Internationale Highlights Tableau mei-juni 2017

Tableau HIGHLIGHTS

brussel • Londen • New York

BelgiĂŤ

HigHlights

de wortels van Vlaanderen De eerste grote tentoonstelling Voor God en Geld van de Phoebius Foundation, de stichting achter de kunstverzameling van de flamboyante zakenman Fernand Huts, bracht zo’n 60.000 mensen op de been.

Geen reden voor de stichting om op zijn lauweren te gaan rusten. Twee maanden na de sluiting opent er alweer een nieuwe expositie in hetzelfde mooie Caermersklooster in Gent. De wat enigmatische titel Oer, de wortels van Vlaanderen brengt een reeks topstukken uit de negentiende-eeuwse Vlaamse schilderschool, het merendeel uit belangrijke privéverzamelingen, wat het initiatief uiterst aantrekkelijk maakt. Het verhaal gaat dus over Vlaanderen. Als eerste geïndustrialiseerde natie van het vasteland is haar economisch succes aan het einde van de negentiende eeuw haast niet te stoppen. Het platteland loopt leeg en boeren nemen hun intrek in de volksbuurten van de groeiende steden.

Ze scholen zich om tot arbeiders en leven vervolgens vaak in erbarmelijke omstandigheden. De verkrotte en overbevolkte beluiken zijn een broeihaard voor armoede en ziekte. De heimwee naar het plattelandsbestaan is alom aanwezig. Kunstenaars als Emile Claus, Gustave Van de Woestyne, George Minne, Gust De Smet en Frits Van den Berghe verlaten het vervuilde Gent. In de dorpen van de Leiestreek kunnen ze vrij ademen en vinden ze echo’s van de verloren idylle. Elk op hun manier zoeken ze, bewust of onbewust, hun ‘roots’. De een vindt die in rijpe korenvelden, de ander in de breugeliaanse poëzie van een winterlandschap of in het getaande gezicht van een boer. Deze kunstenaars lijken op een bijna romantische manier te raken aan iets wat nog het beste kan omschreven worden als ‘oerelementen’. Hun schilderijen, beelden en tekeningen zijn een bijna spirituele ode aan de streek en haar bewoners. De Eerste Wereldoorlog blijkt een breuklijn. Een nieuwe generatie kunstenaars treedt op de voorgrond. Buitenlandse ballingschappen maken dat kunstenaars als Gustave De Smet, Frits Van den Berghe, Constant Permeke en Edgar Tytgat voeling krijgen met wat zich internationaal op artistiek gebied afspeelt. Er komt een verschuiving, hun thema’s blijven door en door volks, met in de hoofdrol de mannen en vrouwen van het platteland, nu ook aangevuld met café-interieurs, kermissen, circussen en variété. Maar in tegenstelling tot hun voorgangers gaat het voor deze kunstenaars niet meer om het schilderen van wat zich visueel aan hen voordoet. Wat ze zien, wordt voortaan nadrukkelijk gefilterd door hun eigen emoties. Daarbij zoeken ze elk op hun manier naar archetypen en grote verhalen. Het is de kijk van kunstenaars ‘van hier’ op de wereld ‘van hier’ maar dan met een universele factor. De tentoonstelling bevat werk uit de eigen Phoebius Foundation Collectie als uit diverse privécollecties, maar ook die van Belfius, de Vlaamse Gemeenschap, de provincie Oost-Vlaanderen en Collectie De Bode net als werk uit galerijen Francis Maere Fine Arts en Oscar De Vos. Caemersklooster • Gent t/m 6 juni www.caermersklooster.be ›› < Léon de Smet (1881-1966), Roze harmonie, 1912, olie op doek, 141,7 x 136,5 cm, privécollectie > Emile Claus (1849-1924), Terugkeer van de velden, privécollectie Léon Spilliaert (1881-1946), Huis op de dijk, 1907, gewassen Oost-Indische inkt, kleurpotlood en zwart krijt op papier, 49,3 x 64,5 cm, Belfius Collectie Frits Van den Berghe (1883-1939), Droom bij wake, ca. 1926-27, olie op doek, 138 x 110 cm, privécollectie

26 02 –– 11 06 2017

-

-

JOHANNES

bevlogen soth De bekende Magnumfotograaf Alec Soth (1969) woont in Minnesota en is kunstenaar, fotojournalist, blogger, uitgever, Instagrammer en onderwijzer tegelijk. Door zijn mateloze energie en celebrity status binnen de hedendaagse internationale kunstwereld heeft hij een grote invloed op de huidige generatie jonge beeldenmakers. Onder de titel Gathered Leaves brengt het FOMU voor het eerst zijn werk naar België. Alec Soth is vooral bekend om zijn lyrische en poëtische aanpak van de documentaire fotografie. Uitgangspunt is een fascinatie voor de uitgestrektheid van het Amerikaanse land, in de on-the-road traditie van bijvoorbeeld Walker Evans, Robert Frank en Stephen Shore. ‘De televisie en Hollywood bepalen onze kijk op Amerika. We zien alleen maar would-be filmsterren en New Yorkse agenten. Soms vergeten we dat er in het midden van Amerika heel andere levens worden geleid.

En sommige van die levens zijn heel inspirerend’, verklaarde Soth in een interview. De tentoonstelling in het FOMU maakt de ontwikkeling van zijn carrière zichtbaar en illustreert hoe het fotoboek daarbij een belangrijke plaats inneemt. Er zijn vier cruciale reeksen uit Soths oeuvre te zien: Sleeping by the Mississippi (2004), Niagara (2006), Broken Manual (2010) en Songbook (2014). Ze zijn het resultaat van tien jaar reizen. Zijn ontmoetingen leverden prachtige portretten op van vooral de lagere klasse van de Amerikaanse bevolking, maar ook verstilde interieurs en sfeervolle landschappen.

Alec Soth, Charles, Vasa, Minnesota, uit de serie Sleeping

By The Mississippi, 2002

FOMU • Antwerpen t/m 4 juni www.fotomuseum.be

Pol Bury: Time in motion De Belgische kunstenaar Pol Bury (1922-2005) stond aan de basis van de kinetische kunst. Hij begon zijn carrière als kunstschilder en zag Magritte als zijn grote voorbeeld. Later trad hij toe tot de kunstbewegingen Jeune Peinture belge en CoBrA, om vervolgens een nieuwe weg in te slaan. Hij raakte gefascineerd door het werk van Alexander Calder en legde zich toe op de beeldhouwkunst, met beweging als rode draad door zijn gehele oeuvre. Dankzij het sterk persoonlijke karakter van zijn werk – gestoeld op het surrealisme maar telkens ook zeer vernieuwend – werd Pol Bury op handen gedragen in de Parijse en New Yorkse kunstwereld, met internationale erkenning tot gevolg. Voor het eerst in twintig jaar wordt op Belgische bodem een grote tentoonstelling gewijd aan de kunstenaar en zijn schilderijen, beeldhouwwerken, installaties, fonteinen, juwelen, grafische werken en teksten. Spectaculair wordt het al bij aanvang van de tentoonstelling waar een werkende fontein is opgesteld. Daarnaast zijn topwerken te zien als 4087 cylindres érectiles, een monumentale installatie van zeven meter lengte uit het Centre Pompidou, een Erection molle uit de historische Zerocollectie Sammlung Lenz-Schönberg en de zeldzame gekleurde sculptuur 16 boules, 16 cubes sur 8 rangées uit de collectie van de Tate. Van de 120 kunstwerken in de tentoonstelling Pol Bury. Time in Motion zijn een 65-tal gemotoriseerd en functionerend met of zonder timer.

Bozar • Brussel t/m 4 juni www.bozar.be ››

Pol Bury (1922-2005) met het kinetische werk 49 boules de même couleur sur un plan incliné mais surélevé, 1966 mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 89

Groot-Brittannië

HigHlights Vanessa Bell

Vanessa Bell (1879-1941): Self-Portrait, ca. 1915, olie op doek op paneel, 63,8 x 45,9 cm, Yale Center for British Art Studland Beach, ca. 1912, olie op doek, 76,2 x 101,6 cm, Tate, Londen Nude with Poppies, 1916, olie op doek, 23,4 x 42,24 cm, Swindon Museum and Art Gallery > The Other Room, ca. 1935-1940, olie op doek, 161 x 174 cm, privécollectie, foto: The Estate of Vanessa Bell, courtesy of Henrietta Garnett

Vanessa Bell (1879-1961), kunstenares en binnenhuisarchitecte, lid van de vermaarde Bloomsbury Group en oudere zuster van de schrijfster Virginia Woolf heeft eindelijk een eigen tentoonstelling gekregen. Terwijl Vanessa’s romantische en veelbewogen leven en dat van de andere leden van de groep uitgebreid onderwerp geweest is van biografieën en televisiedrama’s, is de aandacht voor haar kunst tot nu toe achtergebleven. Als oudste dochter van Sir Leslie Stephen en Julia Prinsep Jackson, werd Vanessa thuis in Londen opgeleid in talen, wiskunde en geschiedenis. Ze kreeg tekenlessen van Ebenezer Cook, ging naar Sir Arthur Cope’s Art School en studeerde later schilderkunst aan de Royal Academy. Na de dood van haar moeder in 1895, verhuisde ze samen met haar broers Thoby en Adrian en haar zuster Virginia naar de Londense wijk Bloomsbury. Hun huis werd middelpunt van een hechte vriendenkring van kunstenaars, schrijvers en intellectuelen, later de Bloomsbury Group genoemd. Een jaar na de dood van haar broer Thoby, die tyfus opliep tijdens een vakantie in Griekenland, trouwde Vanessa in 1907 met kunstcriticus Clive Bell en ze kregen twee zonen, Julian en Quentin. Het werd een ‘open huwelijk’. Vanessa had eerst een affaire met kunstcriticus Roger Fry, werd hevig verliefd op de schilder Duncan Grant van wie ze in 1918 dochter Angelica kreeg, door Clive als zijn eigen dochter beschouwd. Clive nam op zijn beurt kunstenares Mary Hutchinson als zijn geliefde. Vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog verhuisden Vanessa, Clive, Duncan Grant en Duncan’s geliefde David Garnett naar Sussex en vestigden zich in Charleston Farmhouse in East Sussex. Er volgde een gelukkige tijd, in een onconventionele huishouding, waavan een uitgebreide vriendengroep steeds deel uitmaakte. Naast moeder en gastvrouw spelen was de vrijgevochten Vanessa voortdurend aan het schilderen. Zij en Grant ontwierpen op commissiebasis ook decoratieve kunst – onder andere textiel, behang en aardewerk – voor de Omega Workshops, opgericht door Roger Fry. Het huis vulde zich met ongebreidelde creativiteit, vrijwel alles werd beschilderd, tot deuren, kasten, meubels en gordijnen aan toe. Maar er kwam tegenslag en verdriet. Vanessa’s zoon Julian stierf in 1937 tijdens de Spaanse Burgeroorlog op de leeftijd van 29 jaar en vier jaar later pleegde haar zusje Virginia zelfmoord. Vanessa, leed in stilte en zocht steeds haar toevlucht in haar atelier. Over haar schilderijen is wonderlijk genoeg gedurende haar leven maar weinig geschreven en nu pas presenteert de Dulwich Gallery een eerste solo-tentoonstelling, die 76 schilderijen omvat, aangevuld met foto’s, decoraties en omslagen van Virginia’s boeken.

Vanessa Bell wordt in de tentoonstelling beschouwd als een belangrijke vertegenwoordiger van de 20ste-eeuwse Britse portret- en landschapskunst. Ze wordt gezien als een moderniste die, impressionistisch geschoold, voortborduurde op de verworvenheden van Cézanne, Picasso en vooral Matisse en in kleurgebruik en eenvoud van vormen tegelijkertijd een inspiratiebron was voor David Hockney. Haar belangrijkste schilderijen zijn Studland Beach (1912), The Tub (1918), Interior with Two Women (1932), portretten van haar zus Virginia Woolf (drie in 1912) en de schrijvers Lytton Strachey (1912), Aldous Huxley (1929-1930) en David Garnett (1916). In de jaren ‘80 werd Charleston House gerestaureerd en werden het huis en de tuinen opengesteld voor publiek. De restauratie van de uitgebreide collectie kunst en decoratieve objecten is nog steeds in volle gang.

Dulwich Picture Gallery • Londen t/m 4 juni www.dulwichpicturegallery.org.uk

VIde editie Patinoire Royale Brussel Van 8 tot 11 juni 2017

Van 11 u tot 20 u

Nocturne op donderdag 8 juni tot 22 uur Sluiting op zondag 11 juni om 19 uur Toegang Station Louiza (lijnen 2 en 6) Halte Faider (lijnen 92 en 97) Halte Defacqz (lijnen 93 en 94)

Interparking Stefania-Louiza Louizalaan 83 A, Brussel

84 | Tableau Fine arts magazine

Volg ons op mei / juni 2017

www.paristableau.com

hockney in perspectief We hebben de laatste jaren al het ene overzicht na het andere voorgeschoteld gekregen, maar ook om deze indrukwekkende oeuvretentoonstelling, door Tate Britain gepresenteerd ter ere van zijn tachtigste verjaardag, kunnen we niet heen. David Hockney heeft een absolute sterrenstatus bereikt: de bezoekersaantallen breken alle records. Zijn felgekleurde portretten, landschappen en zonovergoten zwembaden hebben universele aantrekkingskracht en vele werken zijn uitgegroeid tot iconen. Maar zijn werken gaan verder dan het oppervlakkig hedonisme dat ze oproepen, zo blijkt in Tate Britain. Totaal beslaat het retrospectief zes decennia: van de vroege homo-erotische schilderijen tot aan recente perspectiefstudies die hij in Los Angeles maakte. Hockney waagt zich een leven lang aan het serieuze experiment. Hij kijkt kritisch naar zijn stijl en aanpak en steekt telkens weer zijn nek uit de (technische) mogelijkheden van zijn kunstenaarschap uit te breiden. De tentoonstelling opent met een zaal vol werken waarin Hockney elementen uit verschillende avant-gardistische stijlen combineert. Meteen wordt de kern van zijn oeuvre duidelijk: hoe kan hij de tijd en ruimte die we in werkelijkheid ervaren tot leven wekken op het platte vlak? Daarbij heeft het perspectief zijn primaire aandacht. Niet alleen schilderijen vol heldere en zuivere kleuren komen aan bod, maar ook virtuoze potloodtekeningen en fotografische werken waarin hij verschillende polaroidshots bijeenbrengt tot één geheel. Hockney maakt ook levendige taferelen op de iPad. Hoogtepunten vormen de enorme landschapsschilderijen, waarin de kunstenaar hetzelfde tafereel schildert in verschillende omstandigheden. De tentoonstelling laat alle facetten zien van hoe de kunstenaar in het tweede deel van de 20ste eeuw uitgroeit tot een van de bekendste vertegenwoordigers van de pop art met grote invloed op het figuratieve realisme vanaf de jaren zestig. Op 7 juli, twee dagen voor zijn 80ste verjaardag zal museum Cartwright Hall in Bradford, waar David Hockney in 1937 geboren werd en tot zijn 20ste aan de academie studeerde, een permanente vleugel openen

voor zijn werk. Cartwright Hall bezit de grootste openbare collectie met werken uit zijn vroege periode. In de nieuwe vleugel zal een doorsnee uit het totale oeuvre van Hockney te zien zijn, met schetsen, schilderijen, iPadtekeningen en de recente perspectiefschilderijen – ‘3D without the glasses’, omschrijft Hockney ze.

Tate Britain • Londen t/m 29 mei www.tate.org.uk ›› David Hockney, Outpost Drive, Hollywood, 1980, acryl op doek, 152,4 x 152,4 cm, coll. Leslee & David Rogath Garden with Blue Terrace, 2015, acryl op doek, 48 x 72 cm, privécollectie Portrait of an artist (Pool with two figures), 1972, acryl op doek, 214 x 305 cm, privécollectie David Hockney bij Studio Interior #14 (2015) tijdens de expositie ‘Paintings and Photography’ bij Annely Juda Fine Art in Londen

mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 95

Jawlensky in New York De Neue Galerie presenteert het eerste overzicht in de Verenigde Staten geheel gewijd aan het werk van de expressionistische kunstenaar Alexej von Jawlensky (1864-1941). De Rus werd geboren in Torzhok, ging naar school in Moskou en daarna in militaire dienst. In 1889 gaf hij zijn carrière als officier in de Keizerlijke Garde op om in de leer te gaan bij Ilja Repin aan de Academie voor Schone Kunsten in Sint-Petersburg. Daar leerde hij Marianne von Werefkin kennen, een rijke, adellijke kunstenares die zich bijna dertig jaar lang om haar ‘protegé’ Jawlensky zou bekommeren. Jawlensky ging met haar naar München, toen de artistieke hoofdstad van het noorden en ontmoette er collega’s als Corinth, Hodler en Kandinsky.

Hij reisde samen met haar naar Venetië, Parijs, Bretagne en Normandië en werd beïnvloed door Van Gogh, zoals aan enkele landschappen goed is af te lezen, en raakte vertrouwd met de doeken van Gauguin die hem aanzetten tot het gebruik van primaire kleuren in korte toetsen. ‘Weg van het impressionistische schilderen naar de natuur, en op naar het voelen van de inhoud, naar de ab-

stractie – het weergeven van de essentie’, schreef Gabriele Münter, de vriendin van Kandinsky.

En dat begrip ‘synthese’ werd het sleutelwoord van de Neue Künstler-Vereinigung München, waarvan Kandinsky, Münter, Werefkin en Jawlensky deel uitmaakten. De Neue Galerie toont 75 schilderijen uit de periode 1900-1937: vroege figuurschilderijen, stillevens en landschappen, gevolgd door een serie ontstaan tussen 1914 en 1921, bekend als Variaties, die het uitzicht vanuit het raam van de kunstenaar verbeelden in uitingen van pure kleur. Na de Eerste Wereldoorlog veranderde Jawlensky van een expressionist in een introverte visionair. Het bonte en zinnelijke moest wijken voor de verstilde uitbeelding van een religieus gevoel, uitgedrukt in honderden Meditationen en Heilandsgesichter, een steeds identieke, geometrische gezichtsvorm die geënt zou zijn op een ikoon die de schilder zich uit zijn jeugd herinnerde.

Neue Galerie • New York t/m 29 mei www.neuegalerie.org ››

Alexej von Jawlensky (1864-1941): < Vrouwenhoofd, 1913 Oberstdorf, 1912 Helena met rode tulband, 1910, olieverf op doek, 93 x 79 cm, New York, Solomon R. Guggenheim mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 99

De mooiste reis door de kunstwereld!

Het magazine voor liefhebbers, verzamelaars en professionals

Tableau 36ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2014

baanbrekers in beeld

rosso, brancusi & man ray

trend: romantiek

groots, meeslepend, gevoelig en intiem

de waarde van wanders

design & vintage

top 10 internationale veilingresultaten

de primeurs van

tefaf 2014

36ste Jaargang nr. 1 februari/maart 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york WERF FEBRUARI 2014.indd 4

13-02-14 18:36

Tableau Tableau nu extra dik + english summaries

37ste jaargang nr. 1 - maart 2015

gerrit dou

gestel

grenzeloos vernieuwer

top 10

veilingen wereldwijd

beroemder dan rembrandt

zwagerman

kiest kunst in dialoog

lille/rijsel

metropool bomvol kunst 36ste Jaargang nr. 2 april/mei 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york

WERF APRIL 2014.indd 3

interview met heinz mack

02-04-14 14:32

masterclass

extreem dichtbij

lessen van rembrandt

beelden van lotta blokker

out of africa

de meesters ontmaskerd

de schreeuw van

francis bacon

de man van zero

connaisseur quiz

pan amsterdam

de geheime collectie

49 highlights

in binnen- en buitenland: van hynckes tot schiele 36ste Jaargang nr. 5 november 2014 Adviesprijs: € 9,95

rijksaankopen 1940-1945

7 eeuwen kunst op

tefaf maastricht

international highlights: van gauguin tot björk INHOUD feb2015.indd 3

Neem nu een abonnement of geef er een cadeau!

Bel 0900-2265263 of ga naar www.tableaumagazine.nl

37ste Jaargang nr. 1 maart 2015 Adviesprijs: € 9,95

22-02-15 10:57

Nú voor

€35

Deze aanbiedingen zijn alleen geldig in Nederland, voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Klantenservice Abonnementenland 0900-2265263. Voor overige informatie betreffende abonnementen ga naar www.tableaumagazine.nl/colofon.