Samen Helen - Toolkit Partner ondersteuning na seksueel geweld

Toolkitpartnerondersteuningnaseksueelgeweld DE REIS VAN JULLIE LEVEN SAMENHELEN

EEN GEDEELDE REIS

Alsjeditleest,isdekansgrootdat iemandvanwiejehoudt,worstelt metdenasleepvantraumatische seksuelegebeurtenissen.Hetbetekent waarschijnlijkookdatjebereidbentom hierbijtehelpen,endatisvanonschatbare waarde.Uitonderzoekblijktnamelijkdat partnerondersteuningvangroteinvloed isopdegezondeverwerkingvanseksueel geweld.

Voorjeliefisdeconfrontatiemetditstuk uithetverledenloodzwaar.Maarookvoor jouzalhetheftigzijn.Dekansisgrootdat jejeopeenzekermomentzalafvragenof hetovergaat,ofhetbeterwordt,enofde rustooitweerterugzalkomen.Jevraagt jemisschienafofhetweerzowordtals voordatdittertafelkwam…Daarkunnenwe kortoverzijn:

JA!Aandeslaggaanmetdeverwerkingvan seksueelgeweldwerkt,enhetwordtbeter. en:

NEE!Hetwordtnooitmeerzoalsvroeger! Depijntoelatenverandertjelief.Enhet verandertjou.Enwanneerjulliehier samendoorheengaan,veranderthetook jullierelatie.Hetmaaktjulliebandsterker, dieperenopener.Meteerlijkheid,liefdeen wederzijdsrespectishetmogelijkomer samendoorheentekomen.Maardatvraagt welvanjullieallebeiserieuzeaandacht,tijd enruimte,nietalleennu,maarookinde jarendiekomen.

Alseersteoriëntatiehebbenwezakendiein dezejarenbelangrijkzijnopgenomenopde denkbeeldigekaartvanjullieliefdeseiland. Dezekaartbekijkenenbesprekenmetje liefkanhelpenomhetgesprekoverallerlei mooie,waardevolleenlastigeonderwerpen opgangtebrengen.

LiefsLegienWarsosemito-SchenkenStijnSchenk

Ikstelonsgraagvoor.MijnnaamisStijnSchenken sindshetbegin vandezeeeuwdeelikmijnleven meteen betoverendedame,LegienWarsosemitoSchenk. Wezijngetrouwd,wonensamenen hebben twee fijnekinderenenbijzonderevrienden om onsheen.SindsLegienmijtwaalfjaargeleden verteldeovereerderseksueelgeweld,werkenwe aanonszelfensamenaanprojectenomandere slachtoffersenhunomgevingteondersteunen.

Legienisopzestienjarigeleeftijdverkrachten vondtwintigjaarlaterderuimteomditaan tegaan.Toenzijhaarverhaalaanmijvertelde warenwetienjaarsamen.Hetwasvooronshet beginvaneenbijzonderezoektocht,dieons dichterbijelkaarenbijonszelfheeftgebracht.

Geïnspireerddoordezegezamenlijkegroei hebbenwijeenpaarjaargeledenons werkendelevendefinitiefomgegooid.We zijnonsgaanverdiepeninhetonderwerp doorgesprekkenaantegaanmetonder andereervaringsdeskundigen,professionals, wetenschappersenbeleidsmakers.Wezijninhet onderzoekendeliteratuurgedokenenhebben onsverbondenaanverschillendeinitiatieven enorganisaties.Deinzichtenenervaringendie wedaarbijhebbenopgedaandelenweonder andereviaSamenHelen:eenprojectvanwaaruit weblogsenvlogs,workshopsenbeeldverhalen produceren–ennudusdezeuitgave.Deze geprintetoolkitiseenbeknopteversievan eengrotere,onlinetedownloadentoolkit.De online-versieisenblijftinontwikkelingenzalde komendejarendoorgroeien.

WAT KUN JE VERWACHTEN

Dezetoolkitisgeschrevenvoorpartnersdieer willenzijnvoorhungeliefdedieseksueelgeweld heeftmeegemaakt.Wegeveneenintroductie opzakendiejulliealssteltegenkunnenkomen. Wemakendaaringeenhardonderscheidtussen verschillendevormenvanseksueelgeweld. Wegebruikentermenzoals:seksueelgeweld, geweld,misbruik,of(seksueel-)trauma,en ookspecifiekevormenzoalsincest,danook doorennaastelkaar.Wenemenjenietmee ineenwetenschappelijkbetoog,maardelen inspirerendmateriaalwaarjejealslezeropje eigenmaniertoekanverhouden.

Wijsprekendelezer-jou-daarbijdirectaan alspartner.Wanneerwehetoverjouwpartner hebbengebruikenwejeliefofjegeliefdenaast determenslachtofferenoverlever.Ditzijn beladentermen,maaromdatergeenwerkbaar alternatiefis,hebbenwehiertochvoorgekozen.

Webesprekenwatseksueelgeweldis,watde impactervanisenhoeoverleversdaarmee kunnenleven.Wekijkennaarjoualspartner: naarwatjijmoetwetenenwatjijkandoen, voorjeliefenvoorjezelf.Webesprekenhoe jullieinliefdeenverbindingdoormoeilijke tijdenheenkunnenkomen,enwaarjulliehulp enondersteuningkunnenvinden.Daarbij bestedenweaandachtaanzowelhoofd,hartals handen,duszowelaankennisenbegripalsaan handelingsperspectief.

Wehebbenactiverendeeninspirerende linkstoegevoegd,naarpodcasts,video’s, beeldverhalen,boeken,toolkits,artikelen, onderzoeken,organisatiesenhandreikingen. Delinkszijnbedoeldalsverdiepingvande besprokenthema’s,zezijngeenbronvermelding. Verdernemenwejeintekeningenmeeopde reisdiewijsamenhieringemaakthebben.

HOOFDSTUKINDELING

SEKSUEELGEWELD

INSPIREREN

ONDERZOEKEN

JULLIERELATIE

ALSHET VERLEDENOP TAFELKOMT

SAMENTERUGKIJKEN

INSPIRATIE LINKS

SAMENVOORUITKIJKEN

ORIËNTATIEOP DEIMPACT

ORIËNTATIEOP HETVERWERKINGSPOCES

MEEDENKEN

ORIËNTERENOP DEBEHOEFTEN

STEUNFIGURENORGANISEREN

PROFESSIONELEONDERSTEUNING ORGANISEREN

STEUNEN

OPTIMISTISCHBLIJVEN SLOTWOORD

VOLHOUDENEN KEUZESMAKEN

TERUGBLIKOP EENMOOIE REIS

SEKSUEELGEWELD

INSPIREREN

SEKSUEELGEWELD

Iedereenkantemakenkrijgenmet seksueelgeweld.Hetbeperktzichniettoteen geslacht,eenmaatschappelijkeklasseofeen anderespecifiekegroep.Hetoverkomteen opdeviervrouweneneenopdezesmannen. Entoch,ondanksdeenormeomvang,wordt seksueelgeweldnogvaakbeschouwdalseen privéaangelegenheid.Maardatishetniet:het iseenwereldwijdmaatschappelijkonrechtmet gevolgendieoveralindesamenlevinggevoeld worden.Indithoofdstukbesprekenwewat seksueelgeweldisenwatvoorimpacthetkan hebben.

Watis seksueelgeweld?

Seksueelgeweldisgeweldwaarbijoverseksuele grenzenwordtgegaan.Datkanvelevormen hebben:hetkanfysiekofmentaalzijn,eenmalig oflangdurigplaatsvinden.Hetkanoudemannen wordenaangedaanofjongemeisjeseniedereen daartussenin,enslachtofferskunnenzichactief verzettenofmisschienwelgewilligmeewerken.

Deverschijningsvormenvanseksueelgeweld zijndusenormverschillendmaardegevolgen zijngelijksoortig.Seksueelgeweldheefteen vaakverpletterendeimpactophetfunctioneren vanhetslachtoffer.Hetwoorddatdelading hetbestedektisMARTELING,ofteweleenserie opzettelijkehandelingendiehevigelichamelijke engeestelijkepijnenleedtoebrengen.

Waarvindt seksueelgeweld plaatsen wiepleegt het?

Seksueelgeweldkanoveralplaatsvindenen dooriedereengepleegdworden.Plegerszijn voornamelijkmannen(93procent)maarook vrouwen(7procent).In80procentvande gevallenisdeplegereenbekendevanhet slachtoffer.Deafgelopenjarenzijnerveel verhalennaarbuitengekomenovermisbruik binnenreligieuzeinstituties,verschillende vormenvanhulpverlening,sportenookdans. Maarveelvakernogkomtseksueelgeweldvoor infamiliesenbinnenrelaties.

Whitepaper:Seksuele grensoverschrijdingen seksueelgeweld (Rutgers&Movisie)

Understandingand addressingviolence againstwomen (WHO)

Waaropheeft seksueelgeweld impact?

Seksueelgeweldslaatwondenopdiverse gebiedeninhetlichaam,depsyche,desociale omgangendeseksualiteit.Meestalisnoch deomgeving,nochhetslachtofferzichhier volledigbewustvan.Gevolgenzoalsdepressie, lichamelijkeklachten,verslaving,burn-out, problemenophetwerk,eenvervormdzelfbeeld ofrelatiestresswordendannietgelinktaanhet geweld.

IMPACT VANSEKSUEELGEWELD

Lichamelijkeimpact

Naseksueelgeweldwordtdestressende spanningvanhetgeweldvaakopgeslageninhet lichaam,datdaarnanietaltijdinstaatisomhet vanzelfweerlostelaten.Doortepraten,tehuilen, teschreeuwenengetroosttewordenkandeze energieweerwegstromen.Alsdatnietgebeurt komtdespanningvasttezitten.Ditkanzorgen voorzowelonverklaarbarelichamelijkekwalen alsziektesenchronischeschrik.DePolyvagaal theorieomschrijftopeenhelderemanierhoe veranderingeninhetzenuwstelseldaaraan bijdragen.Daarnaastwordtderelatievanhet slachtoffermetdienslichaamvaakbeladen.

Feiten,cijfers enstatistieken (SlachtofferWijzer) Prevalentiemonitor: Huiselijkgewelden seksueelgeweld (CBS)

Depolyvagaal theorieintherapie (DebDana)

Thebodykeepsthe score/TraumaSporen (BesselvanderKolk)

Lichamelijk Geestelijk Sociaal Seksueel

Psychischeimpact

Veeloverleversvanseksueelgeweldlopen daarbijeentraumaop.Traumahoudtindatde emotiesvandegebeurtenisactiefenlevend blijven.Depijnenhetverdrietkunnendan ooklangnadegebeurtenisinonveranderde heftigheidgevoeldblijvenworden.

Naseksueelgeweldontstaatvaakookeen eindelozestroomvangedachtenenoordelen diedeoverleververstriktineeninterneoorlog. Dithoeftnietdirectnahetgeweldtegebeuren. Somskomenhetbesefendeimpactvanwater isgebeurd,pasjarenlaternaarboven.Omdat slachtoffersvaakeencomplexerelatiehebben methunlichaamgrijpenzevoorhouvastvaak terugopredeenratio.Maaremotieszijnniet rationeel,enzeproberentebegrijpengeeft vaakmaarweinigrust.Aldezeonrusten hetgebrekaanantwoordenkunnenzorgen vooreenscalaaanpsychischeklachten,zoals angsten,dissociaties,eetproblemen,PTSS(Post TraumatischStressStoornis)eneennegatief zelfbeeld.

Socialeimpact

Naseksueelgeweldligthetveiligewereldbeeld vanslachtoffersmeestalinduigen,enniet onterecht.WieGoedDoet,GoedOntmoetgaat nietmeerop,enzovaltdebodemonderde normalesocialeomgangweg.Degrenzenvan hetslachtofferzijn,vaakdooreenbekende,met voetengetreden.Omzichzelftebeschermen innieuwesocialecontactenkunnenoverlevers erdanvoorkiezenomfysiekeenemotionele afstandtebewaren.Seksueelgeweldkan daarmeegezondesocialerelatiesbelemmeren, zowelvriendschappelijkealszekerook romantischerelaties.

Seksueleimpact

Tijdensseksueelgeweldwordentweezaken verbondendierechttegenoverelkaarstaan. Enerzijdsseks,gedefinieerdalswederzijds gedeeldgenottussengelijken.Enanderzijds geweld:deeenzijdige,fysiekeofverbale beschadigingvandeander.Dietweeconcepten wordenversmolten,waardoordegrenzen ertussen,somsblijvend,vervagen.Ditkanervoor zorgendatseksbedreigendengevaarlijkgaat voelen,engevaarendreigingseksueel.

Daarbijisdekansgrootdaterookschadelijke aannameswortelschietenbijslachtoffers,zoals hetideedatallemannenofjuistvrouwenzo zijn,datseksergewoonbijhoort,ofdatseksiets

Waaromis hetbelangrijk omermee aande slagte gaan?

Dewondenvanseksueelgeweldkunnenalleen geheeldwordenalszeaangegaanworden.De pijnendeverwarringzijnechtervaakzogrooten zobedreigenddatslachtoffersvermijdeneraan terugtedenken.Zij,enhunomgeving,kiezener danbewust,maarnogvakeronbewust,voorom hungevoelenswegtestoppen.Maarhierdoor kandeimpactongecontroleerddoorhetlijfen hethoofdgaanbewegen,enzoblijvendvoor onrust,onzekerheidenschadezorgen,metgrote impactoplichamelijke,psychische,socialeen seksuelegezondheid

Waarweover pratenalsweover verkrachtingpraten (SohailaAbdulali)

Ervaringenvan eenpartner,met StijnSchenk (Intalk)

JULLIERELATIE ALS HET VERLEDEN OP TAFEL KOMT SAMEN

JULLIERELATIE

Iedereliefdesrelatiekent uitdagingen.Allebeihebjezo jeeigenaardighedenenindie dynamiekkanjeeenhoopvanelkaarleren.Als erinjerelatieeenverledenvanseksueelgeweld meespeeltkomternogeenextrauitdagingbij.

Inhetbeginzijndezeuitdagingenmeestal nognietzozichtbaar.Maardatverandertals deverliefdheidgaatliggenendeopgewonden bewonderingplaatsmaaktvoorintimiteit,rust, kwetsbaarheidengezondeonenigheid.Wantjuist diedingenzijnvooroverleversvanseksueelgeweld vaaklastig.Indithoofdstukkijkenwekortnaar jullierelatie,behoeftenenmogelijkeuitdagingen.

Waaromjullie zogoed bijelkaar passen Nahetgeweldzijnoverleversnogmeerdan anderenvaakopzoeknaarveiligheid,liefde, warmteengenotingelijkwaardigheid.Endaarbij stellenzezichopennaarjoualspartner–ookal schreeuwthuntraumadathetnietveiligis!Voor joutrotserenzedepijndiedatloskanmaken.Die toewijdingkanbetoveren.Daarbijontwikkelen mensendiegeweldhebbenmeegemaaktvaak eenenorme(veer-)kracht.Endekansisgrootdat

diekrachtenlevenslustookeenvanderedenen waswaardoorjejeaangetrokkenvoeldetotje geliefde.Enhoeweljehettoennietwist,washet misbruikdusalvanafhetbegineenonderdeel vanjulliesamenzijn.

Hetkanookzijndathettraumavanjeliefaansluit bijeentraumavanjou.Hetisnietongebruikenlijk datmensen mettraumatischeseksueleervaringen eenpartner vindendieookeentraumametzich meedraagt. Datkanheelveiligvoelenomdat gevoelens gemakkelijkgedeeldenbegrepen kunnen worden.Datwerktdoorookwanneerdit verleden nietuitgesprokenis.Vanuithettraumakan het ookzozijndatoverleversjuistiemandkiezendie nietgoedvoorhenzorgt.Maarwanneerjijdit leest gaatdathoogstwaarschijnlijknietoverjullie.

Ofjulliezijneengoedematchomdatjeallebei vanuitjeeigenverledenbepaaldebehoeftes hebbenontwikkelddiegoedbijelkaarpassen. Bijvoorbeeldalsdeeenovermatigwilzorgenen deanderjuisteenovermatigebehoefteheeftom verzorgdteworden.Of,zoalsHarvilleHendrixstelt inzijnboekKrijgDeLiefdeDieJeVerdient;het kanookzijndatjedeanderhebtuitgekozenom jetekunnenconfronterenenzotehelpenhelen.

Uiteraardzijnditgeenwetmatigheden.Jekan ookgewoonstapelgekopelkaarzijnvanwege éénvandeduizendandereeigenschappendieje liefookheeft!Wantalserietsbelangrijkisomte benoemenenteblijvenbenoemen,ishetweldat jeliefveelenveelmeerisdanhetproductvanhet trauma.

Uitdagingenin deomgang metemoties

Omgaanmetemotiesisvooriedereen

uitdagendmaarvooroverleversvanseksueel geweldishetnoglastiger.Zijzijnvaakeenster inhetbuitendedeurhoudenvanongewenste gevoelens.Verdrietenpijnwegstoppenlijkt onschuldigmaarkanervoorzorgendatook gevoelensvanblijdschapengelukafvlakken.Het levenspeeltzichdanafbinneneenbandbreedte vanveiligeemoties,niettehoogenniette laag.Zolanghetlevenvoortkabbeltisdatnog welvoltehouden,maarzodrazichheftige gebeurtenissenofemotiesvoordoenkunnendie ervoorzorgendatoverleversvastlopen.

REACTIESOPSEKSUEELGEWELD

Dezereactieszijninstinctiefenvaakniet

Uitdagingenin decommunicatie

Wanneerjealspartnerdepijnuithetverleden vanjeliefnietkent,kunnenreacties,keuzes engevoelensonvoorspelbaarenwillekeurig overkomen.Daarbijkunnenjouwuitspraken engedragingenuitgelegdwordenvanuiteen geweldsperspectiefenalsbedreigendworden ervaren.Gesprekkenhebbendanmeerkansom uittelopenopruzie.

Eenanderbelangrijkthemaindecommunicatie zijngrenzen.Vaakgevenoverleversnauwelijks grenzenaan,ofzijnjuistheelresoluut.Ditkan voorenormeverwarringzorgen.Eentijdlang lijktjeliefdanweiniggeïnteresseerdomdan plotsovertegaantoteenresoluutNEEofeen grenzeloosJA.Allenuancesdaartussenlijken daarbijvermedentewordenomdatzevoelenals drijfzand.

Machtsvraagstukkenen conflicten

Iemandheeftjeliefdemachtontnomen endaarmeeiseendiepeafkeervoor machteloosheidontstaan.Logischerwijs kandatervoorzorgendatopsignalenvan machtsongelijkheideenheftigereactievolgt.Bij eenconfrontatiezethetlijfzichschrapwaardoor deandersnelleralsintimiderendenbedreigend wordtervaren.Dereactiesdaarop:vechten, vluchten,bevriezen,dissociërenofonderwerpen, zijndanvaakinstinctiefenniettesturen.

Voormannenineenrelatiemeteenvrouwdie geweldheeftmeegemaaktisditvaakextra beladen.Mannen,meerdanvrouwen,hebben vaakdeneigingvrijonbewustmachtuitte oefenen.

Tegenstrijdigebehoeftes enrelatiedynamiek

Overleverskunnenooksterkgevoeldebehoeftes hebbendiesomsdiametraaltegenoverelkaar lijkentestaan.VolgensdeTraumaseksuologie komtdatmededoordatoverleversmetaforisch uiteenvalleninzesverschillendepersonagesof rollen:deAanpasserdieopdeautomatische pilootleeftenemotioneelnauwelijksgeraakt kanworden;hetBevrorenKinddatconstantop zoekisnaarveiligheid,liefdeenaandacht;het AuthentiekeKinddatonbezorgdeblijdschapwil tonen;deDaderdieveranderingsaboteert;en deInterneenExternegetuigedievoortdurend zoekennaarerkenningenbevestiging.Ineen relatiewaarhetgeweldendeimpactdaarvan nietbekendzijn,kandezewaaieraanbehoeftes zorgenvoorspanningenonbegrip.

Hoeverhoud jijje totde dader

Injullierelatieisalvanafhetbegineenderde aanwezig.Inalleswatjijdoet,zegtenvoeltis daarsteedsdiedaderwaarmeejebewustof onbewustvergelekenwordt.

Wanneerdedadereenrolmodelwas–bijvoorbeeldeenvader,moeder,voorgangerof trainer–isdeloyaliteitnaardiepersoonvaak eenextracomplicerendefactor.Inliefdesrelaties wordendieambivalentie,onrust,liefdeen haatgevoelenstegenoverdedadervaak gespiegeld.

Alspartnerishetbelangrijkomjetoteerder geweldteverhouden,helemaalalsdatgeweld plaatsvondbinneneeneerdererelatie.De WereldGezondheidOrganisatieschatdatruim 25procentvandeEuropesevrouwenpartnerofex-partnergeweldmeemaakt.Alsjegeliefde eenvanhenis,zalonvoorwaardelijkvertrouwen begrijpelijkerwijsmoeilijkergegevenworden.

Intimiteitmet geweldop deachtergrond

Waarbijnaallepartnersvanoverleversmee temakenkrijgeniseenzoektochtnaarveilige intimiteit.Inhetboek‘ReddersInNood‘ omschrijfteenpartnervaneenoverleverhetmooi alsvrijenalsegeltjes.Doorhettraumakunnen geuren,handelingen,woorden,plaatsen,tijden, blikkenofanderezakenplotselingherinneringen naarbovenhalenaanhetmisbruik.Deze zogehetentriggerskunneneenscalaaan getriggerdereactiesuitlokken.Alspartnerbenje jedaarmeestalnietbewustvan.

Overleversdie zichbewustzijnvanhuntrauma proberenvaak omomdetriggersheentevrijen. Bijvoorbeeld doorniet’snachts,alleenonderde douche,alleen metogendicht,ofvooralkortte vrijen.Soms hebbenoverlevershetnodigomaltijd controle eninitiatieftenemenensomsblijvenze weg bijdepijndoordissociatieofwillenzehelemaal geenseksmeer.Ookkomthetvoordatoverlevers juisteengrotereinteressehebbeninseks.

ALS HET VERLEDEN OP TAFEL KOMT

Deimpactvanseksueelgeweldwordtdoor overleversvaakjarenlangonbewustontkenden weggestopt.Hetlijfwachtdanophetmoment waaropdesituatieveiliggenoegisomde pijnaantekunnen.Eenintiemerelatie,rust engeborgenheidkunnenzorgenvoordeze veiligheid.

Alsjeliefbegintmethetdelenvanervaringen kanjedatduszienalseengrootcompliment.Als datgebeurt,ishetbelangrijkdatjeopdejuiste maniervoorjeliefklaarstaat,maarookdatje helptomdejuisteondersteuningteorganiseren. Hulpdaarbijvindjeindithoofdstuk.

Redenenom tezwijgen

Eenbelangrijkeredenwaarommensenniet vertellenoverseksueelgeweldisdeangst voorreactiesvandeomgeving.Zolangdatwat gebeurdisnietisgedeeld,doethetpijnmaaris erwelenigecontroleover.Methetdelenvaltde controleweg.

Ophetmomentdatjeliefbegintmetvertellenis vaaknogniethelemaalduidelijkwatdeomvang endeimpactprecieswarenennoggaanzijn. Maardekansisgrootdatvanafdatmomentde emotiesinvolleheftigheidlosgaankomen.

Dekracht vanhet delen

Alsjegeliefdejouietsverteltovereenervaring metseksueelgeweldhebjealleredenomtrots tezijn!Eenkwartvandevrouwendieseksueel geweldhebbenmeegemaaktverteltnooitover hetgewelddatzemeemaakten,enalszedat weldoenisdatgemiddeldpasnazestienjaar. Bijmannenzijndiepercentagesnoghoger:een opdedriemannendieseksueelgeweldhebben meegemaakt,vertelthetnooitaaniemand,de anderendoendatpasnagemiddelddertigjaar. Bovendiendelenoverleversdezeervaringen gemiddeldmetmaardriemensen.

Ditzwijgenislangnietaltijdbewust.Vaakzijn deherinneringenzoverweggestoptdatook deoverlevererzelfniethelemaalbijkan.Het benoemenenaangaanvandepijnisbijnaaltijd waardevol.Hetmomentwaaropoverlevers datkunnenaangaanisechtervooriedereen verschillend,datkunnenalleenzijzelfaanvoelen.

Hoejij kanreageren

Wanneerjegeliefdejeverteltovereenervaring metmisbruikhoefjenietstedóen.Jehoeftniets optelossenenjehoeftnietsduidelijktekrijgen. Hetenigedatjijmoetdoeniserzijn,luisterenen veiligheidbieden.Alspartnerkanjedegetuige zijndieernooitisgeweest.Jijkanhetgrote geheimdatalleszwaartegeefthelpenverlichten, puurenalleenmetjeaandacht.De#MeToo Gespreksetiquettekanhierbijhelpen.

Misschienwelhetbelangrijksteopditmoment isomtebenoemendathetechtis,datwatje liefverteltserieusenbelangrijkis,endathetalle aandachtzalkrijgendienodigis.Indeeerste wekennahetdelenzullenjulliewaarschijnlijk veelgesprekkenvoeren.Blijfdaarbijrustig,blijf dichtbijjezelfenbesefdatdepijnendechaos diejeovervalt,voortkomtuitoudepijn.Erzullen tijdensdezegesprekkenveelvragenopkomen. ErzijneenaantalorganisatiesinNederlanden ookinBelgiëwaarmeejehieroverkosteloos contactkanopnemen.

Voorzichtigomgaan metde omgeving

Datjeliefjoudetailsverteltoverhetgeweld, betekentnietdatjediedaarnametiedereen magdelen.Overlevershebbenvaakeen–realistische–angstvoornegatievereacties. Eenderdevandeoverleversmaaktditmeeen ondervindtdaarschadevanindevormvande ontwikkelingofverergeringvanpsychosociale problemen,angstgevoelens,vijandigheidofeen verminderdgevoelvaneigenwaarde.

Demeestschadelijkereactieiswatwenoemen victimblaming.Daarbijwordtdeschulden verantwoordelijkheidbijdedaderweggehaald enbijhetslachtoffergelegd.Victimblaming wordtvanwegedeverpletterendeimpactook welsecondrapegenoemd.Dezereactieskunnen voortkomenuitdebestebedoelingen,maardat maaktdeimpactnietminderverpletterend.

Maargelukkiggaathetlangnietaltijdmis. Therapeutenenvriendenreagereninderegel goedendegroeiendezichtbaarheidvan overleverszorgtervoordatzijooksteedsmeer positieveensteunendereactiesontvangen.En gelukkigzijnerheelveelpartnerszoalsjij,die klaarstaanvoorhunlief.

Ookaandacht

voorjezelf houden

Alspartnerishetbelangrijkdatjevoorjezelf blijftzorgen.Ganietdrinkenendrugsgebruiken, maarblijfweldedeuruitgaan.Galeukedingen doen,ennietalleensamenmaarookinjeeentje. Zoekvriendenop,ganaarhetbos,naarhet strandofwandelinhetpark.Ofschrijfhetvoor jezelfopenschrijfhetvanjeaf.

Realiseerjedatjeditallemaalgeenluxe is,maarnoodzaak.Eénopdeviermensen aanwieoverleversvertellenovereen ervaringmetseksueelgeweld,ontwikkelt traumaverschijnselen.Juistvoorpartnersis dekanshieropgroot,helemaalindeeerste, chaotischeperiodenahetdelen.Onderschatdus nietwatdeimpactisopjouendemensenom jullieheen.Deschokverwerkendoeje-netalsje lief-doorjegevoelensechttoetelaten,ererover tepratenenermeeaandeslagtegaan.Alleen doorzelfsterkengezondteblijvenkanjeerinde komendetijdenvoorjeliefzijn.

Wanneerde seksopeens andersis

Wanneerjegeliefdejeverteltoverseksueel geweldzullenjulliewaarschijnlijkeentijdje geen(intens)seksueelcontactkunnenhebben. Doordathettraumameeropdevoorgrond iskomenteliggenishetrisicogrootdatseks herinneringenaaneerderepijnnaarboven brengt.Omdathetmoeilijktevoorspellenis welkeseksuelehandelingenditnaarboven brengenishetgoedomhiereenperiodeheel voorzichtigmeeomtegaan.Wanneerdeseks altijdallastigwasisdegrootsteveranderingdat hetnuweeronderwerpvangesprekkanzijn.

Watblijftisdebehoefteaancontact.Sekszal daaromplaatsmogenmakenvoorzachtheid, nieuwsgierigheidenverwondering.Inelkaars armenliggen,indeogenkijken,aaienofkussen kan fijnzijn,maarallemaalheelvoorzichtigen steedsinafstemming.Hetkanookzozijndat aanrakingeentijdjehelemaalnietmeerkan, omdatjegeliefdealseerstezelfweer,losvanjou, contactmoetmakenmetheteigenlijf.

Alspartnerishetbelangrijkomdeze veranderendeseksualiteitniettothetprobleem vanjegeliefdetemakenmaaropeenopen maniertebevragen.Besefdatjouwomgang metseksookbijdraagtaanhetgevoelvan(on) rust.Jouwbehoeftebevragenenwaarnodig aanpassen,zaldusookkunnenhelpenomde rustenbalansinjullierelatieterugtebrengen.

Wanthoejullieseksuelerelatieookwasvoor hetdelen,hetzalernanooitmeerhetzelfde zijn.Endatispositief,wanterisaltijdeen onuitgesprokenenongeadresseerdepijn aanweziggeweest,ergensopdeachtergrond.

Thesurvivor’s Guidetosex (StaciK.Haines)

Blogsvan sextherapeut Dr.MirjamHachem

SAMENTERUGKIJKEN

Samenterugkijkenopjullierelatie inhetnieuwelichtvanhettrauma, kanhelpenomvredetesluitenmeteerdere conflicten.Hetisdanbelangrijkomnietalleente kijkennaarhettrauma,maarooknaardeandere zakendiejullie,enjullierelatie,hebbengevormd. Alsjedatprocessamenaangaat,brengtdatrust injerelatieenkanjevanuitdeverbindinghet helingsprocesaangaan.Indithoofdstukvindje daarvoorhandvatten.

Elkaaropnieuw lerenkennen

Concreteentastbareherinneringenwerkenvaak goedalskapstokomsamenterugtekijkenop hetleven.Foto’svanvoorennahetmisbruiken beeldenvandeleeftijdwaarophetisgebeurd, zijndaarbijheelwaardevol.Praatoverjullie overtuigingen,geloof,bezigheden,plannenen dromen.Maaktijdomelkaartevertellenwaarom deanderbelangrijkisenwaaromjulliezogoedbij elkaarpassen.Neemditopnieuwkennismaken vooralserieus.Hetkangoedzijnomdeagenda tepakkeneneenaantaldagenenmomentente prikkenomhiersamenmeeaandeslagtegaan.

Definiërenwat ergebeurd is Samenterugblikkenophetseksueelgeweld kanjeliefhelpenomopeenanderemaniernaar hetmisbruiktekijken.Slachtofferspratenin hetbeginnogvaakoverhetgeweldinbedekte termenalsonvrijwilligontmaagd,vervelende seksueleervaringofgewoonalsietsdatniet fijn was.Alspartnerkanjijdeveiligheidbiedenom teonderzoekenofdieformuleringenkloppenof dathetgingoverbijvoorbeeldseksueelmisbruik, verkrachting,incestofaanranding.Doordat beseflangzaammeerenmeertoetelaten, komtersteedsmeerruimteomdeimpactte erkenneneneenbegintemakenmetdeheling.

Terugkijkenop julliesamenzijn

Doorsamenmetbegripterugtekijkenkunnen gebeurtenissenvaakconstructiefworden hergedefinieerd.Eenonafgemaaktestudie wordtdanplotselingbegrijpelijkalsgevolg vangebrekkigeenergie.Eenverslavingalseen logischcopingmechanisme.Enweerzintegen seksalsbescherminginplaatsvandesinteresse.

Dezerustkomtgoedvanpasinderoerigetijden diedehelingnogzalbrengen.Hetisgoedom daarbijookterugteblikkenopbijvoorbeeld pesten,emotioneleverwaarlozing,ofarmoede. Zeventigprocentvandemensenlooptergensin hetleveneentraumaop,dusdekansisgrootdat jullieallebeiookdiebagagemetjemeedragen.

Patronenvan herhaling

Dekansdatjegeliefdemeerderenare ervaringenheeftmeegemaaktisrelatiefgroot. Geschatwordtdatongeveerdehelftvande overleversmeermaalsgeweldmeemaakt.Over deonderliggendepatronerenzijnverschillende theorieën.Dezebegrijpeneneventueelsamen besprekenkanrustbrengenenweerbaarheid vergroten.

Gewenning

Hetklinktmisschiengek,maarvoormensen dielangdurigseksueelgeweldmeemaken kangeweldeensoortvanNormaalworden.Bij vroegkinderlijktraumaenincestisdatsoms zelfshetenigenormaaldatoverleverskennen. Overleverskunnendangeweldenmisbruik (onbewust)accepterenofnegeren,alsietsdatnu eenmaalbijhetlevenhoort.

Zelfbeeld

Seksueelgeweldkanzorgenvooreennegatief zelfbeeld.Ditkanhetvervolgensvooroverlevers lastigmakenomvoorzichzelfoptekomenen grenzentestellen,ofertoeleidendatzijmeer behoeftehebbenaanliefdeenerkenning,wat henkwetsbaardermaaktvoormooiewoorden.

Eenzaamheid

Deeenzaamheidvanoverleverskan verpletterendzijnenkanervoorzorgendat zijzichterugtrekken.Ditisolementwordt,als reactieopmindersociaalgedrag,geregeldnog eensversterktdoorpesterijenopschoolofwerk. Ditzorgtdannietalleenvoorhertraumatisering maarwerktooknieuwmisbruikindehand. Overleversdieminderervaringhebbenmet gezonderelatiesenrespectvolleomgang, herkennenongezonderelatiesmindergoed.En eenkleinsociaalnetwerkzorgtvooreengrotere afhankelijkheidvandemensendieerwelzijn.

Transgenerationeelgeweld

Eengenogramkanhelpenomrelatiesbinnen familiesinkaarttebrengen.Ditkaneengoede ingangzijnvooreengesprekmetjeliefover familie-invloeden.Zokanookvangeneratieop generatieovergedragenkwetsbaarheidbeter inzichtelijkworden.Daarbijkaneentraumavan oudersenanderefamilieledendoorwerkeninde opvoedingenomgangsvormen.

Vaakwordthetbeeldgeschapendatslachtoffers zelfdaderworden.Maarditisnogteweinig onderzocht,endeonderzoekendieerwelzijn, latenziendatditslechtsvooreenminderheid geldt.Hetdoorbrekenvandekettingvangeweld isbelangrijk,maardie kettingisnietper definitie heelsterk:veelmensendieinmoeilijkesituaties zijnopgegroeidzijnsterkenweerbaar.

Jullieeigen levenslijnmaken (TalentLab)

Hetbevuildenest. (JoséAl)

TheImpactofRapeon Women’sSexualHealth RiskBehaviors Familieinkaartbrengen meteengenogram (Movisie)

Deimpact inkaart brengen

Doorsamenmetjeliefhetlevenswielintevullen kunnenjullieinzichtelijkmakenhoehetgeweld doorwerktopverschillendegebieden.Movisie heefteenmooiehandleidingontwikkeldom daaroversamenhetgesprekaantegaan.Omdat ditinkaartbrengendeimpacttastbaarmaakt, kanditemotioneelbestzwaarzijn.

Terugkijkenop eerderseksueel contact

Hetisgoedomnieuwsgierigsamenterug tekijkenopjullie seksleven.Hetis fijn omdit rustigaantedoenentewerkenaaneenveilige omgevingwaarinjullieallebeiopenkunnendelen. Gadaarbijhetgesprekaanoverzakenzoalsjullie eerdereseksuelecontacten,betekenisgeving,jullie verlangensenfrustraties.Hierkunnenjullie oefeningenuit‘StelenGenot’voorgebruiken.

Wanneerjullievertellenoverjullieseksuele omgangkanblijkendatjegeliefdeeerder isvreemdgegaan.Hoewelderedenenvan vreemdgaannatuurlijkvooriedereenanderszijn, wordteenaantalverklaringenvaakgenoemd. Vreemdgaankaningegevenzijndooreen behoeftehettraumateherbelevenmeteen andereuitkomst.Hetkanzijndatsekszijn betekenisheeftverloren,dathetalsruilmiddel wordtingezetofgewoonalsweinigimpactvol wordtervaren.Maarvreemdgaankanookworden ingezetomdepartnerjaloerstemakenenuitte testenofdiewelzalblijven.Eenzachtereverklaring isdatoverleverseenenormebehoeftehebbenaan lichamelijkcontact,maardatintimiteitmethun partnertekwetsbaarvoelt.Simpelesekszonder emotioneleconnectiekandanvoelenalseenveilig alternatief.

Leefgebiedenwijzer. Versterkenvandeeigen krachtvancliënten (Movisie)

Stelengenot Intimiteit-oefeningen (SamenHelen)

ORIËNTERENOP

ORIËNTEREN OP HET

SAMENVOORUITKIJKEN

Tijdenshethelingsprocesishet cruciaaldatjullieallebeiopeigen benenstaan.Hetgevaarisdatjulliezo metelkaarbeziggaandatbehoeftesdoorelkaar gaanlopen.Helengaatoverjezelflatenzien, gezienworden,endeanderinkwetsbaarheid respecteren.Ditkanalleenalsjullieallebeije eigenheidbewaren.Alsjealspartnerookje zwakkeplekkenaanpakt,kunnenjullieopeen gelijkwaardigemanierhetprocesdoorlopen.In dithoofdstukhelpenwebijhetorganiserenvan eenveiligstartpuntomvandaaruittekunnen helen.

Veiligheidcreëren

Doorzichbloottestellenaandepijnlijke herinneringenkanjeliefdeverwerkingvanhet traumaopgangbrengen.Zelfvertrouwenen eenveiligeenvoorspelbareomgevingzijndan voorwaardenomovereindteblijven.Belangrijk isdatjeliefzichindatprocesverbonden, gesteundencompetentvoelt,envrijomeigen keuzestemaken.Tijdenshetseksueelgeweld wasdievrijheidernietenwerdengrenzenniet gerespecteerd.Hetisnudaaromextrabelangrijk omjeliefbijallestebetrekken,enregelmatigte besprekenwaternodigis.

Rustbrengen

Hethelingsproceszalzekereenpaarjaar vooronrustzorgen.Hetisdusverstandigom vanafhetbeginhetwerkenaanrusttoteen kernactiviteittemaken.Geefjeliefderuimteom zichzelfteonderzoekenenteontwikkelen.Dat betekentnietdatjejeterugmoettrekkenen moetwachtenoplater.Wathetwelbetekent,is datjezachtermagwordeninjeoordeelinhet moment.Stanaastjegeliefde,vertrouweropdat diedoetwatmogelijkis,enspreekjesteunuit. Hethelingsproceslaatzichnauwelijkshaasten enhetisdusgoedomjedaarbijneerteleggen.

Verlegjulliegedeeldehorizon.Maakplannen nietvoorvolgendeweekmaarvoorovereen paarmaandenennietvoorvolgendjaarmaar voorovervijfjaar.Datkandeextrarustenruimte gevendiejegeliefdenodigheeftomhetproces echtvolaantegaan.

Werkenaan jezelfen jelief inspireren

Jijkanjeliefdekomendejareninspirerendoor liefdevoltezijnvoorjezelf.Emotioneelzalje liefsomsallekantenopschieten.Hetzelfbeeld zalveranderenenhetinnemenvanruimte wordteenzoektocht.Allerleizakendieeerder gemakkelijkgingen,lukkenopeensnietmeer. Enhoeweldatonvermijdelijkiszaldattochvoor frustratiesenmisschienookschaamtebijjelief zorgen.Hetkanhelpenalsjijgelijktijdigdusook jouwuitdagingenaangaat.Bekijkwaarjijmee worstelt;jekandaarbijaanvanallesdenken, vandrank-endrugsgebruiktotpornoverslaving, passiviteitofeenkortlontje.Enonderzoekhoe jedaarmeeaandeslagkangaan.Ditiseen uitgelezenkansomdataantepakkenenzo jezelfenjeliefverdertebrengen

Jeenergie oppeil houden

Dekomendejarenzullenveelemotiesderevue passerenendatgaatveelenergiekosten.Hetis daarombelangrijkomactiviteitentevindendie zoweldeemotieskunnenkanaliserenalsdatze energiekunnengeven.Gabeidendaaromop zoeknaarmanierenomjeteuiten:gaschilderen, kleien,zingen,schrijven,dichtenofietsanders waarinjejekanuiten.Alsjeditbelangrijkvindt, ishetgoedomdatuittesprekenensteedste herhalendatdaarruimtevoorgenomenmag worden.

Intimiteit:de focusverleggen vanseks naarseksualiteit

Jullieintiemcontactzalopnieuwvorm kunnenkrijgen,losvandeverwachtingenen verplichtingendieerwaren.Sekszalinieder gevalietsandersmoetenwordendanpenetratie, enhetisalleenviaopencommunicatiedatjullie opdienieuweplekterechtkunnenkomen.

Geefjeliefderuimteomdeeigenseksualiteit vrijtebevragenenteontwikkelen.Inde beginperiodekanhetverstandigzijnom gesprekkenoverseksuelegevoelensen gedachtenbuitendeslaapkamertehouden,dit omdedrukvanseksueelcontactteverkleinen.

MilkandHoney, Gedichtendoor RupiKaur (AnnetteRamos)

Schrijf ondersteuning (Naasteninkracht)

Jekuntje levenhelen (LouiseHay)

Wanneerjullieintiemzijnishetaanteraden omvoorafsteedshelderegrenzenaftespreken, zodatjeliefzichkanontspannen.Dekomende jarenisditonderzoeknaarnieuweseksualiteit eenprachtigonderdeelvanjullietocht.Een zoektochtnaargenotenvervulling,maarook bredernaarwiejulliezijnenhoejullieje,ook lichamelijk,totelkaarverhouden.

Besprekenvan triggersen reacties

Hetisverstandigommetjelieftebespreken welkezaken–bewegingen,geuren,plaatsen, woordenofgedachten–herinneringen terugbrengenaanhetgeweld.Dezetriggers kunnenernamelijkvoorzorgendatjeliefineen trauma-reactieschiet.Zorgdusdatjeweetwat kantriggerenentotwelkegetriggerdereacties datkanleiden.Vervolgensishetbelangrijkomte wetenhoedaardanweeroptereageren.Hetis goedomditopeenneutraalmomentbuitende slaapkamertebespreken.Geefjeliefderuimte omhierindiensbehoefteteonderzoeken,en blijfditgesprekvoeren.Aandehandvande triggeranimatiekunnenjulliehieroversamenin gesprekgaan.

Mannelijke seksualiteit (Rosannevan Leusden)

Triggeranimatie (RealComics)

ORIËNTEREN OP DE IMPACT

Seksueelgeweldisindemeeste gevallentraumatischvoorhet slachtoffer.Eentraumazorgtervoordat hetverledenzichherhaaldelijkenongevraagd opdringt.Eentraumakanlangweggedrukt wordenmaaralshetderuimtekrijgt-wat nodigisvoorheling-isdeimpactookvoorde omgevingonmiskenbaar.Depijn,deangst enhetverdriet,degedachten,beeldenen herinneringen;alleskanjeliefonverwachtop iedermomentvandedagovervallen.Diekan daardoorsomseenheelandermenslijken,met anderegevoelens,anderebehoeftesenandere reacties.Eentraumakanjarenlangjeleven bepalen,maarermeeaandeslaggaanwerkt.De herinneringaanhetgeweldzalnooitverdwijnen, maarhettraumakanerwelvanaf.Indit hoofdstukbesprekenweeenaantalmanieren waaropseksueelgeweldentraumadoorwerken.

Weerstand

Wanneerdeimpactvanhetgeweldzichtbaar wordtishetwaarschijnlijkdatjeliefweerstand gaatvoelen.Deangstomgereduceerdte wordentothettraumaofhetlabelvanslachtoffer opgespeldtekrijgen,kanzorgenvoorontkenning enbagatelliseringvanhettrauma.Hetisvaak nietalleenmoeilijkvoordeomgevingomte

gelovenwatergebeurdis,maarvaakookvoorhet slachtofferzelf.Maakhieralspartnerruimtevoor enlaathiergeenconflictenover ontstaan.

Zichtbareimpact vanseksueel misbruik

Naseksueelgeweldisdekansgrootdatiemands gedragverandert.Slapenenconcentreren wordtvaakmoeilijker.Overgevoeligheid, schrikachtigheidenstemmingswisselingen kunnenoptredenoftoenemen,eninteressein zelfzorg,vriendschappenenhobby’snemenvaak af.

Deprocessendieeenoverleverdoormaaktzijnzo zwaardatzijerfysiekuitgeputvankunnenraken. Helemaalalszeerlangoverhebbengezwegen. Devermoeidheidvandespanningdiejarenis vastgehoudenkandanverpletterendzijn.

Overleversworstelenvaakookmeteen boosheidzonderduidelijkerichting.Diekan zichdantegenvanalleskerenindevormvan irritatie,woede,roekeloosheidenzelfdestructief gedrag.Hetverzetkanookdevormkrijgen vanondermijningvanzichzelf,bijvoorbeeld doorzelfmutilatie,heelweinigetenofjuist heelveel.UitéénAmerikaansonderzoek kwamzelfsnaarvorendat90procentvande onderzoeksgroepmetboulimia,seksueelgeweld hadmeegemaakt.

Designalenwarenerwel, maarniemandpiktezeop. (DeborahLigtenberg)

verKRACHTe vrouwen (FiekeOpdam)

Doorbrokentaboes (LanaB)

WakingtheTiger: HealingTrauma (PeterLevine)

Schuld

Bijnaalleoverleversvanseksueelgeweld worstelenmetschuldgevoelens.De verantwoordelijkheidvoorwatgebeurdis, neerleggenbijdeander,waarhethoort,isvaak eenmoeilijkenlangdurigproces.Datgeldtzeker voorde70procentvandeoverleversdiezich niethebbenverzettegendedader.Hoeweldit demeestvoorkomendereactieiskunnenvelen daarachteraftochmoeilijkvredemeesluiten.

Eenschuldgevoelkanjarenlangonuitgesproken blijven,alszelfverwijtmetiemandmeegroeien enverankeren.Datditnietkloptkanalleen echtgevoeldwordenmethulpvananderen. Schuldgevoeliseensociaalingegevengevoel, endesocialeomgevingisdusnodigomditte helen.Gesprekkenmettherapeuten,andere ervaringsdeskundigenenjoualspartnerkunnen daarindushelendzijn.

Schaamte

Schaamtegaatoverveelmeerdanoverde handelingendieiemandzijnaangedaan: schaamtegaatinessentieomdeangstom verstotenenafgewezenteworden.Alspartner kanjedushelpendooronvoorwaardelijkjeliefde teblijventonen.

Devleselijkheid,rauwheid,gevoeldeopwinding ofhetniethebbenkunnenvoorkomenvanhet geweldkanzichvertalennaarschaamte.De opvoeding,cultureleachtergrondenomgeving vaneenoverleverbepalendaarbijmededevorm enomvangdieditaanneemt.

StichtingvoorOns: Overhettaboeop seksueelgeweld

Posttraumatischestressstoornis

Ongeveerdehelftvandeslachtoffers vanseksueelgeweldkrijgttemakenmet verschijnselenvaneenposttraumatische stressstoornis(PTSS).Ditkandirectnahet geweldoptredenofpasjarenlateropkomen. PTSSiseenaandoeningwaarbijstresszichin hetlijfheeftvastgezetendaareenconstante bronvanspanningenpaniekveroorzaakt.Hetis belangrijkomPTSSniettenegeren,inmeerdan dehelftvandegevallengaathetnamelijkniet vanzelfover.

Posttraumatische stressstoornisenseksuele problemennaseksueel geweld (Bicanic,Engelharden Sijbrandij)

PTSSzelftest (Lentis)

SamenSterk zonderStigma

ErzijntweesoortenPTSS.Enkelvoudige PTSSheeftalsbelangrijkstesymptomen vooralherbeleven,vermijden,hyper-arousal ennegatievegedachten.BijcomplexePTSS isdanooknogsprakevandisregulatie, dissociatie,problemenmethetzelfbeelden interpersoonlijkeproblemen.

Angstenen dissociatie

Omovereindteblijvenentevoorkomendatzij wordengetriggerdkunnenoverleversbewust ofonbewustzakengaanvermijden.Ditkunnen gedachtes,herinneringenofgevoelenszijn, maarookconcretezakenalsmensen,plaatsen, activiteiten,materialenenzovoort.Ditvermijden endedaaraanverbondenangstenkanzich doorontwikkelentoteenangststoornis.Debeste manierommetgetriggerdereactiesomtegaan isdoorzezonderoordeelteobserverenente erkennen.Datgeldtzowelvoorjoualsvoorjelief. Indepraktijkisdatlastigenzalditvaakleiden totruziesenconflicten.

Gevoelenskunnenookwordenvermeden dooreendissociatiereactie.Bijdissociatiezet iemandalshetwareeenstapbijzichzelfweg. Hetisnietvooriedereenaltijdzichtbaar,maar alsjeeralertopbentishetonmiskenbaar.Je merkthetaaneenlegeblik,eenveranderende energie,bewegingsloosheidofeen

plotselingeveranderingvanstemming.Een dissociatiereactiekanzichdoorontwikkelen toteendissociatieveidentiteitsstoornis.Hetis belangrijkomalspartneroogtehebbenvoor dezesymptomen.

Depressieen burn-out

Veeloverleverskrijgenergensinhunlevente makenmeteendepressie.Ookzijnoverlevers extragevoeligvoorburn-outs.Depressieen burn-outkunnenzwaarenuitzichtloosvoelen. Maarongeveerdehelftvandevolwassenenmet eendepressiehersteltbinnenzesmaanden.Als partnerishetmoeilijkomdaarbijechttehelpen. Watjewelkandoenisjeliefaanmoedigenom rusttenemenenprofessioneleondersteuningte zoeken.

Suïcidalegedachten

Overleversvanseksueelgeweldhebbenvijfkeer vakerdangemiddeldsuïcidalegedachten.Als jeliefdezegedachtenheeftofheeftgehadis datdusnietraar.Datjeliefuitspreektweleens tedenkenaanzelfmoord,betekentnietdatdie daarookdirectnaargaanhandelen.Alsjelief nietzelfbegintoversuïcidalegedachten,maar jediewelvermoedtkanjeernatuurlijknaar vragen.Alsernaargevraagdwordtkandateen waardevolleopeningbiedenvooreengesprek en vervolgensruimtebiedenomermeeaande slagtegaan.

Jongenburn-out. Invijfstappennaar meerenergie (NienkeThurlings)

Levenmeteen dissociatievestoornis (EOSWetenschap)

Vrijvanangst (StephanieHoukes)

Impactop kinderen

Hetisnietleuk,maarhetistochbelangrijkomte benoemendatkinderenookdeimpactvoelen. Zijkrijgentemakenmetallerleispanningen, gevoelensengedragingendiezijvaakniet kunnenplaatsen.Hetisdaarombelangrijk kinderentevertellendaterietsspeelt.Alsze daartejongvoorzijn,ofalsjehennietalleswilt vertellen,laatjeuiteraarddedetailsweg.Welis hetbelangrijkomhentelatenwetendateriets aandehandis.Jekanbijvoorbeeldzeggendat erietsuithetverledenopspeelt.Alsjenietvertelt daterietsspeelt,isdekansgrootdatkinderen deoorzaakvandeonrustbijzichzelfgaan zoeken.

Impactop jouals partner

Seksueelgeweldentraumaverwerkingzetten jerelatieonderdrukenfrustratiedaaroveris logisch.Jegeliefdeverandertenheeftveeltijd enenergievoorzichzelfnodig.Datbetekent automatischdaterminderoogisvoorjouw wensen,angsten,behoeftenenverlangens. Datislastig,omdatookjijjezelfindezenieuwe

situatieopallerleimanierentegenkomt.Zaken alsverlatingsangst,behoefteaanerkenning, huidhongerofeigentraumakunnengaan opspelen,maarjekandaarmeenunietaltijd terechtbijjelief.

Eigen daderschap

Oponspadnaarseksuelevolwassenheidleren wijallerleilessenoverseks,intimiteit,verlangens engrenzen.Hetkanzijndatjeinhetaftastenvan jeeigengrenzenendievananderenweleens mindernetjesbentgeweest.Ofzelfsdatjeecht overdegrensvandeanderbentheengegaan. Alsdewondenvanseksueelgrensoverschrijdend gedragbijjeliefzichtbaarworden,kandan hetbesefopkomenofterugkomenvaneigen daderschap.

Daderschaponderogenzienispijnlijkenkan vérstrekkendegevolgenhebben.Overhet algemeenzullenplegershundadenhetliefst bagatelliseren,wegstoppenofontkennen.Maar alsjeliefdoordepijnheengaat,isdekansgroot dateigenschuldgevoelensenschaamteover eerderefoutennietlangertenegerenzijn.In datgevalishetgoedomhiermeeaandeslagte gaanendaarhulpbijtezoeken.Hetisbelangrijk omjeterealiserendatdadersgelijksoortige klachtenkunnenontwikkelenalsslachtoffers,al isdesituatieuiteraardopveelgebiedenookheel anders.

ORIËNTATIE OP HET VERWERKINGSPROCES

Hethelingsprocesnaseksueelgeweldiseen tendiepstepersoonlijkproceswaarvoorgeen algemeengeldenderoutekaartenbestaan. Verschillendebehandelaren,wetenschappers, schrijversenervaringsdeskundigenhebbenop huneigenmanierbelangrijkebewegingen,fases enstappeninhetprocesgeïdentificeerd.Indit hoofdstuklatenwemanierenvanzingeving zien,engaanweinopeenaantaltheorieënen modellenvanhethelingsproces.

Betekenisgeving

Mensengevenopruwwegdriemanieren betekenisaanervaringenmetseksueelgeweld: dooraccommodatie,negatieveassimilatie,of positieveassimilatie.

Bijaccommodatieisersprakevanontkening. Hettraumawordtdaarbijzoveelmogelijk genegeerdendeschervenvanhettrauma wordenontkendofweggegooid.

Bijnegatieveassimilatieishetbesefvanhet onrechtaanwezig,maarwordthetonrecht uitvergrootengeprojecteerdopdewereld.De schervenwordenbijelkaargeraaptenaanelkaar gelijmd.Maardescheurenenhetgebroken verledenblijvenzichtbaar.

Dederdeenmeestconstructievemanierom methettraumaomtegaan,maarookde zwaarste,ispositieveassimilatie.Daarinwordtde impactvanhetgewelderkendendeinzichten, ervaringenengevoelensmeegenomenin eennieuwwereldbeeld.Deschervenworden gebruiktomietsnieuwstemakenendeervaring krijgteenplekendraagtbijaanpositievegroei enontwikkeling.

Derolvan betekenisverlening bijslachtoffersvan seksueelgeweld (UniversiteitGent)

HealingSexualTrauma (StaciHaines)

Deduur vanheling

Hetismoeilijktezeggenhoeveeltijdjeliefnodig zalhebbenomtehelenvandediepstewonden. Sommigenzeggendatechthelennietmogelijk is.Erwordtsomsoverzesmaandengesproken ensomsovereengemiddeldevantienjaar. AnnetteSmitvanStichtingSeksueelGeweldziet dathetvaaknaongeveervijfjaarbegintopte lossen.

Erisvanallestezeggenoverdefactoren diehieropvaninvloedzijn.Desteunvande omgevingvooreenoverleverisvangroteinvloed. Negatievereactiesvandeomgeving,endan vooralvandepartner,blijkendebelangrijkste redenomhethelingswerkteonderbrekenof testoppen.Tijdsdrukenhardeeisenrondhet herstelzorgenjuistvoortragerherstel.

Visiesop hethelingsproces

Verschillendeschrijvershanterenverschillende processen,metverschillendefasesenstappen. Welichtenerhiereenpaaruit.Defasesen stappeniniederproceshebbenwehiersterk versimpeld.

Fasesvan gedragsverandering

Theorieënovergedragsveranderinggeven inzichtinprocessenvanverandering enwatditvanjouenjegeliefdevraagt. Dezegedragsveranderingismeerdan traumaverwerking.Hetgaateromhoejullie samenuitdagingenaankunnengaanenin liefdehetproceskunnendoorlopen.Porchaska enDeClementemakenditinzichtelijkaande handvanzesstadia:voorstadium,overpeinzing, voorbereiding,actie,onderhoudenafsluiting. Dezetoolkitmaaktinzijnopzetgebruikvandeze fasering.

Zorgstandaard:traumaverwerking

Dezorgstandaardneemtstagnatieals beginsituatievanrouwverwerking.Daarbijis hetaanhetslachtofferomdeontstanekluwen teontwarrenendelenervanaantepakken.Dit gebeurtindefasevandiagnoseenbehandeling. Dezeperiodeisroerigenalspartnerzaljede onrustmoetenverdragen.Zodrahetslachtoffer hiervoldoendedoorheenisgegaanzalereen procesvanrehabilitatieenhersteloptreden. Daarinkanderustterugkeren.

Zorgstandaard generiek: Herstelondersteuning (AKWA)

Survivors& Partnersdoor PaulA. Hansen HetbijzondereaanhetboekSurvivors& Partnersisdatdeschrijverjarenlangoverlevers vanseksueelgeweldheeftbehandeldinzijn praktijk,terwijlhijtegelijkpartnerwasvaneen overlever.Éndatertijdenshetschrijvenvanzijn boekherinneringennaarbovenkwamenaan misbruikdathijzelfhadmeegemaakt.Dezedrie gecombineerdeperspectievenzorgenvooreen bijzonderpersoonlijke,goedgeïnformeerdeen gelaagdeprocesbeschrijving.

Hansenonderscheidtdriefasedieelkaar opvolgen.Indeappendixvanzijnboekheeft Hansenindetaildestadiavanverschillende processenopgenomen,zoals23stadiavangroei vooroverleversvanincest.Eninappendix6laat hijzienwelkeinvloeddeverschillendefases kunnenhebbenopeenliefdesrelatie.

HelenVan SeksueelMisbruik doorIvonne Meeuwsen

IvonneMeeuwsenbesteedtinhaarboek,enop haarwebsite,veelaandachtaanalternatieve therapieën,introspectieenverstilling.Overhet proceszelfdoetzijgeenhardeuitspraken,wel geeftzeheelveelinformatieoverhoezelfeen eigenprocesintegaan.Deexpertinhetjuiste padnaarhelingisvolgenshaardeoverleverzelf.

AlliesIn Healingdoor LauraDavis

PartnersInHelingbeantwoordtveelvande vragenwaarpartnersmeekunnenzitten. Eenvandevelevragendiebeantwoord worden,isdieoverwaternodigisomtehelen vandeeffectenvanmisbruik.Naasttijden doorzettingsvermogenonderscheidtDavis daarbijelfstadia.

Destadiakunneninverschillendevolgordes wordendoorlopen.Vanuitdeinzichtendieineen bepaaldefasezijnopgedaankaneenaleerder doorlopenfaseopnieuwwordenbezochtzodat inzichtenenkenniswordenverdiept.Uiteindelijk komtereenmomentwaaringenoegrustwordt gevoeldomdoortegaan.

Traumaseksualiteitdoor PeterJohn Schouten

Traumaseksuologieiseenbijzonderinspirerende stroming.AandewiegervanstaatPeterJohn SchoutendieinzijnboekTraumaseksualiteit mannelijkeoverleversdirectaanspreekt.Maar zijnboek,deinzichten,endemethodegaanop voorallegenders.

Helenvanseksueel misbruik (IvonneMeeuwsen)

Traumaseksualiteit (PeterJohn Schouten)

Traumaseksuologiebeschrijftdatwat stukgemaaktis,geheeldmoetworden.De schadebegintdaarbijnetvoorhetgeweld,inde verlorensecondevoordathetmisbruikbegint. Hierdoorraakthetlijfinshock,enverliestde onschuldenhetvertrouwen.Erontstaateen breukmetheteigenik,deomgevingende wereld.Deschadeisenerzijdsdeangstschade dievooralinvloedheeftopgedachtenen gevoelens,enanderzijdsiserdemachtschade diesocialecontactenbemoeilijkt.

Hetprocesomhettraumatehelen,doorloopt bijSchoutenvervolgensvierstadia.Hetlaatste stadiumzorgtvoorafsluitingenuiteindelijkvoor eengelukkigerenvollerleven.

EmotionalFocused (Couple)-therapie

EmotionalFocused(Couples)Therapie(EFT ofEFCT)onderscheidtdriefases:stabilisatie,

herstructureringenintegratie.Hetprocesis gerichtopverminderenvanisolatie,vergroten vansocialecompetentie,versterkenvanbanden metanderenenhetontwikkelenvaneenpositief copingmechanisme.

Zoekenin Intimiteit

Bijveeloverleversisvanafhetmomentvan hetgewelddeseksueleontwikkelinggestopt, vervormdofzelfshelemaalnietopgang gekomen.Dekansbestaatdusdatjegeliefde deontwikkelingnaarseksuelevolwassenheid nietvolledigheeftdoorlopenennognietklaar ismethetontdekkenvanhetlichaam,de verlangensenopwinding.

Alsjedaarnualsnogruimtevoormaaktenjelief devrijheidgeeftomditprocesaantegaankandat voorfijne,onbekende,spannendeenuiteindelijk diepbevredigendeontmoetingenleiden.Het procesvanhelingwordtdanaangevuldmeteen procesvanseksueleontwikkeling.Alsjeallebei open,kwetsbaarenontvankelijkbent,kanditvoor allebeibijzonderzijn.Rondseksisniemandimmers ooituitgeleerd.Engelukkigzijnerveelbijzondere schrijversenseksuologendiedaarbijkunnen helpeneninspireren.

Emotionally focused coupletherapy (SusanJohnson)

ORIËNTERENOP

DEBEHOEFTEN

STEUNEN

STEUNFIGUREN

ORGANISEREN

PROFESSIONELEONDERSTEUNINGORGANISEREN

ORIËNTERENOP DEBEHOEFTEN

Wanneerjesameneenroerigetijdingaat,is het fijnomtebesprekenwatjeallebeinodig hebtomhierdoorheentekomen.Vaakweetje datnognietvantevoren,enzekervoorjeliefis hetnulastigomtoekomstigebehoeftenalte verwoorden.Indithoofdstukhelpenwejullie methetstellenvandejuistevragenenkennis overenkelezakendieaandachtvragen.

Julliebehoeften inkaart brengen

Indezoektochtnaarjulliewensenenbehoeften hebjeopenheidennieuwsgierigheidnodig. Eenleuke,leerzameenverbindendemanier omdaarmeeaandeslagtegaanisdoorelkaar vragentestellen.Daarbijishetleukomelkaar opzoveelmogelijkverschillendemanierente bevragen.

Datkanookopeenlaagdrempelige manierdoor deandertevragenallesopte noemenwaarnaar dieverlangt;vaneenvliegtuig toteengoudvisen vantekentalentontwikkelen toteenluisterendoor krijgen.Deanderschrijft ditopenleesthetdaarna rustighardopvoor. Hetkanbijzonderverbindend werkenomde eigenverlangensuitgesprokente horenworden. Hetmaaktookdatdoelen haalbaardervoelen. Bovendienisheteen fantastischemanierom erachtertekomenwaarje jeliefindetoekomst blijmeekanmaken.

Ookzoujehetlevenswielerweerbijkunnen pakken,ensameninvullenwatjullievoorieder gebiedverlangen.Jekanditdantweekeerdoen: éénkeervoorjulliehuidigesituatieenéénkeer voorjulliegewenstetoekomst.Dezeingevulde wielenzullenrustbrengen,omdatzeduidelijk makenwaarjullienustaanendatertijdisom opverschillendegebiedenveranderingaante brengen.

(AliceMiller)

Watje liefzeker nodigheeft

Inhetaangaanvandehelingvanseksueel geweldzijnereenaantalzakendie ondersteuningkunnengebruiken.Ofjedit allemaalookkanenwilbiedenisuiteraardaan jou.

Watjeliefindezetijdsowiesogoedkan gebruikenisdatjekantroosten,enpositief reageertopkwetsbaarheid.Datjeerbenten blijftalserverdrietenpijnnaarbovenkomt, ookalsdatleidttotboosheid,overprikkeling ofpersoonlijkeaanvallen.Datjeliefjekan vertrouwen,endatjegeregeldjeliefde uitspreekt.Enwaarschijnlijkhetbelangrijkste vanallesisdatjullieingesprekblijven.

Enrichtingjezelfishetnodigdatjeweeten blijftvoelendatjeliefvanjehoudt,ookalshet nietuitgesprokenwordt,ookalsjewegwordt geduwd,enzelfsalsjeliefdaarzelfevennietbij kan.Datjeaccepteertdatookjijeenmoeilijke tijdtegemoetgaat,endathetokéisomsoms ooknietokétezijn.Enheelbelangrijkishet datjejouweenzaamheid,uitzichtloosheid, stressenpaniekweluitspreekt,maarnietde verantwoordelijkheidbijjelieflegt.

Derelatie methet lichaam

Watjeliefnodigheeftistijdenruimteomde relatiemetheteigenlichaamteherstellen. Daarbijishetbelangrijkomnieuwsgierigenvrij opontdekkingstochttekunnengaan.Datkan uiteindelijkviaaanrakingenseksueleintimiteit. Maarhetgaateerstomweer-ofbeter-teleren voelen.Voorwiemenstrueertkaneenmooie ingangnaarhetlichaamzijnombewusterstil testaanbijdecyclus.Voormannenisbewuster etenendrinkenvaakeengoedeingangnaar groterbewustzijnvanhetlichaam.Deliefdevolle aandachtvoorheteigenlijfzalookpositief doorwerkeninderestvanjullieleven.

Zelfzorgen houvast

Erkomtdekomendejarenveelopjullieaf.Dat isallemaaleenstukbetertedragenalsjullie fit zijn.Slapen,sportenengezondetenisdaarom extrabelangrijk.Netalsontspanning,contact metvriendenentijdvoorjezelf.Wathierinwerkt enwatjullieallebeinodighebbenverschiltenzal ookveranderen.Hetkangoedwerkenomeen ‘energiedagboek’bijtehouden,waarinjeiedere dagschrijftwatenergiekostteenwatenergie gaf.Datkunnengrotezakenzijnmaarookhele kleine.Jekanernatuurlijkookvoorkiezenom hetboekjeaantevullenmetandereervaringen, gevoelensengedachten.Devooruitgangwordt daarmeetastbaar.

Checklistvoordeoptimale opvangvanslachtoffersvan seksueelgeweldinBelgische ziekenhuizen (InesKeygnaertea.)

Dedader confronteren

Deconfrontatiemetdedaderiseenbelangrijk, persoonlijkenzwaarproces.Hetkanhelpenom deechtedaderteconfronteren.Maardatisniet deenigemanier.Deconfrontatiekanookzijn metalleenhetbeeldendeherinnering.Hetis belangrijkomhiermetjeliefrustigenmeteen openblikhetgesprekoveraantegaan,ende keuzevooralaanhentelaten.

Alsjeliefbesluitomdeconfrontatieaantegaan, kandatopverschillendemanieren.Bijvoorbeeld doorhetschrijvenvaneenbrief,diealdan nietverstuurdwordt,ofineenpersoonlijke ontmoeting.Deherstelbemiddelingsorganisatie Perspectiefkandaarbijondersteunen. Slachtoffersvanseksueelgeweldkunnen kosteloosgebruikmakenvanhundiensten.

Eventuelejuridische stappen

Naseksueelgeweldishetgoedomnaarde politietegaan,maardiedrempelisvaakhoog. Hetkanhelpenomietstewetenoverhet procesendemogelijkheden.Alsjeliefnaarde politiegaatzalereersteenverkennendgesprek plaatsvinden.Daarnapashoeftteworden beslotenofereenofficiëlemeldinggemaakt wordt.Zoja,danvolgteentweedegesprek, waarnadedaderwordtnagetrokkenendenaam inhetsysteemwordtingevoerd.Wanneerer eerderemeldingen,aangiftenofveroordelingen zijn,dankomendiehierbijnaarboven.

Hetjuridischetrajectvanvervolgingislangen zwaarendemensenmetwiejetemakenkrijgt, zijnnietaltijdtraumagevoelig.Zorgdaarom voorgenoegrustenondersteuningrondde belangrijkstecontactmomenten.

Eenbeeldverhaalover hetjuridischetraject (JanKlinkhamer)

Watdepolitiekan doenbijseksueel misbruik (Politie)

Intimiteiten consent

Alshetgaatomintimiteitheeftjeliefde komendejarenwaarschijnlijkvooralbehoefte aanrustenduidelijkheid.Watjullieseksueel contactindekomendeweken,maandenen jarendaarbijvooralnodigheeftisaandachtvoor consent.ConsentishetEngelsewoordvoor ‘toestemming’maarwordtindezecontextbeter vertaaldmet‘afstemming’.

Consentbetekentdatjecommuniceerten elkaardoorlopendbevraagt.Tijdensseksdoen demeestemensendatvooralnon-verbaal,met eenblik,eenglimlachofeenuitnodigende armbeweging.Hetprobleemdaarbijisdatdeze communicatiemakkelijkandersgeïnterpreteerd kunnenworden.Hetisdaaromgoedomveel meeruittegaanspreken.Ofbeternog:ooknonverbaalblijvencommunicerenendaarbijuitte sprekenwatjebedoelt.

Ditpratenoverintimiteit,verlangensenseks moetjewaarschijnlijkoefenen.Samenopde bank,tijdenshetetenofophetbalkon,zonder de‘dreiging’vanseksishetvaakmakkelijkerom tepratenoververlangensengevoelens.

Wanneerjejeliefechtom‘enthousiasteconsent’ vraagt,kanjeantwoordenkrijgenwaarje misschienvanschrikt.Hetkangebeurendatje liefplotselingeenmuurvangrenzenoptrekt.Dat isheelnormaal,kannodigzijneniszelfspositief: hetbetekentdatjeliefheteigenlijfenheteigen genotaanhetterugnemenis.Datisnulastig voorjou,maarhetiseennoodzakelijkestapom zichlaterweerechttekunnengeven,ookaan jou.

Consentit’s simpleastea (BlueseatStudios)

STEUNFIGUREN ORGANISEREN

Hetisbelangrijkdatjullieallebeinadenken overmensendievoorjullieklaarkunnen staan:steunfiguren.Jijkanjeliefnietinalles ondersteunen,netzoalsjeliefernietinallesvoor joukanzijn.Julliegaanallebeieeneigen,intens procesdoormakenenhetisbelangrijkdatje daarinallebeieeneigenvangnetorganiseert.In dithoofdstukbesprekenwewiejekanhelpenen hoejedathetbestekanorganiseren.

Jouwrol alssteunfiguur

Alspartnerkanjejeverliezenindeemotionele, financiële,lichamelijkeenpraktische ondersteuningvanjelief.Hetisdaarom belangrijkomvoorjezelfoptekomenen grenzentestellen.Alsjegeengrenzenstelt,gaat jelieferopeengegevenmomentoprekenen datjeallesdoetenblijftdoen.Dieverwachting zorgtervoordatjevervolgensaltijdtekortzal schieten.Alsjejouwgrenzenaangeeftkan datvooralinhetbeginzorgenvoorboosheid enteleurstellingbijjelief,maardatgaatover.

Opdelangetermijnbrengengrenzenvooral duidelijkheidendaarmeerust.

Alspartnerleerjemetvallenenopstaanom metdezenieuwesituatieomtegaan.Hetis belangrijkomdaarbijregelmatigtereflecteren opjeeigengedrag.Ditkanjemetvriendendoen maarhetisookgoedomdaarprofessionele ondersteuningbijtezoeken.

Loslaten

Alspartnerzaljeindeloopvanhetprocessteeds vakereenstapopzijmoetendoen.Jijkansoms, juistdoorjenabijheid,nietdegenezijndiede steunenrustkanbrengendienodigisvoor groei.Hetkandangebeurendatjejebuitenspel gezetvoelt,endatkanzwaarzijn.Alhelemaal alsnaarjouhetverdrietendeboosheidgaan, ennaaranderenhetplezierenhetvierenvan successen.Hethelptomteproberenditte zienalsietsdatjeliefvóórzichzelfdoet,enniet tégenjou.Deruimtediejijhiervoormaaktstelt jegeliefdeinstaatomcontroleterugtenemen overzichzelfenhetleven.

AGuideforFriendsand FamilyofSexualViolence Survivors Samendepijn teboven (DrElianaGil)

Aandeslagmetsociale netwerkenACTIZ (Movisie,Vilans,ActiZ)

Dejuiste ondersteuningorganiseren

Hetisgoedomdetijdtenemenomsamenin kaarttebrengenwelkemensenjullienuenin detoekomstomhulpkunnenvragen.Jekan deze‘steunfiguren’mooiinkaartbrengenmet eenecogram,waarinjemensenenorganisaties noteertenkoppeltaanspecifiekehulp.

Alsjulliedezeaanpakvolgen,zorgdandathetniet blijftbijeeningevuldschema.Zoekcontactmet de mensendiejehebtverzameldenbespreek je gedachten,vragenenoverwegingen.Vraag ofze inderdaadinstaatenbereidzijnomjullie, wanneer nodig,teondersteunen.Zorgvoor open gesprekkenengeefdeanderruimteom daarin meetegaanofniet.Hetdelenvanjeeigen onzekerhedenenworstelingenkandaarbijhelpen.

Ondersteuningscirkelsen ‘peersupport’

Erzijnallerleimogelijkhedenomookbuitenhet eigennetwerkomhulptevinden.Datkanop socialemedia,waarjeallerleilandelijke,stedelijke enthemagebondenvrouwengroepenen‘sister circles’kanvinden.Dezegroepenzijnerom elkaarteinspirerenenondersteunen.Maarook fysiekzijnerallerleivrouwencirkels,rodetenten ofvollemaanbijeenkomsten.

Voormannenstaatditnoginde kinderschoenen,maarmetgoedzoekeniser ookvanallestevinden.Hetgaatdanvaakom mannencirkelsofmannenwerk,waarmannen elkaarinkwetsbaarheidineenveiligecontext onlineenofflineondersteunen.

Lotgenotencontact

Lotgenotencontactisbelangrijkvoorhet succesvolverwerkenvaneentrauma.Hetis belangrijkvoorhelingdatgevoelensdiejedeelt nietalleenaangehoordenontvangen,maar ookemotioneelbegrepenworden.Lotgenoten kunnendatalsgeenander.

Bijlotgenotencontactwordtopengedeeld engesprokenoverdeimpactvanseksueel geweld.Indegroepssessieswordenpersoonlijke verhalengedeeld,aangehoord,vergeleken endaarmeegenormaliseerd.Identiteit vormtzichrondverhalen,enhetdelenvan persoonlijkeervaringenkanhelpenomeen verhaalteformulerendatbijdraagtaannieuwe identiteitsvorming.Daarbijontstaatbinnen dergelijkegroepenvaakeenliefdevolleband tussenmensen,dieookhelendkanwerken.

Patiëntenverenigingen

Verschillendeorganisatiesbieden ookondersteuning.Hoewelergeen patiëntenverenigingisvooroverleversvan seksueelgeweld,zijnerwelallerleiorganisaties actiefronddegevolgenervan.Bijvoorbeeldrond eetproblemen,angststoornissen,dissociatieof depressie.

Dezeverenigingenkunnenopveel manierenhelpen.Vaakhebbenzijookeenhulplijn enlotgenotengroepen.Dezeorganisatieshebben bijnaaltijdookruimtevoorervaringsdeskundigen enanderevrijwilligersomzichintezetten.Hetkan fijnzijnvoorzowel joualsjelief omzouiteindelijk ookanderemensentekunnenhelpen. Hoewelernoggeenoverkoepelende lotgenotenverenigingisvoorslachtoffersvan seksueelgeweld,zijnerdiverseorganisaties dieondersteuningbieden,zoalsBlauweMaan, StichtingSeksueelGeweld,#YoutooenStichting Misbruikt!

sensemakingand identityconstruction intheaftermathof

Diverse Patiëntenverenigingen enorganisaties

Cliëntondersteuning

Erkomtinhetprocesvanallesopjullieaf. Daaromkanhet fijnzijnomcliëntondersteuning inteschakelen.Zijkunnenhelpenbijhetin kaartbrengenvanjulliebehoeftenenvan demogelijkhedenomdaarintevoorzien.Zij kunnenhelpenopdiversegebieden:zorg enondersteuning,jeugdhulp,participatie, onderwijs,welzijn,wonen,werkeninkomen,en nogveelmeer.

Eengratisdigitaletooldieveelstresskan wegnemenisSamen1Plan.Ditiseendoor cliëntenzelfbeheerdeomgevingwaarde diversebetrokkenentoegangkrijgentot voorhennodigeenwaardevolleinformatie. Bijvoorbeeldbehandelplannen,hoedehulp verloopt,afsprakeneneengedeeldeagenda. ViaSamen1Plankandesamenwerkingtussen deverschillendehulpverleners,jeliefenjouals partnermakkelijkerenefficiënterworden.

Crisisinterventies

Hetverdrietendepijndiejeliefvoeltkanbij vlagenzoheftigzijndatersprakeisvande wensomeeneindetemakenaanhetleven. Hoepijnlijkdatookis,hetisbelangrijkom hiernietvanwegtekijken.Ondersteuningen hulpkandagennachtwordeningeroepen viade113-hulplijn.Ookvoorpartnersheeft 113handvattenvoorhoejewelennietmoet omgaanmetdesuïcidegedachtenvanjelief.

Crisisinterventieskunnenooknodigzijnbij depressie,angststoornissenofschizofrenie. Hierover,enookoversuïcidalegedachten,kan ookkostelooscontactwordenopgenomenmet MIND.

Coachingof buddy’s

Eencoachofbuddykanvangrotewaardezijnals rustpunt.Datkangaanomdeverwerkinginhet algemeenmaarookmeerspecifiekoverwerk, relatie,persoonlijkegroeiofseksualiteit.Speciaal voorslachtoffersdiewachtenopbehandeling enprofessioneleopvangisin2020deStichting TogetherWeRiseopgericht,diebrede persoonlijkeondersteuningbiedtvooroverlevers ophetmomentdirectnadatzijhebbenverteld overeenervaringmetseksueelgeweld.

Eenvertrouwenspersoon voorjou

Alspartnerofalsnaastekanjeeenberoepdoen opeenfamilievertrouwenspersoon,diejekan helpenomtegaanmetallerleiuitdagingen. Ondersteuningvaneenvertrouwenspersoon kanzonderverwijzingenkosteloosaangevraagd wordenalserGGZ-problematiekspeelt.Een vertrouwenspersoonkanGGZ-informatie,advies enondersteuninggeven.Zijluisterennaar jouwverhaalenkunnenmetjemeedenken.Zij kunnenookhelpenbijhetcontactleggenmet hulpverleningsorganisaties.

Ondersteuningvoor steunfiguren

Aanjoualspartnerwordtmeestalweinigtot geenondersteuningaangeboden.Enookjullie omgevingzalzichineersteinstantievooralopje geliefderichten.Hetisdaarombelangrijkomzelf actiefnaarhulpopzoektegaan.Veelpartners doenditnietomdatzijhunsituatievergelijken metdievanhungeliefdeendanconcluderen datdiehetveelzwaarderheeftendatzelfom hulpvragendusaanstellerigzouzijn.Maardatis onterecht,wantookjijkrijgthetzwaarendaarbij zalookjegeliefdedekomendetijdnogextraop jeleunen.

‘Peersupport’voorpartnerskunnenhet isolementvanpartnersdoorbrekenenhen inspireren.Dezeondersteuningwordtonder anderedoorMariëlGroenenenIvonne Meeuwsengeboden;maarzijzijnnietdeenige.

Intimiteitbespreken

Hetkanvreemdvoelenommetanderenover sekstepraten,maardatistochbelangrijkin dezeperiode.Frustratiesoverintimiteitkunnen eenallesoverschaduwendeblokkadewordenin jullierelatie,endaarwiljejuistvanaf.Wanneer jejevragen,verdrietenonzekerhedenhierover nietdeelt,bestaatdekansdatdieeeneigen

levengaanleiden.Omjerelatieenhetproces vanjeliefdaarnietmeetebelasten,ishetgoed omhierjuistmetanderenovertespreken.Het is fijnalsmensenopafstandmetjemeedenken, enjemisschiennieuweenhelpendeinzichten geven.Maarhethelptvaakookalomhette delenengehoordtewordeninjouwbehoeften enverdriet.

Neemjeliefhierwelinmeeenlaatvoorafweten metwiejeoverjullieseksueleuitdagingenin gesprekgaat.Openheidisdaarbijeenabsolute voorwaarde,wantindezeroerigetijdenkan alleswatmetseksenintimiteittemakenheeft extreemgevoeligliggen.

Vanweerzin naarweerzin (CarlievanTongerenen IngeborgTimmerman)

PROFESSIONELE ONDERSTEUNING ORGANISEREN

Hetmeestewerkdatjeliefverzetzalthuis gebeuren.Daarwordtdemeestetijd doorgebrachtendaarishet,alshetgoedis, veilig.Hetisookdeplekwaarjijalspartnerhet proceskanondersteunen.Maarthuisisniet deplekwaartherapiemoetplaatsvinden.Als partnerkanjeheelveeldoen,maarjekanen moetnooittherapeutenhulpverlenerworden. Jijbentpartnerengeliefdeendatisderol waarinjehetmeestekanbetekenen.Indit hoofdstukbesprekenweeenaantaltherapieën dieondersteuningbiedenopverschillende gebieden.

Aanbodvoor jegeliefde

Erzijnveelaanbiedersvanwaardevollehulp. Helpjeliefomdaaruittekiezen,inspireeren enthousiasmeer,maarlaathetdaardanbij.Het isnietaanjouomhieractieopteondernemen. Hoemeerditeenvrijekeuzevoorjeliefis,hoe

meerdiedeeigenkrachtkanvoelenenhoe snellerdehelingzalgaan.

Hetisaanteradenomindeloopvanhetproces gebruiktemakenvanverschillendetherapieën enhulpaanbieders,metafwisselendaandacht voordepsychische,sociale,lichamelijkeen seksueleheling.Daarbijkanjedenkenaan gedragstherapieompatronentedoorbreken, systeemtherapieomeenandereplekinte nemeninsocialesituaties,energiewerkomhet lichaamtotrusttebrengeneneenseksuoloog ommeetekijkennaarveiligemanierenomweer intiemteworden.

Debelangrijksteindicatievoorhetsuccesvan eenbehandeling,isdeklikmetdeondersteuner. Eentherapiekannogzopassendzijn,alsdeklik metdebehandelaaroftherapeuternietis,is hetverstandigomverdertezoeken.Metwieje liefeenklikvoeltisheelpersoonlijkenkanook veranderentijdenshetproces.Doorhetgesprek hieroverteblijvenvoerenkanjehelpenomde juistekeuzestemakeneneventueelbijtesturen.

Bredeondersteuning

Professioneleondersteuninghoeftnietaltijd persoonlijkenéén-op-ééntewordengegeven. Erzijnveleondersteuningsmogelijkhedendie vrijtoegankelijkzijnmetééndrukopdeknop. Ookzijnonlineallerleitoolkitstevindenente downloaden,diekunnenondersteuneninhet procesomhiersamendoorheentekomen.Een selectiehiervanisindezetoolkitopgenomen.

Therapievormen

Therapiehelptnietalsdeverkeerdezaken wordenbehandeld.Helaasgebeurtdatvaak, omdattherapeutenterughoudendzijninhet informerennaar,enaanpakkenvan,seksueel trauma.Mettotgevolgdatmensensomsjaren therapievolgenzonderdatdekernvandezaak, hetgeweld,geadresseerdwordt.Ditleidtinveel gevallentotGGZ-moeheidenweerstandrichting eennieuwetherapie.Alsdatbijjeliefhetgeval is,ishetgoedomtekijkennaaralternatieven voorGGZ-ondersteuning.Tegelijkertijdishet ookbelangrijkomhetoverdieweerstand tehebben.Hetzounatuurlijkzondezijnals slechteervaringenuithetverledenwaardevolle ondersteuningnuindeweggaanstaan.

Lichaamsgerichtwerken (creatiefen energetisch)

Traumazitnietalleeninhethoofd,maarooken misschienweljuistinhetlichaam.Hettrauma aangaanbetekentdusookaandeslaggaanmet heteigenlijf.Datkanheellaagdrempeligmet bijvoorbeelddans,yogaofmeditatie.Maarhet kanookviaallerleilichaamsgerichtetherapieën.

Debekendstehiervanishaptonomie,een alternatievetherapieomdenken,voelenendoen weermeermetelkaarinbalanstebrengen. Daarbijwordtdirecteaanrakinggebruiktom gevoelsvermogenenlichaamsbeseftevergroten.

Eenanderelichaamsgerichtetherapievorm iscreatievelichaamsgerichtetherapie.Daarin wordtgewerktmetelementenalsademhaling, stembevrijding,bewegingendans.Of energetischelichaamsgerichtetherapiemet aandachtvoorenergiehuishoudingdooronder anderemassagesenaanraking.

Vindeen(therapeut.nl) Hulpverlenersin diversedisciplines (hulpverleningna seksueelmisbruik.nl)

Yogaforemotional trauma (MaryNurrieStearns)

Systeemtherapie

Systeemtherapieiseenvormvangezins-en relatietherapie.Tijdensdebehandelingen wordtgekekennaarhetgeheelvansociale verbindingenwaarbinnendecliëntzichbevindt. Ditkanzijnderelatietotdedader,totde omgevingendeouders,maarooktotjouals geliefde.Familieopstellingeneninnerlijkkindwerkwordenhierbijvaakingezet.Dezachtheid dieiemandeerdernietontvangenheeft,kan danbijvoorbeeldwordenopgezochtenworden uitgesprokenengevoeld.Deongezonde verbindingenmetdaders,omstandersende oordelenuitdeomgevingkunnenookworden bezien,geplaatst,endaarmeeontdaanworden vaneendeelvanhunzwaarte.

Eenbijzondereenvaakopeendiepniveau troostendeaanpakisdierenondersteuning. Daarbijkanbijvoorbeeldmetpaardenworden gewerktaanpersoonlijkheidsontwikkelingen affectregulatie.

(Cognitieve)gedragstherapie

Bijgedragstherapieligtdenadrukophet aanlerenenoefenenvannieuwgedrag. Gedragstherapiewordtvaaksamenmet cognitievetherapieaangeboden.Bijcognitieve therapieisookaandachtvoordegedachtenen overtuigingenachterhetgedrag.

Exposure-therapieiseenvormvan gedragstherapiediepatiëntenblootsteltaan zakenwaarzegevoeligvoorzijn.Doordit gecontroleerdtedoen,kunnenemotionele blokkadesenniet-helpendereactiesworden verminderd.EMDRiseenveelgebruikte ‘desentiviserende’exposure-therapievorm.

EMDR(EyeMovementDesensitizationand Reprocessing)iseropgerichtomemotioneel ruimtetemakenzodatheftigegevoelens minderstressveroorzaken.EMDRisdusnieteen behandelingdiehettraumaverwerkt,maareen behandelingdiehetgewichtvanhettrauma afhaalt,zodatjedaarnabeteraanhettraumakan werken.InNederlandheeftEMDRindelaatste jareneenenormeopmarsgemaakt.Erzijnvele positievereactiesmaarookkritischegeluiden.

Maarwanneererbewustmeeomwordtgegaan kandezevormvantherapieenormhelpenen deruimtemakendienodigisomdeheling aantegaan.Hetisdanooknietverrassenddat demeestemensenmetPTSS-verschijnselen gebruikmakenvanEMDR-behandelingen.

Psychotherapie

Eenpsychotherapeutischebehandelingkent eenvastesystematiek,maarkanniettemin opvelemanierenwordenaangeboden.

Bijvoorbeeldalsindividuelepsychotherapie, groepspsychotherapieofalssysteembehandeling. Debasisbestaatuitgesprekkenwaarinstappen wordengezetrichtingeenbeterbegrip,om vanuitdaarveranderingenintezettenommeer

EMDR

controletekrijgenoverheteigenleven.Een behandelingkankortdurendzijn,maarkanook maandenofjarenduren.

Psychodramaen traumaseksuologie

Psychodramaentraumaseksuologiekijken naardecomplexeschadedieseksueelmisbruik aanricht.Onverwerkteschadekandanworden uitgespeeldineengecontroleerdeomgeving, waarbijgesprekkenenspelelementenelkaar afwisselen.Daarbijisaandachtvoorzowel persoonlijkerelatiesalssocialestructurenen individuelebeleving.Onderdebezielende leidingvanPeterJohnSchoutenisdezeaanpak delaatstejarenverderverfijndenooksteeds brederbeschikbaargeworden.

Diverseintensieve programma’s

TerwijlinDuitslanddeopvangvanoverlevers vanseksueelgeweldbijnaaltijdintegraalen internis,isdatinNederlandeenuitzondering. HelenvanseksueelgeweldisinNederland meestaleenpersoonlijkereisdiemensenzelf moetenuitstippelenenorganiseren.Tochisdit nietaltijdzo.OokinNederlandisereenaantal programma’sdieintegraleondersteuning bieden,gerichtopbredereheling.

ZobiedtPsytrecTherapieeenproject waarinachtdagenlanggewerktwordtaan verschillendezorggebieden.Voorzwaartrauma kanookbijBodyTalkwordenaangeklopt,waar meteeninterdisciplinairteameenopmaat gemaaktprogrammakanwordensamengesteld endoorlopen.

Alternatieveondersteuning

Alternatieveondersteuningiseenverzamelnaam voortherapieënenbehandelvormendieniet wetenschappelijkzijnonderzochtenwerkend zijnbevondenendusgeenGGZ-stempelkunnen krijgen.Vaakwerkenzijvanuiteenholistische blik,eendeelzitwatindespirituelehoeken werktbijvoorbeeldmetreïncarnatietherapie, dromenenkaartleggingen.Dezetherapieën helpencliëntenombetekenistoetekennenaan beelden,ideeënenherinneringendieopkomen. Dezemethodesgevenveelruimtevooreigen betekenisgevingenkunnenhelpenomzaken teverbindendieeerdernoglosseelementen leken.Despirituelekadersbiedeneensetting waarbinnenvrijerkanwordengeassocieerd,en meerwordtvertrouwdopdeeigenintuïtie.Veel mensenhalenhiersteunentroostuit.

Medischeingrepen

Somskaneenmedischeingreepeengoede keuzezijn.Datkanindevormvanmedicijnenof vaneenoperatie.Watonsbetreftzijnmedicijnen enoperatiesnietdeoplossing,maarkunnenze welderuimtemakendiesomsnodigisomde oplossingtevinden.Keuzeshierinzijndanook, netalsalleanderekeuzes,vooralpersoonlijk.

Ondersteuningvoor julliesamen

Hulpvoorjulliesamenkanjenatuurlijkvinden bijeengewonerelatietherapeut.Maarhetis daarbijdanwelbelangrijkdatdebehandelaar geschooldisindeopvangvanstellenwaar eenseksueeltraumaspeelt.Erzijntalloze voorbeeldenvanpartnersdienietserieuszijn genomenendieindeloopvandesessiessteeds

Groepswerk partnersvan slachtoffers (MarkLuyten)

Vraagverlegenheid -Eenkistvol gereedschappen (Ypsilon)

verderverwijderdraaktenvanhungeliefde.Het isbelangrijkdatjullieeentherapiesamenkiezen endatjeeralsgelijkeninbehandeldwordt.

Ondersteuningvoor jou

Alspartnerishetnietaltijdduidelijkwelkehulp jijnodighebt.Erisvaaksprakevantraumabesmetting,vermoeidheidenmoedeloosheid, watmaaktdateenhelderehulpvraagmoeilijkte verwoordenis.Nietsdoenenrustigafwachten lijktdanmisschiendebesteoptiemaardatis hetzekerniet.Dusalsjeblieft;zorgvoorjezelfen organiseerjeeigenprofessioneleondersteuning. Ookjijkandaarvoorkijkenbijdetherapievormen dieweeerderhebbenbesproken.

Hulpbij intimiteit

Ophetmomentdatjullieersamenklaar voorzijn,kunnenjulliehulpzoekenbijeen intimiteitscoachofseksuoloog.Diekanjullie samenenafzonderlijkhelpendoortepraten, maarookdooroefeningentegevenwaarjullie thuismeeaandeslagkunnen.DeNederlandse VerenigingvoorSeksuologenheeftophun websiteeenoverzichtvanseksuologenin Nederland,diejekan filterenopspecialisatiein seksueletrauma’s.

Verderzijnerondersteunersdiegebruikmaken vandeleervandeTao,KamasutraenTantra, waarinvoorzoweltraumaalsseksualiteitruimte is.Dezeverschillendescholenzienseksualiteitals eensterkelevenskrachtdieraaktaanonzekern. DeTaobiedteenzachte,spirituelebenadering. DeKamasutraisvooralbekendalshet ‘standjesboek’,maarisveelmeer.InNederland isTantravandedriehetmeestzichtbaar.Er zijnzowelonlinealsofflineveelbeoefenaars, workshops,boekenentrainingendiejehierin wegwijskunnenmaken.Enerzijnookmeerdere tantrascholen,waarinverschillendematevan nabijheidmensenelkaarontmoeten.Bijditalles ishetbelangrijkomvoorzichtigtezijnzolanghet traumaniettotrustisgekomen.

Streeloefeningmet jepartner (Rutgers)

Zoekeen Seksuoloog (NVVS)

VOLHOUDENEN KEUZESMAKEN

OPTIMISTISCHBLIJVEN

VOLHOUDENEN KEUZESMAKEN

Gedurendedemaandenen

jarenvanhelingzullenvoorje

liefvoortdurendheftigegevoelensop deloerliggen.Eengedachte,eenassociatie, eenaanrakingofeeninteractie;demeest onverwachtezakenkunnenjeliefineen emotioneleafgrondstorten.Levenwordt overleven.Enoverleveniszwaar.Zwaarvoorje geliefdeenookzwaarvoorjoualspartner.

Alsstelisheteenkwestievansamenindeze achtbaanstappen,elkaarvasthouden,blijven zittenenderustbewaren.Ookalshetwagentje loslijktteschieten,ookalsdeveiligheidspoortjes stukzijnenookalsjeonderstebovenmoet blijvenhangentotdetechnischediensteris.In dithoofdstukbestedenweaandachtaanhoe jedezeritinrustenvertrouwensamenkan uitzitten.

Hetcadeau datjij geeft

Doorindezeperiodetesteunengeefjejelief hetmooistecadeaudateris:jegeeftderuimte vooreengelukkigerenvollerleven.Hetzalvaak lastigzijnensomszaljeeenzoutesmaakinje

mondhebbenvandetranen.Maarprobeerdat inliefdeenzachtheidtedragen.Vindtroostin degedachtendatjulliehierallebeinietvoor gekozenhebben.Enerkendatjijeensecundair slachtofferbentvandedaderendathetdusniet jeliefisdiejeditaandoet.

Blijfhetsamendoen.Emotiesdiejevoeltmagje uiten.Weesboos,weesblij,hebliefenonttrekje. Alleswatinjeopkomtmaggevoeldworden,als jehetmaarnietalsverwijtrichtingjeliefvanje afschuift.

Probeervooralteaccepterendatditiswathetis, engeefjedaaraanover.Kijkdusookvoorbijhet trauma.Kijknaardetoekomst,hetverleden,jouw aandeelendegroeidiejulliesamendoormaken. Ensoms,heelsoms,kanjeooknaareenander, échtongelukkigstelkijkenendenken:jeetje,zo slechthebbenwijheteigenlijknognieteens.

Getriggerdereacties

Alspartnerzaljesomsbenaderdwordenmet wantrouwenenboosheiddienietsmetjoute makenhebben.Plotselingkanjeliefheftigen emotioneelreagerenzonderdatjijbegrijpt waarom.Waterdangebeurt,isdatjelief getriggerdwordtenvanuitoudepijnreageert. Deeerstereactieisdanomalletriggerste vermijden,maardatisonmogelijk.Hetgewicht zalvandegetriggerdereactiesafmoeten,endat doejedoorzeindeogentezienendegevoelens teerkennenalseendeelvanhettrauma.

Omdetriggersheenlevenbetekentdatje

allebeiopeierengaatlopenzonderdaarmee deonderliggendepijnoptelossen.Rekening houdenmetelkaarisbelangrijkmaarjemoet daarinnietjezelfverliezen.Doordeoorsprong,de triggersendegetriggerdereactiesteoverzien, kanjesamenderustterugbrengen.Hiervoor kunnenjulliebijvoorbeeldgebruikmakenvan TransformingtheLivingLegacyofTrauma,A WorkbookForSurvivorsandtherapists.

Onbegrip

Alspartnerzalhetjeregelmatiggebeuren datjenietbegrijptwaterallemaalgebeurt. Enookjeliefzalnietalleantwoordenhebben. Traumaverwerkenbetekentalzoekendeen

wegvinden.Ommeergriptekrijgenophet procesvantraumaverwerkingkanhetgoed zijnombijvoorbeeldCounsellingSkillsFor WorkingWithTraumatelezen:eenhandzaam boekdathelderuiteenzetwaterzoalspeeltbij traumaverwerking.

Frustraties

Hetisallemaalnietmakkelijkensomslijkt hetproceseindeloos,veranderingopzijnbest stroperigenjeliefgemeenenonredelijk.Jevoelt jeophetzelfdemomentongewenstenabsoluut onmisbaar.Hetenemomentverteltjeliefdat hetnietsmetjoutemakenheeft,omjehet volgendemomentomdeorenteslaanmetalles datjefoutdoet.Alspartnerzaljedusafentoe helemaalklaarzijnmetjeschat.

Hetisnietvreemdalsjehetsomsechtnietmeer weetendeneigingvoeltomwegtezakkenin frustratie.Entochzaljedaarmeeommoeten gaan.Desituatiewaarinjezitisereenwaarinalsjedekrachtkanvinden-eenenormegroei valtdoortemaken.Alsjenuopgeeft,draagtdat nietalleennietbijaandehelingvanjelief,maar ondermijnjeookdekansopjulliebeidergroei enbloeiendievanjullierelatie.

Watjenodighebtomdezefrustratiestelijfte gaanisafstand,eigenactiviteiten,steunfiguren, ondersteuningenberusting.Maarnogmaals, watjeookzalmoetendoenisgrenzenstellen. Jeliefisnogsteedseenvolwassenemetwieje eenrelatiehebtendaarmagjedusooknaar handelen.Jemoetjezelfdusblijvenuitdagen omgrenzentestellenenverwachtingenuitte spreken.

Boosheid

Eriseenhoopwaarjeboosoverkanzijn.Vaak zijnpartnersvanoverleversboosopdedader ofopdeomgevingdiehetmisbruiknietheeft gezien,hetheeftgenegeerdofheeftlaten gebeuren.Overdieboosheidkunnenwekort zijn.Dieboosheidmoetvanuitjegeliefdekomen enjouwboosheidzitdaarbijindeweg.Natuurlijk

magjebooszijnmaarmaakdatniettotiets waarjeliefietsmeemoet.

Weesjeerookvanbewustdatboosheidextreem bedreigendkanzijnvoorjeliefomdathetkan rakenaanhetgeweldendusallealarmbellen afdoetgaan.Gadusopzoeknaarveiligeen niet-bedreigendemanierenomjeboosheid teuiten.Bespreekwatjeliefnodigheeftomje boosheidruimtetekunnengeven.Bijvoorbeeld dooreenhandbewegingaftesprekenwaarmee jeeentime-outkanvragen.Onderzoekookof jeboosheiddeelsvoortkomtuiteigen(jeugd-) ervaringen.Enhebsomshetlefomersamen omtelachen:nietomdewoede,maaromhet onvermogenendevreemdevormdiejulliekiezen omermeeomtegaan.Schroomnietomhulpte zoekenalsdeboosheidblijftofergerwordt.

Vermoeidheid

Erbestaatzoietsalsmeeleef-moeheid (compassionfatigue):devermoeidheiddie mensenvoelenbijhetovermatigzorgenvoor anderen.Dievermoeidheidmaakthetlastiger omervoorjelieftekunnenzijn.Hetisdaarom belangrijkdezevermoeidheidoptijdopte merken.Watkanhelpeniservoorzorgendatjede vrijheidvoeltomsomstijdelijktestoppenmethet steunbieden.Debestemanieromdattedoenis hulpvansteunfigureninroepenenaf entoevoor jezelftekiezen;ergensandersgaanlogerenof eenpaardagenjeeigenplantetrekken.

Traumacontagionin partnersofsurvivorsof childhoodsexualabuse

tevredenheidtest (GGD)

Compassionfatiguein Caregiving (PatriciaSmith)

neetekunnenzeggen (NokNok)

eenvanjulliedoordeandergekwetstwordt, ishetlogischdatjedaarnavoorzichtigeren terughoudenderwordt.Maarhetgevaaris datjejedanallebeisteedsmeerterugtrekt.In dezesituatieishetdanvooralbelangrijkom teerkennendathetvertrouwenisgeschaad, enomhetdaarnatochweertoetelaten.Wat daarbijkanhelpenisomdepijnvandeanderte erkennen.

Besefdatvertrouwenwerktalseenschaalenniet meteenaan-enuitknop:hetisnietófwelófniet, tussendieextremeninziteenheelspectrum. Realiseerjeookdatjeelkaarnietvoordevolle honderdprocenthoefttevertrouwen.Diedruk erafhalendoorhetdaarovertehebben,geeftvaak alderuimteomweerdichtertotelkaartekomen.

Blijvenpraten

Eenabsolutevoorwaardevoorditheleproces isomsteedsingesprekteblijven,waarbijook jijvertelthoehetmetjeis.Daarvoorkanje bijvoorbeelddecompassietevredenheidtest invullenendeuitkomstsamenbespreken.Zorg datjediegesprekkenvoertmetrespecten nieuwsgierigheid.Demethodevangeweldloos communicerenkanhierbijenormhelpen.

Alsgewoonpratennietluktkanjealtijdnog opzoeknaaranderecreatievevormen.Paker bijvoorbeeldeenkookwekkerbijzodatjullie allebeievenveelspreektijdkrijgenenongestoord kunnenpraten.Probeerminderoverdeander tepratenenmeeroverjezelf.Praatmeerover

gevoelensenminderoverconcretezaken. Benoemjullieweerstandenangstenlaatweten hoebelangrijkbepaaldethema’svoorjullie zijn.Enprobeervooralookomelkaarniette overvallenmetgesprekkenmaarplanzein,kies eenplekeneenmoment,enzorgdatdestress erzoveelmogelijkvanafisvoordatjebegint.

Watjij nodighebt

Watjevooralnodighebtisplezierenvertrouwen. Ditprocesiszwaarmaarhetlevengaatook gewoondoor,metalleprachtigeenleuke momenten.Blijfdiezienenblijfdieooksamen opzoeken.Jebentnogsteedsineenrelatie,en jeliefisnogsteedshetbijzonderewezenwaarje verliefdopbentgeworden.Vergeetdusookniet omteblijvengenietenvanalle fijne,vrolijkeen gekkemomentenmetelkaar.

Seksueledisfuncties

Tothettraumaechttotrustisgekomenzal seksenaanrakingstress,onrust,paniekenzelfs walginginjeliefkunnenblijvenlosmaken.Als seksbeladenis,isdekansgrootdatditook effectopjouheeft.Netalsvoorjegeliefdegeldt ookvoorjoudatdekansbestaatdatjeeen seksueledysfunctieontwikkelt;denkaaneen erectiestoornis,vaginisme,vertraagdeejaculatie ofeenopwindingsstoornis.

Ookkanhetgebeurendatjejouwlusten,lijf enbehoeftengaatveroordelen.Jeverlangens wordendanvanietsmooistoteenmonsterdat weggestoptmoetworden.Waakdaarvoor,en blijfjeeigenopwindingenbehoeftenvieren zoalsjijzeervaart.

Heerlijkintiem

Totslotkortoverhetprobleemvannietvrijen. Alsjesteedsweerafgewezenwordt,kandatje eenzaam,moedeloosenongeduldigmaken. Hetisdusbelangrijkomopzoekteblijvennaar intimiteitdiewelmogelijkis.Misschieniser geenruimtevoorseksmaarbijvoorbeeldwel voorknuffelen,omhelzen,elkaarvasthouden oftegenelkaaraanliggen.Of,alsdatteveel is,elkaarshandvasthouden,vingervervenof eenkaartspelletjedoenwaarbijjeelkaarsoms zalaanraken.Maakhetzolaagdrempeligals mogelijkenblijfzoekennaarhoejeelkaarkan blijvenvoelen.

Wanneerjulliewelsekshebbenishetgoed omjeterealiserendatditwaarschijnlijkeen

groteindrukmaaktopjelief.Zo’nimpactvolle gebeurtenisneemteengroteplekininhet geheugen.Hetkanzorgenvoorconflictenover defrequentie.Jijdenktmisschien,hetisalweer langgeledendatwevreeën,terwijljeliefbij hoogenbijlaagvolhoudtdatjullieheelvaak vrijen.Voorjouzijnwekengewoonweken,voorje liefvoeltdelaatstekeervrijennogalsgisteren.

Watjetedoenstaatinjullieintimiteitis nieuwsgierigblijven.Verdiepjebijvoorbeeld indefasesvanopwinding,zoek fijne aanrakingsoefeningenofgaeenmassagecursus doen,envertraaginjeaanraking.Endoedit allesvanuitdewensomjeliefietstebrengen. Benaderjeliefnietomdatjijeenbepaalde behoeftehebtdiebevredigdmoetworden, maarbespreekwaarjullienaarverlangenen zoeksamennaarderuimtedieeris.Genieten vanseksisvooreengrootdeelgenietenvanhet genotvandeander.Alsdatjeinstellingkanzijn, merkjedatermeerontspanningkomtendat hetseksueelcontactlangzaammaarzekerweer makkelijkerenplezierigwordt-voorjou,maar zekerookvoorjelief.

Vrouwengenot (MarloesMessemaker)

Lievepartners (engeliefde),

Deenergiedievrijkwamophetmomentdatikmijnechtgenootverteldeovermijngrootstegeheim, wasonbeschrijfelijk.Mijnangstenenstressverdwenenenmaaktenindatmomentruimtevoorrust enverbinding.Mijnechtgenootaccepteerdemijzoalsikwasinclusiefdieverschrikkelijkeervaring.

Hijgeloofdemij,hijsteundemijenhielpmijeenstapverderomvrijtekomenvangevoelensvan schuldenschaamte.Ikkonhetbijnavandedakenschreeuwen,zoextatischvoeldeikmeenzo bevrijd!Enditgevoel,datgunikiedereen.

Nadatikdeeldeoverwatmijwasgebeurdbenikaandeslaggegaanmetmijnverwerking.Ikheb ondersteuninggevondenbijvriendinnen,therapeuten,sport,vrouwengroepen,mijnzus,lotgenoten enveelanders.Ikhebvoormijzelfeenpadgevondenomstapvoorstaptehelenenmijtesterken.

Stijn,mijnlief,steundemij,maarhoehijdathetbestekondoenwasechteenzoektocht.Nergens vondenwijeenhandleidinghoeditsamenaantegaan.Velejarenvanploeterenvolgden.De inzichtendiewijdaarbijhebbenopgedaanhebjekunnenlezenindezegoedgevuldeschatkist volmetkleinediamanten.Eendocumentmetteksten, filmpjes,strips,onderzoeken,organisaties, boekenenmeer..allemaalomjullieverderopwegtehelpen.

Ikkrijgtraneninmijnogenalsikbedenkwatjeliefheeftmeegemaaktenhoejijhierinkunt steunen.Hetiszoontzettendwaardevol,hetbetekendezoongelooflijkveeldateriemandvoormij was,eensteunentoeverlaat,eenmaatje,eenrotsindebranding.Eenveiligehaveneneenwarm nestwaargeheeldkonwordenenvanwaarikkonuitvliegen.

Dereisdiejealsstelmaaktiszwaar,maarhetishetzowaard.Ikhebmeerlerenvertrouwenop mijzelf.Ikbenmeergaanpratenendelen.Ikbenookmeervoormijzelfgaanstaan.Endatmerken demensenommijheen.Traumaverwerkingverandertveelenhetsteedsschakelenenincontact blijvenoverbehoeftenengevoelensisnietmakkelijk.Hetprocesheeftdeinteractiedievoormij werktverandert.Inderelatiewasdatspannend.Eerstwashetprocesietsvanmij,maartoenik erdoorveranderdeginghetookoveronsenonzerelatie.EnookoverStijnenwathijnogtedoen had.Endatiseenonderzoekwaarwijnogsteedssamendagelijksinliefdeaanwerken.

Ikhoopdatookbijjulliedereissamengemaaktwordt.Datjeliefinhetprocessteedsmeervan zichzelflaatzienenzichzelfmeerruimtegeeftomhetlevenvolteleven.Endatjijgeïnspireerd wordtomdatooktedoen!Allebeimeteeneigenennieuweenergie.Datjulliejelatenverrijkendoor deervaringenuitdemooiereisdiehetis,alsjulliesamengaanhelen.

Metrespect, Legien

“Ikhebmezovaakalleen gevoeld.Daarhebikdeels zelfvoorgezorgd.Ikhieldde wereldbuiten,zodatniemand mijngeheimkonzien.”

Metdankaanhetteam,vanlinksnaarrechts:

Nanoaoi–Comics(Mexico)

NuruLismiati-InfoGraphics(Indonesia)

LouisevanStraten-Startbeelden

HannahMars-Redactie

JanKlinkhamer-Vormgeving

LegienWarsosemito-Schenk-Samenwerkingenalgeheleondersteuning

StijnSchenk-Tekstenproductie

KeikiReiko–Kaart(Rusland)

SamenHelen

SpecialedankaanonzesuperkinderenKianenOnin.AanLauraBerghuisenNathalieFransenvan FondsSlachtofferhulpenSlachtofferWijzer.AanIvaBicanicenEllendeRuitervanhetCSG.Aanmijn moederAnnekeNoordbeekenaanonzelieve(schoon)zusJessicaenhaarmanJozua.

Dankookaandeeindelozelijstvanbijzonderemensendieonsdelaatstejarenhebbengeïnspireerd. Voorhunhulpbijdezeuitgavebedankenwijgraagspecifiek: AnneLigtenberg,AnnevanDijk,AnnemarieReilingh,Annette Smit,Bill,CarloContino,DagmarStockman,Daniël,DinyBoot, EllenLaan,EstherScholtz,FetzendeGroot,Frank,HajarElidrissi, IrisBotermans,IvonneMeeuwsen,JacquelinedeGroot,JaroBeijes, JeannetteDijkstra,JensvanTricht,Johnnyloevsme,JoyceVermelis, JudithVerwij,Kelly,KimvanLaar,LauraBerghuis,LisadePagter, MarcelKick,MariëlGroenen,MarijeCornellisen,MariseElgers, MarjanGroefsems,MarlijnvandePol,MatsHorbach,MichelleCoops, MirandaFreriks,MirjamHachem,Melissa,NicolevanGelder,Nienke Helder,NorbertHendriks,Paul,PaulineAarten,Ron,Ronvan’tLand, RietPortengen,SabineMeulenbeld,SachaSimons,SandervanArum, SanneCroese,SaraDekker,ShariKlein,RosaKoenen,StellaBergsma, VeroniqueHoogendoorn,WilcoKruijswijk,WilriekeSophiaenYuri Ohlrichs.

#youtoo!,AmnestyInternationalNL,AmsterdamOost,Blauwe Maan,CentrumSeksueelGeweld,DaadKra8,Emancipator,Exploring Deeper,FondsSlachtofferhulp,HEARME,HuisartsenVerenging (LHV),Hulpverleningnaseksueelmisbruik,LSVB,Luisterlijn,Movisie, NVRG,NVVS,PerspectiefHerstelbemiddeling,Politie,Rutgers, SeksueelWelzijnNederland(SWN),Sensoa,Sexedlab,SexualHealing, SlachtofferhulpNederland,SlachtofferWijzer,Sonestra,SRGR, StichtingCivilCare,StichtingKezban,StichtingMisbruikt!,Stichting Praat,StichtingSeksueelGeweld,StichtingTogetherWeRise,Team Kim,TeamSAFE,ThePleasureSociety,UnWomen,Universiteitvan Gent,VINEVictimologie,Vlammagazine,VrouwenVaartenWave Coaching.

SamenHelenendezetoolkitzijnmedemogelijkgemaaktdoorFonds Slachtofferhulp.MetaanvullendeondersteuningvanEmancipator, MAEXenhetStimuleringsfondsCreatieveIndustrie.

WWW.SAMEN-HELEN.NL