Tableau Fine Arts Magazine 2/3-2017

Tableau nature calls fotografie van nu

de biĂŤnnale van venetiĂŤ overbruggen & verbinden

bezielde dorpen 10 kustverkenningen

50 highlights

gauguin, heyboer & de witte

+ english summaries

39ste jaargang nr. 2/3 oktober 2017 adviesprijs: â‚Ź 9,95

Collectie Gino Anthonisse, fotografie Lisandro Suriel, model Noah @menfolkmanagement | ontwerp: Sabrine Berendsen, kruimelontwerp.wix.com/portfolio

05.06_29.10.2017

oktober 2017

inhoud

80

Viva arte viva ‘Kunst is wat ons menselijk maakt’, is de overtuiging van Christine Macel, de Franse curator van Viva Arte Viva, de hoofdtentoonstelling van de 57ste Biënnale van Venetië. Macel benadrukt de interactie tussen kunstenaars en bezoekers en ziet kunst als alternatief voor individualisme en onverschilligheid. Kunst verbindt en slaat bruggen tussen culturen op een levendige Biënnale.

biënnale van venetië

de kunst van verbinden

En verder in dit nummer: Colofon/Editorial

20

Kiosk

6 11-16

Boeken, beurzen, evenementen

Column

Chiharu Shiota

79

Jop Ubbens

Met lijnen van draden wol in zwart, rood of wit ‘tekent’ de van oorsprong Japanse (1972) fantastische driedimensionale werelden, waarin herinneringen en verhalen verborgen liggen.

New Yorkers in Amsterdam De Albada Jelgersma Gallery

+ Summaries in English

32

Nederlandse Highlights Eerherstel voor Anton Heyboer, die van een ‘paradijsvogel’ tot een Joseph Beuys is verheven, en voor de architectuurschilder Emanuel de Witte, meester van het licht. De figuratieve schilder Koen Vermeule is recent gelauwerd en te zien in de Kunsthal. En het Van Gogh Museum toont de invloed van Nederlandse Parijsgangers op de kunst van hun vakgenoten daar en vice versa.

Op de cover

Paul Gauguin (1848-1903), Portrait d’une jeune fille, Vaïte (Jeanne) Goupil, 1896, olie op doek, 75 x 65 cm, coll. Ordrupgaard, Kopenhagen. Te zien in de tentoonstelling The Hansen’s Secret Garden. The Ordrupgaard Collection, t/m 22 januari in het Musée Jacquemart-André in Parijs. ››

120

oktober 2017

inhoud

64

Kunstenaars aan zee

Wanneer de massa’s toeristen weer van de stranden zijn verdwenen, kun je je een voorstelling maken hoe kunstenaars aan de kust hun inspiratie vonden.

Tableau verkende 10 uiteenlopende kunstenaarsdorpen aan Hollandse en internationale kusten voor liefhebbers van nazomerse zon of uitwaaien en vooral van boeiende historie.

bezielde kustdorpen

‘de inspiratie welt op uit de zee’

56

Nature Calls

Art The Hague

Op de afgelopen Unseen Fair, het podium voor jong fotografietalent, werd onder andere duidelijk dat vele kunstenaars bezig zijn met de natuur en de zorg om het millieu. Een review.

De vijfde alweer. Met veel speelse kunst, een solo-expositie van Pat Andrea, extra aandacht voor tekeningen en werken op papier en kunst uit Afrika.

26

96

En verder in dit nummer:

Internationale Highlights

Kunsthandel

74

Met hart en ziel in Bergen.

Tentoonstellingsagenda

125-129

Column Verzekeringen

+ Summaries in English

130

Franse meesters zoals je ze nog niet zag, of die je amper kent, zoals Gauguin, Derain en Manguin in Parijs en Cézanne in Londen.

Daar is ook Canaletto’s Venetië te zien. Vergeten Vlaamse zestiendeeeuwse meesters zie je in Brugge en een grandioos overzicht van Marina Abramović, koningin van de performance, in Kopenhagen.

Collectie Rijksmuseum

haagshistorischmuseum.nl

AFRIKAANSE BEDIENDEN aan het Haagse hof

Hoofd van een zwarte jongeman met tulband met veren, Cornelis Troost, 1747.

21 路 SEP 路 2017 28 路 JAN 路 2018

Levenslijnen van Chiharu Shiota

Chiharu Shiota, Uncertain Journey, 2017, installatie, metaal en draden wol, Het Noordbrabants Museum, ’s-Hertogenbosch, foto: Joep Jacob > Uncertain Journey, 2016, Blain I Southern, Berlijn, foto: Sunhi Mang > Portret Chiharu Shiota, foto: Sunhi Mang

De ruimtevullende installatie The Key in the Hand van Chiharu Shiota in het Japanse paviljoen was in 2015 de sensatie van de Biënnale van Venetië. Twee jaar later debuteert Shiota in Nederland in het Noordbrabants Museum. Ook hier maakte ze een installatie op maat. tekst: beate verschuur

M

et tien assistenten werkte Chiharu Shiota twaalf dagen aan de indrukwekkende draadinstallatie Uncertain Journey in Het Noordbrabants Museum. In de tentoonstellingsruimte van ongeveer honderddertig vierkante meter zijn met ongeveer tienduizend nietjes de draden van zo’n tweeduizend bollen wol vastgezet. Het werk van Shiota ziet er ongelofelijk ingewikkeld uit, met zowel fysieke als mentale uitdagingen. Shiota vertelt over haar werkwijze: ‘Het moment dat ik de nog lege ruimte binnenstap, ben ik fysiek al in een andere dimensie en kan ik me de installatie zo visualiseren. Ik maak dan wat eenvoudige schetsen. Het weefproces is vrij willekeurig, behalve het driehoekpatroon, dat het ritme van de opstelling aangeeft. Weven is voor mij een meditatief proces. Hoewel ik streef naar een deadline voelt het alsof het nooit af is.’

Ontworstelen Chiharu Shiota (1972, Osaka) wilde schilder worden. ‘Ik studeerde schilderkunst aan de Seika Univesiteit in Kyoto. Maar in het tweede jaar van mijn studie kon ik het niet meer. Voor mij bleef het alleen maar ‘kleur op doek’; het had verder geen enkele betekenis. Ik was zo aan het ›› oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 21

Nederland

HigHlights

typisch mens Iemand die zich anders gedraagt dan anderen, ‘eigen-aardig’. Kunstenaars of creatieven die onderscheidende ideëen hebben of een origineel voorkomen zijn al snel ‘typisch’. Anton Heyboer bijvoorbeeld, Ans Markus, Zanele Muholi, Dubuffet of die Pool in het Stedelijk met zijn blauwe tape.

Maar je kunt deze kop ook interpreteren als ‘de mens typerend’. Mensen houden massaal van Parijs, van spelen en van katten, van reizen en het strand en van lekker eten. Ze laten zich met liefde verrassen en foppen, zijn dol op illusie en herhaling, en kijken graag over iemands schouder mee...

Hollanders in Parijs Parijs met zijn vele musea, galeries en kunstopleidingen was in de 19de eeuw het centrum van de internationale kunstwereld. Kunstenaars van heinde en verre kwamen naar de Franse hoofdstad, met om te studeren aan de prestigieuze École des Beaux-Arts en de privé-ateliers van grote Franse meesters als Jean-Léon Gérôme, te exposeren in de jaarlijkse Salons en alternatieve tentoonstellingen, te verkopen en nieuwe contacten te leggen. In de academies, ateliers, salons, cafés en op de boulevards ontmoetten Nederlandse en Franse kunstenaars elkaar en inspireerden elkaar tot letterlijk en figuurlijk grensoverschrijdende werken. Kunstenaars als Jongkind, Breitner, Van Gogh, Van Dongen en Mondriaan ontwikkelden sámen met Monet, Degas, Signac, Pissarro, Cézanne, Braque en Picasso nieuwe stijlen en technieken. De tentoonstelling Nederlanders in Parijs 1789-1914 in het Van Gogh Museum laat voor het eerst zien hoe deze uitwisseling tot stand kwam en wat de impact hiervan was op. Zo leerde Jongkind Monet, Boudin en Sisley hoe ze het licht konden vastleggen op doek.

En eenmaal terug in eigen land inspireerden de Parijsgangers hun Nederlandse schildervrienden. Breitner nam het Franse impressionisme mee naar huis, waardoor bijvoorbeeld ook Isaac Israels, ballerina’s en naakten begon te schilderen; iets wat in Nederland vrij ongebruikelijk was. De tentoonstelling belicht de artistieke uitwisseling aan de hand van 130 werken gepresenteerd van bovengenoemde schilders aangevuld met werk van onder anderen David, Géricault, Corot, Van Spaendonck, Van Dael, Scheffer, Tassaert, Kaemmerer, Boldini, Sluijters, Van der Hem en Jozef Israels.

Van 27 oktober t/m 14 januari is in De Mesdag Collectie in Den Haag Nederlanders in Barbizon te zien, als een aanvullend hoofdstuk. De schilderijen van de School van Barbizon waren populair in Nederland. Ze waren te zien op tentoonstellingen en verzamelaars als Mesdag kochten de werken aan. Nederlandse kunstenaars, zoals Maris, Mauve en Weissenbruch, raakten geïnspireerd door deze werken en reisden af naar de omgeving van het Franse dorp Barbizon om daar in de natuur te schilderen.

Van Gogh Museum • Amsterdam 13 oktober t/m 7 januari vangoghmuseum.nl ››

Johan Barthold Jongkind, Notre-Dame de Paris vue du quai de la Tournelle, 1852, Petit Palais, Musée des Beaux-Arts de la Ville de Paris, Parijs Piet van der Hem, Moulin Rouge, c.a. 1908-1909, privécollectie, via Mark Smit, Ommen < Vincent van Gogh, Gezicht vanuit Theo’s appartement (detail), 1887, Vincent van Gogh Museum, Amsterdam oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 33

1

3

3

2

Nature Calls

3

In een wereld waar materialisme en technologie hoogtij vieren is onze veranderende verhouding tot en waarneming van de natuur een urgent thema. Dat was te zien op de fotografiemanifestatie Unseen in Amsterdam waar internationale galeries weer innovatief talent uit de hele wereld presenteerden. Reflectie, meditatie, mystiek en de schoonheid van de natuur kleuren het werk van de nieuwste generatie.

Een aantal hoogtepunten op een rij. tekst: Dieke Andrea fotografie: Unseen 2017 1. Maya Rochat, Meta Trees, 2017, Seen Fifteen, Londen

De Zwitserse Maya Rochat (1985) is een multidisciplinair kunstenaar. In haar onconventionele fotowerken, waarbij ze ook scant, tekent en schildert, creëert ze een web van beelden, die een buitengewone energie teweegbrengen. Het kijken naar haar fragmenten uit de natuur is een adembenemende ervaring.

2. Melanie Bonajo, Daisy 2, uit de seie Last Child in the Woods, Akinci Gallery, Amsterdam, selectie campagnebeelden door Unseen

Melanie Bonajo (1978, Heerlen, woont en werkt in Amsterdam en New York) won dit jaar de Prix de Rome, vanwege haar kritische blik op het dualisme tussen mens en natuur. In de serie campagnebeelden voor Unseen 6 verkent Melanie

Bonajo de relatie die de komende generatie zal hebben met de natuur. In semi-documentaire stijl vraagt Bonajo zich af of onze kinderen verder af gaan staan van het menselijke of dat ze de gevestigde machtsverhoudingen zullen doorbreken en zich opnieuw tot de natuur zullen richten. Misschien werken ze in het geheim aan een nieuwe mystieke wereld...

3. Kadara Enyeasi, Idowu, uit de serie Human Encounters, 2015, Red Hook Labs, New York

De Nigeriaanse fotograaf Kadara Enyeasi (1994) onderzoekt de menselijke natuur met speelse collages van grafische vormen. Met het lichaam als landschap worden ideeën over identiteit en de essentie van emoties door de modellen uitgedragen. ››

oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 57

nazomeren aan zee Eind negentiende eeuw bestonden de gasten van kustplaatsen als St. Tropez, Knokke of Scheveningen voornamelijk uit wat rijkelui die in de zomermaanden de warme stad ontvluchtten.

Daarnaast kwamen kunstenaars naar de kust die het atelier verlieten om in de buitenlucht te schilderen.

Ze werden aangetrokken door het licht, de lucht, de ruimte en de ongerepte omliggende natuur. In hun kielzog kwamen ook dichters, schrijvers, architecten en ander artistiek volk.

Ze ontmoetten elkaar in het pension of dorpscafé, werkten samen, discussieerden, en vierden met elkaar de zomer. Een aantal van die kustplaatsen behield het kunstzinnige karakter.

Tableau tipt de lezer – nu de grote vakantiedrukte weer voorbij is – met 10 internationale ku(n)st-verkenningen: van Skagen tot Bergen NH. tekst: Walter de Vries

Kunst aan de kust

Peder Severin Krøyer (18511909), Hip, hip, hurra!, 1988, olie op doek, 134,5 x 165,5 cm, coll. Kunstmuseum Göteborg, Kunstenaars vieren de zomer op het Noord-Deense visserseiland Skagen. Vanaf links rondom: Martha Johansen, Viggo Johansen, Christian Krohg, Krøyer zelf, Degn Brøndum, Michael Ancher, Oscar Björck, Thorvald Niss, Helene Christensen, Anna oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 65 Ancher en Helga Ancher.

newyork, newwork aan de gracht Begin september opende Albada Jelgersma Gallery zijn deuren op de Lijnbaansgracht in hartje Amsterdam. Met exposities, bijeenkomsten en lezingen willen Renée en haar broer Lucas Albada Jelgersma bijdragen aan een vernieuwend en levendig hedendaags kunstklimaat. Om te beginnen brengen ze werken van succesvolle kunstenaars uit New York naar onze hoofdstad en tegelijkertijd iets van de New Yorkse ‘spirit’. tekst: Dieke Andrea

D

e eerste expositie heet New York, New Work.

Daarmee introduceert Albada Jelgersma Gallery zes New Yorkse kunstenaars. Ze maken deel uit van een nieuwe generatie schilders van wie het werk in de voorhoede staat van een sinds de jaren ’40 en ’50 in Amerika doorlopende traditie van het onderzoek naar de mogelijkheden van abstractie. Renée Albada Jelgersma wil met deze kunstenaars laten zien wat er in de New Yorkse kunstwereld gaande is. ‘Schilder-

120 | Tableau Fine arts magazine oktober 2017

kunst is belangrijk in New York en ik wilde onderzoeken wat kunstenaars die vanuit dat medium werken doen vandaag de dag, zeker nu al meerdere keren gezegd is dat schilderkunst ‘dood’ of ‘achterhaald’ is. In de tijd dat ik in New York heb gewerkt, heb ik eindeloos veel ateliers bezocht. Daar zijn deze zes kunstenaars uitgekomen. Het gaat niet over ‘traditionele’ olieverf op doek: geen van de kunstenaars hanteert het penseel als belangrijkste gereedschap. Dat maakt het zo spannend.’

Patrick Brennan (1975), Drift, 2017, vinyl, acryl, email, inkt, zijde, polyester, papier op doek, 50,8 x 40,6 cm. Brennan vermijdt figuratie en laat het werk ontstaan uit technische en formele nieuwsgierigheid.

Galeriehouders Lucas en Renée Albada Jelgersma, foto: Diederick Bulstra

Kunsthandel

Verbinden Elise Ferguson (1964), Heave, 2017, pigment en gips op paper, 55,9 x 38,1 cm. Ferguson houdt zich bezig met de mogelijkheden en beperkingen van materiaal in een optisch spel van mathematische patronen.

Karen Lee Williams (1980), Maw, Violence in Mind, 2017, katoenen koord, verf, staal, 203,2 x 40,6 cm. Deze minimal 2D soft sculpture is even uitnodigend als mysterieus.

Joseph Hart (1978), The Splendors, 2017, collage, acryl, oliekrijt en potlood op linnen, 111,8 x 86,4 cm. Hart maakt op een sculpturale manier en door middel van een gemengde techniek, concrete voorwerpen abstract. Met als doel ‘een wisselwerking tussen kalm en chaotisch, hard en zacht, duwen en trekken’ te creëren.

Renée Albada Jelgersma (32) heeft jaren in de New Yorkse kunstwereld gewerkt. Na haar Master in Arts Administration aan de Universiteit van Indiana liep ze stages bij Christie’s, David Zwirner en LMAKprojects. In 2010 kwam Renée terecht bij Peter Blum Gallery in New York. In 2014 en 2015 werkte ze voor Flatland Gallery in Amsterdam, om in 2016 als associate director weer voor Peter Blum Gallery aan de slag te gaan. Haar broer Lucas Albada Jelgersma (30) is met hart en ziel ondernemer.

Nadat hij geleden zijn bedrijf in de recruitment industrie verkocht, koos hij voor een carrièreswitch. Door zijn voorliefde voor kunst en het enthousiasme van zijn zus, was de keuze snel gemaakt. Renée en Lucas willen met de nieuwe galerie bijdragen aan ‘het gesprek dat kunst vitaal maakt’. ‘We willen kunst van buiten Nederland laten zien’, zegt Renée. ‘Onze belangrijkste connectie is die met de VS, maar we willen Amerikaanse kunst ook samenbrengen met Europese kunst. Ook al hebben de VS en Europa de westerse cultuur gemeen. Ondanks het internet en het gemak waarmee we nu van Europa naar de VS vliegen is de Atlantische Oceaan nog steeds een grote scheidslijn. De cultuur daar is anders en daarmee ook de kunst. Pas toen ik al een tijd in de VS woonde, merkte ik dat er iets is als ‘Europees zijn’, iets wat ik niet eerder begreep. En daarmee is er ook iets als ‘Amerikaans

zijn’. Ik wil dat laten zien door bijvoorbeeld een Franse en een Amerikaanse figuratieve kunstenaar naast elkaar te zetten. Het beleven van de verschillen en daarmee het begrijpen ervan, is een belangrijk thema.’

Markt Renée en Lucas Albada Jelgersma hebben vertrouwen dat er in Amsterdam een markt voor Amerikaanse kunst is. Lucas: ‘In Amsterdam zie je natuurlijk veel werk van kunstenaars die in Nederland hebben gestudeerd. Maar wij willen juist graag laten zien wat er elders in de wereld gebeurt in de hedendaagse kunst. Europeanen en zeker ook Nederlanders, blijven gefascineerd door de VS. Zeker nu, met Trump in het Witte Huis. We willen met deze inbreng iets substantieels toevoegen aan de Amsterdamse kunstwereld. De omgeving waarin kunstenaars werken doet er toe. De Amerikaanse kunstenaars waar we contact mee hebben zijn enorm bezig met de huidige politiek. Die fascinatie zien we terug in hun werk. En die uitkomst gaan we in onze galerie delen met het Nederlandse publiek.’ Renée vult aan: ‘Wat ons opviel in de atelierbezoeken en gesprekken vooraf met de kunstenaars in New York is dat ze bijna allemaal over de oude meesters uit Nederland spraken. De invloed van Hollandse schilderkunst is steeds aanwezig. Dat wordt hier in Nederland nog weleens gemakkelijk vergeten.’ ›› oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 121

BiĂŤnnale van VenetiĂŤ

Kunst voor onze wereld

Biënnale van Venetië

De 57ste Biënnale van Venetië voert je meer dan ooit de hele wereld rond. Van Inuit walvisjages tot Braziliaanse regenwouden en van Koreaanse kapsalons tot Iraakse mijnenvelden. De Biënnale heeft dit jaar twee gezichten. Enerzijds wordt in 51 landenpaviljoens ons geweten aangesproken met migrantenboten, kwetsbare tieners en zelfs een tergende Faustiaanse hel. Anderzijds blijft de hoofdtentoonstelling weg van heftige maatschappijkritiek in een meditatieve, lieflijke ‘flower power’ sfeer vol gemeenschapszin. Het is een ode aan de kunstenaar die de verantwoordelijkheid draagt voor ons erfgoed in verschuivende en nieuwe culturen. tekst: jonathan turner | Anja Frenkel fotografie: paul ferman e.a.

Still uit de video Tightrope van de Russin Taus Makhacheva, een van de hoogtepunten van de tentoonstelling Viva Arte Viva van Biënnalecurator Christine Macel.

Internationale

HigHlights

Anders bekeken Gauguin, Monet, Cézanne, die kennen we nu zo langzamerhand wel, zou je zeggen. Maar de wetenschap zorgt er voor dat we steeds meer over hen te weten komen. Dat levert weer interessant materiaal op voor nieuwe tentoonstellingen, waarin we eerder bekeken werken met andere ogen kunnen zien. Hetzelfde geldt voor nieuwe opstellingen in musea, of kunst in de veranderlijke openbare ruimte. Alles in de pas met de smaak en de technieken van nu.

tekst: Waldemar Kamer

gauguin als alchemist Alweer een groot Gauguin-retrospectief in Parijs! Sinds het epische retrospectief in het Grand Palais in 1989 (ParijsWashington-Chicago) – het grootste ooit – werden er meer dan twintig belangrijke Gauguin-tentoonstellingen georganiseerd. Bijna alle met het thema ‘Tahiti’ (Stuttgart, 1998) of ‘Polynesia’ (Kopenhagen-Seattle, 2011). De titels spreken voor zich: Das Verlorene Paradies (Berlijn, 1998), The lure of the exotic (New York-Londen, 2002), Artista di mito e sogno (Rome, 2007), Paradise Remembered (Princeton, 2010) en The creation of a myth (Londen-Washington, 2010). Het lijkt alsof Paul Gauguin (1848-1903) met zijn vertrek naar verre eilanden in de Zuidzee een mythe heeft geschapen die nog steeds een collectieve wensdroom reflecteert. Want destijds was hij een beursmakelaar, die werk, vrouw, vier kinderen en de materialistische wereld achter zich liet, om 35 jaar oud, als complete autodidact, schilder te worden. Tien jaar later hoopte hij met zijn kleurrijke schilderijen uit Tahiti in Parijs furore te maken en vond alleen maar onbegrip. Hij vertrok weer naar de Markiezeneilanden in Frans-Polynesië, om in Atuona uitgehongerd aan syfilis te

96 | Tableau Fine arts magazine

oktober 2017

sterven, op 55 jarige leeftijd. Hij schreef in een van zijn laatste brieven over een ‘défaite complète’, want hij vond zijn leven een complete mislukking. Maar hij liet wel dromen achter, die vandaag nog miljoenen mensen aanspreken. De laatste grote Gauguin-tentoonstelling (Bazel, 2015) legde net als de laatste expositie in het Grand Palais, Gauguin Tahiti, l’atelier des tropiques (Parijs-Boston 2003), de nadruk ook op Tahiti, waar zijn ‘mooiste’ en meest ‘tijdloze’ schilderijen ontstonden. Nu begint een nieuwe generatie kunsthistorici Gauguin te ontdekken en verandert de focus. In dit nieuw allesomvattende retrospectief gaat het om het creatief proces, om Gauguins zeer persoonlijke manier om uit ruwe materialen iets nieuws te maken, zoals een alchemist dat deed. Het retrospectief komt uit het Art Institute in Chicago waar de laatste jaren veel research werd verricht naar ‘het Zuidzee-atelier’ van Gauguin, dat een vergelijkbare utopie bleek te zijn als het ‘atelier du Sud’ dat Vincent Van Gogh met Gauguin in Arles wilde oprichten. De realiteit was ook in Tahiti volkomen anders dan de bewust opgebouwde mythe van de ‘martelaar’ die zich met Christus ››

Paul Gauguin (1848-1903): Portret van de kunstenaar met gele Christusfiguur, 1890-1891, olie op doek, 38 x 46 cm, Musée d’Orsay, Parijs Hina met twee helpers, 1892, Tamanu hout met goudverf; 37,1 × 13,4 × 10,8 cm, Hirshhorn Museum, Washington, D.C., Vaas met de afbeelding van Leda en de zwaan, winter 1887-1888, aardewerk, deels geglazuurd, 22,9 x 20,3 x 20,3 cm, privécollectie > Nature morte [met keramiek] au profil de Laval,1886, olie op doek, 46 x 38,1 cm, Indianapolis Museum of Art

oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 97

gauguin: artist as alchemist Paul Gauguin (1848-1903) was a creative force above and beyond his legendary work as a painter.

Surveying the full scope of his career-spanning experiments in different media and formats – clay, works on paper, wood, and paint, as well as furniture and decorative friezes – this exhibition delves into his enduring interest in craft and applied arts, reflecting on their significance to his creative process. Gauguin: Artist as Alchemist draws on extensive new research into the artist’s working methods, presenting him as a consummate craftsman whose transmutations of the ordinary yielded new and remarkable forms. Grand Palais, Paris,

Manguin: the Joy of colour Henri Manguin, described as the ‘voluptuous painter’ by Apollinaire, celebrated the joy of life through Arcadian themes, nudes, Mediterranean landscapes, scenes of family life and still lifes. From his formative years, when his first experiments in Impressionism were accompanied by the teaching of Gustave Moreau, to the First World War, the artist remained true to the expression of a harmonious sensuality. The exhibition Manguin, the Joy of Colour features around ninety works that retrace the career of this friend of Henri Matisse. Musée des Impres-

Monet at Home An intimate look into Monet’s private gallery in his home and studio at Giverny, featuring copies of works by Boudin, Jongkind, Manet, Renoir, Berthe Morisot, Caillebotte, Pissarro, Sisley, Degas, Cézanne and Signac. The house of Monet is modest and yet sumptuous in its interior arrangements. The person who conceived and laid out this little world, magnificent and homely, is a great artist not only in the composition of his paintings, but also in the creation of this ‘design for living’ for his own pleasure. Until 1 November, Fondation Claude Monet, Giverny claude-monet-giverny.fr

the gardens of monet Claude Monet noticed the village of Giverny while looking out of a train window. He made up his mind to move there and rented a house and the area surrounding it.

In 1890 he had enough money to buy the house and land outright and set out to create the magnificent gardens he wanted to paint.

Now its famous for its rectangular Clos Normand, with archways of climbing plants entwined around colored shrubs, and the water garden with the Japanese bridge, the pond with the water lilies, the wisterias and the azaleas. Perfect for an autmn stroll. Until 1 Novem-

sionnismes, Giverny, until 5 November, mdig.fr

ber, Fondation Claude Monet, Giverny claude-monet-giverny.fr

Irving Penn in Paris The most comprehensive retrospective to date of the work of the great American photographer Irving Penn (1917-2009), this exhibition in the Grand Palais marks the centennial of the artist’s birth. Over the course of his nearly 70-year career, Penn mastered a pared-down aesthetic of studio photography with meticulous attention to composition, nuance, and detail.The exhibition features 200 photographs, including fashion studies, still lifes; urban laborers; female nudes; tribesmen; and portraits of famous cultural figures.

black power The exhibition Soul of a Nation shines a bright light on the vital contribution of Black artists to a dramatic period in American art and history. The show opens in 1963 at the height of the Civil Rights movement and its dreams of integration. In its wake emerged more militant calls for Black Power: a rallying cry for African American pride, autonomy and solidarity.

Artists responded with vibrant paintings, powerful murals, collage, photography, revolutionary clothing designs and sculptures made with Black hair, melted records, and tights. Tate Modern,

11 October- 22 January, grandpalais.fr

radical derain André Derain 1904 - 1914. La décennie radicale (the radical decade) is the complete title of this exhibition which brings a fresh look at the work of this 20th century artist.

Looking over this decade where the painter took part in some of the most radical avant garde movements, the exhibition brings together some exceptional pieces including the festive Bateaux à Collioure, Vue sur la Tamise (see illustration) and larger compositions featuring dancers and bathers.

Centre Pompidou, Paris, 4 October - 29 January, centrepompidou.fr

Grand Palais, Paris, until 29 January, www.grandpalais.fr

116 | Tableau Fine arts magazine

oktober 2017

Cézanne portraits Paul Cézanne (1839-1906) painted almost 200 portraits during his career, including 26 of himself and 29 of his wife, Hortense Fiquet.

The exhibition of 60 paintings explores the special pictorial and thematic characteristics of Cézanne’s portraiture, including his creation of complementary pairs and multiple versions of the same subject.

The chronological development is considered, with an examination of the changes that occurred with respect to his style and method, and his understanding of resemblance and identity. National Portrait Gallery, London, 26 October - 11 February, npg. org.uk

London, until 22 October, tate.org.uk

English summaries

HigHlights true to life The exhibition True to Life: British Realist Painting in the 1920s and 1930st brings together more than 80 paintings by an almost forgotten generation of artists, this exhibition explores the realist tradition in British art between the two World Wars. When abstract art became fashionable after the Second World War, these artists became sidelined and largely forgotten. Many artists of the period opted for a new kind of hard-edged, sharpfocussed realist painting, and found new subjects in modern life. Scottish

canaletto’s venice See works by Venice’s most famous view-painter at the Canaletto and the Art of Venice exhibition at The Queen’s Gallery in Buckingham Palace. Acquired by George III in 1762, the impressive collection features more than 200 paintings, drawings and prints by artists including Sebastiano and Marco Ricci, Pietro Longhi and Giovanni Battista Piazzetta, alongside some of Canaletto’s finest impressions of the city’s piazza and waterways.

forgotten masters The Pieter Pourbus and the Forgotten Masters exhibition at the Groeninge Museum in Bruges brings us face to face with hugely talented artists from the 16th century, such as Pieter Pourbus, Marcus Gerards, Pieter Claeissens the Elder and his sons Gillis, Pieter the Younger, and Antonius. Unfortunately, they have remained undiscovered and unloved by the general public for centuries. Until today. Groeningemu-

Queens Gallery, London, until 12 November, royalcollection.org.uk

seum, Bruges, 13 October - 21 January, visitbruges.be

National Gallery, Edinburgh, until 29 October, nationalgalleries.org

art public charleroi After Namur in 2011 and Tournai in 2014, Charleroi is hosting the third edition of Art Public this year. 15 artists and collectives are invited to make a work that blends in with the environment. There is no specific theme, besides the city and the architectural, urbanist, natural and human space. Invited artists: Cathy Coëz, Collectif Void, Jérôme Considérant, Patrick Corillon, Patrick Everaert, Jean Glibert, Nicolas Kozakis, Jacques Lizène, François Martig, Michaël Matthys, Mira Sanders, Jonathan Sullam, Thierry Tillier, Aurélie William-Levaux and Mon Colonel & Spit. Various venues Charleroi, until 5 November, commission-des-arts.wallonie.be

Belgian design The exhibition Panorama: a History of Modern Design in Belgium presents an overview of a century.

Starting with the world-famous Art Nouveau style at the turn of the nineteenth century, it covers the social aspirations of the interwar avant-garde movement, the pedagogical experiments at the La Cambre school, the post-war design craze, the promotion of modernist Belgian design by the Brussels Design Centre and the impact of the environmental crisis in the 1970s. ADAM, Brussels, until 7 January, adamuseum.be

artist/knight The Artist/Knight is an exhibition with and about artists imbued with the spirit of chivalry and who bring the knight to life in countless incarnations, ranging from gentle irony to unbounded passion. The works of art lead you into an imaginary world that evokes the mind and soul of the knight, with themes such as the self-portrait of the artist as a knight, the accoutrements and character, the fighting, the game of chess and jousting tournaments, the ardent search for authenticity, the self-denial and strength of will that adorn the heraldic shield (or ‘blazon’). Gaasbeek Castle, until 5 November, kasteelvangaasbeek.be

aarhus cultural capital The ARoS Art Museum stages its inaugural ARoS Triennial, The Garden – End of Times; Beginning of Times. The theme, explored in 3 iterations, reflects upon humanity’s depictions and alterations of nature. The Past surveys the conception of the garden in the history of art, whether in luscious landscapes of the Romantic era or Land Art masterpieces by Robert Smithson.

There are oil paintings by Caspar David Friedrich and Edvard Munch alongside sculptures by Olafur Eliasson and Yinka Shonibare. ARoS Art Museum, Aarhus, until 22 October, en.aros.dk

Abramović: The Cleaner Few artists in the world today evoke such strong emotions and reactions as the pioneer of body and performance art Marina Abramović. Louisiana Museum presents the first major retrospective exhibition of Abramović’s work in Europe. It comprises more than 100 works and spans more than five decades – from early concept sketches, paintings and sound works to presentations of the artist’s performances – including her collaboration with former partner Ulay. Reperformances of an early work form part of the exhibition as well. Louisiana Museum of Modern Art, Humblebaek, until 22 October, louisiana.dk ››

oktober 2017 Tableau Fine arts magazine | 117

Xxxx

De mooiste reis door de kunstwereld!

HigHlights

Het magazine voor liefhebbers, verzamelaars en professionals

Tableau 36ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2014

baanbrekers in beeld

rosso, brancusi & man ray

trend: romantiek

groots, meeslepend, gevoelig en intiem

de waarde van wanders

design & vintage

top 10 internationale veilingresultaten

de primeurs van

tefaf 2014

36ste Jaargang nr. 1 februari/maart 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york WERF FEBRUARI 2014.indd 4

13-02-14 18:36

Tableau Tableau nu extra dik + english summaries

37ste jaargang nr. 1 - maart 2015

gerrit dou

gestel

grenzeloos vernieuwer

top 10

veilingen wereldwijd

beroemder dan rembrandt

zwagerman

kiest kunst in dialoog

lille/rijsel

metropool bomvol kunst 36ste Jaargang nr. 2 april/mei 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york

WERF APRIL 2014.indd 3

interview met heinz mack

02-04-14 14:32

masterclass

extreem dichtbij

lessen van rembrandt

beelden van lotta blokker

out of africa

de meesters ontmaskerd

de schreeuw van

francis bacon

de man van zero

connaisseur quiz

pan amsterdam

de geheime collectie

49 highlights

in binnen- en buitenland: van hynckes tot schiele 36ste Jaargang nr. 5 november 2014 Adviesprijs: € 9,95

rijksaankopen 1940-1945

7 eeuwen kunst op

tefaf maastricht

international highlights: van gauguin tot björk INHOUD feb2015.indd 3

Neem nu een abonnement of geef er een cadeau!

Bel 0900-2265263 of ga naar www.tableaumagazine.nl

37ste Jaargang nr. 1 maart 2015 Adviesprijs: € 9,95

22-02-15 10:57

Nú voor

€35

aanbiedingen zijn alleen geldig2017 in Nederland, voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Fine arts magazine oktober | Tableau 118 Deze Klantenservice Abonnementenland 0900-2265263. Voor overige informatie betreffende abonnementen ga naar www.tableaumagazine.nl/colofon.