9789006661088 Topklassers Cultuur Daar zit muziek in Werkboek groep 5-6

Zelfstandig werken Zaakvakken Groep 5-6 Werkboek

Cultuur Daar zit muziek in

Topklassers Naam: Groep:

De serie Cultuur is een onderdeel van Topklassers. Dit merk bestaat uit een groot aantal uitdagende werkboeken speciaal voor meer- en hoogbegaafde leerlingen.

Het bevat uiteenlopende onderwerpen op het gebied van Cultuur, Wetenschap, Wiskunde en Vreemde talen. Bij het werkboek hoort een antwoordenboekje waarmee de leerling zelf kan nakijken.

Topklassers maakt deel uit van ThiemeMeulenho Zelfstandig werken (Z).

Dit bestaat uit een groot assortiment leermiddelen voor alle leerjaren.

Op onze Z-site vindt u al onze uitgaven: www.zelfstandig-werken.nl

9 789006 661088

9006661088_omslag.indd 1

18-08-11 08:35

Inhoud Inleiding voor de leerling Taak 1 Wat weet jij al?

Blok Taak Taak Taak Taak

1 2 3 4 5

Muziek van vroeger en nu De oudste muziek Klassieke muziek Moderne muziek Popsterren

Blok 2 Muziek uit andere culturen Taak 6 Muziek uit de hele wereld Taak 7 Multicultureel Nederland Blok 3 Taak 8 Taak 9 Taak 10 Taak 11

Zo maak je muziek Maat en ritme De notenbalk Maak je eigen lied Opnemen en afspelen

Blok 4 Taak 12 Taak 13 Taak 14 Taak 15

Instrumenten en orkesten Snaarinstrumenten Blaasinstrumenten Slaginstrumenten Orkesten en bands

Blok 5 Taak 16 Taak 17 Taak 18 Taak 19

Gebruik je stem Hoe schrijf je een song?

Hoe word je popzanger?

Het Junior Songfestival Maak zelf een rap

Taak 20 De talentenjacht Taak 21 Ik wil n贸g meer!

Wat vind je ervan?

2

9006661088_bw.indb 2

18-08-11 08:48

Taak 4

Moderne muziek Van oud naar nieuw

In het begin van de 20e eeuw komen er naast de klassieke muziek ook nieuwe soorten muziek.

Hoe ontstond die nieuwe muziek? In Amerika moesten veel negerslaven uit Afrika op plantages (grote landbouwbedrijven) werken. Ze plukten bijvoorbeeld katoen of koffiebonen. Om het zware werk makkelijker te maken, zongen ze veel. De liederen die ze zongen noem je blues.

Toen de slavernij was afgeschaft zongen de zwarte mensen, ook wel Afro-Amerikanen genoemd, hun liederen ook in cafés in de steden. Ze hoorden daar ook andere muziekstijlen, bijvoorbeeld uit Europa.

Ze gebruikten instrumenten zoals de gitaar, de saxofoon en de piano. Opvallend was dat de muzikanten veel gingen improviseren. We noemen de muziek die hierdoor ontstond jazzmuziek.

1

Waarom zijn er in de jazz veel Afrikaanse invloeden te horen?

2

Wat is improviseren?

Ga naar de website van Topklassers en bekijk het filmpje met jazzmuziek.

3

Ti p !

Typ op Google in: muziek en improviseren.

Welke instrumenten hoor je? Schrijf er minstens 3 op.

Nieuwe muziekstijlen In de 2e helft van de vorige eeuw kwamen er veel nieuwe muziekstijlen bij. Bijvoorbeeld de rock-’n-roll. Wie rock-’n-rollmuziek hoorde kon bijna niet stil blijven zitten. Zo aanstekelijk is deze muziek. Rock-’n-roll is daarom niet alleen een muziekstijl, maar ook een dansstijl. Vóór de tijd van de rock-’n-roll werd er rustig en stijlvol gedanst, maar de rock-’n-roll was veel wilder.

De dansers maakten koprollen en gooiden elkaar soms zelfs de lucht in.

Bij de nieuwere muziekstijlen hoort ook vaak een dansstijl. Die dansstijl wordt populair door de videoclips bij de liedjes, waarin vaak gedanst wordt.

4 a

Louis Armstrong

Ga naar de website van Topklassers.

Luister naar de muziek en kijk hoe ze dansen.

Wat vind jij van deze manier van dansen?

10

9006661088_bw.indb 10

18-08-11 08:48

Taak 4

b

Dansen we nog steeds op deze manier?

Hiphop In de jaren 70 ontstaat in Amerika de hiphopmuziek. De hiphop is begonnen in de Bronx, een arme woonwijk in New York, waar bijna alleen maar Afro-Amerikanen wonen. Veel jongeren hebben er geen werk, en uit verveling vechten ze vaak met elkaar. Maar er verandert iets. Tijdens feesten gaan dj’s plaatjes draaien. De jongeren gaan op de muziek dansen en in plaats van vechtpartijen komen er danswedstrijden.

De hiphop is niet alleen een muziekstijl, maar ook een manier van leven.

De 4 belangrijkste kenmerken van deze manier van leven zijn: 1

De dans. De breakdance en de streetdance zijn de belangrijkste vormen van de hiphopdansstijl.

2

Het spuiten van graffiti.

3

Wijde kleding die gemakkelijk zit bij het dansen.

4

Het rappen. Bij rappen praat en zing je tegelijk. Je doet het altijd op een bepaald ritme. Veel rappers kunnen heel snel een tekst maken. Deze teksten gaan meestal over de mooie en minder mooie momenten die ze in hun leven meemaken. In Taak 19 leer je een eigen raptekst te maken.

Ti p !

Ga naar de website van Topklassers en bekijk het filmpje over streetdance.

5

Maak de vragen en schrijf de antwoorden op een blaadje.

a

Vergelijk het ontstaan van de jazz met het ontstaan van de hiphop.

Wat is bij allebei hetzelfde?

b

Schrijf op wat je over streetdance weet.

c

Graffiti zijn verboden. Wat vind jij ervan als mensen toch graffiti op muren spuiten?

6

Maak deze zin met één woord af en schrijf het op in graffitiletters.

11

9006661088_bw.indb 11

18-08-11 08:48

Taak 8

Maat en ritme

Zit jij op muziekles? Dan kun je natuurlijk al noten lezen. Lees deze taak dan snel door en doe alleen de opdrachten die je interessant vindt.

Kun je nog geen noten lezen? Dan kun je veel van deze eerste kennismaking met het notenschrift leren. Deze taak gaat over hoelang een noot duurt. In Taak 9 leer je iets over de hoogte van de noten.

Hier zie je noten. Ze bestaan uit een bolletje (een open of dicht rondje) en vaak een stok en een vlag. Aan het bolletje, de stok en de vlag kun je zien hoelang een noot duurt.

1

Het schema hieronder is niet helemaal ingevuld.

Vul in wat ontbreekt. noot

naam

duur

een hele noot

4 tellen

een halve noot

tellen

een kwartnoot

tel

een achtste noot

tel

een zestiende noot

tel

Als 2 noten met een vlag achter elkaar staan, verbind je ze vaak met een streepje: Dit zijn 2 achtste noten.

Dit zijn 2 zestiende noten.

Soms staat er ook nog een punt achter een noot. Bijvoorbeeld: Je moet de noot dan langer laten horen. De helft van de duur van de noot komt er dan bij.

Zonder punt duurt de noot hierboven 2 tellen. Met punt erachter duurt hij 3 tellen.

Een hele noot met punt bijvoorbeeld duurt 4 tellen + 2 tellen = 6 tellen.

Een kwartnoot met punt duurt 1 tel + ½ tel = 1½ tel.

Een ander teken dat je vaak ziet staan is de rust.

= 4 tellen rust

= 2 tellen rust

= 1 tel rust

= ½ tel rust

18

9006661088_bw.indb 18

18-08-11 08:48

Taak 8

2

Bekijk de noten en beantwoord de vragen.

a

Hoelang duurt noot 1?

b

Hoe noem je de eerste en de tweede noot?

c

Welke 4 noten zijn zestiende noten?

d

Welke noot duurt 1½ tel?

e

Hoelang duurt de rust bij 12?

f

Hoeveel tellen duurt de rij noten? Let op: tel de rust ook mee!

3

Het ritme van een liedje is de afwisseling van de lange en de korte noten.

Je kunt bijvoorbeeld het ritme van een liedje klappen.

a

Klap het ritme hieronder. Zorg dat anderen geen last van je hebben.

b

Vraag aan een klasgenootje of hij of zij een ritmespelletje met je wil mee. doen.

Klap het ritme van een bekend liedje, zonder het te zingen of te neuriën.

Laat de ander raden welk liedje het is. Draai daarna de rollen om. Doe dit enkele keren.

Ti p !

Raadt de ander het niet? Zeg er dan bij: het is een t is sinterklaasliedje, of he school een liedje dat we op het geleerd hebben. Lukt n da e uri Ne nog niet?

Hierboven zie je het ritme van Altijd is Kortjakje ziek. Tussen de noten staat een aantal strepen. Dit zijn maatstrepen. Het ritme van een liedje is altijd verdeeld in een aantal maten.

Elke eerste noot van een maat krijgt wat meer nadruk in dit lied.

4

Klap het liedje. Klap de eerste noten na de maatstreep wat harder.

Het stukje tussen 2 maatstrepen heet een maat. In elke maat van een liedje zitten evenveel tellen. Kijk maar naar Altijd is Kortjakje ziek.

De eerste maat van dit liedje heeft 4 noten van 1 tel. Dit zijn samen 4 tellen.

De tweede maat heeft 2 noten van 1 tel en 1 noot van 2 tellen. Dit zijn ook samen 4 tellen.

Vul het bij de derde maat zelf in.

5

De derde maat heeft

noten van ½ tel en

noten van 1 tel. Samen

tellen.

4

Bij Altijd is Kortjakje ziek staat er 4 voor aan de regel.

Dat betekent dat er steeds 4 kwartnoten in een maat zitten.

We noemen dit een vierkwartsmaat.

WEETJE

Soms staat er ook één noot (of soms meer) voor de eerste maat. We noemen dat een opmaat. Als je een ritme klapt, klap je de opmaat zachtjes. De eerste harde klap komt dan na het eerste maatstreepje.

19

9006661088_bw.indb 19

18-08-11 08:48