Inhoudsopgave praktisch vennootschapsrecht

5

Inhoudstafel

Inhoud Voorwoord 3 Inleiding: Bronnen en structuur van het Wetboek van Vennootschappen

15

1 De bronnen van het vennootschapsrecht 17 1.1 Wetgeving 17 1.2 Rechtspraak 17 1.3 Rechtsleer 17 1.4 Gewoonte 17 2 De structuur van het Wetboek van Vennootschappen 18 2.1 Boek I: inleidende bepalingen 19 2.2 Boek II: bepalingen gemeenschappelijk aan alle vennootschappen 19 2.3 Boek III: vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid 19 2.4 Boek IV: bepalingen gemeenschappelijk aan alle rechtspersonen 19 2.5 Boeken V tot en met IX: de vof, comm.v., bvba, cv, nv en comm.va.

19 2.6 Boek X: vennootschappen met sociaal oogmerk 20 2.7 Boek XI en XII: herstructurering en omzetting van vennootschappen 20 2.8 Boek XIII en XIV: de landbouwvennootschap en het economisch samenwerkingsverband 20 2.9 Boek XV en XVI 20 2.10 Boek XVII: de overgangsbepalingen 20 3 Oefeningen 21 Deel 1 Inleidende bepalingen 1 Het begrip vennootschap 1.1 Een contract – meerhoofdigheid 1.2 Inbreng 1.3 Doel – nauwkeurig omschreven activiteiten 1.4 Rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel: winstoogmerk 2 Waarom opteren voor een vennootschap?

3 De soorten vennootschappen 3.1 De drie pijlers van het vennootschapsrecht: vennootschappen zonder rechtspersoon lijkheid, met onvolkomen rechtspersoonlijkheid en met volkomen rechtspersoonlijkheid 3.1.1 Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid 3.1.2 Vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid 3.1.3 Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid 3.2 Burgerlijke vennootschappen, handelsvennootschappen en

burgerlijke vennootschappen met een handelsvorm 3.2.1 Burgerlijke vennootschappen 3.2.2 Handelsvennootschappen 3.2.3 Burgerlijke vennootschappen met een handelsvorm 3.2.4 Gevolg van het onderscheid 3.3 Personenvennootschappen versus kapitaalvennootschappen 3.3.1 Overdracht van vennootschapstitels 3.3.2 Toestemming met het vennootschapscontract 3.3.3 Overlijden, onbekwaamverklaring, onvermogen, faillissement van een vennoot 3.3.4 Concurrerende activiteiten van de vennoot 3.3.5 Aansprakelijkheid van de vennoten 4 Algemene strafbepaling 5 Oefeningen

23 25 25 25 26 26 26 27 27 28 28 28 29 29 29 29 30 30 31 31 32 32 32 32 32 33

6

Inhoudstafel

Deel 2 Bepalingen gemeenschappelijk aan alle vennootschappen

35

1 Algemene bepalingen 37 2 De verplichtingen van vennoten tegenover elkaar 37 2.1 Inbreng en aandeel 37 2.1.1 Inbreng 37 2.1.2 Aandeel 38 2.2 Schuldvordering 38 2.3 Het leeuwenbeding 39 3 De bestuursbevoegdheid en vertegenwoordigingsbevoegdheid 39 3.1 De bestuursbevoegdheid 40 3.1.1 Geen zaakvoerders aangeduid 40 3.1.2 De statutaire zaakvoerder 41 3.1.3 De niet-statutaire of gewone zaakvoerder 41 3.1.4 Meerdere zaakvoerders 42 3.2 Vertegenwoordigingsbevoegdheid 42 4 De croupierovereenkomst 42 5 De verschillende wijzen waarop de vennootschap eindigt 43 5.1 Het verstrijken van de tijd 43 5.2 Het tenietgaan van de zaak of voltrekken van de handeling 43 5.3 Het overlijden, de onbekwaamverklaring en het kennelijk onvermogen 44 5.4 De wil van één van de partijen 44 6 Oefeningen 44 Deel 3 Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid: maatschap, tijdelijke handelsvennootschap en stille handels­vennootschap

47

1 Definities 2 Gelijkenissen 2.1 Personenvennootschappen 2.2 Geen rechtspersoonlijkheid, zuiver contractueel 2.3 Geen afgescheiden vermogen 2.4 Geen vormvereisten 3 Verschilpunten 3.1 Het doel en de bewijsregels 3.1.1 Het doel 3.1.2 De bewijsregels 3.2 Geen duurzaam karakter en niet openbaar 4 De bestuursbevoegdheid en de vertegenwoordigingsbevoegdheid 4.1 De bestuursbevoegdheid 4.2 De vertegenwoordigingsbevoegdheid 5 Aansprakelijkheid 5.1 De aansprakelijkheid van de vennoten ten aanzien van derden 5.2 De aansprakelijkheid van de zaakvoerder ten aanzien van de vennoten 6 De overdracht van de aandelen 6.1 Aandelen 6.2 De overdracht van de aandelen 7 Het einde van de vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid 8 Oefeningen

49 50 50 50 50 51 51 51 51 51 51 52 52 52 52 52 53 53 53 53 53 54

7

Inhoudstafel

DEEL 4 Bepalingen gemeenschappelijk aan de rechtspersonen geregeld in dit wetboek 1 Internationaal privaatrechtelijke bepalingen 1.1 Zaakvoerders e.a. met woonplaats in het buitenland 1.2 Bijkantoor van een buitenlandse vennootschap 2 Verbintenissen in naam van een vennootschap in oprichting 3 Organen 3.1 Vertegenwoordiging van vennootschappen 3.2 Regels van beraadslaging en sanctie 4 De naam van een vennootschap 5 Oprichting en openbaarmakingsformaliteiten 5.1 Vorm van de oprichtingsakte 5.2 Openbaarmakingsformaliteiten 5.2.1 Belgische vennootschappen 5.2.2 Buitenlandse vennootschappen 5.3 Strafbepalingen 6 De jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening 6.1 De jaarrekening 6.2 Het jaarverslag 6.3 Openbaarmakingsverplichtingen voor Belgische vennootschappen 6.4 Geconsolideerde jaarrekening, jaarverslag en openbaarmakingsverplichtingen 6.4.1 Toepassingsgebied 6.4.2 De consolidatieverplichting 6.4.3 Jaarverslag over de geconsolideerde jaarrekening 6.4.4 Openbaarmakingsverplichtingen van de geconsolideerde jaarrekening en

het jaarverslag 6.4.5 Strafbepalingen 7 De controle van de jaarrekening en van de geconsolideerde jaarrekening 7.1 Algemene bepalingen inzake controle 7.1.1 Benoeming 7.1.2 Bezoldiging 7.1.3 Ontslag 7.1.4 Bevoegdheden 7.1.5 Aansprakelijkheid 7.2 Controle op de jaarrekening 7.3 Controle op de geconsolideerde jaarrekening 7.4 Controle in vennootschappen waar een ondernemingsraad werd opgericht 7.5 Individuele onderzoeks- en controlebevoegdheid van vennoten 7.6 Strafbepalingen 8 Procedure en gevolgen van de nietigheid van vennootschappen en van besluiten van de algemene vergadering 8.1 Procedure en gevolgen van de nietigheid van vennootschappen

en van overeengekomen wijzigingen in vennootschapsakten 8.2 Procedure en gevolgen van de nietigheid van besluiten van de algemene vergadering 9 Rechtsvorderingen en verjaring 10 Oefeningen

55 57 57 57 57 58 58 59 60 61 61 61 61 63 63 63 64 64 64 65 65 66 66 66 66 66 66 66 67 67 67 68 69 70 70 70 71

71 71 71 72 72

8

Inhoudstafel

Deel 5 Vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid

75

1 Definities 2 Gelijkenissen 2.1 Personenvennootschappen 2.2 Onvolkomen rechtspersonen – gemengd contractueel 2.3 Afgescheiden vermogen 2.4 Vormvereisten 3 Verschilpunten tussen de vof en de comm.v.

4 Bestuur en vertegenwoordiging 4.1 Bestuursbevoegdheid 4.2 Vertegenwoordigingsbevoegdheid 5 Aansprakelijkheid 5.1 Aansprakelijkheid van vennoten ten aanzien van derden 5.2 Aansprakelijkheid van de zaakvoerder ten aanzien van de vennoten 6 Overdracht van aandelen 7 Einde van de vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid 8 Oefeningen

77 77 77 78 78 78 79 79 79 79 80 80 80 81 81 81

Deel 6 Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid

83

Hoofdstuk 1 De naamloze vennootschap

85

1 Begrip en kenmerken 2 De oprichting 2.1 Grondvoorwaarden 2.1.1 Aantal oprichters 2.1.2 Maatschappelijk kapitaal 2.1.3 Inbrengmodaliteiten 2.1.4 Financieel plan 2.2 Vormvoorwaarden 2.2.1 Authentieke akte 2.2.2 Openbaarmaking 2.2.3 Twee wijzen van oprichting 3 De aandelen en effecten uitgegeven door de nv 3.1 Aandelen 3.1.1 Aandelen op naam 3.1.2 Gedematerialiseerde effecten 3.1.3 Preferente aandelen 3.1.4 Aandelen zonder stemrecht 3.2 Overdracht van aandelen 3.2.1 Principe van vrije overdraagbaarheid van aandelen 3.2.2 Gedwongen verkoop van aandelen 3.3 Winstbewijzen 3.3.1 Rechten verbonden aan winstbewijzen 3.3.2 Overdracht van winstbewijzen 3.4 Obligaties 3.4.1 Soorten obligaties 3.4.2 Overdracht van obligaties 3.5 Warrants

85 86 86 86 87 88 90 91 91 92 93 93 94 95 95 95 96 96 96 97 97 98 98 99 99 100 100

9

Inhoudstafel

4 De organen van de nv 4.1 De raad van bestuur 4.1.1 Samenstelling – de bestuurders 4.1.2 De werkwijze van de raad van bestuur 4.1.3 De bevoegdheden van de raad van bestuur 4.1.4 De vertegenwoordiging van de vennootschap 4.2 Het directiecomité 4.3 Dagelijks bestuur 4.4 Auditcomité 4.5 De algemene vergadering van aandeelhouders 4.5.1 Bijeenroeping en verloop 4.5.2 Gewone algemene vergadering 4.5.3 Bijzondere algemene vergadering 4.5.4 Buitengewone algemene vergadering 4.6 Algemene vergadering van obligatiehouders 4.7 Commissariaat 4.7.1 Taak en bezoldiging 4.7.2 Benoeming 5 De aansprakelijkheid van bestuurders 5.1 Contractuele aansprakelijkheid 5.2 Buitencontractuele aansprakelijkheid 5.3 Strafrechtelijke aansprakelijkheid 5.4 Specifieke aansprakelijkheidsregels: gekwalificeerde bestuursfouten 5.5 Kwijting 5.6 Verjaring van de aansprakelijkheidsvorderingen 6 De wijziging van het maatschappelijk kapitaal 6.1 Kapitaalverhoging 6.1.1 Kapitaalverhoging door nieuwe inbreng 6.1.2 Kapitaalverhoging door de incorporatie van reserves 6.1.3 Kapitaalverhoging binnen het toegestane kapitaal 6.2 Kapitaalvermindering 6.2.1 Kapitaalvermindering door terugbetaling aan de aandeelhouders 6.2.2 Kapitaalvermindering tot aanzuivering van verliezen 6.3 Aflossing van het kapitaal 6.4 Winstverdeling 6.5 Verkrijging van eigen effecten 6.6 Financiering door de vennootschap van de verkrijging van haar

effecten door een derde 6.7 Verlies van maatschappelijk kapitaal: alarmbelprocedure 7 Geschillen tussen vennoten 7.1 Uitsluiting 7.2 Uittreding 8 Duur, ontbinding en nietigheid van de vennootschap 8.1 Duur 8.2 Ontbinding 8.3 Nietigheid 9 Oefeningen

100 100 100 103 104 106 106 107 107 108 108 111 112 113 114 115 116 116 117 117 118 118 119 120 120 120 120 121 123 123 123 124 124 125 125 126 128 129 130 130 131 131 131 131 132 132

10

Inhoudstafel

Hoofdstuk 2 De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 1 Begrip en kenmerken 2 De oprichting 2.1 Grondvoorwaarden 2.1.1 Aantal oprichters 2.1.2 Maatschappelijk kapitaal 2.1.3 Inbrengmodaliteiten 2.1.4 Financieel plan 2.2 Vormvoorwaarden 2.2.1 Authentieke akte 2.2.2 Openbaarmaking 2.2.3 Eén wijze van oprichting 3 De aandelen en effecten uitgegeven door de bvba 3.1 Aandelen 3.1.1 Aandelen op naam 3.1.2 Aandelen zonder stemrecht 3.2 Overdracht van aandelen 3.2.1 Principe van niet-vrije overdraagbaarheid van aandelen 3.2.2 Overdracht van aandelen in een eenpersoons-bvba 3.3 Obligaties 3.3.1 Soorten 3.3.2 Overdracht van obligaties 4 De organen van de bvba 4.1 Zaakvoerders 4.1.1 Samenstelling 4.1.2 Werkwijze van de zaakvoerders: geen collegiaal orgaan 4.1.3 Bevoegdheden van de zaakvoerders 4.1.4 Vertegenwoordiging van de vennootschap 4.2 De algemene vergadering van vennoten 4.3 De algemene vergadering van obligatiehouders 4.4 Commissarissen 5 De aansprakelijkheid 6 De wijziging van het maatschappelijk kapitaal 6.1 Kapitaalverhoging 6.2 Kapitaalvermindering 6.3 Aflossing van het kapitaal 6.4 Winstverdeling 6.5 Verkrijging van eigen effecten 6.6 Inpandneming – financiering van de verkrijging van aandelen

door een derde – verlies van maatschappelijk kapitaal 7 Geschillen tussen vennoten 8 Duur, ontbinding en nietigheid van de vennootschap 8.1 Duur 8.2 Ontbinding 8.3 Nietigheid 9 De starters-bvba 10 Oefeningen

135 135 136 136 136 137 138 138 138 138 139 139 139 139 139 140 141 141 143 144 144 144 144 144 144 145 146 146 147 147 147 148 148 148 149 149 149 149 150 150 150 151 151 151 151 153

11

Inhoudstafel

Hoofdstuk 3 De coĂśperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

155

1 Begrip en kenmerken 155 2 De oprichting 156 2.1 Grondvoorwaarden 156 2.1.1 Aantal oprichters 156 2.1.2 Het maatschappelijk kapitaal: het vaste en veranderlijke gedeelte van het kapitaal 156 2.1.3 Inbrengmodaliteiten 157 2.1.4 Financieel plan 158 2.2 Vormvoorwaarden 158 2.2.1 Authentieke akte 158 2.2.2 Openbaarmaking 158 2.2.3 EĂŠn wijze van oprichting 158 3 De aandelen uitgegeven door de cvba 159 3.1 Aandelen op naam 159 3.2 Overdracht van aandelen 159 4 Wijzigingen in het vennotenbestand en in het kapitaal: toetreding en uittreding 159 4.1 Toetreding 159 4.2 Uittreding 160 5 De organen van de cvba 161 5.1 De bestuurder(s) 161 5.2 Algemene vergadering van vennoten 161 5.3 Controle 162 6 Kapitaal 162 6.1 Kapitaalverhoging van het vaste gedeelte van het kapitaal 162 6.2 Kapitaalvermindering van het vaste gedeelte van het kapitaal 163 6.3 Verlies van het maatschappelijk kapitaal: de alarmbelprocedure 163 7 De aansprakelijkheid 164 8 Geschillenregeling 165 9 Duur, ontbinding en nietigheid 165 10 Oefeningen 166 Deel 7 De commanditaire vennootschap op aandelen

167

1 Definitie 2 Kenmerken 2.1 Personenvennootschap 2.2 Onvolkomen rechtspersoon 3 Oprichting 4 Bestuur en vertegenwoordiging 5 Aansprakelijkheid 6 Einde van de vennootschap 7 Oefeningen

169 169 169 169 170 170 170 170 171

Deel 8 Vennootschappen met sociaal oogmerk

173

1 Definitie en doel 1.1 Definitie 1.2 Doel

175 175 175

12

Inhoudstafel

1.2.1 Geen of beperkt vermogensvoordeel 1.2.2 Sociaal oogmerk 1.2.3 Winstbestemming 1.2.4 Bijzonder verslag 1.2.5 Personeelsleden 1.2.6 Geen uitkering van de reserves 2 Oprichting 3 Bestuur en vertegenwoordiging 4 Ontbinding 5 Omzetting van een vzw in een vso 6 Oefeningen

176 176 176 176 176 177 177 177 178 178 178

Deel 9 Herstructurering van vennootschappen

179

1 Definities 1.1 Fusie door overneming en door oprichting van een nieuwe vennootschap 1.2 Splitsing door overneming, door oprichting van een nieuwe

vennootschap en gemengde splitsing 1.3 Inbreng van een algemeenheid 1.4 Inbreng van een bedrijfstak 2 De regeling inzake fusies en splitsingen 2.1 Rechtsgevolgen van fusie en splitsing 2.2 Tegenwerpelijkheid van de fusie of splitsing 2.3 Zekerheidsstelling t.v.v. de schuldeisers 2.4 Aansprakelijkheid 2.5 Nietigheid van de fusie of splitsing 3 Procedure 3.1 Fusievoorstel 3.2 Schriftelijk verslag van het bestuursorgaan 3.3 Schriftelijk verslag van de commissaris/bedrijfsrevisor/externe accountant 3.4 Wijzigingen meedelen in actief en passief 3.5 Agenda van de buitengewone algemene vergadering en stukken 3.6 Beraadslaging van de buitengewone algemene vergadering 3.7 Authentieke notulen – publicatie 3.8 Aandelenruil 3.9 Opstellen en goedkeuren van de jaarrekening van de ontbonden vennootschappen 4 Oefeningen

181 181 182 184 185 185 185 185 186 186 186 186 186 187 187 187 188 188 189 189 189 189

DEEL 10 (Europees) Economisch Samenwerkingsverband

191

1 Wetgeving 2 Definitie en doel van het esv 2.1 Definitie 2.2 Doel 3 Oprichting 4 Aard en karakter 5 Bestuur en vertegenwoordiging 5.1 De zaakvoerder(s) 5.2 De vergadering van de leden 6 Ontbinding 7 Oefeningen

193 193 193 194 194 194 195 195 195 196 196

13

Inhoudstafel

Deel 11 De Europese vennootschap

197

1 Wetgeving 2 Doel 3 Oprichting 4 Maatschappelijk kapitaal 5 Hoofdbestuur 6 Rol van de werknemers 7 Oefeningen

199 199 199 200 200 200 200

Deel 12 De Europese Coรถperatieve Vennootschap

201

1 Wetgeving 2 Doel 3 Oprichting 4 Maatschappelijk kapitaal 5 Statutaire zetel en hoofdbestuur 6 Organen en bestuur 6.1 Monistisch stelsel 6.2 Dualistisch stelsel 6.2.1 Directieraad 6.2.2 Raad van toezicht 6.2.3 Aansprakelijkheid 6.2.4 Algemene vergadering 7 Rol van de werknemers 8 Ontbinding, vereffening, insolventie en staking van betaling

203 203 204 204 204 204 205 205 205 205 206 206 206 207

DEEL 13 Overgang van effecten

209

1 De maatschap, tijdelijke handelsvennootschap en stille handelsvennootschap 2 De vof en de commanditaire vennootschap 3 De nv, cv en bvba 3.1 De nv 3.1.1 Uitgangspunt 3.1.2 Wettelijke overdraagbaarheidsbeperkingen 3.1.3 Conventionele overdraagbaarheidsbeperkingen 3.2 De cv 3.3 De bvba 3.3.1 Algemeen 3.3.2 Overdracht van aandelen onder levenden 3.3.3 Overgang van aandelen ten gevolge van overlijden 3.3.4 Overdracht van obligaties 4 De geschillenregeling in de nv en de bvba 4.1 De uitsluiting 4.1.1 Wie kan de uitsluiting vragen?

4.1.2 Procedure 4.2 De uittreding 4.2.1 Wie kan de uittreding vragen?

4.2.2 Procedure 4.3 Bekendmaking van de uittreding en de uitsluiting 5 Oefeningen

211 211 212 212 212 212 212 215 216 216 216 217 217 217 218 218 218 219 219 219 220 220

14

Inhoudstafel

Deel 14 De onderneming in moeilijkheden: de Wet betreffende de Continuïteit van de Ondernemingen

221

1 Inleiding 2 Voor wie?

3 Het minnelijk akkoord 4 Ondernemingsbemiddelaar – gerechtsmandataris 4.1 Ondernemingsbemiddelaar 4.2 Gerechtsmandataris 5 Gerechtelijke reorganisatie 5.1 Doelstellingen 5.2 Voorwaarden 5.3 Hoe aanvragen 5.4 Gevolgen 5.5 Periode van opschorting 5.6 Minnelijk akkoord 5.7 Reorganisatieplan 5.8 Gerechtelijke reorganisatie

223 223 223 224 224 224 225 225 225 225 226 227 227 227 228

Deel 15 Het einde van de vennootschap

229

1 De reden tot beëindiging van de vennootschap 1.1 Vennootschappen zonder en met onvolkomen rechtspersoonlijkheid 1.2 Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid 2 Wijze van beëindiging van de vennootschap 2.1 Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid 2.2 Vennootschappen met onvolkomen en volkomen rechtspersoonlijkheid 2.2.1 De ontbinding van de vennootschap 2.2.2 De vereffening van de vennootschap 2.2.3 Het faillissement als een bijzondere vereffeningsprocedure 3 Oefeningen

231 231 232 232 232 232 233 235 246 248

Deel 16 De vereniging zonder winstoogmerk

249

1 Wetgeving 2 Vergelijking met de handelsvennootschap 3 Oprichting 4 De organen van een vzw 4.1 De algemene vergadering 4.2 De raad van bestuur 5 De boekhouding 6 Ontbinding van de vzw 7 Oefeningen

251 251 252 253 253 253 254 254 254

Bijlagen

255

Bijlage 1 Vergelijkende tabel Bijlage 2 Verklarende begrippenlijst Bijlage 3 Definities uit het Wetboek van Vennootschappen

256 258 263

Niet-limitatieve literatuurlijst

267