1.1 Geestelijke gezondheidszorg: een fascinerend werkterrein
automutilant
Deel 1
1201707_binnenwerk.indd 11
De geestelijke gezondheidszorg biedt behandeling, begeleiding en zorg aan mensen met een geestelijk gezondheidsprobleem. Geestelijke gezondheidsproblemen hebben betrekking op de psychische gezondheid. Wij hanteren hier de brede term geestelijke gezondheid omdat het meer omvat dan psychiatrische problemen. Ook verslavingsproblemen, problemen door een verstandelijke beperking of problemen door dementie kun je opvatten als een geestelijk gezondheidsprobleem. De behandeling, begeleiding en zorg voor mensen met een geestelijk gezondheidsprobleem wordt gegeven in de psychiatrie, de verslavingszorg, de psychogeriatrie, de gerontopsychiatrie, de zorg voor mensen met een lichte verstandelijke beperking en de forensische psychiatrie. De GGZ-verpleegkundige is dan ook op al deze terreinen werkzaam (Beroepsdeelprofiel GGZ-verpleegkundige, NVPV, 2004). Voor veel mensen is de geestelijke gezondheidszorg een werkterrein waar ze weinig van weten en dat ze tegelijk fascinerend vinden. Daarnaast bestaan er veel vooroordelen en misvattingen over de geestelijke gezondheidszorg en roepen berichten in de media vaak veel emoties op. Dat meer dan 40% van alle Nederlanders te maken krijgt met een psychische aandoening weten veel mensen niet (http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geestelijkegezondheidszorg). Slechts een vijfde van deze mensen krijgt behandeling en begeleiding van de geestelijke gezondheidszorg. Over de oorzaken van geestelijke gezondheidsproblemen, zoals psychose of verslaving, bestaan veel misverstanden. Veel mensen denken dat de oorzaken altijd psychisch zijn: er moeten wel problemen zijn, of onverwerkte ervaringen, want als iemand zo ziek is, moet er wel iets verschrikkelijks zijn gebeurd. Of ze denken dat iemand expres vervelend is, expres veel alcohol drinkt en niet wil veranderen. Over de behandeling en begeleiding bestaan zo mogelijk nog meer misvattingen of bestaat er veel onwetendheid. Overigens zijn er ook onder cliënten en hulpverleners zelf veel vooroordelen en misverstanden over geestelijke gezondheidszorg, psychofarmaca en psychiatrie (Aadriaensen et al., 2011). Stigmatisering is een hardnekkig verschijnsel dat maatschappelijke acceptatie van cliënten met een geestelijk gezondheidsprobleem bemoeilijkt. Cliënten met een geestelijk gezondheidsprobleem vertonen niet altijd afwijkend gedrag. De vraag is natuurlijk wat je in dit verband dan wel normaal of afwijkend mag noemen. Als je aan een groep mensen vraagt te omschrijven wat zij onder afwijkend en niet-afwijkend gedrag verstaan, krijg je een heel scala aan antwoorden. Deze antwoorden komen voort uit opvoeding, cultuur, scholing en de mensen waar je mee omgaat. Normen en waarden stellen ook vaak de grenzen aan wat je afwijkend en niet-afwijkend vindt, evenals de tijd waarin je leeft. Iemand die twintig jaar geleden een gaatje in de huid boven de navel had gemaakt, liep een ernstig risico als abnormaal beschouwd te worden en een diagnose als automutilant zou voor de hand gelegen hebben. In de tijd waarin we nu leven is de navelpiercing echter een volledig geaccepteerd sieraad geworden en is het bijna vreemd om als jongere juist geen piercing te hebben. Normaal of abnormaal wordt dus ook door het modebeeld bepaald!
11
18-04-12 07:54