KUQ E ZI – 1993- 2013
VITI XX .
KUQ E ZI REVISTE
KULTURORE
EURO–SHQIPTARE
Themeluar e botuar në Bruksel nga LEK PERVIZI VELLIMI I
Nr. 1-4 1
Koleksioni i revistës KUQ E ZI 20 VJET Autor : Lek Pervizi Copyright © : Botues :
2
HYRJE
Erdhëm në tetor 1990 në Belgjikë, familjharisht, me gruen e tre djemtë. Ishte e para dhe e vetmja familje që vinte drejt nga kampet e internimit. Nga nje diktaturë e egër qe nuk i nJihte lirinë e demokracinë, dhe shtypte barbarisht te drejta themelore te njeriut, ne një vend europian ku liria e demokracia ishin në themel të shtetëve, garanci për respektin e atyne të drejtave të njeriut që në vendet komuniste mohohëshin e shkelëshin drastikisht. Ardhja në Mbretninë Belge u ba e mundun, nga shëmbja e komunizmit që u zyrtarizue me shëmbjën e murit të Berlinit. Zgjodhëm Belgjikën sepse aty kishte jetue kohët e fundit dhe kishte vdekë prindi, Prenk Pervizi. Mbasi u rregulluem me dokumenta, pa asnjë vështirësi, na u hap mundësia me gëzue jetën e lire si qytetarët e tjerë të Belgjikës, me të drejta të plota. Por në një mënyrë të pavetëdishme veprimet tona kufizohëshin, aq kishte qenë i randë presioni i diktaturës. Pse po e them këtë ? Pikërsiht për të tregue se si u krijue revista « Kuq e Zi ». Patjetër se e para punë që më doli përpara ishte ajo e rënditjës së mbresave të ruejtuna në kujtesë nga ato kondita të terrorit, që ishin disa poezi të krijueme në kushte burgjësh e kampësh, ku çdo shkrim mund të të çonte deri ne pushkatim, siç ndodhi me të tjerë. Truni i njeriut funksionon si një kompjutër, ku ruhën të dhënat jetesore të njeriut, dhe tek mue ajo punë funksiononte mirë, sepse kujtesën e kisha të fortë. Pra fillova t’i hedh në letër me një makinë shkrimi që më kishte dhurue një shqiptar nga Puka, Ded Mjeku, që kishte ardhë në Belgjikë që më 1956. Një njeri shum i mirë e shum patriot. Tani vinte puna se si me i botue. Duke qenë se funksiononin qendra të fotokopjeve, unë iu vuna punës (si t’isha në primitivitetin e kohës së intertnimit) me i rregullue dhe botue vetë në këto qendra. Pra akoma isha i mbërthyem nga kufizimet e kalueme. Në këto kushte, m’erdhi mendja me krijue një shtyp shqip të paeksitueshëm në Belgjikë, qyshë pre kohës së Faik Konicës, që këtu kishte themelue e botue revistën « Albania », para një shekulli. Iu vuna punës, me atë makinë shkrimi, duke e faqosë revisten me dorë, prerje e ngjitje, etjera marifete. Kështu në tetor 1993 arrita të botoj numërin e parë të kësaj reviste, së cilës i vuna emnin « Kuq e Zi », si një pasqyrë e rivlerësimit të kulturës shqiptare, ku shkrimtarët e intelektualët e ndaluem e të dënuem, të gjenin botimin e veprave të tyne. Një tribunë e vërtetë shqiptarizmi. Nuk iu luta askujt për ndihmë materiale. Ndoqa pikërisht shembullin e Konicës, që gjithçka e bani vetë me sakrificë personale. Por ai së pakut e shtypi revistën në një shtypshkronjë të rregullt, ndërsa unë po ndiqnja rrugën primitive. Sa që revistën e shtypa vetë në një qendër fotokopjesh, dhe e lidha me kapse. Kjo punë do të dukej e çuditshme, por tashti që kanë kalue 20 vjet ajo merr një randësi të veçantë. Mbetët një dokument i shprehjës së shpirtit të një ish të burgosuni, që nga etja e i urija për liri shprehje e fjale, që i ishin mohue drastikisht, gjen rastin te shprehët tashma i lirë, dhe e ban me mjetin dhe mënyrën e parë që i jepët. Me një revistë të thjeshtë të kapum me kapse. Dhe ana tjetër, krejt e shtypun me një makinë shkrimi të thjeshtë. Ndërsa të tjerët punonin me kopjutera e mjete të sofistikueme, që për një ishtë të burgosun ishin të pa arritshme. Këtu hyn botëkuptimi human i njerëzve që kanë lindun dhe kanë jetue në liri. Një murgeshë belge që merrej me refugjatët e ndryshëm, që ishte njohun edhe me ne, e na ndihmonte për letrat e dokumentat e ndryshme qe na nevojitëshin e duhëshin plotësue të rreghullta, e mori vesh për punën time shkrimore e botuese. Dhe ja një ditë prej ditësh, me sjell në shtëpi një makinë shkrimi elektronike, te re fringo, që kishte kushtue 12.000 franga belge (300 euro), që ajo kishte ble me anë të shoqatës saj karitative. Një gjest tepër i naltë human. Keshtu revista filloi të dalë ma e paraqitshme. Kjo murgeshë quhej sër Zhizelë (Gisele), që pos kësaj dhurate mori përsipër të redaktojë frëngjisht edhe poezitë e mia duke mi botue me shpënzimet e 3
shoqatës saj. Kufijt e bamirësisë po tejkalohëshin. Kush shqiptar luejti gishtin, që e dinin të gjithë se ç’punë kisha nisë ? Tani hyn në punë proverbi : « Guximtarin e ndihmon fati », por në një formë tjetër. Kështu një ditë prej ditësh që kisha luejtë një biletë llotarie, zonja e librarisë me njofton se kisha fitue 80.000 franga belgë (200 euro). Po kjo ? Dhuratë e Zotit ? Menjëherë thashë të marr një kompjutër dhe djali vogël Aurel, me disa shokë ma gjetën, të ri fare, me një çmim ma t’ultë, 40.000 franga (1000 euro), sepse kushtonin shtrejtë, sa kishin fillue të përhapëshin në treg me çmime të nalta. Kështu çeshtja e revistës u stablizue, dhe unë mund ta botoja ma me cilësi. Gjithë kjo punë, nuk u ba pa u konsultue me disa njerëz të shquem, intelektualë të naltë, të cilët më përgëzuen për këtë nismë të guximshme, dhe u banë edhe bashkëpuntorë, si Prof. Arshi Pipa, Guljelm Deda, Injac Zamputi, Mark Dema, Nermin Vlora me të shoqin, Renzo Falaski, Hans-Joachim Lanksch, Kardinal Mikel Koliqi, Dom Nikoll Mazrreku, patër Zef Pllumi, Nush Radovani, Imzot Frano Illia, që mjerisht të gjithë kanë vdekun, e mbetët veç kujtimi tyne i paharrueshëm ne faqet e revistes « Kuq e Zi ». Zhvillimi i internetit mundësoi edhe botimin ma të shpeshtë të revistës, dhe shpërdarjen e saj në adresat e lexuesve të zgjedhun të saj. Sigurisht se ajo del me një sasi të kufizueme sepse aq na e lejojnë mundësitë. Kjo pra e gjithë aventura e revistës Kuq e Zi, që në programin që ndjek mund të quhet vërtet një « Tribunë Shqiptarizmi ». Lidhun me botimin e koleksionit komplet me rastin e 20 vjetorit të botimit të saj që do të festohet më Tetor 2013, ky asht vëllimi i parë i koleksionit me shtatë numërat e parë. Kjo e gjitha. Lek Pervizi, Bruksel, 20 Nëntor 2012.
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Prof. Dr. Guljelm Deda
me punĂŤ letrare ,ndonse pa asnje perfitim .
_____________________________________________ 13
14
15
16
17
18
19
20
21
LUFTA E SHESHIT TE SHQARTHIT 26 QERSHOR 1950
22
POEZIA E KATAKOMBAVE NGA KRIJIMTARIAE T’BURGOSURVE E T’PERNDJEKURVE POLITIKE1944-1990.
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
Të rrebtë janë bijt e shqipës 72
Për Atdhe e troje t’veta.
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
azeta KQ - Tre 114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
Nga veprat epabotuara te FishtĂŤs 129
TARALOJA E BALLKANIT
TARALOJA E BALLKANIT 130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
. 140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Hajt Kacel kape lahutën, e na thuej nji kagë shqiptare se s’mbajm zi pa dalun fare ! Fishta
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162