Tableau Fine Arts Magazine 2-2015

Tableau rubens

family man

milaan

città d’arte

bonnard

intiem colorist

meestervervalsers de kunst van het misleiden

50 highlights

van mesdag tot matisse • van new york tot rome

+ english summaries 37ste Jaargang nr. 2 april/mei 2015 Adviesprijs: € 9,95

Deelnemer ART BREDA 5 t/m 12 april, Chasséveld Breda

Solo expositie Henk Helmantel Tot 14 juni in Museum Große Kunstschau in Worpswede – Duitsland

Hoofdstraat 38, 9451 BB Rolde telefoon +31 (0) 592 242521

In voorbereiding

www.collectieharms-rolde.nl

Solo expositie Henk Helmantel in Genève – Zwitserland

Henk Helmantel Stilleven met fruit en brood tegen blauw 122 x 200 cm, Olieverf op paneel – 2013

april/mei 2015

inhoud

34

Highlights Nederland Het Hollandse landschap, de Koreaanse utopie, de wildernis, het rauwe Amsterdam, een gefantaseerd eiland, een onuitgepakte bibliotheek of de lucht zelf, of die van Matisse in het Stedelijk...Voor een ieder is deze lente in de Nederlandse musea ‘een oase’ te vinden.

En verder in dit nummer:

ieder zijn oase

in Holland op z’n mooist

52

Colofon/Editorial

7

Kiosk

11-16

Boeken, beurzen, evenementen en lezersaanbieding boek + tekening van Sandra Kruisbrink

Internationale Highlights

70

Ledenpoppen, Barok in Rome, indianenkunst, koninklijke tuinen en ontmoetingen met Velázquez, Van Gogh, Matisse, Morandi, Basquiat en Fabre... te zien in musea van Rome tot New York.

Meestervervalsers

De Amerikaanse Art crime-specialist Noah Charney schreef een welkom boek over het waarom en het hoe van kunst vervalsen. Want hoewel het fenomeen net zo lang bestaat als de kunst zelf, is het – nu er miljoenen mee gemoeid zijn – een hot item.

Tableau Select

102

Een keuze uit het expositie-aanbod van galeries en kunsthandel.

+ Summaries in English

18

Tableau

Pierre Bonnard Een hernieuwde kennismaking met deze bijzondere collega en vriend van Matisse, die zich uit de avantgarde van Parijs teruggetrok, zijn eigen weg ging en met zijn experimentele kleurgebruik- en composities uiteindelijk een kunstenaar als Mark Rothko beïnvloedde.

rubens

family man

milaan

città d’arte

bonnard

intiem colorist

meestervervalsers de kunst van het misleiden

50 highlights

van mesdag tot matisse • van new york tot rome

+ english summaries 37ste Jaargang nr. 2 april/mei 2015 Adviesprijs: € 9,95

Op de cover:

Peter Paul Rubens (1577-1640), Clara Serena Rubens (detail), ca. 1616. Zie p. 64-69

››

april/mei 2015

inhoud

64

Uit liefde geschilderd De Vlaamse barokschilder Peter Paul Rubens had niet bepaald een voorliefde voor portretkunst. Toch was hij een van de beste portrettisten van zijn tijd.

Het mooist en meest verrassend zijn de intieme portretten die hij maakte van zijn naaste familieleden en van zichzelf.

Rubens privé

familiereünie in Antwerpen City special Milaan Milaan biedt meer dan mode en design alleen. Onder mecenaten van Sforza tot Armani is de stad, waar de Wereldtentoonstelling 2015 wordt gehouden, van oudsher een bolwerk van kunst. Hoogtepunten dit jaar zijn de grote tentoonstellingen over Leonardo da Vinci en Giotto, maar er is nog veel meer te zien.

94

Het Collectiegebouw Een depot waar het publiek kan rondkijken en privéverzamelaars hun collectie ook op kunnen slaan en zelfs exposeren: het is het plan van Sjarel Ex voor zijn museum Boijmans Van Beuningen. Tableau bekeek het alvast naast andere voorbeelden van openbare depots.

56

En verder in dit nummer: Tentoonstellingsagenda

26

Veilingnieuws 110-112

Column

113

Verzekeringen

Volgende keer + Summaries in English

114

Spendeerdrift en vraag naar het beste van de grote namen hadden hun effect op de resultaten van de grote veilinghuizen: de hier afgebeelde Richter leverde bijna zestien miljoen pond op. In de vooruitblik: Scandinavisch design en architectuur - en tuinornamenten.

De mooiste reis door de kunstwereld!

Het magazine voor liefhebbers, verzamelaars en professionals

Tableau 36ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2014

baanbrekers in beeld

rosso, brancusi & man ray

trend: romantiek

groots, meeslepend, gevoelig en intiem

de waarde van wanders

design & vintage

top 10 internationale veilingresultaten

de primeurs van

tefaf 2014

36ste Jaargang nr. 1 februari/maart 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york WERF FEBRUARI 2014.indd 4

13-02-14 18:36

Tableau Tableau nu extra dik + english summaries

37ste jaargang nr. 1 - maart 2015

gerrit dou

gestel

grenzeloos vernieuwer

top 10

veilingen wereldwijd

beroemder dan rembrandt

zwagerman

kiest kunst in dialoog

lille/rijsel

metropool bomvol kunst

interview met heinz mack

de schreeuw van

36ste Jaargang nr. 2 april/mei 2014 Adviesprijs: € 9,95

highlights in brussel • londen • parijs • new york 02-04-14 14:32

masterclass

extreem dichtbij

lessen van rembrandt

beelden van lotta blokker

out of africa

de meesters ontmaskerd

francis bacon WERF APRIL 2014.indd 3

de man van zero

connaisseur quiz

pan amsterdam

de geheime collectie

49 highlights

in binnen- en buitenland: van hynckes tot schiele 36ste Jaargang nr. 5 november 2014 Adviesprijs: € 9,95

rijksaankopen 1940-1945

7 eeuwen kunst op

tefaf maastricht

international highlights: van gauguin tot björk INHOUD feb2015.indd 3

Neem nu een abonnement of geef er een cadeau!

Bel +31 (0)161-459535 of ga naar www.tableaumagazine.nl

37ste Jaargang nr. 1 maart 2015 Adviesprijs: € 9,95

22-02-15 10:57

Nú voor

€35

Deze aanbiedingen zijn alleen geldig in Nederland, voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Betapress abonnementenservices 0161- 459535. Voor overige informatie betreffende abonnementen ga naar www.tableaumagazine.nl/colofon.

Pierre Bonnard (1967-1947), Promenade en mer (detail), 1924, olie op doek, 98 x 103 cm, privĂŠcollectie Zwitserland

18 | Tableau Fine arts magazine april/mei 2015

De intieme wereld van

Bonnard

Terwijl Amsterdam in de ban is van het krachtige coloriet van Matisse in het Stedelijk, gloeit het Parijse MusÊe d’Orsay van het stralende palet van zijn vriend en collega-colorist Bonnard.

Hij wist in steeds nieuwe kleurvarianten en herschikkingen onopvallende momenten, plekken en dingen van alledag wonderlijke intensiteit en emotie mee te geven. tekst: beate verschuur

Collectiegebouw:

private goes public Laat het publiek rondkijken in je depot. En nodig privÊverzamelaars uit hun collectie daar ook op te slaan èn te exposeren. Met dit unieke concept zette Museum Boijmans Van Beuningen zijn spectaculaire Collectiegebouw op. Verwachte opening: voorjaar 2018, tenminste als de gemeenteraad op 28 mei met de bouw akkoord gaat. tekst: Chris Reinewald

Nederland

HigHlights

ieder zijn oase Het Hollandse landschap, de Koreaanse utopie, de wildernis, het rauwe Amsterdam, een gefantaseerd eiland, een onuitgepakte bibliotheek of de lucht zelf. Of die van Matisse in het Stedelijk.

mooi Holland Het Dordrechts Museum en het Gemeentemuseum Den Haag presenteren de grote tentoonstelling Holland op z’n mooist.

Samen vertellen de musea het complete verhaal van de schilders van de Haagse School en hoe zij hebben bijgedragen aan het stereotype beeld van Holland. In Dordrecht ligt de nadruk op de vroege Haagse School die voortkwam uit de Romantiek en de School van Barbizon. Romantische onderwerpen en sentimenten spelen een grote rol in het werk van Jozef Israëls en Willem Roelofs. Israëls, dan de leidende figuur, schilderde het zware bestaan van vissers en boeren, Roelofs de overweldigende natuur. De tweede periode van de Haagse School wordt onder de noemer Op pad met de Haagse School getoond in het Gemeentemuseum in Den Haag. Ze schilderden Nederland op zijn mooist, met grazende koeien, molens en frisse wolkenpartijen. Weissenbruch, Mesdag, Gabriël, Mauve en anderen trokken erop uit en wisten het Nederlandse landschap op pakkende wijze vast te leggen. Met ruim honderd schitterende werken worden verhalen verteld over de betekenis van en de veranderingen in het Hollandse landschap. Aan het eind van de negentiende eeuw moest de wilde natuur plaatsmaken voor nuttige landbouwgrond en industrie. Maar ook het Hollandse cultuurlandschap veranderde ingrijpend. De opkomst van de Haagse School hangt samen met de toenemende waardering van de natuur in eigen land.

Dat uitte zich begin twintigste eeuw in de oprichting van Natuurmonumenten, waar rond deze tentoonstelling mee wordt samengewerkt. Je kunt de kunstwerken op zaal bewonderen én op excursie – wandelend, fietsend of varend – in de natuur die de Haagse School zo mooi in beeld bracht, zoals MiddenDelfland, de Nieuwkoopse Plassen, Naardermeer of Planken Wambuis.

Dordrechts Museum t/m 6 september www.dordrechtsmuseum.nl

Gemeentemuseum • Den Haag t/m 30 augustus www.gemeentemuseum.nl ››

34 | Tableau Fine arts magazine

april/mei 2015

Jan Hendrik Weissenbruch (1824-1903), De Trekvliet, 1870, olieverf op doek, 94,9 x 128,7 cm, Gemeentemuseum Den Haag

Milaan

Città d’Arte

Milaan biedt meer dan mode en design alleen. Zeker dit jaar is het een van de kunststeden die je moét bezoeken. Rond de Wereldtentoonstelling 2015 zijn er een aantal toptexposities die je zeker niet mag missen, waaronder grote tentoonstellingen over Leonardo da Vinci en Giotto. tekst: Walter de Vries

Het atrium van het geplande museum voor hedendaagse kunst in Milaan, ontwerp: Daniel Libeskind > De Galleria Vittorio Emanuele II, de beroemde 19de-eeuwse winkelpassage in Milaan

terugblik & vooruitblik

veilingen

spendeerdrift voor ‘luxemerken’ Belangrijke kunstwerken krijgen als Sotheby’s en Christie’s ze veilen om dat feit alleen al een meerwaarde. Het is als bij luxemerken: je betaalt de naam. En geld is er voor luxe én kunst volop, mede dankzij de toevloed uit Azië, het Nabije Oosten en Zuid-Amerika. Helemaal nu de rentestand tot een minimum is gedaald en geldpersen bijdrukken biedt kunst een steeds serieuzer alternatief voor beleggen. En spannend ook: voor belastingontduiking of - hoewel harde bewijzen ontbreken - witwassen, zoals onlangs op het World Economic Forum in Davos viel te vernemen.

De wereldwijde geldstroom naar kunst en antiek is - na de jongste financieel-economische crisis hoger dan ooit. In 2014 ging er €51 miljard in om, een toename van 7%. Vrijwel alle 96 transacties van boven de €10 miljoen komen voor rekening van de sterren in moderne en eigentijdse kunst.

Of die aankopen wel zo veilig zijn als wordt voorgespiegeld? Hun waarde op lange termijn heeft wellicht nog maar weinig van doen met de huidige marktwaarde. Maar daarover maakt - anders dan speculanten en investeerders - een aantal kunstliefhebbers zich weinig zorgen. Voor hen gaat het om de opwinding van het kopen, om de verworven status en het plezier voor korter of langere tijd.

tekst: Adrie van Griensven

impressionisten & modernen Spendeerdrift en de roep om het beste en zeldzaamste van de goed in de markt liggende namen hadden hun effect op de resultaten de veilingen van de grote huizen. In Londen waren er begin februari impressionisten en moderne meesters. Ze krijgen na een wat mindere periode weer meer aandacht, met name van Amerikanen en Aziaten. Sotheby’s boekte op de avondveiling een recordomzet van £186,44 miljoen (naar waarde 96,03%) voor 63 van de 75 aangeboden kavels. Van de kopers was een kwart nieuw.

Grote naam was Monet: niet minder dan vier van de tien duurste verkochte stukken droegen

< Monet was de grote ster op de avondveiling van Sotheby’s in Londen: zijn L’Embarquedère bracht £10,22 miljoen op, Le Grand Canal £23,66 miljoen en Les Peupliers à Giverny, 1887, £10,78 miljoen

Seurat £7,76 miljoen

Nicholson £461.000

zijn signatuur. Bovenaan stond Le Grand Canal (1908), getaxeerd op £20-30 miljoen, hoog voor een wat betreft onderwerp zeldzaam maar niet echt aantrekkelijk snoepkleurig schilderij. Een telefonische bieder kocht het voor £23,66 miljoen.

Het schilderij was van een garantie voorzien, wat inhoudt dat het veilinghuis terdege afweegt welk prijsniveau gehanteerd kan worden. Door inbrengers een garantie te geven, kunnen veilinghuizen - de middelgrote ook steeds meer - belangrijke stukken inzetten in hun concurrentiestrijd. Toch komt er kritiek op deze vorm van prijsmanipulatie. Samen met limieten, niet te herroepen biedingen, en in het bedrijfsleven nooit te tolereren vormen van voorkennis, stelt zij het idee van een veiling als publieke verkoping in een slecht daglicht.

Monets Les Peupliers à Giverny (1887) is een interessanter werk. Dit doek met een rij populieren langs de Seineoever, zoals Monet ze vaker schilderde, werd in 1951 aan het MOMA gedoneerd.

Maar afgestoten als ‘voorbeeld van een impressionistische stijl die te vroeg voor het museum is.’ Curieus, want daar hangen wel nog oudere stukken van Cézanne, Degas en Rodin. Monets populierenlandschap zat net aan de limiet van negen miljoen. De nieuwe Amerikaanse eigenaar betaalde £10,78 miljoen, een bedrag dat, minus commissie, het MOMA gaat gebruiken om andere objecten te verwerven. Kunsthandelaar Acquavella legde £10,22 neer voor Monets L’Embarquedère. Monet schilderde dit zomerse rivierlandschap met boten en mensen bij een aanlegplaats in 1871. Volgens sommigen is het een gezicht langs de Seine, anderen zeggen ›› april/mei 2015 Tableau Fine arts magazine | 57

Meester

VERVALSERS

Een nieuw boek van art crime-expert Noel Charney ontrafelt criminele masterminds en laat niet alleen zien hoe meestervervalsers tot hun misdaad worden gedreven, maar ook hoe het komt dat kunstkopers èn experts zich met open ogen laten bedotten. Een fascinerende reis door een wereld van list, bedrog en miljoenenzwendels.

‘D

e wereld wil bedrogen worden’, staat boven de inleiding van Kunstvervalsing – misleiding en masterminds van meestervervalsers te lezen. Auteur Noah Charney (35) – kunsthistoricus en oprichter van de ARCA (Association for Research into Crimes against Art) – geeft in zijn boek aan de hand van vele sprekende gevallen een historisch overzicht van het fenomeen, dat zich vooral laat verklaren vanuit de psychologie en sociale geschiedenis. In acht hoofdstukken: genie, trots, wraak, roem, misdaad, opportunisme, geld en macht, legt Charney uit waarom en hoe kunst wordt en werd vervalst. Want het verschijnsel bestaat al zo lang als er zeldzame en begeerde kunst is. Het is een breed begrip: het veranderen of toevoegen van een signatuur, het afmaken van een onvoltooid kunstwerk, het werk van een leerling laten doorgaan voor dat van zijn meester, het dupliceren van een bestaand werk, het maken van een werk in de stijl van een bekende kunstenaar, en er zijn nog veel meer vormen van bedrog, die overigens lang niet altijd strafbaar zijn.

tekst: anja frenkel

Helden Charney laat een aantal beroemde vervalsers de revue passeren. Het leest bijna als een schelmenroman. ‘Vervalsers oogsten vaak bewondering voor hun virtuositeit en sympathie voor hun daad en worden beschouwt als volkshelden’, stelt Charney.

Het is puur leedvermaak: onaantastbare experts worden bij de neus genomen, reputaties vallen aan diggelen en de meestervervalser roept dat er in veel grote musea nog werken van hem hangen. Het gaat om een misdaad van het ongevaarlijke soort.

Net als bij Robin Hood alleen gericht op rijke personen en instituten. Han van Meegeren (1889-1947) was zo’n held. De kunstenaar besloot zich te bewijzen omdat zijn eigen werk werd

52 | Tableau Fine arts magazine april/mei 2015

geminacht door critici. Hij bestudeerde waar de leemte zat in de kennis van de experts en voegde namaak-Vermeers toe aan de Vermeer-canon. En de onbetwiste kenners zagen in de – zelfs voor een leek duidelijke nep-Vermeers – wat ze graag wilden zien. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Van Meegeren door de Nederlandse overheid gearresteerd voor samenwerking met de nazi’s: hij zou een Vermeer hebben verkocht aan Hermann Göring. Van Meegeren bekende vervalsing want dat was een minder zware misdaad dan verraad.

Maar het geloof in de echtheid van de Vermeers was zo groot dat hij eerst aan de experts moest bewijzen een Vermeer te kunnen schilderen. Door het Nederlandse volk werd hij toegejuicht als de meestervervalser die het snobisme van de kunstwereld ontmaskerde. Toen Van Meegeren in 1947 overleed was hij immens populair. Zijn schilderijen werden voor zulke hoge prijzen verkocht dat zijn eigen zoon werken van zijn vader zou hebben vervalst en deze als ‘echte’ Van Meegeren-vervalsingen verkocht zou hebben.

De Brit Eric Hebborn (1934-1996) liep tegen de lamp toen een curator merkte dat twee tekeningen van verschillende oude meesters werden uitgevoerd op hetzelfde papier. In 1984 biechtte Hebborn zijn misdaad op. Hij had wel duizend tekeningen vervalst: Castiglione, Mantegna, Breughel, Boucher, Poussin, Ghisi, Tiepolo en Piranesi. Hij publiceerde in 1996 The Art Forger’s Handbook met tips voor vervalsers. Het heeft er misschien niets mee te maken, maar een paar weken later werd hij met ingeslagen hoofd dood gevonden in een steegje in zijn woonplaats Rome.

Lucratief Een aantal vervalsers hebben flink munt weten te slaan alvorens ontmaskerd te worden. Shaun Greenhalgh (1961) verspreidde met hulp van zijn broer en ouders 120 uiteen- ››

Dat het bij een vervalsingszaak gaat om het complex van motieven laat de Mona Lisa-affaire zien. In 1911 slaagde de Italiaan Vincenzo Peruggia er in het meest begeerde portret op aarde, Leonardo da Vinci’s Mona Lisa, uit het Louvre te stelen. Peruggia wist hoe het beveiligingssysteem werkte, want hij had zelf de glazen kast om de Mona Lisa helpen installeren. Na de diefstal was tijdens het politie-onderzoek zijn naam nooit naar voren gekomen. De Mona Lisa was twee jaar zoek voordat het werd gevonden in de dubbele bodem van een hutkoffer. Peruggia had geprobeerd het te slijten aan verschillende musea, maar geen daarvan wilde de vingers branden. Uiteindelijk haalde hij iemand van het Uffizi in Florence over ernaar te kijken en toen bleek dat het om de echte Mona Lisa ging, werden autoriteiten ingeschakeld en Peruggia werd ingerekend. De dief verklaarde dat hij het niet voor het geld had gedaan, maar omdat hij vond dat Da Vinci’s schilderij in Italië thuishoorde. Vele jaren later, in 1932, verschijnt er een krantenartikel met een aanvullend verhaal, opgetekend aan de hand van de verklaring van de Argentijn Eduardo de Valfierno, die pas na zijn dood gepubliceerd mocht worden. Hij zou in de twee jaar na de diefstal zes ‘originele’ Mona Lisa’s hebben verkocht aan miljonairs die er alles voor over hadden het te bezitten – maar dat nooit openbaar zouden maken. Ene Yves Chaudron zou de kopieën naar het origineel hebben geschilderd. Niemand weet of het verhaal over de samenzwering met Valfierno en Chaudron echt waar is. En de Mona Lisa in het Louvre, is dat dan wel de echte? Er blijft altijd nog wantrouwen. Het Louvre zal het nooit toegeven als het niet het origineel zou zijn... Waar of niet waar, het verhaal spreekt tot de verbeelding en heeft veel psychologische elementen in zich waar het in het boek van Charney over gaat.

april/mei 2015 Tableau Fine arts magazine | 53

Internationale

HigHlights

kleurrijke wereld Liefde voor ledenpoppen, lust en zonde in het barokke Rome, indianenkunst, een bijzondere ‘wandeling’ door tientallen tuinen en ontmoetingen met grote namen als Velázquez, Van Gogh, Matisse, Morandi, Basquiat en Fabre... Tussen Rome en New York is er een bonte variatie aan lentetentoonstellingen die je eigenlijk niet mag missen.

tekst: waldemar kamer

mannequins d’artiste Na een jaar verbouwen heropende het Musée Bourdelle net zo als het was. Elektriciteitsleidingen werden vernieuwd, de belichting herzien en er kwamen liften voor rolstoelen, maar de ateliers in Montparnasse, waar Antoine Bourdelle (18611929) in 1885 begon en die later tot museumcomplex werden omgebouwd, hebben niets van hun oorspronkelijke charme verloren. Met de tijd geven zij steeds meer geheimen prijs. Zo is het gebruik van houten mannequins een eeuwenoud ‘secret d’atelier’. Jane Munro, directeur van het Fitzwilliam Museum in Cambridge, heeft nu een eerste, boeiende tentoonstelling georganiseerd over de ‘silent partners’ van de kunstenaar.

In zes jaar research vond zij met haar team ledenpoppen uit de 16de en 17de eeuw en totaal onbekende fabricageschetsen uit de 18de eeuw.

Nu weten we voor het eerst precies hoe en waar deze ledenpoppen gemaakt werden en hoeveel ze gekost hebben. Giorgio Vasari schrijft in 1550 in zijn Vitae dat de schilder Fra Bartolomeo (1472-1517) twee poppen had laten maken, ‘een grote en een kleine’. Michelangelo had ook zulke poppen in zijn atelier – alleen dat viel niemand op. Nu zien we op een van zijn schetsen voor de Cappella Sistina dat de zorgvuldig getekende draperie niet op een naakt vrouwenmodel rust, maar op een houten pop. En zo gaat het vaak in de tentoonstelling: je denkt levende mensen te zien en herkent plotseling dat het houten marionetten zijn. De oudste pop in de expositie was een opdracht voor de kerk Sansepolcro in Rome.

Een kleine jongen met rode broek, ca. 1540 in gips gemaakt door Romano Alberti was een ‘scultura da vestire’, die voor verschillende rituelen en processies steeds anders werd gekleed. De ‘Gliederpuppe’ uit 1550, waarvan je zelfs de vingers kunt bewegen, was voor dergelijk gebruik te breekbaar. Zij werd waarschijnlijk in Nürnberg

door een goudsmid gemaakt als object voor een curiositeitenkabinet. In de Accademia Carrara in Bergamo werd in een kast een op een stoel gezeten levensgrote 18de-eeuwse mannequin gevonden, die vanaf 1810 model heeft gestaan voor studenten. Dankzij fabricageschetsen uit de depots van het Musée des Beaux-Arts in Reims weten we dat deze poppen vanaf 1760 bijna uitsluitend in Parijs gemaakt werden; de gespecialiseerde handelaren Pitet Ainé en Gagnery verkochten ze in heel Europa. Ze kostten een fortuin, minstens twee jaar salaris van een levend model en werden door hun eigenaren per testament aan collega’s of academies nagelaten. In 1866 vroeg Gustave Courbet zijn vader in een brief de twee poppen in zijn atelier – ‘de vrouw en de man’ – te sturen. Jane Munro vond een atelierfoto uit juni 1864 waar we – naast de spiegel – duidelijk ‘de vrouw’ herkennen. Dat is een spectaculaire vondst, want Courbet was het boegbeeld van het realisme. In zijn zes meter brede ‘manifest’ uit 1855, Het atelier van de schilder, staat Courbet met een naaktmodel temidden van zijn vrienden, honden en katten: het ‘echte leven’ dat zijn atelier binnenstroomt. Maar ook hij vond het blijkbaar praktischer met houten mannequins te werken, die uren konden stilzitten, zwegen en geen verwarming nodig hadden. Oskar Kokoschka gaf in de 20ste eeuw een nieuwe dimensie aan de Griekse mythe van Pygmalion, die zich in een ivoren vrouwenbeeld, Galatea, verliefde.

De kunstenaar liet in 1919 een levensechte pop van Alma Mahler maken, nadat zij hem voor een andere beroemde man had verlaten. Kokoschka schilderde meerdere zelfportretten met de pop tot hij in 1922, ‘na een nacht vol champagne’, de pop ‘gruwelijk onthoofdde’. En zo zijn er nog vele verhalen over de soms gepassioneerde verhouding van de kunstenaar en zijn pop.

Salvador Dalí met ledenpop (de chauffeur in ‘Taxi pluvieux’), Paris, 1938, foto Denise Bellon Mannequin, ca. 1810, Accademia Carrara, Bergamo < Oskar Kokoschka (1886-1980), Zelfportret aan de ezel, 1922, Léopold Collection II, Wenen

Musée Bourdelle • Parijs t/m 12 juli www.bourdelle.paris.fr ›› april/mei 2015 Tableau Fine arts magazine | 71

64 | Tableau Fine arts magazine april/mei 2015

Rubens privĂŠ

liefde

Uit geschilderd Michelangelo vond de portretkunst een onbenullig genre en ook Peter Paul Rubens had er niet bepaald een voorliefde voor. Toch was Rubens een van de beste portrettisten van zijn tijd.. De mooiste en meest verrassende zijn de intieme portretten die hij maakte van zijn naaste familieleden. tekst: peter wouters Peter Paul Rubens (1577-1640) en atelier, De wandeling in de tuin, 1630-31

april/mei 2015 Tableau Fine arts magazine | 65

Een keuze uit galerie & kunsthandel

select

Het was een aantal jaren best stil rond galeries. Een aantal sloten hun deuren tijdens de recessie of besloten alleen nog aan beurzen deel te nemen. Het tij lijkt gekeerd. Nieuwe galeries duiken op in steden door het hele land en ook bestaande galeries hebben drukke jaarprogramma’s en presenteren een keur aan opkomende en bekende kunstenaars.

1. social peek show Galerie Beerenberg presenteert internationaal bekende kunstenaars in een eerste groepstentoonstelling met werk van onder andere Studio Roosegaarde, Jochem Rotteveel, Roos van Dijk, V&B, Airco Caravan, Jonna Balk en Marc ter Horst.

Opvallend werk is onder andere dat van Guda Koster. Als materiaal gebruikt zij allerlei soorten textiel.

Het zijn heldere beelden die niets verdoezelen of mooier maken; het is wat het is. ‘In mijn sculpturen, installaties en foto’s werk ik met kleding, uiteenlopende soorten textiel en dessins. Kleding heeft niet alleen een functie maar ook een boodschap. Kleding zegt iets over de rol die we vervullen op het moment dat we het dragen, maar kan ook iets zeggen over onze identiteit en wie we willen zijn,’ aldus Guda Koster. Ze maakt haar werk voor specifieke lokaties, projecten of opdrachten. t/m 6 junii, Galerie Beerenberg, Druten, galeriebeerenberg.nl

2. vergankelijk geheugen Alicia Winters Galería brengt hedendaagse kunst met een focus op Spanje. Nu wordt er de eerste solotentoonstelling in Nederland gepresenteerd van de SpaansBritse kunstenaar José Manuel Ciria (Manchester, 1960). Zijn werk houdt het midden tussen abstractie en objectieve werkelijkheid en heeft de juiste spanning tussen deze twee velden bereikt met een uitgebalanceerd gevoel voor kleur en compositie. Ciria’s diepe intellectuele nieuwsgierigheid,

zijn veeleisende werkmethode en zijn eigen brede visie op het vakgebied van de schilderkunst zijn een voortdurend bestanddeel van zijn werk. Hij onderzoekt het thema vergankelijkheid en de gevolgen ervan in het geheugen. De kunstenaar onderhoudt een directe dialoog met de klassieke traditie, maar is telkens weer op zoek naar mogelijkheden om verschillende dragers voor zijn uitingsvormen te vinden (canvas, linnen, plastic dekzeilen). Cira’s werk is opgenomen in een groot aantal collecties en is getoond in musea als het Reina Sofia in Madrid, het IVAM in Valencia, het Staatsmuseum in Moskou en het Albertina Museum in Wenen. Het MoMA in New York maakte zelfs een film over hem en zijn werk: Ciria pronounced Thiria.

De film is tijdens de expositieperiode in de galerie te zien. t/m 23 mei, Alicia Winters Galería, Arnhem, wwww.aliciawintersgaleria.nl

3. puur schilderdier ‘Het licht op een gebouw, de sfeer van een op zich alledaags straatje maar ook de zee of een poldersloot bijvoorbeeld kunnen mij zo raken dat ik het moet schilderen.’ Robert Vorstman schildert veel naar de natuur en vindt zijn onderwerpen vaak in zijn directe omgeving. Hij is op zoek naar een verrassend gezichtspunt in het alledaagse waarin de simpele schoonheid ligt.

Trefzeker weet Vorstman alles wat hij ziet met een impressionistische toets vast te leggen. waarbij hij zich beperkt tot de essentie van het onderwerp. Zonder omhaal toont zijn werk alledaagse taferelen en

102 | Tableau Fine arts magazine april/mei 2015

ontmoetingen in rake penseelstreken. Of het nu gaat om het plezier van een hond in het water, in fris zonlicht badende interieurs, mensen in zijn omgeving, haven- of strandgezichten: hij weet op een zeer directe manier zijn enthousiasme voor het onderwerp over te brengen op de toeschouwer. Hij weet, met minimale middelen de kleuren en het licht zo te schikken dat het lijkt of de schilderingen tot leven komen. Hij maakt schetsen buiten, op plaatsen die hem aangrijpen en werkt ze vervolgens uit in zijn atelier. Niet zelden blijven delen van de ondergrond, al dan niet voorzien van een monochrome kleur, onbeschilderd. Door deze lege vlakken wordt de aandacht van de beschouwer getrokken naar de schilderachtige penseelstreken, die daardoor als abstracties een eigen leven gaan leiden terwijl ze tegelijk op rake wijze de figuratie en de lichtval suggereren. t/m 24 mei, Galerie Mokum, Amsterdam, www.galeriemokum.com

4. koreaans Gastcuratoren Jeannette ten Kate en Edwin van Wijngaarden hebben in samenwerking met Galerie Ron Mandos een tentoonstelling van vier jonge kunstenaars uit Korea samengesteld. Korean Contemporary: Fusion onthult nieuwe Aziatische ontwikkelingen op het gebied van internationale hedendaagse kunst.

De op Korea gebaseerde werken tonen een diversiteit aan thema’s en materialen die overeenkomsten en verbindingen tussen Aziatische en westerse kunst vertonen. Met hun installaties, video’s, foto’s,

collages en schilderijen laten de Zuid-Koreaanse kunstenaars een verrassende internationale beeldtaal zien, die over de grenzen gaat van hun culturele achtergrond.

Het hier afgebeelde fotografische werk van Jiyen Lee (Seoul, 1979) lijkt geen begin en geen einde te hebben. Ze onderzoekt hiermee tijd en ruimte. Tijdens de expositie zijn er ter plaatse een aantal events gepland. t/m 2 mei, Galerie Ron Mandos, Amsterdam, www.ronmandos.nl

5. elegant verval Fotograaf en schilder Casper Faassen (Leiden, 1975) toont dit voorjaar twaalf nieuwe fotowerken bij Kahmann Gallery in Amsterdam.

De Japanse titel Seisui betekent vrij vertaald: puurheid, helder water en elegantie. Maar seisui staat ook voor het verschil tussen welvaart en verval; een terugkerend thema in het werk van Faassen. De invloeden van de Japanse prentkunst worden zichtbaar in de onderwerpen, maar vooral in de uitstraling. Casper Faassen werkt met fotografie en schilderkunst binnen de thema’s die bekend zijn van de meesters uit de Gouden Eeuw. Hij werkt stadsgezichten, bloemstukken, portretten en naakten opnieuw uit op glas met letterlijke verwijzingen naar vergankelijkheid. In deze tentoonstelling is dat zichtbaar in de behandeling van de materialen, waarbij Faassen fotografie met verouderingstechnieken uit de schilderkunst combineert.

8 mei t/m 27 juni, Kahmann Gallery, Amsterdam, www.kahmanngallery. com ››

1

2

3

zomer 2015

Volgende keer

Op wereldreis in 80 zomer highlights

more realisme in de achterhoek art zuid de beeldenparade van rudi fuchs afrika nu opkomst van een nieuwe markt Kunstrai â&#x20AC;˘ art basel â&#x20AC;˘ lOndon art week De volgende Tableau verschijnt rond 27 mei 2015

114 | Tableau Fine arts magazine april/mei 2015