vbhfdst_Lift-3A-leerschrift

3 ds

tu k

T

doc.

el dh

oo f

F

doc.

vo or

be

I

L

LIFT3A_Front-Back cover.indd 1

Organisatie en logistiek deel 1 Arbeidsmarktfinaliteit

18/06/2021 11:45

tu k

ds

oo f

el dh

be

vo or

tu k

1 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De werking van een onderneming

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 6

18/06/2021 11:04

tu k

STEP-UP

LEVEL

Hoe herken je de cultuur en de huisstijl van een onderneming?

el dh

2

oo f

ds

Interview over een onderneming

p. 38

LEVEL

vo or

be

1

LIFT3A_T1_L1.indd 7

p. 24

Welke taken hebben de verschillende afdelingen in een onderneming?

p. 9

STEP-IN

p. 8

18/06/2021 20:42

tu k

2 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De goederen- en documentenstroom

LIFT3A_Thema 2 lwb.indb 2

18/06/2021 11:30

tu k

STEP-UP

LEVEL

Hoe stel je verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s op?

el dh

3

oo f

ds

Interview met een winkelverantwoordelijke

p. 125

LEVEL

vo or

be

2

LIFT3A_Thema 2 lwb.indb 3

LEVEL

1

p. 91

Hoe verloopt de goederen­en documentenstroom binnen het verkoopproces?

p. 56

Hoe verloopt de goederen­ en documentenstroom binnen het aankoopproces?

p. 5

STEP-IN

p. 4

18/06/2021 11:30

tu k

3 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

DOCflow

LIFT3A_Thema 3 lwb.indb 2

18/06/2021 11:19

tu k

STEP-UP

LEVEL

DOCflow: Hoe verloopt het aankoopproces in een onderneming?

el dh

2

oo f

ds

Voorstelling documentenstroom infographic of storyboard

p. 60

LEVEL

vo or

be

1

LIFT3A_Thema 3 lwb.indb 3

p. 36

DOCflow: Hoe verloopt het verkoopproces in een onderneming?

p. 5

STEP-IN

p. 4

18/06/2021 11:19

tu k

4 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De taken van een onthaal­ medewerker

LIFT3A_Thema 4.indb 2

09/09/2021 14:32

STEP-UP

LEVEL

LEVEL

vo or

be

2

LIFT3A_Thema 4.indb 3

LEVEL

1

p. 95

Hoe verwerk je inkomende en uitgaande post en mails?

p. 52

Hoe voer je een klantvriendelijk telefoongesprek aan de onthaalbalie?

p. 24

Hoe onthaal je bezoekers op een klantvriendelijke manier?

p. 5

STEP-IN

p. 4

el dh

3

ds

4

Hoe klasseer je nauwkeurig papieren documenten in een onderneming?

oo f

LEVEL

tu k

Opstellen telefoonmemo

p. 125

09/09/2021 14:32

tu k

5 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De taken van een retailmedewerker

LIFT3A_Thema 5.indb 2

14/10/2021 15:24:42

STEP-UP

LEVEL

7

ds

8

Hoe kunnen online en offline communicatie de verkoop stimuleren?

Welke basisrekenvaardigheden moet een retailmedewerker hebben?

oo f

LEVEL

tu k

Ontwerpen grondplan en geschenkzakje

p. 158

p. 134

Hoe kun je artikelen op een aantrekkelijke manier inpakken?

p. 101

Hoe beïnvloedt de winkelindeling de consument?

p. 79

LEVEL

Welke stappen zet je om de artikelen verkoopklaar te maken?

p. 64

LEVEL

Hoe prijs en beveilig je artikelen op een correcte manier?

p. 26

LEVEL

Welke branches, winkelvormen en functies zijn er in de retailsector?

p. 5

STEP-IN

p. 4

6

el dh

LEVEL

5

LEVEL

be

4 3

vo or

p. 174

Hoe verloopt een succesvol verkoopgesprek?

LEVEL

LIFT3A_Thema 5.indb 3

p. 211

2 1

14/10/2021 15:24:44

tu k

6 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De taken van een logistiek medewerker

LIFT3A_Thema 6.indb 2

05/07/2021 11:36

LEVEL

LEVEL

vo or

be

2

LIFT3A_Thema 6.indb 3

LEVEL

1

p. 58

Hoe pas je de veiligheids­, milieu­ en behandelingsvoorschriften toe in een magazijnomgeving?

p. 37

Welke functies zijn er in een magazijn?

p. 19

el dh

3

Hoe gebeurt de ontvangst en controle van goederen in een magazijn?

oo f

4

ds

Bezoek aan een magazijn

LEVEL

p. 97

tu k

STEP-UP

Hoe ziet de logistieke goederen­ en informatiestroom in een magazijn eruit?

p. 5

STEP-IN

p. 4

05/07/2021 11:36

3 tu k

T

ds

€

el dh

oo f

F

vo or

be

I

L

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 1

Thema 1: De werking van een onderneming

18/06/2021 11:04

Starten met Lift Welkom bij Lift. We leggen graag even uit hoe je met dit leerpakket aan de slag gaat.

1 OP WEG MET LIFT In totaal zul je zes thema’s doorlopen: de werking van de onderneming, de goederenen documentenstroom, DOCflow, de taken van een onthaalmedewerker, de taken van een retailmedewerker en ten slotte de taken van een logistiek medewerker. Elk thema start met een Themapagina.

3

F

Hoe goed ken jij het spilbedrijf A.S.Adventure.edu? Ga via het onlinelesmateriaal naar de website van het spilbedrijf. a

Vul de onderstaande tabel aan voor de hoofdzetel.

Naam

Adres Tel.

E-mailadres

Btw-nummer

Bankrekening

b

Welke producten en diensten biedt het spilbedrijf aan?

c

Op de site van het spilbedrijf krijg je een goed beeld van de producten van A.S.Adventure.edu. Wat zijn de belangrijkste categorieën?

d

Wie zijn volgens jou de belangrijkste klanten van A.S.Adventure.edu?

e

Welke troeven speelt A.S.Adventure.edu op haar website uit om klanten te overtuigen bij het bedrijf te kopen?

f

Welke vacatures heeft A.S.Adventure.edu op dit moment? Bespreek klassikaal.

oo f

I

Elk thema begint met een Step­in. Daar maak je kennis met de rode draad doorheen het thema.

Thema 3: DOCflow

2

In dit thema doorloop je twee levels waarin je leert … welke afdelingen er in een onderneming zijn aan de hand van een organogram en wat 1 de verschillende organisatiestructuren zijn; over de organisatiecultuur en huisstijl van een onderneming.

2

3

Elk level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin neem je een interview van een werknemer af om de afdelingen, kernwaarden en huisstijl van de onderneming waarvoor hij werkt in kaart te brengen.

STEP-IN

L

1

THEMA 1

Doc.

STEP-IN

ds

T

DOCflow

tu k

Het leerwerkboek bestaat uit zes thema’s en ICT-fiches. Elk thema is op dezelfde manier opgebouwd.

8

17/06/2021 16:06

LIFT3A_T1_L1.indd 8

el dh

LIFT3A_T3_L1a.indd 1

Je doorloopt per thema verschillende Levels, waarbij je telkens een centrale onderzoeksvraag beantwoordt.

Je verkent de onderzoeksvraag aan de hand van verschillende opdrachten, onder de noemer Explore.

Explore 7— Hoe is het berekeningsschema van een verkoopfactuur opgesteld?

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je wat ondersteuning wilt. Je vult dan het berekeningsschema van de verkoopfactuur aan. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Je stelt zelf het berekeningsschema van de verkoopfactuur op. Vink de gekozen optie aan.

Tip:

brutobedrag * handelskorting-%

Stap 2: Wie is de doelgroep?

Stap 3: Hoe groot is het artikel?

Stap 4: Hoe duur is het artikel?

Stap 5: Welk materiaal heb je nodig?

Er zijn twee manieren om inpakpapier af te meten. Je kunt het papier afmeten door het artikel in het inpakpapier te rollen en zo de maten voor lengte (plus vijf centimeter extra) en breedte (zijkant, lange kant en zijkant) te bepalen. Je kunt het papier afmeten door de maten voor lengte en breedte te schatten en de verschillende afstanden stap voor stap op het papier met je vinger aan te duiden.

maatstaf van heffing MvH * btw-%

=

aantal * eenheidsprijs = – = transportkosten, extra verpakking + =

+ + =

105

LIFT3A_T2_L3.indd 105

a b

17/06/2021 16:07

Nu is het tijd om je opgedane kennis in te oefenen aan de hand van verschillende Actions.

Bekijk de onderstaande producten.

Vervolledig voor beide producten de fiche met productinformatie.

Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van Retif. Kies er al het nodige inpakmateriaal, soort inpakpapier, inpakvorm, lintjes …

A

Bij het inpakken van de zijkanten van een cilinder moet je elke vouw goed trekken naar het midden toe. Zorg ervoor dat de beide zijkanten gelijk zijn.

Product:

LEVEL 5

Branche: Doelgroep:

THEMA 5

Als je een geschenk wilt afwerken waarvan de bovenkant een rechthoek is (de breedte is smal ten opzichte van de lengte), dan is een traditionele lint- en accentverwerking het handigst. Een andere techniek is de overhoekse lint- en accentverwerking. Die is geschikt

te betalen bedrag voor vervaldag

Optie 2 Het berekeningsschema opstellen

Action 2— Kun je het juiste inpakmateriaal kiezen?

Voor het inpakken van een kubus kun je de vlindermethode gebruiken. Je plooit de zijvlakken tot twee naar elkaar toe plooiende driehoeken. Het voordeel daarvan is dat je het geschenk heel mooi kunt afwerken met een lint of een ander accent in het kruispunt van de diagonalen.

+ +

De verworven leerstof is gebundeld in To the point.

Daarin staat wat je moet onthouden uit het level. Bij het onlinelesmateriaal vind je de verworven leerstof in een overzichtelijke mindmap.

Wanneer je een balk inpakt, kun je de zijkanten van de verpakking op twee manieren afwerken. Zorg eerst en vooral dat de kant met de naad naar boven ligt. Leg de naad evenwijdig met de rand van de tafel.

Mogelijkheid 1: Plooi aan een kant van het voorwerp de twee zijkanten tegelijk naar binnen. Nadien plooi je de bovenzijde naar de onderkant toe. Aan de onderkant plooi je een afwerkbiesje om en plooi je de zijde naar boven.

Plak vast met kleefband. Doe hetzelfde voor de andere kant.

Mogelijkheid 2: Plooi het vlak met de naad naar beneden en plooi dan de twee zijkantjes om. Als laatste plooi je een afwerkbiesje aan de onderzijde. Plooi het biesje om en plak het vast met kleefband. Bij andere verpakkingen kies je zelf de meest geschikte methode.

nettobedrag

=

LEVEL 3

vo or Stap 1: Wat is de branche?

– =

transportkosten, extra verpakking +

THEMA 2

Je kunt het juiste inpakmateriaal kiezen volgens een stappenplan: STAPPENPLAN

aantal * eenheidsprijs =

be

Je kunt het inpakmateriaal indelen op basis van: functie (soorten inpakpapier, de verschillende inpakvormen, de verschillende dozen, de linten en accenten, de stickers en labels), branche (alle bedrijven samen die actief zijn in een bepaalde categorie producten of diensten), de doelgroep: (leeftijd, geslacht, diploma, rijk of arm en budget …), het artikel en de kleur.

Gebruik de verkoopfacturen uit de vorige Explores als hulpmiddel.

Optie 1 Het berekeningsschema aanvullen

Bij verschillende opdrachten kun je kiezen uit twee of meerdere Opties. De opties geven je de keuze of je graag een uitdaging wilt aangaan of liever meer ondersteuning wenst. Het kan ook zijn dat je kunt kiezen volgens je interesse.

TO THE POINT

17/06/2021 16:04

Prijsklasse:

Artikelnummer:

Inpakmateriaal:

© Nor Gal / Shutterstock.com

LIFT3A_T5_L5.indd 45

17/06/2021 16:09

B Product: Branche: Doelgroep: Artikelnummer: Prijsklasse: Inpakmateriaal:

2

THEMA 5

LEVEL 5

STARTEN MET LIFT

45

48

LIFT3A_T5_L5.indd 48

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 2

18/06/2021 11:00

18/06/2021 11:04

klassement benoemen

MORE

Bekijk de onderstaande afbeeldingen. Noteer onder elke afbeelding de correcte benaming. Kies uit:

MORE

klasseermodule – paternosterkast – ladeblok – hangmap – termijnmap – dossierkast – ordner – snelhechter – dossiermap – sorteerbakje – folderkast – brievenhouder – hangmappenkast – archiefdoos – sorteerkast – tabbladen

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

N

O

P

27

LIFT3A_T4_L5.indd 27

i

Stel dat jij niet op tijd betaalt, welke stappen zal Zalando ondernemen?

BREAKING NEWS

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

ds

THEMA 4

LEVEL 5

M

Aan het einde van elk level sta je stil bij de actualiteit omtrent de inhoud van dat level in de rubriek Breaking news. Bij het onlinelesmateriaal vind je de bijhorende artikels of filmpjes en de opdrachten.

tu k

Een Action More bevat een verbreding van het leerplandoel. Het is niet verplicht die Action te maken om het leerplandoel te behalen. De Action More biedt je de mogelijkheid om (als je voor de anderen klaar bent) je kennis van het leerplandoel te verruimen en dat doel in een breder kader te situeren. De Action More maakt ook differentiatie in interesse mogelijk.

Action 6— Materiaal en meubels voor een overzichtelijk MORE

17/06/2021 16:15

2

Los de vragen op.

3

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Neem het interview af. Stel de volgende vragen en noteer de antwoorden op een blad. a b c d e

Welke afdelingen zijn er in de onderneming?

Wat zijn de kernwaarden van de onderneming?

Wat stelt het logo voor?

Roepen de gebruikte kleuren van de huisstijl een bepaalde emotie op? Welke emotie?

Zijn er afspraken in verband met de bedrijfskleding? Indien ja, welke?

Vraag aan de werknemer of je ook foto’s mag nemen om de huisstijl te illustreren.

4

Stel een organogram van de onderneming op met alle afdelingen. Je mag zelf de tool kiezen waarmee je het organogram maakt.

5

Verwerk de kernwaarden van de onderneming in een woordenwolk. Ga naar het onlinelesmateriaal. Daar vind je een aantal tools waarmee je die kunt maken.

6

Omschrijf de huisstijl van de onderneming en gebruik voldoende afbeeldingen om de huisstijl te illustreren. Kies hoe je die huisstijl wilt voorstellen. Vink de gekozen optie aan. woordenwolk infographic fotocollage storyboard andere:

7

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

STEP-UP THEMA 1 38

17/06/2021 16:19

be

LIFT3A_T1_L2.indd 38

NEXT

vo or Good to know

Het geografisch klassement is een klasseermethode volgens een gekozen geografisch element zoals een land, provincie, stad, gemeente of straat.

Klasseer de klanten van Nv Construct geografisch op gemeente.

Onderstreep eerst de gemeente.

Sorteer vervolgens in de tweede kolom geografisch.

KLANTEN

GEOGRAFISCH KLASSEMENT

Vreven, Tienen

De Jonghe , Aartselaar Wouters, Kontich

Del Pierro, Ertvelde

Ik kan de verschillende documenten van het aankoopproces opsommen.

3

Ik kan de verschillende documenten van het aankoopproces herkennen.

EXTRA OEFENMATERIAAL

4

Ik kan een prijsaanvraag opstellen.

5

Ik kan uit verschillende offertes afleiden welke offerte het interessantst is.

6

Ik kan een bestelbon opstellen.

7

Ik kan omschrijven wat het nut van een orderbevestiging is.

8

Ik kan een leveringsbon analyseren.

9

Ik kan een inkomende factuur analyseren.

10 Ik kan de algemene voorwaarden van een onderneming begrijpen.

51

LIFT3A_T2_L1.indd 51

17/06/2021 16:18

3

T

Een Action Next Level is moeilijker en geeft je een idee van wat er in de volgende jaren op je afkomt.

De Action Next Level zorgt dus ook voor differentiatie in moeilijkheidsgraad en is sowieso een uitdaging.

LEVEL 5

Action 1— Geografisch klasseren

a b

Elk thema sluit af met een Step­up die je uitdaagt om je kennis toe te passen in een grotere opdracht.

el dh

3

2

KAN BETER

LEVEL 1

2

Ik kan de verschillende stappen van het aankoopproces opsommen.

THEMA 2

Ga op zoek naar een werknemer van wie je een interview mag afnemen en wiens onderneming je mag beschrijven.

JA

1

oo f

STEP-UP 1

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Elk level eindigt met een Checklist.

Het is een hulpmiddel om te beoordelen of je de doelen van dat level onder de knie hebt.

F I L

ICT-fiches

Saluki, Ronse

Bocqué, Ninove Bingé, Evergem

Chavatte, Antwerpen Wilson, Koksijde

Clement, Brugge

Grotaerts, Leuven

Van Sinck, Kontich

34

LIFT3A_T4_L5-Action.indd 34

17/06/2021 16:20

De ICT­fiches vind je achteraan het leerpakket en bij het onlinelesmateriaal. Ze helpen je om zelfstandig met een tekstverwerker, een rekenblad of een presentatiepakket aan de slag te gaan; infographics te creëren, foto’s en video’s te monteren en online samen te werken.

STARTEN MET LIFT

Boukadouri, Ronse

THEMA 4

NEXT LEVEL 5

Potiers, Knesselare

3

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 3

18/06/2021 11:04

1

Wat betekenen de begrippen waarden en normen? Zoek de betekenis op het internet op en noteer de omschrijving hieronder. Geef een voorbeeld.

2

a

waarden

b

normen

Lees de onderstaande zinnen. Gaat het om een waarde of een norm? Kruis aan.

WAARDE

In elk thema vind je dezelfde hulpmiddelen.

Je hebt aandacht voor veiligheid in een magazijnomgeving.

NORM

Je hebt respect voor het milieu.

Als de kassierster je te veel geld teruggeeft, dan zeg je dat.

Beantwoord de onderstaande vragen.

Doorheen het thema vind je de belangrijkste zaken op een rijtje in de rode kenniskaders.

b

Wat moet Lies met die documenten doen?

Kernwaarden Iedere organisatie of onderneming heeft haar eigen kernwaarden. Die kernwaarden vormen de identiteit van de organisatie en drukken uit waar een organisatie voor staat.

LEVEL 2

Welk soort document heeft Lies ontvangen?

THEMA 1

a

tu k

2

2 HANDIG VOOR ONDERWEG

Het is belangrijk dat je op tijd komt op een afspraak.

25

Moeilijke woorden worden uitgelegd in een begrippenkader.

Die woorden vallen extra op door de stippellijn.

OFFERTE

LIFT3A_T1_L2.indd 25

Een offerte is een document opgesteld door de verkoper. Daarin geeft hij de gevraagde informatie, zoals de prijs, eventuele korting, de leveringsvoorwaarden … als antwoord op de prijsaanvraag.

Bestudeer de offerte van Van Helden. Welke gegevens staan erin?

6

Beeldwoordenboek Level 2 BEGRIP huisstijl

Je vindt die woorden aan het einde van 2 elk level en bij het onlinelesmateriaal in A 3 A het beeldwoordenboek.

AFBEELDING

Dat is de wijze waarop een organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert. Het is de visuele presentatie van de organisatie aan de hand van het logo, de kleurstelling, lettertypes en andere visuele elementen.

exclusief btw

c

Recupelbijdrage

organisatie­ cultuur

Dat is de verzameling van normen, waarden en gedragsuitingen die alle leden van een onderneming of organisatie delen.

De organisatiecultuur is vaak zichtbaar in verschillende aspecten van een organisatie zoals de huisstijl en bedrijfsstructuur.

typografie

De typografie is alles wat hoort bij de opmaak van teksten. bv. het lettertype, de regelafstand en witruimte

waarden

Dat is wat je als persoon of als groep belangrijk vindt. bv. eerlijkheid, beleefdheid…

milieubijdrage, Bebat

37

LEVEL 1

LIFT3A_T1_L2.indd 37

4

5

6

7

1

V E R K O O P A F D E L I N G

8

THEMA 1

d

Dat zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen. bv. Het is belangrijk dat je iemand aankijkt wanneer je met hem praat.

N K O O P A F D E L I N G

LEVEL 2

b

normen

L E V E R A N C I E R

BEELDWOORDENBOEK

minimumafname

oo f

Wat betekenen deze begrippen? Raadpleeg het internet. a

In Thema 2 heb je de verschillende documenten bestudeerd die bij een aankoopproces komen kijken. Vul het onderstaande schema aan met de documenten die bij het aankoopproces aan bod komen.

el dh

4

VERKLARING

ds

3

17/06/2021 16:23

7

Wanneer een onderneming zoals A.S.Adventure.edu een leverancier van sportartikelen of relatiegeschenken zoekt, dan zal ze eerst een prijsaanvraag sturen naar verschillende leveranciers. Wat is het doel van een prijsaanvraag?

Action 7— Spierkracht of machines?

17/06/2021 16:25

Wat bedoelt de auteur met deze krantenkop uit de Standaard?

vo or

In een Forum voer je in groepjes of met de hele klas een gesprek over een bepaalde stelling.

Het is de bedoeling dat je luistert naar elkaars mening en leert hoe anderen denken, maar ook dat je je eigen mening leert onderbouwen met argumenten.

Een onderneming vergelijkt de prijsoffertes die ze ontvangt en kiest de beste leverancier.

In het geval van A.S.Adventure.edu verstuurt de aankoopafdeling geen prijsaanvragen meer en de leverancier stelt dus ook geen prijsofferte op. Dat is eerder al gebeurd en A.S.Adventure.edu heeft inmiddels een leverancier gekozen voor de verschillende producten.

Spierkracht legt het af tegen machines

17/06/2021 16:24

Action 8— Maakt geld gelukkig?

Forum Welke uitspraak past het beste bij jou? Vergelijk klassikaal en bespreek.

Geld is voor mij niet zo belangrijk. Als ik maar gelukkig ben. Geld maakt daarbij niet zoveel uit.

LEVEL 2

LIFT3A_T2_L1.indd 10

In de Good to know-kaders staan handige tips of weetjes bij de uitvoering van de opdrachten.

THEMA 3

10

inbegrepen

be

THEMA 2

e

Good to know

39

Geld is voor mij zeer belangrijk. Ik hou van goed leven, feesten en plezier maken.

Geen van bovenstaande uitspraken past bij mij ik vind dat geld …

LIFT3A_T3_L2.indd 39

17/06/2021 16:27

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los denog vragen opeen in een tekstverwerker.

De volgende iconen helpen je 2ook eind op weg:

Je vindt online extra (ondersteunend) materiaal.

3

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

4

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 4

Het luisterfragment dat hierbij hoort, vind je online.

Je moet iets bewaren in je portfolio.

LEVEL 1

Je vindt online een ontdekplaat.

Je oefent je ICT-vaardigheden.

THEMA 1

STARTEN MET LIFT

Het beeldfragment dat hierbij hoort, vind je online.

35

Lift3DNA_T1_L1.indd 35

29/03/2021 21:05

18/06/2021 11:04

Je kunt vrij oefenen of de leraar kan opdrachten voor jou klaarzetten.

oo f

Hier vind je de opdrachten die de leraar voor jou heeft klaargezet.

ds

Leerstof kun je inoefenen op jouw niveau.

tu k

HET ONLINELEERPLATFORM BIJ LIFT

el dh

Hier kan de leraar toetsen en taken voor jou klaarzetten.

be

Benieuwd hoe ver je al staat met je oefeningen en opdrachten? Hier vind je een helder overzicht van je resultaten.

Hier vind je het lesmateriaal per hoofdstuk (onder andere videobestanden, instructiefiches en instructiefilmpjes).

STARTEN MET LIFT

vo or

Ga ook hier aan de slag met ontdekplaten en de bijhorende werkblaadjes.

5

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 5

18/06/2021 11:04

tu k

1 oo f

ds

THEMA

vo or

be

el dh

De werking van een onderneming

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 6

18/06/2021 11:04

tu k

STEP-UP

LEVEL

Hoe herken je de cultuur en de huisstijl van een onderneming?

el dh

2

oo f

ds

Interview over een onderneming

p. 38

LEVEL

vo or

be

1

LIFT3A_T1_L1.indd 7

p. 24

Welke taken hebben de verschillende afdelingen in een onderneming?

p. 9

STEP-IN

p. 8

18/06/2021 20:42

STEP-IN Hoe goed ken jij het spilbedrijf A.S.Adventure.edu? Ga via het onlinelesmateriaal naar de website van het bedrijf. a

Vul de onderstaande tabel aan voor de hoofdzetel.

Naam Adres

ds

Tel.

tu k

1

E-mailadres Btw-nummer

oo f

Bankrekening

Welke producten en diensten biedt A.S.Adventure.edu aan?

c

Op de site van A.S.Adventure.edu krijg je een goed beeld van de producten. Wat zijn de belangrijkste categorieën?

d

Wie zijn volgens jou de belangrijkste klanten van A.S.Adventure.edu?

e

Welke troeven speelt A.S.Adventure.edu op haar website uit om klanten te overtuigen bij het bedrijf te kopen?

vo or

be

el dh

b

Welke vacatures heeft A.S.Adventure.edu op dit moment? Bespreek klassikaal.

2

In dit thema doorloop je twee levels waarin je leert … welke afdelingen er in een onderneming zijn aan de hand van een organogram en wat 1 de verschillende organisatiestructuren zijn; over de organisatiecultuur en huisstijl van een onderneming.

2

3

Elk level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin neem je een interview van een werknemer af om de afdelingen, kernwaarden en huisstijl van de onderneming waarvoor hij werkt in kaart te brengen.

THEMA 1

STEP-IN

f

8

LIFT3A_T1_L1.indd 8

18/06/2021 11:07

LEVEL 1

tu k

Welke taken hebben de verschillende afdelingen in een onderneming?

ds

INTRO 1

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Welke taken hebben de diverse afdelingen in een onderneming?

THEMA 1

2

LEVEL 1

vo or

be

el dh

oo f

Bekijk aandachtig de onderstaande tekening. De onderneming wordt als raderwerk voorgesteld. Welke boodschap wil de tekenaar meegeven?

9

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 9

18/06/2021 11:04

Explore 1— Welke afdelingen zijn er in een bedrijf?

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

be

el dh

oo f

ds

tu k

Bekijk aandachtig de onderstaande afbeelding. Wat zijn de werknemers aan het doen?

10

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 10

18/06/2021 11:04

Explore 2— Wat zijn de belangrijkste taken van de

verschillende afdelingen in een bedrijf?

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bestudeer de ontdekplaat en verken de belangrijkste taken van de afdelingen van A.S.Adventure.edu. Gebruik het bijhorende werkblaadje.

2

Welke afdeling moet je in de volgende situaties aanspreken?

A

B

tu k

1

Een leverancier heeft bijkomende informatie nodig om een offerte op te maken.

oo f

ds

Een klant vraagt wanneer de levering van zijn bestelling is ingepland.

el dh

C

vo or

be

Een klant heeft een aanmaning ontvangen.

Hij zou een factuur te laat betaald hebben. De klant denkt dat hij wel op tijd betaald heeft.

D Er is een prijsaanvraag van een nieuwe klant binnengekomen via mail.

E

Een klant telefoneert naar A.S.Adventure.edu omdat de afgesproken verkoopsvoorwaarden op de factuur niet correct zijn.

F

G Een bezoeker meldt zich aan bij de balie voor een sollicitatiegesprek.

THEMA 1

LEVEL 1

Een klant heeft dringend bepaalde producten nodig.

Hij informeert of er nog voldoende op voorraad zijn.

11

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 11

18/06/2021 11:04

Explore 3— Hoe stel je de organisatiestructuur zo overzichtelijk mogelijk voor?

ORGANOGRAM

Een organogram is een schematische voorstelling van de

tu k

organisatiestructuur van een onderneming waarin de verschillende afdelingen en functies staan.

ds

Ga naar het onlinelesmateriaal waar je ook het organogram met de functies en de namen van werknemers kunt vinden.

Hoeveel mensen werken er bij A.S.Adventure.edu?

b

Waarom stelt men de werknemers met hun functies op die manier voor, denk je?

oo f

a

el dh

1

be

Organisatiestructuren

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

Er bestaan verschillende manieren om een organisatie te structureren. De meest bekende zijn: — de lijnorganisatie: bij die structuur kan een bepaalde persoon in het organogram maar een bevel ontvangen van de persoon die juist boven hem in het organogram staat. Hij moet enkel maar aan die persoon verantwoording afleggen.

— de lijn­staforganisatie: de basis van de structuur is een lijnorganisatie, maar aan bepaalde verantwoordelijken wordt een staf toegevoegd om te adviseren.

Die staf moet enkel verantwoording afleggen aan de persoon aan wie hij is toegevoegd. De staf heeft geen beslissingsbevoegdheid.

— de horizontale organisatie: bij die organisatie staat iedereen op hetzelfde niveau. Er zijn geen directe chefs.

12

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 12

18/06/2021 11:04

2

Om welke organisatiestructuur gaat het? Noteer.

1 Aankoper

2

Boekhouder

Administratie

tu k

Verkoper

oo f

Raad van bestuur

ds

Algemene vergadering

Ilse Van Asbroeck Algemeen directeur

vo or

3

Chef productie

Chef perso­neels­ zaken

Ploegbaas 2

Mede­ werkers productie

Mede­ werkers productie

Johan Savonet Technisch & facilitair directeur

Sigrid Steegen Hr & communicatie directeur

Directeur

Chef admini­ stratie

Mede­werkers admini­stratie

Chef inkoop

Chef verkoop

Hoofd verkoop

Filiaal­ hoofden

Vertegen­ woordigers

Mede­ werkers filialen

THEMA 1

Ploegbaas 1

Hans Van Hoeck Financieel & administratief directeur

LEVEL 1

Werner Spileers Medisch directeur

be

Ann Vanden Bergh Verpleegkundig directeur

el dh

Directie­ secretariaat

13

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 13

18/06/2021 11:04

Explore 4— Hoe maak je een organogram?

c d

ds

b

Gebruik het stappenplan om je organogram te ontwerpen.

Heb je extra ondersteuning nodig, ga dan naar het onlinelesmateriaal. Daar vind je twee instructiefilmpjes.

Gebruik de ICT-fiche_T_28 (optie 1) of ICT-fiche_P_10 (optie 2).

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk level. Geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals ‘Explore_4_Organogram’.

Optie 1 Met een tekstverwerker STAPPENPLAN Stap 1: Open een nieuw document.

oo f

a

tu k

Voor deze opdracht kies je of je het organogram van A.S.Adventure.edu met een tekstverwerker (optie 1) of een presentatieprogramma (optie 2) namaakt. Vink de gekozen optie aan.

el dh

Stap 2: Kies ‘Invoegen’ en vervolgens ‘SmartArt’.

Stap 3: Duid ‘Hiërarchie’ aan en kies ‘Organigram’.

Stap 4: Kies ‘Vorm toevoegen’ om een assistent of een werknemer toe te voegen.

Stap 5: Werk eerst de structuur uit.

Stap 6: Met ‘Indeling’ kun je de vorm van het organogram aanpassen.

be

Stap 7: Wanneer je klaar bent met de structuur en de indeling van het organogram, vul je de functies en de namen in.

Optie 2 Met een presentatieprogramma STAPPENPLAN

vo or

Stap 1: Open een nieuwe presentatie.

Stap 2: Kies ‘Invoegen’ en vervolgens ‘SmartArt’. Duid ‘Hiërarchie’ aan. of Klik op het icoon ‘SmartArt-afbeelding’. Duid ‘Hiërarchie’ aan en kies ‘Organigram’.

Stap 3: Kies ‘Vorm toevoegen’ om een assistent of een werknemer toe te voegen.

Stap 4: Werk eerst de structuur uit.

Stap 5: Met ‘Indeling’ kun je de vorm van het organogram aanpassen.

THEMA 1

LEVEL 1

Stap 6: Wanneer je klaar bent met de structuur en de indeling van het organogram, vul je de functies en de namen in.

14

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 14

18/06/2021 11:04

Explore 5— Wat houden de verschillende beroepen of functies in?

Good to know

1

Werk in duo’s. Elk duo krijgt van de leraar één functie.

d d e 2

oo f

b c

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bestudeer de ontdekplaat en verken de inhoud van jouw functie.

Noteer de voornaamste taken van jouw functie.

Noteer drie attitudes die belangrijk zijn voor die functie. Luister niet alleen naar wat er gezegd wordt, maar kijk ook naar wat ze doen.

Maak een mindmap van de taken en de attitudes. Ga naar het onlinelesmateriaal. Daar vind je een aantal tools waarmee je een mindmap kunt maken.

Ieder groepje stelt zijn mindmap voor aan de andere leerlingen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

el dh

a

ds

tu k

De taken van een bepaalde job of functie verschillen van bedrijf tot bedrijf. Zo is het in een kleine onderneming mogelijk dat je als werknemer meerdere functies of taken krijgt. In een grote onderneming oefenen soms meerdere werknemers van een afdeling dezelfde functie uit. Je kunt dus meerdere verkopers op de afdeling verkoop hebben, of meerdere boekhouders op de afdeling boekhouding.

QUIZVRAAG 2

QUIZVRAAG 3

QUIZVRAAG 4

QUIZVRAAG 5

QUIZVRAAG 6

QUIZVRAAG 7

QUIZVRAAG 8

QUIZVRAAG 9

THEMA 1

vo or

be

QUIZVRAAG 1

LEVEL 1

Tijd voor een kleine quiz! De leraar toont je een presentatie met vragen. Schrijf hieronder je antwoorden op.

15

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 15

18/06/2021 11:04

TO THE POINT

ds

tu k

In een bedrijf komen meerdere afdelingen voor. Het aantal afdelingen hangt af van de grootte van het bedrijf. In een grote onderneming komen deze afdelingen vaak voor: — directieafdeling, — aankoop, — verkoop, — administratie, — personeelsdienst of human resources, — boekhouding (en / of facturatie), — receptie (of onthaal), — magazijn en expeditie (of logistiek).

oo f

In een kleinere onderneming worden de taken van meerdere afdelingen soms door één persoon gedaan.

el dh

Je kunt de organisatie van een onderneming (dat wil zeggen: de verdeling in afdelingen of functies) voorstellen in een organogram. Een organogram geeft weer hoeveel verschillende afdelingen er zijn.

Daarnaast kan een organogram weergeven wie aan het hoofd van een afdeling staat en over wie die persoon de baas is. Hoe hoger de persoon in het organogram staat, hoe hoger zijn functie in de onderneming is.

be

De meest voorkomende organisatiestructuren zijn: — de lijnorganisatie, — de lijn-staforganisatie, — de horizontale organisatie.

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

In iedere afdeling zijn er een of meerdere functies of beroepen.

— Een managementassistent (of directiesecretaris) staat vooral de directeur van de onderneming bij. Hij beheert onder meer de agenda van de directeur, plant zijn vergaderingen in, boekt zijn reizen en bekommert zich ook om belangrijke administratietaken. Dat kan gaan van brieven opstellen tot post controleren en computerwerk.

— Een boekhouder (boekhoudkundig medewerker) controleert onder andere of de klanten de facturen betalen en betaalt de aankoopfacturen aan de leveranciers.

— Een commercieel medewerker binnendienst zorgt voor het telefonische contact met de klanten van het bedrijf. Hij noteert en verwerkt bestellingen van klanten.

— Een winkelbediende of verkoper zorgt voor de verkoop van de artikelen in de winkel.

Hij houdt de winkel netjes, helpt klanten, vult rekken aan en bouwt de etalages op.

— Een logistiek medewerker (of magazijnmedewerker) lost en controleert de geleverde goederen. Die goederen slaat hij daarna op in het magazijn. Hij brengt ook de nodige documenten in het magazijn in orde. De voorraad houdt hij meestal bij op een computer. Wanneer een klant een bestelling plaatst, verzamelt de logistiek medewerker de goederen in het magazijn en maakt ze vervolgens klaar voor verzending.

16

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 16

18/06/2021 11:04

tu k

— Een expeditiebediende regelt voornamelijk het transport. Hij reserveert een transportmiddel en maakt de documenten voor verzending klaar.

— Een onthaalbediende of een receptionist ontvangt de klanten die het bedrijf binnenstappen. Hij is vaak het eerste gezicht dat de bezoekers te zien krijgen. De onthaalbediende verdeelt soms ook de post en neemt de telefoons aan. Hij maakt de badges voor de bezoekers en reserveert eventueel een parkeerplaats.

Action 1— Wat zijn de belangrijkste taken van de

ds

verschillende afdelingen in een bedrijf?

a

oo f

Werk in groepjes. Elk groepje ontvangt een organogram van een onderneming en een stapel kaartjes met taken.

Welk soort organogram heeft je groepje gekregen? Kies uit:

lijnorganisatie – een lijn-staforganisatie – horizontale organisatie

el dh

b c

Wijs de taken op de kaartjes toe aan een afdeling in de onderneming.

Vraag de verbetersleutel aan de leraar. Welke taken had je verkeerd toegewezen? Noteer die in de eerste kolom. Omschrijf in de tweede kolom waarom de taak eerder door een andere afdeling wordt uitgevoerd.

be

VERKEERD TOEGEWEZEN TAAK

vo or

THEMA 1

LEVEL 1

REDEN

17

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 17

18/06/2021 11:04

VERKEERD TOEGEWEZEN TAAK

Action 2— Hoe ziet het bedrijf van

ds

tu k

REDEN

eruit?

Stel de volgende vragen. Noteer de antwoorden op een blad.  In welke onderneming werk je?  Wat produceert het bedrijf of welke diensten levert het bedrijf?  Welke verschillende afdelingen zijn er in de onderneming?  Aan wie verkoopt het bedrijf zijn producten of aan wie levert het bedrijf zijn diensten?  Wat is jouw functie?  Welke taken voer jij dagelijks zoal uit?  Welke attitudes zijn belangrijk voor jouw functie?

be

el dh

a

oo f

Neem een interview af van een van je ouders, een familielid of kennis.

b

vo or

c

Maak na het interview een organogram van dat bedrijf op basis van de afdelingen, niet op basis van de verschillende functies.

Maak een verslag van het interview met een tekstverwerker. Bij het onlinelesmateriaal vind je een sjabloon. Het onderstaande stappenplan kan je daarbij helpen.

STAPPENPLAN

Stap 1: Pas de spellingscontrole en grammaticacontrole toe.

Stap 2: In het sjabloon voeg je de antwoorden toe, en eventueel enkele afbeeldingen van het bedrijf.

d

Geef het organogram en het verslag een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 1

LEVEL 1

Stap 3: Zorg voor een duidelijk en voldoende groot organogram, zodat het leesbaar is voor iedereen.

18

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 18

18/06/2021 11:04

Action 3— Bestaat er ook een bedrijfje op school?

Wellicht is er op je school een minionderneming, een leeronderneming of een oefenfirma. a b c d

tu k

Breng een bezoek aan die onderneming of nodig een leerling van dat bedrijfje uit in de klas.

Stel de vragen uit Action 2 aan die leerling en bedenk eventueel nog wat extra vragen.

Noteer de antwoorden op een blad.

Verwerk de antwoorden met een tekstverwerker. Bij het onlinelesmateriaal vind je een sjabloon dat je kunt gebruiken. Gebruik de ICT-fiches van tekstverwerker.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

e

ds

Action 4— Hoe stel je de organisatiestructuur van een onderneming overzichtelijk voor?

oo f

Werk in vijf groepen. Elke groep krijgt een bepaalde case toegewezen. Maak nadien de onderstaande opdrachten. a b c

Case 1

el dh

Stel het organogram op met software naar keuze.

Om welke organisatiestructuur gaat het? Noteer het antwoord onder de cases.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

be

Een fietsenfabriek wordt geleid door een directeur. Hij krijgt assistentie en advies van een onderdirecteur en een secretariaatsverantwoordelijke. Het bedrijf telt vier afdelingen: personeelsdepartement, financieel departement, technisch departement en commercieel departement. De verantwoordelijke van elk departement rapporteert rechtstreeks aan de bedrijfsleider. Het technisch departement telt vier afdelingen. De verantwoordelijke van de afdeling kwaliteitszorg werkt met twee ingenieurs die over de kwaliteit van de geproduceerde fietsen moeten waken, de verantwoordelijke van de afdeling onderhoud werkt met drie technici die allen instaan voor het herstel en het onderhoud van de machines, de verantwoordelijke van productieafdeling A en van productieafdeling B hebben ieder de verantwoordelijkheid over drie ploegbazen, die ieder een aantal arbeiders onder zich hebben.

19

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 19

18/06/2021 11:05

ds

Fien Bertels is eigenares van de interieurzaak Bertels nv.

Ze heeft drie vaste verkopers in dienst: Sofie, Wim en Karel. Die drie verkopers vallen onder de chef-verkoper Peter die op zijn beurt direct onder Fien staat.

Om bestelde gordijnen te maken, is Cindy fulltime in de onderneming aanwezig. Ze valt onder Fien en heeft een assistente, Linda. De verkochte goederen worden met een eigen bezorgdienst afgeleverd. Benny is daarvan de chef en Jan is zijn assistent.

tu k

Case 2

oo f

Case 3

be

el dh

Onderneming Somers is een handelsonderneming. De directeur van de onderneming is mevrouw Somers. Onder haar staan drie managers die verantwoordelijk zijn voor respectievelijk de inkoop, de verkoop en de administratie.

Het hoofd van de administratie heeft drie medewerkers. Hij wordt bijgestaan door de personeelschef die hem vooral adviseert.

De afdeling inkoop heeft, naast het hoofd, drie medewerkers. De verkoopafdeling telt in totaal zeven medewerkers, exclusief het hoofd, onder wie één chef die op gelijke hoogte staat met de personeelschef. De afdeling verkoop heeft in totaal vier medewerkers.

Case 4

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

Els Picard is algemeen directeur van een verzorgingstehuis. Ze wordt bijgestaan door Wim Mertens, administratief directeur, Wendy Dirckx, medisch directeur, Guy Buts, die de pr verzorgt, en Anke Benschop die de functie van financieel directeur invult.

Guy Buts heeft Peter Claes als assistent. Wim Mertens wordt bijgestaan door drie assistenten. Tina Willems is belast met de boekhouding. Ze wordt bijgestaan door Kurt Everts.

Voor de pr-activiteiten in de media is Carine Muntens aangetrokken, terwijl de contacten met overheidsinstanties door Peter Aerts worden verzorgd.

Wendy Dirckx heeft twee medewerkers ter beschikking.

Petra Knuts is verantwoordelijk voor de bejaarden die in het verzorgingstehuis verblijven, terwijl Wim Jansen de bejaarden van de serviceflats onder zijn hoede heeft.

20

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 20

18/06/2021 11:05

Case 5

oo f

ds

tu k

Kato Coenen is de trotse eigenares van een bloeiende kledingzaak. Aangezien ze vaak naar het buitenland gaat om modeshows bij te wonen, is het van groot belang dat haar zaak in goede handen is. Daarom heeft ze enkele mensen aangesteld aan wie ze bepaalde taken en verantwoordelijkheden heeft overgedragen.

Julie Duchateaux is verantwoordelijk voor het magazijn.

Paul Schrooten prijst en verkoopt de kledingstukken. Hij krijgt daarvoor de hulp van tien verkoopsters. Daarnaast heb je Benny Leysen die verantwoordelijk is voor de loonadministratie en de aanwerving van nieuw personeel. Ten slotte is er Marleen Gevaert die nauwkeurig de boekhouding bijhoudt.

Door de nauwe samenwerking tussen de verschillende afdelingen kan Kato – die altijd de eindverantwoordelijkheid draagt – op haar beide oren slapen, als ze naar het buitenland vertrekt.

el dh

Action 5— Hoe ziet een jobadvertentie voor een administratieve functie eruit?

Je hebt al heel wat administratieve beroepen of functies leren kennen. Kies drie beroepen uit de volgende lijst. Markeer ze.

Zoek op het internet voor elk beroep drie jobadvertenties. Je zoekt in het totaal dus negen advertenties. Wees niet te snel tevreden. Lees de jobadvertenties en kies enkel de jobs die je interessant vindt.

Druk de advertenties af als pdf-document. Geef elk document een duidelijke naam.

Voeg de drie jobadvertenties voor dezelfde functie samen. Gebruik daarvoor ICT-fiche_O_06.

Geef de drie bestanden een duidelijke naam en bewaar ze in je portfolio.

Maak voor elk beroep een mindmap met de belangrijkste taken, vaardigheden en attitudes.

Gebruik daarvoor ICT-fiche_MM_01 Geef de bestanden een duidelijke naam en bewaar ze in je portfolio.

vo or

a

be

bediende in de boekhoudafdeling – onthaalbediende – administratief medewerker – managementassistent – magazijnier – medewerker expeditie – commercieel medewerker binnendienst

b c d e

THEMA 1

LEVEL 1

f

21

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 21

18/06/2021 11:05

BREAKING NEWS Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

2

Los de vragen op.

3

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

JA Ik kan een organogram van een onderneming interpreteren.

2

Ik kan de belangrijkste taken van de verschillende afdelingen in een onderneming omschrijven.

3

Ik kan een organogram opstellen.

4

Ik kan aangeven of het een lijn-, een lijnstaf- of een horizontaal organogram is.

5

Ik kan de functies van een commercieel medewerker, een managementassistent, een medewerker expeditie en een boekhoudkundig medewerker toelichten en situeren binnen de verschillende afdelingen.

KAN BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

THEMA 1

LEVEL 1

vo or

be

el dh

oo f

1

ds

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

tu k

1

22

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 22

18/06/2021 11:05

Beeldwoordenboek Level 1 VERKLARING

AFBEELDING

In die organisatie staat iedereen op hetzelfde niveau. Er zijn geen directe chefs.

lijnorganisatie

In die organisatie ontvangt een bepaalde persoon alleen van de persoon die net boven hem staat in het organogram bevelen. Hij moet ook alleen aan die persoon verantwoording afleggen.

Boekhouder

Administratie

Chef productie

Ploegbaas 1

Mede­ werkers productie

Chef perso­neels­ zaken

Ploegbaas 2

Chef admini­ stratie

Mede­ werkers admini­ stratie

Chef inkoop

Chef verkoop

Hoofd verkoop

Filiaal­ hoofden

Mede­ werkers productie

Vertegen­ woordigers

Mede­ werkers filialen

oo f

Algemene vergadering

Raad van bestuur

Ilse Van Asbroeck Algemeen directeur

Directie­ secretariaat

Ann Vanden Bergh Verpleegkundig directeur

Werner Spileers Medisch directeur

Hans Van Hoeck Financieel & administratief directeur

Johan Savonet Technisch & facilitair directeur

Sigrid Steegen HR & communicatie directeur

Een schematische voorstelling van de organisatiestructuur van een onderneming met de verschillende afdelingen en functies.

LEVEL 1 BEELDWOORDENBOEK THEMA 1

vo or

be

organogram

De basis van die structuur is een lijnorganisatie. Aan bepaalde verantwoordelijken wordt een staf toegevoegd om te adviseren.

Hij is enkel verantwoording verschuldigd aan de persoon aan wie hij is toegevoegd en heeft geen beslissingsbevoegdheid.

Aankoper

Directeur

el dh

lijn-staf­ organisatie

Verkoper

tu k

horizontale organisatie

ds

BEGRIP

23

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 23

18/06/2021 11:05

LEVEL 2

tu k

Hoe herken je de cultuur en de huisstijl van een onderneming?

INTRO 1

be

el dh

oo f

1

© nitpicker / Shutterstock. com

2

ds

De onderstaande afbeeldingen geven je een sfeerbeeld van een aantal ondernemingen.

Zou je graag in die ondernemingen werken? Waarom (niet)?

vo or

3

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvragen: – –

Wat houdt een organisatiecultuur in?

Welke huisstijl past bij een onderneming?

THEMA 1

LEVEL 2

2

4

24

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 24

18/06/2021 11:05

Explore 1— Wat houdt een organisatiecultuur in?

Organisatiecultuur

tu k

De organisatiecultuur heeft te maken met de sfeer in een onderneming.

— Hoe is de verhouding tussen werknemers en leidinggevenden?

— Hoe gaan collega’s met elkaar om?

— Wat zijn de waarden en normen van de organisatie?

— …

ds

Dat alles bepaalt hoe de communicatie verloopt (‘de vorm’), wat er wordt gezegd (‘de inhoud’) en welke procedures de organisatie hanteert.

1

a

waarden

b

normen

2

el dh

oo f

Wat betekenen de begrippen waarden en normen? Zoek de betekenis op het internet op en noteer de omschrijving hieronder. Geef een voorbeeld.

be

Lees de onderstaande zinnen. Gaat het om een waarde of een norm? Kruis aan.

WAARDE

NORM

Het is belangrijk dat je op tijd komt op een afspraak.

vo or

Je hebt respect voor het milieu.

Je hebt aandacht voor veiligheid in een magazijnomgeving.

Als de kassierster je te veel geld teruggeeft, dan zeg je dat.

THEMA 1

Iedere organisatie of onderneming heeft haar eigen kernwaarden. Die kernwaarden vormen de identiteit van de organisatie en drukken uit waar een organisatie voor staat.

LEVEL 2

Kernwaarden

25

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 25

18/06/2021 11:05

3

Werk in groepen. Elke groep krijgt een onderneming toegewezen.

Zoek de kernwaarden van die onderneming.

Verwerk die waarden in een overzicht. Kies zelf hoe je die waarden wilt voorstellen. Vink de gekozen optie aan. woordenwolk infographic fotocollage storyboard

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een audiofragment over bedrijfsculturen. Beluister het fragment en beantwoord de volgende vragen.

Hoe is de – typisch Amerikaanse – sfeer bij Nike? Welke invloed heeft die sfeer op het bedrijfsgebeuren?

be

el dh

a

oo f

4

ds

tu k

a b

Hoe kan de kantooropstelling de samenwerking bevorderen?

vo or

b

Wat is de Japanse visie op ondernemen?

d

Wat is er typisch Zweeds aan de cultuur in Ikea?

THEMA 1

LEVEL 2

c

26

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 26

18/06/2021 11:05

Explore 2— Bestaat dé organisatiecultuur?

Basismodellen organisatieculturen

1

b

de rollencultuur

c

de persoonscultuur

d

de taakcultuur

oo f

de machtscultuur

el dh

2

a

ds

Waar denk je aan wanneer je die termen hoort? Noteer.

tu k

Aangezien elke organisatie haar eigen cultuur heeft, is het heel moeilijk om organisatieculturen in duidelijke categorieën op te splitsen. Toch is het mogelijk om enkele basismodellen te onderscheiden, namelijk de machtscultuur, de rollencultuur, de persoonscultuur en de taakcultuur.

Bekijk aandachtig de vier grote bladen die de leraar heeft opgehangen met daarop telkens een specifieke organisatiecultuur.

Lees aandachtig de stellingen die de leraar je geeft. De bedoeling is dat je de stelling bij de juiste organisatiecultuur hangt.

Overleg bij welke organisatiecultuur elke stelling hoort. Je krijgt enkele minuten de tijd om de stellingen op te hangen. Eens je een stelling hebt opgehangen, mag je ze er niet meer afhalen.

Bespreek klassikaal of de stellingen correct hangen. Welke hangen op de juiste plaats en welke niet?

be

a

vo or

b

THEMA 1

LEVEL 2

c

27

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 27

18/06/2021 11:05

3

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bestudeer de ontdekplaat en verken de organisatieculturen.

Noteer de organisatiecultuur onder de volgende ondernemingen.

Gebruik heel concrete voorbeelden om jouw keuze te motiveren. Inspiratie hiervoor vind je op de websites van de betrokken ondernemingen.

el dh

oo f

ds

tu k

a b

be

Explore 3— Wat houdt de huisstijl van een organisatie in?

HUISSTIJL

Een huisstijl is de wijze waarop een onderneming of organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert door middel van het

vo or

logo, de kleurkeuze, lettertypes en andere visuele elementen zoals bedrijfskleding …

Een logo is maar één aspect van de huisstijl waarmee een organisatie zich wil onderscheiden van de concurrentie. Herken je de onderstaande logo’s? Noteer de naam van de organisatie onder de afbeelding.

© Ken Wolter / Shutterstock.com

THEMA 1

LEVEL 2

1

28

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 28

18/06/2021 11:05

tu k

© Aksoyvol / Shutterstock.com

ds

Keuze huisstijlkleuren

2

oo f

Je kunt niet zomaar een kleur kiezen omdat je het mooi vindt. Elke kleur wekt een bepaalde emotie op. Ons brein is onbewust gevoelig voor kleuren.

Ga naar het onlinelesmateriaal en bestudeer op de ontdekplaat het belang van kleur in de huisstijl. Beantwoord daarna de volgende vragen.

Noteer onder elke kleur de emotie die de kleur oproept.

el dh

geluk

betrouwbaarheid

vriendelijkheid

be

warmte

passie

jeugdigheid

kalmte

gezondheid

vo or

natuur

ROOD

b

GEEL

kracht

luxe

BLAUW

ORANJE

GROEN

ZWART

Zoek voor elke kleur een bedrijfslogo dat die kleur duidelijk inzet om de emotie op te roepen. Verwerk de logo’s in een collage.

LEVEL 2

energie

THEMA 1

a

29

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 29

18/06/2021 11:05

c d

ds

tu k

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Bestudeer de evolutie van het logo van McDonald’s. Waarom zou McDonald’s de rode kleur in het logo vervangen hebben door een groene kleur? Gebruik indien nodig het internet.

Keuze typografie

Ga naar het onlinelesmateriaal en bestudeer op de ontdekplaat het belang van typografie in de huisstijl. Los daarna de volgende vragen op.

el dh

3

oo f

Typografie is alles wat hoort bij het opmaken van teksten zoals de keuze van lettertype, regelafstand en witruimte. Die aspecten hebben invloed op het bereiken van en het zetten van de juiste toon voor een bepaalde doelgroep.

a

be

Typografie is bepalend voor de leesbaarheid en de uitstraling van je boodschap. Goede typografie creëert in het onderbewustzijn een gevoel van rust. Welke van de twee onderstaande typografieën geeft jou een ‘rust-gevoel’? Waarom?

1

vo or

HOOFDTITEL

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi ut tristique urna. Praesent quam augue, pharetra in sem vitae, volutpat imperdiet turpis.

Morbi bibendum sodales scelerisque. Phasellus volutpat tincidunt sollicitudin. Praesent sit amet euismod eros, id ultricies libero. Donec a nibh quis tortor finibus pellentesque. Aliquam gravida est in erat dignissim rutrum. Sed vulputate vel nulla nos posuere. Sed id velit id arcu finibus mattis ut pharetra elti. Morbi commodo facilisis pellentesque.

HOOFDTITEL Subtitel Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi ut tristique urna. Praesent quam augue, pharetra in sem vitae, volutpat imperdiet turpis.

Morbi bibendum sodales scelerisque. Phasellus volutpat tincidunt sollicitudin.

Praesent sit amet euismod eros, id ultricies libero.

Donec a nibh quis tortor finibus pellentesque.

Aliquam gravida est in erat dignissim rutrum. Sed vulputate vel nulla nos posuere. Sed id velit id arcu finibus mattis ut pharetra elti. Morbi commodo facilisis pellentesque.

THEMA 1

LEVEL 2

Subtitel

2

30

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 30

18/06/2021 11:06

b

2

Welk soort lettertype is dit?

Welk soort lettertype is dit?

tu k

1

Welk soort lettertype zou jij gebruiken bij een jonge en hippe doelgroep? Waarom?

ds

c

Staat de zin in een schreeflettertype of een schreeflooslettertype? Noteer.

Good to know

oo f

De kleurkeuze van een onderneming vind je vaak zowel in het logo als in het drukwerk en in de bedrijfskleding. Het versterkt niet alleen het merkverhaal maar ook de herkenbaarheid.

4

el dh

Lees het onderstaande artikel. Welke functie van de bedrijfskleding wordt er in de alinea besproken? Kies uit: aanspreekbaarheid voor klanten – herkenbaarheid voor (potentiële) klanten – veiligheid – verschillende kleuren voor verschillende functies

be

Bedrijfskleding

Zodra de huisstijlkleur is doorvertaald naar bedrijfskleding, komen daar meteen een aantal functies bij.

© Marcel Rommens / Shutterstock.com

THEMA 1

In MediaMarkt weet je precies wie je moet aanspreken, als je een vraag hebt. De rode overhemden vallen op in de witte, industriële omgeving. Je hoeft dus niet bang te zijn om de verkeerde aan te spreken. Die zekerheid geeft klanten extra vertrouwen. Een opvallende kleur bedrijfskleding kan daartoe bijdragen.

LEVEL 2

vo or

Een bezorger van CoolBlue is altijd in het blauw gekleed en de reisleiders van Sunweb dragen altijd iets roods.

Herkenbaarheid geeft klanten een veilig gevoel, ze weten dat ze praten met een betrouwbaar persoon van een organisatie. Ook valt de kleur beter op bij potentiële klanten waardoor ze meer associaties krijgen bij het bedrijf.

31

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 31

18/06/2021 11:06

tu k

Als je in de McDonald’s een verkeerde hamburger hebt gekregen, moet je dat aan de werknemer in het donkerblauwe overhemd melden. Dat is de manager.

Binnen grote bedrijven kan het fijn zijn om onderscheid in functies kenbaar te maken aan klanten. Ook kan het verschil in autoriteit met gekleurde bedrijfskleding intern worden aangetoond.

© Sorbis / Shutterstock.com

ds

In de bouw is het van groot belang dat medewerkers opvallen. In de koude maanden zijn ze goed zichtbaar met een reflecterende jas, maar in hoogzomer gaan die uit, een simpel T-shirt blijft over. Om medewerkers dan alsnog te laten opvallen, kun je hen bedrijfskleding aanbieden in een felle kleur zoals geel of oranje. Op de bouwplaats is het dan in één oogopslag duidelijk welke personen bevoegd zijn en wie niet.

el dh

TO THE POINT

oo f

Bron: digitransfer.info, 2019-01-24

Organisatiecultuur De organisatiecultuur heeft een invloed op de prestaties van de werknemers en kan daardoor ook de resultaten van de onderneming sterk beïnvloeden. Inzicht hebben in de bedrijfscultuur is dus van essentieel belang voor een onderneming. Wat zijn de waarden en normen van een onderneming?

be

De basisvraag van zowel de organisatiecultuur als de structuur gaat over hoe mensen met elkaar omgaan. Bij de structuur gaat het over de harde, formele kant. De organisatiecultuur daarentegen betreft de zachte of informele kant van de omgangsvormen.

Hoe gaan mensen met elkaar om?

Harde, formele kant

Invloed op

organisatie- en

CULTUUR

RAGSPATRONEN GED E IJFSKL DING, H DR UI BE SS , O NORMEN

KERNWAARDEN

THEMA 1

LEVEL 2

LO G

processtructuur

Zachte, informele kant

JL TI

vo or

STRUCTUUR

32

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 32

18/06/2021 11:06

Er zijn verschillende basismodellen om de bedrijfsculturen in te delen. Een van basismodellen maakt een onderscheid tussen de machtscultuur, de rollencultuur, de persoonscultuur en de taakcultuur.

tu k

Huisstijl Een huisstijl is de wijze waarop een bedrijf of organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert. Het is de visuele presentatie van de organisatie waar het logo, de kleurkeuze, lettertypes (typografie) en andere visuele elementen zoals de bedrijfskleding deel van uitmaken.

oo f

Pharmaceutica?

1

Bekijk de filmpjes over Janssen Pharmaceutica.

2

Stel de bedrijfscultuur van die onderneming voor aan de hand van een woordenwolk.

b

Bij het onlinelesmateriaal vind je een aantal websites waar je de nodige software vindt om deze Action uit te voeren.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

el dh

a

ds

Action 1— Wat is de bedrijfscultuur bij Janssen

be

Action 2— Welke organisatiecultuur past het best bij jou?

vo or

Gaat je voorkeur uit naar een kleine onderneming of een groot gerenommeerd bedrijf? Ga via het onlinelesmateriaal naar de onlinebedrijfskeuzetest en ontdek welke soort organisatie het best bij je past. a

Bereid de test voor. Geef bij elke uitspraak aan in hoeverre die op jou van toepassing is door een cijfer van 1 tot en met 4 aan te duiden. Als een uitspraak volledig op jou van toepassing is, dan kies je 4. Is een uitspraak totaal niet op jou van toepassing, dan kies je 1. Tussenliggende mogelijkheden worden aangegeven door 2 en 3.

Beantwoord alle vragen zo eerlijk mogelijk! Als een bepaald begrip niet duidelijk is, zoek je dat eerst in een woordenboek of online op.

THEMA 1

LEVEL 2

Tip:

33

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 33

18/06/2021 11:06

5 6 7 8

Ik werk het liefst in een kleine organisatie.

Ik wil bij een organisatie werken met een grote naamsbekendheid.

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn voor mij niet heel erg belangrijk.

Ik wil iedereen binnen een organisatie kennen.

Ik heb geen moeite met procedures en bureaucratie.

Ik hecht veel waarde aan goede arbeidsvoorwaarden.

Ik zou het heel vervelend vinden als er collega’s zijn die ik niet ken.

Ik vind loopbaanbegeleiding erg belangrijk.

2

3

4

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

1

2

3

4

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

2

3

4

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

1

2

3

4

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○

1

oo f

13 Ik wil een bijdrage leveren aan de maatschappij.

14 Ik wil snel carrière kunnen maken.

15 Ik vind prestatiebeloning eenzijdig.

16 Ik wil beoordeeld worden op basis van mijn resultaten.

Bron: 123test.nl

Vul de test in op de website. Druk op de knop ‘Uitslag’. Lees het verslag dat je als indicatie kunt beschouwen. Herken je jezelf in dat resultaat?

el dh

b

○ ○ ○ ○

ds

9 Werken bij de overheid is iets waarop je trots moet zijn.

10 Ik wil later veel kunnen verdienen.

11 Ik werk graag voor het algemeen belang.

12 De functie van beleidsmedewerker spreekt mij niet aan.

tu k

1 2 3 4

1

be

Action 3— Welk gevoel stralen logo’s uit?

Welk gevoel roepen de volgende logo’s bij jou op? Kies uit:

vo or

eerlijk – luxueus – levendig – intens – energiek – natuurlijk

LEVEL 2

THEMA 1

34

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 34

18/06/2021 11:06

Action 4— Welke bedrijfskleding past bij welk profiel van de onderneming?

Welke bedrijfskleding past het beste bij elk van de doelgroepen? a b

ds

Noteer dat onder de afbeelding.

Geef ook aan waarom je die stijl kiest.

tu k

Een hotelketen heeft twee soorten hotels in de markt gezet. Enerzijds willen ze overnachtingen en infrastructuur aanbieden voor overlegmomenten voor zakenmensen. Anderzijds willen ze overnachtingen aanbieden voor hippe, jonge mensen die bijvoorbeeld een citytrip maken.

2

el dh

oo f

1

MORE

MORE

Good to know

THEMA 1

In een missie staan de waarden en normen die een onderneming wil nastreven.

In een manifesto (een document) noteren werknemers hoe zij bijdragen om de ondernemingsmissie te behalen. Ze omschrijven in dat document wat ze dagelijks doen en ook hoe en waarom ze dat doen.

De slogan van A.S.Adventure.edu is ‘Adventure is everywhere’. Avontuur is géén bestemming of activiteit, maar een positieve manier om bewuster te leven. Je moet durven afwijken van het schijnbaar veilige pad en doorlopend nieuwe dingen ontdekken. A.S.Adventure.edu geeft wel mee dat alhoewel klanten én medewerkers hun missie delen elk individu dat toch op een eigen manier beleeft.

LEVEL 2

vo or

MORE

be

Action 5— Deel jij de missie van A.S.Adventure.edu?

35

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 35

18/06/2021 11:06

Maak je eigen A.S.Adventure.edu manifesto. a b c

tu k

Surf via het onlinelesmateriaal naar de aangegeven website.

Klik op ‘Adventure’ en maak jouw persoonlijke keuzes.

Klik op ‘Create a video’ en bekijk het resultaat.

el dh

oo f

ds

Want ‘Adventure is everywhere’.

En alhoewel klanten en medewerkers die levensvisie delen, beleeft elk individu dat toch op een eigen manier. Maak hieronder jouw persoonlijke keuzes en ervaar je eigen A.S.Adventure.edu manifesto!

BREAKING NEWS

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

2

Los de vragen op.

3

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

be

1

vo or

CHECKLIST

THEMA 1

LEVEL 2

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1

Ik kan het onderscheid tussen waarden en normen omschrijven.

2

Ik kan informatie opzoeken in verband met modellen van organisatiecultuur.

3

Ik kan de organisatiecultuur illustreren aan de hand van concrete voorbeelden.

4

Ik kan de huisstijl van een onderneming of organisatie omschrijven.

JA

KAN BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

36

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 36

18/06/2021 11:06

Beeldwoordenboek Level 2 VERKLARING

AFBEELDING

Dat is de wijze waarop een organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert. Het is de visuele presentatie van de organisatie aan de hand van het logo, de kleurstelling, lettertypes en andere visuele elementen.

normen

Dat zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen. bv. Het is belangrijk dat je iemand aankijkt wanneer je met hem praat.

organisatie­ cultuur

Dat is de verzameling van normen, waarden en gedragsuitingen die alle leden van een onderneming of organisatie delen.

De organisatiecultuur is vaak zichtbaar in verschillende aspecten van een organisatie zoals de huisstijl en bedrijfsstructuur.

typografie

De typografie is alles wat hoort bij de opmaak van teksten. bv. het lettertype, de regelafstand en witruimte

LEVEL 2

Dat is wat je als persoon of als groep belangrijk vindt. bv. eerlijkheid, beleefdheid…

THEMA 1

waarden

BEELDWOORDENBOEK

vo or

be

el dh

oo f

ds

huisstijl

tu k

BEGRIP

37

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 37

18/06/2021 11:06

STEP-UP Ga op zoek naar een werknemer van wie je een interview mag afnemen en wiens onderneming je mag beschrijven.

2

Neem het interview af. Stel de volgende vragen en noteer de antwoorden op een blad.

Welke afdelingen zijn er in de onderneming?

Wat zijn de kernwaarden van de onderneming?

Wat stelt het logo voor?

Roepen de gebruikte kleuren van de huisstijl een bepaalde emotie op? Welke emotie?

Zijn er afspraken in verband met de bedrijfskleding? Indien ja, welke?

ds

a b c d e

tu k

1

Vraag aan de werknemer of je ook foto’s mag nemen om de huisstijl te illustreren.

4

Stel een organogram van de onderneming op met alle afdelingen. Je mag zelf de tool kiezen waarmee je het organogram maakt.

5

Verwerk de kernwaarden van de onderneming in een woordenwolk. Ga naar het onlinelesmateriaal. Daar vind je een aantal tools waarmee je die kunt maken.

6

Omschrijf de huisstijl van de onderneming en gebruik voldoende afbeeldingen om de huisstijl te illustreren. Kies hoe je die huisstijl wilt voorstellen. Vink de gekozen optie aan.

el dh

oo f

3

woordenwolk infographic fotocollage storyboard

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 1

STEP­UP

vo or

7

be

andere:

38

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 38

18/06/2021 11:06

NOTITIE

tu k

ds

oo f

el dh

vo or

be

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 39

18/06/2021 11:06

NOTITIE

tu k

ds

oo f

el dh

vo or

be

LIFT3A_Thema 1 lwb.indb 40

18/06/2021 11:06