Essay Een ‘Streekdeal’ (vergelijkbaar met de huidige Greendeals) stimuleert samenwerkende boeren, landschapsorganisaties, plattelandsondernemers en burgers om de krachten te bundelen. De overheid faciliteert met regelgeving en procesondersteuning, en diverse schappen (waterschap, recreatieschap, provinciaal landschap) zorgen voor de inrichting van de nutsgronden. Het beheer is in handen van boerburgercollectieven. De tijd dringt, 2014 is dichtbij. Maar niet alles hoeft tegelijk. De ruimtelijke transformatie waar deze ‘7sprong’ toe leidt, kan stapsgewijs via een groeiend collectief worden gerealiseerd. Geleidelijk omzomen aaneengesloten nutsgronden waar waterbeheer, natuurbeleving, energiewinning, zorg of educatie gecombineerd worden, de grootschalige agrarische productiegronden. Aan de Streek de taak om de voorwaarden aan te geven bij de ‘nutsgronden’. Aan ondernemers de uitdaging hierop gezamenlijk in te tekenen. De belangstelling voor de vier huidige Nederlandse ‘pilot-collectieven’ in het kader van het GLB geeft aan dat hier veel te winnen is. Besparen door combineren Ligt de trigger voor boeren bij het GLB, voor burgers zijn dat stijgende kosten voor mobiliteit en energie, onzekerheid over pensioenen en woningwaarde. Bij bewoners gaat het niet om verdienmodellen, maar om bespaarmodellen. De consument wordt producent.
Dit kan bijvoorbeeld met een zonnepaneel op het eigen dak, auto’s delen, moestuinen. Een collectieve aanpak biedt voordelen zoals kwantumkortingen en efficiency. Door samenwerking groeit ook het sociaal kapitaal. Een buurt met lage energieprijzen, goed en goedkoop voedsel, of deelauto’s is goedkoper om in te wonen. Dit verhoogt de aantrekkelijkheid van de buurt en maakt dat de woningen hun waarde vasthouden. Productie door burgercollectieven heeft niet als doel aan die producten te verdienen, maar om kosten te beheersen en (vastgoed)waarden veilig te stellen. Een andere effectieve besparing ligt in functiecombinaties zoals woonzorgcentra, brede scholen, werk-leeromgevingen. Steeds vindt een besparing van kosten plaats door ruimte, productiemiddelen en voorzieningen samen te gebruiken. De verwevenheid van stad en land in de Veenkoloniën biedt streekeigen combinaties aan van hoge kwaliteit. Streekschap Met het uitschrijven van Streekdeals worden burgers, instellingen en ondernemers uitgedaagd om het aanwezige streekkapitaal gezamenlijk in te zetten voor leefkwaliteit. Belangrijkste voorwaarde is dat collectieven werken aan continuïteit van sociaal, cultureel, ecologisch en economisch kapitaal. Het programmabureau van de Agenda Veenkoloniën groeit uit tot Streekschap.