5
5.1
Stijl
195
Spreektaal en schrijftaal Stijl In geschreven en gesproken taal bedoelen we met stijl de wijze waarop je je schriftelijk en mondeling uit. Zo kan je schrijf- en spreektrant heel alledaags zijn of juist heel verheven of overdreven. Correct formuleren Met correct formuleren bedoelen we dat je kunt redigeren. Dat wil zeggen dat iets op de juiste wijze onder woorden kunt brengen, dat je teksten kunt ontwerpen, opstellen en kunt schrijven. Je maakt géén fouten in je woordkeuze en zinsbouw, zowel in de schrijftaal als in de spreektaal. Standaard Nederlands Dé norm voor correct formuleren, dus voor een goede stijl van spreken en schrijven, is het zogenoemde Standaardnederlands. Maar wat is goed en wat is fout? Talrijk zijn de boeken en websites met informatie hierover. Naast de traditionele opvattingen zijn er uiteraard de moderne, eigentijdse opvattingen over verzorgd mondeling en schriftelijk taalgebruik. Bedenk echter wel, dat de taalnorm altijd in beweging is. Taalconstructies die voor een aantal jaren terug als fout of ongrammaticaal werden beschouwd, lijken nu – zij het geleidelijk – geaccepteerd te worden. Varianten Het Standaardnederlands leren op we op school. Deze taal gebruiken we – als het goed is - in het gewone taalverkeer en altijd in de geschreven taal. Daarnaast bestaat er een aantal varianten: de stadstalen en de dialecten. Denk bij de stadstalen aan bijvoorbeeld het plat Utrechts. Dialecten zijn 'echte' talen. Ze worden gesproken binnen een eigen taalgebied. Bijvoorbeeld het Limburgs, het Twents en het Fries waarbij de laatste als een officiële taal geldt. Formeel en informeel Verder kennen we het verschil tussen formele en informele taal. Formeel taalgebruik passen we toe in officiële stukken en in gesprekken waarin we doelbewust een zekere afstand willen houden. Informele taal is echter de taal van alledag: het dagelijks taalgebruik. Dit onderscheid uit zich zowel in het woordgebruik als in de zinsbouw. Vergelijk bijvoorbeeld de volgende twee zinnen: – Formeel: – Informeel:
Onze doelstelling is meer arbeidsplaatsen te creëren. We willen er graag voor zorgen dat er banen bijkomen.
Spreektaal en schrijftaal Ten slotte is er het verschil tussen de spreektaal en de schrijftaal. De spreektaal bevat veel meer varianten op het correcte Nederlands dan de schrijftaal. Zo bestaat er feitelijk geen betekenisverschil tussen 'dat' en 'wat' in een constructie als 'het boek dat ik kocht' en 'het boek wat ik kocht'. Toch wordt de tweede constructie in geschreven taal als fout beschouwd. In de gesproken taal is het onderscheid tussen dat en wat nagenoeg verdwenen en lijkt het gebruik van wat geaccepteerd. Met de schrijftaal bedoelen we de wijze waarop je je schriftelijk uitdrukt. Zo kan je schrijftrant of je stijl van schrijven heel alledaags zijn of juist heel verheven of overdreven.