of mindere mate riskant: je weet nooit vooraf precies wat het resultaat zal zijn. Door de nieuwe kennis die door het doen van onderzoek ontstaat, wordt de wereld om je heen nooit meer zoals die tot dan toe was. De rode draad in dit boek is de leraar als onderzoeker in haar dagelijkse praktijk. Daarom is dit boek met name geschikt voor wie open staat voor vernieuwing in het onderwijs en niet alles bij het oude wil laten. Als je je eigen beelden en interpretaties van de kinderen in je team ter discussie durft te stellen, en geprikkeld wordt door het nog niet bekende, vind je in dit boek veel aanknopingspunten voor het realiseren van een uitdagende onderwijspraktijk. Centraal staat de vaardigheid van het observeren, als een breed inzetbare en praktijkgerichte onderzoekstechniek voor het onderwijs. Achtereenvolgens komen aan de orde: ❍ wat het doen van onderzoek kan inhouden (hoofdstuk 1); ❍ wat observeren is en welke vaardigheden het vraagt (hoofdstuk 2); ❍ welke rol de leraar heeft bij het leren door de leerlingen, en hoe onderzoek daarmee verbonden kan worden (hoofdstuk 3); ❍ hoe de groep als leeromgeving kan worden benut vanuit een onderzoekende houding (hoofdstuk 4); ❍ welke drie functies van onderwijs (kwalificatie, socialisatie en subjectwording) zijn te onderscheiden en wat in dat licht ‘goed onderwijs’ is (hoofdstuk 5); ❍ welke ontwikkelingsgebieden met name bijdragen aan kwalificatie en hoe kinderen zich op die gebieden ontwikkelen (hoofdstuk 6); ❍ welke ontwikkelingsgebieden met name bijdragen aan socialisatie en hoe kinderen zich op die gebieden ontwikkelen (hoofdstuk 7); ❍ welke ontwikkelingsgebieden met name bijdragen aan subjectwording (persoonsvorming) en hoe kinderen zich op die gebieden ontwikkelen (hoofdstuk 8). In dit boek gaan hebben we gekozen bij ‘de onderzoeker’, ‘de leerling’ en ‘het kind’ vanuit het mannelijke perspectief te gebruiken. Bij ‘de leraar’ gebruiken we het vrouwelijke perspectief. Bij de uitgave hoort een schat aan begeleidend materiaal zoals opdrachten, observatielijsten, checklists en instructieve filmpjes. Deze kun je vinden op de website: www.lerenkunjeobserveren.nl. Met dit boek beogen wij een inspirerende bijdrage leveren aan de professionaliteit van (aanstaande) leraren in het basisonderwijs. GertJan Boog Dolf Janson Dick Memelink Arnhem / Hengelo (Gld), mei 2012
6
13245_Book_PABO Leren kun je observeren.indb 6
02-05-12 09:35