Het werkterrein van de systeemgerichte social worker
17
1 Het werkterrein van de systeemgerichte social worker 1.1 Inleiding Gevraagd: Adviseur watersystemen Gevraagd: Assistent systeembeheerder Gevraagd: Systeemtherapeut Gevraagd: Systeemanalist
Zo maar enkele vacatures in een zaterdagkrant. Allemaal hebben ze iets met systemen te maken. Het begrip ‘systeem’ komen we in ons dagelijks leven veelvuldig tegen: in de sportwereld, het bedrijfsleven, de ICT, de gezondheidskunde. Betekent het overal hetzelfde? Of is het een begrip dat overeenkomstige kenmerken in zich heeft en verschillen kent binnen de context waarin het gebruikt wordt? Welke definitie is bruikbaar voor de social worker? Met welk type systemen krijgt hij te maken? In veel literatuur wordt systeemgericht werken vaak direct verbonden met gezinsgericht werken (gezinsbehandeling). Kennis van en aandacht voor het gezin is voor social workers cruciaal. Een breed scala aan hulpvragen houdt immers allemaal direct verband met het gezin: denk maar aan jongeren met psychosociale problemen, gezinnen in crisis, opvoedproblemen, psychiatrische en verslavingsproblematiek. Gezinsleden beïnvloeden de cliënt en omgekeerd beïnvloedt de cliënt de andere gezinsleden. Dit wil echter niet zeggen dat systeemgericht werken altijd betekent dat je met het hele gezin en/ of de omgeving van de cliënt werkt. Op zich zegt systeemgericht werken niets over de doelgroep. Het beoogt meer een visie te zijn van waaruit we naar een cliënt en onszelf als hulpverlener kijken. Deze visie resulteert in een manier van werken en heeft betrekking op systeemtheoretische principes als communicatie, interacties, wederkerigheid, circulair proces, (gezins)functies, regels, rollen, taken, enzovoort. Vanuit deze principes kan de social worker aan het werk. Afhankelijk van de samenstelling van het systeem bepaalt de social worker samen met de cliënt hoe hij de systeemgerichte principes zal inzetten. In dit hoofdstuk worden de concepten ‘systeem’, ‘systeem gericht werken’ en de niveaus van een systeem uitgewerkt tot bruikbare begrippen voor het werkveld van de social worker.
14421_BW_HSAO.indb 17
18-06-13 13:32