Boektoppers lesmap 2023 - OK - Op de vlucht

LESMAP

Op de vlucht

Auteur: Els Van Esbroeck

INTRO

Stel je voor toch ... er is oorlog. Eigenlijk is het bijna niet voor te stellen. En al zeker niet voor kinderen die niet in zo’n situatie hebben gezeten. Met poëtische zinnen en indrukwekkende beelden neemt Op de vlucht kleuters vanaf vijf jaar mee van het beangstigende uitzichtloze naar een hoopvolle toekomst. Op een manier die raakt, uitnodigt tot een gesprek en tot nadenken stemt. Want, stel je voor toch

ONTWIKKELINGSDOELEN

OD NED 1.5 De kleuters kunnen een beluisterd verhaal, bestemd voor hun leeftijdsgroep, begrijpen.

OD NED 2.7 De kleuters kunnen in een gesprek met een eenvoudige maar relevante vraag of met commentaar reageren.

OD NED 1.3 De kleuters kunnen een mondelinge, voor hen bestemde boodschap, ondersteund door beeld en/of geluid, begrijpen.

© 2017 Clavis Uitgeverij, Hasselt-Alkmaar-New York, Op de vlucht, tekst: Pimm van Hest, illustraties: Aron Dijkstra

Overzicht lesmap

p. 4

KRINGACTIVITEIT

LEES- EN INLEEFMOMENT

Samen met de kleuters bouw je het verhaal opnieuw op aan de hand van de prenten. Stel zo veel mogelijk open vragen en ga samen op zoek naar de antwoorden. Dat helpt de kleuters om hun woordenschat op een spontane manier verder op te bouwen.

LESIDEEËN EN MATERIALEN

THEMA: OORLOG EN VLUCHTEN

Deze lesmap bevat een aantal ideeën en materialen die je kunt gebruiken om het thema ‘oorlog en vluchten’ in je klas te behandelen. Werk dit boek alleen uit als je een vluchteling in je klas krijgt of als de kleuters zelf met vragen zitten. Het verhaal kan achtergrond bieden voor de kleuters.

Ga met zorg om met dit thema. Het is belangrijk dat je eerlijk en open bent, maar kleuters kunnen bang worden, dus neem zeker ook de tijd voor een gesprek waarin je luistert naar hun gevoelens. Beëindig een gesprek of activiteit altijd op een positieve manier zodat de kleuters gerustgesteld zijn.

Deze lesmap biedt:

- werkkaarten met pictogrammen die je kunt inzetten bij anderstalige nieuwkomers in je klas of bij taalarme kleuters.

- een aantal ideeën over de manieren waarop je dit thema met de kleuters kunt behandelen. Met die ideeën kun je ook aan de slag zonder het begeleidende verhaal Op de vlucht

- groepsvormende spelletjes die bijdragen tot een veilig en positief klasklimaat.

Maak zelf een keuze uit het aangeboden materiaal. Kies de ideeën, pictogrammen en spelletjes die je zelf hanteerbaar vindt of die het beste aansluiten bij jouw klas.

p.

Lees- en inleefmoment

Doel: Samen met de kleuters bouw je het verhaal opnieuw op aan de hand van de prenten. Stel zo veel mogelijk open vragen en ga samen op zoek naar de antwoorden. Dat helpt de kleuters om hun woordenschat op een spontane manier verder op te bouwen.

OD NED 1.5 De kleuters kunnen een beluisterd verhaal, bestemd voor hun leeftijdsgroep, begrijpen.

OD NED 1.2 De kleuters kunnen voor hen bestemde vragen in concrete situaties begrijpen.

OD NED 2.6 De kleuters kunnen antwoorden op gerichte vragen in verband met betekenis, inhoud, bedoeling, mening in concrete situaties.

BENODIGDHEDEN

- boek: Op de vlucht

VOOR HET LEZEN

Bekijk de cover van het boek aandachtig met de kleuters.

Wat een gekke letters. Herkent iemand een letter?

Verklank de letters en laat de kleuters de woorden vormen. Help hen door de klanken traag achter elkaar te zeggen. Als ze niet op het woord komen, doe je dat steeds sneller tot ze het woord kunnen samenkleven. Lees samen de titel.

De volgende vragen kunnen als leidraad dienen om een gesprek aan te knopen.

- Wat zie je?

- Waar zou het boek over gaan? - Hoe kijkt het meisje?

- Hoe zou ze zich voelen?

- Weet je wat een gedachte is?

- Wat denk je dat er door haar gedachten gaat?

- Waarom denk je dat?

- Wat heeft het meisje vast?

- Wat ligt er nog bij het meisje?

- Wat is dat rode ding?

- Waarom zou er een kooi getekend zijn?

- Wat zou dat betekenen?

- Wat zijn de grijze vlekken/gaten?

- Hoe zouden die daar komen?

- Weet jij wat vluchten is?

- Waarvoor zou het meisje vluchten?

- Zullen we het samen ontdekken?

TIJDENS HET LEZEN

Lees het boek een eerste keer.

PAGINA 1-2

- Wat zie je?

- Wat doet het meisje?

- Wat tekent ze?

- Ken jij de betekenis van een duif?

- Hoe denk je dat ze zich voelt? Waarom denk je dat?

- Weet jij wat oorlog is? (Duid hier dat twee landen ruzie maken. Probeer het woord ‘oorlog’ zo veel mogelijk te vermijden.)

- Het huis is stuk, de ramen zijn stuk, er zitten gaten in de gevel

PAGINA 3-4

- Waar is het meisje nu?

- Hoe voelt ze zich?

- Waarom denk je dat?

- Hoe zou jij je voelen?

- Alles is stuk. Er is brand. Alles is gebombardeerd.

- Weet jij wat ‘bombarderen’ betekent?

- Zou het meisje zich veilig voelen?

- Zie jij de duif? En de zwarte vogels?

PAGINA 5-6 - Alles is stuk.

- Het meisje heeft geen huis meer.

- Waar moet ze naartoe?

- Ze voelt zich nergens veilig.

- Zie je de grote zwarte vogel? - Hoe zou het meisje zich voelen?

PAGINA 7-8

- Het meisje is bang.

- Ze wil een leven zonder angst. Weet jij wat angst betekent?

- Ben jij soms angstig? Wanneer?

- Het meisje wil niet langer binnen zitten. Ze wil niet opgesloten zijn op een plek waar niet gelachen wordt.

PAGINA 9-10

- Waar is het meisje nu? - Wat zie je?

- Ziet jouw klas er ook zo uit?

- Aan de ene kant heb je het normale leven. En aan de andere kant is een klas vol gaten en zwarte vogels. Zie je dat?

Aan welke kant wil het meisje het liefst zijn, volgens jou?

- Aan welke kant zou jij het liefst zijn?

- Waar zou jij je veilig voelen?

PAGINA 11-12

- Waar is het meisje nu?

- Wat wenst ze?

- Waar zou ze het liefst zijn? Wat zou ze dan doen?

- Zie je de schaduwen? Van wat zijn het schaduwen?

PAGINA 13-14

- Is het meisje nog fijn aan het spelen?

- Wat is er gebeurd, volgens jou?

- Ze moeten vluchten. Wat betekent ‘vluchten’?

- Waar moeten ze naartoe?

- Kunnen ze afscheid nemen van hun vrienden?

- Het meisje is bang. Zou jij bang zijn?

- Hoe zou jij je voelen?

PAGINA 15-16

- Het meisje moet vluchten naar een plek ver weg. Ze kan niet langer in haar huis blijven.

- Ze moet alles achterlaten. Alleen de knuffel kan mee.

- Waar zit het meisje nu?

PAGINA 17-18

- Wat zie je?

- Zie je de duif?

- Waar is het meisje?

- Zie je de zwarte vogels?

- Hoe zou ze zich voelen? Ze is helemaal alleen.

- Ze drijft met haar boot door een poort.

- Waar komt ze terecht, volgens jou?

PAGINA 19-20

- Het meisje komt aan in een ander land.

- Ben jij al eens in een ander land geweest?

- Welk land?

- Kon je de mensen daar verstaan?

- Hoe voelde het om in een land te zijn waar je de mensen niet verstond?

- Was het eten daar hetzelfde als in je eigen land?

- Hoe vond je het om ander eten te proeven? Was het spannend en leuk om nieuwe smaken te ontdekken? Of heb je liever eten dat je kent?

- Hoe voelt het meisje zich, volgens jou?

- Hoe kijken de mensen die het meisje opvangen?

- Ze hebben spullen bij zich. Wat geven ze haar?

- Hoe kijken de mensen die de krant lezen? Willen zij helpen?

- Waarom (niet), volgens jou?

- Wat is het fijnste voor het meisje? De mensen die haar helpen en verwelkomen en die lief voor haar zijn of de mensen met de krant die boos kijken?

PAGINA 21-22

- Wat doet het meisje nu?

- Zitten er nog gaten van de kogels in de muur?

- Hoe komt dat?

- Heeft het meisje de knuffel nog dicht bij zich?

- De andere kinderen zorgen ervoor dat het meisje zich welkom voelt.

- Wat kunnen ze nog doen zodat het meisje zich welkom en thuis voelt?

- Hoe voelt het meisje zich nu, volgens jou?

- Zie je dat aan haar gezicht?

PAGINA 23-24

- Het meisje is in haar nieuwe huis, in een nieuw land. Moet ze nu nog bang zijn voor oorlog?

- Zie je de duif?

- De zon schijnt. Hoe zou ze zich voelen?

PAGINA 25-26

- Hoe zou jij kunnen helpen als er een kind in onze klas komt dat gevlucht is?

- Wat zou kunnen helpen om ervoor te zorgen dat dat kind zich thuis voelt?

NA HET LEZEN

Nadat je het boek gelezen hebt, kun je een gesprek aanknopen over ruzie (vermijd het woord ‘oorlog’), vluchten, vluchtelingen, geweld, angst Het boek blijft in de boekenhoek/kring beschikbaar voor de kleuters. Ze kunnen het doornemen wanneer ze willen.

Zet het boek zo aantrekkelijk mogelijk in je kring. Geef het een prominente plek zodat ze er snel naar kunnen grijpen.

LET OP! Voor kleuters tussen vier en zes jaar, de doelgroep van deze lesmap, is het moeilijk om te relativeren. Kleuters zullen het gegeven ‘ruzie’ en alles daarrond op zichzelf betrekken door hun egocentrische denken. Ze kunnen bang worden dat er ook in hun land oorlog zal uitbreken. Als het ergens anders kan, dan kan het ook bij hen. Ga dus met veel zorg om met dit onderwerp:

- Het is belangrijk dat je open en eerlijk tegen de kleuters bent, maar verlies je daarbij niet in details.

- Gebruik de term ‘oorlog’ niet: twee landen hebben ruzie

- Neem tijd om een gesprek te voeren. Zorg ervoor dat je dat gesprek altijd positief afsluit zodat je kleuter(s) gerustgesteld zijn.

Werk dit boek alleen uit als je een vluchteling in je klas krijgt of als de kleuters zelf met vragen zitten. Het verhaal kan achtergrond bieden voor de kleuters.

LESIDEEËN EN MATERIALEN

Thema: oorlog en vluchten

Deze lesmap bevat een aantal ideeën en materialen die je kunt gebruiken om het thema ‘oorlog en vluchten’ in je klas te behandelen.

De lesmap biedt:

- werkkaarten met pictogrammen die je kunt inzetten bij anderstalige nieuwkomers in je klas of bij taalarme kleuters.

- een aantal ideeën over de manieren waarop je dit thema met de kleuters kunt behandelen. Met die ideeën kun je ook aan de slag zonder het begeleidende verhaal Op de vlucht.

- groepsvormende spelletjes die bijdragen tot een veilig en positief klasklimaat.

Ontvang je anderstalige kleuters in de klas? Het is belangrijk dat die kleuters zich veilig en thuis voelen. Op die manier kun je een vertrouwensrelatie opbouwen Zorg dat je stilstaat bij hun gevoelens

Omdat dat niet altijd eenvoudig is, bijvoorbeeld door de taalbarrière, voorzien we in deze bundel zo veel mogelijk materiaal dat bruikbaar is in je klaswerking. Maak een keuze uit het aangeboden materiaal en kies de pictogrammen die je zelf hanteerbaar vindt of die het beste aansluiten bij jouw klas.

Doel: We focussen naast de taaldoelen in eerste instantie op de doelen waarbij anderstalige nieuwkomers zich zo vlot mogelijk integreren en zich thuis voelen in de klas. Dat biedt voor de andere kleuters ook een enorme waaier aan leerkansen:

- op een respectvolle manier omgaan met kleuters uit andere culturen;

- nieuwkomers warm onthalen en helpen zich thuis te voelen zodat ze zich snel welkom voelen in hun nieuwe omgeving;

- zonder vooroordelen en met een open houding kijken naar mensen uit andere culturen en landen.

Het is een unieke kans om samen met de kleuters op pad te gaan.

OD NED 1.4 De kleuters kunnen door de kleuteronderwijzer gegeven opdrachten, met betrekking tot activiteiten in de klas of op school, begrijpen.

OD NED 4.2 De kleuters kunnen met hulp van volwassenen, eigen boodschappen door middel van symbolen vastleggen en kenbaar maken.

OD WO 4.4 De kleuters herkennen vormen van afwijzend of waarderend reageren op het anderszijn van mensen.

OD WO 4.5 De kleuters beseffen dat sommige mensen een andere levenswijze hebben dan zijzelf, als ze geconfronteerd worden met beelden, informatie of mensen uit een andere cultuur.

OD WO 3.4 De kleuters kunnen in concrete situaties verschillende manieren van omgaan met elkaar herkennen en erover praten.

OD WO 3.5 De kleuters kunnen bij anderen gevoelens van bang, blij, boos en verdrietig zijn herkennen en kunnen meeleven in dit gevoel.

OD WO 3.6 De kleuters weten dat mensen eenzelfde situatie op een verschillende wijze kunnen ervaren en er verschillend kunnen op reageren.

OD WO 3.7 De kleuters kunnen een gevoeligheid tonen voor de behoeften van anderen.

Bij werkkaart 1:

OD NED 2.12 De kleuters zijn bereid om eigen gevoelens en verlangens op een persoonlijke manier uit te drukken.

OD WO 3.8 De kleuters kunnen voor zichzelf opkomen door signalen te geven die voor anderen begrijpelijk en aanvaardbaar zijn.

OD WO 3.1 De kleuters kunnen bij zichzelf onderkennen wanneer zij bang, blij, boos of verdrietig zijn en kunnen dit op een eenvoudige wijze uitdrukken.

Gebruik van pictogrammen:

OD WO 6.5 De kleuters kennen de betekenis van volgende pictogrammen: - de pijl; - de uitgang; - het toilet.

OD WO 6.6 De kleuters kunnen voorstellingen van vertrouwde plaatsen en voorwerpen herkennen.

OD NED 3.2 De kleuters kunnen door symbolen voorgestelde boodschappen in verband met concrete activiteiten begrijpen.

OD NED 1.3 De kleuters kunnen een mondelinge, voor hen bestemde boodschap, ondersteund door beeld en/of geluid, begrijpen.

Anderstalige nieuwkomers:

OD NED 2.13 De kleuters beleven plezier in het gebruiken van taal het spelen met taal in concrete situaties.

OD NED 2.9 De kleuters kunnen de hulp of medewerking van anderen inroepen.

PICTOGRAMMEN

Als je werkt met pictogrammen, helpt dat de kleuters om hun gevoelens kenbaar te maken zonder er taal aan te moeten geven.

Hoe voel jij je vandaag?

De kleuters kunnen antwoorden op die complexe vraag door eenvoudigweg een gevoel aan te wijzen op een werkkaart

Kleuters die gevlucht zijn, hebben heel wat meegemaakt. Ze kunnen om verschillende redenen gevlucht zijn (oorlog, geweld …), maar het is altijd onvrijwillig. Het was géén keuze. De hersenen van die kleuters staan vaak op overlevingsmodus, wat het moeilijk maakt om nieuwe informatie op te slaan.

Dat uit zich dan ook vaak in gedrag van rusteloosheid, agressiviteit, depressiviteit, concentratieproblemen

Bovendien is alles nieuw en onvoorspelbaar voor die kleuters: - taal

- gewoontes

cultuur

- andere kleuters - school -

Zorg daarom in je klas voor duidelijkheid, voorspelbaarheid, structuur en herhaling.

Maak daarvoor gebruik van pictogrammen. Die kunnen uiteenlopend zijn. Denk aan pictogrammen die - gevoelens duidelijk maken;

- handelingen tonen;

- hen wegwijs maken op school;

het verloop van de dag weergeven.

Als een kleuter bijvoorbeeld naar het toilet moet, kan hij het pictogram ‘toilet’ aanwijzen. Dat is een ideaal moment om naast het pictogram ook taal te plaatsen: Je wijst het toilet aan. (Ondertussen wijs je dat zelf ook aan.) Moet je naar het toilet?

We bieden in deze lesmap vijf werkkaarten met pictogrammen aan.

- werkkaart 1: gevoelens

- werkkaart 2: verloop van de dag

- werkkaart 3: behoeftes en activiteiten

werkkaart 4: klasafspraken

- werkkaart 5: specifieke woordenschat in de klas

De gevoelenspictogrammen op werkkaart 1 kun je dagelijks op een vast moment gebruiken. Vraag aan de kleuter om aan te duiden hoe hij zich voelt. Op die manier kun je dieper inspelen op de gevoelswereld of kun je je beter inleven in waarom gedrag zich (eerder die dag) stelde. Bovendien voelt de kleuter zich ook gehoord zonder dat hij zich daarvoor talig moet uitdrukken. De kleuter krijgt het gevoel dat er naar hem geluisterd wordt en dat zijn emoties en gevoelens een plaats krijgen. Dat is belangrijk. De kleuter ervaart dat hij welkom is, dat hij deel uitmaakt van de groep en dat er aandacht is voor zijn welbevinden.

Gebruik de vrolijke pictogrammen van werkkaart 2 om het verloop van de dag duidelijk en voorspelbaar te maken voor de kleuters. Of werk met een aantal pictogrammen van werkkaart 3 om het verloop van de dag te tonen.

Om de klasafspraken duidelijk te maken gebruik je werkkaart 4.

Met werkkaart 5 focus je op de woordenschat die doorheen de dag het meeste voorkomt in de klas.

Pictogrammen bieden structuur en een gevoel van veiligheid en ze verrijken bovendien de taal van de kleuters. We bieden heel veel pictogrammen aan, maar je hoeft die zeker niet allemaal in de klas te voorzien. Maak een keuze die zinvol is voor jouw groep. Laat het aantal pictogrammen geleidelijk aan groeien. Pictogrammen die je niet meer nodig hebt, haal je weg.

TIP: Lamineer de pictogrammen voor langdurig gebruik.

TIP: Maak een gat in de hoek van de pictogrammen en bevestig ze aan elkaar met de ring van een sleutelhanger. Zo blijven ze mooi bij elkaar.

TIP: Print de pictogrammen niet te groot. Het is handig als ze in je zak passen en je ze overal mee naartoe kunt nemen.

WIE BEN IK?

Het is belangrijk dat de nieuwkomer voldoende tijd krijgt om de andere klasgenoten te leren kennen. Dat kan door een paspoort te maken. De kleuters maken aan de hand van symbolen een boodschap die voor iedereen ‘leesbaar’ is.

Print werkkaart 6 per kleuter. Die kun je in de klas invullen of je kunt ze thuis laten invullen door de ouders. Daarmee maken de kleuters een paspoort over hun eigenschappen.

Als alle paspoorten terug in de klas zijn, verzamel je ze in een boek of maak je een tentoonstellingsmuur. Leg het paspoortboek in je boekenhoek zodat de kleuters erin kunnen kijken op momenten dat ze moeten wachten. De paspoorten zijn zo opgesteld dat de kleuters ze zelf kunnen ‘lezen’. Als de kleuters vragen hebben, kunnen ze de kleuter van wie het paspoort is, aanspreken en er samen over praten.

Maak tijd om de paspoorten samen met de kleuters te lezen. Het is fijn om gelijkenissen en verschillen op te merken. De nieuwe kleuter zal zich misschien herkennen in andere kleuters. Dat kan aanleiding geven om samen te zitten en te vergelijken en op die manier verbinding te voelen.

WIE BEN IK?

Ik heet

Mijn lievelingskleur is: Kleur ogen:

Mijn verjaardag is in de:

Ik ben jarig op

Ik word blij van: Dit ben ik:

Ik heb broers en zussen.

Ik ben jaar.

Ik eet graag: Mijn lievelingsdier is:

IDEEËN EN SPELLETJES

Het is geen gemakkelijke taak om kwetsbare kleuters hun draai te laten vinden in de klas. Het is dan ook van groot belang dat je als leerkracht/school voldoende achtergrondkennis hebt over de nieuwkomer in je klas.

Enkele ideeën:

- Ga indien mogelijk in gesprek met de ouders. Daarbij kun je gebruikmaken van een tolk of een vertaalapp om de communicatie te vergemakkelijken. Dat gesprek kan achtergrondinformatie bieden die belangrijk is voor de integratie van de kleuter.

- Spreek de naam van de kleuter correct uit. Dat is erg belangrijk voor de eigenwaarde van de kleuter.

- Gebruik de pictogrammen van werkkaart 1, 2, 3, 4 en 5.

- Duid een buddy of helper aan, iemand die mee verantwoordelijk is voor de kleuter.

- Geef de kleuter voldoende tijd om te wennen.

- Bied emotionele ondersteuning voor de gevoelens van rouw en verlies.

- Speel groepsvormende spelletjes met je klasgroep.

GROEPSVORMENDE SPELLETJES

Jonge kleuters zijn nog erg egocentrisch. Ze zien zichzelf als het middelpunt en hun eigen ik staat centraal. Toch zijn groepsvormende spelletjes bij kleuters belangrijk. Zo leren ze:

- samenwerken;

overleggen;

- elkaar kennen;

- onderlinge gelijkenissen en verschillen zien;

- samen plezier maken;

- respect hebben voor elkaar;

- functioneren als groep;

- omgaan met regels en afspraken; - iets tot een goed einde brengen;

…

Tijdens groepsvormende spelletjes vorm je een positief klasklimaat waardoor kleuters zich veilig voelen in de klasgroep en tot ontwikkeling kunnen komen. Het komt niet enkel de nieuwe kleuters maar de hele klasgroep ten goede.

Enkele voorbeelden van spelletjes zijn:

WIE IS HET?

- Eén kleuter wordt geblinddoekt.

- Een andere kleuter neemt plaats in het midden van de kring.

- De geblinddoekte kleuter gaat al voelend op zoek wie er voor hem zit.

- Als het niet lukt om de kleuter te herkennen door alleen te voelen, stelt de geblinddoekte kleuter een vraag die de ander alleen met ja of nee mag beantwoorden.

- Herkent hij de kleuter aan de stem? Wie is het?

YOGA PER DRIE

- Print werkkaart 7, lamineer ze en verknip ze tot 12 kaarten.

- De kleuters vormen trio’s.

- Eén kleuter kiest een yogapose en neemt die aan. De tweede kleuter is geblinddoekt of sluit zijn ogen en staat naast de kleuter die een yogapose aannam. De derde kleuter maakt de yogapose na door de armen, benen en andere lichaamsdelen van de tweede kleuter in de juiste vorm te zetten. De kleuter vertelt wat hij doet en welke vorm hij wil maken.

- Als de kleuter klaar is, kijken ze samen of het gelukt is.

BALLON IN DE LUCHT

- Deze oefening kun je in kleine groepen doen.

- Elke groep vormt een kring en krijgt een ballon.

- Gooi de ballon in de lucht. De kleuters zorgen er samen voor dat de ballon de grond niet raakt. Ze moeten afspreken wie telkens een klap geeft tegen de ballon zodat die niet op de grond valt.

BALLON OVERBRENGEN

De kleuters brengen samen een ballon naar de overkant zonder de handen te gebruiken. Hoe doe je dat? Wees creatief. Buiken tegen elkaar? Ruggen tegen elkaar? Of misschien de hoofden …?

HOEPEL DOORGEVEN

- De kleuters vormen een grote kring en geven elkaar een hand.

- Ze proberen een hoepel aan elkaar door te geven zonder hun handen te lossen.

IK HOU VAN …

- Teken iets waar je van houdt. Terwijl je tekent, zeg je wat je aan het tekenen bent. Bijvoorbeeld: Ik hou van paarden. Ik teken een paard. De kleuters zullen de taal aan het symbool koppelen.

- Bevraag: Wie houdt er ook van paarden? Sta recht. Ga zelf ook rechtstaan.

- Vraag een kleuter wat hij lekker vindt. Teken dat terwijl je zegt wat je tekent.

- Bevraag: Wie houdt er ook van wafels? Handen op je buik. Leg ook je handen op je buik.

- Ga zo verder.

‘WIE BEN IK?’ BESPREKEN

- Laat de kleuters hun paspoort bespreken. Ze zullen van elkaar nieuwtjes ontdekken zoals: lievelingskleur, aantal broers en zussen, verjaardag, favoriete eten

- Doordat je werkt met pictogrammen, kleuren en tekeningen, kunnen de kleuters die de taal niet machtig zijn ook mee ‘praten’ door bijvoorbeeld aan te wijzen en te tonen. Geef op dat ogenblik als leerkracht taal zodat dat moment van (h)erkenning ook een kans wordt om de kleuters nieuwe woorden aan te leren.

COÖPERATIEF BORDSPEL

Er zijn tal van bordspelen op de markt waarbij kleuters moeten samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan het spel Boomgaard van HABA, waarbij je er samen voor moet zorgen dat je wint van de raaf.