3.3.2
3.3.1.1
3.3.1.2
3.3.2.1
3.3.2.2
3.3.3.1
5.2
2.2.4.1
2.2.4.2
2.2.4.3
2.2.5.1
2.2.5.2 Koninklijk besluit (KB)
2.2.5.3 Ministerieel besluit (MB) of besluit van een staatssecretaris
2.2.5.4 Besluiten van de gewest- of gemeenschapsregering
2.2.5.5 Provinciaal besluit
2.2.5.6 Gemeentelijk besluit
2.2.5.7 Besluiten van functioneel gedecentraliseerde openbare diensten
2.2.6
7.2 Toepassingsgebied
7.2.1 Toepassing bij het vaststellen van individuele beslissingen
7.2.1.1 Individuele besluiten met gebonden bevoegdheid 85
7.2.1.2 Individuele besluiten met discretionaire bevoegdheid 86
7.2.2 Toepassing bij het vaststellen van reglementaire beslissingen 86
8 Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel
8.1 Algemeen
8.2 Begrippen en toepassingsgebied
8.2.1 Rechtszekerheidsbeginsel
8.2.1.1 Kenbare en duidelijke bestuursbeslissing
8.2.1.2 Voorzienbare bestuursbeslissing: geen retroactiviteit
8.2.1.3 Beperkte mogelijkheid van intrekking van de bestuursbeslissing
8.2.1.4 Beperkte mogelijkheid van opheffing van de bestuursbeslissing
8.2.1.5 Beperkte gevolgen van een arrest tot nietigverklaring van een bestuursbeslissing
2.1.3
2.2
2.2.2
2.3
3 Het
3.1
3.2
3.3 Regelgeving m.b.t. het administratief toezicht op de Vlaamse
3.4
3.4.1.1
3.4.1.2
4
4.1
4.2
4.3 Het statuut van de ambtenaar
4.3.1
4.3.3 Inhoud en wijziging
4.3.4
5.1
5.2
5.3
5.4
1.2 Het Decreet Lokaal Bestuur als algemene basistekst
1.3 Algemene
1.4 Bevoegdheden van de gemeente en het OCMW 132
1.5 Organen van de gemeente en het OCMW en hun werking
1.5.1 De gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn 133
1.5.1.1 Organisatie van de gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn
1.5.1.2 Werking van de gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn
133
134
1.5.1.3 Bevoegdheden van de gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn 136
1.5.2 Het college van burgemeester en schepenen en het vast bureau
1.5.2.1 Organisatie van het college van burgemeester en schepenen en het vast bureau
1.5.2.2 Werking van het college van burgemeester en schepenen en het vast bureau 138
1.5.2.3 Bevoegdheden van het college van burgemeester en schepenen en het vast bureau
1.5.3 De burgemeester
1.5.3.1 De benoeming van de burgemeester
1.5.3.2 De bevoegdheden van de burgemeester
1.5.4 Het bijzonder comité voor de sociale dienst
1.5.4.1 Organisatie van het bijzonder comité voor de sociale dienst
1.5.4.2 Werking van het bijzonder comité voor de sociale dienst
1.5.4.3 Bevoegdheden van het bijzonder comité voor de sociale dienst
1.5.4.4 Bevoegdheden van de voorzitter van het bijzonder comité voor
1.6
1.8 Planning en financieel
1.9 Meer democratie: inspraakmogelijkheden voor de burger
3.3.2
3.3.1.1 Organisatie van de provincieraad
3.3.1.2 Werking van de provincieraad
3.3.1.3 Bevoegdheden van de provincieraad
3.3.2.1
3.3.2.2
3.3.2.3
3.3.3 De provinciegouverneur
3.3.3.1 De benoeming van de provinciegouverneur
3.3.3.2 De bevoegdheden van de provinciegouverneur
3.4
3.7
3.8
3.9
Deel 3
1.4
1.3.2
1.5.4.1
3 Administratief contract
4.2
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.2.6
4.2.8
4.2.8.1
4.2.8.2
4.2.8.3
4.2.9
4.2.13
4.3.2
4.3.2.1
4.3.2.3
4.3.2.4
4.3.2.5
4.4.4 Mededingingsprocedure met onderhandeling (MPMO)
4.4.5
4.4.6 Innovatiepartnerschap (IPS)
(CGD)
4.4.7 Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking (VOPMVB)
4.4.8 Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking (OPZVB)
4.5 Procedureverloop
4.5.1 Voorbereiding
4.5.1.1 Voorafgaande marktconsultatie
4.5.1.2 Opdrachtdocumenten
4.5.1.3 Varianten en opties
4.5.1.4 Percelen
4.5.2 Bekendmaking en transparantie
4.5.2.1 Vooraankondigingen, aankondiging van een opdracht en aankondiging van een gegunde opdracht
4.5.2.2 Europese en/of Belgische bekendmaking
4.5.2.3 Elektronische communicatiemiddelen
4.5.3 Indiening en opening offertes
4.5.4 Selectie kandidaten/inschrijvers
4.5.4.1 Begrip en volgtijdelijkheid
4.5.4.2 Uitsluitingsgronden
4.5.4.3 Selectiecriteria
4.5.4.4 Beperking van het aantal kandidaten
4.5.4.5 Uniform Europees Aanbestedingsformulier en impliciete verklaring op erewoord
4.5.5 Gunning opdracht
4.5.5.1
4.5.5.2
4.5.6 Sluiting opdracht
4.5.6.1 Wanneer?
4.5.6.2 Hoe?
4.6 Opdrachten van beperkte waarde
4.7 Rechtsbescherming
4.7.2.1
4.7.2.2
4.7.2.3
4.7.2.4
1.1 Inleidende
3.1 Inleiding
3.1.1 Gewestplannen
3.1.2 Gemeentelijke plannen van aanleg
3.2 Ruimtelijke structuur- en beleidsplannen
3.2.1 Inleiding: de overgang van ruimtelijke structuurplannen naar beleidsplannen
3.2.2 Ruimtelijke structuurplannen
3.2.2.1 Inhoud van de ruimtelijke structuurplannen
3.2.2.2 Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, de provinciale en gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen
3.2.3 Ruimtelijke beleidsplannen
3.2.3.1 Algemene bepalingen
3.2.3.2 Inhoud van de ruimtelijke beleidsplannen
3.2.3.3 Het ruimtelijk beleidsplan Vlaanderen, de provinciale en gemeentelijke ruimtelijke beleidsplannen
3.3 Ruimtelijke uitvoeringsplannen
3.3.1 Algemene bepalingen
3.3.2 Inhoud van de ruimtelijke uitvoeringsplannen
3.3.3 De gewestelijke, provinciale en gemeentelijke uitvoeringsplannen
3.4 Onderlinge verhouding tussen de ruimtelijke structuur- of beleidsplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en de plannen van aanleg 290
3.5 Stedenbouwkundige verordeningen 291 4 De vergunningen
4.1 De stedenbouwkundige vergunning
4.1.1 Het principe: de vergunningsplicht
4.1.1.1 De eigenlijke bouwwerken, met uitzondering van onderhoudswerken
295
4.1.1.2 Ontbossen 296
4.1.1.3 Vellen van bomen
4.1.1.4 Aanmerkelijke reliëfwijziging 296
4.1.1.5 Gewoonlijk gebruiken, aanleggen of inrichten van grond 296
4.1.1.6 Geheel of gedeeltelijk wijzigen van hoofdfunctie 297
4.1.1.7 Wijzigen van aantal woongelegenheden 297
4.1.1.8 Recreatieve terreinen aanleggen of wijzigen 298
4.1.1.9 Publiciteitsinrichting plaatsen of aanbrengen
298
4.1.2 De uitzonderingen op de vergunningsplicht 298
4.1.2.1 Meldingsplichtige handelingen
4.1.2.2 Vrijgestelde handelingen 301
4.1.2.3 Onderhoudswerken 303
4.1.2.4 Overige van vergunning vrijgestelde werken 303
4.1.2.5 Het as-builtattest 303
4.1.2.6 Vermoeden van vergunning
4.2 De omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden
4.3 Criteria ter beoordeling van de bouwaanvraag
4.3.1
4.3.3 Andere beoordelingscriteria
4.3.4
4.4 Afwijkingen van stedenbouwkundige voorschriften
4.4.1.1 Algemene afwijkingsmogelijkheden
4.4.1.2 Specifieke afwijkingsmogelijkheden
4.4.2 Zonevreemde basisrechten
4.4.2.1 Algemene toepassingsvoorwaarden
4.4.2.2 Bijzondere voorwaarden voor
4.4.2.3 Bouwmogelijkheden
4.4.3 Zonevreemde functiewijzigingen
4.5 Voorwaarden en lasten – fasering
5.1.1.1
5.1.1.2
5.1.1.3 Planschade en planbaten
5.1.1.4 Billijke schadevergoeding
5.1.1.5 Aankoopplicht
5.2 Informatie
5.2.1 Plannen- en vergunningenregister
5.2.2 Stedenbouwkundig attest, stedenbouwkundig uittreksel en planologisch attest
5.2.2.1 Stedenbouwkundig attest
5.2.2.2 Stedenbouwkundig uittreksel
5.2.2.3 Planologisch attest
5.2.3 Informatieverplichtingen van de notaris en de particulier
6.1
6.2 De stedenbouwkundige misdrijven en
6.3 Vaststellen van bouwmisdrijven en -inbreuken
6.4 Maatregelen inzake handhaving
6.4.1 Raadgeving en aanmaning
6.4.2 Staking van de in overtreding verrichte werken of handelingen
6.4.3 Strafsancties
6.4.4 De alternatieve of exclusieve bestuurlijke geldboete
6.4.4.1
6.4.4.2
6.4.5 Herstelmaatregelen
6.4.6 Uitvoering van rechterlijke uitspraken
6.4.7 Bestuurlijke herstelmaatregelen
6.4.8
6.5
Handhavingsuitvoering
6.5.1
1.1 Inleidende
3.1
3.2
3.3
3.3.1
3.3.2
3.3.2.1
3.3.2.2
3.3.3
3.4
4.1 De omgevingsvergunning voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting of activiteit
4.1.1 Inleiding
4.1.2 Toepassingsgebied en algemeen kader
4.1.3 Duur van de omgevingsvergunning voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting of activiteit
4.2 De meldingsplicht
4.3 VLAREM II
4.3.1 Algemeen
4.3.2 Structuur en werking van VLAREM II
4.4 VLAREM III
4.4.1 Aanleiding
4.4.2
5.1 Onderscheid
5.2
5.3
5.4 Maatregelen inzake handhaving
5.4.1 Bestuurlijke
5.4.1.1
2.1
2.2
5.4.2
3.2.2
3.2.2.1
3.3
3.3.1
3.3.2
3.3.3
1.4.1
1.5 Rechtsbescherming tegen het bestuur
1.5.4
1.5.2.1 Procedurele algemene beginselen van behoorlijk bestuur (ABBB)
1.5.2.2 Advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State
1.5.2.3 Openbaar onderzoek
1.5.2.4 Maatregelen tegen de traagheid van het bestuur
1.5.2.5 Voorafgaande adviezen van adviesinstanties
1.5.2.6 Bijzonder administratief toezicht
1.5.2.7
3.2.2
1.5.3.2
4.2.2
4.2.2.1 Klachtenonderzoek
4.2.2.2 Onderzoek naar de werking van bepaalde federale administratieve diensten
4.2.2.3 Onderzoek van meldingen
4.2.2.4 Aanbevelingen en werkingsverslag
4.3 Vlaamse
4.3.1
4.3.2.1 Klachtenonderzoek en eventueel bemiddeling
4.3.2.2 Doorverwijzen
4.3.2.3 Onderzoek van meldingen
4.3.2.4 Klachten en meldingen over discriminatie op basis van geslacht, genderidentiteit en genderexpressie
4.3.2.5 Aanbevelingen en werkingsverslag
4.4
5.3
5.3.1 Uitspraak is administratieve beslissing en verbindt
5.3.2 Uitspraak mist gezag van gewijsde
5.3.2.1
5.3.2.2
5.3.2.4 Vergelijking van intrekking, opheffing en vernietiging
5.3.3 Uitspraak in functie van rechtmatigheid en opportuniteit
5.3.4 Minder procedurewaarborgen dan jurisdictioneel beroep
5.4 Indeling
5.4.1 Indeling naargelang het beroepsorgaan
5.4.1.1 Willig of oneigenlijk beroep
5.4.1.2 Hiërarchisch beroep
5.4.1.3 Beroep bij de toezichthoudende overheid
5.4.1.4 Beroep bij een andere administratieve overheid
5.4.1.5 Schematisch overzicht
5.4.2 Indeling naargelang niet of wel georganiseerd
5.4.2.1 Begrippen
5.4.2.2 Kenmerken
5.4.2.3 Schematisch overzicht
6 Jurisdictioneel beroep
6.1 Begrip
6.2 Criteria van onderscheid tussen jurisdictioneel en administratief beroep
6.2.1 Wil van de regelgever
6.2.2 Geheel van andere criteria
6.3 Kenmerken
6.3.1 Uitspraak is jurisdictionele beslissing en verbindt
6.3.2 Uitspraak heeft gezag van gewijsde
6.3.3 Uitspraak in functie van rechtmatigheid
6.3.4 Meer procedurewaarborgen dan administratief beroep
6.4 Twee categorieën rechtscolleges: jurisdictioneel dualisme
6.4.1 Voorafgaande begrippen
6.4.1.1 Objectief en subjectief recht
6.4.1.2 Burgerlijke en politieke rechten
6.4.1.3 Soorten geschillen en soorten beroepen
6.4.2 Bevoegdheidsverdeling
6.4.2.1 Geschillenbeslechting (contentieux)
6.4.2.2 De Raad van State en de administratieve rechtscolleges
6.4.2.3 Attributieconflicten
6.4.2.4 Schematisch overzicht van de bevoegdheidsverdeling
7 Maatregelen door de gewone rechter
7.1 Niet toepassen van onwettige bestuursbeslissing: exceptie van onwettigheid 485
7.1.1 Begrip
7.1.2 Toelichting
7.1.2.1 ‘Hoven en rechtbanken’ 486
7.1.2.2 ‘Algemene, provinciale en plaatselijke besluiten en verordeningen’ 486
7.1.2.3 ‘In zoverre zij met de wetten overeenstemmen’ 487
7.1.2.4 ‘Toepassen in zoverre …’ 487
7.2 Rechtstreekse vordering tegen onwettige bestuursbeslissing 488
7.3 Schadevergoeding op grond van foutaansprakelijkheid van het bestuur 489
7.3.1 Situering 489
7.3.2 Gemeenrechtelijke regeling 489
7.3.2.1 Inleiding 489
7.3.2.2 Toepassing op het bestuur 490
7.3.3 Bijzondere wetgeving 493
7.3.4 Aansprakelijkheid van en voor ambtenaren (in ruime zin) 493
7.3.4.1 Inleiding 493
7.3.4.2 Personeel en organen 494
7.3.4.3 Aansprakelijkheid van ambtenaren (ruim) 495
7.3.4.4 Aansprakelijkheid voor ambtenaren (ruim) 497
7.3.4.5 Schematisch overzicht 498
7.4 Compensatie op grond van foutloze aansprakelijkheid van het bestuur
7.4.2 Gemeenrechtelijke regeling
7.4.2.1 Inleiding
7.4.2.2 Rechtsgrond en principe
7.4.2.3 Regeling privaatrecht
7.4.2.4 Regeling openbare besturen
7.4.3 Bijzondere wetgeving
7.4.3.1 Achtergrond
7.4.3.2 Oplossing?
7.4.4 Besluit
8 Maatregelen door de administratieve rechter
8.1 Niet-toepassen van onwettige bestuursbeslissing
8.2 Subjectief contentieux
8.3 Objectief contentieux
8.3.1 Raad
8.3.2
9.1 Begrippen en preventieve rechtsbescherming
9.2 Curatieve rechtsbescherming: administratief beroep
9.3 Curatieve rechtsbescherming: jurisdictioneel beroep
Hoofdstuk 2 Rechtsbescherming door de Raad van State
2.1 Zetel
2.2 Assessoren of bijzitters
2.3 Auditoraat
2.4 Coördinatiebureau
2.5 Griffie 516
2.6 Administratieve diensten 517
2.7 Schema van de samenstelling van de Raad van State 517
3
3.1 Adviesbevoegdheid 517
3.2 Advies over ontwerpteksten van wetten en reglementaire besluiten 519
3.2.1 Gemotiveerd niet-bindend advies
3.2.2 Bekendgemaakt?
3.2.3 Voorwerp van advies
3.2.4 Verplichte adviesaanvraag
3.2.5 Facultatieve adviesaanvraag
3.2.6 Sanctie op het niet-nakomen van de adviesaanvraagplicht 521
3.2.6.1 Het betreft een wet of decreet 522
3.2.6.2 Het betreft een reglementair besluit 522
3.2.7 Behandeltermijn 522
3.2.8 Schema adviesaanvraagplicht afdeling wetgeving 523
4 Afdeling bestuursrechtspraak 524
4.1 Arrestbevoegdheid 524
4.2 Annulatierechter 526
4.2.1 Algemene begrippen 526
4.2.2 Ontvankelijkheidsvoorwaarden 527
4.2.2.1 De persoon van de verzoeker 527
4.2.2.2 De bestreden beslissing 531
4.2.2.3 De termijn waarbinnen het verzoek moet worden ingesteld 532
4.2.2.4 De vorm van het verzoek 533
4.2.3 Grondvoorwaarden 534
4.2.3.1 Externe onwettigheid 534
4.2.3.2 Interne onwettigheid 535
4.2.3.3 Schematisch overzicht van de grondvoorwaarden voor annulatie 537
4.2.4 Procedure 537
4.2.4.1 Procedurekenmerken 537
4.2.4.2 Procedureverloop (vereenvoudigd) 538
4.2.5 Rechtsgevolgen van het arrest 539
4.2.5.1 Vernietigingsarrest 539
4.2.5.2 Afwijzingsarrest 541
4.2.6 Uitvoering van het arrest 541
4.2.6.1 Verduidelijken van de gevolgen van de vernietiging (art. 35/1 RvS-Wet) 542
4.2.6.2 Injunctiebevoegdheid (art. 36, § 1, eerste en derde lid RvS-Wet) 542
4.2.6.3 Substitutiebevoegdheid (art. 36, § 1, tweede lid RvS-Wet) 542
4.2.6.4 Dwangsom (art. 36, § 2, 3 en 5 RvS-Wet) 542
4.2.7 Alternatieve geschillenbeslechting 543
4.2.7.1 Bestuurlijke lus (art. 38 RvS-Wet) 543
4.2.7.2 Bemiddeling (art. 19, derde lid RvS-Wet en art. 13, § 2 Ombudswet) 543
4.3 Kortgedingrechter 544
4.3.1 Algemene begrippen 544
4.3.1.1 Probleemstelling en regelgeving 544
4.3.1.2 Bevoegdheid van de Raad van State 545
4.3.1.3 Accessorium van het annulatieberoep 545
4.3.2 Bevoegdheid en procedure 546
4.3.2.1 Bevoegdheid 546
4.3.2.2 Procedure 547
4.3.3 Grondvoorwaarden 548
4.3.3.1 Spoedeisendheid of uiterst dringende noodzakelijkheid 548
4.3.3.2 Minstens één ernstig middel 549
4.4 Cassatierechter 549
4.4.1 Algemene begrippen 549
4.4.2 Ontvankelijkheidsvoorwaarden 551
4.4.2.1 De persoon van de verzoeker 551
4.4.2.2 De bestreden beslissing 552
4.4.2.3 De termijn waarbinnen het verzoek moet worden ingesteld 552
4.4.2.4 De vorm van het verzoek 552
4.4.3 Grondvoorwaarden 552
4.4.4 Procedure 553
4.4.4.1 Procedurekenmerken 553
4.4.4.2 Is het ingediende cassatieberoep ‘toelaatbaar’? 553
4.4.4.3 Procedureverloop (vereenvoudigd) 555
4.4.5 Rechtsgevolgen van het vernietigingsarrest 556
4.5 Hogere beroepsrechter 557
4.6 Herstelvergoeding 558
4.7 Schadevergoeding tot herstel 559
4.7.1 Situering 559
4.7.2 Art. 11bis RvS-Wet 560
4.8 Andere 561
4.8.1 Bevoegdheidsconflicten tussen administratieve rechtscolleges 562
4.8.2 Bevoegdheidsgeschillen tussen gedecentraliseerde besturen 562
5 Oefeningen 562
5.1 Samenstelling van de Raad van State & afdeling wetgeving 562
5.2 Afdeling bestuursrechtspraak 563
Basisliteratuur
Deeloverschrijdende oefening
Trefwoordenlijst