1
De eerste grote beschavingen ontstaan in de buurt van belangrijke rivieren Rond 5000 v.C. is er een klimaatswijziging die leidt tot de uitdroging van een aantal vruchtbare gebieden, zoals de Vruchtbare Sikkel (zie les 6). Er ontstaat een woestijngordel die zich uitstrekt van de Sahara tot in China.
opdracht 1
s Ka
Zwarte Zee
pis
che Zee
is Tigr
Syrische woestijn
Middellandse Zee
jl
de
Ni
Zee
0
500 km
t
z is
Arabische woestijn
Ro
Libische woestijn
raa
r Pe
Sinaï
Euf
Iraanse steppe
ch e
Go l f
500 - 1000 mm neerslag per jaar 250 - 500 mm neerslag per jaar 0 - 250 mm neerslag per jaar (België: 800 - 900 mm/jaar) Vruchtbare valleien van Nijl, Tigris en Eufraat
- Waarom kunnen in de gele gebieden maar weinig mensen wonen? - Waar kunnen de bewoners naartoe trekken om toch aan voldoende voedsel te geraken? - Wat is immers noodzakelijk om aan landbouw te doen, waar ook ter wereld? In de meeste gevallen is alleen een kleine strook langs de rivier geschikt voor landbouw. Maar de verschillende volkeren ontdekken dat ze door bevloeiing of irrigatie grotere gebieden vruchtbaar kunnen maken. opdracht 2
Bij de landbouw onderscheiden we twee types, namelijk regenlandbouw en irrigatielandbouw. Bij irrigatie moeten we denken aan natuurlijke en kunstmatige irrigatie. Natuurlijke irrigatie is het best mogelijk in Egypte, waar de Nijl voor de zaaitijd overstroomt (tussen juli en september), waarna het bevochtigde land ingezaaid kan worden. In Mesopotamië is de overstroming onregelmatiger en valt zij bovendien na de zaaitijd, zodat kunstmatige irrigatie geboden
is. De irrigatielandbouw was aanzienlijk productiever dan de regenlandbouw. De opbrengst beliep ongeveer het vijftienvoudige van het zaaigoed. Dat is zeer veel als men dat vergelijkt met de situatie in Griekenland, Italië en de Europese middeleeuwen, waar een verhouding 1:4 normaal en 1:7 al uitzonderlijk was (bijvoorbeeld in Campanië in Italië). Uit: L. De Blois, R.J. Van Der Spek, Een kennismaking met de oude wereld
D
de stroomculturen (3500-800 v.C.)
83