerende scheidingen .......................

Brand- en nooddeuren ............................................

Brandmeldcentrale/Ontruimingsinstallatie ................

Brandslanghaspels en handblussers .......................

CO2-detectie ...........................................................

Droge blusleiding .....................................................

Automatische blusinstallaties ...................................

Rookbeheerssysteem (afzuig-/toevoerventilatoren) ..

Dakbeveiliging ..........................................................

Inbraakinstallatie ......................................................

Noodverlichting ........................................................

Slagbomen/Parkeerzuilen ........................................

Toegangscontrolesysteem .......................................

Camerabewaking .....................................................

23 23 23 25 25 26 28 29 29 29 31 31 32 33 33 33 34

8.

8.1 8.2

37 37

8.3

Vergunningen ......................................................

Bouwvergunning ......................................................

Omgevingsvergunning brandveilig gebruik gebouwen ...............................................................

Milieuvergunning/Activiteitenbesluit ..........................

9.

9.1 9.2 9.3 9.4

Subsidierichtlijnen uitgelicht ............................. 41 Energie Investeringsaftrek (EIA) ................................ 41 Milieuvergunning/Activiteitenbesluit (MIA en VAMIL) . 41 SDE+ 2016 .............................................................. 41 ISDE ........................................................................ 41

17

5.

5.1 5.2

Liftinstallaties ...................................................... 18 Personen-/goederen-/brandweerliften ..................... 18 Gevelliften ................................................................ 19

6.

6.1 6.2 6.3

Sanitaire installaties ...........................................

Hydrofoorinstallatie ..................................................

Legionella ................................................................

Slib-/vetafscheider ...................................................

20 20 20 22

Het gebouw­ dossier als basis voor beheer en onderhoud

37 38

Over Unica ........................................................... 43

3

Inleiding Vastgoed ligt enorm onder de aandacht. Niet alleen omdat uw medewerkers een goede, veilige werkplek verdienen waar ze zich prettig voelen, maar ook omdat gebouwen een derde van de CO2-uitstoot veroorzaken en we dit met maatregelen terug kunnen dringen.

Daarnaast is bewezen dat duurzame, gezonde gebouwen voor een betere productiviteit zorgen en een financieel hogere waarde hebben. Goed functionerende installaties zijn daarbij van belang: uw installaties bepalen voor een groot deel het effect, de efficiency en de waarde van uw gebouw.

Naast regelgeving om de veiligheid te borgen, hebben we steeds meer te maken met wet- en regelgeving omtrent duurzaamheid en energieverbruik. Zo moeten kantoorgebouwen in 2023 minimaal beschikken over energielabel C en zijn organisaties met meer dan 250 medewerkers verplicht een EED (European Energy Directive) inspectie uit te voeren.

Wie er voor het gebouw, de installatie(s), het voldoen aan wet- en regelgeving en het onderhoud precies verantwoordelijk en aansprakelijk is, is geregeld in de huurovereenkomst. Vaak is de huurovereenkomst gebaseerd of gelijk aan de ROZ-huurovereenkomst. Meer informatie hierover is beschikbaar via www.roz.nl.

Naast inzicht in uw verantwoordelijkheden en de heersende wet- en regelgeving, heeft u ook inzicht nodig in de technische installaties en de staat ervan, de benodigde (technische) documenten en de eventueel te nemen acties.

Dit inzicht verkrijgt u onder andere door uw gebouw(en) en installaties goed te onderhouden en regelmatig te laten controleren. Een solide onderhoudsbeleid vormt hierbij de basis: goed onderhoud is essentieel om een betrouwbare

4

en veilige werking te waarborgen en zicht te houden op de staat van uw technische installaties. Het voorkomt storingen, verlengt de levensduur en levert energiebesparingen op.

Met de toegenomen aandacht en de toename van de wet- en regelgeving is het een uitdaging om aan alle verantwoordelijkheden te voldoen. Wij helpen u daar graag bij door u inzicht te verschaffen in deze materie, bijvoorbeeld d.m.v. dit boekje Gebouwdossier. Een goed gebouwdossier is de basis voor alle te nemen acties. Een compleet gebouwdossier is het resultaat van het juiste onderhoud, beheer en inspectie van uw gebouw en installaties.

Naast dit boekje bieden wij u via ons digitale platform Mijn Unica ondersteuning bij het opbouwen van een volledig digitaal Gebouwdossier. Hiermee heeft u altijd en overal de gegevens over uw gebouw paraat en up-to-date. De module Gebouw geeft u in ĂŠĂŠn oogopslag zicht op het energiebesparingspotentieel van uw gebouw (zie kader hoofdstuk 1).

Wij hopen u dit jaar wederom van dienst te zijn met ons Gebouwdossier en staan volledig klaar om u verder te adviseren en ondersteunen omtrent dit onderwerp.

Voor vragen en/of advies kunt u natuurlijk contact opnemen met uw contactpersoon binnen Unica. Voor meer informatie zie ook www.unica.nl.

1. Mijn Unica: online beheerportaal Snel en eenvoudig een storing melden? Inzicht in het energieverbruik van uw installaties? Installaties op afstand (laten) beheren en besturen? Het kan allemaal met Mijn Unica, het online beheerportaal van Unica. Door continu inzicht te geven in de actuele status en prestaties van installaties en systemen helpt Mijn Unica bij het technisch facilitair management.

Voordelen online technisch beheer Met Mijn Unica haalt u het beste uit uw installaties voor optimaal comfort én houdt u overzicht. Het online beheerportaal biedt u vele voordelen: • alle aspecten van technisch facilitair beheer overzichtelijk in één portaal; •u bepaalt welke zaken u zelf beheert en welke u aan Unica overlaat; • gestructureerde managementinformatie; en overal inzicht in en invloed op uw installaties; • altijd

• kostenbesparend

en duurzaam door op afstand installaties te beheren en storingen te verhelpen; • beheer

van online portaal ligt bij Unica, dus geen eigen investering nodig.

Modules Mijn Unica Mijn Unica bevat meerdere modules. U bepaalt zelf welke modules u wilt afnemen, welke zaken u zelf wilt (mee) beheren en welke u in de vertrouwde handen van Unica wilt geven. Door in te loggen met uw persoonlijke account krijgt u toegang tot de modules via het beveiligde Mijn Unica portaal. De menustructuur van Mijn Unica is overzichtelijk en eenvoudig.

Melding Met de module Melding kan eenvoudig online een storing of onderhoudsverzoek worden doorgegeven. Daarnaast is ook de status ervan gemakkelijk te volgen. De beschikbare statistieken en rapportages geven inzicht in de prestaties van installaties, zodat het onderhoud optimaal kan worden afgestemd.

Dossier Altijd beschikken over actuele contracten, onderhouds­ planningen, werktekeningen en andere technische documenten? De module Dossier geeft online toegang tot belangrijke documenten en fungeert tevens als gebouwdossier.

Klimaat Met de module Klimaat worden klimaatinstallaties op afstand gemonitord en beheerd. U heeft inzage in het functioneren van installaties en kunt ook zelf instellingen aanpassen. Storingen en afwijkingen worden automatisch gesignaleerd en verholpen, waardoor u kosten bespaart.

Energie De module Energie is een online energiemanagement­ systeem dat het energieverbruik van klimaatinstallaties en energiesystemen registreert, analyseert en bewaakt. Een effectieve tool die u helpt om energie en kosten te besparen en het verduurzamingsproces te bevorderen.

Gebouw De module Gebouw geeft snel inzicht in de energiebesparende mogelijkheden van een gebouw, inclusief de benodigde investering, terugverdientijd en CO2-reductie. Ook krijgt u zicht op de labelsprongen die de aanpassingen met zich meebrengen. Wist u trouwens dat Unica kantoorgebouwen met energielabel D of lager gegarandeerd naar minimaal energielabel C kan brengen?

In het kader op pagina 6 leest u hier meer over.

Wilt u ook profiteren van de online beheervoordelen van Mijn Unica? Neem contact op met uw Unica-contactpersoon of de dichtstbijzijnde Unica-vestiging.

5

Mijn Unica: module Gebouw

Unica biedt Label C garantie voor kantoren

Eenvoudig verduurzamen met de gebouwscan Met de module Gebouw van Unica krijgt u snel en eenvoudig inzicht in de mogelijke energiebesparende verbeteringen in uw gebouw, inclusief de benodigde investering, terugverdientijd en CO2-reductie. Hierdoor kunt u snel energie en dus kosten besparen. Ook kunt u per besparingsmaatregel zien welke labelsprongen u daarmee kunt maken. Indien gewenst, kan Unica deze zelfs garanderen.

Om de klimaatdoelstellingen te behalen dient in 2023 elk kantoor in Nederland energielabel C of hoger te hebben.

Eigenaren van kantoren met een label D t/m G moeten hun panden dus voor die tijd energiezuiniger maken. Het gaat hier om een oppervlakte van meer dan 43 miljoen m2. Unica is ervan overtuigd dat elk kantoor kan worden verduurzaamd naar minimaal energielabel C en durft dit zelfs te garanderen met haar ‘Label C garantie’ met als uiteindelijke doel een energieneutraal gebouw.

Met een minimale invoer van gegevens biedt de module Gebouw in één oogopslag een realistisch energiebesparingspotentieel van uw pand(en). De online tool maakt hiervoor gebruik van gegevens van meer dan 20.000 referentiegebouwen en data van onder meer het Kadaster en RVO Nederland. Hierdoor krijgt u snel een duurzaamheidsadvies van uw gebouwportefeuille zonder tijdrovende en geldverslindende onderzoeken.

Voordelen module Gebouw • snel en eenvoudig een duurzaamheidadvies voor uw gebouw of complete portefeuille; • inzicht in concrete energiebesparingsmaatregelen, inclusief investering, terugverdientijd en CO2-reductie; • inzicht in de labelsprongen die uw gebouw kan maken (eventueel gegarandeerd).

“Met een minimale invoer biedt de module Gebouw een realistisch energiebesparingspotentieel van uw panden”

6

Integrale aanpak Met de Label C garantie brengt Unica uw kantoorpand van het huidige energielabel naar minimaal label C. Dat kunnen wij garanderen dankzij onze jarenlange aantoonbare ervaring met de verduurzaming van vastgoed, kennis van installaties en de energielabelmethodiek.

Met de Label C garantie biedt Unica een integrale aanpak vanaf het maatwerkadvies, de realisatie van de benodigde maatregelen tot aan de officiële afmelding van het energielabel.

2. Energie In gebouwen wordt de nodige energie verbruikt. Dat drukt zwaar op de energierekening en op ons klimaat. Daarom is het belangrijk om de hoeveelheid en kosten van energieverbruik zo laag mogelijk te houden en toch een aangenaam leefklimaat te creëren.

Daarbij wordt u geacht een bijdrage te leveren aan de Europese doelstelling van een 20% lager Europees energieverbruik in 2020. Energiebesparing is dus een wettelijke verplichting!

Energiebesparingen zijn vaak eenvoudiger te realiseren dan gedacht. Door de energiesituatie van uw organisatie helder in kaart te brengen en een scherpe analyse te maken, kan Unica u helpen concrete maatregelen te nemen, die leiden tot structureel lager energieverbruik. Zo helpt Unica u energie te besparen!

(Wettelijke) verplichtingen Europese Energie-Efficiëntie Richtlijn (EED) Sinds juli 2015 geldt in Nederland de regeling implementatie Energie-Efficiëntie Directief, ook wel EED-regeling genoemd.

Deze regeling, gebaseerd op de Europese richtlijn 2012/27/ EU, is bedoeld om de doelstelling van ‘20% minder energieverbruik in 2020’ te helpen realiseren. De richtlijn bevat zowel verplichtingen voor lidstaten als bedrijven.

Artikel 8 gaat over de uitvoering van energie-audits door grote ondernemingen.

Energie-audit De energie-audit is een systematische vierjaarlijkse procedure met als doel informatie te verzamelen over het actuele energieverbruik van een onderneming en de

mogelijkheden voor kosteneffectieve energiebesparing te signaleren en te kwantificeren.

Daarnaast moeten grote organisaties energiemanagement onderdeel maken van hun bedrijfsvoering. Deze verplichting komt voort uit de EED, maar volgt ook uit de al langer bestaande nationale wetgeving (Wet Milieubeheer, Activiteitenbesluit).

Geldt de EED-regeling voor iedereen?

De EED-regeling geldt voor organisaties met een jaaromzet van meer dan € 50 miljoen of met meer dan 250 werknemers. Organisaties die deelnemen aan de Meerjarenafspraak energie-efficiëntie (MJA3 of MEE) of die gebruikmaken van een energiemanagement- of milieubeheersysteem, komen in aanmerking voor vrijstelling van de verplichte energie-audit.

Energiebesparingsonderzoek De Wet Milieubeheer verplicht nadelige gevolgen voor het milieu zo goed mogelijk te voorkomen. Bedrijven en organisaties met een jaarlijks energieverbruik van 50.000 kWh elektriciteit en/of 25.000 m3 gas zijn verplicht energiebesparingsmaatregelen uit te voeren als deze binnen 5 jaar kunnen worden terugverdiend. Dit zijn criteria uit het Activiteitenbesluit en uit de Richtlijn Energie uit de omgevingsvergunning.

De gemeente kan energiegrootverbruikers verplichten een energieonderzoek uit te voeren. Dit geldt voor organisaties

met een elektriciteitsverbruik hoger dan 200.000 kWh per jaar en/of een gasverbruik hoger dan 75.000 m3 per jaar.

Deze organisaties moeten aantoonbare maatregelen treffen om zo zuinig mogelijk met energie om te gaan. Wanneer deze maatregelen niet zijn getroffen, kan de gemeente deze verplichten. Een energiebesparingsonderzoek maakt het energieverbruik inzichtelijk en adviseert over energiebesparende maatregelen binnen een gewenste terugverdientijd (in ieder geval met een terugverdientijd van 5 jaar).

Energielabel Een energielabel geeft in één oogopslag inzicht in de energieprestaties en het besparingspotentieel van het gebouw. Label G toont veel besparingspotentieel aan, bij label A is er weinig besparingspotentieel. Een energielabel voor utiliteitsgebouwen is verplicht bij de bouw, verkoop of verhuur van het gebouw en is maximaal 10 jaar geldig.

Per 2023 moet ieder gebouw(deel) > 100 m2 met een kantoorfunctie minimaal energielabel C hebben.

Monumentale panden en panden die binnen 2 jaar gesloopt of getransformeerd worden vallen hier buiten.

Wanneer het een publiek gebouw betreft met een vloeroppervlak > 1.000 m2, is het verplicht het energielabel op een voor het publiek zichtbare locatie te tonen.

7

3. Elektrotechnische installaties Elektriciteit zorgt voor licht, warmte en werkende apparaten. Als de elektriciteit uitvalt, merk je snel hoe lastig het leven zonder elektriciteit is. De voedingsbron elektriciteit wordt getransporteerd door middel van elektrotechnische installaties.

Met elektrotechnische installaties bedoelen we het bij elkaar horende geheel van aansluitingen en verbindingen die zich in gebouwen kunnen bevinden.

Elektrotechniek is één van de expertises van Unica. Met onze uitgebreide ervaring op dit gebied zijn wij uw betrouwbare partner op weg naar een veilige bedrijfsvoering en waarborging van de bedrijfscontinuïteit van uw installaties.

De zorg voor veiligheid, gezondheid en welzijn van werknemers behoort volgens de Arbowetgeving tot de verantwoordelijkheid van de werkgever. Om ongelukken en/ of storingen te voorkomen, zijn er wettelijke voorschriften opgesteld voor de inspectie van uw installatie.

Dit hoofdstuk behandelt de wet- en regelgeving m.b.t. de meest voorkomende elektrotechnische installaties.

(Wettelijke) verplichtingen 3.1 Algemene elektrische installatie (laagspanning) De zorgplicht van de werkgever In Artikel 3.4 van het Arbeidsomstandighedenbesluit staat dat de veiligheid van elektrotechnische installaties en het gebruik hiervan geborgd dienen te worden. In artikel 3.5 van ditzelfde besluit staat dat elektrotechnische werkzaamheden en bedieningswerkzaamheden met gevaar door deskundige, voldoende onderrichte en bevoegde werknemers moeten worden uitgevoerd. Dit noemt men ook wel ‘de zorgplicht van de werkgever’.

8

De elektrotechnische installatie moet dus onderhouden en met een bepaalde frequentie geïnspecteerd worden (bijvoorbeeld d.m.v. een NEN 3140-inspectie). Alleen op deze wijze weet men wat de staat is van de installaties, of deze veilig zijn en of ze aantoonbaar aan bovengenoemde eisen voldoen.

De criteria om tot een zinvolle beoordeling van de elektrische installatie(s) te komen wordt bepaald door: • NEN1010; • De specifieke belangen van u als opdrachtgever.

Hoewel de NEN 3140-inspectie veel gebruikt wordt, is dit niet altijd de meest voor de hand liggende methode om de elektrotechnische installaties te inspecteren. Wanneer uw personeel blootgesteld wordt aan elektrotechnische gevaren (dus werkzaamheden verricht aan de elektrotechnische installaties), dan ligt de focus op mensen en is NEN 3140 van toepassing. Wanneer uw personeel niet wordt blootgesteld aan elektrotechnische gevaren, dan ligt de focus op zaken, ofwel: Zijn de elektrotechnische installaties in orde?

In de laatste situatie is NEN 3140 niet van toepassing en wordt het Programma Van Eisen veiligheidsinspecties voor elektrische installaties gehanteerd, die gebaseerd is op installatienorm NEN 1010.

Door goed onderhoud aan de elektrotechnische installatie(s), kunnen vervuiling, slijtage en gebreken tijdig worden opgemerkt

en zo nodig worden hersteld. Zo wordt de staat van de installatie op niveau gehouden (bijvoorbeeld conform de NEN 2767).

NEN 3140 en installatieverantwoordelijkheid Buiten de veiligheid van de elektrotechnische installaties zelf, is het ook van belang dat de mensen veilig met of aan deze elektrotechnische installaties kunnen werken.

Hier komt de installatieverantwoordelijke in beeld. De installatieverantwoordelijke (conform NEN 3140) is verantwoordelijk voor het beheer van de elektrotechnische installatie(s). Onder het beheer van elektrotechnische installaties valt onder andere: • RIE (Risico Inventarisatie en Evaluatie) van de elektrotechnische risico’s; • aanwijsbeleid; • inspectieplan vaste installatie; • inspectieplan arbeidsmiddelen; • eisen aan personeel (intern, extern en voor derden); • tekeningen beheer; • toezicht (goedkeuren van elektrotechnische werkzaamheden).

Bovengenoemde zaken worden vastgelegd in een beheersplan, aangevuld met de nodige procedures. Is er niets geregeld omtrent de installatieverantwoording, dan is de werkgever zelf verantwoordelijk.

Unica kan u ondersteunen bij de implementatie van de NEN 3140 als procedurenorm en adviseren over de invulling van de installatieverantwoordelijkheid.

Elektrische arbeidsmiddelen Naast de elektrotechnische installaties is het ook verplicht om elektrische arbeidsmiddelen periodiek te keuren.

Onder elektrische arbeidsmiddelen verstaan we alles met een elektrisch aansluitsnoer (stekker). De elektrische arbeidsmiddelen vallen binnen het beheer van de elektrotechnische installatie. Door middel van een RIE wordt bepaald welke en met welke frequentie bepaalde arbeidsmiddelen gekeurd moeten worden. Eén en ander staat beschreven in het Inspectieplan Arbeidsmiddelen.

3.2 Automatische deuren Dagelijks maken veel mensen gebruik van de automatische en semiautomatische deuren van een pand. De veiligheid van deze mensen wordt beschermd door strenge wetten.

Volgens Nederlandse en Europese veiligheidsnormen dienen deurautomaten minimaal één keer per jaar te worden gecontroleerd op de goede werking en een technisch juiste conditie. Deze wetgeving is terug te vinden in: • publicatiebladen

van de arbeidsinspectie;

• nieuwe Europese Regelgeving, de Al bladen.

De nieuwe Europese norm prEN 12650 is een aanvulling op de EU richtlijn voor bouwproducten en de EU-machinerichtlijn voor geïnstalleerde automatische deuren. Deze norm stelt dat automatische deuren zodanig ontworpen en geïnstalleerd moeten zijn dat gevaren m.b.t. aanraking met de deur bij het openen en sluiten worden vermeden of worden beveiligd.

Vaak zijn aanvullende maatregelen nodig om deze gevaren te beperken. Door middel van een risicoanalyse kunnen voor iedere automatische deur de mogelijke gevaren voor de gebruikers worden bepaald.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer.

Logboek met: • onderhouds en inspectierapportages;

• locatieoverzicht automatische deuren.

3.3 Lichtreclame Met lichtreclame bedoelen we reclame die met verlichting op of om een pand wordt gemonteerd. Vroeger gebruikte men neonlampen, maar tegenwoordig worden CCFLneonlampen gebruikt die een veel langere levensduur hebben en voordeliger zijn. Ledverlichting wordt ook toegepast, maar hierbij is de investering hoger. Voor het aanbrengen van lichtreclame is veelal een vergunning nodig.

Naast de wettelijke verplichtingen voor elektrotechnische installaties wordt geadviseerd om lichtreclame periodiek te onderhouden.

“Veilig voor zowel mens als machine”

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhouds- en inspectierapportages; • vergunningen.

9

3.4 Noodstroomaggregaat Naast betrouwbare apparatuur is het ook noodzakelijk om een noodstroomaggregaat (NSA), ofwel noodstroomdiesel, in optimale conditie te houden. Dan heeft u de meeste zekerheid dat het aggregaat bij netuitval de belasting overneemt.

De NSA levert in tegenstelling tot een UPS (Uninterruptible Power Supply = niet onderbreekbare voeding) niet direct elektriciteit. Het duurt na netuitval ongeveer 15 seconden voordat de dieselmotor gestart en aangelopen is. Het grote voordeel van een noodstroomdiesel is dat deze een groot vermogen gedurende een langere tijd kan leveren. Er moet wel rekening worden gehouden met de benodigde dieselolieopslag.

Noodstroomapparatuur werkt continu om de belangrijkste processen in een bedrijf bedrijfszeker te houden. De apparatuur is onderhevig aan slijtage en onderdelen kunnen defect raken. Een onderhouds- of inspectiebezoek zorgt ervoor dat eventuele problemen vroegtijdig gesignaleerd en opgelost worden. Hierdoor komt de bedrijfszekerheid van het noodstroomsysteem niet in gevaar. Daarnaast wordt geadviseerd de installatie met regelmaat (belast) te beproeven.

Tijdens onderhoud/inspectie: • wordt

er een visuele controle van uw apparatuur uitgevoerd; • worden

de door de apparatuur gemeten waarden uitgelezen en aan de hand van eigen metingen en tekeningen gecontroleerd; • worden

kalibratie-uitkomsten van de apparatuur gecontroleerd; • worden

de log files van de apparatuur gecontroleerd op gebeurtenissen; • wordt

de NSA middels een simulatie op netuitval getest; • worden

diverse werkzaamheden uitgevoerd conform fabriekseisen van de leverancier; • wordt

de apparatuur indien nodig gereinigd.

10

Naast de fabricaat specifieke onderhoudswerkzaamheden moeten wettelijke inspecties worden uitgevoerd. Afhankelijk van vermogen en brandstofsoort moeten de inspecties 1x per 2 of 4 jaar uitgevoerd worden.

Na een onderhouds-/inspectiebezoek ontvangt u een rapportage met een verslag van de metingen en een eindconclusie over de conditie van uw systeem.

Vloeistoftank Vanaf 1 januari 2015 (Activiteitenbesluit) moeten alle tanks KIWA-gekeurd zijn en voorzien zijn van een tankcertificaat en een installatiecertificaat. Daarnaast wordt een 15-jaarlijkse keuring vereist. Een tankcertificaat alleen is niet voldoende omdat dit bijvoorbeeld niet het inhoudmeetsysteem, de overvulbeveiliging, de antihevelvoorziening en de locatie van tank omvat.

Tijdens onderhoud/inspectie: • controle

kathodische bescherming (indien aanwezig); • controle

op afwezigheid van water en bezinksel;

op functioneren van aarding-/potentiaalvereffening, • controle vulpunten en dampretourpunten; • controle grondwatermonitoringpeilbuizen (grondwatermonitoring); • controle lekdetectiesystemen; • complete

herkeuringen (5-/10-/15-/20-jaarlijks).

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en of benodigd voor een goed beheer: Logboek met: • onderhouds en inspectierapportages;

• gebruikershandleiding in de Nederlandse taal;

• certificaat conform de BRL K903; • testschema noodstroomvoorziening.

3.5 Uninterruptible Power Supply (UPS) (niet onderbreekbare voeding) Een noodstroominstallatie die de netspanning kan overnemen zonder onderbreking wordt een ‘no-break installatie’ genoemd. Vaak wordt hiervoor een combinatie van een UPS en een NSA toegepast. De UPS verzorgt de voeding tijdens de eerste minuten, hierna neemt het noodstroomaggregaat dit over en laadt de UPS weer op. De UPS is op zichzelf geen noodstroomvoeding te noemen, omdat een UPS de netspanning niet semipermanent kan vervangen.

De UPS bestaat bij kleine vermogens gewoonlijk uit een accu en een wisselrichter. Dit soort batterij gedreven systemen wordt ook wel statische UPS genoemd. Bij grotere vermogens (> 1MVA) wordt er vaak voor kinetische opslag van energie gekozen, een zogenaamd dynamisch UPSsysteem, bijvoorbeeld in de vorm van een vliegwiel.

Karakteristieken van een UPS zijn: • het maximaal te leveren vermogen; • de maximale tijd dat de UPS dit vermogen kan leveren (vaak enkele minuten).

Kleinere UPS-systemen kunnen rond de 500 VA leveren en daarmee een pc gedurende enige tientallen minuten voeden.

Grote UPS-systemen kunnen tot enkele MVA (MegaVA) leveren en complete computerruimtes en datacenters van stroom voorzien totdat een noodstroomaggregaat (NSA) deze taak overneemt.

De UPS kan zodanig met de ondersteunde systemen verbonden zijn, dat die een signaal krijgen over de status van de UPS. Als de noodstroomvoorziening leeg dreigt te raken, kunnen computers op tijd een shutdown uitvoeren.

Preventief onderhoud Om de bedrijfszekerheid van de no-break installatie te bevorderen, volstaat één bezoek per jaar voor preventief onderhoud. Tijdens dit preventieve onderhoud worden de

werking van de no-break installatie en de batterijen getest, worden batterijontladingen operationele testen uitgevoerd, vindt uitgebreide controle van componenten en modules plaats, worden modificaties uitgevoerd en wordt de installatie schoongemaakt.

Tijdens dit bezoek moet de machine worden uitgeschakeld en wordt de belasting ononderbroken overgeschakeld op het net. De opdrachtgever ontvangt een uitdraai van de diverse metingen en eventuele aanbevelingen die de werking verder kunnen optimaliseren.

Uitgangspunten: • inspecties/wijzigingen

en/of preventieve maatregelen worden uitgevoerd volgens geldende NEN 1010-norm en de geldende wet- en regelgeving; • preventieve

werkzaamheden worden volgens een onderhoudsprotocol uitgevoerd. Hierbij kijkt de serviceengineer ook naar de omgevingscondities die een belangrijke rol spelen bij de prestaties van een installatie; • de resultaten van het preventief onderhoud worden aan de opdrachtgever ter beschikking gesteld.

3.6 Zonwering Zonwering is de verzamelnaam voor allerlei constructies die overlast als gevolg van zonlicht moeten tegengaan. Vanuit de Arbowetgeving is dit in een kantooromgeving een vereiste.

In dit onderdeel wordt ingegaan op de elektrische (buiten) zonwering, zoals screens, buitenjaloezieën, blinden, rol- en raamluiken, etc.

In sommige gevallen moet een vergunning worden aangevraagd voor het installeren van zonwering. Naast de wettelijke verplichtingen voor elektrotechnische installaties wordt geadviseerd om zonwering periodiek te onderhouden.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhouds en inspectierapportages; • vergunningen.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: Logboek met: • onderhouds en inspectierapportages; • meetresultaten; • een

opsomming van de situatie, getroffen maatregelen en/ of vervangen onderdelen; • een

lijst van onderdelen die aan vervanging c.q. updating toe zijn, bij het volgende preventieve onderhoud of per direct; • de elektrische en bouwtechnische UPS-schema’s.

“ Unica ondersteunt van advies tot en met uitvoering”

4. Klimaatinstallaties Klimaatinstallaties bepalen in belangrijke mate de kwaliteit van het binnenmilieu van gebouwen. Daarom streven we naar een gezond binnenklimaat met een optimaal comfort voor de gebruiker tegen zo laag mogelijke energiekosten. Gezonde en comfortabele gebouwen leiden aantoonbaar tot een goede sfeer en betere prestaties van de gebruikers.

Onderzoek van TNO wijst echter uit dat 75% van de klimaatinstallaties niet optimaal werkt. Veel van deze installaties gebruiken 25% meer energie dan nodig is. Unica heeft diverse instrumenten binnen haar dienstverlening waarmee u de prestaties van uw klimaatinstallaties kunt verbeteren.

De randvoorwaarden voor een goed binnenmilieu zijn vastgesteld in het Bouwbesluit (o.a. luchtkwaliteit en temperatuur). Ook worden eisen gesteld aan de energieprestaties en veiligheid van de installatie. In dit hoofdstuk vindt u de belangrijkste klimaatinstallaties en de toepasselijke regelgeving.

(Wettelijke) verplichtingen 4.1 Stookinstallatie In het Activiteitenbesluit maakt men onderscheid in gasgestookte en niet-gasgestookte stookinstallaties.

Een niet-gasgestookte stookinstallatie met thermisch vermogen van: • 20 kilowatt tot ten hoogste 100 kilowatt, wordt ten minste eenmaal per vier jaar gekeurd op veilig functioneren, optimale verbranding en energiezuinigheid; • meer dan 100 kilowatt, wordt ten minste eenmaal per twee jaar gekeurd op veilig functioneren, optimale verbranding en energiezuinigheid; • een gasgestookte stookinstallatie met een nominaal vermogen van meer dan 100 kilowatt wordt ten minste eenmaal per vier jaar gekeurd op veilig functioneren, optimale verbranding en energiezuinigheid.

Een eerste keuring (EBI) moet uitgevoerd worden binnen zes weken na ingebruikname. Binnen de keuringen moet de verbranding afgesteld worden alsmede het brandstoftoevoersysteem, verbrandingslucht en de afvoer van verbrandingsgassen.

Indien uit de periodieke keuring blijkt dat onderhoud nodig is, moet dit binnen twee weken na de keuring plaatsvinden.

Degene die het onderhoud aan de stookinstallatie verricht,

12

moet een door hem ondertekend bewijs overleggen waaruit blijkt wanneer, door wie en welk onderhoud is verricht.

Conform ons eigen kwaliteitssysteem wordt het onderhoud uitgevoerd door SCIOS-gecertificeerde werknemers. Wettelijk verplichte werkzaamheden worden door deze specialisten uitgevoerd.

Stichting Certificatie Inspectie en Onderhoud Stookinstallaties (SCIOS) Volgens het Activiteitenbesluit moet degene die de keuringen uitvoert over een certificaat beschikken waaruit blijkt dat hij in staat is te werken overeenkomstig de ‘Beoordelingsrichtlijn voor het uitvoeren van onderhoud en inspecties aan stookinstallaties’ van SCIOS. Daarbij gaat het met name om technische kwalificaties m.b.t. aspecten waarop een installatie volgens het Activiteitenbesluit moet worden gekeurd. In de Besluiten Landbouw, Milieubeheer en Glastuinbouw wordt voor inspectie, onderhoud en afstelling verwezen naar de ‘Certificatieregeling voor het onderhoud en inspecties van stookinstallaties’ van SCIOS. Doelen van de eisen in de AMvB’s Een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) is een uitvoeringsbesluit van de regering waarin de wettelijke regeling nader wordt uitgewerkt. De eisen in de AMvB’s zijn gesteld om drie redenen: • een goede afstelling voorkomt onnodige toename van

de uitstoot van schadelijke stoffen in de buitenlucht (voor die goede afstelling is ook de noodzakelijke toevoer van verbrandingslucht van belang); • bewaken

van het optimale rendement voorkomt onnodig energieverbruik; • door

controle en afstellen van de aanwezige beveiligingen blijft de installatie veilig functioneren (van belang hiervoor is ook de toevoer van verbrandingslucht en de afvoer van

verbrandingsgas ofwel rookgas). Een stookinstallatie is aan slijtage onderhevig. Door hoge temperaturen vindt in de verbrandingsruimte, de warmtewisselaar en het afvoersysteem slijtage plaats. Door roet- en roestafzetting gaat de installatie slechter functioneren, waardoor de kwaliteit van de installatie terugloopt.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • basisverslag van Eerste en Bijzondere Inspectie (EBl-rapport); • het laatst opgestelde keuringsrapport en het laatst opgestelde onderhoudsbewijs; • verklaring van inspectie; • verklaring van onderhoud; • logboek van de installatie.

4.2 Warmtekrachtkoppeling (WKK) Een warmtekrachtkoppeling betreft een installatie voor het gelijktijdig opwekken van elektriciteit en warmte.

De installatie bestaat uit een motor, een generator, een warmtewisselaar en een besturingssysteem.

Stook- of verwarmingsinstallaties zijn volgens de Wet Milieubeheer toestellen waarin aardgas, butaan, propaan of gasolie wordt verstookt ter verwarming van één of meer gebouwen. Het gaat hierbij om cv-ketels, luchtverwarmers of motoren in een warmtekrachtinstallatie. Omdat een warmtekrachtinstallatie (WKK) elektriciteit opwekt met een verbrandingsmotor is dezelfde regeling van toepassing als bij stookinstallaties.

“Optimaal comfort in elk gebouw door juist beheer en onderhoud”

14

In het kader van de Wet Milieubeheer worden, net als bij een stookinstallatie, eisen gesteld aan een goede verbranding, veiligheid en energiezuinigheid: • een goede afstelling voorkomt onnodige toename van de emissie van schadelijke stoffen in de buitenlucht; • bewaking van het optimale rendement voorkomt onnodige verhoging van het energieverbruik; • door controle en afstellen van de aanwezige beveiligingen blijft het toestel veilig functioneren.

Het Activiteitenbesluit stelt regels t.a.v. het in gebruik hebben van een WKK. Controle • omdat een WKK in feite een stookinstallatie is, wordt verwezen naar het infoblad van ‘Stookinstallaties’; • net als bij een stookinstallatie moeten aan de WKK verplicht onderhoud, keuringen en inspecties plaatsvinden. De frequentie is afhankelijk van het vermogen; • voor zuigermotoren en gasturbines geldt naast een eenmalige meting bij ingebruikname ook een eis tot periodieke NOx-meting.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • certificaat van ingebruikname: basisverslag van Eerste en Bijzondere Inspectie (EBI-rapport); • verklaring van inspectie; • verklaring van onderhoud; • keuringsrapport en onderhoudsrapport; • logboek van de installatie.

gebaseerd op het aantal kg koudemiddelinhoud maar op de equivalente inhoud uitgedrukt in tonnen CO2.

Het schema ziet er als volgt uit: • 5-50 ton CO2 -equivalent – 1x per 12 maanden (was 3-30 kg); • 50-500 ton CO2 -equivalent – 1x per 6 maanden (was 30-300 kg); • > 500 ton CO2 -equivalent – 1x per 6 maanden + verplicht lekdetectiesysteem (was > 300 kg).

Voor installaties (5-500 ton) voorzien van een lekdetectie­ systeem, wordt deze frequentie gehalveerd. Dit betekent dat installaties met een kleine hoeveelheid koudemiddel en een hoge GWP-waarde sinds 2015 moeten worden gecontroleerd.

4.4 Koelsystemen en EPBD-keuring Opgestelde koelsystemen met een totaal koelvermogen van meer dan 12 kilowatt (kW) moeten iedere 5 jaar volgens EPBD (Europese Energy Performance of Buildings Directive) normen gekeurd worden door een EPBD-gecertificeerde deskundige. De inhoud en scope van deze verplichte keuring verschilt per klasse, afhankelijk van het koelvermogen en het bouwjaar van de installaties.

Na de keuring wordt een rapport uitgereikt met aanbevelingen voor maatregelen om de energieprestaties te verbeteren. Deze maatregelen leveren de gebouwbeheerder belangrijke voordelen op. Zo wordt al snel een reductie van het energieverbruik bereikt van 10-20% op de jaarlijkse energiekosten.

4.3 Koelinstallatie F-gassenverordening De F-gassenverordening is van kracht sinds 1 januari 2015.

Doel van deze verordening is het milieu te beschermen door de uitstoot van gefluoreerde broeikasgassen te verminderen.

De frequentie van het aantal lekcontroles is niet meer

R22 Van alle airconditioning en koeltechnische installaties in Nederland werkt nog een groot deel op het milieu­ onvriendelijke koudemiddel R22. Dit geldt misschien ook voor uw installatie(s). Sinds 1 januari 2015 geldt een algeheel verbod op het (bij)vullen van koel en vriesinstallaties

met R22. Het verhelpen van storingen en/of onderhoud uitvoeren m.b.v. koudemiddel is dus niet mogelijk en leidt tot ongewenste stilstand.

4.5 WKO-installatie Warmte Koude Opslag (gebruik van warmte of koude in de ondiepe ondergrond) is een duurzame vorm van energie die bijdraagt aan besparing van fossiele brandstoffen en CO2-uitstoot. Met WKO kunnen onder meer gebouwen, woningen, kassen en fabrieken op een duurzame manier worden verwarmd en gekoeld. Er zijn twee soorten WKOsystemen: open systemen en gesloten systemen.

AMvB Bodemenergie AMvB Bodemenergie is een andere naam voor het Wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen. Dit is een Algemene Maatregel van Bestuur. Een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) is een uitvoeringsbesluit van de regering waarin wettelijke regels (bijvoorbeeld de Waterwet) nader worden uitgewerkt. Het Wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen is geen zelfstandig besluit, maar wijzigt zeven bestaande besluiten, te weten: • Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Activiteitenbesluit milieubeheer); • Besluit bodemkwaliteit; • Besluit lozen buiten inrichtingen; • Besluit lozing afvalwater huishoudens; • Besluit omgevingsrecht; • Waterbesluit; • Besluit hernieuwbare energie vervoer (deze is niet relevant voor bodemenergiesystemen).

De AMvB Bodemenergie is van toepassing op de volgende bodemenergiesystemen: • open bodemenergiesystemen (ook wel koude-/ warmteopslag (WKO) of energieopslag genoemd); • gesloten bodemenergiesystemen (ook wel bodemlussen of bodemwarmtewisselaar genoemd).

15

Onder open systemen vallen onder andere doubletsystemen, monobronsystemen, recirculatiesystemen en hogetemperatuuropslagsystemen (HTO). Onder de gesloten systemen vallen buiten de verticale systemen ook de horizontale systemen en de aardwarmtekorf.

De AMvB Bodemenergie is niet van toepassing op: • warmtelozingen; • open systemen vanaf 500 meter beneden maaiveld (Mijnbouwwet); • geothermiesystemen vanaf 500 meter beneden maaiveld (Mijnbouwwet); • bodemenergiesystemen die niet gebruikt worden voor het koelen of verwarmen van ruimten van gebouwen, zoals de bodemlussen die worden gebruikt voor het vorstvrij houden van spoorwissels.

Op dit moment gelden voor open systemen twee belangrijke vergunningen. De eerste is een onttrekkingvergunning om grondwater te mogen gebruiken op grond van de Waterwet (voorheen Grondwaterwet). Een vergunning hiervoor wordt door Gedeputeerde Staten (de provincie) verleend. Nadat een ontvankelijke vergunningsaanvraag is ingediend, bedraagt de termijn hiervoor 8 weken.

Onderdeel van een ontvankelijke aanvraag is een vergunning onderbouwende rapportage. In deze rapportage wordt het systeem nauwkeurig beschreven en worden de effecten van de grondwateronttrekking op de omgeving beoordeeld.

Zo zou als gevolg van de onttrekking zetting (verzakkingen en scheuringen) kunnen optreden of zou een al aanwezige verontreiniging zich kunnen verspreiden. In de vergunning worden voorschriften opgenomen waardoor deze effecten binnen aanvaardbare grenzen blijven. Daarnaast is soms een aanlegvergunning vereist op grond van het bestemmingsplan.

Voor de gesloten systemen zijn de gemeenten het bevoegd gezag. Dit betekent dat de gemeente meldingen ontvangt en beslist over vergunningaanvragen. De gemeente bepaalt ook hoe toezicht en handhaving van de algemene regels plaats 16

gaat vinden. Verder mag de gemeente interferentiegebieden aanwijzen en maatwerkvoorschriften voorschrijven.

Erkenning van Bodem+ verplicht Volgens de AMvB Bodemenergie dienen bedrijven die bodemenergiesystemen (WKO) ontwerpen, installeren, beheren en onderhouden vanaf 1 oktober 2014 te beschikken over een erkenning van overheidsinstantie Bodem+. Voor die erkenning heeft het bedrijf één of meer certificaten nodig. Unica heeft zich laten certificeren voor het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud, zodat zij integrale klimaatinstallaties met WKO kan aanbieden. Unica is hiermee als eerste erkend in Nederland.

De AMvB Bodemenergie bevat voor certificatie meerdere onderdelen. Voor het bovengrondse deel van bodemenergiesystemen zijn algemene kwaliteitscriteria vastgelegd in BRL 6000-00 en BRL 6000-21, die de interne kwaliteit binnen het bedrijf en de gerealiseerde bodemenergiesystemen moeten borgen. Zo worden eisen gesteld aan opdrachtverstrekking, interne bedrijfsprocessen, medewerkers die werken met bodemenergiesystemen en de werkwijze van de certificatie-instelling. Voor het ondergrondse deel zijn algemene kwaliteitscriteria vastgelegd in BRL SIKB 11000, zoals eisen aan de competenties van de projectleiders. Technische uitvoeringseisen liggen vast in protocol 11001, dat eveneens bij de BRL hoort.

SPF: Seasonal Performance Factor Een nieuw onderdeel in de vergunningsaanvraag en de jaarlijkse rapportages is de verplichte vermelding van de SPF. Deze geeft het rendement aan van een WKO-installatie.

In de vergunningsaanvraag moet de verwachte SPF-factor al opgenomen zijn. De ontwerper zal dus vooraf moeten bedenken wat het rendement zal zijn en hoe deze SPF tijdens de beheerfase bepaald moet worden. Tijdens de jaarlijkse provincierapportages dient de SPF te worden gerapporteerd.

Indien de SPF te laag is, kan de provincie hierop handhaven.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor

een goed beheer: • beheer en onderhoudsplan volgens BRL 6000-21; • onderhouds- en inspectierapportages; • vergunningen en vergunningsrapportages; • correspondentie met provincie of gemeente.

4.6 Luchtbehandelingsinstallatie De luchtbehandelingsinstallatie is cruciaal voor de comfortbeleving van uw gebouwgebruikers. Voor het onderhoud van luchtbehandelingskasten bestaan geen wettelijke verplichtingen. Wel bestaan er duidelijke richtlijnen voor de luchtkwaliteit in het Bouwbesluit. Er wordt een capaciteit van tenminste 3,44 liter verse lucht per persoon per seconde vereist. De hoeveelheid CO2 in de lucht wordt bij een concentratie van 800 parts per million (ppm) CO2 of hoger als onfris gekwalificeerd, maar de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst ( GGD) zal bij inspectie vragen gaan stellen na 1000 ppm. Vanaf deze waarde kunnen klachten als hoofdpijn en slaperigheid optreden. Het periodiek meten van de hoogte van CO2 in de ruimte wordt daarom geadviseerd.

De buitenlucht wordt steeds meer vervuild door fijnstof. In sommige regio’s neemt deze vervuiling dusdanige vormen aan, dat aangezogen buitenlucht sterk verontreinigd is met fijnstof. Fijnstof is ziekteverwekkend en schadelijk voor uw medewerkers. Op basis van deze toenemende vervuiling is gewerkt aan een goed kwaliteitssysteem voor de filters in een luchtbehandelingskast. Filters moeten voldoen aan de ISO16890 norm. Het is verstandig om uzelf te laten adviseren over het toepassen van de juiste filters en deze tijdig te laten vervangen. Bovendien kan toepassing van de juiste filters u ook energiebesparing opleveren. Door bovenstaande is het verstandig om regelmatig zowel klein als groot onderhoud uit te voeren.

Klein onderhoud Het is periodiek noodzakelijk om de luchtbehandelingskasten grondig te laten reinigen (bijv. chemisch technisch reinigen). Een goede hygiënische conditie van de luchtbehandelingskast maakt dat de toevoerkanalen minder

snel vervuilen en de luchtbehandelingskast een langere technische levensduur heeft. Ook het eventueel vervangen van filters, V-snaren, lagers en het uitvoeren van trilling­ metingen behoren tot het klein technisch onderhoud.

Groot onderhoud Soms is het reinigen van de luchtbehandelingskast niet voldoende. Door weers- en milieu-invloeden gaat de technische conditie achteruit. Met een aantal maatregelen kan de luchtbehandelingskast weer in een goede conditie worden gebracht, zodat deze weer voldoet aan de hedendaagse normen en eisen. Dit is het reconditioneren/ modificeren van luchtbehandelingskasten.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhouds en inspectierapportages;

• rapportage chemisch technisch reinigen; • logboek.

4.7 Brandstoftoevoersystemen (gasleidingen/ brandstofleidingen) Brandstoftoevoersystemen zijn gebouwgebonden toepassingen van aardgastoevoerleidingen naar installaties voor ruimteverwarming en voor industriële toepassingen. Het betreft leidingen en leidingwerk van de brandstoftoevoer in een gebouw, inclusief o.a. koppelingen, afsluiters en (druk) meters.

Activiteitenbesluit en SCIOS geldt voor alle installaties met keuringplichtige toestellen • scope

7a: is van toepassing voor gebouwgebonden toepassingen met een gasdruk < 0,5 bar (= 500 mbar);

• scope 7b: > 0,5 bar, scope 7C olie > 20 kW; • NEN

1078: eisen en bepalingsmethoden voor een gebouwgebonden voorziening voor gas met een werkdruk tot ten hoogste 500 mbar (nieuwbouw); • NEN

8078: eisen en bepalingsmethoden voor een

gebouwgebonden voorziening voor gas met een werkdruk tot ten hoogste 500 mbar (bestaande bouw); • praktijkrichtlijn NPR 3378: opstelplaatsen van gastoestellen, opstellingsruimten en stookruimten (leidraad bij de NEN 1078.

Controle • het uitgangspunt voor de frequentie van de periodieke keuring/inspectie staat vermeld in het basisverslag; • de keuring/inspectie moet worden uitgevoerd door een speciaal voor de scope 7 gecertificeerd bedrijf; • het Activiteitenbesluit geeft voorschriften omtrent verplichte keuringen, inspecties en onderhoud; • onderhoudsverplichting en/of herstel­ werkzaamheden gelden alleen wanneer de verplichte keuring dat uitwijst. Gebreken moeten zo snel mogelijk worden hersteld (uiterlijk binnen 2 weken voor installaties die onder het Activiteitenbesluit vallen); • herstelwerkzaamheden waarbij veiligheid in het geding kan zijn, worden door gekwalificeerde installatie- of onderhoudsbedrijven uitgevoerd.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • basisverslag van Eerste en Bijzondere Inspectie (EBl-rapport); • tekeningen van de leiding(en) en eventuele revisietekeningen; • verklaring van ingebruikname (eenmalig document); • het laatst opgestelde keuringsrapport (1 x per 4 jaar); • verklaring van inspectie (1 x per 4 jaar); • logboek.

“Het gebruik van de juiste filters in de luchtbehandelingskast zorgt niet alleen voor frisse lucht, maar het bespaart ook energie” 17

5. Liftinstallaties Voor het vervoer van personen en goederen in gebouwen zijn liften onmisbaar. Hoewel passagiers en gebruikers vooral het gebruiksgemak ervaren, is de veiligheid van deze installaties voor hen net zo belangrijk.

Ook moet er veilig met de liftinstallaties gewerkt kunnen worden.

Als gebouweigenaar/beheerder bent u vanuit uw zorgplicht uit het Burgerlijk Wetboek en/of als werkgever vanuit de Arbowet verantwoordelijk voor deze veiligheid en kunt u dus niets aan het toeval overlaten om calamiteiten, negatieve publiciteit en grote financiële risico’s te voorkomen. De hierna genoemde (wettelijke) regelingen ondersteunen u in de zorg voor uw liftinstallaties en daarmee in uw ‘zorgplicht’.

(Wettelijke) verplichtingen 5.1 Personen-/goederen-/brandweerliften De wettelijke veiligheidseisen voor personenliften zijn in Nederland vastgelegd in het Warenwetbesluit Liften. Dit is een onderdeel van de Warenwet. Hieronder worden de overige toepasselijke richtlijnen genoemd.

Richtlijn Machines 98/37/EG Deze regeling omvat ontwerp- en gebruiksrichtlijnen voor een veilige werking van bewegende machines en installaties en/of installatiedelen. E.e.a. is van toepassing bij het ontwerpen en installeren van liftinstallaties en bijbehorende voorzieningen.

Richtlijn Liften 95/16/EG, NEN-EN 13015 en NEN-EN 81-80 De richtlijn Liften 95/16/EG geeft handvatten voor het ontwerpen van veilige liftinstallaties (nieuwbouw). Deze richtlijn legt de productaansprakelijkheid bij de liftfabrikant. Om dit 18

“Onderhoud aan liften is essentieel voor de veiligheid in gebouwen”

proces beheersbaar en controleerbaar te houden, is de NEN-EN 13015 bekrachtigd. Deze norm omschrijft hoe liftinstallaties vervaardigd en onderhouden moeten worden. Inmiddels wordt de NEN-EN 81-80 toegepast.

Deze norm stelt regels ter verhoging van de veiligheid van bestaande personen- en goederenliften.

In de achterliggende jaren zijn liftinstallaties onder verschillende vervaardigingsnormen gebouwd (o.a. NEN 1081, NEN 81-1/2, de richtlijn Liften 95/16/EG en NEN-EN 13015). De installaties worden onder de vervaardigingsnorm gekeurd. De norm omschrijft hoe het onderhoud aan liftinstallaties en roltrappen dient plaats te vinden en geeft onderhoudsinstructies. De norm NEN-EN 13015 verplicht eigenaren om installaties veilig in gebruik te houden. Indien hieraan niet wordt voldaan, worden eigenaren aansprakelijk gesteld bij calamiteiten.

Warenwetbesluit Liften Voorheen: ‘Wet op de gevaarlijke werktuigen’. Binnen 12 maanden na de eerste keuring voor ingebruikname, moet een officiële keurende instantie een eerste periodieke keuring uitvoeren. Hierna moeten liftinstallaties om de 18 maanden gekeurd worden. De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de uitvoering van de wet en kan een boete opleggen aan de eigenaar van een ongecertificeerde lift.

Als vuistregel wordt gehanteerd: • liften met maximaal 5 stopplaatsen: 4 onderhoudsbeurten per jaar; • liften met 5 tot 10 stopplaatsen: 6 onderhoudsbeurten per jaar; • liften met meer dan 10 stopplaatsen: 11 onderhouds­ beurten per jaar.

Controle • onderhoud en inspecties door deskundige leverancier(s); • frequentie van onderhoud is afhankelijk van gebruiksintensiteit en gebruikstoepassing; • controle van veiligheid van installatie en voorzieningen door bevoegde instantie (o.a. Liftinstituut, Veturo, TüV of anderszins); • frequentie inspectie: 1 x per 18 maanden; • keuringssticker aangebracht in liftcabine.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • uniek logboek per installatie (liftboek); • onderhoudsrapport per uitgevoerde onderhoudsbeurt; • inspectierapport en certificaat van goedkeuring afgegeven door bevoegde instantie.

5.2 Gevelliften Als beheerder of eigenaar van gevellift en gevelonderhoudsinstallatie(s) bent u verantwoordelijk voor de veiligheid van de gebruikers van de installatie(s). Elke gebruiker is wettelijke verplicht om tijdens de werkzaamheden te beschikken over juiste en goedgekeurde veiligheidsmiddelen. Goedgekeurd betekent dat de veiligheidsmaterialen (nog steeds) voldoen aan de NEN-normen.

installeren van liftinstallaties en bijbehorende voorzieningen.

Elk bestaand gebouw dient te voldoen aan de eisen die in het Document Gevelonderhoud en de bijbehorende beoordelingsrichtlijn staan beschreven. Hierbij gaat het vooral om de risicoinventarisatie van de objecten en het gebruik van staande ladders.

Convenant Gevelonderhoud Gebouweigenaren zijn verplicht voorzieningen te treffen voor gevelonderhoud in de vorm van een gondelinstallatie en permanente hangladders. Het Convenant Gevelonderhoud voorziet ook in een wettelijke verplichting de installatie(s) minimaal één keer per jaar te laten inspecteren.

Controle • onderhoud

en inspecties door deskundige leverancier(s); • controle

van veiligheid van de installatie en voorzieningen door een deskundige, dit kan een bevoegde instantie zijn (o.a. Liftinstituut, Veturo, TüV of anderszins); • de gehele installatie dient gecertificeerd te zijn conform de Richtlijn Machines. Na goedkeuring wordt een certificaat afgegeven en wordt een keurmerk aangebracht op de installatie; • frequentie

inspectie: 1 x per 12 maanden;

• keuringssticker aangebracht op installatie.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • uniek

logboek per installatie (liftboek en instructieboek);

• onderhoudsen inspectierapportages;

• certificaat van goedkeuring van de installatie afgegeven door bevoegde instantie;

van de staalkabels afgegeven door bevoegde • certificaat instantie.

Richtlijn Machines 98/37/EG Deze regeling omvat ontwerpen gebruiksrichtlijnen voor een veilige werking van bewegende machines en installaties en/ of installatiedelen en is van toepassing bij het ontwerpen en 19

6. Sanitaire installaties Wist u dat Nederland het schoonste drinkwater en sanitair van de wereld heeft?

Het lijkt zo vanzelfsprekend: een lekker fris glas water of een weldadige douche.

Maar wanneer een leidingwaterinstallatie niet goed is aangelegd of onderhouden, kunnen gezondheidsrisico’s ontstaan.

De wetgever geeft de hoogst mogelijke prioriteit aan de bescherming van het drinkwater. Als eigenaar van een collectieve installatie heeft u de ‘zorgplicht voor deugdelijk leidingwater’: u bent verantwoordelijk voor de kwaliteit van het water van de hoofdkraan tot aan de tappunten en u moet ervoor zorgen dat de gezondheid van de gebruikers niet in gevaar komt.

Daarnaast hebben de wettelijke regels vooral betrekking op de veiligheid van de sanitaire installaties, waarbij ook wordt gelet op zaken als warmte-isolatie, brandveiligheid en geluidsoverlast.

(Wettelijke) verplichtingen 6.1 Hydrofoorinstallatie Een hydrofoor is een pompinstallatie waarmee de druk in een waterleidingsysteem op peil gebracht en gehouden wordt.

Er zijn verschillende opties mogelijk die de kwaliteit en het comfort van een drukverhoger bepalen.

Controle Aangeraden wordt om een hydrofoor eenmaal per jaar te onderhouden.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhouds- en inspectierapportages; • logboek.

6.2 Legionella Om legionellose/veteranenziekte te voorkomen, heeft de overheid regels opgesteld voor collectieve drinkwaterinstallaties. Vanuit deze regels vloeit de wettelijke (zorg)plicht om voor een aantal collectieve installaties een risicoanalyse uit te voeren en een beheersplan op te stellen ten behoeve van legionellapreventie.

In het Drinkwaterbesluit is vastgelegd hoe zo’n legionella risicoanalyse en beheersplan moet worden uitgevoerd. In

20

ieder geval moet worden geïnventariseerd tot welke categorie de installatie behoort: een ‘Prioritaire’ of een ‘Zorgplicht’ installatie. Voor beide typen installaties gelden andere richtlijnen.

Wet- en regelgeving en voorschriften Voor de drinkwaterinstallaties en het legionellabeheer zijn diverse wet- en regelgeving en voorschriften van toepassing.

Hieronder vindt u een korte omschrijving: • Drinkwaterbesluit: Het Drinkwaterbesluit is in juli 2011 in werking getreden; • Drinkwaterwet: De Drinkwaterwet bevat onder meer de algemene zorgplicht van elke eigenaar van een collectieve leidingwaterinstallatie voor de deugdelijkheid van het beschikbaar gestelde leidingwater (artikel 26 en 30); • Regeling Legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater; • BRL 6010: Legionellapreventieadvisering voor collectieve leidingwaterinstallaties (30 april 2013); • ISSO publicatie 55.1 en 55.2: Handleiding legionellapreventie in leidingwater en Handleiding zorgplicht legionellapreventie collectieve leidingwaterinstallaties; • NEN 1006: Algemene voorschriften leidingwaterinstallaties; • Waterwerkbladen: Praktische uitwerking van de NEN 1006; • NEN 6265: In oktober 2007 is de herziene norm NEN 6265 Water-Detectie en telling van Legionella verschenen; • Bouwbesluit (Woningwet): Bouwvoorschriften op het gebied van veiligheid en gezondheid. De verplichting om een deugdelijke aansluiting te hebben op het drinkwaterleidingnet.

Controle Het opstellen van de risicoanalyse dient uitgevoerd te worden door een BRL 6010 gecertificeerde adviseur. Frequentie van controles is afhankelijk van de bevindingen uit de risicoanalyse en het daaruit gevormde beheersplan.

Unica en Legionelladossier Unica biedt een digitale oplossing voor uw legionellabeheer: het Legionelladossier.

Legionelladossier is zeer eenvoudig en compleet, zodat iedereen beheerstaken kan uitvoeren en u 100% controle heeft op uw legionellabeheer.

Legionella Preventie: één centraal dossier, altijd up-to-date!

• frequentie inspectie: 1 x per 3 jaar en na wijziging van installatie; • zijn de beheersmaatregelen uit het beheersplan uitgevoerd; • controle van watermonsters door geaccrediteerd laboratorium; • frequentie monstername: verplicht 2 x per jaar. Het aantal monsters is afhankelijk van het aantal tappunten in de installatie; • jaarlijks controleren van keerkleppen; • na wijziging van de drinkwaterinstallatie moet het beheersplan worden herzien.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • risicoinventarisatie per installatie; • beheersplan per installatie; • logboek per installatie; • meetstaten en controlerapport per uitgevoerde controle/ onderhoudsbeurt, afgetekend door de uitvoerder; • analyseresultaten van watermonsters; • tekeningen per installatie.

Met het Legionelladossier is het mogelijk om zowel de risicoanalyse, als het beheersplan én de logboeken gelijktijdig actueel te hebben.

Samen met uw adviseur houdt u de tappunten en toestellen actueel in het Legionelladossier.

Zo zijn zowel de risicoanalyse - integraal onderdeel van het systeem - als de beheers­ maatregelen en (digitale) logboeken altijd actueel.

Zo bespaart u veel tijd en energie.

Kijk op legionelladossier.nl en vraag een demo aan!

21

6.3 Slib-/vetafscheider Een riool heeft als doel afvalwater af te voeren naar het oppervlaktewater of naar een waterzuiveringsinstallatie.

Wettelijk is bepaald dat het riool niet mag worden gebruikt om bedrijfsafval of (gevaarlijke) afvalstoffen te lozen. Deze afvalstoffen kunnen het milieu nadelig beïnvloeden, de werking van de riolering en de waterzuivering belemmeren en de daarbij behorende apparatuur beschadigen. Een slib- en vetafscheider zorgt voor het tegengaan van afvalstoffen in rioleringen.

“Door de juiste plaatsing en gebruik van slib- en vetafscheider wordt voorkomen dat slib of vet bij het afvalwater komt”

De Wet Milieubeheer stelt eisen aan de kwaliteit en aan de kwantiteit van het afvalwater. In het Activiteitenbesluit staan voorschriften t.a.v. de wijze en hoeveelheid van geloosd afvalwater, de plaatsing van afscheiders, controleputten, etc.

Een vetafscheider wordt geïnstalleerd tussen het lozingspunt en het openbare riool. In deze speciaal geconstrueerde put wordt verontreinigd water verzameld (veelal afkomstig uit bedrijfsmatige keukens). Verticale schotten in de afscheider zorgen ervoor dat het geloosde afvalwater in de put tot rust komt. Door bezinken en opdrijven vindt scheiding plaats van de verontreinigingen die niet op het openbare riool mogen worden geloosd. Bij lediging van de put moet worden gelet op aantasting (corrosie) van de inlaat, uitlaat, duik- en keerschotten, wanden, bodem en coating van de afscheider.

Indien hiervan sprake is, moet dit in het logboek worden genoteerd en zo spoedig mogelijk actie worden genomen.

Controle • de meeste vetafscheiders zijn ontworpen conform NEN-EN 1825-1 en 2 (voorheen NEN 7087). Ook de vetafscheiders die niet volgens deze norm zijn ontworpen kunnen gecontroleerd worden volgens de NEN-EN 1825-1 en 2; • de capaciteit van de afscheider wordt berekend conform de NEN-EN 1825-1 en 2. Een te kleine capaciteit kan te veel vet en bezinksel doorlaten, waardoor verstoppingen ontstaan. Een te grote afscheider is onnodig duur in aanschaf en onderhoud.

22

Periodiek onderhoud • het Activiteitenbesluit verwijst rechtstreeks naar de NEN-EN 1825-1 en 2. Hierin staat aangegeven dat een afscheider tenminste eens per maand moet worden geledigd, geïnspecteerd en schoongemaakt; • het regelmatig controleren en schoonmaken van kleppen, afsluiters en dergelijke; • het jaarlijks controleren van de dichtingen in de voegen; • het regelmatig reinigen van de installatie; • het jaarlijks grondig inspecteren en volledig reinigen van de vetafscheider.

De afscheider dient zo spoedig mogelijk te worden geleegd indien: • in de vetafscheidingsruimte een vetlaag aanwezig is van meer dan 15 cm en/of; • de slibafscheidingsruimte van de afscheider voor meer dan 50% gevuld is met slib en/of; • in de controlevoorziening vetresten worden waargenomen.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • logboek van onderhoud/inspecties; • bewijs dat de slib-/vetafscheider voldoet aan NEN-EN 1825-1 en 2 (certificaat) of; • documenten behorende bij de CE-markering van de afscheider.

7. Veiligheidsvoorzieningen Om de veiligheid van uw werknemers, klanten of bewoners te waarborgen, te voldoen aan strenge verzekeringseisen en om eigendommen te beschermen, zijn goedgekeurde en goed geïnstalleerde veiligheidsinstallaties van groot belang.

Als gebouweigenaar en/of werkgever heeft u de verantwoordelijkheid een veilige leef- en werkomgeving te bieden. Om ongelukken en/of storingen te voorkomen, zijn er wettelijke voorschriften opgesteld voor de inspectie van uw veiligheidsinstallaties. Want aan het eind van de dag willen we allemaal maar één ding: dat iedereen weer veilig thuis is!

(Wettelijke) verplichtingen 7.1 Bedrijfshulpverlening (BHV) Bedrijfshulpverlening is bedoeld om letsel en schade van werknemers, bezoekers en andere personen die toegang hebben tot de werkomgeving van de organisatie (gebouwen en terreinen), zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken.

Arbowet Volgens de Arbowet kunnen werkgevers kiezen of zij een Arbodienst inschakelen of dat zij een aantal Arbozaken zelf regelen. Voor welke optie u als werkgever ook kiest, het aanstellen van een preventiemedewerker is verplicht. De preventiemedewerker helpt de werkgever bij de dagelijkse veiligheid en gezondheid binnen de organisatie.

De Arbowet richt zich naar Europese bepalingen m.b.t.

BHV in Richtlijn 89/391/EEG. Daarin wordt de BHV minder gedetailleerd omschreven, waardoor een aantal bepalingen over BHV uit het Arbobesluit zijn geschrapt. Om duidelijkheid omtrent BHV te scheppen is de norm NEN 4000

‘Bedrijfshulpverlening’ opgesteld. In de norm wordt de opzet, invulling en kwaliteit van de BHV-organisatie uitgewerkt.

Controle De gebouwgebruiker zorgt voor het opzetten, inrichten, onderhouden en continu verbeteren van de BHV en stelt vast hoe aan deze eisen wordt voldaan. Daartoe zal de gebouwgebruiker een procedure opstellen en onderhouden om: • vast te stellen welke wetgeving van toepassing is; • vast te stellen welke andere eisen van toepassing zijn om voorbereid te zijn op een noodsituatie; • te zorgen dat zij toegang heeft tot de actuele wetgeving en andere relevante bronnen waarin eisen staan vermeld; • te zorgen dat bij het opstellen, inrichten, onderhouden en verbeteren van het BHV-beleid rekening wordt gehouden met deze wetgeving en eisen; • te zorgen dat deze wetgeving en andere eisen bekend worden gemaakt aan alle belanghebbenden.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • draagbare blusmiddelen; • overzicht van locaties; • keuringsstickers op blusmiddelen; • onderhouds- en inspectierapportages; • risicoinventarisatie en -evaluatie; • bedrijfshulpverleningsplan (up-to-date en door directie akkoord bevonden); • certificaten van de opleiding van bedrijfshulpverleners.

* Kooi van Faraday, genoemd naar Michael Faraday, is de benaming voor een kooivormige constructie van elektrisch geleidend materiaal zoals koper of ijzer die er voor zorgt dat statische elektrische velden niet tot binnen de kooi kunnen doordringen. (Bron: www.wikipedia.org)

“Gebouweigenaren en werkgevers zijn verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving”

7.2 Bliksembeveiliging Een goede bliksembeveiligingsinstallatie bestaat uit een uitwendig deel met een daknet en afgaande leidingen, en een inwendig deel met een spanningsvereffening en een beveiliging tegen overspanning. De constructie van het uitwendige deel vormt een soort kooi van Faraday*, waarbinnen mensen geen elektrische krachten van buitenaf ondervinden.

Jaarlijkse controle van de blikseminstallatie is noodzakelijk.

Een bliksembeveiligingsinstallatie zorgt ervoor dat de bliksemstroom wordt afgeleid naar de aarde zonder schade te veroorzaken aan gebouwen en installaties.

Een uitwendige bliksemafleiderinstallatie bestaat uit: • een opvanginrichting op het dak (opvangers en dakleidingen) die de blikseminslag opvangt; • muurleidingen die de bliksemstroom van de opvanginrichting transporteert naar de aardelektrodes.

Inwendige bliksembeveiliging zorgt ervoor dat schade aan elektrische en elektronische installaties beperkt wordt en voorkomt dat er gevaarlijke hoge spanningen ontstaan.

De NEN-EN-IEC 62305 is een internationale norm die de oude norm NEN 1014 in 2009 heeft vervangen. De norm NEN-EN-IEC 62305 bestaat uit vier delen: • deel 1: Algemene principes; • deel 2: Risicomanagement; • deel 3: Fysieke schade aan objecten en letsel aan mens en dier; • deel 4: Elektrische en elektronische systemen in objecten.

23

De NEN-EN-IEC 62305 beschrijft meerdere beveiligingsmethoden. Hierdoor is het ook mogelijk om een object op verschillende manieren te beveiligen. Op grond van de Arbowet moet de werkgever zorgen voor een veilige en gezonde werkplek voor zijn werknemers, ook tijdens onweer. Een risicoanalyse vormt de basis voor een bliksembeveiligingsinstallatie. Niet alleen om te bepalen of een installatie zinvol is, maar ook om de beveiligingsklasse van de installatie te bepalen.

De (uitwendige) blikseminstallatie moet worden uitgevoerd volgens NEN-EN-IEC 62305. Bliksembeveiligingsinstallaties moeten zijn voorzien van een eigen aardingssysteem. Als dit aardingssysteem ook dienst doet als veiligheidsaarding van de laagspanningsinstallatie, moet het aardingssysteem behalve aan NEN-EN-IEC 62305 ook voldoen aan deel 4 en 5 van NEN 1010.

Een bliksemafleiderinstallatie gaat doorgaans lang mee. Werkzaamheden aan het dak (bijv. schilders en schoorsteenvegers) kunnen de werking van de installatie verstoren. Ook door gewijzigde grondwaterstand, nieuwbouw of aanbouw, interne verplaatsingen of zelfs door trillingen in de buurt kan een installatie niet meer optimaal zijn.

Een geregelde inspectie zorgt ervoor dat de werking gegarandeerd blijft.

“Unica controleert en borgt veiligheid van uw bliksem­ installaties” 24

Controle Blikseminstallaties moeten worden geïnspecteerd bij oplevering, herstel of wijziging van de installatie of het object.

Tevens moet de installatie periodiek worden gecontroleerd.

De frequentie ligt tussen de 1 en 5 jaar. De eisen aan de deskundigheid van de inspecteur, de inspectiepunten en de rapportage worden eveneens beschreven in de NEN-EN-IEC 62305.

Eenmaal per jaar moeten de volgende activiteiten plaatsvinden: • visuele

controle op dakleidingen; • visuele

controle op persverbindingen; • visuele

controle op waterdichte dakdoorvoeren; • visuele

controle op aansluitingen en/of vrijstaande opvangers; • beoordelen

beschermingsgraad en beveiligingsgraad; • meten

van afgaande leidingen afzonderlijk;

• meten totale vervangingsweerstand (Rv).

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhoudsrapport

per uitgevoerde onderhoudsbeurt; • inspectierapport

en certificaat van goedkeuring afgegeven door bevoegde instantie; • gebruikershandleiding

in de Nederlandse taal; • risicoinventarisatie.

7.3 Brand- en rookwerende scheidingen Om te voorkomen dat een brand zich ongehinderd kan uitbreiden, moet een gebouw (afhankelijk van grootte en gebruik) worden verdeeld in brandcompartimenten en/of rookwerende scheidingen. Deze scheidingen zijn veelal terug te vinden op de bouwvergunning of de gebruiksvergunning of -melding. Voor het onderhoud van deze scheidingen moet u denken aan: • leidingdoorvoeren; • brandwerende

kleppen of rookkleppen;

• brandwerende bekleding; • zelfsluitende

deuren (zie hoofdstuk branddeuren).

Wanneer leidingdoorvoeren van het ene naar het andere brandcompartiment niet zijn voorzien van brandwerende coating, een brandklep of een manchet, krijgt een brand eenvoudig de kans om zich verder voort te zetten. Dit geldt eveneens als er gaten zijn ontstaan in de brandwerende bekleding. Het is daarom van belang dat er periodiek (bij voorkeur jaarlijks) wordt gecontroleerd en onderhoud wordt gepleegd. Eventuele wijzigingen en aanpassingen aan de rook- en brandwerende scheidingen moeten worden vermeld.

De toegepaste materialen en voorzieningen moeten worden voorzien van een kwaliteitsverklaring en/of certificaat.

Deze documenten tonen aan dat wordt voldaan aan de brand- en/of rookwerendheid (zie kwaliteitsverklaringen en/ of certificaten). In het certificaat staat een geldigheidsduur of -datum en de brandwerendheid van het materiaal. Op de vergunningen staat de grootte van de brandcompartimenten vermeld en de locaties van de brandwerende scheidingen (compartimenten).

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • overzicht

van brand- en rookwerende scheidingen (tekeningen); • controlerapport leidingdoorvoeren; • controlerapport brandkleppen; • certificaten

of kwaliteitsverklaringen;

• tekeningen met de compartimenten en de grootte van het compartiment.

7.4 Brand- en nooddeuren Om een pand te mogen exploiteren dient de (brand) veiligheid in het pand gewaarborgd te zijn. Brandveiligheid is onder andere geregeld in de Arbeidsomstandighedenwet, milieuregelgeving en het Bouwbesluit.

Branddeuren Het doel van een branddeur is voorkomen dat lokale rook, vuur of andere warmtebronnen zich verspreiden naar de overige ruimtes van het pand. Meestal bevinden deze branddeuren zich in de constructie van brandcompartimenten. Branddeuren kunnen vuur voor een bepaalde tijd tegenhouden. De bedoeling is een deel van het gebouw op een brandveilige manier voor een bepaalde tijd af te sluiten, zodat veilige vluchtwegen ontstaan en de brandweer meer tijd krijgt de brand onder controle te krijgen.

Om brandwerendheid te testen gelden in Nederland twee normeringen: NEN 6069 en NEN-EN 1634-1. Volgens het Bouwbesluit moeten constructies met brandwerende deuren voldoen aan de eisen vanuit de Europese norm NENEN-1634-1. De NEN-EN 1634-1 stelt niet alleen (technische) eisen aan de branddeur (deze moet bijvoorbeeld zelfsluitend zijn), maar ook aan het hang- en sluitwerk, het kozijn en de plaatsing in het kozijn. Kortom: de volledige constructie moet voldoen aan de vereiste brandwerendheid.

Controle Het wordt aanbevolen alle nooddeuren periodiek te controleren op de volgende punten: • hang- en sluitwerk; • ruiten en openingen in de deur/het kozijn moeten zijn voorzien van brandwerend glas; • panelen; • deuromlijsting; • deurpomp; • automatische sluiting bij stroomuitval of brandalarm; • speling tussen deurblad en deuromlijsting; • visuele controle van de branddeuren op goede sluiting, aansluitingen, werking van deurdrangers of automatische sluiters en vrij van obstakels (vrij beweegbaar). Kortom: controle en onderhoud op de staat en het juist functioneren van de branddeuren.

25

Frequentie van controle en onderhoud is afhankelijk van de gebruiksintensiteit. Geadviseerd wordt om tenminste 1 x per jaar onderhoud te laten plaatsvinden. Om aan te tonen dat de branddeur voldoende brandwerend is uitgevoerd, is een testcertificaat noodzakelijk.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • locaties branddeuren (ontruimingsplattegronden); • onderhoudsrapport branddeuren en het hang- en sluitwerk; • bewijs dat de deuren voldoen aan NEN-EN 1634-1.

Nooddeuren Het doel van een nooddeur is om een rookcompartiment of een subbrandcompartiment snel en veilig te kunnen ontvluchten.

In het Bouwbesluit staat dezelfde definitie van een ‘nooddeur’ als in het Arbeidsomstandighedenbesluit: ‘een nooddeur is uitsluitend bestemd voor ontvluchten in geval van calamiteiten en zal niet voor regulier gebruik worden benut’.

Dit leidt tot de volgende voorschriften:

Geadviseerd wordt om onderhoud aan branddeuren tenminste één keer per jaar plaats te laten vinden 26

Controle Het wordt aanbevolen alle in het gebouw aanwezige deuren periodiek te controleren op de volgende punten: • controle panieksluiting (pushbar) op bediening; • geen obstakels voor en achter de nooddeur; • nooddeur dient volledig open gedraaid te kunnen worden; • nooddeur dient binnen 1 seconde met lichte druk geopend te kunnen worden; • noodverlichting bij de nooddeur dient werkend te zijn; • duidelijk opschrift dat het een nooddeur betreft, bijvoorbeeld ‘nooddeur vrijhouden’; • het Gebruiksbesluit schrijft voor dat wanneer een deur is voorzien van een panieksluiting (horizontale ‘pushbar’), deze moet voldoen aan de NEN-EN 1125. Daarnaast moet het hang- en sluitwerk van nooduitgangen/-deuren (met

deurkruk of drukplaat) voldoen aan de NEN-EN 179; • moet

voldoen aan de NEN 3011-norm.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • locatie nooddeuren; • onderhouds- en inspectierapportages.

7.5 Brandmeldcentrale/Ontruimingsinstallatie Brandmeldinstallaties, ontruimingsalarminstallaties en rookbeheersingsinstallaties moeten in door het Bouwbesluit bepaalde gevallen, voorzien zijn van een inspectiecertificaat volgens het CCV-inspectieschema. De inspectie dient te worden uitgevoerd door een geaccrediteerde onafhankelijke inspectie-instelling. De aanleg en het onderhoud van de installaties wordt bij voorkeur gedaan door een CCVgecertificeerd bedrijf. In Nederland is er een beperkt aantal aanbieders CCV-gecertificeerd, waaronder Unica.

Brandmeldinstallatie Een brandmeldinstallatie heeft tot doel een beginnende brand te ontdekken, te lokaliseren en te signaleren. Branddetectieen brandalarmeringssystemen zijn effectieve middelen om tijdig te alarmeren in geval van brand, wat ervoor zorgt dat de onvluchtingsprocedure en de bestrijding van de brand sneller in gang gezet worden.

Een brandmeldinstallatie is een samenstelling van verschillende componenten die, afhankelijk van de te vervullen functie, onderverdeeld kunnen worden in functiegroepen zoals vermeld in de NEN 2535/NEN 2654-2: • automatische (hand)melders en indicatoren; • brandmeldcentrale; • alarmeringsapparatuur (bijv. Slow-whoop); • niet-automatische melders; • energievoorziening; • doormeldapparatuur; • brandmeldpost;

• doormeldapparatuur voor storingsmeldingen; • storingsmeldpost; • brandmeld-/ontruimingspaneel; • besturingsapparatuur.

In het Bouwbesluit 2012 is opgenomen wanneer een brandmeldinstallatie vereist is, welke bewakingsomvang nodig is en of het doormelden naar de brandweer en certificering verplicht zijn. Dit is afhankelijk van de gebruiksfunctie, de gebruiksoppervlakte, de hoogste vloer van een verblijfsruimte en het aantal bouwlagen. Indien volgens het Bouwbesluit doormelding naar de brandweer is vereist, dan moet de brandmeldinstallatie zijn voorzien van een inspectiecertificaat.

Het kan ook zijn dat de brandmeldinstallatie mag doormelden aan een Particuliere Alarm Centrale (PAC). Deze PAC moet dan wel een vergunning hebben van het Ministerie van Justitie. Eén van de voorwaarden aan deze vergunning is dat het bedrijf moet aantonen gecertificeerd te zijn op grond van de criteria uit de Regeling BORG Particuliere Alarmcentrale 2005. Volgens de norm NEN-EN 54-21 moeten storingsmeldingen altijd worden doorgemeld aan de PAC. NEN 2535: geeft eisen voor het ontwerp, de uitvoering, de compatibiliteit en de kwaliteit van het te installeren brandmeldsysteem.

NEN 2564: bij brandmeldinstallaties is het belangrijk dat de beheerder zorgt dat het beheer, de controle en het onderhoud van de installatie op de juiste wijze plaatsvindt.

Deze norm geeft aanwijzingen en eisen hiervoor. De gebruiker moet één of meerdere personen aanwijzen die zijn opgeleid als beheerder. Indien andere branddetectie of beveiligingsinstallaties aanwezig zijn, zoals rook- en warmteafvoerinstallaties, een overdrukinstallatie of een automatische blusinstallatie, is het vereist dat de apparatuur voldoet aan de eisen die staan vermeld in de NEN-EN 54.

De installatie wordt geïnstalleerd met daarbij een rapport van oplevering. Hiermee wordt bevestigd dat de installatie voldoet aan de uitgangspunten van de projectie uit het Programma

van Eisen (PvE). Tevens wordt verklaard dat de installatie de brandveiligheid waarborgt die men ervan mag verwachten.

De gebruiker dient één of meerdere personen aan te wijzen die zijn opgeleid als beheerder. Dit mag een medewerker zijn die in dienst is van de organisatie van de gebruiker, maar deze mag ook extern worden ingehuurd.

De taken van de beheerder zijn: • minimaal één keer per maand visuele controle van de brandmeldinstallatie, functionele controle van de doormelding van een brandalarm en functionele controle van de doormelding van een storingsmelding. Een goede werking van optische en akoestische indicatoren (ledtest/ zoemer) dient te worden gecontroleerd; • minimaal één keer per 4 maanden visuele controle op de bereikbaarheid van handbrand- en automatische melders, vaststellen of er zich veranderingen in het gebouw hebben voorgedaan en controle van organisatieplannen, voorschriften en dergelijke. Een controle van de meldfunctie van alle meldergroepen, d.w.z. dat er van elke meldergroep een melder functioneel in alarm wordt gebracht; • registratie van bovengenoemde werkzaamheden en constateringen in het logboek. Als eigenaar/beheerder is het raadzaam een onderhoudscontract af te sluiten met een VVB-erkend branddetectiebedrijf.

Het periodiek onderhoud moet ten minste eenmaal per jaar worden uitgevoerd. Na de uitvoering van het onderhoud stelt het VVB-erkend branddetectiebedrijf een onderhoudsrapport op.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • programma van Eisen (PvE) van de brandmeldinstallatie; • rapport van oplevering; • plattegrond van aanwezige brandmeldvoorzieningen; • onderhouds- en inspectierapportages; • inspectiecertificaat van de installatie (voor de objecten die vallen binnen het Bouwbesluit) en een installatie- en

onderhoudscertificaat; • CCV-certificaat volgens het CCV-schema; • logboek.

Ontruimingsinstallatie NEN 2575 Brandveiligheid van gebouwen, Ontruimingsalarminstallaties. Wanneer vanuit de wet- en regelgeving een brandmeldinstallatie is vereist, is tevens een ontruimingsinstallatie vereist. Deze moet voldoen aan de NEN 2575 en zijn voorzien van een Programma van Eisen (PvE).

Daarnaast is een ontruimingsplan vereist.

De norm sluit aan op NEN 2535 die brandmeldinstallaties behandelt. Beide normen vermelden prestatie-eisen. NEN 2575 geeft eisen voor het ontwerp, de uitvoering, de compatibiliteit en de kwaliteit van ontruimingsalarminstallaties om in geval van brand of andere noodsituaties een snelle en ordelijke, personele ontruiming van een gebouw en/of buitenruimte te bewerkstelligen. Deze norm verwijst naar NEN-EN 54 en naar andere relevante normen, NEN 1010 en de NEN 10268.

De NEN 2575 kent verschillende types ontruimingsinstallaties: Type A: Een ontruimingsalarminstallatie met gesproken berichten en toonsignalen, die wordt aangestuurd door een autonome brandmeldinstallatie; Type B: Een met een brandmeldinstallatie gekoppelde of geïntegreerde ontruimingsalarminstallatie met alleen toonsignalen, eventueel gecombineerd met optische signalen; Type C: Een stil alarm installatie, zoals bijvoorbeeld een DECT-systeem of een personen zoek installatie.

Voor de ontruiming van gebouwen bij calamiteiten is het verplicht een preventief ontruimingsplan op te stellen. De Nederlands Technische Afspraak, NTA 8112-serie, geeft aanbevelingen voor het opstellen van ontruimingsplannen in gebouwen. De toepassing hiervan is van belang voor het verkrijgen van een gebruiksvergunning van de lokale overheid (brandweer) en natuurlijk voor de veiligheid op de werkplek (Arbowet).

27

De in de leidraad gestelde voorwaarden vormen de basis voor het maken van een ontruimingsplan.

Vluchtplattegronden moeten onderdeel uitmaken van het ontruimingsplan en ze moeten voldoen aan de norm NEN 1414. Dat betekent dat naast de vluchtroutes, ook de blusmiddelen, handmelders, etc., op de tekening staan.

toevoer van bluswater zeer doelmatig. Zij zijn vooral bedoeld om een brand in een vroeg stadium te onderdrukken en kunnen door geoefende personen effectief worden bediend.

De bedrijfszekerheid en inzetbaarheid van brandslanghaspels hangt voor een belangrijk deel af van de mate van onderhoud en de deskundigheid waarmee dit wordt uitgevoerd.

Controle • onderhoud

conform NEN 2564-2 en inspecties door ter zake deskundige leverancier(s); • frequentie

van onderhoud is 1 x per jaar; • controle

van veiligheid van installatie en voorzieningen door bevoegde instantie.

Het Bouwbesluit 2012 (artikel 6.28) stelt dat elk gebouw over minimaal één brandslanghaspel moet beschikken. Dit geldt alleen voor nieuwbouw. Bij bestaande bouw geldt geen aanwezigheidseis. Daarnaast wordt beschreven waaraan een brandslanghaspel moet voldoen (Bouwbesluit 2012, artikel 6.28), zoals aansluiting, lengte, druk op de slang en de minimale capaciteit.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • programma

van Eisen (PvE); • uniek

logboek per installatie; • onderhoudsrapport

per uitgevoerde onderhoudsbeurt; in de Nederlandse taal; • gebruikershandleiding

en certificaat van goedkeuring afgegeven • inspectierapport

door geaccrediteerde inspectie-instelling; • ontruimingsplan

met bijbehorende vluchtplannen; • logboek

of verslagen van de ontruimingsoefeningen.

7.6 Brandslanghaspels en handblussers Op basis van het Gebruiksbesluit moeten zowel brandslanghaspels als handblussers voldoen aan diverse wettelijke voorschriften en normen.

Brandslanghaspels In het kader van de Arbozorg moeten bedrijven en instellingen maatregelen treffen die erop gericht zijn kleine en grote calamiteiten in een organisatie te bestrijden, waaronder het bestrijden van brand en het evacueren van personeel.

Bij het bestrijden van brand zijn goed werkende brandslanghaspels met een direct beschikbare continue 28

NEN-EN 671-1: voorschriften voor de fabricage van brandhaspels; NEN-EN 671-3: aanbevelingen voor inspecties en het onderhoud; KIWA-BRL K 643: volume stroom van de brandslanghaspels.

Controle Als gebruiker dient u periodiek een visuele controle uit te voeren op de volgende punten: • aanwezigheid van de brandslanghaspels; • bereikbaarheid en zichtbaarheid (vrij van obstakels); • voorzien van een gebruiksaanwijzing; • corrosie of lekkages; • verzegeling van de brandslanghaspels in verband met legionellabesmetting.

Periodiek onderhoud door een erkende deskundige: • de brandslanghaspels moeten jaarlijks gecontroleerd worden door een instantie die is erkend op basis van de Regeling voor de erkenning van onderhoudsbedrijven kleine blusmiddelen (REOB-erkenning) of een tenminste gelijkwaardige instelling. Zij voorzien het blusmiddel van een sticker met keuringsdatum en volgende keuring; • 5-jaarlijkse beproeving van de slangen door een erkend deskundig persoon;

• revisie

na 10 jaar door een erkend deskundig persoon of een deskundige instantie.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer:

• overzicht locaties brandslanghaspels; • onderhoudsrapport brandslanghaspels; • gebruikershandleiding

in de Nederlandse taal;

5-jaarlijkse drukproef; • rapportage • logboek

(inspecties en beproevingsresultaat).

Handblussers Wanneer er in een gebouw niet overal brandslanghaspels aanwezig zijn, dient een gebouw te zijn voorzien van voldoende draagbare of verrijdbare blustoestellen om een beginnende brand zo snel mogelijk door in het gebouw aanwezige personen te laten bestrijden. (Bouwbesluit 2012, artikel 6.31). NEN 2559 regelt voornamelijk het onderhoud van draagbare blustoestellen te weten: • poederblussers

van 2 t/m 12 kg;

• schuimblussers van 2 t/m 9 liter; • CO2-blussers van 2 en 5 kg.

Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt in draagbare blustoestellen met permanente druk en drukpatroonapparaten. Verrijdbare blustoestellen vallen onder de norm NEN 2659.

De norm behandelt de verschillende onderhoudsintervallen en de verrichtingen die ten minste tijdens deze controle moeten worden uitgevoerd. Ook geeft de norm een maximale levensduur voor blustoestellen aan van 20 jaar.

Intervallen voor onderhoud, uitgebreid onderhoud en revisie NEN 2559 geeft in bijlage A een overzicht van de maximale onderhoudsintervallen en maximum levensduur, deze zijn: • 1 x per jaar onderhoud (Volgens het Bouwbesluit 2012 om de 2 jaar);

• 5-jaarlijks uitgebreid onderhoud; • 10-jaarlijkse revisie; • 20 jaar afkeur van blusser.

Bij afkeur van een blustoestel dient de controlerende inspecteur dit aan u kenbaar te maken met een schriftelijke motivatie.

7.7 CO2 -detectie Een CO2 -detector is een installatie die de hoeveelheid CO2 in de lucht meet. De detectie wordt toegepast in slecht geventileerde ruimtes en parkeergarages of in (horeca of industriële) ruimtes waarin meer dan 3 kg koolzuur aanwezig is. De Arbeidsinspectie ziet toe op een goede naleving van het Arbobesluit, waarin de eigenaar van een onderneming verantwoordelijk gehouden wordt voor ongevallen met en het voorkomen van ongevallen met koolzuurgas. Het niet naleven van deze wetgeving kan boetes opleveren.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: Logboek met: • onderhouds- en inspectierapportages; • certificaat.

7.8 Droge blusleiding In het kader van het Bouwbesluit 2012 en de Arbozorg moeten bedrijven en instellingen maatregelen treffen om kleine en grote calamiteiten in een organisatie te bestrijden, zoals het verlenen van eerste hulp bij ongevallen, het bestrijden van brand en het evacueren van personeel: • bij het bestrijden van een brand in hogere gebouwen is een droge blusleiding zeer doelmatig. De bedrijfszekerheid en inzetbaarheid ervan zijn voor een belangrijk deel afhankelijk van de mate van onderhoud en de deskundigheid waarmee dit wordt uitgevoerd; • droge blusleidingen beperken het aantal aan elkaar te

koppelen brandslangen, waardoor de brandweer sneller kan beginnen met het bestrijden van brand op een hoger gelegen verdieping; • een droge blusleiding is vereist voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw indien de hoogstgelegen vloer van een verblijfsgebied op meer dan 20 meter boven meetniveau is gelegen; • NEN 1594 geeft technische voorschriften omtrent ontwerp, drukbestendigheid, soort koppelingen en aansluitingen van de blusleiding; • het Gebruiksbesluit behandelt verplichte controle en onderhoud aan de blusleiding; • het Bouwbesluit bepaalt de aanwezigheid, het aantal blusleidingen en de locatie in het gebouw.

Controle Jaarlijkse controle/onderhoud: • bereikbaarheid en aanduidingen; • controle van de Storz-koppelingen en leiding op corrosie; • werking van afsluiters; • onderhoud aan pompinstallatie 1 x per jaar; • controle aan pompinstallatie 1 x per maand.

5-jaarlijkse keuring van de leidingen: • de droge blusleidingen worden beproefd en afgeperst volgens de NEN 1594. Conform de voorschriften vindt er een rapportage plaats van deze 5-jaarlijkse keuring, gevolgd door een certificaat. Tevens wordt de leiding voorzien van een keuringssticker.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • overzicht locaties droge blusleiding; • 5-jaarlijks periodiek rapport droge blusleiding; • bewijs dat blusleidingen voldoen aan NEN 1594; • logboek van de installatie; • rapportage van het jaarlijkse onderhoud; • certificaat van de droge blusleiding; • opleveringsrapport (eerste test na oplevering);

• alle droge blusleidingen dienen genummerd te zijn en worden vermeld volgens schema.

7.9 Automatische blusinstallaties Het doel van een automatische blusinstallatie is het vroegtijdig detecteren, signaleren en beheersen en zo mogelijk blussen van een brand. Onder automatische blusinstallaties verstaan we natte en droge sprinklerinstallaties maar ook een sproei­ scherm, woningsprinkler, watermistinstallatie, blusgasinstal­ latie, blusschuiminstallatie en een aerosol blussysteem. De kwaliteit en betrouwbaarheid van de automatische blusinstallatie wordt gewaarborgd, door periodiek beheer en onderhoud uit te voeren en de installatie te certificeren.

Wanneer een automatische blusinstallatie wordt toegepast, dient deze altijd voorzien te zijn van een inspectiecertificaat volgens het CCV-inspectieschema. De inspectie dient te worden uitgevoerd door een geaccrediteerde onafhankelijke inspectie-instelling. De aanleg en het onderhoud van de installaties wordt bij voorkeur gedaan door een CCV gecertificeerd bedrijf. In Nederland is er een beperkt aantal aanbieders CCV-gecertificeerd, waaronder Unica.

Sprinklerinstallatie Een sprinklerinstallatie is een vast aangebrachte installatie om een brand te detecteren en te signaleren, beheersbaar te houden en te zorgen dat de brandschade tot een minimum wordt beperkt en/of dat de bedrijfscontinuïteit geen gevaar loopt. Een sprinklerinstallatie wordt in de bouwvoorschriften niet direct voorgeschreven, maar kan worden ingezet in het kader van ‘gelijkwaardigheid’ wanneer er qua gebouw van de ‘standaard’ afgeweken wordt en er hierdoor niet aan de brandveiligheidsvoorschiften voldaan kan worden.

Bijvoorbeeld wanneer er grotere compartimenten gerealiseerd worden. De overheid eist een brandveiligheidsniveau dat gelijk is aan het niveau van de wetgeving en de gebouweigenaar kan aanvullende maatregelen treffen, zoals de inzet van sprinklers, om dit te bereiken.Indien een sprinklerinstallatie wordt geëist of indien deze in het kader van gelijkwaardigheid (art 1.3 BB 2012) wordt toegepast, dient deze te worden 29

gecertificeerd. Hierbij moet het certificeringproces volgens het Uitgangspuntendocument (UPD) en sprinklervoorschriften.

Voor de realisatie van een sprinklerinstallatie gelden de uitgangspunten zoals vastgelegd in het UPD. In het UPD worden o.a. de risico’s beschreven en beoordeeld op basis van diverse voorschriften, zoals NFPA, NEN-EN 12845, A2, NEN 1073, FM, VdS e.d. De NEN 12845, A2 en NEN 1073 hebben de VAS (Voorschrift Automatische Sprinkler) vervangen in 2010. Op dit moment wordt er voor de FM en NFPA gewerkt aan een Nederlandse norm, als vertaling van de NEN 12845 (Europese norm).

Controle Vanaf 1 augustus 2019 moet het beheer en onderhoud van sprinklerinstallaties conform het TB80 worden uitgevoerd.

Dit Technisch Bulletin vormt het nieuwe beheer en onderhoudsvoorschrift voor: • testen van de installatie (2-wekelijks of 1 x per maand); • kleppen beproeven en, indien nodig, smeren; • doormelding naar de brandweer inspecteren en testen (door opgeleid persoon).

Jaarlijks: • testen watertoevoer en waterdruk; • beproeven en beoordelen mechanische afsluiters; • controleren van sprinklerkoppen op corrosie, stof, beschadigingen, enz.; • controleren leidingnet en beugels op eventuele beschadigingen of corrosie; • reservoirs: testen werking van de vulinrichting, verwarmingssysteem en niveaumeters.

Periodieke inspectie: De inspectiefrequentie is afhankelijk van wat er in het Uitgangspuntendocument (UPD) en het inspectieplan is aangegeven. Toch moet de sprinklerinstallatie jaarlijks/half jaarlijks worden geïnspecteerd door een geaccrediteerde inspectie-instelling. Deze Inspectie is bedoeld om te controleren of de sprinklerinstallatie nog in nominale staat is. Deze inspectie moet plaatsvinden volgens het CCV30

“Unica Fire Safety adviseert bedrijven over brandveiligheid”

inspectieschema VBB (Vastopgestelde Brandbeheersings -en Brandblussystemen). Installatie en onderhoud moet worden uitgevoerd door een installateur die daartoe volgens het CCVschema is gecertificeerd.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • Uitgangspuntendocument (UPD), ontwerpgegevens van de installatie of een Basisdocument Brandveiligheid (BdB); • gebruiksvoorschriften van de installatie in de Nederlandse taal; • uniek logboek per installatie; • onderhoudsrapport en onderhoudscertificaat per uitgevoerde onderhoudsbeurt; • inspectierapport en certificaat van goedkeuring afgegeven door gecertificeerde inspectie-instelling.

De hierboven omschreven werkwijze/informatie rondom de certificering, baseert zich op het inspectieschema volgens het

CCV. Voor aanvullende informatie omtrent de veranderingen die dit schema met zich meebrengt kunt u contact opnemen met Unica Brandbeveiliging (Unica Fire Safety).

Tijdens de inspectie wordt de juiste werking en dimensio­nering in relatie tot het gebruik van het gebouw gecontroleerd.

7.10 Rookbeheerssysteem (afzuig-/toevoer­ ventilatoren)

De periodieke inspectie bestaat uit: • functionele testen; • controle

bouwkundige en organisatorische wijzigingen en wijzigingen in het gebruik; • controle

van de uitvoering van het onderhoud en van de taken van de beheerder (Opgeleid Persoon).

Een rookbeheerssysteem heeft tot doel om rook en warmte bij brand zo snel mogelijk uit het bouwwerk af te voeren, zodat men langer tijd heeft om veilig te vluchten. Ook geeft het hulpdiensten meer zicht op de brandhaard, en meer tijd om nog aanwezige mensen uit het gebouw te evacueren.

Een rookbeheerssysteem is een maatregel volgens de Gelijkwaardigheidsbepaling (gelijkwaardige oplossing volgens het Bouwbesluit 2012). Bevoegd gezag beoordeelt of er sprake is van een gelijkwaardige oplossing.

Naast ondersteuning bij ontvluchten, dragen rookbeheers­ systemen bij aan de instandhouding van de draagconstructie bij brand in (grote) brandcompartimenten. Door de afvoer van rook en gassen wordt deze namelijk minder zwaar thermisch belast. Rookbeheerssystemen worden veelal toegepast in: • grote

lage ruimten waar weinig tot geen daglicht is, zoals parkeergarages of kelders; • hoge

ruimten zoals (vlucht)trappenhuizen of atriums, waarin de hete rooklaag zich boven in de ruimte bevindt met een relatief koude rookvrije ruimte daaronder.

Regelgeving • beheer,

controle en onderhoud, volgens de NEN 2654-3; • technische

uitvoering, NEN 6092, NEN 6093 en NPR 6095-1 en 2; • in geval van gelijkwaardigheid eist het Bouwbesluit 2012 een inspectiecertificaat volgens de CCV-regeling welke niet onder accreditatie uitgevoerd hoeft te worden.

Controle Periodieke inspectie: De periodieke inspectie vindt jaarlijks plaats door een geaccrediteerde inspectie-instelling.

Periodiek onderhoud: Periodiek onderhoud vindt jaarlijks plaats. De eerste onderhoudsbeurt moet hebben plaatsgevonden binnen één jaar na de installatie. Geadviseerd wordt het onderhoud te laten uitvoeren door een VVB-erkend bedrijf.

Periodieke controle: Periodieke controles (kunnen) worden uitgevoerd door een door de eigenaar aangewezen beheerder. De beheerder is dan wel bevoegd Opgeleid Persoon (OP) om deze controles uit te voeren.

De taken van de beheerder zijn: • minimaal

1 keer per maand visuele controle van de installatie, functionele controle van de aansturing en diverse onderdelen van de installatie; • minimaal

ééns per 4 maanden visuele controle of zich veranderingen in het gebouw hebben voorgedaan; • registratie

van bovengenoemde werkzaamheden en constateringen in het logboek.

Brandmeldinstallaties, ontruimingsalarminstallaties, automatische blusinstallaties en rookbeheersingsinstallaties moeten in door het Bouwbesluit bepaalde gevallen, voorzien zijn van een inspectiecertificaat volgens het CCVinspectieschema. De inspectie dient te worden uitgevoerd door een geaccrediteerde onafhankelijke inspectie-instelling.

De aanleg en het onderhoud van de installaties wordt bij voorkeur gedaan door een CCV-gecertificeerd bedrijf.

In Nederland is er een beperkt aantal aanbieders CCVgecertificeerd, waaronder Unica.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • basisdocument Brandveiligheid of PvE; • certificaat van de installatie; • gebruikershandleiding in de Nederlandse taal; • inspectierapport en certificaat van goedkeuring/ onderhoudsrapporten; • uniek logboek per installatie.

7.11 Dakbeveiliging Valbeveiliging is een onderwerp waaraan zowel door het bedrijfsleven als in de Arbowet- en regelgeving veel aandacht wordt besteed. Maatregelen tot valbeveiliging zijn verplicht bij werkzaamheden die op 2,5 meter of hoger worden uitgevoerd. Indien op een plat dak de afstand tussen dakrand en werkplek tenminste 4 meter bedraagt, kan uit het oogpunt van valbeveiliging worden volstaan met een duidelijke markering (bijvoorbeeld d.m.v. een tegelpad of met aangebrachte belijning).

RIE De Arbowet (art. 5) verplicht werkgevers een bedrijfs-RIE (Risico-inventarisatie en Evaluatie) te laten uitvoeren. De RIE moet onder meer de gevaren bij het werken op daken bevatten. Een onderdeel van de bedrijfs-RIE is het plan van aanpak, waarin de maatregelen beschreven worden om de veiligheid van het personeel te verbeteren. Behalve de verplichte bedrijfs-RIE, kunnen gebouweigenaren een dak-RIE laten uitvoeren. Zo’n speciaal op een bepaald dak gerichte RIE is niet verplicht, maar in verband met de dakbeveiliging wel aan te bevelen. Op basis van een dak-RIE kan een gebouweigenaar een permanente dakbeveiliging laten aanbrengen.

31

Het Arbobesluit (art. 3.16, voorkomen van valgevaar, met bijbehorende Arbobeleidsregel) bepaalt dat doelmatige dakbeveiliging aanwezig moet zijn voor het werken op daken met een (val)hoogte van meer dan 2,5 meter.

Controle Bij een dak-RIE is onder meer van belang welke apparaten en voorzieningen op het dak aanwezig zijn en welke periodieke en/of incidentele werkzaamheden hieraan nodig zijn.

De uitkomst van de RIE is dat er aanvullende maatregelen en/ of procedures moeten worden getroffen om veilig te kunnen werken op het dak, zoals het verplaatsen van apparatuur, aanbrengen van looppaden en een hekwerk langs de dakrand. Een voorbeeld van een procedure is dat degene die op het dak gaat werken zijn eigen voorziening meebrengt om veilig op het dak te kunnen werken, zoals een ladder, hoogwerker en tijdelijke hekwerken. Bij het volgen van dit soort procedures is er veelal geen permanente (veiligheids) voorziening aanwezig. Het dak moet ook op een veilige wijze kunnen worden bereikt, bijvoorbeeld via een deur in een dakopbouw. Op basis van de RIE wordt een plan van aanpak gemaakt. Daarin wordt beschreven hoe de dakbeveiliging kan worden verbeterd.

Documenten • RIE (Risicoinventarisatie en Evaluatie) voor dakbetredingen (1 x per 5 jaar); • plan van aanpak (1 x per 5 jaar); • logboek; • dakveiligheidsplan (1 x per 5 jaar); • tekeningen met (veiligheids)voorzieningen (1 x per 5 jaar); • keuringsrapport, incl. certificaten van de voorzieningen (1 x per 5 jaar); • gebruikersinstructie voor dakbetredingen (1 x per 5 jaar); • intekenen registratieformulier voor dakbetredingen (1 x per 5 jaar).

7.12 Inbraakinstallatie Afnemers, leveranciers, verzekeraars en politie hebben gezamenlijk belang bij de kwaliteit van inbraakbeveiliging.

32

“Inbraakbeveiliging is één van de expertises binnen het Unica-netwerk”

In samenspraak hebben zij het certificatieschema BORG 2005-2 opgesteld. Beveiligingsbedrijven die gecertificeerd zijn volgens de beoordelingsrichtlijn BORG Beveiligingsbedrijf 2005, zijn verplicht om de VRKI-documenten 2012 toe te passen bij ieder ontwerp van en onderhoud aan beveiligings­ concepten.

Verbeterde Risicoklasse-indeling (VRKI) De Verbeterde Risicoklasse-indeling is een instrument om het inbraakrisico van een bedrijfspand, school of woning te bepalen en vast te stellen welke combinatie van beveiligingsmaatregelen het meest geschikt is voor inbraakpreventie. Voor scholen is er een aanvullende richtlijn ‘Richtlijn inbraakbeveiliging onderwijsinstellingen’ die periodiek in samenwerking me de VRKI wordt herzien.

De VRKI wordt o.m. gebruikt door verzekeraars en beveiligingsbedrijven. Als beveiligingsmaatregelen volgens de VRKI zijn uitgevoerd, kan een beveiligingsbedrijf een kwaliteitsdocument verstrekken. Hiermee kunnen opdrachtgevers aantonen dat er geschikte beveiliging is aangebracht. Verzekeraars kunnen de beschikking over een kwaliteitsdocument meenemen bij de bepaling van de verzekeringspremie. De VRKI wordt uitgegeven onder

“De Verbeterde Risicoklasse-indeling is een instrument om het inbraakrisico van een gebouw in te schatten”

verantwoordelijkheid van het Verbond van Verzekeraars en het Verbond van Beveiligingsorganisaties (VvBO). Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) beheert de VRKI-documenten.

Controle De inbraakinstallatie moet elk jaar opnieuw gekeurd worden door een gecertificeerd bedrijf. Wanneer de certificatieinstelling bij een vervolgonderzoek een ernstige afwijking van de eisen aantreft, bestaat de sanctie uit een extra controle. Wanneer de certificatie-instelling ook bij deze extra controle een ernstige afwijking van de eisen aantreft, wordt het BORG Procescertificaat ingetrokken. Indien de ernstige afwijking betrekking heeft op geleverd werk wordt tevens het afgegeven BORG Beveiligingscertificaat of BORG Opleveringsbewijs ingetrokken. De procedure voor het opleggen van sancties is verkrijgbaar bij de certificatieinstelling.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • logboek inbraakinstallatie; • jaarlijks onderhoud en keuringsrapporten; • installatieschema en blokschema inbraakinstallatie; • gebruikershandleiding in de Nederlandse taal; • beveiligingsbewijs/certificaat; • PVE en Beveiligingsplan incl. certificaat; • bouwkundig beveiligingscertificaat; • alarminstallatie certificaat.

Alarmcommunicatie Met alarmcommunicatie bedoelt men het zenden van berichten van alarmsystemen naar een ontvanger of

Particuliere Alarm Centrale (PAC). Door de toegenomen bewaking en signalering op afstand, groeit ook de behoefte aan een betrouwbare verzending en ontvangst van alarmmeldingen, technische signalen en testmeldingen.

7.13 Noodverlichting In het kader van de Arbowet is het Arbeidsomstandighedenbesluit van kracht. Dit besluit is o.a. een reflectie van een aantal Europese richtlijnen, waarbij de veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats centraal staan. Inzake noodverlichting gaat het hierbij om minimum voorschriften, veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk (Richtlijn nr. 89/654/EEG en nr. 92/58/EEG). Voor publiek bestemde gebouwen moeten zijn voorzien van noodverlichting.

De eisen waaraan de noodverlichtingsinstallatie moet voldoen, worden voorgeschreven door de bevoegde instanties. Hier beperken we ons tot de basale eisen die zijn vastgelegd in NEN 1010. In NEN 1010 staan voorwaarden vermeld waaraan de noodverlichting in voor publiek bestemde gebouwen moet voldoen. De verplichting noodverlichtingsinstallaties te beheren en te onderhouden volgens de jongste normen, kan voortkomen uit een gebruikersvergunning of een milieuvergunning.

Noodverlichting is noodzakelijk in de volgende plaatsen: • ter plaatse van alle evacuatiewegen en toegangen, inclusief trappen en gangen; • bij alle uitgangen en nooduitgangen; • in alle zalen en/of vertrekken die toegankelijk zijn voor het publiek; • in vertrekken waarin onafhankelijke stroombronnen of de pompen voor de blusinstallatie zijn opgesteld; • in de belangrijke elektrische verdeelinstallaties.

Volgens het Bouwbesluit (artikel 180) is de eigenaar van het gebouw verantwoordelijk voor een noodverlichting van tenminste 1 lux gedurende minstens 60 minuten op alle vluchtroutes in alle gebouwen en in kantoorgebouwen met een gebruiksoppervlakte van meer dan 1000 m2.

Het Arbobesluit verplicht elke werkgever (artikel 3.7 en 8.4) elke arbeidsplaats waar werknemers tewerkgesteld worden (zowel in kantoorgebouwen, industrie als elke andere arbeidsplaats) van adequate noodverlichting en veiligheidssignalering te voorzien. De arbeidsplaats wordt gedefinieerd als: iedere plaats die in verband met het verrichten van arbeid gebruikt wordt of pleegt te worden gebruikt.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • onderhoudsrapport per uitgevoerde onderhoudsbeurt; • bewijs dat de installatie voldoet aan de NEN 1838; • logboek van de noodverlichting.

Zowel eigenaars als werkgevers zijn dus verantwoordelijk voor een betrouwbare noodverlichting. NEN-EN 1838 definieert waaraan deze noodverlichting moet voldoen. De belangrijkste wetten die de installatie van noodverlichting voorschrijven zijn het Bouwbesluit en de Arbowet. Het Bouwbesluit en de Arbowet geven o.a. aan wanneer er noodverlichting moet worden geïnstalleerd.

Slagbomen of parkeerzuilen worden vaak gebruikt om de toegang tot een parkeerterrein of garage te bepalen. Hierin zijn verschillende mogelijkheden; van systemen die vanzelf opengaan tot systemen die alleen vanaf een centraal punt geopend kunnen worden. Dit is geheel afhankelijk van het toegangsbeleid van de organisatie.

Geadviseerd wordt om een slagboom/parkeerzuil 1 x per jaar een onderhoudsbeurt te geven, maar dit is niet wettelijk vastgesteld. Volgens de wet moet gecontroleerd worden of de slagboom/parkeerzuil van een inrit bij een brandalarm automatisch opengaat, zodat de brandweer vrije toegang heeft. Dit valt onder paragraaf 3.6 Brandmeldcentrale. Met het onderhoud en testen van de brandmeldcentrale worden ook de slagbomen meegenomen.

Ter ondersteuning van een noodverlichtingsplan zijn er diverse normen en richtlijnen. De meest duidelijke en toegepaste normen worden hieronder opgesomd: • NEN 1838: Verlichting technische eisen; • NEN 6088: Pictogrammen; • NEN 1010: Installatienorm; • brandveilig gebouw bouwen: Praktische uitwerking v.h.

Bouwbesluit; • brandveilig gebouw installeren: Praktische uitwerking v.h.

Bouwbesluit.

Controle • onderhoud en inspecties door ter zake deskundige leverancier(s); • frequentie van onderhoud is 1 x per jaar; • frequentie vervanging van batterijen is om de 4 jaar (1 x per 5 jaar) om de bedrijfszekerheid te kunnen garanderen; • frequentie bij centrale noodverlichtingsinstallaties is het maandelijks testen van de accucellen; • frequentie voor het testen van de installatie is (1 x per maand, advies); • controle van veiligheid van installatie en voorzieningen door bevoegde instantie.

7.14 Slagbomen/Parkeerzuilen

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer.

Logboek met: • onderhouds- en inspectierapportages (bewijs van jaarlijkse controle door een NCP gecertificeerd bedrijf); • certificaat.

7.15 Toegangscontrolesysteem Een toegangscontrolesysteem heeft een andere functie dan een inbraakalarmsysteem. Het beheer van toegangsrechten en het beveiligingsniveau hiervan, hangt vaak af van het risicoprofiel van een object en wensen betreffende gebruik.

Afstemming van de specifieke organisatorische maatregelen 33

van het toegangsbeheer met de maatregelen van de inbraakbeveiliging is een noodzaak en dient vooraf met de eindgebruiker te worden uitgevoerd.

Het beheer van het Certificatieschema Keurmerk Elektronisch Toegangsbeheer Versie 1.0 valt onder verantwoordelijkheid van de Stichting SSQ te Zoetermeer. In het certificatieschema zijn de eisen opgenomen waar een bedrijf aan moet voldoen om gecertificeerde toegangscontrolesystemen te ontwerpen, te installeren, op te leveren en te onderhouden. Voor iedere scope zijn specifieke criteria vastgesteld die uitgebreid omschreven staan in het certificatieschema. Te denken valt aan de eisen aan het kwaliteitssysteem, het personeel en de uit te voeren werkzaamheden. Tevens zijn in het schema de criteria vastgelegd waaraan een modern elektronisch toegangscontrolesysteem kan voldoen.

Het certificatieschema kent vier certificeringsmogelijkheden: • Leverancier Toegangscontrolesystemen Het leveren van componenten van een toegangscontrolesysteem onder keurmerk; • Adviesbureau Toegangscontrolesystemen Het leveren van een PvE en projectering van een toegangscontrolesysteem onder keurmerk; • Technisch Toegangscontrolebedrijf Het opstellen van een detailontwerp, het installeren en opleveren van een toegangscontrolesysteem onder keurmerk; • Onderhoudsbedrijf Toegangscontrolesystemen Het leveren van de dienst onderhoud aan een toegangscontrolesysteem onder keurmerk.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • certificatieschema; • het eigen kwaliteitssysteem (op papier of elektronisch); • resultaten van alle uitgevoerde controles.

34

7.16 Camerabewaking Camerabewakingssystemen zijn een onmisbare schakel in de keten van veiligheidsmaatregelen. Van belang is wel waar en hoe camera’s worden opgehangen (met welk doel is essentieel) en of deze camera’s vervolgens goed zijn ingeregeld in relatie tot die omgeving.

Camerabewakingssystemen zijn ook bekend als CCTVsystemen (Closed Circuit Television) of Video Management Systemen (VMS). CCTV is een waardevolle toevoeging op inbraaksystemen en soms zelfs een goede aanvulling zeker met het oog op verificatiedoeleinden.

Camera’s en particulier gebruik/Privacywetgeving Het CBP (College Bescherming Persoonsgegevens) biedt informatie over het gebruik van camera’s in en rond particuliere woningen. Een woningbouwvereniging kan besluiten over te gaan tot cameratoezicht bij woningen en flatgebouwen, maar ook een bewoner kan besluiten zijn woning te beveiligen met cameratoezicht.

Op basis van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) (https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/) en artikel 38 van het Vrijstellingsbesluit is het niet verboden een camera op te hangen ter beveiliging van een woning of een flat. Toezicht houden op de hele straat gaat echter te ver. Op straat is het toezicht voorbehouden aan de gemeente en de politie. Ook de voordeur van andere woningen is de grens. Camera’s moeten zodanig gericht worden dat ze nergens naar binnen filmen. Daarnaast moet duidelijk gemaakt worden dat er cameratoezicht aanwezig is, bijvoorbeeld met een bordje of een sticker. Hierbij moet vermeld worden wie verantwoordelijk is voor het cameratoezicht, zodat een burger weet bij wie hij of zij moet aankloppen met verzoeken om informatie of voor het indienen van een klacht.

Als de camera geen beelden opneemt, is er geen sprake van een videobestand in de zin van artikel 1 onder c Wbp en is de Wbp niet van toepassing. Dat betekent niet dat zo’n camera geen inbreuk op de privacy kan zijn. Als iemand het

vermoeden heeft dat een buurman hem of haar hinderlijk volgt (stalken) met een videocamera of webcam, dan kan diegene zijn buurman daarop aanspreken. Degene die last heeft van de camera kan dan, als hij er niet uitkomt met de buurman, de wijkagent vragen te bemiddelen. Daarnaast kan hij bij de politie aangifte doen van stalking of hij kan naar de rechter stappen met behulp van een advocaat.

Filmen openbare ruimte Filmt uw buurman ook een stuk van de openbare ruimte, dan kunt u de gemeente vragen hiertegen op te treden. Toezicht op de openbare ruimte is namelijk de taak van de gemeente en de politie. Maar let op: de gemeente is niet verplicht om op te treden, omdat hierover niets in de wet is geregeld. Het is dus aan de gemeente om te besluiten wel of niet op te treden.

Bewaartermijnen camerabeelden Op veel plaatsen wordt voor de veiligheid van klanten, personeelsleden en objecten gewaakt met videocamera’s.

Voor camerabeelden op openbare plaatsen geldt een wettelijke bewaartermijn van vier weken. Deze termijn is bestemd voor beelden die geen aanleiding geven tot nader onderzoek of specifiek opsporingsonderzoek.

De bewaartermijn kan worden verlengd als beelden van strafbare feiten zijn vastgelegd die gebruikt kunnen worden als bewijsmateriaal in een strafprocedure. Voor de overige camerabeelden geldt als richtlijn een bewaartermijn van eveneens vier weken. Indien in die periode geen incidenten hebben plaatsgevonden, is er geen reden om de gemaakte opnamen langer te bewaren. Deze moeten dan worden verwijderd. Heeft een camera een bepaald incident vastgelegd, bijvoorbeeld een winkeldiefstal, dan mogen de beelden worden bewaard tot het geconstateerde incident is afgehandeld.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • het eigen kwaliteitssysteem (op papier of elektronisch);

“Unica bedrijf Nsecure biedt 24/7 monitoring”

• gebruikershandleiding in de Nederlandse taal; • resultaten

van alle uitgevoerde controles/rapportages; • informatie

over gebruikte producten.

Regelgeving camerabeveiliging De laatste jaren is het cameratoezicht sterk toegenomen.

Door middel van een certificeringsschema kunnen opdrachtgevers kwaliteitsafspraken maken over de beoogde CCTV-installatie. Door de toepassing van camera’s in het ‘publiek domein’, bijvoorbeeld winkelcentra, industrieterreinen en uitgaanscentra, ontstaat het risico dat privacy van mensen in het gedrang komt.

BRL-camerabeveiliging Op dit moment is het nog niet mogelijk een camerasysteem te certificeren volgens de BRL (beoordelingsrichtlijn). De regeling wordt momenteel bediscussieerd en de verwachting is dat hij zeer binnenkort van kracht wordt.

Security Management Systemen Met welk systeem kan ik mijn beveiligingsmanagement optimaliseren?

Unica gaat graag met u om de tafel om te bepalen hoe u uw security management het beste kunt inrichten. Wij werken met verschillende kwaliteitssystemen. Veel van onze opdrachtgevers kiezen voor geavanceerde PSIM (Physical Security Information Management) software.

Security management Dankzij de modulaire opbouw kunt u uw bedrijfsbeveiliging met PSIM efficiënt organiseren.

Zowel ‘horizontaal’ als ‘verticaal’ is het systeem helemaal aan uw wensen aan te passen, zodat u met een lage investering kunt starten en al naar gelang uw behoeften kunt doorgroeien. PSIM verandert uw centrale meldkamer in een informatiecentrum. Het systeem is gebruiksvriendelijk voor uw medewerkers en leidt de weg naar een uniforme en mobiele manier van beveiliging en beheer. Overzichtelijk, snel, compleet en betrouwbaar.

Integrale veiligheid PSIM kan eenvoudig worden geïntegreerd in alle soorten netwerkomgevingen. Bovendien kunt u PSIM koppelen aan allerlei andere technische installaties en software, denk aan Priva, Bacnet, KNX, AutoCAD en Google Maps. Dit maakt PSIM tot een informatiemanagementpakket waarmee u elke situatie het hoofd kunt bieden. Naast een hogere mate van veiligheid levert PSIM u ‘business intelligence’ op waarmee u bedrijfsprocessen kunt optimaliseren. Ideaal voor bedrijfsverzamellocaties, grote kantoorcomplexen, industriële omgevingen, winkels en culturele instellingen.

36

8. Vergunningen Vergunningen stellen de gemeente en haar bewoners in staat zicht te houden op wat er gebeurt binnen de gemeentegrenzen. De gemeente kan aangeven of uw plannen mogelijk zijn volgens gemeentelijk en landelijk beleid, en onder welke voorwaarden.

Voorts kan de gemeente zo achteraf beter controleren of plannen goed zijn uitgevoerd. Overheden publiceren de informatie omtrent de vergunningen zelf en de aanvraag, verlening en handhaving volgens een landelijke standaard.

Achtergrondinformatie en documentatie over deze standaard vindt u op de website van het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties van de Uitvoeringorganisatie Bedrijfsvoering. Wij hebben in dit hoofdstuk de meest voorkomende subsidies voor u opgenomen.

(Wettelijke) verplichtingen

• minder administratieve lasten voor bedrijven en burgers; • kortere procedures; • voorschriften die op elkaar zijn afgestemd.

Indien u als bedrijf veranderingen wilt doorvoeren, kan het zijn dat u een vergunning moet aanvragen in het kader van de Wabo (voor het onderdeel milieu). Dit moet u doen via het Omgevingsloket (OLO).

Wellicht zijn de bedrijfsveranderingen niet vergunningplichtig, maar wel meldingplichtig. Dan kunt u te maken krijgen met een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en moet u een melding indienen.

8.1 Bouwvergunning Voor bouw en verbouw is meestal een ‘omgevingsvergunning voor bouwen’ (voorheen bouwvergunning) nodig. Voor sommige bouwwerken of verbouwingen heeft u geen vergunning nodig, bijvoorbeeld voor een kleine dakkapel, deze zijn vaak vergunningsvrij.

Omgevingsvergunning voor bouwen De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) regelt de omgevingsvergunning. Met de komst van de Wabo per 1 oktober 2010 zijn een behoorlijk aantal toestemmingen (26 stuks) vervangen door de omgevingsvergunning.

De omgevingsvergunning is één geïntegreerde vergunning voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu, die moet leiden tot: • betere dienstverlening aan bedrijven en burgers;

Omgevingsvergunning voor andere activiteiten Naast een omgevingsvergunning voor bouwen is mogelijk ook een vergunning of melding nodig om een gebouw te gebruiken, een bestaand gebouw te slopen, een boom te kappen of een monument te wijzigen. Bij de bouw in de buurt van water of een waterkering kan toestemming nodig zijn van het Waterschap, ook als er geen omgevingsvergunning nodig is.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • geldige originele gebruiksvergunning/gebruiksmelding; • bijbehorende originele tekeningen van het bouwwerk; • documenten die aantonen dat de gebruiksvergunning/ melding inhoudelijk wordt nageleefd, zoals een verslag van de periodieke controle die de brandweer op verzoek kan controleren.

8.2 Omgevingsvergunning brandveilig gebruik gebouwen Brandveilig gebruik gebouwen Voor sommige gebouwen heeft u een omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik nodig. En soms moet u bij de gemeente een melding doen voor brandveilig gebruik (gebruiksmelding).

Vergunning nodig voor brandveilig gebruik gebouw Voor bepaalde gebouwen (bijvoorbeeld een kinderdagverblijf, café of hotel) heeft u een omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik nodig (vroeger de ‘gebruiksvergunning’).

De gemeente stelt dan extra eisen aan de brandveiligheid van een gebouw als dat nodig is. Deze eisen voorkomen brand, brandgevaar en ongevallen bij brand.

37

38

8.3 Milieuvergunning/Activiteitenbesluit

“Unica maakt inzichtelijk welke vergunningen nodig zijn”

Gebruiksmelding voor sommige gebouwen Voor sommige gebouwen moet u een melding voor brandveilig gebruik doen bij de gemeente. Bijvoorbeeld voor gebouwen waar meer dan 50 personen tegelijk aanwezig kunnen zijn. U doet de melding bij de gemeente. Dit is gratis. Via Omgevingsloket Online kunt u checken of u een vergunning nodig heeft of alleen een gebruiksmelding moet doen.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: •g eldige originele omgevingsvergunning/gebruiksmelding; •b ijbehorende originele tekeningen van het bouwwerk; •d ocumenten die aantonen dat de omgevingsvergunning/ melding inhoudelijk wordt nageleefd, zoals een verslag van de periodieke controle die door de brandweer kan worden gecontroleerd.

In het Activiteitenbesluit zijn doelvoorschriften opgenomen die beschrijven hoeveel een activiteit het milieu mag belasten, bijvoorbeeld hoeveel olie er maximaal in het afvalwater mag zitten. Bedrijven hebben maximale vrijheid in het kiezen van maatregelen om aan het doelvoorschrift te voldoen. Dit bevordert het gebruik van innovatieve technieken.

Steeds meer bedrijven worden onder de werking van het Activiteitenbesluit gebracht. Veel bedrijven hebben hierdoor geen vergunning meer nodig. Soms is bij het oprichten, wijzigen of uitbreiden van een bedrijf nog wel een melding bij het bevoegd gezag nodig. IPPC-bedrijven* vallen niet onder het Activiteitenbesluit.

Het Activiteitenbesluit deelt bedrijven op in 3 categorieën: • Type A: geen milieuvergunning of melding nodig Bedrijven waarvan de activiteiten weinig (negatieve) invloed hebben op het milieu. Bijvoorbeeld: kantoren, banken en peuterspeelzalen. Type A-bedrijven hoeven bij oprichting of wijziging geen omgevingsvergunning voor milieu aan te vragen en ook geen melding te doen aan het bevoegd gezag.

• Type B: geen milieuvergunning nodig, wel meldingsplicht Bedrijven uit onder andere de metaalelektro-industrie, tandheelkundige laboratoria, zeefdrukkerijen en een deel van de afvalverwerkende bedrijven. Het gaat tevens om bedrijfstakken waarvoor algemene regels in voormalige branchegerichte besluiten (AMvB’s) waren vastgelegd, zoals voor de horeca. Deze bedrijven hebben ook geen omgevingsvergunning nodig voor milieu. Voor type B-bedrijven is het voldoende om bij oprichting, wijziging of uitbreiding van het bedrijf bij het bevoegd gezag de activiteiten te melden.

betonmortelcentrales en ziekenhuizen. Daarnaast zijn landbouwen glastuinbouwbedrijven waarvoor algemene regels gelden, type C-bedrijven.

In de Activiteitenregeling zijn middelvoorschriften opgenomen.

Hierin staan de (technische) middelen beschreven waarmee een bedrijf aan doelvoorschriften uit het Activiteitenbesluit kan voldoen. Dit is voordelig voor ondernemers die duidelijkheid willen over de maatregelen om aan de milieunormen te voldoen.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (l&M) wil nog meer bedrijven onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit laten vallen. Deze uitbreiding wordt de tweede fase genoemd.

Deze fase verloopt in verschillende stappen omdat het gaat om diverse bedrijfstakken en activiteiten.

De volgende groepen bedrijven vallen onder de werking van het Activiteitenbesluit: • milieustraten/KCA-depots; • rioolwaterzuiveringsinstallaties; • onderhoudssteunpunten; • opslag van grond en bagger; • kunststofverwerking (extrusie); • kunststofrecycling; • opslag oud papier en textiel; • bunkerstations binnenvaart; • opslag groenafval; • opslag en overslag afval.

Documenten De volgende documenten zijn verplicht en/of benodigd voor een goed beheer: • besluit, vergunning/melding volgens Activiteitenbesluit en bijlagen; • RlE milieuwet- en regelgeving.

• Type C: milieuvergunning verplicht Bedrijven waarvoor de vergunningplicht blijft gelden, zoals

* Dit is een bedrijf dat onder de IPPC-richtlijn vergunningplichtig is. De Integrated Pollution Prevention and Controlrichtlijn is gericht op preventie en bestrijding van milieuverontreiniging.

39

40

9. Subsidierichtlijnen uitgelicht De overheid stelt subsidies beschikbaar om bepaalde bedrijfsactiviteiten te stimuleren, bijvoorbeeld op het vlak van innovatie of energie. Het loont de moeite om de mogelijkheden voor subsidies voor uw project te inventariseren en de tijd te nemen om een goed onderbouwde aanvraag in te dienen.

Een actueel subsidieoverzicht vindt u op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen. Bekijk ook altijd de website van uw eigen provincie en gemeente voor aantrekkelijke subsidies. Wij hebben in dit hoofdstuk de meest voorkomende subsidies voor u opgenomen.

9.1 Energie Investeringsaftrek (EIA) Doel van deze regeling is om energiebesparing en de inzet van duurzame energie door het Nederlandse bedrijfsleven te stimuleren. De EIA biedt de ondernemer een fiscaal voordeel als er wordt geïnvesteerd in energiebesparende bedrijfsmiddelen. Denk bijvoorbeeld aan warmtepompen, warmteterugwinningssystemen, ledverlichting, hr-glas en verlichting en/of klimaatbesparingssystemen. Daarnaast komen energiezuinige processen, transportmiddelen en duurzame energieprojecten in aanmerking.

9.2 Milieuvergunning/Activiteitenbesluit (MIA en VAMIL) Wilt u duurzaam bouwen of duurzaam renoveren dan kunt u in aanmerking komen voor Milieuaftrek MIA. Met de MIA kunt u profiteren van een investeringsaftrek die kan oplopen tot 36% van het investeringsbedrag. Dat komt bovenop uw gebruikelijke investeringsaftrek. Voor meer informatie: http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/duurzaam-bouwenop-de-milieulijst-mia.

“Met de Energie Investeringsaftrek kunnen ondernemers fiscale voordelen behalen wanneer men investeert in bijvoorbeeld ledverlichting of HR-glas”

Om in aanmerking te komen moet uw gebouw voorzien zijn van een GroenVerklaring, een BREEAM-NL certificaat (maximale subsidie), een LEED-certificaat, een gevalideerde GPR Gebouwberekening of een Slimbouwen keurmerk.

De VAMIL biedt u de mogelijkheid om 75% van de investerings­kosten op een door uzelf te bepalen tijdstip af te schrijven.

9.3 SDE+ 2019 Subsidieregeling SDE+ is bedoeld voor hernieuwbare energietechnieken en is onderverdeeld in de categorieën Biomassa, Geothermie, Water, Wind en Zon. De SDE+ ondersteunt bijvoorbeeld de productie van energie uit biomassa. U kunt subsidie aanvragen voor vergisting en co-vergisting van mest, allesvergisting, thermische conversie, afvalwater- en rioolwaterzuivering en bij- en meestook van biomassa in kolencentrales. Ook is het mogelijk om subsidie aan te vragen voor het verlengen van de levensduur van installaties die eerder zijn gesubsidieerd vanuit de (OV) MEP (Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie of de Subsidieregeling opwekken duurzame elektriciteit in vergistingsinstallaties).

9.4 ISDE De Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) is bedoeld om investeringen in kleinschalige duurzame warmteproductie te vergemakkelijken. De subsidie kan worden aangevraagd voor zonneboilers, warmtepompen, biomassaketels of pelletkachels die op een lijst met vooraf goedgekeurde apparaten staan. De regeling is beschikbaar gesteld voor iedereen die hierin wil investeren, dus ook particulieren, verenigingen en stichtingen. Het subsidiebedrag is € 500 of hoger en is afhankelijk van het type investering. Tot en met 2020 wordt elk jaar opnieuw budget beschikbaar gesteld voor de ISDE-subsidie. De aanvragen worden behandeld op volgorde van binnenkomst tot het subsidieplafond is bereikt.

41

42

Over Unica Unica is dĂŠ allround technisch dienstverlener van Nederland en trendsetter in duurzame innovaties, die alle vraagstukken op het gebied van techniek in en om gebouwen oplost.

Denk aan het toepassen van oplossingen op het gebied van installatietechniek, energie, ICT, internet of things (IOT) en smart buildings die bijdragen aan functionele, gezonde en veilige leef- en werkomgevingen. Unica zet de wensen en behoeften van klanten om in een kwalitatieve oplossing op maat.

Met een slagvaardig netwerk van negen bedrijvenclusters en meer dan 2.500 medewerkers behoort Unica tot de grootste technisch dienstverleners van Nederland.

Voor meer informatie: www.unica.nl.

43

Unica Postbus 202 3870 CE Hoevelaken T 033 - 247 80 80 info@unica.nl www.unica.nl

Unica heeft deze brochure met zorg samengesteld en is op geen enkele wijze aansprakelijk voor onjuistheden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van Unica.