Begroting 2017 by Gemeente Strijen

INHOUD

1 AANBIEDINGSNOTA BEGROTING 2017 2 OVERZICHT BATEN EN LASTEN 7 UITEENZETTING VAN DE FINANCIËLE POSITIE 11 BEGROTING 2017 MET EEN AFWIJKING VAN > € 5.000 18 PROGRAMMA-BEGROTING 2017 30 PROGRAMMA ALGEMEEN BESTUUR & VEILIGHEID 31 PROGRAMMA FYSIEKE OMGEVING & ECONOMIE 38 PROGRAMMA JEUGD 53 PROGRAMMA ZORG & WELZIJN 58 PROGRAMMA SPORT & CULTUUR 66 PROGRAMMA MIDDELEN EN ORGANISATIE 71 OVERZICHT ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN 76 PARAGRAFEN 80 INLEIDING 81 PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN & RISICOBEHEERSING 82 PARAGRAAF ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN 90 PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING 94 PARAGRAAF VERBONDEN PARTIJEN 100 PARAGRAAF DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING 116 PARAGRAAF GRONDBELEID 121 PARAGRAAF TREASURY 125 PARAGRAAF LOKALE HEFFINGEN 132 TOELICHTING OP DE BEGROTING 2017 138 MUTATIE OVERZICHT REKENING 2015 / BEGROTING 2017 139 BEGROTING 2017 MET EEN AFWIJKING VAN > € 5.000 145 BEGROTING 2017 MET EEN AFWIJKING VAN > € 5.000 156 TOELICHTING OP DE BALANS BEGROTING 2016 158 BIJLAGE 1: BELEIDSINDICATOREN GEMEENTEN HOEKSCHE WAARD 166 BIJLAGE 2: AANSLUITING BATEN & LASTEN PER TAAKVELD OP BEGROTING 168 INHOUD

|1|

Programmabegroting 2017 AANBIEDINGSNOTA BEGROTING 2017

Algemeen Inleiding Het is ons wederom een genoegen u hierbij een sluitende begroting 2017 met een sluitend meerjarenperspectief tot en met 2020 aan te bieden. Hoewel het financiële beeld als zodanig in redelijke mate aansluit bij het beeld in de eerder dit jaar gepresenteerde Perspectiefnota 2017 van de gemeente Strijen, wijkt de voorliggende begroting 2017 inhoudelijk in belangrijke mate af van de Perspectiefnota. Dit is veroorzaakt door een tweetal externe zaken, namelijk een verstrekkende wijziging van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) met daaraan gekoppeld richtinggevende notities van de commissie BBV en de discussie met betrekking tot de precariobelasting op kabels en leidingen. Hieronder zullen wij nader op beide aspecten ingaan.

De wijziging van het BBV Landelijk leeft de mening, dat er ruim 10 jaar na invoering van het BBV diverse ontwikkelingen zijn die vragen om vernieuwing van het BBV. Zo bestaat de overtuiging, dat de stukken waarmee de raad dit proces kan sturen - de begroting en jaarstukken - voor niet financieel specialisten te weinig toegankelijk zijn. Dit belemmert de mogelijkheden voor veel raadsleden, maar ook voor andere direct betrokkenen, om hier een goede discussie over te voeren. In 2014 heeft een door de VNG ingestelde adviescommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de VNG, het ministerie van BZK en vertegenwoordigers van gemeenten en provincies, onder leiding van Staf Depla, wethouder van Eindhoven, een rapport uitgebracht over de vernieuwing van het BBV. De adviezen hebben betrekking op een breed spectrum van onderwerpen met als rode draad het versterken van de horizontale sturing en verantwoording door de raad. Op basis van deze rapportage is een concept wijzigingsbesluit van het BBV ter consultatie gepubliceerd. Naar aanleiding van de reacties in de consultatieronde en het advies van de Raad van State is het wijzigingsbesluit op bepaalde punten verduidelijkt en aangepast. Het wijzigingsbesluit is op 17 maart 2016 geplaatst in het Staatsblad en is direct in werking getreden. De wijzigingen uit dit besluit zijn derhalve van toepassing op de voorbereidingen van het begrotingsjaar 2017. Dat betekent dat de begroting voor 2017, die in het kalenderjaar 2016 wordt opgesteld, in overeenstemming moet zijn met de nieuwe regels uit dit wijzigingsbesluit In het wijzigingsbesluit is geregeld dat met een ministeriële regeling nadere regels worden vastgesteld over de volgende onderwerpen: Taakvelden en informatie voor derden (IV-3) met de nieuwe taakvelden en nieuwe economische categorieën. Vaststelling beleidsindicatoren met de verplichte beleidsindicatoren die met ingang van de begroting 2017 moeten worden opgenomen in de programma's. In de paragraaf “Opbouw van de begroting” gaan we hier nader op in. Wijzigingsregeling financiële kengetallen in verband met de introductie van de geprognosticeerde balans.

|2|

Programmabegroting 2017 Naar aanleiding van het wijzigingsbesluit heeft de Commissie BBV een aantal geactualiseerde richtinggevende notities gepubliceerd over de volgende onderwerpen: Grondexploitatie (ingangsdatum 1-1-2016); Faciliterend grondbeleid (ingangsdatum 1-1-2016); Rente (ingangsdatum 1-1-2017); Overhead (ingangsdatum 1-1-2017). Hierbij de opmerking dat de notities rente en overhead eerst in juli 2016 zijn gepubliceerd. De bovengenoemde onderwerpen hebben alle gevolgen voor de opzet van de begroting, maar met name de rentenotities hebben forse budgettaire consequenties voor de begroting van 2017 en verder van onze gemeente. Dit vanwege de verplichte lagere rentetoerekening aan het GRP (Gemeentelijk Riolerings-plan) en de exploitatieplannen (toerekening op basis van de werkelijke rentelasten). Tot op heden werden voor het GRP en de exploitatieplannen vaste rentepercentages gehanteerd (respectievelijk 6% en 5%). Aangezien zowel het GRP als de exploitatieplannen budgettair neutraal in de gemeentebegroting (en jaarrekening) worden verwerkt, kwam de hogere rentetoerekening ten goede aan het totale renteresultaat. Hierdoor werd het begrotingsbeeld positief beïnvloed. De thans verplicht door te voeren gewijzigde rentetoerekening heeft grote invloed op dit begrotings-beeld. Het negatieve effect voor de begroting van Strijen beloopt ruim € 300.000,- structureel. Dit heeft genoodzaakt tot het nemen van diverse maatregelen om tot een sluitend geheel te komen. Hierbij de opmerking, dat voor het verkrijgen van een sluitende (meerjaren)begroting er niet voor is gekozen met name de tarieven van de OZB meer dan trendmatig te verhogen. Bij de uiteenzetting van de financiële positie (zie pag. 11) komen wij hier nader op terug.

Discussie precariobelasting In de aanbiedingsbrief van de begroting voor 2016 hebben wij aandacht besteed aan het overleg in de Hoeksche Waard om in verband met het vervallen van de concessievergoeding, welke werd ontvangen van Eneco / Stedin, te komen tot de invoering van een precariobelasting. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een Verordening op de heffing en invordering van precariobelasting ter zake van buizen, kabels, draden of leidingen 2016, welke in de raadsvergadering van 24 november 2015 is vastgesteld. Op basis van een brief van 10 februari 2016 van minister Plasterk aan de Tweede Kamer is er bij het opmaken van de Perspectiefnota 2017 gemeente Strijen van uit gegaan, dat de precariobelasting in ieder geval voor een periode van 10 jaar geheven konden worden. In de genoemde brief schreef de minister namelijk het volgende: “Voor de afschaffing van precario op nutsnetwerken geldt dat dit het beste kan worden geregeld bij een komende grotere hervorming / verruiming van het gemeentelijk belastinggebied. Daarin kunnen de effecten worden opgevangen. Hierop vooruitlopend stuur ik dit voorjaar een wetsvoorstel naar uw Kamer om er in ieder geval voor te zorgen dat met ingang van 1 januari 2017 de tarieven voor precario op nutsnetwerken niet verder oplopen en het aantal gemeenten dat deze vorm van precario heft, niet verder stijgt. Het wetsvoorstel gaat uit van afschaffing, maar biedt gemeenten nog tien jaar de mogelijkheid om maximaal het op 1 januari 2016 in hun gemeente geldende tarief te hanteren. Na uiterlijk tien jaar is geen precarioheffing meer mogelijk op nutsnetwerken. Deze periode kan worden bekort bij een grotere hervorming / verruiming van het gemeentelijk belastinggebied”. In het toegezegde wetsvoorstel, dat eind juni 2016 bekend is geworden, heeft de minister nu evenwel de bepaling opgenomen, dat het overgangsrecht van 10 jaar alleen geldt als een gemeente in 2015 ook daadwerkelijk inkomsten genoot van deze belasting. Deze aanvulling heeft grote financiële consequenties voor onder andere de gemeenten in de Hoeksche Waard, want het overgangsrecht van 10 jaar is alsdan niet van toepassing. Inmiddels is |3|

Programmabegroting 2017 een lobby op gang gekomen van de gedupeerde gemeenten, in samenspraak met VNG en provincie Zuid-Holland, om deze aanvullende bepaling ten aanzien van het overgangsrecht te schrappen uit het wetsontwerp. Overigens heeft ook de Raad van State om diverse redenen de minister geadviseerd dit wetsontwerp niet aan de Tweede Kamer aan te bieden. De minister van BZK legt het advies van dit orgaan echter voorshands naast zich neer. Gelet op de procedure om te komen tot wetgeving wordt er van uitgegaan dat de precariobelasting in 2017 in ieder geval nog rechtens geheven kan worden, los van het al dan niet toepassen van de overgangstermijn. Overleg met de provincie Zuid-Holland als toezichthouder heeft geleerd dat dit orgaan bij de uitoefening van haar taak het structureel ramen (gedurende de overgangsperiode van 10 jaar) van de precario-opbrengst accepteert, maar wel adviseert de hiermee ontstane budgettaire ruimte uit prudente overwegingen incidenteel in te zetten.

Gevolgen voor de uitvoering van de Perspectiefnota 2017 Dit voorjaar is een Perspectiefnota 2017 gemeente Strijen aan u gepresenteerd. Deze nota is weliswaar in commissievergaderingen aan de orde geweest, maar niet formeel door uw raad vastgesteld. Ook is nog geen nadere prioritering gegeven aan de diverse wensen. Aanleiding voor het uitbrengen van een perspectiefnota was gelegen in enerzijds het door de gemeenteraad aannemen van een vijftal moties en anderzijds de vraag invulling te geven aan de inkomsten uit de precariobelasting, die voor de eerste maal in 2016 is ingevoerd. De ontwikkelingen ten aanzien van de precariobelasting zijn bovenstaand al uitgebreid belicht. Vanwege de geschetste problematiek is het niet mogelijk gebleken de in de perspectiefnota opgenomen wensen op te nemen in de nu voorliggende begroting. Voor alle duidelijkheid wordt onderstaand een overzicht gegeven van de posten die niet en de posten die wel in de conceptbegroting 2017 zijn opgenomen. Posten uit de Perspectiefnota welke niet in concept begroting 2017 zijn verwerkt: (bedragen en afschrijvingstermijnen cf. Perspectiefnota) Aanpassing straatonderhoud met € 50.000,-- structureel Aanpassing budget groenonderhoud i.r.t. straatonderhoud (10%) Functionele verbetering sporthal (investering € 500.000,--/ afschrijving 15 jaar/3%) Verbeteren begaanbaarheid fietspad Oeverlanden Aanleg fietspad tussen Hilsondusstraat en Schelpweg (alternatief) (eenmalig) Aanleg fietspad tussen Sportlaan en Steenplaats - (€ 450.000/40jr/3%) Realisatie fietspad Oudeland (Strijen-Oud-Beijerland) - (€ 1,1 miljoen/40jr/3%) Realisatie fietspad Strijensas - fort Buitensluis (N'dorp) - (€ 350.000/40jr/3%) Uitwerking Sportnota Woningbouwontwikkeling dorpskern (geen financiële consequenties) Inrichten Julianastraat als 30 km zone

2017

2018

2019

2020

-50.000 -5.000

-48.300 -10.000 -5.000 -24.750 -60.500 -19.250 pm --180.000 -402.800

-47.300 -10.000

-46.300 -10.000

-45.300 -10.000

-24.400 -59.675 -18.985 pm --

-24.050 -58.850 -18.720 pm --

-23.700 -58.025 -18.455 pm --

-215.360

-212.920

-210.480

Uit onderstaand overzicht met de posten die wel zijn vertaald in de begroting 2017 blijkt dat dit hoofdzakelijk de verplichte / onontkoombare uitgaven of inkomsten betreft.

|4|

Programmabegroting 2017 Posten uit de Perspectiefnota welke wel in de concept begroting zijn verwerkt (of eventueel al in 2016 zijn geraamd): Aanpassing rentetoerekening bestemmingsplannen aan BBV Verbod gebruik bestrijdingsmiddelen openbaar gebied Toename bijdrage ISHW cf. begroting 2017-2020 Herinrichting Kaai + voorbereidingskrediet ( € 500.000 in 2016 t.l.v. AR) Opstellen brede nota accommodatiebeleid (€ 25000 in 2016) Aanpassen onderhoudsvoorzieningen op basis van MOP's Doorwerking cao gemeente-ambtenaren per 1/1/2016 Asfalteren Mookhoek (dijk) (€ 100.000 in 2016) Aanpassing algemene uitkering o.b.v. sept/dec-circulaire

2017

2018

2019

2020

-75.000 -50.000 -28.000

-75.000 -50.000 -35.000

-75.000 -50.000 -46.000

-16.500 -60.000

60.000

45.000

100.000

110.000

-169.500

-191.500

-147.500

-137.500

Hoe verder? Gelet op hetgeen in het bovenstaande is aangegeven is door ons college gekozen voor de volgende richting. Gezien de discussie over de precariobelasting hebben wij eerst gewerkt aan het opvangen van de gevolgen van de nieuwe BBV-voorschriften. Door diverse maatregelen zijn wij – zoals aangegeven – in staat u een sluitende (meer)jarenbegroting te kunnen presenteren, zonder inzet van de inkomsten uit de precariobelasting. Deze opbrengsten hebben wij uiteraard wel geraamd, omdat er nog geen sprake is van nieuwe wetgeving. Uit prudente overwegingen hebben wij de opbrengsten in de jaarschijven 2018, 2019 en 2020 gestort in een afzonderlijke reserve. Dit geeft uw raad de mogelijkheid tot een prioritering van de in de Perspectiefnota 2017 opgenomen wensen, welke uitgaven dan gedekt kunnen worden uit de reserve. Mocht het nu door de minister voorgestelde wetsontwerp alsnog tot wet verheven worden, dan is uitvoering van de aangegeven wensen alleen mogelijk door het creëren van budgettaire ruimte door het schrappen van bestaand beleid. Wel past hierbij de opmerking dat door de enige jaren geleden doorgevoerde bezuinigingsoperatie de mogelijkheden zeer beperkt zijn. Volledigheidshalve willen wij hierbij nog opmerken dat op de voorliggende begroting 2017 een tweetal thans bekende zaken nog behoorlijke invloed kunnen hebben, namelijk – zoals eerder gemeld – de drie grote decentralisatieoperaties en de nieuwe Omgevingswet. De opmerking ten aanzien van de drie grote decentralisatieoperaties zoals gemaakt in de aanbiedingsbrieven bij de begrotingen 2015 en 2016 geldt nog onverkort, namelijk het uitgangspunt dat de uitvoering van de gedecentraliseerde taken binnen de beschikbare budgetten moet plaatshebben nog steeds bewaarheid moet worden. Indien dit uitgangspunt door omstandigheden onder druk komt te staan, zal dit een negatief effect hebben op het gepresenteerde begrotingsbeeld. In dit kader past nog de opmerking dat de budgetten voor de uitvoering van de Wmo-taken voorshands ruimschoots toereikend blijken. Het is nog te vroeg om hieraan conclusies voor de komende jaren te verbinden. In 2017 ontstaat een betrouwbaarder beeld van de werkelijke kosten. Bij het vaststellen van de jaarrekening 2015 is daarom besloten de overschotten die zijn ontstaan in 2015 met betrekking tot de nieuwe Wmo-taken (begeleiding) te storten in een egalisatiereserve. Dan kunnen, als het beeld zich stabiliseert, ook goed onderbouwde besluiten worden genomen over aanpassingen in de beleidsuitgangspunten en/of het vrijvallen van middelen. Daarnaast heeft de Tweede Kamer op 1 juli 2015 het wetsvoorstel voor de Omgevingswet aangenomen. Om de Omgevingswet adequaat te implementeren staan de gemeenten in de Hoeksche Waard – net als alle andere gemeenten in het land - voor de uitdaging zich goed voor te bereiden. Hiervoor moeten verschillende stappen gezet worden die niet alleen te maken hebben met de inhoud van de Omgevingswet, maar ook met de organisatie, werkprocessen en competenties |5|

Programmabegroting 2017 van medewerkers. Daarnaast moet er afstemming plaatsvinden met stakeholders in de keten van de Omgevingswet (provincie, waterschap, uitvoeringsdiensten, omliggende regio’s, enz.). Deze omvangrijke operatie wordt vergeleken met de decentralisaties die in het sociaal domein hebben plaatsgevonden. De gemeenten in de Hoeksche Waard werken samen aan de implementatie van de wet. De verwachting is de gemeente de komende jaren met forse kosten te maken krijgt. Deze kosten zullen in 2017 in beeld worden gebracht.

Stand van zaken collegeprogramma 2014-2018 Evenals voorgaande jaren staat ons college in deze aanbiedingsbrief stil bij de uitvoering van het collegeprogramma 2014-2018. Wij zijn verheugd te constateren dat vrijwel alle voornemens uit het collegeprogramma zijn afgerond, de realisatie in werking is gezet dan wel de uitvoering wordt voorbereid. Bij de laatste genoemde categorie kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de reconstructie van de Kaai en omgeving. Met betrekking tot de voornemens waarvan de realisatie in werking is gezet of de uitvoering wordt voorbereid, wordt in de nu voorliggende begroting de stand van zaken vermeld.

Opbouw van de begroting Evenals voorgaande jaren wordt overeenkomstig het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV 2004) naast de programmabegroting ook een financiële begroting gepresenteerd. Hierin is opgenomen een overzicht van baten en lasten, waarbij tevens nader ingegaan op de financiële positie van de gemeente Strijen. Onderdeel daarvan is een mutatieoverzicht begroting 2016-2017 met toelichting. Voorts wordt een overzicht gegeven van de mutaties tussen de jaarrekening 2015 en de begroting 2017. In de concept begroting 2017 is rekening gehouden met het wijzigingsbesluit vernieuwing BBV van maart 2016. Dit betekent onder andere dat in de begrotingsprogramma’s beleidsindicatoren zijn benoemd en een relatie wordt gelegd met de Verbonden Partijen. Tevens wordt afzonderlijk ingezoomd op de overhead van de gemeente, nu het niet meer is toegestaan te werken met een integrale kostentoerekening. Zoals eerder in deze aanbiedingsbrief aangegeven zal in deze paragraaf nog ander worden ingegaan op de beleidsindicatoren. Op grond van een door de Minister van BZK vastgestelde regeling tot vaststelling van beleidsindicatoren moeten gemeenten en provincies vanaf 2017 in de begroting en de programmaverantwoording de effecten van beleid toelichten aan de hand van een vaste set beleidsindicatoren. Voor informatie met betrekking tot de set beleidsindicatoren en bijbehorende gegevens wordt gebruik gemaakt van de website Waarstaatjegemeente.nl. Om praktische redenen is in de ministeriële regeling ook geen meetdatum voor de beleidsindicatoren opgenomen. Gemeenten dienen bij het maken van de begroting en de programmaverantwoording de meest actuele cijfers van waarstaatjegemeente.nl te gebruiken. In overleg met de overige gemeenten in de Hoeksche Waard is er voor gekozen op de Programma’s een vergelijking van de gemeente met geheel Nederland op te nemen en in een bijlage bij de begroting een vergelijkend overzicht van de gemeenten in de Hoeksche Waard. In de programma´s wordt verder aangegeven wat er bereikt moet worden (doelstellingen c.q. maatschappelijke effecten), wat er voor gedaan moet worden (activiteiten) en wat het mag kosten (middelen).

|6|

Programmabegroting 2017 OVERZICHT BATEN EN LASTEN De financiële begroting bestaat volgens de voorschriften uit een overzicht van de baten en lasten per programma en de dekkingsmiddelen, gevolgd door een toelichting op de financiële positie. Naast een overzicht van de baten en lasten per programma wordt een verschillen-analyse op programmaniveau gepresenteerd. Programma

saldo (x € 1.000) 2015

2016

2017

2018

2019

2020

1.408

1.290

1.402

1.411

1.396

988

2.074

663

902

883

872

Programma 3 Jeugd

2.611

2.303

2.295

2.298

2.303

Programma 4 Zorg & Welzijn

2.884

3.351

3.254

3.205

3.180

3.155

Programma 5 Sport & Cultuur

1.291

969

879

877

876

857

5.252

4.651

4.597

4.601

4.605

4.608

14.487

15.045

13.163

13.356

13.318

13.256

-13.342

-13.533

-13.268

-13.266

-13.239

-13.284

1.146

1.513

-105

-28

-1.146

-1.513

-132

-90

-51

-237

-41

-11

-79

Programma 1 Bestuur & Veiligheid Programma 2 Fysieke omgeving & Economie

Programma 6 Middelen & Organisatie salaris en overheadkosten Saldo programma's Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Resultaat voor bestemming Onttrekkingen en toevoegingen aan reserves Resultaat na bestemming

Specificatie van de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves: Onttrekkingen: - kosten versnelde afschrijving - kosten pensioen oud wethouder - kosten maatregelenplan duurzaamheid - kosten e-noses - kapitaallasten MFA uit reserve volkshuisvesting - kosten vrijwilligersbeleid - reserve verkeerscirculatieplan - afschrijving nieuwbouw scholen tlv reserve nieuwbouw - onttrekking kosten vervanging bij ziekte - afschrijving begraafplaats tlv reserve begraafrechten - afschrijving CV / luchtbehandeling uit reserve afschrijving CV - inspectiekosten kinderdagopvang uit reserve kinderopvang - restauratiesubsidie uit reserve monumentenfonds - onttrekking uit reserve aandelen Bouwfonds Subtotaal onttrekkingen Dotatie onderhoud wegen aan algemene reserve Saldo

|7|

€ 196.587 € 3.008 € 25.000 € 10.000 € 41.998 € 3.689 € 50.000 € 43.376 € 30.000 € 19.010 € 8.416 € 6.751 € 5.000 € 5.672 € 448.507 € 316.477 € 132.030 ========

Programmabegroting 2017 Hiervan betreft structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves: Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves kosten pensioen wethouder uit pensioenreserve afschrijving begraafplaats tlv reserve begraafrechten kosten verkeerscirculatieplan versnelde afschrijving sector 2 inspectiekosten kinderdagopvang uit reserve kinderopvang afschrijving nieuwbouw Weele tlv reserve nieuwbouw versnelde afschrijving Boemerang versnelde afschrijving sportvelden restauratiesubsidie uit reserve monumentenfonds kapitaallasten MFA uit reserve volkshuisvesting afschrijving CV / luchtbehandeling uit reserve afschrijving CV versnelde afschrijving hard/software versnelde afschrijving Waleplein kosten vervanging bij ziekte tekort BTW compensatiefonds uit reserve BCF Totaal onttrekkingen

2016 2.550 17.892 50.000 29.145 6.000 43.376 1.252 47.574 5.000 65.617 8.416 35.094 84.076 30.000 150.000

2017 3.008 19.010 50.000 29.145 6.751 43.376 1.252 43.685 5.000 41.998 8.416 38.428 84.077 30.000 0

2018 3.008 19.010 50.000 26.494 6.751 43.376 1.252 43.685 5.000 41.998 8.416 21.072 84.077 30.000 150.000

2019 3.008 19.010 50.000 25.791 6.197 43.376 1.252 44.905 5.000 41.998 8.416 9.069 84.077 30.000 150.000

2020 3.008 19.010 50.000 21.568 0 43.376 1.252 24.418 5.000 41.998 8.416 1.276 84.077 30.000 150.000

575.992

404.146

534.139

522.099

483.399

Overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten welke in de meerjarenbegroting 2017 zijn opgenomen worden in de tabellen op de volgende paginaâ&#x20AC;&#x2122;s weergegeven.

|8|

Programmabegroting 2017 Omschrijving Incidentele baten Programma Algemeen bestuur & Veiligheid dekking reserves: onderzoek bestuurlijke toekomst dekking reserves: herstelwerkzaamh. schaapjes

Programma Fysieke omgeving & Economie dekking reserves: sociaal fonds dekking reserves: brongericht meetnet dekking reserves: maatregelen duurzaamheid dekking reserves: energiescans sportverenigingen dekking subsidie woningisolatie dekking reserves: kosten Oranjewijk dekking kosten reconstructie Kerkstraat dekking kosten parkeerplaatsen Stockholmplein dekking kosten asfaltonderhoud Edisonstraat dekking kosten herinrichting Kaai dekking kosten skatepark inkomsten grondexploitaties eenmalige subsidies

Programma Jeugd dekking reserves: afschrijving meubilair Spui dekking reserves: kunstwerk Parel

Programma Zorg & Welzijn dekking tekort Dienst Gezondheid & Jeugd dekking kosten vrijwilligersbeleid dekking van tekort kosten Hulp bij huishouding dekking tijdelijke inhuur sociaal domein

Programma Sport & Cultuur dekking terreininrichting / tijdelijke huisvesting MFA dekking reserves: archeologische vondsten Kerkstraat dekking kosten onderhoud kerktoren Lambertuskerk dekking kosten gedenkwand MFA Streona dekking afschrijving ineens bibliotheek dekking reserves: extra afschrijving oude Dorpshuis dekking sloopkosten bibliotheek

Programma Middelen en Organisatie voordelige afwikkelingsverschillen incidentele detacheringsvergoeding dotatie aan reserve sociale woningbouw dotatie aan reserve versnelde afschrijving tbv gemeentehuis / sportvelden dotatie aan reserve vervanging bij ziekte dotatie aan reserve monumentenfonds batig saldo jaarrekening ISHW

Programma Algemene dekkingsmiddelen precariorecht dekking aandelen Bouwfonds extra dividendopbrengsten incidentele rente opbrengst alg. dekkingsmiddelen: lokale heffingen voorg. jaar algemene uitkering voorgaande jaren

Totaal batig saldo

werkelijk geraamd geraamd geraamd geraamd geraamd 2015 2016 2017 2018 2019 2020

3.399 3.399

10.000 10.495

16.000 0 16.000

10.000 25.000 6.850 8.300

10.000 25.000

25.000

3.390 147.000 40.000 311.800 500.000 15.200 296.800 112.420 620.105

877.150

35.000

25.000

8.584 1.250 9.834

4.577

3.689

88.124 92.701

3.689

79.825 4.577 112.504 79.993 276.899

125.000 26.500 15.978 8.500 168.212 29.686 20.000 367.376

26.500

91.673 3.990 17.200 1.295.500 120.000 50.000 23.985 1.465.148

50.000 17.200

120.000

50.000

432.000

5.672

432.000 4.589

432.000

5.672

436.589

432.000

2.756.996 1.035.223

44.361

461.589

552.000

482.000

5.672 -52.921 3.775 16.720 40.989 14.235

|9|

Programmabegroting 2017 Omschrijving Incidentele lasten Programma Algemeen bestuur & Veiligheid afscheid raadsleden afscheid gemeentesecretaris herstelwerkzaamheden schaapjes onderzoek bestuurlijke toekomst pensioenplan wethouders

Programma Fysieke omgeving & Economie dotatie social fonds woningbouw dotatie reserve precariorecht reconstructie Kerkstraat kosten brongericht meetnet kosten maatregelenplan duurzaamheid dekking reserves: energiescans sportverenigingen dekking subsidie woningisolatie dekking kosten asfaltonderhoud Edisonstraat dekking kosten herinrichting Kaai dekking kosten skatepark uitgesteld baggerwerk kosten Oranjewijk parkeerplaatsen Stockholmplein

Programma Jeugd afschrijving meubilair Spui kunstwerk Parel

Programma Zorg & Welzijn bijdrage tekort Dienst gezondheid & Jeugd kosten vrijwilligersbeleid tekort kosten hulp bij de huishouding kosten projectorganisatie 3D / tijdelijke inhuur

Programma Sport & Cultuur kosten restauratie kerktoren St. Lambertuskerk kosten actualiseren monumentenlijst terreininrichting / tijdelijke huisvesting MFA gedenkwand MFA Streona extra afschrijving oude Dorpshuis afschrijving ineens bibliotheek sloopkosten bibliotheek archeologische vondsten Kerkstraat

werkelijk geraamd geraamd geraamd geraamd geraamd 2015 2016 2017 2018 2019 2020

6.359 3.000 3.399 4.000 75.719 83.118

Programma algemene dekkingsmiddelen Totaal nadelig saldo

16.000

3.000

6.359

432.000

60.000 147.000 10.000 10.495

10.000 25.000 6.850 8.300 311.800 500.000 15.200

10.000 25.000

25.000

18.000 3.390 42.109 290.994

877.150

35.000

457.000

432.000

8.584 1.250 9.834

7.241 4.577

3.577 3.689

3.577

88.124 99.942

3.577

26.500 26.500

79.825 4.577 112.504 79.993 276.899

15.978 3.600 125.000 8.500 29.686 168.212 26.105 377.081

Programma middelen en organisatie nadelige afwikkelingsverschillen preventief medisch onderzoek dotatie aan reserve sociale woningbouw dotatie aan reserve versnelde afschrijving tbv gemeentehuis / sportvelden dotatie aan reserve vervanging bij ziekte dotatie aan reserve monumentenfonds tijdelijke inhuur tbv opstellen sportnota

16.000

9.769 7.945

9.000 17.200

1.295.500 120.000 50.000 6.038 1.369.252

17.200

9.000

120.000

50.000

2.407.178 1.036.792

41.577

475.936

555.577

485.577

| 10 |

50.000

Programmabegroting 2017 UITEENZETTING VAN DE FINANCIËLE POSITIE

Algemeen Ten tijde van het opstellen van deze begroting is er nog onvoldoende beeld van hetgeen de Miljoenennota 2017 zou brengen. Het Centraal Economisch Plan (CEP) van het CPB van maart 2016 gaf voor 2017 een economische groei aan van 2%. Dit CEP gaat daarnaast uit van een consumentenprijsindex van 1% en een stijging van het contractloon voor de marktsector met 1,7%. Inmiddels heeft het CPB begin augustus de cijfers aangepast. De economische groei wordt nu voor 2017 lager ingeschat op 1,6%. Volgens de rekenmeesters van het CPB is dit lagere groeicijfer naast een daling van de wereldhandel met name een gevolg van de Brexit. De verwachting is dat de werkloosheid in 2017 daalt naar 6,2% van de beroepsbevolking (in 2016 volgens eerdere ramingen 6,5%). Ook de verwachtingen met betrekking tot de inflatie zijn naar beneden bijgesteld (CPI van 1% naar 0,5%). Het contractloon voor de marktsector wordt nu geraamd op 1,6% in plaats van 1,7%.

Uitgangspunten Bij het opstellen van de begroting is een aantal uitgangspunten gehanteerd. Deze uitgangspunten zijn opgenomen in de Perspectiefnota 2017. Voor de volledigheid worden deze uitgangspunten onderstaand nogmaals weergegeven. Voor de berekening van het te hanteren stijgingspercentage van de budgetten voor de begroting 2017 worden de cijfers van het CEP van maart 2016 gehanteerd. Op basis van de hierboven weergegeven verwachtingen van een CPI van1% en een loonstijging in de particuliere sector van 1,7% is voor 2017 uitgegaan van een stijging met 1,5%. Voor de daarop volgende jaren in de meerjarenbegroting wordt vervolgens het prijspeil van 2017 doorgetrokken. Voor die jaren is dus sprake van constante prijzen. De onlangs afgesloten cao voor het gemeentepersoneel loopt tot 1 mei 2017. Inclusief de hierin voorgestelde mutatie van 0,4% per 1 januari 2017 wordt voor geheel 2017 rekening gehouden met een beperkte loonstijging van 1%. In voorkomende gevallen is ook rekening gehouden met incidentele loonstijgingen (periodieken). Het percentage sociale lasten en pensioenpremies wordt voor 2017 (evenals voor 2016) geraamd op 28%. De belastingen legestarieven zijn gelet op de inflatiecorrectie met 1,5% verhoogd, met daarbij de opmerking dat de begraafrechten en leges omgevingsvergunningen zijn aangepast overeenkomstig hetgeen bij de Kadernota 2013 is besloten. In 2017 wordt voor deze posten voor de laatste maal extra verhoogd teneinde de mate van kostendekking te verhogen. De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is gebaseerd op de meicirculaire 2016. Op basis van de deze circulaire wordt een verhoging van de algemene uitkering berekend voor de komende jaren van ruim € 200.000,--. Een deel hiervan was al in de Perspectiefnota opgenomen. Zoals gebruikelijk worden de effecten van de septembercirculaire 2016 verwerkt in de eerste tussentijdse rapportage van 2017. Van de effecten wordt tussentijds wel mededeling gedaan aan de commissie Financiën & Economische zaken.

| 11 |

Programmabegroting 2017 Maatregelen sluitend maken begroting Zoals in de aanbiedingsbrief bij deze begroting aangegeven zijn enige aanvullende maatregelen nodig om een sluitende begroting 2017 en een sluitende meerjarenraming 2018-2020 te presenteren. De volgende maatregelen zijn opgenomen in deze begroting: 1. Niet meer opnemen van een budget voor met name planologische maatregelen in kader Zuidrandvisie en agrarische bebouwing buitengebieden. Tot op heden zijn er geen aanvragen ontvangen. Eventuele initiatieven worden opgevangen binnen bestaande budget bestemmingsplannen, dan wel wordt hiervoor incidenteel budget beschikbaar gesteld. 2. Opgenomen kostenstijging in de concept begroting terugbrengen van 1,5% naar 0%. Dit betekent een verschraling van de budgetten, maar gelet op de verwachtingen van het CPB ten aanzien van het CPI zal dit overzienbare gevolgen hebben. 3. De lagere toerekening van rente aan het GRP wordt voor een deel gecompenseerd door de hogere toerekening van kosten van straatreiniging en onderhoud watergangen. 4. Het budget voor vervanging van lichtarmaturen en lichtmasten wordt met ingang van 2018 niet meer in de exploitatie opgenomen, maar deze kosten worden geactiveerd.

Meerjarenperspectief Bij de opstelling van de meerjarenraming is – conform bestaand beleid – uitgegaan van constante lonen en prijzen. Dit houdt in, dat slechts volumemutaties aanleiding hebben gegeven tot gewijzigde ramingen. In alle jaarschijven is rekening gehouden met een bedrag voor onvoorziene uitgaven van € 32.700. Bovenop dit bedrag is binnen de begroting 2017 en de meerjarenraming 2018-2020 nog aanvullend de volgende budgettaire ruimte beschikbaar: 2017 € 237.189,-2018 € 40.926,-2019 € 11.136,-2020 € 79.177,--

Investeringen Evenals voorgaande jaren zijn de kapitaallasten van verwachte vervangingsinvesteringen in 2017 en volgende jaren in de begroting opgenomen. Deze posten zijn op programmaniveau verwerkt en benoemd. Investeringen in het kader van de uitvoering van exploitatieplannen zijn – voor zover nog aanwezig in de begroting onder het betreffende programma opgenomen.

| 12 |

Programmabegroting 2017 Gegarandeerde geldleningen Lening saldo gegarandeerde geldleningen ultimo 2017 â&#x201A;Ź 32.904.101 Waarvan gewaarborgd â&#x201A;Ź 7.421.393 Door waarborgfonds Sociale Woningbouw gegarandeerde geldleningen waarvoor de gemeente als achtervang fungeert â&#x201A;Ź 16.174.710

Mutatie-overzicht begroting 2016-> begroting 2017 per programma programma

mutaties

i/s

Algemeen bestuur en Veiligheid saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): indexering 2016 bijdrage Veiligheidsregio APPA plan wethouders pensioenlast oud-wethouder kosten verkiezingen juridische advisering salarisverhoging B&W Uitbetaalde pensioenvoorz. oud-wethouder overige mutaties turap I saldo begroting na mutaties mutaties 2017: bijdrage SOHW lagere eindheffing werkkostenregeling optimalisering regionale samenwerking verhoging accountantskosten raads- en commissievergoedingen verhoging kosten onder de werkkostenregeling software Burgerzaken aanpassing kosten rijbewijzen opbrengst leges rijdocumenten verhoging kosten reisdocumenten opbrengst leges reisdocumenten project buurtbemiddeling bijdrage VR ZHZ indexering 2017 indexering 1,5% diversen (incl. afronding)

s s s i i s i i/s

s s s s s s s s s s s s s s i/s

stand 2017 conceptbegroting

| 13 |

2016

2017

2018

2019

1.335.496

1.345.158

1.349.929

1.350.733

5.158 2.500 2.550 8.000 9.000 7.942 -81.045 696

5.158 2.500 2.800

7.942

2.069

1.290.297

1.365.627

1.370.398

1.371.202

-1.519 -4.516 5.000 8.392 2.431 9.342 11.000 3.108 -10.046 10.927 -20.525 6.030 3.973 13.780 -1.153

-1.519 -4.516 5.000 8.392 2.431 6.444 11.000 3.512 -11.406 1.538 -2.650 6.030 3.973 13.780 -1.141

-1.519 -4.516 5.000 8.392 2.431 6.342 11.000 4.202 -13.730 805 -1.493 6.030 3.973 13.780 -915

1.401.851

1.411.266

1.410.984

2020

1.395.809

Programmabegroting 2017 programma

mutaties

i/s

Fysieke omgeving & Economie saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): herinrichting Kaai en omgeving asfaltonderhoud Trambaan/Edisonweg gc meetstation regionale medewerker Wonen energiescan sportverenigingen subsidie woningisolatie onderhoud baarhuisjes baggeren watergangen waterschapslasten groenbeheer loonwerkbedrijven groenbeheer inrichten en onderhoud rotonden huuropbrengst rotonden niet chemische onkruidbestrijding aanvullende mechanische veegronde dekking veegronde voorziening GRP overige mutaties turap I saldo begroting na mutaties mutaties 2017: kapitaallasten begraafplaatsen kapitaallasten weekmarkt kapitaallasten jaagpad kapitaallasten Spui kapitaallasten Oudeland/Molenschaar kapitaallasten trapveld Mookhoek kapitaallasten abri's kapitaallasten verkeersremm. maatr. kapitaallasten snij plotter kapitaallasten reconstrcucties kapitaallasten randweg kapitaallasten sneeuwschuif kapitaallasten GRP kosten GRP dotatie voorziening GRP opbrengst rioolheffing inwonerbijdrage OZHZ wettelijke taken OZHZ gas- en electra Spui budget groot onderhoud naar alg.res. aanpassen budget bestemmingsplannen software DG Dialog software Squit activeren en afschrijven verv. inv. openb. verl. kapitaallasten verv.invest. openb. verlichting inwonerbijdrage groenbeheer lagere kosten controle indirecte lozingen telefoonkosten gemalen leges omgevingsvergunningen doorberekende overhead grondexploitatie exploitatieplan Dam indexering 1,5% diversen (incl. afronding)

i i i i i i i i s s i i s s s i/s

s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s i/s

stand 2017 conceptbegroting

| 14 |

2016

2017

2018

2019

1.160.683

1.141.580

1.101.184

1.072.050

500.000 311.800 2.000 7.500 6.850 8.300 3.300 18.000 3.000 5.100 9.000 -9.000 42.000 12.000 -8.000 1.588

3.000 5.100

42.000 12.000 -8.000 610

42.000 12.000 -8.000 603

42.000 12.000 -8.000 595

2.074.121

1.197.290

1.155.887

1.126.745

-10.549 -98 -1.225 -24.782 -2.935 -2.090 -1.386 -289 17 -3.112 -100.575 -374 -237.329 -2.440 101.107 -34.312 -9.688 -4.613 1.500 -316.477 -30.000 8.200 20.000

-9.920 -65 -980 -23.703 -2.935 -2.090 -1.188 -243 19 24.494 -97.904 -249 -214.360 -2.440 80.745 -36.817 -9.688 -4.613 1.500

-9.291 -32 -735 -24.165 -2.935 -2.090 -1.273 -197 23 24.958 -95.233 -126 -258.104 -2.440 129.940 -42.881 -9.688 -4.613 1.500

2.868 -5.795 -2.331 15.000 58.971 2.365 23.649 22.398

-30.000 8.200 20.000 -73.711 4.922 2.868 -5.795 -2.331 15.000 58.971 2.298 23.649 22.638

-30.000 8.200 20.000 -73.711 9.787 2.868 -5.795 -2.331 15.000 58.971 2.334 23.649 24.368

662.965

902.159

882.703

2020

1.000

871.921

Programmabegroting 2017

programma

mutaties

i/s

2016

2017

2018

2019

2020

2.602.286

2.564.104

2.569.297

2.568.553

2.564.104

2.569.297

2.568.553

4.684 9.304

9.872 0 -96.000 -27.405 -76.806 -21.715 -15.000 -45.194 2.796 -5.271

14.807 -28.337 -96.000 -27.405 -70.526 -21.715 -15.000 -43.632 2.796 -3.578

19.743 -28.337 -96.000 -27.405 -72.304 -21.715 -15.000 -42.070 2.796 -4.655

2.303.369

2.294.695

2.297.594

2.303.285

2016

2017

2018

2019

2020

3.250.546

3.131.686

3.045.784

3.047.229

1.410 10.994 131.095 -64.490 97.979 -76.460 2.500 2.553 -11.874 1.700 5.353

1.700 5.353

3.351.306

3.138.739

3.052.837

3.054.282

96.000 10.000 -5.193 -4.251 5.571 27.434 2.000 2.668 -8.323 -18.475 4.640 1.091 2261

96.000 10.000 -5.193 -4.251 5.571 49.640 2.000 2.668 -8.323 -5.232 4.709 1.091 3383

96.000 10.000 -5.193 -4.251 5.571 49.071 2.000 2.668 -8.323 4.576 -30.471 1.091 3383

3.254.162

3.204.900

3.180.404

Jeugd saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): schoolmaatschappelijk werk / risicogezinnen cumulatieregeling jeugdhulp saldo begroting na mutaties mutaties 2017: hogere dotatie onderhoudsvoorziening MFA digitaal dossier JGZ peuterplangelden lagere kosten peuteropvang herrubricering subsidie Welzijn HW jongerenwerk herrubricering combinatiefunctionaris kosten decentralisatie jeugdzorg vervallen afkoopsom Laco aanpassing kosten leerlingenvervoer kapitaallasten scholen indexering 1,5% diversen (incl. afronding)

i i

-1.690 10.149 2.610.746

s s s s s s s s s s s i/s

stand 2017 conceptbegroting programma

mutaties

i/s

Zorg & welzijn saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): re-integratie uitkering uitkering Wmo-ondersteuning uitvoeringsorganisatie Wmo overheveling uit andere Wmo-budgetten transformatie-opgave overheveling uit andere Wmo-budgetten klankbordgroep sociaal domein subsidie deskundigheidsbevordering subsidie Alg.Maatsch.Werk Careyn kosten bemoeizorg inwonerbijdrage DG&J

i i i i i i i i i s s

saldo begroting na mutaties mutaties 2017: herrubricering subsidie Welzijn HW jongerenwerk kosten inburgering overkoepelend programma decentralisaties kosten regionaal medewerker zorg kosten gezondheidszorg dienst G&J kosten decentralisatie wmo klankbordgroep sociaal domein aanpassing kosten mantelzorg lagere subsidie algemeen maatsch. Werk kosten decentralisatie participatiewet organisatiebegroting WIHW indexering 1,5% diversen (incl. afronding)

s s s s s s s s s s s s i/s

stand 2017 conceptbegroting

| 15 |

3.155.390

Programmabegroting 2017 programma

mutaties

i/s

2016

2017

2018

2019

2020

965.930

921.668

913.083

916.879

-19.116 -4500 26.500

-6.935 -4.500

-4.500

968.814

910.233

908.583

912.379

0 27.405 18.863 -80.289 -11.894 7.447 2.680 798 3.702

4.000 27.405 11.329 -77.966 -10.365 7.447 2.680 798 3.249

4.000 27.405 3.569 -75.643 -10.056 7.447 2.680 798 3.296

878.945

877.160

875.875

856.544

2016

2017

2018

2019

2020

4.106.630

4.136.567

4.159.131

4.284.367

44.445 -29.781 -5.820 -878.279

25.972

-2.800

3.237.195

4.159.739

4.182.303

4.307.539

65.223 -10.718 23.002 -9.064 -9.495 -45.328 -39.200 -58.971 -66.000 482.951 17.726 19.693

65.223 -10.718 26.857 -6.140 -9.006 -41.479 -39.200 -58.971 -66.000 454.175 17.726 19.672

65.223 -10.718 41.148 -4.942 -5.299 -36.067 -39.200 -58.971 -66.000 349.461 17.726 20.008

4.529.558

4.534.442

4.579.908

Sport & cultuur saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): bijdrage ToBe verzekeringskosten MFA Streona archeologische vondsten Kerkstraat

s s i

saldo begroting na mutaties mutaties 2017: kosten muziekonderwijs herrubricering combinatiefunctionaris aanpassing subsidie Laco kapitaallast MFA kapitaallasten sportterreinen dotatie onderhoudsvoorziening MFA aanpassing subsidie museum HW indexering 1,5% diversen (incl. afronding)

s s s s s s s s i/s

stand 2017 conceptbegroting

programma

mutaties

i/s

Middelen en organisatie saldo oorspronkelijke begroting

mutaties 2016 (incl.turap 1): salariskosten vergoeding salariskosten door SOHW batig saldo 2014 ISHW mutatie reserves

i/s i i i/s

saldo begroting na mutaties mutaties 2017: salarisposten ambtenaren subsidie loonwaarde GR ISHW kapitaallasten voertuigen kapitaallasten automatisering kapitaallast Waleplein Software Dialog/Squit geherrubriceerd dekking overhead grondexploitaties stelpost bezuinigingsmaatregelen mutatie reserves indexering 1% diversen (incl.afronding)

s s s s s s s s s s s s s

stand 2017 conceptbegroting

| 16 |

4.621.754

Programmabegroting 2017 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien saldo oorspronkelijke begroting mutaties 2016 (incl.turap 1): hogere algemene uitkering lagere uitkering sociaal domein mutatie onvoorzien saldo begroting na mutaties mutaties 2017: aanpassing doorschuif BTW drie decentralisatie uitkeringen hogere algemene uitkering WMO deel hogere algemene uitkering hogere OZB opbrengst precariobelasting lager renteresultaat indexering 1% diversen (incl.afronding)

i i s

-13.421.571

-13.240.763

-13.138.408

-13.239.811

-74.500 8.600 -45.008

-40.265

-61.773

40.654

-13.532.479

-13.281.028

-13.200.181

-13.199.157

-16.570 38.165 -55.437 -246.408 -7.494 -432.000 728.140 601 3.992

-16.570 -3.563 -55.437 -266.399 739 -432.000 703.270 601 3.992

-16.570 -11.025 -55.437 -215.755 -8.952 -432.000 695.699 601 3.992

-13.268.039

-13.265.548

-13.238.604

-13.283.880

0 -237.189

0 -40.926

0 -11.136

-79.177

s s s s s s s s s

stand 2017 conceptbegroting

netto resultaat oorspronkelijke begroting 2016 e.v. netto resultaat begroting 2017 e.v.

| 17 |

Programmabegroting 2017 Toelichting mutaties begroting 2016 -> begroting 2017 met een afwijking van > € 5.000

Programma 1: Algemeen bestuur & Veiligheid Mutaties 2016 De bijdrage welke de gemeente betaalt aan de Veiligheidsregio was nog niet geïndexeerd voor 2016. In de turap is een indexering van 1% bijgeraamd (€ 5.158). In de begroting 2016 was rekening gehouden met 1% salarisverhoging voor B&W. In werkelijkheid heeft een salarisverhoging van 1,25% per 1 september 2015 en 3% vanaf 1 januari 2016 plaatsgevonden. Er is in de turap € 7.942 bijgeraamd. Mutaties 2017 In 2015 is de werkkostenregeling ingevoerd. In de praktijk is gebleken dat de kosten eindheffing iets lager zijn dan was geraamd in de begroting 2016 doordat goed op de kosten is gelet en naar alternatieven is gekeken welke niet onder de werkkostenregeling vallen. De raming voor 2017 is met € 4.516 naar beneden bijgesteld. Voor 2017 is € 5.000 geraamd voor optimalisering van verdere samenwerking binnen de Hoeksche Waard. Dit betreft overigens een globale, nog niet onderbouwde, raming. De offerte van Deloitte voor de jaarrekeningcontrole ligt € 7.500 hoger in verband met de invoering van de 3D's welke extra controlewerkzaamheden met zich mee brengen. De kosten voor extra opdrachten en meerwerk zijn de laatste jaren ook gestegen. Er is € 8.392 bijgeraamd. Onder de kosten onder de werkkostenregeling vallen diverse kleinere posten: het presidium heeft besloten het raadsdiner in ere te herstellen (kosten € 3.000), het presentiegeld voor de leden van de auditcommissie was niet geraamd (€ 1.700) en voor etentjes met MT, secretaresse dag e.d. is een bedrag geraamd van € 600. Daarnaast is in 2017 eenmalig € 3.000 geraamd voor het afscheid van de gemeentesecretaris. In totaal ligt de raming in 2017 € 9.342 boven de raming van 2016. Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van de afdeling burgerzaken met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld (€ 11.000) in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. In de meerjarenraming van de begroting 2016 was rekening gehouden met de aanvraag van 700 rijbewijzen. Op basis van het aantal documenten dat gaan vervallen is in de voorliggende begroting 2017 rekening gehouden met 1.077 rijbewijzen. Hierdoor nemen de opbrengsten met € 10.046 toe en de kosten met € 3.108. In de meerjarenraming van de begroting 2016 was rekening gehouden met de aanvraag van 950 paspoorten en 600 ID kaarten. Op basis van het aantal documenten dat gaan vervallen is in de voorliggende begroting 2017 rekening gehouden met 1.150 paspoorten en 750 ID kaarten. Hierdoor nemen de opbrengsten met € 20.525 toe en de kosten met € 10.927. Voor het project Buurtbemiddeling is € 6.030 geraamd. Een daartoe opgeleide vrijwilliger zal met de partijen een bemiddelingstraject doorlopen om afspraken te maken. De bijdrage welke de gemeente betaald aan de Veiligheidsregio is geïndexeerd voor 2017. Er wordt 0,91% bijgeraamd (€ 3.973). | 18 |

Programmabegroting 2017 De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 13.780). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Programma 2: Fysieke omgeving & Economie Mutaties 2016 Een medewerker groenbeheer heeft gebruik gemaakt van zijn recht op arbeidstijdverkorting. Om voldoende arbeidscapaciteit in de groenploeg te waarborgen is € 5.100 budget voor inhuur loonwerkbedrijven beschikbaar gesteld. Met ingang van april 2016 is het voor professionele gebruikers verboden onkruid op verharding te bestrijden met chemische middelen. Hierdoor moest de gemeente overstappen op niet chemische onkruidbestrijding, hetgeen zorgt voor een kostenstijging van € 42.000 per jaar. Aanvullend op het niet chemisch onkruid bestrijden zullen er meer machinale veegrondes nodig zijn. Voor extra veegrondes is € 12.000 bijgeraamd. Hiervan wordt € 8.000 gedekt uit de voorziening GRP.

Mutaties 2017 De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van diverse activa met € 384.727 zijn gedaald. Belangrijkste posten hierin zijn het Spui (minder kapitaallasten € 24.782), de Randweg (minder kapitaallasten € 100.575) en het GRP (minder kapitaallasten € 237.329). Het renteresultaat op programma algemene dekkingsmiddelen verlaagt hierdoor eveneens. Overschotten op het product riolering worden gedoteerd aan de voorziening en tekorten worden onttrokken aan de voorziening. In 2017 wordt een klein tekort van € 922 ten laste van de voorziening GRP gebracht. De uitvoering van het GRP heeft hiermee in principe geen invloed op de exploitatie van de algemene dienst. In de meerjarenschijf 2017 uit de begroting 2016 werd nog € 102.029 kosten uit de voorziening GRP gedekt. Doordat minder rente aan de GRP investeringen mag worden toegerekend daalt de dekking uit de voorziening GRP met € 101.107. Door mutaties in het aantal aansluitingen en de geraamde tariefstijging van 1,5% stijgt de opbrengst rioolheffing in 2017 met € 34.312. De daling van de inwonerbijdrage en de bijdrage wettelijke taken van de omgevingsdienst wordt veroorzaakt door een bezuiniging op het jaarprogramma van 2,5% en een herverdeeleffect vereenvoudigingsmodel bij de omgevingsdienst waardoor wij minder zijn gaan betalen. In totaal zijn de kosten van de omgevingsdienst gedaald met € 9.688 + € 4.613 = € 14.301. In 2016 is besloten het onderhoudsbudget 2017 naar voren te halen voor het in één bestek uitvoeren van asfaltonderhoud Trambaan /Edisonweg. Dit budget is in 2016 onttrokken aan | 19 |

Programmabegroting 2017 de algemene reserve. In 2017 wordt dit budget ad € 316.477 weer gedoteerd aan de algemene reserve. Voor de projecten Zuidrand en hergebruik vrijkomende bedrijfsgebouwen was jaarlijks € 30.000 beschikbaar gesteld. Afgelopen jaar is gebleken dat de kosten van deze projecten erg laag liggen. In het budget bestemmingsplannen zit ruimte genoeg om deze uitgaven te bekostigen. Het budget van € 30.000 is afgeraamd. Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van wegen/riolering (Dialog € 8.200) de software van bestemmingsplannen/vergunningen (Squit € 20.000) met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. De kosten van aanschaf en vervanging van lichtmasten en armaturen worden tot nu toe jaarlijks ten laste van de exploitatie geboekt. Volgens de nota waardering en afschrijving moeten investeringen boven de € 2.500 echter worden geactiveerd. Met ingang van 2018 is de post aanschaf/vervanging openbare verlichting ad € 73.711 niet meer opgenomen in de exploitatiebegroting maar in het overzicht vervangingsinvesteringen. De kapitaallasten van de vervangingsinvestering (voor 2018 € 4.922) zijn met ingang van 2018 wel in de exploitatiebegroting opgenomen. De reguliere kosten voor controle indirecte lozingen blijken in het algemene budget van de omgevingsdienst te zitten. Wij hebben uitsluitend nog budget geraamd om de mogelijkheid te hebben zelf controles uit te laten voeren. Er is € 5.795 afgeraamd. De laatste jaren komen er in zijn algemeenheid minder aanvragen voor omgevingsvergunningen binnen en in het bijzonder minder aanvragen voor grote projecten. Er wordt minder gebouwd en er is meer vergunningsvrij geworden. De geraamde opbrengst leges omgevingsvergunning is met € 15.000 naar beneden bijgesteld. De overheadkosten worden op het programma middelen geboekt. De overheadkosten welke worden toegerekend aan de grondexploitaties zijn de enige uitzondering hierop. De doorbelasting aan de grondexploitaties is tegengeboekt op de overheadkosten (€ 58.971). De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 23.649). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Programma 3: Jeugd Mutaties 2016 Geen mutaties

Mutaties 2017 Op basis van de nieuw opgestelde onderhoudsplannen is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van de Klep verhoogd van € 2.516 naar € 7.200. De extra dotatie bedraagt € 4.684. Tot en met 2015 kreeg de gemeente geld via de algemene uitkering voor het digitaal dossier jeugdzorg. In 2016 zijn deze kosten nog betaald uit een opgebouwde reserve. Met ingang van 2017 wordt € 9.304 in de begroting geraamd voor het digitaal dossier. Vanaf 2016 ontvangt de gemeente gelden in de algemene uitkering voor het vergroten van de toegankelijkheid van de voorschoolse voorzieningen (Peuterplangelden, € 9.872 in 2017). | 20 |

Programmabegroting 2017 De gelden moeten beschikbaar blijven voor het beoogde doel. Een voorstel voor de invulling wordt voorbereid. Daar staat tegenover dat we met ingang van 2018 gekort worden op de OKE gelden (jaarlijks € 28.337). Tegelijk zullen de kosten voor de peuterspeelzaal omlaag gaan aangezien de subsidieregeling verandert en het Rijk een deel van de kosten van de doelgroep op zich neemt via kinderopvangtoeslag van de belastingdienst. De aan subsidie Welzijn HW werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 96.000 wat vroeger betrekking had op jongerenwerk de Klep werd nog steeds op programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Zorg & Welzijn. Hetzelfde geldt voor de subsidie aan Welzijn HW inzake de combinatiefunctionaris ad € 27.405. Deze kosten worden geherrubriceerd naar het programma Sport & cultuur. Uitgangspunt is dat de 3D’s budgetneutraal in de begroting zijn verwerkt. Een mutatie in de integratie uitkering sociaal domein leidt dus rechtstreeks tot een verlaging van de bijbehorende uitgaven met eenzelfde bedrag (jeugdzorg € 76.806). De looptijd van de overeenkomst met Laco inzake de exploitatie van Sportcentrum Apollo eindigde op 31 december 2016. Partijen hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de overeenkomst de looptijd te verlengen. Hierbij is een iets hogere subsidie afgesproken waartegenover het betalen van een afkoopsom voor het vervallen zwemonderwijs is geschrapt (€ 21.715). Op basis van de uitkomsten van de aanbesteding van het leerlingenvervoer zijn de geraamde kosten vorig jaar reeds verlaagd, maar inmiddels is gebleken dat de raming nog een extra met € 15.000 naar beneden kan worden bijgesteld. De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de scholen met € 45.194 zijn gedaald. Het renteresultaat op programma algemene dekkingsmiddelen verlaagt hierdoor eveneens. De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 2.796). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Programma 4: Zorg & Welzijn Mutaties 2016 De bijdrage welke de gemeente betaalt aan de Dienst Gezondheid & Jeugd was nog niet geïndexeerd voor 2016. In de turap is een indexering van 1,63% bijgeraamd (€ 5.353).

Mutaties 2017 De aan subsidie Welzijn HW werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 96.000 wat vroeger betrekking had op jongerenwerk de Klep werd nog steeds op programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Zorg & Welzijn. | 21 |

Programmabegroting 2017 In 2016 is de huisvestingstaakstelling opnieuw verhoogd naar 23 personen. Voor huisvesting en voor de kosten welke Vluchtelingenwerk per adres doorberekent inzake de extra instroom van asielzoekers is € 10.000 bijgeraamd. Voor de regionaal medewerkster volksgezondheid was in 2016 structureel 1.120 uur voor wettelijke taken geraamd, en incidenteel extra 610 uren voor aansluiting op decentralisaties, totaal 1.730 uur. Volgens het werkplan volksgezondheid moet 1.455 uur worden geraamd. Het verschil ad 275 uur wordt structureel afgeraamd. De bijdrage welke de gemeente betaald aan de Dienst Gezondheid & Jeugd is geïndexeerd voor 2017. Er wordt 1,6% bijgeraamd (€ 5.571). Uitgangspunt is dat de 3D’s budgetneutraal in de begroting zijn verwerkt. Een mutatie in de integratie uitkering sociaal domein leidt dus rechtstreeks tot een verhoging van de bijbehorende uitgaven met eenzelfde bedrag (Wmo € 27.434). Met ingang van 2017 wordt het Algemeen maatschappelijk werk anders gesubsidieerd. Regionaal wordt € 7,14 per inwoner gesubsidieerd. Voor Strijen betekent dit dat de subsidie met € 8.323 wordt verlaagd. Uitgangspunt is dat de 3D’s budgetneutraal in de begroting zijn verwerkt. Een mutatie in de integratie uitkering sociaal domein leidt dus rechtstreeks tot een verlaging van de bijbehorende uitgaven met eenzelfde bedrag (Participatiewet € 18.475). De organisatiekosten van de WIHW zijn in 2017 gestegen met € 4.640. Vorig jaar was in de meerjarenbegroting voor het jaar 2019 een extra bijdrage van de gemeenten gevraagd ivm tekorten van de WIHW. In latere instantie is dat toen nog aangepast maar toen was de begroting van Strijen al naar de raad. In de meerjarenbegroting van 2017 is voor het jaar 2019 geen extra bijdrage geraamd hetgeen de beduidend lagere kosten in 2019 verklaart (€ 30.471). De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 1.091). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Programma 5: Sport & Cultuur Mutaties 2016 Eind 2015 is muziekschool To Be failliet gegaan en is de subsidie aan To Be in zijn geheel komen te vervallen (€ 6.935). De gemeente stelt overigens wel ruimte in het MFA Streona beschikbaar (€ 4.000 per jaar). Er is € 22.689 subsidie toegekend voor gevelonderhoud aan de toren van de Lambertuskerk.

Mutaties 2017 De aan subsidie Welzijn HW werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 27.405 wat betrekking heeft op de combinatiefunctionaris werd op programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Sport & cultuur. De looptijd van de overeenkomst met Laco inzake de exploitatie van Sportcentrum Apollo eindigde op 31 december 2016. Partijen hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de overeenkomst de looptijd te verlengen. Hierbij is een iets hogere subsidie afgesproken | 22 |

Programmabegroting 2017 (€ 18.863) waartegenover het betalen van een afkoopsom voor het vervallen zwemonderwijs is geschrapt. De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van het MFA met € 80.289 zijn gedaald. De kapitaallasten van de sportterreinen is hierdoor met € 11.894 gedaald. Het renteresultaat op programma algemene dekkingsmiddelen verlaagt hierdoor eveneens. Op basis van de nieuw opgestelde onderhoudsplannen is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van het MFA verhoogd van € 8.553 naar € 16.000. De extra dotatie bedraagt € 7.447. De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 798). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Programma 6: Middelen en organisatie Mutaties 2016 In de meerjarenbegroting 2016 was rekening gehouden met een salarisstijging van 1,4%. In werkelijkheid is een akkoord bereikt over 3% salarisverhoging vanaf 1-1-2016. Het verschil ad 1,6% is bijgeraamd. Daarnaast zijn enkele medewerkers uit dienst getreden en zijn de vacatures opgevuld in een andere salarisschaal. Per saldo zijn de salariskosten 2017 op basis van mutaties uit 2016 gestegen met € 25.972. Voor de specificatie van de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves wordt verwezen naar het desbetreffende overzicht in de programmabegroting.

Mutaties 2017 De salarisbegroting 2016 is € 65.223 hoger dan waar vorig jaar rekening mee werd gehouden. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een geraamde salarisverhogingen van 1% en extra periodieken. Daarnaast is een boventallig medewerker groenbeheer aangesteld waarvoor gedeeltelijk subsidie wordt ontvangen. De subsidie ad € 10.718 is apart geraamd. De door de gemeenten te betalen inwoner bijdrage aan het ISHW ligt € 23.002 hoger dan vorig jaar was geraamd. Dit wordt veroorzaakt door het ramen van salaris- en kostenstijgingen, alsmede het opnemen van niet eerder geraamde kosten voor softwareaanpassingen (zoals een gezamenlijk intranet) . De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de voertuigen met € 9.0.64 zijn gedaald, die van de hard- en software met € 9.495 en die van het Waleplein met € 45.328. Het renteresultaat op programma algemene dekkingsmiddelen verlaagt hierdoor eveneens. | 23 |

Programmabegroting 2017 Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van de afdeling burgerzaken met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld (€ 11.000) in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. Hetzelfde geldt voor de software voor wegen/riolering (Dialog € 8.200) en voor bestemmingsplannen/vergunningen (Squit € 20.000). De overheadkosten worden op het programma middelen geboekt. De overheadkosten welke worden toegerekend aan de grondexploitaties zijn de enige uitzondering hierop. De doorbelasting aan de grondexploitaties is tegengeboekt op de overheadkosten (€ 58.971). De structurele doorwerking van de inflatiecorrectie ad 1,5% welke in de voorliggende meerjarenbegroting 2017 was toegevoegd is in het kader van de bezuinigingen vervolgens weer teruggedraaid. Totaal gaat het om € 66.000. Deze maatregel was noodzakelijk om tot een sluitende begroting te komen. Voor de specificatie van de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves wordt verwezen naar het desbetreffende overzicht in de programmabegroting. De kosten van levering van goederen en diensten zijn geïndexeerd met 1,5% (€ 17.726). Dit is gebaseerd op de berekeningen van het CBS.

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Mutaties 2016 Geen mutaties

Mutaties 2017 Op basis van de cijfers uit voorgaande jaren is de opbrengst doorschuif BTW van diverse gemeenschappelijke regelingen vermeerderd met totaal € 16.570. De decentralisatie uitkering van het deelfonds sociaal domein is op basis van de meicirculaire 2016 met € 38.165 naar beneden bijgesteld. De kosten die hiertegenover staan worden op het programma Zorg & Welzijn (Wmo en participatiewet) en het programma Jeugd voor eenzelfde bedrag afgeraamd. De vergoeding voor de Wmo taken welke de gemeente via de algemene uitkering ontvangt is op basis van de mei circulaire met € 55.437 naar boven bijgesteld. De algemene uitkering voor 2017 is berekend op basis van de mei-circulaire 2016. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. Ten opzichte van de raming van vorig jaar komt de algemene uitkering € 246.408 positiever uit in 2017. Verwezen wordt naar het staatje onderaan de volgende bladzijde. De belastingtarieven zijn met 1,5 % gestegen. Er is rekening gehouden met het aantal woningen en met het zogenaamde ‘volumebesluit’. De OZB opbrengst voor 2017 ligt € 7.494 hoger dan de vorig jaar voor 2017 geraamde opbrengst. Na het vervallen van de concessievergoeding, welke werd ontvangen van Eneco / Stedin is eind 2015 de Verordening op de heffing en invordering van precariobelasting ter zake van buizen, kabels, draden of leidingen 2016 vastgesteld. Inmiddels ligt er een wetsvoorstel tot afschaffing van het precariorecht. In de begroting is er van uit gegaan dat de | 24 |

Programmabegroting 2017 precariobelasting in 2017 in ieder geval nog rechtens geheven kan worden. Overleg met de provincie Zuid-Holland als toezichthouder heeft geleerd dat dit orgaan bij de uitoefening van haar taak het structureel ramen (gedurende de overgangsperiode van 10 jaar) van de precario-opbrengst accepteert, maar wel adviseert de hiermee ontstane budgettaire ruimte uit prudente overwegingen incidenteel in te zetten. In de begroting is vanaf 2018 de opbrengst precariorecht gedoteerd aan de reserve precariorecht. Uit deze reserve kunnen de kosten van incidentele nog nader te bepalen projecten worden gedekt. Het renteresultaat 2017 was oorspronkelijk begroot op € 786.107 maar is nu voor 2017 door de nieuwe BBV voorschriften gedaald tot € 57.967. Het verschil ad € 728.140 wordt bijna geheel veroorzaakt doordat gemeenten verplicht worden de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa maar in de begroting 2017 mag slechts 1,5% rente toegerekend worden. Het renteresultaat is hierdoor enorm gedaald.

Toelichting bij de mutatie op de algemene uitkering: Stand algemende dienst begroting 2016

€

7.086.388

Inkomstenmaatstaven Aanpassing van de aantallen Mutatie uitkeringsfactor Mutatie door groot onderhoud verdeelstelsel Mutatie uitkering WMO Mutatie uitkering verhoogde asielinstroom Mutatie uitkering voorschoolse voorziening peuters

€ € € € € € €

-27.286 185.057 27.037 -30.802 55.437 82.530 9.872

Stand algemene dienst begroting 2017

€

7.388.233

Stand deelfonds sociaal domein 2016

€

3.321.036

Mutatie decentralisatie AWBZ naar WMO Mutatie decentralisatie jeugdzorg Mutatie decentralisatie participatiewet

€ € €

55.366 -84.324 -18.473

Stand deelfonds sociaal domein 2017

€

3.273.605

Totale algemene uitkering begroting 2017:

€

| 25 |

10.661.838

Programmabegroting 2017 Begroting 2017 Resultaat na bestemming Programma

Feitelijk 2015 Baten

begroot 2016

begroot 2017

Programma 1 Bestuur & Veiligheid advies regionale samenwerking pensioenkosten oud wethouder herstelwerkzaamheden schaapjes

Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo 156.215 1.564.168 1.407.953 257.339 1.547.636 1.290.297 227.473 1.629.324 1.401.851 16.000 -16.000 2.550 81.045 78.495 3.008 -3.008 3.399 -3.399

Resultaat na bestemming

159.614

1.564.168

1.404.554

275.889

1.628.681

1.352.792

230.481

1.629.324

1.398.843

Programma 2 Fysieke omgeving & Economie3.416.858 asfaltonderhoud Edisonstraat herinrichting Kaai reconstructie Kerkstraat 147.000 kosten parkeerplaatsen Stockholmplein 40.000 kosten skatepark kosten Oranjewijk 3.390 kosten verfraaiing bedrijventerrein 1.659 brongericht meetnet 10.000 matregelenplan duurzaamheid 10.495 energiescans sportverenigingen subsidie woningisolatie afschrijving begraafplaats 17.892 ontrekking versnelde afschrijving 29.144 onttrekking verkeerscirculatieplan 50.000 dotatie onderhoud wegen dotatie sociaal fonds woningbouw

4.404.562

987.704

2.538.077 311.800 500.000

4.612.198

2.074.121 -311.800 -500.000

2.458.682

3.121.647

662.965

112.000

Resultaat na bestemming

3.726.438

4.516.562

790.124

3.512.264

4.612.198

1.099.934

Programma 3 Jeugd onttrekking versnelde afschrijving onttrekking nieuwbouw scholen onttrekking kwal.inspecties kinderopvang kosten kunstwerk Parel

24.793 1.252 43.376 7.500 1.250

2.636.199

2.611.406 -1.252 -43.376 -7.500 -1.250

25.282 1.252 43.376 6.000

2.636.028

Resultaat na bestemming

78.171

2.636.199

2.558.028

75.910

Programma 4 Zorg & Welzijn dekking tekort dienst G&J dekking tekort Hulp bij de huishouding uitvoeringsorganistie WMO/transformatie kosten vrijwilligersbeleid

1.075.348 79.825 112.504 79.993 4.577

3.958.936

2.883.588 -79.825 -112.504 -79.993 -4.577

1.028.352

Resultaat na bestemming

1.352.247

3.958.936

2.606.689

1.121.053

78.053

1.368.927

1.290.874

70.497 26.500 47.574

Programma 5 Sport & Cultuur archeologische vondsten Kerkstraat versnelde afschrijving sportvelden sloopkosten bibliotheek afschrijving bibliotheek afschrijving oude Dorpshuis monumentenfonds onderhoud Lambertuskerk kosten gedenkwand MFA dekking terreininrichting MFA dekking kapitaallasten MFA Resultaat na bestemming

-147.000 -40.000 -3.390 -1.659 -10.000 -10.495

-17.892 -29.144 -50.000

15.200

-15.200

10.000 25.000 6.850 8.300 17.892 29.145 50.000

-10.000 -25.000 -6.850 -8.300 -17.892 -29.145 -50.000

10.000 25.000

-10.000 -25.000

19.010 29.145 50.000 316.477

-19.010 -29.145 -50.000 316.477

2.591.837

3.438.124

846.287

2.610.746 -1.252 -43.376 -6.000 0

25.319 1.252 43.376 6.751

2.328.688

2.303.369 -1.252 -43.376 -6.751 0

2.636.028

2.560.118

76.698

2.328.688

2.251.990

4.379.658

3.351.306

1.142.392

4.396.554

3.254.162

-88.124 -4.577

3.689

4.379.658

3.258.605

1.146.081

4.396.554

3.250.473

1.039.311

968.814 -26.500 -47.574

68.316

947.261

878.945

43.685

-43.685

88.124 4.577

-3.689

47.574 20000 173.552 36666

-47.574 -20.000 -173.552 -36.666

5.000

-5.000

5.000

-5.000

15.978 8.500 125.000 20.999

-15.978 -8.500 -125.000 -20.999

65.617

-65.617

41.998

-41.998

526.322

1.368.927

842.605

215.188

1.039.311

824.123

158.999

947.261

788.262

Programma 6 Middelen & Organisatie salaris en overheadkosten reserve vervanging bij ziekte reserve afschrijving CV / luchtbehandeling dotatie reserve monumentenfonds dotatie reserve vervanging bij ziekte ontrekking versnelde afschrijving dotatie reserve sociale woningbouw dotatie reserve precariorecht dotatie reserve versnelde afschrijving mutatie op reserves

2.942.585 35.224 26.366 8.416 50.000

1.850.582 5.287.453

-1.092.003 5.252.229 -26.366 -8.416 0

1.652.014 37.100 30.000 8.416

237.888 4.688.421

-1.414.126 4.651.321 -30.000 -8.416

459.523 37.100 30.000 8.416

392.216 4.633.965

-67.307 4.596.865 -30.000 -8.416

-125.514

119.170 17.200

-119.170 0

122.505

17.200

1.512.970

Resultaat na bestemming

50.000

125.514

1.295.500

1.295.500 1.145.493

0 1.145.493

4.483.605

9.629.028

5.145.423

1.863.900

6.456.479

4.592.579

Algemene dekkingsmiddelen exploitatiesaldo onttrekking aandelen bouwfonds onttrekking BCF

13.398.413

56.662

-13.341.751

13.586.973

54.494 0

-5.672

5.672 150.000

Resultaat na bestemming

13.404.085

-13.347.423

13.742.645

5.672

56.662

| 26 |

54.494

-122.505

132.030

657.544

5.158.211

4.500.667

-13.532.479

13.352.514

84.475 237.189

-5.672 -150.000

5.672

-13.268.039 237.189 -5.672 0

-13.688.151

13.358.186

321.664

-13.036.522

Programmabegroting 2017 Begroting 2017 Resultaat na bestemming Programma

begroot 2018 Baten

Programma 1 Bestuur & Veiligheid advies regionale samenwerking pensioenkosten oud wethouder

210.958

Resultaat na bestemming

213.966

Programma 2 Fysieke omgeving & Economie 2.471.944 asfaltonderhoud Edisonstraat herinrichting Kaai

begroot 2019

Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo 1.622.224 1.411.266 212.125 1.623.109 1.410.984 211.363 1.607.172 1.395.809

3.008

-3.008

3.008

1.622.224

1.408.258

215.133

3.374.103

902.159

2.589.263

Resultaat na bestemming

-3.008

3.008

1.623.109

1.407.976

214.371

1.607.172

1.392.801

3.471.966

882.703

2.564.834

3.436.755

871.921

kosten skatepark kosten Oranjewijk brongericht meetnet matregelenplan duurzaamheid energiescans sportverenigingen subsidie woningisolatie afschrijving begraafplaats ontrekking versnelde afschrijving onttrekking verkeerscirculatieplan dotatie onderhoud wegen

begroot 2020

-3.008

0 0

0 0 -25.000 0

25.000

19.010 26.494 50.000

-19.010 -26.494 -50.000

19.010 25.791 50.000

-19.010 -25.791 -50.000

19.010 21.568 50.000

-19.010 -21.568 -50.000

2.592.448

3.374.103

781.655

2.684.064

3.471.966

787.902

2.655.412

3.436.755

781.343

Programma 3 Jeugd onttrekking versnelde afschrijving onttrekking nieuwbouw scholen onttrekking kwal.inspecties kinderopvang kosten kunstwerk Parel

25.319 1.252 43.376 6.751

2.320.014

2.294.695 -1.252 -43.376 -6.751

25.319 1.252 43.376 6.197

2.322.913

2.297.594 -1.252 -43.376 -6.197

25.319 1.252 43.376

2.328.604

2.303.285 -1.252 -43.376 0

Resultaat na bestemming

76.698

2.320.014

2.243.316

76.144

2.322.913

2.246.769

69.947

2.328.604

2.258.657

Programma 4 Zorg & Welzijn dekking tekort dienst G&J onttrekking reserve WMO uitvoeringsorganistie WMO/transformatie kosten vrijwilligersbeleid

1.171.526

4.376.426

3.204.900

1.199.333

4.379.737

3.180.404

1.227.994

4.383.384

3.155.390

Resultaat na bestemming

1.171.526

4.376.426

3.204.900

1.199.333

4.379.737

3.180.404

1.227.994

4.383.384

3.155.390

66.133

943.293

877.160

63.921

939.796

875.875

62.950

919.494

856.544

43.685

-43.685

44.905

-44.905

24.418

-24.418

5.000

-5.000

5.000

-5.000

5.000

-5.000

41.998

-41.998

41.998

-41.998

41.998

0 -41.998

Resultaat na bestemming

156.816

943.293

786.477

155.824

939.796

783.972

134.366

919.494

785.128

574.745 37.100 30.000 8.416

507.739 4.638.548

-67.006 4.601.448 -30.000 -8.416

653.115 37.100 30.000 8.416

627.739 4.642.384

-25.376 4.605.284 -30.000 -8.416

544.416 37.100 30.000 8.416 50.000

557.739 4.645.531

13.323 4.608.431 -30.000 -8.416 0

120.000

-105.149

120.000 93.146

0 -93.146

131.728

90.099

51.399

Resultaat na bestemming

755.410

5.710.015

4.954.605

941.777

5.912.222

4.970.445

755.285

5.736.669

4.981.384

Algemene dekkingsmiddelen exploitatiesaldo onttrekking aandelen bouwfonds onttrekking BCF

13.350.023

84.475 40.926

-13.265.548 40.926 -4.589 -150.000

13.323.079

84.475 11.136

-13.238.604 11.136

13.368.355

84.475 79.177

-13.283.880 79.177

-150.000

150.000

Resultaat na bestemming

13.504.612

-13.379.211

13.473.079

-13.377.468

13.518.355

105.149 432.000

4.589 150.000 125.401

432.000

150.000

| 27 |

95.611

50.000

85.353

432.000

-85.353 432.000

432.000

-150.000 163.652

-13.354.703

Programmabegroting 2017 BEGROTINGSSALDO GECORRIGEERD MET INCIDENTELE BATEN EN LASTEN

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal lasten programma

1.564.168

1.547.636

1.629.324

1.622.224

1.623.109

1.607.172

Totaal baten programma

156.215

257.339

227.473

210.958

212.125

211.363

Saldo programma

1.407.953

1.290.297

1.401.851

1.411.266

1.410.984

1.395.809

incidentele lasten:

83.118

16.000

8.000

11.359

5.000

incidentele baten

3.399

16.000

79.719

8.000

11.359

5.000

1.328.234

1.290.297

1.393.851

1.399.907

1.405.984

1.390.809

Totaal lasten programma

4.404.562

4.612.198

3.121.647

3.374.103

3.471.966

3.436.755

Totaal baten programma

3.416.858

2.538.077

2.458.682

2.471.944

2.589.263

2.564.834

Saldo programma

987.704

2.074.121

662.965

902.159

882.703

871.921

incidentele lasten:

290.994

877.150

35.000

457.000

432.000

incidentele baten

620.105

877.150

35.000

25.000

-329.111

432.000

1.316.815

2.074.121

662.965

470.159

450.703

439.921

Totaal lasten programma

2.636.199

2.636.028

2.328.688

2.320.014

2.322.913

2.328.604

Totaal baten programma

24.793

25.282

25.319

Saldo programma

2.611.406

2.610.746

2.303.369

2.294.695

2.297.594

2.303.285

incidentele lasten:

9.834

incidentele baten

9.834

2.611.406

2.610.746

2.303.369

2.294.695

2.297.594

2.303.285

Totaal lasten programma

3.958.936

4.379.658

4.396.554

4.376.426

4.379.737

4.383.384

Totaal baten programma

1.075.348

1.028.352

1.142.392

1.171.526

1.199.333

1.227.994

Saldo programma

2.883.588

3.351.306

3.254.162

3.204.900

3.180.404

3.155.390

incidentele lasten:

276.899

99.942

3.577

incidentele baten

276.899

92.701

3.689

7.241

-112

3.577

2.883.588

3.344.065

3.254.274

3.201.323

3.176.827

3.151.813

Totaal lasten programma

1.368.927

1.039.311

947.261

943.293

939.796

919.494

Totaal baten programma

78.053

70.497

68.316

66.133

63.921

62.950

Saldo programma

1.290.874

968.814

878.945

877.160

875.875

856.544

incidentele lasten:

377.081

26.500

incidentele baten

367.376

26.500

9.705

1.281.169

968.814

878.945

877.160

875.875

856.544

PROGRAMMA : ALGEMEEN BESTUUR & VEILIGHEID

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L PROGRAMMA : FYSIEKE OMGEVING & ECONOMIE

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L PROGRAMMA : JEUGD

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L PROGRAMMA : ZORG & WELZIJN

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L PROGRAMMA : SPORT & CULTUUR

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L

| 28 |

Programmabegroting 2017

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Totaal lasten programma

7.138.035

4.926.309

5.263.370

5.187.213

5.281.259

5.282.447

Totaal baten programma

2.977.809

1.689.114

496.623

611.845

690.215

581.516

Saldo programma

4.160.226

3.237.195

4.766.747

4.575.368

4.591.044

4.700.931

incidentele lasten:

1.369.252

17.200

9.000

120.000

50.000

incidentele baten

1.465.148

17.200

120.000

50.000

-95.896

9.000

4.256.122

3.237.195

4.766.747

4.566.368

4.591.044

4.700.931

PROGRAMMA : MIDDELEN & ORGANISATIE

Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L

PROGRAMMA : ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN & ONVOORZIEN Totaal lasten programma

56.662

54.494

84.475

Totaal baten programma

13.398.413

13.586.973

13.352.514

13.350.023

13.323.079

13.368.355

-13.341.751

-13.532.479

-13.268.039

-13.265.548

-13.238.604

-13.283.880

Saldo programma incidentele lasten:

14.235

5.672

436.589

432.000

-14.235

-5.672

-436.589

-432.000

-13.327.516

-13.526.807

-13.262.367

-12.828.959

-12.806.604

-12.851.880

Totaal lasten alle programma's

21.127.489

19.195.634

17.771.319

17.907.748

18.103.255

18.042.331

Totaal baten alle programma's

21.127.489

19.195.634

17.771.319

17.907.748

18.103.255

18.042.331

incidentele lasten alle programma's

2.407.178

1.036.792

46.577

480.936

560.577

490.577

incidentele baten alle programma's

2.756.996

1.035.223

44.361

461.589

552.000

482.000

-349.818

1.569

2.216

19.347

8.577

349.818

-1.569

-2.216

-19.347

-8.577

incidentele baten Saldo incidentele B&L Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L

Saldo alle programma's

Incidentele B&L alle programma's Saldo gecorrigeerd m et incidentele B&L

(negatief bedrag betekent een batig saldo)

| 29 |

Programmabegroting 2017

PROGRAMMABEGROTING 2017

| 30 |

Programmabegroting 2017 PROGRAMMA ALGEMEEN BESTUUR & VEILIGHEID

Inhoud Het programma omvat het functioneren van bestuursorganen, de regionale samenwerking, dienstverlening, communicatie, burgerzaken, verkiezingen, rechtsbescherming, openbare orde, veiligheid, brandweer & rampenbestrijding en bestrijding van overlast.

Ontwikkelingen Bestuurlijke toekomst Zoals in de jaarrekening 2015 is beschreven, heeft het jaar 2015 met name in het teken gestaan van onderzoek en afweging inzake de bestuurlijke toekomst van de gemeenten in de Hoeksche Waard. Het onderzoek beoogde de volgende doelstellingen van de stuurgroep OBT te realiseren: 1.

de gemeenteraden de juiste informatie en inzichten te verschaffen die nodig zijn om te komen tot besluitvorming tussen twee varianten van samenwerking: herindeling of regionale samenwerking met doorzettingsmacht; een advies dat leidt tot een door alle vijf gemeenten gedragen gemeenschappelijk standpunt over de bestuurlijke toekomst.

Onder leiding van de stuurgroep OBT is het onderzoek door BMC uitgevoerd en het resultaat van dit onderzoek is (uitvoerig) beschreven in het (eind) rapport genaamd “Bestuurlijke toekomst Hoeksche Waard: bouwstenen en barrières, kansen en kwetsbaarheden”. Alle gemeenteraden hebben op 17 december 2015 aan de hand van eenzelfde raadsvoorstel over dit rapport gesproken, waarbij het resultaat was dat 2 gemeenteraden kozen voor fusie van de 5 gemeenten en 3 gemeenteraden gingen voor een versterkte samenwerking met doorzettingsmacht. Als gevolg van deze impasse heeft de provincie Zuid Holland de regie naar zich toegetrokken en heeft zij in het kader van een open procedure Wet Algemene Regels Herindeling (Wet ARHI) in het eerste half jaar van 2016 alle direct betrokkenen uitgenodigd voor open overleg over de bestuurlijke toekomst van de Hoeksche Waard. Dit open overleg is vóór de zomervakantie afgerond waarna het college van GS op 5 juli 2016 heeft besloten voorstellen te gaan doen tot herindeling van de Hoeksche Waard tot één gemeente met als streefdatum 1 januari 2020. Dit betekent dat Gedeputeerde Staten na de zomer een herindelingsontwerp zal vaststellen, waarbij de gemeenten dan vervolgens 3 maanden de tijd krijgen om een zienswijze in te dienen. Maatschappelijke organisaties, bedrijven, inwoners en medeoverheden worden eveneens in de gelegenheid gesteld een zienswijze te geven. Hiervoor geldt een termijn van 8 weken. Zolang er geen definitief besluit ligt over de bestuurlijke toekomst van de Hoeksche Waard zal steeds worden bezien of, en zo ja op welke wijze, de samenwerking van de 5 Hoeksche Waardse gemeenten verstevigd kan worden en efficiënter kan worden ingericht.

Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Een lokaal bestuur dicht bij de burger, met een grote mate van herkenbaarheid en transparantie; Doorontwikkeling bestuurlijke organisatie Hoeksche Waard; | 31 |

Programmabegroting 2017 Een gemeente met voldoende bestuurlijke en ambtelijke kwaliteit om haar taken efficiënt en effectief uit te kunnen voeren; Een betrokken burger en wederzijds begrip tussen gemeente en burgers, bedrijven en instellingen mede tot stand gekomen door een goede communicatie; Kwaliteit dienstverlening verhogen door middel van –verdere ontwikkeling elektronische dienstverlening; Een goed functionerend samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard waarin goed wordt samengewerkt op het gebied van strategische ontwikkelingen van de Hoeksche Waard. Als hoofddoelstelling geldt het creëren van een gemeente waarin een ieder veilig is en zich veilig voelt. Het voorkomen van het verstoren van de openbare orde en zo nodig het handhaven hiervan; Het terugdringen van de overlast en de subjectieve en objectieve gevoelens van onveiligheid die ondervonden worden; Het doen naleven van regelgeving, vallend onder de verantwoordelijkheid van de gemeente; Zorgdragen voor hulpverlening en een zo optimaal mogelijke veiligheid en bescherming van mensen, dieren, goederen en het milieu in situaties van brand, rampen en andere buitengewone situaties.

Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:           

Communicatiebeleidsplan 2008 e.v. Verordening op de raadscommissies 2010 Verordening Rekenkamercommissie 2011 Meerjaren Uitvoeringsprogramma Hoeksche Waard Gemeenschappelijke regeling samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Gemeenschappelijke regeling SOHW Beleidsplan Veiligheidsregio Zuid-Holland-zuid 2012-2015 Regionaal Crisisplan Integraal Veiligheidsbeleid Hoeksche Waard Drank- en Horecawet Nota verbonden partijen

Programma i-NUP (Implementatieagenda voor het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid) Operatie NUP en i-NUP zijn op 31 december 2014 beëindigd. Met het afronden van de programma’s i-NUP en Operatie NUP per genoemde datum is een groot gedeelte van de i-NUP-basisinfrastructuur implementeerbaar gemaakt en is het merendeel van de aansluitingen gerealiseerd. Daarmee vormt het de opmaat naar een Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die onder regie van de Digicommissaris (Nationaal Commissaris Digitale Overheid) verder vorm krijgt. Een en ander is gericht op het behalen van de doelstelling van Digitaal 2017. Uitgangspunt is dat bedrijven en burgers uiterlijk in 2017 zaken die ze met de overheid doen digitaal afhandelen. De overheid is dan 24 x 7 uur bereikbaar. Dat moet op zo’n manier gebeuren dat de dienstverlening aan burgers en bedrijven door de overheid verbetert, de informatie-uitwisseling sneller en makkelijker verloopt en de efficiëntie wordt verhoogd. Kortom: Digitale overheid: betrouwbaar, veilig en betaalbaar. | 32 |

Programmabegroting 2017 In 2010 hebben de gezamenlijke overheden onder de benaming 'dienstverlening: samen doen' een overheidsbrede visie op dienstverlening vastgesteld. Daarin zijn zes ambities geformuleerd waaraan hun dienstverlening in 2020 moet voldoen: 1. De vraag van burgers, bedrijven en instellingen staat centraal in ons handelen. 2. Wij zorgen ervoor dat burgers, bedrijven en instellingen hun zaken snel en zeker kunnen regelen. 3. Wij vallen burgers, bedrijven en instellingen niet lastig met de verschillen tussen onze organisaties: wij opereren als één overheid. 4. Wij stellen geen overbodige vragen. Gegevens die in basisregistraties zijn opgenomen en informatie die binnen onze eigen organisatie beschikbaar is vragen wij niet nogmaals. 5. Wij zijn transparant en aanspreekbaar. 6. Wij richten onze dienstverlening zo efficiënt mogelijk in, met inachtneming van de behoeften van burgers, bedrijven en instellingen. Het programma digitaal 2017 draagt bij aan deze bredere ambities voor de overheidsbrede dienstverlening. Het is belangrijk dat alle partijen - overheid, burger en bedrijfsleven – samen werken aan het realiseren van de uiteindelijke doelstelling voor 2017. Om een compacte, efficiënte overheid te realiseren met hoogwaardige dienstverlening, is digitalisering een vereiste en is het digitale kanaal het voorkeurskanaal. Het uitgangspunt is: digitaal waar het kan, persoonlijk waar het moet. Met betrekking tot de dienstverlening wordt tevens verwezen naar hetgeen bij het Programma Middelen en Organisatie is vermeld onder het kopje “Regionaal onderzoek naar verbetering dienstverlening”. Veiligheid Publieksevenementen Vanuit de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid is in samenwerking met de 17 gemeenten van deze regio de handreiking Publieksevenementen vastgesteld. Deze stap beschrijft hoe het proces van aanvraag, de vergunning en het evenement verloopt en wat de rol van de adviserende en uitvoerende diensten is. Deze stap is nodig om het beoordelen van evenementen en de controle op evenementen verder te professionaliseren. Daarnaast is een regiegroep Publieksevenementen actief dat als een vraagbaak fungeert voor de behandeling van actuele vraagstukken en de behandelaars voorziet van flitsberichten, nieuwsbrieven en in-company cursussen. De gemeente Strijen levert hier ambtelijke capaciteit voor. De tweede stap van de professionalisering is het werken met een digitaal systeem. Zowel de gemeenten als de adviserende diensten werken met een DigiMak 2.0 systeem. Door het gebruik van het DigiMak 2.0 systeem wordt het efficiënter en gemakkelijker om de evenementaanvragen en de advisering daarop te verwerken. Deze genoemde instrumenten vormen een basis voor een toekomstig evenementenbeleid in Strijen. Veiligheidsprojecten In de Hoeksche Waard wordt de samenwerking op het terrein van veiligheid al nadrukkelijk gezocht. Ook regionaal, op eenheid Rotterdam-niveau en Zuid-Holland zuid, wordt de samenwerking gezocht. Op regionaal niveau wordt het verbeteren van leefbaarheid aangepakt. Een aantal regionale veiligheidsorganisaties, zoals het Veiligheidshuis en het Regionaal Informatie & Expertise Centrum, is hiervoor opgericht. Hierbij wordt uitgegaan van het feit dat alle gemeenten meedoen, zodat een sterk fundament wordt gecreëerd. Regionaal Crisisplan De Wet Veiligheidsregio’s bepaalt dat iedere Veiligheidsregio een crisisplan heeft. De opzet van het plan is om tijdens een crisis de hulpdiensten en gemeenten te laten samenwerken in een multidisciplinaire crisisorganisatie. Jaarlijks wordt het crisisplan in overleg met alle diensten en gemeenten geactualiseerd. De oefeningen met alle diensten en gemeenten worden ieder jaar door de Veiligheidsregio georganiseerd. Vanaf 2016 worden de oefeningen voor de sub-regionale | 33 |

Programmabegroting 2017 crisisorganisaties door de Veiligheidsregio georganiseerd. In 2017 worden oefeningen georganiseerd waarbij met alle teams van de sub-regionale crisisorganisatie tegelijk wordt geoefend.

Drank- en Horecawet De Drank- en Horecawet bepaalt dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor het toezicht en handhaving van de Drank- en Horecawet. De gemeenten in de Hoeksche Waard hebben er voor gekozen om samen te werken op dit gebied. Er zijn BOA’s (Bijzonder Opsporing Ambtenaar) aangesteld die de controles uitvoeren bij alcoholverstrekkers en evenementen. Eén en ander staat hierover vermeld in het Preventie- en Handhavingsplan.

Wat gaan we doen Bron Beleidsprogramma

Doelstelling bestuurlijke organisatie Hoeksche Waard

Beleidsprogramma

Goed openbaar bestuur ten aanzien van verbonden partijen Het hebben van een Integraal Veiligheidsbeleid

Gemeentewet

Actiepunt Uitvoering geven aan ARHI procedure Hoeksche Waard. Daarnaast optimalisering ambtelijke samenwerking Hoeksche Waard Uitwerken gezamenlijke Nota Verbonden Partijen

Jaar uitvoering 2016 / 2017 / 2018

Jaarlasten p.m.

2016

p.m.

Het uitvoeren van het integraal veiligheidsbeleid

2015-2018

p.m.

Toelichting actiepunten Bestuurlijke Toekomst Hoeksche Waard Zoals onder ‘Ontwikkelingen’ is vermeld zal ná de zomervakantie door Gedeputeerde Staten van Zuid Holland een herindelingsontwerp worden vastgesteld, inhoudende een samenvoeging van de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard tot één gemeente, met als streefdatum 1 januari 2020. Van onze zijde zullen wij de stappen zetten die nodig zijn in het kader van uitwerking van dat herindelingsontwerp. Daarnaast zullen wij er alles aan doen om de huidige samenwerking, waar nodig en mogelijk, te optimaliseren. Dit betekent concreet dat de komende periode benut zal (blijven) worden om met elkaar in gesprek te blijven over de bestuurlijke inrichting van de Hoeksche Waard. Vervolgens zal de bestaande regionale samenwerking worden verstevigd door middel van één samenwerkingsagenda en zal de kwaliteit van de organisaties worden versterkt. Ook zullen er stappen worden gezet op het verder harmoniseren van beleid en uitvoering. Over deze voornemens is uw raad uitvoerig geïnformeerd bij brief van 7 september 2016. Verbonden Partijen Op 23 januari 2013 is een Hoeksche Waard (HW)-brede conferentie gehouden over de vraagstukken die zich aandienden ten aanzien van de verbonden partijen. De uitkomst was een opdracht aan de colleges om te komen tot een HW-breed kader. Dit resulteerde in een tweetal nota’s: de Nota verbonden partijen en Uitwerking Nota verbonden partijen. Medio 2015 zijn de gemeenteraden geïnformeerd over de projectmatige wijze waarop de actualisatie van de gemeenschappelijke regelingen is georganiseerd.

| 34 |

Programmabegroting 2017 Het resultaat van deze actie is: a. dat alle gemeenteraden vóór 31 december 2015 geactualiseerde gemeenschappelijke regelingen hebben vastgesteld die voldoen aan de wettelijke eisen van de nieuwe Wgr; b. dat alle gemeenschappelijke regelingen vóór 31 december 2015 zijn getoetst op transparantie, democratische verantwoording, effectiviteit en efficiency en vraaggerichtheid om vervolgens de besturen van de gemeenschappelijke regelingen te verzoeken de gewenste veranderingen zo spoedig mogelijk door te voeren. Er is bewust ingezet op het in orde brengen van het instrumentarium van de gemeenschappelijke regelingen. Het mag echter duidelijk zijn dat niet alleen het op orde brengen van structuren en processen de gewenste grip op gaat leveren. Met name de wijze waarop de gemeentelijke bestuurders en medewerkers opereren bepaalt het succes. De wijze waarop wordt omgegaan met het op orde gebrachte instrumentarium vraagt na uitvoering van de hiervoor beschreven acties dus aandacht. Hiertoe is op 16 maart 2016 opnieuw een raadsconferentie belegd met als gastspreker de heer J. Wallage, voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur. Mede op grond van het advies Wisselwerking van de Raad voor het openbaar bestuur en de door Vereniging van Griffiers in samenwerking met het Ministerie BZK in 2015 uitgebrachte handreiking voor gemeenteraadsleden en griffiers ‘Grip op regionale samenwerking’ werken de griffiers nader uit hoe de wisselwerking tussen de raden en de verbonden partijen praktisch kan worden ingevuld. Integraal veiligheidsbeleid De gemeenten in de Hoeksche Waard hebben gezamenlijk een integraal veiligheidsbeleid vastgesteld voor 2015-2018. De gemeenten werken nauw samen met de zorgen justitiële ketenpartners. Veilig in de buurt (waaronder burgerparticipatie), jeugd, ondermijning/georganiseerde criminaliteit en fysieke veiligheid zijn de thema’s waar vanaf 2016 activiteiten voor worden uitgevoerd. In 2016 zijn enkele Buurt WhatsApp-groepen gestart. Inwoners richten de groepen zelf op. De gemeente faciliteert door bijvoorbeeld het plaatsen van borden. Daarnaast is in 2016 gestart met Buurtbemiddeling. Buurtbemiddeling is er voor inwoners die problemen of ruzie hebben met de buren. Buurtbemiddelaars zijn inwoners uit de Hoeksche Waard en zijn opgeleid om de trajecten te begeleiden. Beide projecten zijn voorbeelden van burgerparticipatie.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Doel Samenwerking op de domeinen: fysiek, sociaal, economisch, veiligheid en bestuurlijk & organisatorisch. Relatie programma Doelstelling: ‘Ter behartiging van de strategische belangen van de Hoeksche Waard zal een nietvrijblijvende samenwerking met andere organen worden aangegaan’. Naam Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zuid Holland Zuid Doel Een veilige regio voor iedereen door middel van samenwerking tussen organisaties als politie, brandweer en GHOR en de samenwerking met partners. Relatie programma Doelstelling: ‘Voorbereiding rampenbestrijding’. | 35 |

Programmabegroting 2017 Wat zijn de beleidsindicatoren?

Indicator

Eenheid

Strijen

Binnenmaas

Cromstrijen

Korendijk

Formatie

Fte per 1.000 inwoners Fte per 1.000 inwoners Kosten per inwoner Kosten als % van de totale loonsom + totale kosten externe inhuur % van totale lasten

5,9

4,2

5,4

5,2

Oud Beijerland 5,9

5,6

3,9

5,1

4,9

5,1

523,30

371,30

493,70

447,10

489,00

5,0%

5,2%

2,5%

3,4%

0,8%

11,8%

10,3%

13,0%

12,3%

12,4%

Bezetting Apparaatskosten Externe inhuur

Overhead

| 36 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : ALGEMEEN BESTUUR & VEILIGHEID

Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Verdere ontwikkeling e-dienstverlening

10.000

Waar staat je gemeente

5.622

4.000

16.000

5.000

Verkiezingen

20.905

8.000

16.685

19.885

27.685

5.685

Kosten reisdocumenten

51.077

64.500

62.577

53.188

52.455

53.837

Kosten rijbewijzen

12.799

12.194

84.733

85.137

85.827

84.802

Prioriteiten / bijzonderheden:

Onderzoeken optimalseren bestuurlijke toekomst

5.706

Afscheid raadsleden

5.000

6.872

Eindheffing werkkostenregeling

20.614

30.105

25.589

Regionale veiligheidsprojecten

10.327

9.650

15.825

Opleiding rampenbestrijding

5.187

Bestaand beleid: Bestuurlijke samenw erking

161.874

159.236

209.014

Bestuursorganen en bestuursondersteuning

695.776

637.421

822.977

819.977

9.240

7.933

88.142

577.556

586.975

733.994

-450.399

Burgerzaken Openbare orde en veiligheid correctie directe loonkosten naar pgm middelen Totaal lasten programma

1.564.168

1.547.636

1.629.324

1.622.224

1.623.109

1.607.172

opbrengst reisdocumenten

95.104

122.000

115.525

97.650

96.493

99.183

opbrengst rijdocumenten

27.246

25.700

35.746

37.106

39.430

35.978

15.538

12.000

Baten Prioriteiten / bijzonderheden:

Bestaand beleid: Bestuurlijke samenw erking Bestuursorganen en bestuursondersteuning Uitkering pensioenverzekering oud w ethouder

81.045

Burgerzaken

18.416

14.500

16.770

-100

2.083

47.421

156.215

257.339

227.473

210.958

212.125

211.363

1.407.953

1.290.297

1.401.851

1.411.266

1.410.984

1.395.809

Openbare orde en veiligheid Totaal baten programma Saldo program m a

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: salarissen en sociale lasten bestuursorganen / griffier / raad bijdrage SOHW voorlichting : publicaties gemeentenieuws inwonerbijdrage regiostaf Zuid Holland Zuid verzekeringskosten accountantskosten inwonerbijdrage regionale brandweer taken regionale brandweer huur brandweerkazerne (voor rekening van gemeente)

501.245 101.839 35.276 40.174 25.331 36.500 75.496 484.401 25.994

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: geen Mutaties reserves 2017: onttrekking kosten pensioen oud wethouder

3.008

| 37 |

Programmabegroting 2017 PROGRAMMA FYSIEKE OMGEVING & ECONOMIE

Inhoud Het programma omvat het milieubeleid, het economisch beleid, de ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, relatie met woningstichting HW Wonen, de grondexploitatie, het onderhoud aan wegen, straten en pleinen, de bijdrage aan de Kiltunnel, verkeersmaatregelen, watergangen, nutsvoorzieningen, natuurbescherming, openbaar groen, riolering, openbare verlichting en begraafplaatsen.

Ontwikkelingen Omgevingswet Op 1 juli 2015 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor de Omgevingswet aangenomen. Om de Omgevingswet adequaat te implementeren staan de gemeenten in de Hoeksche Waard – net als alle andere gemeenten in het land - voor de uitdaging zich goed voor te bereiden. Hiervoor moeten verschillende stappen gezet worden die niet alleen te maken hebben met de inhoud van de Omgevingswet, maar ook met de organisatie, werkprocessen en competenties van medewerkers. Daarnaast moet er afstemming plaatsvinden met stakeholders in de keten van de Omgevingswet (provincie, waterschap, uitvoeringsdiensten, omliggende regio’s, enz.). Deze omvangrijke operatie wordt vergeleken met de decentralisaties die in het sociaal domein hebben plaatsgevonden. De gemeenten in de Hoeksche Waard hebben besloten het implementatieproces van de Omgevingswet gezamenlijk vorm te geven. Hiertoe is in juni 2016 een procesplan vastgesteld. Er is besloten 2016 en het begin van 2017 te benutten om sterker gesteld te staan voor de implementatie van de Omgevingswet voor de jaren 2017 en verder. Het budget (€ 140.000,-) voor deze eerste fase en de personele inzet daarvoor is reeds door de vijf gemeenten beschikbaar gesteld. Voor de jaren 2017 tot en met 2019 worden ook kosten verwacht. Deze kosten hebben betrekking op de personele inzet en begeleiding van het implementatieproces, opleiding van medewerkers, ICT, ontwikkelen van de omgevingsdocumenten, onderzoekskosten, ect. Op het moment van schrijven van deze begroting is nog niet aan te geven wat de omvang van deze kosten is, omdat dit mede afhankelijk is van de ambities van de gemeenteraden in de Hoeksche Waard. De verwachting is echter dat de kosten fors hoger zullen zijn dan die in 2016. Daarnaast heeft de invoering van de Omgevingswet medio 2019 effect op bestaande verordeningen en leges in het fysieke domein. De toename van het aantal vergunning-vrije bouwwerken in combinatie met in vorming zijnde privatisering van de kwaliteitsborging voor het bouwen, zorgen naar verwachting voor een afname van de inkomsten uit bouwleges. Het aantal taken op het terrein van vergunningverlening, toezicht en handhaving zal naar verwachting tot op de middellange termijn echter niet afnemen, maar de inzet zal verschuiven van vergunningverlening en toetsing naar de handhaving. Woningwet De Woningwet 2015 biedt spelregels voor sociale huisvesting en beperkt de financiële risico's. Woningcorporaties concentreren zich op hun kerntaak: zorgen dat mensen met een laag inkomen goed en betaalbaar kunnen wonen. Samen met gemeenten en huurdersvertegenwoordigers maken zij prestatieafspraken over de lokale woonopgaven. Een nieuwe Autoriteit Woningcorporaties houdt volkshuisvestelijk en financieel toezicht op de woningsector.

| 38 |

Programmabegroting 2017 Woningcorporaties verlenen zogeheten diensten van algemeen economisch belang (DAEB). Hun kerntaak is het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen aan mensen met een laag inkomen. In het verlengde hiervan zijn enkele andere diensten aangemerkt als 'diensten van algemeen economisch belang'. Daarnaast mogen corporaties nog een aantal andere taken uitvoeren. Bij elkaar vormen deze (kern)taken het afgebakende gebied van de volkshuisvesting. Het ontwikkelen van huurwoningen in de vrije sector, koopwoningen en commercieel vastgoed behoren daar niet toe. Het is aan marktpartijen om die taak op te pakken. Desondanks kunnen zich situaties voordoen waarbij woningcorporaties niet-DAEB activiteiten blijven ontplooien. Bijvoorbeeld wanneer de bouw van niet-DAEB woningen (dus woningen in het geliberaliseerde segment) in een herstructureringswijk gewenst is om een qua inkomenssamenstelling meer gemengde bevolking te krijgen. De gemeente kan hierover afspraken maken met de corporatie. Dergelijke activiteiten zijn aan voorwaarden gebonden, waaronder het uitvoeren van een zogenaamde markttoets door de gemeente. De gemeente kan in haar woonvisie of volkshuisvestingsbeleid thema's benoemen waarop de woningcorporatie volgens haar dient te presteren. Ze kunnen bijvoorbeeld gaan over nieuwbouw van sociale huurwoningen, de gewenste ontwikkeling van de woningvoorraad (onder andere de verkoop en liberalisatie van bezit), de betaalbaarheid en bereikbaarheid van de woningvoorraad, de huisvesting van specifieke doelgroepen en de kwaliteit en duurzaamheid van de woningvoorraad en de woonomgeving. Voor zover investeringen in leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed tot het werkterrein van de woningcorporatie behoren kan de gemeente ook op deze thema's voorstellen doen. Hiervoor worden prestatieafspraken gemaakt met HW Wonen. De corporatie zal een bod doen op de Woonvisie waarin zij haar voorgenomen investeringen en activiteiten voorlegt. Op basis van dit bod gaan de corporatie, de gemeente en de huurdersvertegenwoordiging met elkaar in gesprek om tot prestatieafspraken te komen. In 2016 zijn de prestatieafspraken met HW Wonen voor het eerst in regionaal verband tot stand gekomen. In 2016 is de basis gelegd voor prestatieafspraken tussen de vijf gemeenten, Het Huurdersplatform en HW Wonen. Voor 2017 worden deze afspraken verder uitgewerkt en aangescherpt. Nieuwe begraafplaats In het collegeprogramma is opgenomen dat in 2017 een oriënterend onderzoek wordt uitgevoerd naar een eventuele locatie voor een nieuwe begraafplaats. In 2014 was de verwachting dat er voor een periode van 10 jaar voldoende graven beschikbaar zijn. Het aantal begrafenissen daalt de laatste jaren. Wij zullen daarom eerst in beeld brengen of de voorbereidingen voor de aanleg van een nieuwe begraafplaatsen al ter hand moeten worden genomen, kijkend naar het gemiddeld aantal begrafenissen in de afgelopen jaren en de op dit moment beschikbare capaciteit. Over de uitkomsten van dit onderzoek informeren wij de raadscommissie.

Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Het ontwikkelen en in stand houden van een duurzaam leef-, woon- en werkklimaat in Strijen; Het actief invulling geven – in samenwerking met andere bestuurlijke partners – aan de ruimtelijke ontwikkeling van de Hoeksche Waard; Het behouden van de landschappelijke en agrarische karakter van het buitengebied en het benutten van die kwaliteiten en het creëren van planologische mogelijkheden voor recreatieve ontwikkelingen in het gebied; | 39 |

Programmabegroting 2017 Het vergroten van de bewustwording van de inwoners over hun mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan de verbetering van het milieu c.q. de inwoners stimuleren tot een milieuvriendelijk gedrag. Het realiseren van verkeersmaatregelen en het kwalitatief zodanig onderhouden van wegen, straten, pleinen en paden opdat een veilige deelname aan het verkeer wordt gewaarborgd; Het verbeteren van de verkeersveiligheid in het centrum door het verminderen van de verkeersintensiteit en het mede daardoor aantrekkelijker maken van het gebied als woon-/winkel- en verblijfsgebied; Het optimaliseren van de openbare verlichting door het uitvoeren van het beleids- en beheersplan Openbare Verlichting; Het uitvoeren van een meerjaren onderhoudsplan voor bruggen en kunstwerken; Het laten bijdragen van het openbaar groen in het creëren van een aantrekkelijke woonomgeving; Het zorgdragen voor een goede afvoer van het afval- en hemelwater ten behoeve van de volksgezondheid en het milieu Zorgdragen voor invulling van de gemeentelijke zorgplicht voor het grondwater op openbaar terrein voor zover dit doelmatig en mogelijk is; Het onderhouden van watergangen volgens de keur van het waterschap; Het zorgdragen voor een piëteitsvolle teraardebestelling en een verzorgd onderhoudsbeeld van de begraafplaatsen, waarbij tevens wordt voorzien in de toekomstige behoefte aan ruimte tot begraven.

Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:                    

Nota Grondbeleid Gemeente Strijen (2007) Centrumvisie Strijen 2010 Structuurvisie Strijen 2012 Nota Kostenverhaal 2015 Huisvestingsverordening Strijen 2015-2019 Regionale Structuurvisie Hoeksche Waard Werkboek ‘Hoeksche Waardenmakerij’ Welstandsnota 2012 Volkshuisvestingsnota 2004-2015 Maatregelenplan Duurzaamheid Regionale woonvisie Hoeksche Waard Prestatieafspraken Hoeksche Waard 2016 Wegenbeheersplan 2010 (meerjarenplanning (2016-2020) Verkeersplan Strijen (2008) Groenbeleidsplan (2013-2022) Beleidsplan openbare verlichting 2010 (2016-2020) Gemeentelijk Rioleringsplan V 2016-2020 Aansluitverordening vrij-vervalriolering (2016) Gemeentelijk waterplan 2008 Meerjaren Onderhoudsplan bruggen een kunstwerken 20122016

Centrumvisie Strijen 2010 Met de realisering van een tweede supermarkt op de locatie ‘de Striene’, de bouw van 18 appartementen op deze locatie, de herinrichting van de Trambaan, de herinrichting van de | 40 |

Programmabegroting 2017 Kerkstraat, de bouw van appartementen aan de Bernhardstraat en de realisering van het dorpshuis ‘Streona’ zijn in 2015 belangrijke stappen gezet in de uitwerking van de Centrumvisie. Een ander belangrijk project uit de Centrumvisie voor 2016 / 2017 is de herinrichting van de Kaai en de omgeving. Hieronder komen wij daarop terug. De visie, zoals neergelegd in de Centrumvisie, is voor een belangrijk deel vertaald in een nieuw bestemmingsplan ‘Dorpskern’. In het bestemmingsplan zijn onder andere de uitgangspunten voor het kernwinkelgebied in de Kerkstraat en het realiseren van het dorpsplein op de Kaai opgenomen. Het bestemmingsplan is medio 2015 onherroepelijk geworden. BDU-gelden (Brede Doeluitkering) De provincie beschikt over een BDU regeling verkeer en vervoer die wegbeheerders de mogelijkheid biedt om wegen en straten verkeersveiliger te maken. Bij de provincie wordt via de Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid Hoeksche Waard (RPV) subsidie voor de uitvoering van ‘Infrastructurele’ projecten, ‘Duurzaam Veilig’ projecten en lokale gedragsbeïnvloedingprojecten in de gemeente Strijen aangevraagd. Van de subsidiabele projectkosten kan maximaal 50% teruggevraagd worden tot een maximum van de jaarlijks door de provincie beschikbaar gestelde gelden. Op 30 juni 2016 is de nieuwe subsidieregeling Mobiliteit van PZH vastgesteld door GS. Alle gedragsbeïnvloedingsprojecten voor 2017-2019 moeten voor 1 oktober ingediend zijn (regionaal en lokaal), voor PZH is er geen onderscheid meer tussen lokale en regionale projecten. De infrastructurele projecten moeten voor uitvoeringsjaar 2017 uiterlijk 15 september 2016 gemeld worden bij PZH zodat ze in het bestedingsplan opgenomen kunnen worden, daarna volgt de daadwerkelijke subsidieaanvraag. Voor 2017 is er voor de reconstructie van de Julianastraat (vanaf Beatrixstraat t/m Schelpweg ) € 110.000,- subsidie aangevraagd. Mede afhankelijk van de beschikbare middelen en het aantal ingediende aanvragen wordt het maximale subsidiebedrag bepaald. Daarnaast is er voor gedragsbeïnvloeding € 2.500,- aan subsidie aangevraagd. Nota Kostenverhaal In de lokale structuurvisie ‘Compleet Strijen: Strij(d)en voor kwaliteit en vitaliteit’ zijn de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen geschetst voor de komende 10-20 jaar. De uitvoeringsparagraaf van de structuurvisie geeft in hoofdlijnen weer op welke wijze de gemeente uitvoering geeft aan de opgenomen beleidskeuzen en projecten. Hierbij wordt onder andere ingegaan op de financiële regievoering. Met betrekking tot de financiële regievoering is in de structuurvisie aangegeven welke kostenverhaalinstrumenten de gemeente inzet om de ruimtelijke investeringsprojecten te bekostigen. In de nota kostenverhaal wordt dit kostenverhaal-instrumentarium uitgewerkt. Deze is op 23 juni 2015 vastgesteld. Uitvoeren opgaven Regionale Woonvisie Hoeksche Waard In 2015 is de Regionale Woonvisie Hoeksche Waard door de gemeenteraden vastgesteld. In deze woonvisie worden vijf doelen benoemd die wij regionaal de komende jaren gaan uitvoeren. Dit zijn: Zorgen voor voldoende geschikte woningen voor mensen die zorg ontvangen. Dit kan door nieuwbouw en door het aanpassen van bestaande woningen; Beperken van het risico van een te grote voorraad eengezinswoningen; Op peil houden van voorzieningen; Het bieden van aantrekkelijke huisvestingsmogelijkheden voor starters; Zorgen dat er genoeg betaalbare (huur)woningen beschikbaar zijn. | 41 |

Programmabegroting 2017 Het uitvoeren van deze opgaven wordt regionaal vormgegeven. Vanuit de Woningwet krijgen gemeenten een meer sturende rol op woningcorporaties. In navolging van de Woningwet zijn in 2016 op basis van de Regionale Woonvisie prestatieafspraken tot stand gekomen tussen de vijf gemeenten, het Huurdersplatform en HW Wonen. De regionale afspraken zijn voorzien van een bijlage waarin de lokale afspraken zijn opgenomen. Als onderdeel van de prestatieafspraken wordt in 2016 een gezamenlijk woningbehoefteonderzoek uitgevoerd, welke als basis zal dienen voor een verdere uitwerking van de regionale volkshuisvestelijke opgave. De uitkomsten van het onderzoek vormen mede de onderlegger voor de prestatieafspraken 2017. Actualiseren Regionaal Woningbouwprogramma Jaarlijks wordt het Regionaal Woningbouwprogramma geactualiseerd. Op deze lijst staan alle woningbouwplannen in de Hoeksche Waard met meer dan tien woningen. Bij het Regionaal Woningbouwprogramma is uitgegaan van de door de provincie aangedragen bandbreedte tussen de woningbehoefteraming en de bevolkingsprognose. De woningbehoefteraming (WBR) en de bevolkingsprognose (BP) zijn prognoses met alle onzekerheden die hier bij horen. Door binnen de bandbreedte te blijven wordt uitgegaan van een realistisch scenario. Het woningbouwprogramma is een flexibele werklijst die regelmatig wordt aangepast op basis van actuele ontwikkelingen. Deze actualisatie van het woningbouwprogramma vindt minimaal eenmaal per jaar plaats. Mocht blijken dat de woningbehoefte minder is dan wordt het regionaal woningbouwprogramma hierop aangepast. Met de Regionale Woonvisie Hoeksche Waard en het Regionaal Woningbouwprogramma tezamen wordt voldaan aan de provinciale Visie Ruimte & Mobiliteit. Ook wordt voldaan aan de eerste trede van de Ladder voor duurzame verstedelijking, het aantonen van de (woning)behoefte. Integraal en efficiënt volkshuisvestingsbeleid De huidige volkshuisvestingsnota liep van 2003 tot en met 2015. De afstemming van woningbouwplannen, woonbeleid, aanpak van vraagstukken die samenhangen met de vergrijzing en ontgroening en de regioprofilering wordt steeds meer regionaal opgepakt. Dit komt de integraliteit en effectiviteit van maatregelen ten goede. De Hoeksche Waard vormt als eiland immers één regionale woningmarkt. Met het oog op de wijze waarop de opgaven regionaal worden opgepakt is het minder noodzakelijk om een nieuwe volkshuisvestingsnota voor alleen de gemeente Strijen op te stellen. In 2016 wordt een woningbehoefteonderzoek uitgevoerd. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt door de vijf gemeenten gezamenlijk een uitwerking van de Regionale Woonvisie opgesteld, waarin de ambities en volkshuisvestelijke opgaven nader geconcretiseerd worden. In 2017 wordt bezien of een lokale uitwerking hiervan voor gemeente Strijen zinvol wordt geacht. Betrekken jeugd bij inrichting openbare ruimte Wij betrekken in een vroegtijdig stadium onze inwoners en andere belanghebbenden bij de voorbereiding van plannen en het vaststellen van nieuw beleid. Zo worden herstrating projecten eerst met de omwonenden besproken alvorens de plannen worden uitgewerkt. Ook bij visievorming, zoals de centrumvisie en de structuurvisie, zijn de inwoners al vanaf de inventarisatiefase in het proces betrokken. Deze werkwijze continueren wij. De jeugd is minder actief via deze formele trajecten en nemen liever deel aan dit proces door te reageren op een poll via de sociale media zoals Facebook, Twitter en dergelijke. De social media wordt ook weer gebruikt voor terugkoppeling van wat er met die informatie is gebeurd. Bij de realisering van het skateparkje is de jeugd niet alleen zeer nadrukkelijk betrokken geweest; het initiatief hiertoe is van de jeugd zelf gekomen. Dit zien wij als een goed voorbeeld hoe wij de jeugd bij dergelijke ontwikkelingen kunnen betrekken.

| 42 |

Programmabegroting 2017 Wat gaan we doen Bron

Doelstelling

Actiepunt

Jaar

Jaarlasten

Begroting

Het voldoen aan de Wro ten aanzien van actualiteit bestemmingsplannen

2016 - 2018

Regulier budget c.q. exploitatieovereenkomst

Beleidsprogramma

Ontwikkelen duurzaam woon-, werken leefklimaat

2015 - 2018

p.m.

Beleidsprogramma

Ontwikkelen duurzaam woon-, werken leefklimaat Verbeteren verkeersveiligheid in de gemeente Ontwikkelen duurzaam woon-, werken leefklimaat Uitvoeren onderhoudsplan kunstwerken

(Herziening) bestemmingsplan‘Land van Essche III’ en paraplubestemmingsplan stedenbouwkundige bepalingen opstellen Het faciliteren en stimuleren van de in het werkboek ‘Hoeksche Waardenmakerij’ opgenomen lokale projecten \ Hergebruik vrijkomende (agrarische)bedrijfsgebouwen Herinrichten Kaai

2016-2017

p.m.

Uitvoeren verkeerscirculatieplan Herziening Nota Grondbeleid

2017

€ 50.000

2017

p.m.

Geactualiseerd onderhoudsplan 2010 – 2016 uitvoeren

2017

Plegen onderhoud volgens het meerjaren onderhoudsplan wegen. Uitvoering geven aan de geplande maatregelen van het GRP. en het doelmatig samenwerken in de waterketen Beheren en onderhouden van openbare verlichting volgens beleids- en beheersplan Uitvoeren groenrenovaties en regulier onderhoud.

2017

t.l.v. budget onderhoud kunstwerken en restant algemene reserve). t.l.v. budget onderhoud wegen

Begroting Begroting

Beleidsprogramma Begroting

Kwalitatief goed onderhouden van straten

Begroting

Adequaat waterbeheer

Beleidsprogramma

Beleid voeren m.b.t. openbare verlichting

Begroting

Het laten bijdragen van het openbaar groen in het creëren van een aantrekkelijke woonomgeving; Stimuleren economische ontwikkeling Stimuleren economische ontwikkeling Ontwikkelen duurzaam woon-, werken leefklimaat Ontwikkelen duurzaam woon-, werken leefklimaat

BeleidsProgramma Begroting Begroting

Beleidsprogramma

Vergroten bewustwording van de inwoners over hun mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan de verbetering van het milieu c.q. de inwoners stimuleren tot een milieuvriendelijk gedrag.

2017

t.l.v. GRP

2017

t.l.v. budget openbare verlichting

2017

t.l.v. budget groenbeheer

Nieuw lokaal bedrijventerrein

2017 ev..

Dekkende exploitatie

Realiseren nieuw regionaal bedrijventerrein Nieuwbouwwoningen realiseren die aansluiten op de woningbehoefte Opstellen ruimtelijke en bouwtechnische kaders voor woningaanpassingen en toevoeging vwb mantelzorg en langer thuis wonen Uitvoeren Maatregelenplan duurzaamheid 2015-2018

2017 e.v.

Dekkende exploitatie

2017

Dekkende exploitatie

2017

€ 0,-

2016 - 2018

€ 25.000,-

| 43 |

Programmabegroting 2017 Toelichting actiepunten Bestemmingsplannen algemeen Op grond van de Wet ruimtelijke ordening moeten bestemmingsplannen eens per 10 jaar geactualiseerd worden. Er mag geen sprake zijn van verouderde bestemmingsplannen. Per jaar wordt bezien welke bestemmingsplannen geactualiseerd moeten worden. De bestemmingsplannen in onze gemeente zijn allemaal actueel. Dit betekent dat voor ieder perceel in onze gemeente een actueel bestemmingsplan voorhanden is. De werkzaamheden in 2017 liggen met name bij het opstellen van bestemmingsplannen voor nieuwe (particuliere) initiatieven. Dit betreft onder meer initiatieven voor het toepassen van de zogenaamde ruimte voor ruimte regeling. Ook is de verwachting dat we de bestemmingsplanprocedure kunnen afronden ten behoeve van het uitbreidingsplan ’t Kleine Loo/Land van Essche III’. Verder zullen wij in 2017 een paraplubestemmingsplan opstellen om te voorkomen dat de stedenbouwkundige bepalingen hun werking verliezen. Voortaan is het namelijk verplicht stedenbouwkundige bepalingen uit de bouwverordening, zoals parkeereisen, op te nemen in het bestemmingsplan. Hiervoor geldt een overgangstermijn tot 1 juli 2018. Na die datum verliezen de stedenbouwkundige bepalingen in de bouwverordening hun werking voor bestaande bestemmingsplannen. De stedenbouwkundige bepalingen uit de bouwverordening gelden dan niet meer als vangnet en moeten in een bestemmingsplan zijn ondergebracht. Hiervoor zullen wij in 2017 een paraplubestemmingsplan opstellen. Hoeksche Waardenmakerij De gemeenteraden hebben in 2015 ingestemd met de inhoud van het werkboek “Hoeksche Waardenmakerij”. Gelet op het succes van dit project in de zuidrand en het feit dat het gewenst is om voor de gehele Hoeksche Waard eenzelfde aanpak te hanteren, is in 2016 gewerkt aan een werkboek voor de noordrand. In het werkboek ‘Hoeksche Waardenmakerij’ zijn verspreid liggend over de zuidrand van de Hoeksche Waard vijf waardenketens opgenomen. Een waardenketen is in dit verband een samenhangende groep initiatieven die elkaar onderling versterken en die in stappen waarde toevoegen aan de Hoeksche Waard. Elke waardenketen kent een eigen klant- of doelgroep, heeft een eigen verhaallijn en motief en vraagt om eigen condities voor (verdere) realisatie. Uitgangspunt is dat de waardenketens verder worden uitgewerkt en uitgebouwd. De gemeenten en het SOHW hebben een ondersteunende en faciliterende rol. In het werkboek zijn 2 waardenketens opgenomen die in de gemeente Strijen liggen. Dit betreffen ‘de kracht van het ommeland’ (gebied nabij initiatieven buitenplaats Land van Es, Zorglandgoed Mariahoeve, Landgoed De Peerdegaerdt) en ‘de romantiek van de delta’ (initiatieven om en nabij Strijensas). In 2015 is samen met de initiatiefnemers en het SOHW gestart met het uitwerken en uitbouwen van deze waardenketens. Dit doen wij door het organiseren van bijeenkomsten waarvoor de initiatiefnemers worden uitgenodigd. Tijdens de bijeenkomsten wordt bezien waar het project staat en wat en wie nodig is om het initiatief verder te ontwikkelen. Wij gaan de realisering van de initiatieven daar waar mogelijk faciliteren. Hiervoor nemen wij geen structureel bedrag meer op in de begroting, maar kunnen bij initiatieven incidentele budgetten aangevraagd worden, bijvoorbeeld voor het bekostigen van planologische procedures. Hergebruik vrijkomende (agrarische) bedrijfsgebouwen Vrijkomende (agrarische) bedrijfsgebouwen bieden ruimte aan nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. In toenemende mate zien provincie en gemeente vrijkomende locaties als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Gezien de omvang van de transformaties en de verwachte leegstand zullen deze kansen ook in de toekomst alleen maar groter en belangrijker worden. Hergebruik van vrijkomende agrarische gebouwen als middel om het landelijk gebied economisch en | 44 |

Programmabegroting 2017 sociaal vitaal te houden zal de komende decennia een belangrijk thema zijn. We staan voor de vraag of we op andere dan de gebruikelijke manieren hergebruik van agrarische gebouwen willen toestaan of zelfs stimuleren. Immers, leegstand zal zowel verlies aan kapitaal als aan cultuurhistorisch interessante gebouwen betekenen. Het vraagt ook om innovatieve nieuwe vormen van hergebruik. We willen meer ruimte bieden voor innovatieve ontwikkelingen en oplossingen vanuit de maatschappij. Ons idee is om meer ontwikkelingsgericht te opereren en het initiatief bij voorbaat met een positieve grondhouding te benaderen en te ondersteunen. In het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ zijn mogelijkheden opgenomen voor bredere activiteiten in het buitengebied. Daarnaast zijn er enkele grotere initiatieven, zoals de initiatieven opgenomen in het werkboek ‘Hoeksche Waardenmakerij’. Aansluitend bij de sturingsfilosofie van de provincie zullen we streven naar een balans tussen enerzijds flexibiliteit en anderzijds het sturen op een goede ruimtelijke kwaliteit. We zullen daarbij uiteraard stakeholders, zoals omwonenden, in een vroeg stadium bij het initiatief betrekken. In de begroting nemen we geen structureel bedrag op, maar er kunnen bij initiatieven afzonderlijke budgetten gevraagd worden om dit soort initiatieven te ondersteunen door met name (een deel van) de kosten van de noodzakelijke bestemmingsplan-wijziging voor onze rekening te nemen. Centrumvisie / herinrichting Kaai In het collegeprogramma 2014-2018 hebben wij opgenomen dat wij in 2016 onderzoek zullen doen naar de herinrichtingsmogelijkheden van de Kaai. In de Centrumvisie is het idee gelanceerd om de Kaai meer te benutten als ‘dorpspodium’ en als ‘dorpsplein’. De plannen voor de herinrichting van de Kaai kunnen niet los worden gezien van de invoering van een eenrichtingsmaatregel in de Boompjesstraat (zie hierna). Voor de concrete uitwerking van de plannen voor de herinrichting van de Kaai zijn derhalve de uitkomsten van de discussie over de herinrichting van de Boompjesstraat en het invoeren van een eenrichtingsmaatregel van belang. Ten tijde van het opstellen van deze begroting is een inspraakprocedure gestart over de invoering van de eenrichtingsmaatregel. Voor de herinrichtingsplannen voor de Kaai en omgeving zijn verschillende bewonersavonden georganiseerd en zijn verschillende inrichtingsmodellen opgesteld. Onze planning is om in de maand november 2016 de commissie Wonen & Werken een voorstel voor te leggen voor de inrichting van de Kaai en omgeving (inclusief Boompjesstraat). Randweg / Verkeerscirculatieplan In de Centrumvisie en ook in het Verkeersplan is geopperd om een eenrichtingssituatie in te voeren in de Boompjesstraat. Het invoeren van een eenrichtingsverkeermaatregel biedt kansen voor de herinrichting van de Boompjesstraat, waaronder het verbreden van de trottoirs en / of meer parkeren. De vermindering van het verkeer vergroot de aantrekkelijkheid van de straat en biedt mogelijkheden voor een herinrichting van de Kaai. Ook in het Verkeersplan is zo’n maatregel benoemd om het gebruik van de Randweg te stimuleren. De eventuele invoering van een eenrichtingsverkeermaatregel vraagt om een zorgvuldige afweging in verband met de verdringingseffecten die optreden (zoals de toename van verkeer in de Leeuwerikstraat en op de Oud-Bonaventurasedijk) en de verminderde bereikbaarheid van omliggende straten (zoals het Spui en de Boskade). In overleg met de raadscommissie Wonen & Werken is besloten om in 2016 een proef uit te voeren met eenrichtingsverkeer in de Boompjestraat. Deze proef is in maart uitgevoerd. De bussen van het openbaar vervoersbedrijf reden in plaats van zuid naar noord door de Boompjesstraat door de Plevierstraat, Kievitstraat, Reigerstraat. De overige route bleef ongewijzigd. De resultaten van de proef waren positief, in de Boompjesstraat was een afname van verkeer van 2190 naar 1200 motorvoertuigen per etmaal. De verwachte negatieve effecten in de Oud-Bonaventurasedijk en Leeuwerikstraat bleven beperkt en bleef de verkeersbelasting rond de 4.000 motorvoertuigen per etmaal, wat acceptabel is. De Bosweg richting Boompjesstraat kreeg echter 50 % meer verkeer te voorduren, waardoor een verkeersmaatregel wenselijk is in de vorm van het instellen van eenrichtingsverkeer in de Boskade. Deze maatregel zal het sluipverkeer tegen gaan. | 45 |

Programmabegroting 2017 In de commissie Wonen en Werken van juli 2016 is ingestemd met het collegevoorstel om een ontwerpbesluit te nemen over het instellen van eenrichtingsverkeer in de Boompjesstraat. Na het doorlopen van de inspraakprocedure wordt in november 2016 een definitief besluit genomen. De uitvoering staat voor 2017 gepland samen met de herinrichting van de Kaai e.o. Het uitgangspunt blijft dat op termijn het openbaar vervoer uit de Boompjesstraat zal verdwijnen. Bij het invoeren van een eenrichtingsmaatregel wordt de kruising Schenkelijk / Randweg aangepast, waardoor het verkeer komend vanaf de Schenkeldijk linksaf kan slaan de Randweg op. Nota Grondbeleid Gemeente Strijen (2007) In 2007 is een Nota Grondbeleid vastgesteld. De nota formuleert de belangrijkste uitgangspunten van het te voeren grondbeleid en de inzet van het grondbeleidsinstrumentarium. Diverse ontwikkelingen, zoals het vervallen van het primaat van de woningbouw bij de woningcorporatie maken het gewenst op de Nota Grondbeleid te actualiseren. Wij zijn inmiddels gestart met de voorbereiding voor een nieuwe Nota Grondbeleid. Bruggen en kunstwerken De meerjarenplanning (MOP) onderhoud bruggen en kunstwerken is in 2016 vernieuwd, geoptimaliseerd en met nieuwe objecten uitgebreid. De financiële vertaling van deze MOP is in de voorliggende begroting verwerkt. In 2017 zal het stalen bruggetje van de Kaai naar het Spui worden versterkt en geconserveerd. Beheersplan wegen (meerjarenplanning 2016 - 2020) In de meerjarenplanning 2016-2020 zijn voor 2017 de volgende straten opgenomen: Trambaan / Edisonweg (Oud-Bonaventurasedijk tot en met Edisonweg); project is in 2016 uitgevoerd maar gezien de omvang van het werk en het jaarbudget voor onderhoud wegen wordt dit werk over 2016 en 2017 verdeeld; Julianastraat, Beatrixstraat, Troelstrastraat (combinatie met rioleringswerk). Conform het beheerplan wegen streeft de gemeente er naar om de wegen op een gemiddeld kwaliteitscijfer van 7,5 te houden. Hierbij krijgen de voeten fietspaden en de verblijfsgebieden voorrang op de wijkontsluitingswegen (50 km/uur) waar het verkeer gescheiden wordt en op wegen, die minimaal gebruikt worden door langzaam verkeer (bedrijventerrein). Bovenstaande wegen zijn aan de beurt om herstraat en/of geasfalteerd te worden. Anders komen deze wegen onder de vastgestelde grenswaarde. Overeenkomstig het Verkeersplan Strijen 2008 moeten bovengenoemde wegen conform Duurzaam Veilig ingericht worden. In overleg met de bewoners wordt gekeken hoe de weg het beste in te richten, het parkeren te ordenen en de snelheid naar beneden te brengen daar deze doorgaans te hoog is. Ook worden de groenvoorzieningen, riolering en openbare verlichting in de beschouwing meegenomen en waar nodig worden deze vervangen of geoptimaliseerd volgens de eigen beheersplannen. Groot onderhoud Trambaan – Edisonweg In 2016 is groot onderhoud uitgevoerd aan de Trambaan en Edisonweg inclusief rotondes en fietspaden langs de Trambaan. Gezien de raming van de totale projectkosten is besloten om een deel van het budget “wegen groot onderhoud” 2017 in te zetten om het project te bekostigen. Om deze reden is het project ook opgenomen in de meerjarenplanning 2017. Conform het in 2016 genomen besluit wordt het deel over 2017, waarover via de algemene reserve is beschikt, in 2017 weer terug gestort in de algemene reserve. Herinrichting Julianastraat, Beatrixstraat, Troelstrastraat Nu de doorgaande route niet meer over de Schelpweg/Julianastraat/Trambaan loopt maar over de pas aangelegde Randweg en Sportlaan is het wenselijk de intensiteit en snelheid van het verkeer | 46 |

Programmabegroting 2017 naar beneden te brengen zoals is opgenomen in het Verkeersplan Strijen 2008. De Julianastraat wordt ‘Duurzaam Veilig’ ingericht. Kruisingen worden voorzien van plateaus. De maximumsnelheid wordt verlaagd naar 30km/h zodat het hele verblijfsgebied een 30km/h zone wordt. Volgens de uitgevoerde weginspectie in 2015 zijn de trottoirs in de Julianastraat in slechte staat en is groot onderhoud noodzakelijk. Tijdens de herinrichting wordt het bestaande hoofdriool vervangen en wordt er een regenwaterriool bijgelegd zodat we meer verhard oppervlak kunnen afkoppelen van het gemengd stelsel. Het benodigde budget voor de herinrichting van de Julianastraat zal worden verrekend met de terug storting in de algemene reserve (zie voorgaande paragraaf). Door middel van een begrotingswijziging, die tegelijkertijd met de vaststelling van deze begroting aan de raad wordt aangeboden, leggen wij dit ter besluitvorming aan u voor. GRP / Gemeentelijk waterplan Op 22 december 2009 is de Waterwet in werking getreden. De gemeentelijke taken zijn uitgebreid met de zorgplicht voor de inzameling en verwerking van overtollig hemelwater en grondwater. De nieuwe taken zijn in het GRP (Gemeentelijk Riolering Plan) ingebed. In de eerste helft van 2016 is het GRP geactualiseerd. De looptijd van het GRP is van 2016-2020. Het geactualiseerde GRP is niet vernieuwend. Er is aandacht besteed aan de evaluatie van de afgelopen periode, de samenwerking met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard (ISA project) en een overzicht van de geplande werkzaamheden voor de komende 5 jaar. Voor de komende 3 jaar zal er rioolvervanging en het bijplaatsen van een regenwaterriool plaatsvinden in de Oranjebuurt. De riolering aldaar heeft zijn einde levensduur bereikt en is aan vervanging toe. Daarnaast is het belangrijk om het regenwater af te koppelen van het vuile water. Als buffer voor het regenwater zal er een voorziening langs het bos van de Oranjewijk worden gemaakt. In 2017 staan de Julianastraat, Beatrixstraat, Troelstrastraat op de planning. Ook wordt er in 2017 een aantal pompen vervangen door einde levensduur. In het kader van regionale samenwerking (ISA) worden er in 2017 onderzoeken uitgevoerd naar rioolvreemd water (bijvoorbeeld grond- slootwater dat de riolering in loopt of aansluitingen die op het verkeerde riool zijn aangesloten). Openbare verlichting In augustus 2010 is het beleidsplan openbare verlichting vastgesteld. Naast de richtlijnen waar de openbare verlichting aan moet voldoen is er in 2016 een meerjaren vervangingsplanning (2016 2018) opgesteld. Hieruit komt naar voren dat eerst de niet energiezuinige lampen vervangen moeten worden door energie zuinigere lampen en daarna worden de verouderde, niet efficiënte armaturen vervangen. Bij nieuwbouwwijken wordt Led verlichting toegepast. Gezien de LEDarmaturen steeds efficiënter worden en de aanschafprijs van een LED-armatuur steeds aantrekkelijker wordt, wordt bij grootschalige vervanging op straatniveau LED verlichting toegepast. Het geringe prijsverschil ten opzichte van een conventioneel armatuur weegt niet op tegen de energiebesparing en onderhoudskosten op de totale levensduur. De extra investering is vaak met 5 jaar terugverdiend. Bij de laatste projecten zoals parkeerplaats Stockholmplein, Trambaan en Striene is LED verlichting toegepast en wordt door de weggebruiker als prettig ervaren. In 2017 zal de openbare verlichting aan, onder andere, de Schelpweg, de Steenplaats, de Noordstraat en de Oudendijk vervangen worden. Openbaar groen Als leidraad voor groenbeleid, structuur en onderhoud wordt het Groenbeleidsplan 2013- 2022 gemeente Strijen aangehouden. Dit plan is in november 2013 door de raad vastgesteld. Hierin is vastgelegd dat met de uitvoering van straat- en rioleringswerkzaamheden de groenrenovaties worden meegenomen. Met de herziening van het Groenbeleids – en beheersplan is de door de raad een vastgestelde bezuiniging (€ 50.000,- ) doorgevoerd. De bezuinigingen worden zoveel mogelijk bereikt door omvorming van beplantingen waardoor de huidige kwaliteit van de overige beplanting zoveel mogelijk gehandhaafd kan worden. In 2014 is gestart met omvorming van groen en is in april 2016 afgerond. In 2015 /2016 zijn de groenvoorzieningen van de reconstructie van de Trambaan en | 47 |

Programmabegroting 2017 de locatie De Striene uitgevoerd. In 2017 worden de groenvoorzieningen in combinatie met het herstraten van de Julianastraat, Troelstrastraat en Beatrixstraat meegenomen. Per 1 april 2016 is vrij onverwacht het verbod afgekondigd op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in het openbaar gebied. Dat betekent dat het onkruid op straten, pleinen en paden op een andere wijze bestreden moet worden. Gedacht wordt hierbij aan bijvoorbeeld borstelen of branden. In regionaal verband wordt in samenspraak met de RAD (welke nu al het straatvegen verzorgt) bezien wat de beste oplossing is. Duidelijk is wel dat nieuwe oplossingen veel duurder zijn dan het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Verwacht wordt dat de jaarlijkse kosten ongeveer € 50.000,- hoger zullen zijn. Hiermee is in de begroting 2017 rekening gehouden. Lokaal bedrijventerrein In de vergadering van 4 maart 2015 heeft de raadscommissie Financiën & Economische Zaken ingestemd met een actualisering van de exploitatieopzet voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein VI. De belangstelling voor de aankoop van een bouwkavel op het nieuwe bedrijventerrein is toegenomen. Ten tijde van het opstellen van deze begroting is in 2016 al in totaal 6.500 m2 grond verkocht en lopen er nog met enkele kandidaat-kopers gesprekken over andere kavels. Realiseren regionaal bedrijventerrein De economie laat inmiddels weer een redelijk herstel zien. Geconstateerd wordt dat dit herstel leidt tot een toenemende belangstelling voor het regionale bedrijventerrein. Met diverse bedrijven worden gesprekken gevoerd. Er wordt in het kader van een versterkte inzet op acquisitie ook nadrukkelijk naar ondernemingen van buiten de Hoeksche Waard gekeken. In 2016 zijn definitief een tweetal kavels verkocht, namelijk van 4.000 m2 en 5.500 m2. Overigens houdt de geactualiseerde GREX 2016 nog wel rekening met een vertraagde uitgifte. Voor 2017 wordt uitgegaan van een uitgifte van 2 hectare. Nieuwbouwwoningen realiseren die aansluiten op de woningbehoefte Enkele jaren geleden zijn de voorbereidingen gestart voor de ontwikkeling van het uitbreidingsplan ‘’t Kleine Loo/Land van Essche III’. De ontwikkeling heeft mede door toedoen van de recessie enige tijd stilgelegen. In 2016 zijn de gesprekken met de Waal groep en HW Wonen over de ontwikkeling van dit gebied opnieuw opgepakt. De rol van HW Wonen in die gesprekken is overigens veranderd. Als gevolg van de nieuwe Woningwet treedt de corporatie niet meer op als risicodragend opdrachtgever. De corporatie zit nog wel aan tafel vanwege de interesse om in de 1e fase van het plan een aantal huurwoningen te realiseren. Parallel aan dit traject is gestart met de voorbereiding van de ruimtelijke procedure. Deze ruimtelijke procedure verwachten wij in 2017 af te ronden waarna gestart kan worden met de ontwikkeling van het plangebied. De voorbereiding van Dam fase 2 is in 2015 opgestart. In 2016 is het uitwerkingsplan tot stand gekomen. De verwachting is dat het plan eind 2016/ begin 2017 in ontwikkeling genomen zal worden. HW Wonen is de ontwikkelaar van dit plan. Op dit moment onderzoeken wij ook de woningbouwmogelijkheden op de voormalige schoollocatie ‘het Spui’. De uitkomsten van dit onderzoek zullen wij voorleggen aan de raadscommissie Wonen & Werken. Door middel van het jaarlijks op te stellen en te actualiseren woningbouwprogramma houden wij de raad op de hoogte over de voortgang van de woningbouwontwikkelingen, inclusief die van particuliere initiatiefnemers. Kaders voor woningaanpassingen en woningtoevoegingen In 2017 gaan wij beleid opstellen dat de ruimtelijke en bouwtechnische kaders aangeeft voor het beoordelen door de gemeente van aanvragen voor woningenaanpassingen en woningtoevoegingen in het kader van mantelzorg en langer zelfstandig thuis wonen. Voor onze inwoners moet helder zijn welke kaders gelden. De ontwikkelingen binnen het sociaal domein vormen aanleiding voor dit | 48 |

Programmabegroting 2017 beleidsdocument, maar dit beleidsdocument richt zich alleen op de ruimtelijke en bouwtechnische componenten. Thema’s die aan de orde komen zijn: uit- en verbouw mogelijkheden; toevoegen extra (mantelzorg)woning; toevoegen tijdelijke (mantelzorg)woning of (mantelzorg)woonunit; splitsen en samenvoegen van woningen.

Uitvoeren Maatregelenplan duurzaamheid 2015-2018 Op 23 juni 2015 stelde de gemeenteraad het ‘Maatregelenplan Duurzaamheid 2015-2018’ vast. Met onder meer het opstellen van een subsidieregeling ‘woningisolatie’ en het faciliteren van het opstellen van energiescans door sportverenigingen hebben wij uitvoering gegeven aan dit maatregelenplan. De subsidieregeling geldt voor de huidige raadsperiode.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Wegschap Tunnel Dordtse Kil Doel Het wegschap is opgericht voor de aanleg en het beheer van de toltunnel en de aansluitende verbindingswegen. Het wegschap is bevoegd om verordeningen vast te stellen die voor het vervullen van de tak van het wegschap nodig zijn. Relatie programma Doelstelling: ‘Het realiseren van verkeersmaatregelen en het kwalitatief zodanig onderhouden van wegen, straten en pleinen opdat een veilige deelname aan het verkeer wordt gewaarborgd’. Naam Gemeenschappelijke regeling RAD Doel Het doel van de RAD is het zorgdragen voor het op een milieuhygiënische verantwoorde en doelmatige wijze verwijderen van afvalstoffen. Zorgdragen van de inzameling van (grove) huishoudelijke afvalstoffen, afzonderlijke inzameling van groente-, fruit- tuinafval en plastic, en het zorgdragen voor het doen verwerken van deze afvalstoffen. De RAD haalt het huishoudelijke afval gescheiden op. Grof huishoudelijk afval, asbest, puin, papier en karton kunnen worden ingeleverd op de milieustraat aan de Smidsweg in Westmaas. Relatie programma Doelstelling: ‘Het vergroten van de bewustwording van de inwoners over hun mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan de verbetering van het milieu c.q. de inwoners stimuleren tot een milieuvriendelijk gedrag’. Naam Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid Doel Adviseren en ondersteunen van de gemeenten en provincie bij het maken van verantwoorde keuzen op het gebied van economische ontwikkelingen, de schaarse ruimte en het milieu. Relatie programma Doelstelling: ‘het verrichten van diverse milieutaken’.

| 49 |

Programmabegroting 2017 Naam Bedrijvenpark Hoeksche Waard B.V. Doel Voeren van beheer over de grondexploitatiemaatschappij Bedrijvenpark Hoeksche Waard C.V. Relatie programma Doelstelling ‘Het stimuleren van de economische ontwikkeling (in de gemeente) door het creëren en behouden van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en winkels’. Naam Bedrijvenpark Hoeksche Waard C.V. Doel Ontwikkelen en realiseren van een regionaal bedrijvenpark van 60 ha. netto. Relatie programma Doelstelling ‘Het stimuleren van de economische ontwikkeling (in de gemeente) door het creëren en behouden van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en winkels’. Naam Gemeenschappelijke regeling Groenbeheer Hoeksche Waard Doel Beheren van droge en natte natuur in de Hoeksche Waard die beeldvormend is voor het eiland. Relatie programma Doelstelling: ‘Het behouden van de landschappelijke en agrarische karakter van het buitengebied en het benutten van die kwaliteiten en het creëren van planologische mogelijkheden voor recreatieve ontwikkelingen in het gebied’

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 50 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : FYSIEKE OMGEVING & ECONOMIE

Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Subsidie duurzaamheidsplannen

10.495

33.300

25.000

Brongericht meetnet (e-noses)

10.000

Faciliteren project zuidrand

15.000

Hergebruik vrijkomende bedrijfsgebouwen

15.000

50.000

46.000

8.000

311.800

316.477

10.000

Prioriteiten:

Uitwerking verkeerscirculatieplan Kosten Oranjewijk

3.390

Niet chemische onkruidbestrijding (straatreiniging) Niet chemische onkruidbestrijding (riolering) Groot onderhoud wegen

595.828

Asfaltonderhoud Trambaan / herinrichting Kaai

811.800

Vervangen verlichting / straatmeubilair Kerkstraat

75.000

Basisregistratie grootschalige topografie

13.500

Inrichting rotonden Omvorming openbaar groen/ inhuur Retour ontvangen bijdrage taken OZHZ

10.000 9.000

12.158 -58.336

Onderhoud openbare verlichting

27.884

10.000

10.150

Baggeren w atergangen

15.196

27.004

27.409

Uitgesteld baggerw erk 2015 Exploitatie Spui

18.000 3.199

75.692

48.467

48.004

47.542

47.079

62.643

72.622

73.711

4.922

9.787

14.594

-12.675

-17.829

Begraafplaats

55.858

55.400

123.454

123.169

122.884

122.599

Economie

29.027

28.269

28.232

28.219

28.205

27.262

1.390.357

959.398

1.002.830

956.588

1.055.977

1.006.918

Leefbaarheid

142.017

135.635

459.097

458.992

458.887

458.782

Riolering

264.736

240.696

426.366

86.034

Kapitaallast riolering

425.401

472.588

291.087

335.590

353.522

378.151

Ruimtelijke ordening

279.918

280.916

638.522

637.507

Verkeersvoorzieningen

105.124

104.941

179.119

179.010

178.722

178.573

Wegen

817.808

828.966

850.167

868.664

870.495

856.852

-1.185.964

kosten aanschaf openbare verlichting activeren Minder aanpassingen bestemmingsplannen Bestaand beleid:

Grondexploitatie & Woningbedrijf

Dotatie voorziening GRP

correctie directe loonkosten naar pgm middelen Totaal lasten programma

4.404.562

4.612.198

3.121.647

3.374.103

3.471.966

3.436.755

leges omgevingsvergunning

138.349

165.000

180.000

Subsidie provincie wegen

112.420

Boekwinst project Strienemonde

219.644 201.500

201.500

4.000

149.240

Baten Prioriteiten:

Bijdrage Randweg

89.758

Huuropbrengst rotonden

9.000

Opbrengst grondverkopensnippergroen

36.816

4.000

concessievergoeding

38.118

119.618

134.240

149.240

23.095

23.100

1.610.919

1.030.349

911.806

865.565

964.952

915.894

Bestaand beleid: Begraafplaats Economie Grondexploitatie & Woningbedrijf Leefbaarheid Riolering Onttrekking voorziening GRP

4.377

3.190

958.852

869.505

954.974

961.869

972.323

988.114 54.846

48.523

922

38.530

46.008

9.051

8.600

Verkeersvoorzieningen

28.080

26.150

Wegen

27.761

14.920

10.200

3.416.858

2.538.077

2.458.682

2.471.944

2.589.263

2.564.834

987.704

2.074.121

662.965

902.159

882.703

871.921

Ruimtelijke ordening

Totaal baten programma Saldo program m a

| 51 |

Programmabegroting 2017 Nadere toelichting grondexploitaties Kosten grondexploitaties

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Land van Essche III

71.952

73.072

74.214

75.380

Bedrijvenrerrein VI

442.000

589.000

Dam

71.172

71.253

71.335

71.417

Strienemonde

8.155

Overig

24.378

Doorgesluisde rente HW Wonen

548.509

492.268

385.173

337.730

288.895

238.588

Totaal kosten grondexploitaties

548.509

492.268

1.002.830

956.588

1.055.977

1.006.918

Opbrengsten grondexploitaties

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Land van Essche III

71.952

73.072

74.214

75.380

Bedrijvenrerrein VI

442.000

589.000

Dam

12.681

12.762

12.844

12.926

Strienemonde

Overig

Doorgesluisde rente HW Wonen

548.509

492.268

385.173

337.731

288.894

238.588

Totaal opbrengsten grondexploitaties

548.509

492.268

911.806

865.565

964.952

915.894

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > € 25.000,-- b egrepen. Lasten: onderhoud groen taken omgevingsdienst bijdrage regiostaf OZHZ kosten bestemmingsplannen algemeen rente leningen HW Wonen kosten bouwrijpmaken bestemmingsplannen (excl. ambtelijke uren) toegerekende kapitaallasten aan grondexploitaties directe salariskosten en overhead grondexploitates afname boekwaarde bestemmingsplannen klein onderhoud wegen, straten en pleinen groot onderhoud wegen, straten en pleinen bijdrage aan Waterschap in kader Wet Uitkering Wegen kapitaallasten wegen, straten en pleinen kapitaallasten randweg inhuur personeel straatreiniging kosten openbare verlichting (energie- en lampkosten) onderhoud openbare verlichting inhuur loonwerkbedrijven (waarvan € 27.462 voor groenbeheer) inhuur adviseurs GRP kapitaallasten riolering onderhoud riolering schoonhouden riool bijdrage rioolwaterzuivering kapitaallasten begraafplaatsen

27.462 167.307 26.081 33.771 385.173 83.987 74.924 145.207 313.539 56.175 0 440.000 22.510 105.540 32.680 53.835 73.711 45.091 42.017 276.347 88.214 57.563 27.500 22.907

Baten: rente leningen HW Wonen toename boekwaarde bestemmingsplannen opbrengst grondverkopen bestemmingsplannen opbrengst begraafrechten opbrengst rioolheffing

385.173 84.633 442.000 149.000 950.874

Geplande investeringen in 2017 > € 25.000,--: GRP 2017 Herinrichting Kaai Tractor John Deere Aanhangwagen

623.400 450.000 34.000 8.000

Mutaties reserves 2017: onttrekking kosten maatregelenplan duurzaamheid onttrekking kosten e-noses onttrekking res.begraafrechten kapitaallasten uitbreiding begraafplaats onttrekking res.versnelde afschrijving div. posten onttrekking res. verkeerscirculatieplan dotatie onderhoud wegen aan algemene reserve

| 52 |

25.000 10.000 19.010 29.145 50.000 316.477

Programmabegroting 2017 Programma jeugd

Inhoud Het programma omvat de vernieuwde jeugdhulp, het lokaal jeugdbeleid (onder andere kinderen jongerenwerk), peuterspeelzaal en kinderopvang, de uitvoering van de rijksregeling combinatiefuncties en de lokaal bestuurlijke onderwijstaken (zoals onderwijshuisvesting, faciliteren bewegingsonderwijs, leerlingenvervoer, leerplichtwet en onderwijsachterstandenbeleid).

Ontwikkelingen Ontwikkelingen Jeugdhulp Op 1 januari 2015 trad de Jeugdwet in werking. Door invoering van deze wet werden gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de totale jeugdhulp. Om deze enorme decentralisatie in goede banen te leiden werken de 17 gemeenten van de regio Zuid-Holland Zuid sinds 2012 samen. In 2015 is de uitvoering van start gegaan. De aandacht was daarbij vooral gericht op continuïteit in de zorg en budgettair evenwicht. In 2016 is vooral veel aandacht besteed aan het verder op orde krijgen van de organisatie met goede verantwoording en een transparant financieel beleid. Daarnaast krijgt de transformatie van de jeugdhulp (de verandering van denken werkwijze die nodig is voor een goede uitvoering van de Jeugdwet) in 2016 meer de aandacht. In 2017 blijven de financiën een punt van aandacht. Ook in 2016 moest voor verschillende aanbieders een cliëntenstop worden ingevoerd omdat ze over de afgesproken productie gingen. De betreffende cliënten ontvingen ondersteuning van een andere aanbieder. Inhoudelijk gaat in 2017 de aandacht sterk uit naar preventie en naar het verder ontwikkelen van de Serviceorganisatie Jeugd en van de Jeugdteams. Een apart vraagstuk vormt de toekomst van Veilig Thuis. In 2016 is werk gemaakt van de positionering van dit onderdeel waarin het oude meldpunt Kindermishandeling en het meldpunt Zorg en Overlast samen zijn gevoegd. In 2016 kampte de nieuwe organisatie met langdurige wachtlijsten. Besluitvorming in het laatste kwartaal van 2016 moet leiden tot een toekomstbestendige positionering en bijbehorende financiering. In 2016 zijn de Serviceorganisatie en de regionale formule Jeugdteams geëvalueerd. De conclusie daaruit was dat voortzetten van beide organisaties een goede zaak is die een goede en zorgvuldige uitvoering van de Jeugdhulp mogelijk maakt. Met de voortzetting van de Serviceorganisatie hangt nog samen de financiële discussie over de onderlinge solidariteit tussen de gemeenten in ZuidHolland Zuid. Die discussie wordt in 2017 gevoerd. Landelijke ontwikkelingen harmonisatie voorschoolse voorzieningen Het Rijk wil de voorschoolse voorzieningen (kinderopvang en peuterspeelzalen) financieel en kwalitatief harmoniseren met als doel een betere afstemming tussen kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en onderwijs. Er wordt per 2018 een gewijzigde financieringsstructuur beoogd welke een eerlijker speelveld tussen kinderopvang en peuterspeelzaalwerk moet stimuleren. Werkende ouders kunnen nu alleen kinderopvangtoeslag aanvragen voor de kinderopvang, in de nieuwe situatie kan dit voor de voorschoolse voorziening van hun keuze: kinderopvang of peuterspeelzaal. Het onderscheid tussen de twee soorten voorzieningen zal hiermee gaan verdwijnen, wat invloed heeft op de huidige manier van subsidiëring van de peuterspeelzaal door de gemeenten. Het organiseren van een voorschools aanbod voor de groepen die niet in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag blijft ook in de nieuwe opzet een verantwoordelijkheid van gemeenten. | 53 |

Programmabegroting 2017 Daarnaast wil het Rijk de methode van financiering veranderen, waarbij de overheid kinderopvanginstellingen rechtstreeks gaat bekostigen en ouders een eigen bijdrage betalen. In verband hiermee zal het Rijk de decentralisatie uitkering aan gemeenten in het kader van de Wet OKE in 2018 stopzetten Aan de andere kant stelt het Rijk via een ingroeimodel de komende jaren landelijk 60 miljoen beschikbaar, voor het uitbreiden van het voorschoolse aanbod voor peuters van ouders die geen recht hebben op kinderopvangtoeslag (het zogenoemde Peuterplan).

Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Jeugdigen kansen bieden zich te ontwikkelen en naar vermogen mee te doen in de maatschappij; Continueren van de bestaande taken op het gebied van: o onderwijshuisvesting; o het tegengaan van schooluitval en voortijdig schoolverlaten; o het bieden van mogelijkheden voor bewegingsonderwijs, o het verzorgen van passend leerlingenvervoer; o het vroegtijdig signaleren en tegengaan van taal- en spraakachterstanden; o het aanbrengen en versterken van verbindingen tussen de sectoren onderwijs, sport en cultuur en op basis daarvan ontwikkelingskansen aan kinderen en jongeren bieden, door: o kinderen jongerenwerk; o Brede School activiteiten; o inzet van een combinatiefunctionaris sport. Zorgdragen voor voldoende en kwalitatief hoogwaardige voorschoolse voorzieningen, die ieder kind de mogelijkheid bieden om zich samen met andere kinderen te ontwikkelen in een professionele en veilige omgeving en waar aandacht is voor de mogelijkheden en behoeften van elk kind.

Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:          

Beleidsrijk Regionaal Transitiearrangement (2014) Beleidsplan Jeugdhulp Hoeksche Waard (2014) Nota ‘Jeugd in Beeld’ Integraal Jeugdbeleid Strijen (2011) Algemene Subsidieverordening Strijen 2008 Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Gemeenschappelijke regeling Primair Openbaar Onderwijs Hoeksche Waard Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2015 Verordening leerlingenvervoer gemeente Strijen 2015 Verordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen Strijen 2011 Beleidsregels handhaving Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen Strijen 2015  Beleidsregel tegemoetkoming kosten kinderopvang o.g.v. Sociaal Medische Indicatie gemeente Strijen 2016 | 54 |

Programmabegroting 2017 Wat gaan we doen Bron Beleidsrijk transitiearrangement en Beleidsplan Jeugdhulp

Rijkswijzigingen, o.a. Wetsvoorstel harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwer k; Peuterplan. Visie op voorschoolse voorzieningen HW (2015)

Doelstelling Transformatie Jeugdhulp

Geharmoniseerde voorschoolse voorzieningen.

Goede en toegankelijke voorschoolse voorzieningen voor elk kind.

Actiepunt Verder implementeren van nieuwe organisatie en werkwijze Verbinding onderwijs en jeugdhulp Vaststellen en implementeren voorkeursscenario voor geharmoniseerd aanbod voorschoolse voorzieningen in de HW. Vergroten (financiële) toegankelijkheid voorschoolse voorzieningen.

Jaar uitvoering 2017

Jaarlasten p.m.

2017

p.m.

2017

p.m.

Toelichting actiepunten Implementatie nieuwe organisatie en werkwijze De Serviceorganisatie Jeugd ZHZ is in 2015 van start gegaan. In 2015 ondervond de organisatie nog veel hinder door incomplete en laat aangeleverde gegevens van overheid en aanbieders. In 2015 zijn ook de Jeugdteams van start gegaan, voor ons is dat het Jeugdteam Binnenmaas-Strijen. In 2016 is de Serviceorganisatie geëvalueerd. Dat geldt ook voor de formule van de Jeugdteams. In 2017 wordt aan de hand van de verbeterpunten uit deze evaluatie samen met de Serviceorganisatie en de stichting Jeugdteams verder gewerkt aan de ontwikkeling. Daarbij is de inhoudelijke transformatie een blijvend aandachtspunt. Verdere speerpunten voor 2017 zijn het bevorderen van de samenwerking tussen de Jeugdteams, de Wmo-frontoffice en de WIHW. Ook wordt ingezet op een goede overgang van 18- naar 18+ en dit tijdig opnemen in het zorgplan. Verbinding onderwijs en jeugdhulp De verbinding tussen onderwijs en jeugdhulp is belangrijk. Omdat scholen alle kinderen zien, hebben zij een grote signalerende functie. De verbinding tussen onderwijs en zorg is in de laatste jaren vooral tot stand gekomen door de invoering van schoolmaatschappelijk werk (SMW). De inzet van het SMW is onderdeel geworden van een integrale aanpak. In 2016 is gewerkt aan een andere wijze van inkoop en het opnieuw vaststellen van de verantwoordelijkheden van gemeenten en scholen. Dit proces krijgt zijn vervolg in 2017. Vaststellen en implementeren voorkeursscenario geharmoniseerd aanbod Voorschoolse voorzieningen in de Hoeksche Waard In 2015 is de Visie op voorschoolse voorzieningen vastgesteld waarin beschreven staat hoe wij regionaal om willen gaan met de voorschoolse voorzieningen; als fundament van de preventieve jeugdhulp, toegankelijk voor ieder kind, met passende kwaliteitseisen en een goede aansluiting bij het onderwijs. Bij deze visie behoort een uitvoeringsprogramma waarvan onderdelen verder regionaal uitgewerkt moeten worden, zoals een regionale aanpak in het signaleren en tegengaan van taal- en ontwikkelingsachterstanden en de (financiële) toegankelijkheid voor ieder kind. Aan deze onderdelen wordt sinds 2016 regionaal gewerkt, wat zijn vervolg krijgt in 2017. | 55 |

Programmabegroting 2017 Daarnaast wordt in 2017 een voorkeursscenario vastgesteld en geïmplementeerd voor een geharmoniseerd en toegankelijk aanbod aan voorschoolse voorzieningen in de Hoeksche Waard.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & jeugd Zuid-Holland Zuid Doel Samenwerking op het gebied van onderwijs en publieke gezondheid. Relatie programma Doelstelling: ‘Het bevorderen van ontwikkelingskansen voor inwoners, en jeugd in het bijzonder.’

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 56 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : JEUGD

Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

1.621.937

1.648.330

1.526.995

1.537.582

1.537.584

1.537.769

156.994

156.280

Digitaal dossier JGZ

9.685

9.304

VVE taken

6.975

12.727

12.764

12.000

9.872

14.807

19.743

24.679

-28.337

225.000

Prioriteiten: Decentralisatie jeugdzorg Jeugdgezondheidszorg dienst G&J

Sociaal medische indicatie peuterplangelden lagere kosten peuteropvang Leerlingenvervoer

203.844

240.000

Zw emonderw ijs afkoopson Laco

21.500

Wezlijn HW subsidie jongerenw erk herrubricering

96.000

Exploitatie Spui

80.797

Combinatiefunctionaris herrubricering

27.405

161.812

167.512

202.156

205.326

205.315

204.911

18.525

20.662

4.092

4.081

36.748

Kapitaallasten scholen

114.894

112.604

63.995

63.326

62.657

61.988

Onderw ijs

111.739

116.927

146.011

147.651

146.292

147.935

-93.099

Bestaand beleid: Jeugdbeleid Jeugdgezondheidszorg Jeugdzorg

correctie directe loonkosten naar pgm middelen

Totaal lasten programma

2.636.199

2.636.028

2.328.688

2.320.014

2.322.913

2.328.604

12.764

12.727

12.764

4.123

4.155

7.906

8.400

24.793

25.282

25.319

2.611.406

2.610.746

2.303.369

2.294.695

2.297.594

2.303.285

Baten Prioriteiten: VVE taken Bestaand beleid: Jeugdbeleid Jeugdgezondheidszorg Jeugdzorg Onderw ijs Totaal baten programma Saldo program m a

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: School maatschappelijk werk Welzijn HW: Impuls brede scholen kosten gymnastiekonderwijs BLVS leerplichtbureau subsidie peuterspeelzaal Strijen

28.293 27.405 24.200 22.862 105.275

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: geen Mutaties reserves 2017: onttrekking res.versnelde afschrijving Boemerang onttrekking reserve nieuwbouw scholen onttrekking reserve kinderopvang (kwaliteitsinspecties)

1.252 43.376 6.751

| 57 |

Programmabegroting 2017 PROGRAMMA ZORG & WELZIJN

Inhoud Het programma omvat bijstandverlening, minimabeleid, werkgelegenheid inkomensvoorziening, maatschappelijke begeleiding, opvang nieuwkomers, volksgezondheid, Wet Maatschappelijke Ondersteuning en integrale zorg.

Ontwikkelingen Huishoudelijke ondersteuning In het kader van forse landelijke bezuinigingen op de hulp in het huishouden (oplopend naar 40% in 2016) is in 2014 een nieuwe koers ingezet om hulp bij het huishouden vorm te geven. Middels een bestuurlijk aanbestedingstraject is dit gezamenlijk met de zorgaanbieders vorm gegeven en vastgelegd in de deelovereenkomst Huishoudelijke ondersteuning (HO). In deze deelovereenkomst wordt zo veel mogelijk uitgegaan van de eigen kracht van mensen en hun sociaal netwerk. Er zijn resultaatafspraken gemaakt in plaats van urenafspraken (een schoon en leefbaar huis voor een vaste prijs) en maatwerk. In de loop van 2015 is tevens de huishoudelijke hulp toelage (HHT) beschikbaar gekomen vanuit het rijk. Hierdoor kunnen inwoners met een Wmo indicatie, mantelzorgers en 70+ers extra uren inkopen tegen een gereduceerde prijs. Dit om kwetsbare inwoners een extra steuntje in de rug te bieden en tegelijkertijd de werkgelegenheid bij zorgaanbieders te stimuleren. In de afgelopen tijd hebben verschillende rechtbanken uitspraken gedaan over de uitvoering van de Huishoudelijke ondersteuning op grond van de Wmo 2015. Op 18 mei 2016 heeft de Centrale Raad van Beroep drie richtinggevende uitspraken gedaan over de Huishoudelijke ondersteuning onder de Wmo 2015. Daar de Centrale Raad van Beroep de hoogste rechter op het gebied van sociaal bestuursrecht is betroffen deze uitspraken een eindoordeel voor de betreffende onderdelen. De uitspraken van de Centrale Raad van Beroep richten zich op drie punten: 1. Huishoudelijke hulp blijft onder de Wmo vallen; 2. Aanspraken, die zijn toegekend onder de tot 2015 geldende oude Wmo, blijven gelden, maar kunnen worden aangepast naar nieuw Wmo beleid; 3. Het nieuwe beleid moet berusten op objectief en onafhankelijk onderzoek naar de tijd die nodig is voor een schoon en leefbaar huis. Aan punten 1 en 2 voldoen de gemeenten in de Hoeksche Waard. Aan het derde punt voldoen de Hoeksche Waardse gemeenten niet. De tweede helft van 2016 is onderzocht welke aanpassingen nodig zijn met betrekking tot beleid, de uitvoering en de afspraken met zorgaanbieders. Dit zal zijn beslag krijgen eind 2016 en verder in 2017. Beschut werken Beschut werken vindt tot nu toe plaats binnen WIHW. Het gaat dan in feite om de oude sociale werkplaats. In de Participatiewet is beschut werken nieuwe stijl opgenomen. In verordeningen is al rekening gehouden met deze nieuwe vorm. In 2016 zijn door aanbieders, WIHW en gemeenten stappen gezet om te komen tot een continuĂźm van arbeidsmatige dagbesteding en beschut werken nieuwe stijl. Hierbij mag het voor de burger niet meer uitmaken welke vorm van ondersteuning hij nodig heeft. Achter de schermen is het de taak voor aanbieders, gemeenten en WIHW om een en ander goed vorm te geven. Voor het nieuwe beschut werken zijn geen extra financiĂŤle middelen door het Rijk beschikbaar gesteld. De middelen die nodig zijn moeten komen uit de terugloop van | 58 |

Programmabegroting 2017 het aantal mensen dat nu een beschutte werkplek oude stijl heeft. Die terugloop komt in de Hoeksche Waard slechts langzaam op gang. De staatssecretaris stelt per 1 januari 2017 de gemeenten verplicht om beschut werken concreet aan te bieden. Dat legt opnieuw druk op het budget van WIHW. In 2017 moet anderzijds de samenwerking met de zorgaanbieders zijn vruchten af gaan werpen, waardoor concreet voor inwoners van de Hoeksche Waard die dat nodig hebben een kans op een goede plek voor dagbesteding of beschut werk ontstaat of beschikbaar blijft. Doorontwikkeling WIHW Met de voorgaande ontwikkeling hangt samen de doorontwikkeling van WIHW. WIHW is ontstaan uit een productiebedrijf (WHW-bedrijven) en een uitkeringsinstantie (RSDHW). WIHW is volop in transitie naar een mensontwikkelbedrijf. Waarin waar nodig in het inkomen wordt voorzien maar mensen vooral worden begeleid om zoveel mogelijk zelfstandig in het levensonderhoud te voorzien. Ook voor het zittende personeelsbestand van de voormalige WHW-bedrijven betekent dit dat er nadrukkelijk gekeken wordt naar de mogelijkheden om hen in een reguliere baan geplaatst te krijgen. Hiervoor zijn diverse ondersteuningsmogelijkheden voor de werknemer en werkgever beschikbaar. Deze ontwikkeling zal in 2017 er voor moeten zorgen dat middelen beschikbaar komen voor de nieuwe verplichtingen rond beschut werk en re-integratie.

Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Het verhogen van de maatschappelijke participatie en het doorbreken of voorkomen van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle activiteiten (sociale activeringsactiviteiten); Extra inzet, in overleg met het bedrijfsleven, om jeugdwerkeloosheid te voorkomen en het creĂŤren van stageplaatsen bij gemeente en Gemeenschappelijke Regelingen; Bijstandsgerechtigden moeten een tegenprestatie voor hun uitkering leveren; Armoedebeleid gericht op voorkoming van schulden en begeleiding naar werk, met bijzondere aandacht voor kinderen in armoedesituaties.

| 59 |

Programmabegroting 2017 Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:                

Gemeenschappelijke regeling WIHW Verordeningen WIHW Ondernemersplan WIHW met daarbij de Strategische Visie Verordening maatschappelijke ondersteuning Gemeente Strijen 2015 Beleidsregels maatschappelijke Ondersteuning gemeente Strijen 2015 Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Strijen Wmo beleidsplan/Nota volksgezondheid Toekomstvisie sociaal maatschappelijke structuur HW Notitie verslavingspreventie 2011 De uitgangspuntennotitie ‘begeleiding onder de Wmo’ De Kadernota ‘Wmo 2015’ Regionaal Beleidsplan Wmo 2015 Speerpunten voor transitie en transformatie 2015 - 2018 Regionale notitie Mantelzorgondersteuningsbeleid Hoeksche Waard 2015 – 2018 Transformatieagenda Regionale nota Gezondheidsbeleid 2016 - 2019

Eén uitvoeringsorganisatie Sinds 1 januari 2016 zijn de Regionale Sociale Dienst (RSDHW) en WHW-bedrijven samen verder gegaan als Werk en Inkomen Hoeksche Waard (WIHW). De nieuwe uitvoeringsorganisatie staat voor de uitdaging om bij uiterst krappe financiële middelen de rechthebbenden van een uitkering te voorzien en bovenal mensen naar werk te helpen. Ook de omvorming van het oude SW-bedrijf is een belangrijke opdracht. In 2016 is nagedacht over de keuzes die nodig zijn. Besluitvorming in het vierde kwartaal van 2016 moet leiden tot een daadwerkelijke aanpak en uitwerking in 2017. Wet maatschappelijke ondersteuning Het maatschappelijke doel van de Wmo is ‘meedoen’. De wet moet er voor zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en mee kunnen doen in de samenleving, al of niet geholpen door vrienden, familie of bekenden. Dat is de onderlinge betrokkenheid tussen mensen. En als dat niet kan is er ondersteuning vanuit de gemeente. De gemeente ondersteunt bijvoorbeeld vrijwilligers en mantelzorgers. De Wmo regelt ook de hulp bij het huishouden en zorgt voor goede voorlichting over de hulp en informatie die mensen kunnen krijgen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het begeleiden van mensen met een beperking op zich. Het gaat hierbij veelal om ouderen, inwoners met een lichamelijke en verstandelijke beperking en mensen met een psychiatrische aandoening. Voorheen vielen deze mensen onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), maar sinds 2015 is dat onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Dankzij de nieuwe Wmo kunnen de gemeenten in de Hoeksche Waard meer maatwerk bieden aan de inwoners met ondersteuningsbehoeften. Door de inzet van sociale wijkteams wordt de zorg en ondersteuning nog dichter bij de mensen gebracht. De gemeenten streven er hierbij naar dat alle inwoners naar vermogen en vanuit eigen kracht meedoen aan de samenleving. Er wordt gekeken naar wat iemand zelf kan en welke rol familie en vrienden kunnen spelen. Meer denken in wat inwoners kunnen en niet in wat zij niet kunnen dus. Hierdoor gaan de zorgkosten omlaag, maar bovenal versterken we de gemeenschapszin. | 60 |

Programmabegroting 2017 De Wmo is een brede participatiewet; met ingang van 2014 is gestart met een gekantelde werkwijze. Het doel van deze werkwijze is om het welzijn van de burgers te verbeteren door hen in staat te stellen meer in hun eigen kracht te staan, zelfredzaam te zijn en mee te doen. Het beoogde maatschappelijke effect op de langere termijn is dat meer zelfredzame en betrokken burgers tot een meer betrokken samenleving leiden. Er wordt ingezet op netwerken ketenvorming met andere organisaties, opzetten van een nog betere lokale sociale kaart, ontwikkeling van algemene voorzieningen, ondersteuning mantelzorgers en communicatie met doelgroepen en inwoners. Sinds 1 januari 2014 is de gekantelde verordening van kracht. Deze werkwijze wordt aanvullend uitgewerkt in 2017 en verder. Mantelzorgondersteuning MEE In de nieuwe Wmo 2015 is vastgelegd dat gemeenten met ingang van 2015 verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers door middel van algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. Bij de vaststelling van de regionale Wmo-verordening Hoeksche Waard hebben de gemeenteraden ingestemd om de blijk van waardering van de mantelzorgers te mandateren aan de colleges. De uitvoering van de blijk van waardering is ondergebracht bij MEE. Het doel is om zo veel mogelijk mantelzorgers te bereiken. Daarom zijn in 2016 de criteria om in aanmerking te komen voor de blijk van waardering verruimd. Door een groter aantal mantelzorgers te bereiken hoopt MEE een beter zicht te krijgen op de problematiek van overbelasting bij Mantelzorgers en daardoor eerder, in een vroeger stadium, preventieve ondersteuning te kunnen bieden. In juni 2016 is ingestemd met de nota vroegtijdig signalering ter voorkoming van overbelasting bij mantelzorgers. Dit is onderdeel van de regionale notitie Mantelzorgondersteuning Hoeksche Waard 2015-2018. In 2017 staat de evaluatie van het mantelzorgbeleid en actualisering van het uitvoeringsprogramma gepland. Regionaal Wmo beleidsplan 2015 In september 2014 is het regionale Wmo beleidsplan vastgesteld. Het beleidsplan is beperkt van omvang en karakter. Het richt zich op een nadere uitwerking van de onderwerpen waarvoor de kadernota de randvoorwaarden heeft geschetst en op de onderwerpen die in de verordening worden vastgelegd. Bij de verordening zal het accent liggen op de maatwerkvoorzieningen. Met het beleidsplan is tevens een eerste ontwikkelagenda opgesteld waarmee de ‘vernieuwing in ontwikkeling’- zoals verwoord in de Wmo kadernota- verder gestalte krijgt met onder meer als doel het beleid met betrekking tot algemene voorzieningen tot stand te brengen. Eind 2016 vindt regionaal een eerste brainstorm sessie plaats over de actualisatie van het beleidsplan. Vervolgens wordt het huidige plan geactualiseerd en hieruit volgen speerpunten voor 2017 en verder. Wmo-loket Sinds 1 januari 2016 is het gezamenlijke Wmo loket Hoeksche Waard in het gemeentehuis Strijen geopend. Deze organisatie regelt voor de inwoners in de Hoeksche Waard de maatwerkvoorzieningen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Voorbeelden van maatwerkvoorzieningen zijn: woonvoorzieningen en woning aanpassingen; vervoersvoorzieningen, rolstoelen, begeleiding en huishoudelijke ondersteuning. Voor vragen of hulp vanuit de Wmo of het maken van een afspraak met een Wmo consulent kan de burger telefonisch of per mail terecht bij het Wmo Loket Hoeksche Waard. Dit is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. Daarnaast gaat elke aanvraag gepaard met een huisbezoek van een van de consulenten. Samen met de cliënt bekijkt de consulent de beperkingen of problemen, samen gaan ze na welke oplossingen voorhanden zijn. Ook oplossingen in de privésfeer en inzet van mantelzorgers en vrijwilligers komen aan de orde.

| 61 |

Programmabegroting 2017 Aanbesteding hulpmiddelen Voor de levering van hulpmiddelen hebben de gemeenten in de Hoeksche Waard een overeenkomst met Jens-Beenhakker. De overeenkomst eindigt op 28 februari 2017. Om voor de nieuwe contractperiode de aanbesteding vorm te geven is in 2016 een programma van eisen opgesteld en gepubliceerd. Bij de aanbesteding wordt uitgegaan van een vaste contractduur van twee jaar. In november 2016 wordt de nieuwe leverancier bekend. Uitgangspunt is dat cliënten van deze verandering zo min mogelijk merken maar wel geïnformeerd worden. Klankbordgroep Sociaal Domein Begin 2016 is de klankbordgroep Sociaal domein Strijen opgericht. De klankbordgroep heeft als taak, voordat formele besluitvorming in het kader van het sociaal domein en de uitvoering daarvan en aanpassingen binnen de openbare of aan openbare gebrouwen plaatsvinden, gevraagd en ongevraagd advies te verstrekken aan het college van burgemeester en wethouders. De klankbordgroep wordt tevens ingezet als voedingsbron voor de regionale Wmo participatie. In 2016 heeft deze al geadviseerd bij onder andere aanbesteding hulpmiddelen, het cliënt ervaringsonderzoek 2015 en de evaluatie Huishoudelijke ondersteuning. Dit zet zich door in 2017 en verder. Visie op sociaal-maatschappelijke structuur In 2010 is de toekomstvisie sociaal-maatschappelijke structuur Hoeksche Waard vastgesteld. In deze visie wordt een streefbeeld geschetst van hoe de samenleving er in de Hoeksche Waard in 2020 uit zou moeten zien. Hoewel de toekomstige ontwikkelingen moeilijk te voorspellen zijn, vormt de toekomstvisie een kader waarbinnen verder nagedacht kan worden over toekomstige maatschappelijke vraagstukken en de benodigde maatschappelijke voorzieningen in de Hoeksche Waard. Inburgering statushouders In 2016 is de huisvestingstaakstelling opnieuw verhoogd van 16 (in 2015) naar 23 personen. Dit heeft te maken met opnieuw de verhoogde instroom van asielzoekers / vluchtelingen uit Syrië en Eritrea. Voor 2017 is de prognose dat de taakstelling ongeveer gelijk blijft met de taakstelling 2016 (de instroom is de laatste maanden verminderd). Voor Strijen komt dat in 2017 op 23 personen. HW Wonen heeft aangegeven dat het steeds moeilijker wordt om geschikte (goedkope) huurwoningen voor statushouders beschikbaar te hebben. Er zijn te weinig sociale huurwoningen, de mutatiegraad bij woningen in het lage segment is laag. Nu de taakstelling ten opzichte van 2015 weer is verhoogd en de woningmarkt toch al zo krap is moet gedacht worden aan andere vormen van huisvesting: tijdelijke huisvesting / doorstroomwoningen. Naast de huisvesting is de forse verhoging van de taakstelling merkbaar op tal van andere terreinen: sociale zaken, onderwijs, gezondheidszorg, algemeen maatschappelijk werk. Naast Vluchtelingenwerk bestaat er in Strijen een vrijwilligersgroep van de kerken die veel werk verricht. De gemeenten in de Hoeksche Waard zijn in 2016 verantwoordelijk geworden voor de volledige maatschappelijke begeleiding en participatie. Gehandicapten en ouderen In 2015 is begonnen met de voorbereidingen van het signalerend huisbezoek voor inwoners van 75 jaar en ouder. Het signalerend huisbezoek komt voort uit het product sociaal isolement (product Gezondheidszorg). Uit evaluaties in 2016 is gebleken dat de betrokken ouderen zicht niet in een sociaal isolement bevonden, maar wel behoeften hebben aan informatie. De coördinatie van de vrijwilligers van het signalerend huisbezoek ligt bij de gemeente. In verband met de gewijzigde Wmo 2015 is er veel veranderd op het gebied van voorzieningen. In 2015 is in Streona het Wonen-Welzijnzorg informatiepunt gestart. Hierin is het vrijwilligersinformatiesteunpunt van Welzijn Hoeksche Waard, Zorgwaard en HW Wonen vertegenwoordigd. Dit is een preventieve voorziening en loopt door in 2017.

| 62 |

Programmabegroting 2017 Wat gaan we doen Bron

Doelstelling

Actiepunt

Jaar uitvoering

Jaarlasten

BeleidsProgramma BeleidsProgramma

Inrichting Wmo frontoffice

Verdere ontwikkeling Wmo frontoffice Uitwerken van de Ontwikkelagenda 2015 - 2018

2017

p.m.

2016 - 2018

P.m.

Vaststellen plan van aanpak en randvoorwaarden voor invoering en implementatie

2017

p.m.

Transformatieagenda

Uitvoering geven aan Regionaal Beleidsplan Wmo 2015 Integrale toegang Sociaal Domein van 0-100

Toelichting actiepunten Ontwikkeling Wmo-uitvoeringsorganisatie In 2016 is gestart met de implementatie van de Wmo-uitvoeringsorganisatie. Eind 2016 worden de aanbestedingstrajecten afgerond voor een ICT-applicatie en de uitbesteding van de zogenaamde back-office taken. Uitgangspunt hierbij is o.m. een systeem van zorginkoop dat minder complex is en gericht op een nauwe samenwerking tussen cliënt, zorgaanbieders en gemeenten. Uitwerken van de Ontwikkelagenda 2015-2018 Met de vaststelling van het Regionale Beleidsplan Wmo 2015 is ook de ontwikkelagenda 2015-2018 vastgesteld. Dit sluit aan bij de in de kadernota aangegeven ontwikkeling van beleidsarm naar beleidsrijk: ‘vernieuwing in ontwikkeling’. De uitwerking is vanaf 2015 gestart en zal doorlopen tot in 2018. De volgende onderwerpen worden onder andere uitgewerkt: sturen op resultaten; de verdere vormgeving van de toegang; uitwerking cliëntenondersteuning; uitwerking werkgericht werken. Transformatieagenda Het transformatieproces van het sociaal domein zal meerdere jaren duren. Om op de gewenste ontwikkelingen – die door de vijf Hoeksche Waardse gemeenten in samenwerking ter hand zijn genomen – regie te voeren en er sturing aan te geven is de transformatieagenda (TA) ontwikkeld. In 2017 zal de agenda verder worden uitgewerkt. Een onderdeel hiervan is het op termijn realiseren van een integrale toegang tot ondersteuning in het Sociaal Domein voor alle mensen van 0-100 jaar met een hulpvraag. Hiertoe wordt een plan van aanpak vastgesteld. Tevens worden hierin de randvoorwaarden voor de invoering meegenomen.

| 63 |

Programmabegroting 2017 Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Gemeenschappelijke regeling WIHW-bedrijven (m.i.v. 1 januari 2016) Doel WIHW voert de gemeentelijke taken uit de Participatiewet en een aantal kleinere regelingen die daar verband mee houden. Doelstelling is om de doelgroep zoveel mogelijk te laten participeren in de samenleving door middel van arbeid. Daarnaast worden inkomensvoorzieningen geboden en wordt de schuldhulpverlening uitgevoerd. Relatie programma Doelstelling: ‘Het verhogen van de maatschappelijke participatie en het doorbreken en voorkomen van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle activiteiten’. Doelstelling: ‘Het voeren van een actief beleid om armoede te bestrijden door verbetering van de inkomenssituatie van personen met een minimum inkomen’.

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 64 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : ZORG & WELZIJN

Lasten

2015

2016

2017

2019

2020

Prioriteiten: Decentralisatie participatiewet

756.194

693.490

617.007

579.452

560.930

534.954

Decentralisatie AWBZ naar WMO

640.056

1.113.387

1.168.976

1.147.905

1.134.540

1.128.092

Hulp bij de huishouding

473.131

486.921

Maatwerkvoorzieningen in natura

176.915

262.500

276.617

34.053

38.882

Huishoudelijke hulp toelage tijdelijke formatie uitbreiding (inhuur)

31.461

34.128

128.299

6.149

10.000

32.493

dekkingsplan Dienst G&J

79.825

7.241

3.595

inw onerbijdrage dienst G&J

66.706

71.264

76.817

Subsidie Welzijn HW Inburgering

Bestaand beleid: Gezondheidszorg

36.977

49.866

72.430

Maatschappelijke ondersteuning

219.681

272.531

286.432

287.808

288.915

Werk & Inkomen

503.068

501.058

535.593

543.191

549.364

556.730

doorgesluisde gebundelde uitkering

934.720

838.390

961.505

991.029

1.018.947

1.047.652

-250.131

correctie directe loonkosten naar pgm middelen Totaal lasten programma

3.958.936

4.379.658

4.396.554

4.376.426

4.379.737

4.383.384

133.687

140.000

48.448

39.373

38.983

38.872

38.828

Baten Prioriteiten: Eigen bijdrage thuiszorg WMO Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen WMO Bestaand beleid Gezondheidszorg Maatschappelijke ondersteuning

2.063

1.514

939.598

838.390

961.505

991.029

1.018.947

1.047.652

Totaal baten programma

1.075.348

1.028.352

1.142.392

1.171.526

1.199.333

1.227.994

Saldo program m a

2.883.588

3.351.306

3.254.162

3.204.900

3.180.404

3.155.390

Werk & Inkomen

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: bijdrage RSD organisatiekosten bijdrage RSD productkosten (bijzondere bijstand, schuldhulp) bijdrage Careyn algemeen maatschappelijk werk

405.474 93.218 62.494

Baten: Wet Bundeling Uitkeirng Inkomensvoorziening Gemeenten

961.505

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: geen Mutaties reserves 2017: onttrekking kosten vrijwilligersbeleid

3.689

| 65 |

Programmabegroting 2017 PROGRAMMA SPORT & CULTUUR

Inhoud Het programma omvat het bibliotheekwerk, het vormings- en ontwikkelingswerk, kunst en cultuur, het sociaal-cultureel werk en sport.

Ontwikkelingen Nota Sportbeleid In februari 2016 is nota “Sport en Bewegen 2015-2020 Strijen” vastgesteld. De gemeente Strijen gaat nu aan de slag met haar doelstelling op het gebied van sport: De inwoners van de gemeente Strijen stimuleren tot sportbeoefening en meer bewegen ter bevordering van gezondheid, vorming en ontplooiing in een positieve sport- en beweegcultuur. Deze doelstelling is onder te verdelen in de volgende thema’s: 1. Het stimuleren en activeren van de inwoners van de gemeente Strijen tot sport- en beweegdeelname. 2. Het ondersteunen van sportverenigingen en –aanbieders, het versterken van het vrijwilligersbeleid en -bestand van de sportverenigingen. De komende jaren wordt de uitvoeringsagenda Strijen in Beweging 2015-2020 opgepakt.

Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Het stimuleren en ondersteunen van een breed aanbod van voorzieningen op het gebied van jeugd en sport; Het versterken van de toeristisch-recreatieve kwaliteiten van de gemeente en de regio door het creëren van op de beleving van rust, ruimte en groen gerichte vormen van recreatie. Het bevorderen van het vrije verkeer van informatie en daarmee de kwaliteit van het maatschappelijke en culturele leven, evenals een doelmatige instandhouding van een voorziening ten behoeve van een substantieel deel van de bevolking; Het stimuleren van inwoners tot deelname aan maatschappelijke activiteiten; Het bevorderen van de kennis en belangstelling voor de ontwikkelingen op cultureel, sociaal, economische en ander gebied van Strijen en de Hoeksche Waard; Het bieden van mogelijkheden tot amateuristische kunstbeoefening door de inwoners; Het beschermen van beeldbepalende objecten in de gemeente; Het duurzaam behouden en in kwaliteit versterken van de historische waarden van de kern, de buurtschappen en het landelijk gebied, mede ten behoeve van het versterken van de recreatieve kwaliteiten van de gemeente.

| 66 |

Programmabegroting 2017 Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:            

Beleidsregels Verblijfsrecreatie Hoeksche Waard Algemene Subsidieverordening Strijen 2008 Subsidienota Welzijn 2008 Regionale Structuurvisie Hoeksche Waard Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Hoeksche Waard 20142018 Subsidieverordening monumenten gemeente Strijen Erfgoedverordening 2010 Algemene Subsidieverordening Strijen 2008 Beleidsregels Algemene Subsidieverordening Strijen 2008 Nota ondersteuning vrijwilligerswerk (2006) Beleidsregels subsidiëring deskundigheidsbevordering vrijwilligerswerk 2009 Nota “Sport en Bewegen 2015-2020 Strijen”

Sportcentrum Apollo Per 1 juli 2006 is Sportcentrum Apollo geprivatiseerd. Vanaf die datum verzorgt Laco Strijen BV de exploitatie. Hiervoor zijn de nodige overeenkomsten afgesloten. De looptijd van deze overeenkomsten eindigt in principe op 31 december 2016. Partijen hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de overeenkomst de looptijd te verlengen. Tussen de gemeente Strijen en Laco Strijen BV is nu een looptijd overeengekomen van 20 jaar. Deze looptijd maakt het ook Laco mogelijk bedrijfseconomisch verantwoorde investeringen te doen. Voor het onderhoud van het sportcomplex is door de eigenaar – de Sportstichting Strijen – een meerjaren onderhoudsplanning (MOP) opgesteld, welke regelmatig wordt geactualiseerd. In samenwerking met Laco wordt de uitvoering van deze planning ter hand genomen. Groenbeheer Hoeksche Waard De vijf gemeenten in de Hoeksche Waard en het Waterschap Hollandse Delta (WSHD) werken sinds 1999 binnen de gemeenschappelijke regeling Groenbeheer Hoeksche Waard (Groenbeheer) samen aan het beheer en onderhoud van bomen, dijken en kreken in de Hoeksche Waard. Inhoudelijk uitgangspunt voor de taakuitvoering binnen Groenbeheer is het Landschapsbeheerplan Hoeksche Waard 2011-2020 dat door de gemeenteraden als beleidskader is vastgesteld. Binnen het Algemeen Bestuur (AB) van Groenbeheer heeft er in 2014 een kerntakendiscussie plaatsgevonden omdat de financiële kaders niet aansloten bij de inhoudelijke wensen vanuit het Landschapsbeheerplan. De uitkomst van de kerntakendiscussie was dat de wensen uit het Landschapsbeheerplan onverkort van kracht bleven en dat hiervoor extra financiële middelen beschikbaar zijn gesteld voor het dagelijks beheer. Deze consequenties zijn reeds verwerkt in de begroting 2016 en verder. De bijdrage aan groenbeheer bedraagt voor onze gemeente € 20.394,-. Daarnaast is besloten een bomenverjongingsplan op te stellen waarover de besluitvorming nog moet plaatsvinden. Binnen het AB van Groenbeheer is gesproken over het verminderen van de bestuurlijke drukte. Aanleiding daarvoor is de vraag of de beheeren uitvoeringstaken, die voortvloeien uit het Landschapsbeheerplan Hoeksche Waard 2011-2020, wel vanuit een gemeenschappelijke regeling moeten worden aangestuurd. Het beheerplan is immers bestuurlijk vastgesteld door alle deelnemers van Groenbeheer. Het AB heeft de wens uitgesproken de organisatie en coördinatie te vereenvoudigen en de daarmee samenhangende kosten zoveel mogelijk te beperken. Met de ondertekening van de intentieverklaring op 7 januari 2016 hebben de dagelijkse besturen van de aan de Gemeenschappelijke Regeling Groenbeheer (hierna Groenbeheer) deelnemende partijen | 67 |

Programmabegroting 2017 uitgesproken Groenbeheer Hoeksche Waard op te willen heffen per 1 januari 2017. Hierbij zijn afspraken gemaakt over op welke wijze het beheer en onderhoud van bomen en kreken wordt voortgezet. In november 2016 zullen de raden van de gemeenten en de VV van het waterschap het voorstel tot liquidatie voorgelegd krijgen.

Wat gaan we doen Bron

Doelstelling

Actiepunt

Jaar uitvoering

Jaarlasten

Begroting

Het beschermen van beeldbepalende objecten in de gemeente

Het opstellen van regionaal erfgoedbeleid

2016 / 2017

p.m.

Erfgoedbeleid De weten regelgeving ten aanzien van de erfgoedsector is aan wijzigingen onderhevig. Dit heeft gevolgen voor de taken en bevoegdheden van gemeenten op dit werkterrein. De ingezette Modernisering van de Monumentenzorg heeft geleid tot deregulering. Dit proces is nog niet afgerond (de Erfgoedwet is op 1 juli 2016 in werking getreden en de Omgevingswet treedt pas na 2018 in werking), maar is wel voldoende uitgekristalliseerd om de (te verwachten) gevolgen hiervan door te vertalen naar gemeentelijk beleid om een beeld te kunnen schetsen hoe gemeenten op komende wijzigingen kunnen anticiperen. Aangezien alle gemeenten in de Hoeksche Waard met deze wijzigingen te maken krijgen is het zinvol om hierin in regionaal verband op te treden. Hierom is er ook een ambtelijke werkgroep van de gemeenten uit de Hoeksche Waard samengesteld. Dit biedt ook kansen om â&#x20AC;&#x201C; waar wenselijk â&#x20AC;&#x201C; het door de gemeenten gevoerde erfgoedbeleid op elkaar af te stemmen en te onderzoeken of afstemming en samenwerking een inhoudelijke meerwaarde kan bieden. Daarnaast zou samenwerking ook kostenverlagend kunnen werken. De regio heeft in het verleden al ervaring opgedaan met het formuleren van regionaal beleid toen de Wet op de Archeologische Monumentenzorg van kracht werd. Bovendien is het cultureel erfgoed en het landschap van de gehele Hoeksche Waard van belang te beschermen en waar mogelijk te versterken. Het bijzondere landschap stopt namelijk niet bij onze gemeentegrens maar bij de grens van de Hoeksche Waard. De Modernisering van de Monumentenwet en de Erfgoedwet geven aanleiding om (nieuw) beleid op te stellen. De bepalingen die betrekking hebben op wijzigingen in de fysieke leefomgeving die nog in de Monumentenwet 1988 zijn opgenomen, zullen onderdeel gaan uitmaken van de Omgevingswet. Alle overige zaken die nu nog via de Monumentenwet worden geregeld, worden opgenomen in de Erfgoedwet. Aangezien de Erfgoedwet eerder in werking zal treden dan de Omgevingswet, blijven de artikelen uit de Monumentenwet 1988 die uiteindelijk in de Omgevingswet worden opgenomen van kracht tot de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Aangezien het (onroerend) Erfgoed (gebouwen, cultuurlandschap en archeologie) een plek krijgt in de Omgevingswet is het belangrijk dat gemeenten het erfgoed op hun grondgebied waarderen en de vastgestelde waarden borgen. De kennis van het ruimtelijke erfgoed gaat immers verder dan de bestaande rijks- en gemeentelijke monumenten en de aangewezen (dorps- en stads)gezichten, maar heeft ook betrekking op de ruimtelijke context zoals historische stedenbouwkundige structuren, kenmerkende verkaveling patronen en landschapselementen- en structuren. Deze verbreding is al door de Modernisering Monumentenzorg ingezet, maar krijgt mede door de Omgevingswet handen en voeten. De bestaande bestemmingsplannen gaan straks op in het omgevingsplan, waarin erfgoed dus ook moet zijn benoemd. Het door vertalen van de hierboven genoemde veranderingen bij de gemeenten in de Hoeksche Waard in gemeentelijk beleid vraagt om specifieke kennis en expertise. Het opstellen van regionaal erfgoedbeleid voor de Hoeksche Waard waarin deze doorvertaling moet worden verwerkt wordt | 68 |

Programmabegroting 2017 uitgevoerd door Erfgoedhuis Zuid-Holland. De verwachting is dat het nieuwe regionale erfgoedbeleid van de Hoeksche Waard kan worden vastgesteld in het 1e kwartaal van 2017.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Sportstichting Strijen (gemeentelijke stichting) Doel Het oprichten en instandhouding van sport- en recreatieobjecten in de gemeente Strijen. Relatie programmabegroting Doelstelling: â&#x20AC;&#x2DC;Het stimuleren en ondersteunen van een breed aanbod van voorzieningen op het gebied van jeugd en sportâ&#x20AC;&#x2122;.

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 69 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : SPORT & CULTUUR

Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

148.375

65.133

64.503

63.873

63.243

5.000

4.000

Prioriteiten: aanpassing terreininrichting / huisvesting MFA

125.000

kapitaallasten Dorsphuis en nieuwe MFA

111.263

Gedenkwand MFA Afschrijving bibliotheek ineens

8.500 182.230

Sloop bibliotheek

26.424

Muziekonderw ijs

38.015

Archeologische vondsten Kerkstraat Onderhoud kerktoren

26.500 15.978

Herrubricering combinatiefunctionaris Subsidie Laco

27.405

264.999

272.949

270.000

223.589

217.190

246.275

245.775

31.557

35.523

83.775

341.372

333.774

347.584

344.746

341.879

322.207

-96.911

947.261

943.293

939.796

919.494

Bestaand beleid: Cultuur Monumenten Sport correctie directe loonkosten naar pgm middelen Totaal lasten programma

1.368.927

1.039.311

Baten Prioriteiten: huuropbrengst bibliotheek

6.858

aanpassing huuropbrengst MFA

8.750

15.000

Cultuur

4.980

2.177

Monumenten

1.021

Sport

56.444

53.320

51.139

48.956

46.744

45.773

Totaal baten programma

78.053

70.497

68.316

66.133

63.921

62.950

1.290.874

968.814

878.945

877.160

875.875

856.544

Bestaand beleid:

Saldo program m a

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: bijdrage sportstichting Strijen kapitaallasten sportcomplex (voetbal en korfbal) onderhoud sport/speelterreinen (o.a. beregenen) subsidie bibliotheek Strijen subsidie diverse instanties

199.372 47.491 28.534 176.000

61140

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: geen Mutaties reserves 2017: onttrekking kapitaallast MFA onttrekking res.versnelde afschrijving sportvelden onttrekking kosten subsidie monumenten

41.998 43.685 5.000

| 70 |

Programmabegroting 2017 PROGRAMMA MIDDELEN EN ORGANISATIE

Inhoud Het programma omvat bestuursondersteuning en financiering. Tevens omvat het programma alle salaris- en overheadkosten.

Ontwikkelingen Gemeentefonds Eind mei 2016 is de Meicirculaire 2016 van het Gemeentefonds uitgebracht door het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. Vergeleken met de periode van het opstellen van de vorige begroting hebben we nu bijna een jaar achter de rug met de 3 grote decentralisaties en het geld dat de gemeenten krijgen om dit uit te voeren. Er is nog steeds onduidelijkheid over de toekomst. De budgetten voor de 3D’s zullen de komende jaren verlaagd worden. De vraag is in hoeverre het uitgangspunt van de budgettaire neutraliteit kan worden gehandhaafd. Vennootschapsbelasting Sinds 1 januari 2016 zijn overheidsondernemingen vennootschapsbelastingplichtig. Medio september 2014 heeft staatssecretaris Wiebes van Financiën een wetsvoorstel modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen aan de Tweede Kamer aangeboden. Het wetsvoorstel regelt dat overheidsondernemingen vennootschapsbelasting moeten afdragen, tenzij ze gebruik kunnen maken van een vrijstelling. De Vpb-plicht geldt als overheden met een activiteit een onderneming drijven. De Eerste Kamer heeft het voorstel op 26 mei 2015 aangenomen. Op het moment van opstellen van deze begroting is de voorbereiding en implementatie van de gevolgen van deze wet voor de gemeente Strijen in volle gang. Hierbij worden wij ondersteund door onze belastingadviseur. In 2017 moet voor de eerste maal aangifte Vpb over boekjaar 2016 worden gedaan. In 2017 zal naar verwachting de eerste jurisprudentie rondom aangiften over 2016 verschijnen. Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Eind 2015 is er een wijziging in de verslaggevingsregels aangekondigd. Deze had betrekking op grondexploitaties en had een middelmatige impact op de begroting van de gemeente Strijen. Eind voorjaar 2016 zijn de wijzigingen volledig gepubliceerd. Hieruit bleek dat de wijzigingen veel verder gingen dan alleen de rente op grondexploitaties. Het BBV is op diverse beleidsmatige aspecten gewijzigd en de volledige renteberekening van een gemeente is onder handen genomen. Dit had voor de gemeente Strijen een grote impact. Er zijn een aantal financiële beslissingen genomen die ervoor gezorgd hebben dat de begroting die voor u ligt wederom structureel sluitend is. Maar ook zult u merken dat er in het beleidsdeel diverse wijzigingen zijn doorgevoerd.

| 71 |

Programmabegroting 2017 Wat willen we bereiken De volgende doelstellingen worden geformuleerd: Het aantrekken van financieringsmiddelen en uitzetten van gelden binnen de kaders van de Wet financiering decentrale overheden; Het verwerven van eigen middelen door middel van het heffen van belastingen voor de bekostiging van uitgaven die niet worden gedekt door algemene en specifieke uitkeringen en kostendekkende bijdragen van derden; Het zorgdragen voor een gezond financieel beleid.

Wat doen we al Bestaande bestuurlijke kaders:          

Notitie Tussentijdse Rapportages Gemeente Strijen (1999) Verordening artikel 213 Gemeentewet (2003) Verordening artikel 212 (herzien 2010) Verordening 213a Gemeentewet (herzien 2007) Treasurystatuut (herzien 2010) Nota Verbonden Partijen (2005) Gemeenschappelijke regeling ISHW Beleidsnota Reserves en Voorzieningen (2015) Beleidsnota Waardering en Afschrijving (2010) Gemeenschappelijke regeling SVHW

Rechtmatigheid De gemeente is er in geslaagd voor de jaarrekeningen 2006 tot en met 2015 een goedkeurende accountantsverklaring met betrekking tot het rechtmatig handelen van de gemeentelijke organisatie te ontvangen. De in het controleplan opgenomen maatregelen zijn op een structurele wijze geborgd in de organisatie. Bij het door de raad jaarlijks vast te stellen controleprotocol ten behoeve van de accountantscontrole wordt tevens een rapportage verstrekt over de bevindingen bij de uitvoering van het interne controleplan.

Wat gaan we doen Bron

Doelstelling

Actiepunt

Jaar uitvoering

Jaarlasten

Regionale visie op dienstverlening Begroting

Verbeteren dienstverlening.

Regionaal onderzoek naar verbetering dienstverlening

2017

p.m.

Het zorgdragen voor een gezond financieel beleid

Uitvoering geven aan de Vpbplicht overheidsondernemingen in de eerste belaste jaarschijf.

2017

p.m.

| 72 |

Programmabegroting 2017 Toelichting actiepunten Regionaal onderzoek naar verbetering dienstverlening Naar aanleiding van het regionaal vastgestelde jaarplan Dienstverlening is afgesproken een onderzoek te starten naar het optimaliseren van de dienstverlening naar burgers en bedrijven in de Hoeksche Waard. De firma Rijnconsult onderzoekt sinds medio 2016 een viertal modellen waarbij de criteria kwaliteit, continuïteit en lagere kosten de leidraad zijn. Zo behouden de gemeenten bij het eerste model zoveel mogelijk de lokale dienstverlening zoals deze nu is. Er wordt dan wel ingezet op het harmoniseren van processen en software en verder kunnen medewerkers bijvoorbeeld rouleren of gezamenlijk opgeleid worden. Het speerpunt digitale dienstverlening wordt indien mogelijk nog verder uitgebreid. Binnen twee andere modellen creëren de vijf gemeenten een centraal georganiseerde fronten backoffice maar blijft de gemeente de klant lokaal bedienen door een loket in alle dorpen open te houden of de klant op een mobiele wijze te bedienen. Model 4 werkt gefaseerd toe naar de opbouw van een regionaal Klantcontactcentrum waarbij een groot gedeelte van de dienstverlening centraal wordt georganiseerd. Secretarissen en bestuurders blijven nauw betrokken bij de voorstellen en ontwikkelingen. Uiteindelijk is de verwachting dat het aantal modellen toegespitst wordt naar 2 best passende modellen waar een verder verdiepend onderzoek naar gedaan zal worden. De uitkomsten hiervan zullen gepresenteerd worden aan de regionale projectgroep dienstverlening en worden naar verwachting in 2017 aan de colleges gepresenteerd. Voorbereiding Vpb-plicht overheidsondernemingen Zie hetgeen is vermeld onder ontwikkelingen.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Naam Gemeenschappelijke regeling SVHW Doel Het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor de heffing en invordering van belastingen, de administratie m.b.t. de wet waardering onroerende zaken, het administreren van vastgoedgegevens en het verstrekken van vastgoedgegevens van de aangesloten instellingen. Relatie programma Doelstelling: ‘Het verwerven van eigen middelen door middel van het heffen van belastingen ter bekostiging van uitgaven die niet worden gedekt door algemene en specifieke uitkeringen en kostendekkende bijdragen van derden’. Naam Naamloze Vennootschap Bank Nederlandse Gemeenten Doel De BNG is een gespecialiseerde bank, van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Klanten zijn decentrale overheden, corporaties, en instellingen op het gebied van nut, zorg en onderwijs. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening daagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Relatie programma Doelstelling: ‘Het aantrekken van financieringsmiddelen en uitzetten van gelden binnen de kaders van de wet FIDO’.

| 73 |

Programmabegroting 2017 Naam Gemeenschappelijke Regeling ISHW Doel ISHW is een samenwerkingsverband voor in de Hoeksche Waard. ISHW levert ondersteunende diensten op het gebied van ICT, I-advies, informatiebeveiliging en GEO-informatie. Relatie programmabegroting Doelstelling: â&#x20AC;&#x2DC;Het bieden van de juiste ICT middelen om de doelen van de organisatie te kunnen bereikenâ&#x20AC;&#x2122;.

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 74 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : MIDDELEN & ORGANISATIE Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

-25.000

Prioriteiten: Vrijvallen formatie Afw ikkelingsverschillen

9.769

Bijdrage GR ISHW

272.774

294.564

342.889

368.124

382.340

385.471

kosten bezw aarschriften

49.617

52.925

53.719

dotatie onderhoudsvoorziening gemeentehuis

49.700

40.000

79.162

75.680

76.816

1.886

5.851

174.050

Bestaand beleid: Belastingen Bestuursondersteuning / ondernemingsraad Gemeentefinancien Directe salariskosten ambtelijk apparaat

23.622

5.187

54.502

3.053.577

3.329.937

2.076.504

Indirecte salariskosten ambtelijk apparaat

515.048

516.406

517.397

519.882

Overheadkosten

983.876

1.023.920

1.376.176

1.379.166

1.367.795

1.365.326

Mutatie reserves

1.696.295

98.245

316.477

432.000

552.000

482.000

917.757

237.189

40.926

11.136

79.177

7.138.035

4.926.309

5.263.370

5.187.213

5.281.259

5.282.447

Exploitatiesaldo Totaal lasten programma Baten Prioriteiten: Afw ikkelingsverschillen subsidie loonw aarde vergoeding salariskosten door SOHW

91.673

10.718

3.990

29.781

Bestaand beleid: Belastingen

5.134

300

Overheadkosten

35.224

37.100

Mutatie reserves

2.841.788

1.611.215

448.505

563.727

642.097

533.398

Totaal baten programma

2.977.809

1.689.114

496.623

611.845

690.215

581.516

Saldo program m a

4.160.226

3.237.195

4.766.747

4.575.368

4.591.044

4.700.931

Exploitatiesaldo

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2016 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: kosten SVHW opleidingskosten ambtenaren reiskostenvergoeding woon/werk ambtenaren vervanging bij ziekte onderhoudscontracten software kapitaallasten huidige investeringen (o.a. gebouw Waleplein en hard / software) huur loods Waleplein gas & electra gebouw Waleplein schoonhouden gebouw Waleplein stelpost bezuinigingsmaatregelen

69.020 45.000 36.000 30.000 113.050 209.549 49.626 54.333 39.489 -66.000

Baten: Huuropbrengst bovenverdieping Waleplein

36.700

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: vervanging hard- en software vervanging koffie automaten

35.000 3.500

Mutaties reserves 2017: onttrekking versnelde afschrijving hard- en software onttrekking kosten vervanging bij ziekte onttrekking versnelde afschrijving gemeentehuis Waleplein onttrekking afschrijving CV / luchtbehandeling

38.428 30.000 84.077 8.416

| 75 |

Programmabegroting 2017 Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Algemeen Volgens de voorschriften (BBV) dient een programma algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien te zijn opgenomen. Hierin wordt inzichtelijk gemaakt uit welke algemene middelen de programmaâ&#x20AC;&#x2122;s worden gefinancierd. Het overzicht algemene dekkingsmiddelen dient volgens de voorschriften tenminste te omvatten: Algemene uitkeringen; Dividend; Saldo van de financieringsfunctie; Saldo tussen compensabele BTW en de uitkering uit het BTW compensatiefonds; Overige algemene dekkingsmiddelen Omschrijving 1.

Uitgaven 2017

Inkomsten 2017

Lokale heffingen (niet gebonden): OZB eigenaren woningen

845.997

OZB eigenaren niet woningen

370.467

OZB gebruikers niet woningen

260.288

Precariorecht

540.000

Roerende Zaakbelasting eigenaren

733

Roerende Zaakbelasting gebruikers

596

Toeristenbelasting

28.555

Hondenbelasting

63.539

Algemene uitkering (incl. WMO deel)

7.388.233

Uitkering Deelfonds sociaal domein

3.273.605

Dividend

4.700

327.534

Saldo financieringsfunctie (renteresultaat)

2.075

57.967

Financiering > 1 jaar

Saldo BCF

150.000

Onvoorzien

32.700

Totaal

39.475

Saldo algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

13.307.514 13.268.039

| 76 |

Programmabegroting 2017 Lokale heffingen Onder lokale heffingen in het kader van algemene dekkingsmiddelen worden die heffingen verstaan waarvan de besteding niet gebonden is. Het gaat dan om de onroerende zaakbelastingen, roerende zaakbelastingen, hondenbelasting, toeristenbelasting en precariobelasting. Rioolheffingen vallen niet onder de begripsomschrijving. De opbrengsten hiervan worden rechtstreeks verantwoord op het betreffende programma. Algemene uitkering De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. De uitkering voor 2017 is berekend op basis van de meicirculaire 2016 en de correcties die hierop gekomen zijn in juni en juli. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. Door ontwikkeling in aantallen inwoners en aantal nieuw te bouwen woningen, alsmede door gewijzigd beleid van de regering, laat de uitkering voor de komende jaren een stijging zien ten opzichte van de raming van vorig jaar. Hoe dit de komende jaren voort zal zetten is de vraag. Dividend Jaarlijks ontvangt de gemeente van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, de N.V. ENECO, en N.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides een dividenduitkering uit hoofde van het aandelenbezit in deze lichamen. Saldo van de financieringsfunctie In de begroting 2016 werden de rentelasten op basis van een interne rekenrente van 5% doorberekend aan de programma’s via de kapitaallasten. Hierdoor ontstond een saldo op de financieringsfunctie. Door een omvangrijke wijziging in de verslaggevingsregels worden de omslagrenten bepaald door de werkelijke rentelasten en –baten. Hierdoor is het saldo van de financieringsfunctie minimaal vergeleken met de voorgaande begroting. BTW compensatiefonds Door de invoering van het BTW compensatiefonds (BCF) vanaf 1 januari 2003 heeft de gemeente de mogelijkheid gekregen om een groot deel van de betaalde omzetbelasting te verrekenen. Dit geeft een financieel voordeel. Daar staat tegenover dat de gemeente ingaande 2004 met circa € 600.000 gekort is op de algemene uitkering. Over 2003 heeft geen korting plaats gevonden, terwijl de BTW al wel compensabel was. Met dit eenmalige voordeel van circa € 600.000 is een reserve BCF gevormd. Daarnaast is de gemeente Strijen ingaande 2007 nog eens extra gekort op de algemene uitkering met een bedrag van € 290.000. Het zal duidelijk zijn dat de gemeente door de invoering van het BCF in een financieel nadelige positie is gekomen. Zolang het exploitatieresultaat het toelaat wordt het nadeel van het BCF opgevangen uit het resultaat en wordt de reserve BCF nog niet aangesproken. Omdat op voorhand al duidelijk is dat de begroting 2017 met een positief resultaat af zal sluiten is de opgebouwde reserve van bijna € 600.000 in de begroting 2017 niet aangesproken. In de meerjarenbegroting vanaf 2018 is rekening gehouden met een dekking van € 150.000 uit de opgebouwde reserve van bijna € 600.000,-. Jaarlijks claimt de gemeente bij de belastingdienst de zogenaamde ‘doorschuif BTW’. Van diverse gemeenschappelijke regelingen ontvangt de gemeente een opgave van bij hen in rekening gebrachte BTW welke de gemeente bij de belastingdienst kan terugvragen. Deze teruggevraagde BTW is een bate voor de gemeente. Voor 2017 is € 150.000 doorschuif BTW begroot.

| 77 |

Programmabegroting 2017 Onvoorzien Reeds jaren is het beleid gericht op het beschikbaar hebben van een bedrag voor onvoorziene uitgaven. Bij de opstelling van de begroting 2017 wordt uitgegaan van circa 8.700 inwoners, waardoor de post onvoorzien uitkomt op € 32.700. Het batig saldo van de begroting 2017 van € 237.189 zal nog worden toegevoegd aan de post onvoorzien, zodat deze dan uit komt op € 269.889. Een en ander biedt budgettaire ruimte om wensen uit o.a. de Perspectiefnota (incidenteel) nader in te vullen.

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente? Geen Verbonden Partijen met betrekking tot dit programma.

Wat zijn de beleidsindicatoren?

| 78 |

Programmabegroting 2017 Wat mag het kosten PROGRAMMA : ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN & ONVOORZIEN

Lasten

2015

2016

2017

2018

2019

Bestaand beleid: Financiering

2.369

2.752

6.775

54.293

38.000

45.000

13.742

32.700

56.662

54.494

84.475

3.561.157

3.422.303

3.273.605

3.225.957

3.194.184

3.161.988

108.000

540.000

Financiering

356.520

327.534

Renteresultaat

728.088

762.309

57.967

67.028

57.940

47.694

Compensabele BTW

232.429

172.000

195.000

6.330.025

6.672.903

6.744.788

6.765.212

6.765.460

6.830.138

631.168

567.719

643.445

648.811

1.559.026

1.554.205

1.570.175

1.585.847

1.599.516

1.617.190

13.398.413

13.586.973

13.352.514

13.350.023

13.323.079

13.368.355

-13.341.751

-13.532.479

-13.268.039

-13.265.548

-13.238.604

-13.283.880

Compensabele BTW Onvoorzien Totaal lasten programma Baten Prioriteiten: Uitkering deelfonds sociaal domein Precariorecht Bestaand beleid:

Algemene uitkering Integratie uitkering WMO Lokale belastingopbrengst Totaal baten programma Saldo program m a

Onder b estaand b eleid in de jaarschijf 2017 zijn de volgende posten > â&#x201A;Ź 25.000,-- b egrepen. Lasten: onvoorziene uitgaven BTW compensatiefonds (doorschuif BTW)

32.700 45.000

Baten: dividend deelnemingen opbrengst Onroerende Zaak Belasting opbrengst hondenbelasting opbrengst toeristenbelasting BTW compensatiefonds (doorschuif BTW)

327.534 1.476.752 63.539 28.555 195.000

Geplande investeringen in 2017 > â&#x201A;Ź 25.000,--: geen Mutaties reserves 2017: onttrekking reserve aandelen Bouwfonds onttrekking reserve BTW Compensatiefonds

5.672 0

| 79 |

Programmabegroting 2017

PARAGRAFEN

| 80 |

Programmabegroting 2017 Inleiding Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dat met ingang van 2004 in werking is getreden, is het verplicht de volgende paragrafen op te stellen: Weerstandsvermogen en risicobeheersing; Onderhoud kapitaalgoederen; Bedrijfsvoering; Verbonden partijen; Grondbeleid; Treasury; Lokale heffingen. Het besluit BBV 2004 beveelt aan voor elke paragraaf een beleidsnota op te stellen. Voor zover de gemeente ter zake geen beleidsnota’s heeft, zijn de beleidsuitgangspunten verwoord in de betreffende paragraaf. Bij de respectievelijke paragrafen zijn ook de theoretische uitgangspunten conform de voorschriften 2004 toegelicht. Hierdoor worden de doelstellingen van de paragrafen duidelijker en transparanter. Vanaf de begroting 2015 heeft de gemeente ook het advies van de provincie overgenomen om een paragraaf ‘demografische ontwikkelingen’ op te nemen.

| 81 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN & RISICOBEHEERSING

Algemeen De paragraaf weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de financiële positie is. Dit is van belang wanneer er zich een financiële tegenvaller voordoet. De aandacht voor het weerstandsvermogen kan voorkomen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Voor het beoordelen van de robuustheid is inzicht nodig in de omvang en in de achtergronden van de risico’s èn de aanwezige weerstandscapaciteit. Het begrip weerstandscapaciteit wordt hierna toegelicht.

Beleidskader Bij raadsbesluit van 1 september 2015 is de beleidsnota Reserves en voorzieningen 2015 vastgesteld. Deze nota geeft een overzicht van de reserves en voorzieningen, evenals richtlijnen hoe hiermee wordt omgegaan.

Ondersteunende software Wij maken gebruik van de NARIS software, deze is aangeschaft bij het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement. Dit is een web-based applicatie waar de gebruikers de risico’s in kunnen inventariseren en kwantificeren. Op basis hiervan berekent de software hoeveel het weerstandsvermogen moet zijn.

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwacht en substantieel zijn te dekken. Het gaat om de elementen waarmee tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden zoals de algemene reserve, maar ook de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. Stille reserves zijn de meerwaarden van activa die te laag of tegen nul zijn gewaardeerd maar wel direct verkoopbaar zijn (indien men dat zou willen). Onderscheid kan worden gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met het eerste wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken.

| 82 |

Programmabegroting 2017 Voor de berekening van de weerstandscapaciteit wordt het volgende model gehanteerd: Weerstandscapaciteit exploitatie

Begroting 2017

Onbenutte belastingcapaciteit 1. Onroerende zaakbelastingen 2. Rioolrechten 3. Leges en andere heffingen Totaal onbenutte belastingcapaciteit Onvoorzien Weerstandscapaciteit exploitatie

810.000 0 0 810.000 32.700 832.700

Weerstandscapaciteit vermogen Vrij aanwendbaar deel algemene reserve Stille reserves aandelen Stille reserves gebouwen Weerstandscapaciteit vermogen Totale weerstandscapaciteit

2.410.000 3.929.000 3.963.900 10.302.900 11.135.600

Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit ten aanzien van de onroerende zaakbelastingen is berekend op basis van het verschil tussen het voor 2017 bepaalde redelijk peil OZB-tarieven voor toelating tot de artikel 12-status en het gewogen gemiddelde OZB-tarief in Strijen (2017). Stille reserves Om een reëel inzicht in de omvang van het eigen vermogen te hebben dienen ook stille reserves in beeld te worden gebracht. Deze reserves vormen namelijk één van de elementen waarmee tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden. De gemeente heeft stille reserves op aandelen (BNG, Evides en Eneco) en op gebouwen. De aandelen BNG en Evides zijn alleen verkoopbaar aan een andere aandeelhouder en alleen tegen de intrinsieke waarde. Deze aandelen hebben dus een verwaarloosbare stille reserve in zich. De aandelen Eneco zijn wel verkoopbaar aan de andere aandeelhouders. Eneco: de intrinsieke waarde betreft afgerond € 4.154.000 (10.772 aandelen, nominale waarde € 1.077.200). De boekwaarde van deze aandelen betreft ongeveer € 225.000,-. De gemeente heeft hiernaast een aantal gebouwen welke verkoopbaar zijn en momenteel voor een lagere boekwaarde op de balans staan. Hierbij moet wel in het achterhoofd gehouden worden dat bij verkoop een ander pand gehuurd moet worden. De panden betreffen: Gebouw: School Boemerang School Spui (36+28a) School Weele De Klep Gemeentehuis Totaal

WOZ waarde € 341.000 € 1.275.000 € 2.018.000 € 155.000 € 3.376.000 € 7.165.000,00

Boekwaarde € 12.897 € 738.890 € 1.323.182 € 3.527 € 1.122.613 € 3.201.109,00 | 83 |

Stille reserve € 328.103 € 536.110 € 694.818 € 151.473 € 2.253.387 € 3.963.891,00

Programmabegroting 2017 Algemene reserve De algemene reserve per 31 december 2016 is € 2.410.000. Deze is geheel als een vrij aanwendbare reserve te beschouwen. Risico’s De risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet op een andere manier zijn ondervangen. Reguliere risico’s – risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn - maken geen deel uit van de risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen voor worden gevormd. Er zijn veel risico’s geïnventariseerd, de meest belangrijke (kans + omvang gecombineerd) worden hier nu toegelicht. Algemene uitkering Inmiddels hebben wij nu reeds een aantal jaren melding gemaakt van de bezuinigingsdrang van de respectievelijke kabinetten. Er zijn diverse bezuinigingsronden geweest vanuit de overheid. Deze hebben op hun beurt ook bij de gemeente(n) plaats gevonden. Alle aangekondigde bezuinigingen hebben hun doorgang gevonden naar de circulaires van de uitkering vanuit het gemeentefonds. Op dit moment zijn er geen bezuinigingen aangekondigd die afgewenteld zullen worden op de gemeente(n). De twee meest recente circulaires waren vrij positief voor de gemeente Strijen, echter bezuinigen is van alle tijden. En als er bezuinigd wordt op de algemene uitkering gaat het meteen met omvangrijke bedragen. Dit blijft dan ook nog steeds een van de meest belangrijke risico’s van een gemeente. BTW compensatiefonds Het BTW compensatiefonds (BCF) is per 1 januari 2003 in werking getreden. Gemeenten kunnen betaalde BTW van leveringen en diensten gecompenseerd krijgen uit het fonds. Het fonds wordt gevoed uit de algemene uitkering, aangezien de invoering voor de rijksoverheid budgettair neutraal moet verlopen. In zijn algemeenheid is er voor de gemeente Strijen sprake van een negatief budgettair effect. Voor het opvangen van de nadelige gevolgen is een bestemmingsreserve BCF beschikbaar. Naheffing BTW bouw brede school De Meerwaarde Eind 2013 heeft de Belastingdienst de gemeente Strijen een naheffing BTW en BCF opgelegd over de periode 2008-2012 in verband met de bouw van de Brede School De Meerwaarde. Tegen beide naheffingen is bezwaar aangetekend door ons. Ons verweer werd begeleid door Deloitte Belastingadviseurs, echter door een wisseling van werknemers zijn wij hiervoor over gegaan naar Caraad. Bij Deloitte Belastingadviseurs waren op dat moment geen specialisten meer aanwezig voor deze specifieke zaken en bij Caraad is deze expertise wel aanwezig. Wij zijn van mening dat wij volledig volgens de geldende wetgeving gehandeld hebben. Echter gezien het feit dat de procedure nog loopt willen we het toch als risico aanmerken. Decentralisatie-operaties De decentralisatie van taken vormt op twee wijzen een risicofactor voor de gemeente. Enerzijds treden er in de regel herverdeeleffecten op. Die kunnen positief zijn, doch pakken meestal negatief uit (vooral door toepassing van een zogenaamde efficiencykorting). Anderzijds is er in veel gevallen sprake van een zogenaamde open-einde-regeling, waarbij het toekomstig risico naar de gemeenten wordt geschoven. Op dit moment spelen drie decentralisaties, dit zijn; Jeugdzorg, Participatiewet en de AWBZ. De insteek voor deze decentralisaties is om deze uit te voeren met het budget dat wij ontvangen. Dit is voor boekjaar 2015 gelukt, echter er zijn nog veel onduidelijkheden en risico’s. Vooral de dalende budgetten vanuit het Rijk in de algemene uitkering baren alle gemeenten zorgen. | 84 |

Programmabegroting 2017 Een eventueel tekort wordt in eerste instantie gedekt vanuit het weerstandsvermogen om vervolgens structureel sluitend te krijgen in de jaren erop volgend. Leerlingenvervoer Voorafgaande aan het schooljaar 2014/2015 heeft er een nieuwe Europese aanbesteding plaatsgevonden aangaande het leerlingenvervoer. Leerlingenvervoer is een open-einde-regeling. Dit betekent dat de omvang van de kosten wordt bepaald door het aantal leerlingen en niet gerelateerd is aan een vast budget. Een of twee leerlingen meer of minder kan op het leerlingenbestand van Strijen meteen forse invloed hebben op het uitgavenpatroon. De Europese aanbesteding van 2014 is positief uitgevallen voor de gemeente Strijen. Hierdoor heeft de gemeente Strijen nu 2 jaar op rij licht overgehouden op het leerlingenvervoer. Gezien de omvang en de aard van het proces blijft het een risico voor de gemeente, alleen is de omvang naar beneden bijgesteld. Regionaal bedrijventerrein Ten behoeve van de realisatie van een regionaal bedrijventerrein op het grondgebied van de gemeente Binnenmaas is door de gemeenten in de Hoeksche Waard besloten tot oprichting van een CV/BV. Hierin participeert de gemeente Strijen voor 12%. Voor het kapitaal hebben de deelnemende gemeenten een garantieovereenkomst afgesloten. Uiteindelijk betreft de totale garantiestelling maximaal € 27,5 miljoen. Op dit moment is hiervan ongeveer € 15 miljoen in gebruik door de CV en loopt de gemeente dus risico over 12% van € 15.000.000,- ofwel € 1.800.000,-. Uiteraard staat hier de grondwaarde van 12% van dit terrein tegenover, echter we gaan uit van een worst case scenario voor bovenstaande berekening. Indien er gebruik gemaakt moet worden van de garantiestelling komt dit ten laste van het weerstandsvermogen. Door middel van het regelmatig toetsen van de uitgangspunten wordt getracht een goed zicht te krijgen en te houden op de risico’s. Door de directie van de BV/CV wordt een aantal malen per jaar tussentijds gerapporteerd over de stand van zaken. Begin 2013 heeft dit geresulteerd in een prognose van een verlies van € 500.000,- in totaal. De gemeente Strijen deelt voor 12% in dit resultaat mee. Er is in de jaarrekening 2012 daarom een voorziening opgenomen ter dekking van toekomstige verliezen. In 2014 is het geprognosticeerde verlies voor de laatste keer verhoogd naar € 4,2 miljoen voor het gehele project. Onze voorziening is daarop aangevuld tot een bedrag van € 504.000,--. Voor 2015 heeft er geen aanvullende verhoging plaats gevonden. Gemeenschappelijke regelingen De gemeenten werden in 2015 wederom geconfronteerd met een omvangrijk tekort op de jaarrekening 2014 van de Dienst Gezondheid en Jeugd. In de huidige jaarrekening hebben zij geen omvangrijk tekort. Het WIHW heeft in hun bestuursrapportage ook een aanzienlijk tekort gemeld. Er is echter nog geen aangepaste begroting 2017 – 2020 van WIHW beschikbaar, waarin de effecten van het tekort uit de tweede bestuursrapportage 2016 zijn vertaald naar het meerjarenperspectief 2017 - 2020. Daarom wordt bij de inschatting van het risico uit gegaan van de laatst vastgestelde documenten. In dit document is een financiële opstelling opgenomen waarin te zien is dat er vanaf 2018 een tekort in het weerstandsvermogen ontstaat. Wij berekenen nu de gevolgen van de risico’s voor 2017. De jaren erna zijn ook veel lastiger in te schatten. Toch willen we hierbij een overzicht geven van de tekorten waar het over zou gaan voor de gemeente Strijen mocht dit direct doorwerking hebben. Dit is op dit moment puur indicatief.

| 85 |

Programmabegroting 2017

Tekort weerstandscapaciteit WIHW Totaal Deel Strijen

€ €

2018 -46.524 € -4.797 €

2019 -477.767 € -49.258 €

2020 -851.852 -87.826

Archeologische vondsten tijdens werken In de gemeente Strijen is een aantal gebieden aangewezen waar mogelijk archeologische vondsten gedaan kunnen worden van waarde. Als er op deze plek een werk verricht wordt is de gemeente verplicht hier proefsleuven te graven onder het toeziend oog van een archeologisch adviseur. Op het moment dat er in deze proefsleuven veel vondsten worden gedaan (of weinig maar van hoge archeologische waarde) dan is de gemeente verplicht deze sleuven volledig te verwerken. Dit wil zeggen handmatig de grond uitzoeken, vondsten wassen of schoonmaken, in enkele gevallen conserveren en hierna uitzoeken, vastleggen en overhandigen aan het provinciale depot. Hiermee gaan grote kosten gepaard (nog los van de mogelijke extra kosten vanwege het vertragen van de uit te voeren werkzaamheden). Indien dit plaats vindt dan zal dit vanuit het weerstandsvermogen bekostigd moeten worden. Splitsing aandelen ENECO NV Uiterlijk 1 januari 2011 moest een splitsing plaatsvinden tussen het netwerkbedrijf en het productieen leveringsbedrijf. Onder andere door een splitsing van het aandelenkapitaal op basis van een splitsingsplan. Door de minister van Economische Zaken zijn dwingende aanwijzingen gegeven over de noodzakelijke versterking van de vermogenspositie van het netwerkbedrijf. Een dergelijke splitsing kon maximaal resulteren in het afgeven van een garantievermogen van in totaal € 375 miljoen gedurende 3 jaar door de huidige aandeelhouders. Dit kon voor de gemeente Strijen maximaal betekenen het verstrekken van ongeveer € 850.000,- aan garantievermogen voor 3 jaar. Dit vermogen was vereist in verband met een cross border lease. Het Gerechtshof in Den Haag verklaarde echter in een uitspraak op 22 juni 2010 de splitsing onverbindend omdat dit in strijd is met het Europees recht. De minister van Economische Zaken is in cassatie gegaan tegen deze uitspraak. De Hoge Raad heeft deze cassatie tweemaal uitgesteld omdat zij meer tijd nodig had. Eind februari 2012 heeft de Hoge Raad vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de verenigbaarheid van de Splitsingswet met het Europese recht. Het Hof stelde in oktober 2013 dat de verplichte splitsing van Nederlandse energiebedrijven in een netbeheerder en een energieleverancier wel toegestaan is, maar dat de Nederlandse rechter opnieuw moet onderzoeken of het echt nodig is. Dit wil zeggen: of de splitsing de ‘nagestreefde doelstellingen’ bereikt. Het uiteindelijke oordeel over de omstreden splitsing van energiebedrijven moest dus (opnieuw) komen van de Hoge Raad. Op 22 december 2015 heeft de kleinst mogelijke meerderheid van de Eerste Kamer tegen de wet Stroom gestemd, waarin de splitsing was opgenomen. In de bestaande gas- en elektriciteitswet blijft de splitsing van kracht. De ACM heeft op basis van de Wet WON op 3 december 2015 een handhavingsbesluit genomen op basis waarvan de Eneco Groep uiterlijk 31 januari 2017 gesplitst moet zijn onder last van een dwangsom van € 4,5 mln. per week met een maximum van € 90 mln. De voorbereidingen voor de splitsing zijn inmiddels in volle gang. In verband met het aanwezige risico blijft dit punt opgenomen in deze paragraaf.

| 86 |

Programmabegroting 2017 Overzicht risico’s Het totaal van alle risico’s bedraagt een maximaal te dekken bedrag van € 11.014.000,-. Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. De onderstaande figuur toont de resultaten van de risicosimulatie.

Uit de grafiek volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van € 2.574.382,- (benodigde weerstandscapaciteit).

De normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio. Weerstandsnorm Waarderingscijfer A B C D E F

Ratio > 2,0 1,4 – 2,0 1,0 – 1,4 0,8 – 1,0 0,6 – 0,8 < 0,6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Het ratio van de gemeente Strijen valt in klasse A. Dit duidt op een uitstekend weerstandsvermogen. Desondanks moet gemeld worden dat de ratio is gedaald met een kwart punt. Deze daling komt volledig voort uit de daling van de vrije ruimte in de algemene reserve.

| 87 |

Programmabegroting 2017 Als men puur het vrije deel van de algemene reserve afzet tegen de benodigde weerstandscapaciteit komt de gemeente Strijen nog op een ratio van 0,93. De ratio is flink gedaald vergeleken met de voorgaande begroting. De reden hiervoor is de omvangrijke uitname uit de algemene reserve in 2015. Hierdoor daalt de algemene reserve met ongeveer 1/3e-deel en daalt de ratio eveneens sterk. In de bovenstaande cijfers is geen rekening gehouden met het positieve resultaat uit de rekening 2015 (lees: de resultaatbestemming). Vanuit het resultaat zal ruim € 500.000,-- in de algemene reserve gestort worden. Dit betekent dat de ratio weer boven de 1,0 uit zal stijgen en de gemeente Strijen een voldoende weerstandsvermogen zal hebben (volgens de bovenstaande norm).

Vanaf de begroting 2016 is het verplicht de volgende financiële kengetallen op te nemen in deze paragraaf. Omdat dit de eerste keer is zal eronder de toelichtingen opgenomen worden. Financieel kengetal 1A Netto schuldquote 1B Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen 2 Solvabiliteit 3 Kengetal grondexploitatie 4 Structurele exploitatieruimte 5 Belastingcapaciteit

Begroot 2016

Begroot 2017

Werkelijk 2015

96,92%

112,36%

92,16%

49,65% 28,29% 24,87% 0,09% 75,22%

66,35% 27,42% 25,46% 0,01% 77,46%

37,47% 34,40% 26,58% 3,04% 75,97%

1. Netto schuldquote & de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de medeoverheid ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Omdat bij leningen er onzekerheid kan bestaan of ze allemaal terug worden betaald wordt bij de berekening van de netto schuldquote onderscheid gemaakt door het kengetal te berekenen, zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden. Op die manier wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast. De wijze waarop de netto schuldquote gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden wordt berekend is gelijk aan de netto schuldquote, met dien verstande dat bij de financiële activa ook alle verstrekte leningen worden opgnomen (zie artikel 36, onderdelen b en c, van het BBV). 2. De solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de medeoverheid in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat volgens artikel 42 van het BBV uit de reserves (zowel de algemene reserve als de bestemmingsreserves) en het resultaat uit het overzicht van baten en lasten. 3. Grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting of jaarstukken (ingevolge artikel 17, onderdeel c, van het BBV) en uitgedrukt in een percentage. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen. | 88 |

Programmabegroting 2017 4. Structurele exploitatieruimte Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente of provincie heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reĂŤle evenwicht van de begroting wordt thans het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten (zie artikel 17, onderdeel c, van het BBV) en uitgedrukt in een percentage. 5. Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de provincie of gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De uitkomst van de berekening van dit kengetal is voor het jaarverslag hetzelfde als bij de begroting. Het kengetal hoeft dus voor het opnemen in het jaarverslag niet opnieuw te worden berekend. Het toch opnieuw opnemen houdt verband met het feit dat de kengetallen gezamenlijk en in samenhang bezien inzicht geven in de financiĂŤle positie van een provincie of gemeente.

| 89 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN

Algemeen Met de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen krijgt de raad mogelijkheden kaders te stellen voor het onderhoud van wegen, riolering, schoolgebouwen etc. De paragraaf is onder meer een instrument om onderhoud systematisch aan te pakken. Het is dan ook de taak voor de raad het passende vereiste kwaliteitsniveau vast te stellen en daarmee de structurele onderhoudskosten voor een langere periode te bepalen. Een vraag is in dit verband of de gemeente maximale (of minimale) kwaliteit wil nastreven of dat men wil aansluiten bij normbedragen (zoals een landelijk gemiddelde).

Beleidskader De planning van het onderhoud en het beheer is gebaseerd op beheer programma’s. Deze programma´s verschaffen inzicht in de kwaliteit en de staat van onderhoud van de kapitaalgoederen. Door de actuele stand te confronteren met het ambitieniveau kan een inschatting worden gemaakt van de nodige inspanning in technische en financiële zin om te komen tot het gewenste kwaliteitsniveau. Door samenvoeging van de ICT afdelingen van de 5 gemeenten in de Hoeksche Waard is het wenselijk dat er 1 leverancier komt voor de software van de beheer programma’s. In 2015 is hiervoor een Europese aanbesteding gehouden. De Grontmij (nu inmiddels Sweco) met het beheerspakket Obsurf werd 1e met de beste prijs/kwaliteit. Alle data is inmiddels geconverteerd en moet het nieuwe programma worden geoptimaliseerd. Ten aanzien van de Openbare Verlichting (beleidsplan 2010), Wegen, straten en pleinen (Beheersplan wegen 2010) en het rioolbeheer (in het GRP 2016 - 2020) zijn door de raad nadrukkelijk uitgangspunten ten aanzien van de kwaliteit vastgelegd. Ten aanzien van het groenbeheer geldt dat een herziening van het Groenbeleids- en beheerplan van de gemeente Strijen 2013 - 2022 gebruikt is om te onderzoeken welke bezuinigingen acceptabel zijn. Dit heeft geleid tot een structurele bezuiniging van € 50.000,- welke door de raad is vastgesteld. De bezuinigingen worden (waar mogelijk) bereikt door omvorming van beplantingen waardoor de huidige kwaliteit van de overige beplanting gehandhaafd kan worden. Voor de omvorming is een eenmalig bedrag beschikbaar gesteld van € 37.000,-. Hier is in 2014 voortvarend een start mee gemaakt, in het plantseizoen 2015/2016 is de omvorming uitgevoerd. Het zal 3 tot 5 jaar duren voordat het optimale resultaat wordt bereikt. Per 1 april 2016 is vrij plotseling het verbod afgekondigd op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in het openbaar gebied. Dat betekent dat het onkruid op straten, pleinen en paden op een andere wijze bestreden moet worden. Gedacht wordt hierbij aan bijvoorbeeld borstelen of branden. In regionaal verband wordt in samenspraak met de RAD (welke nu al het straatvegen verzorgt) bezien wat de beste oplossing is. Duidelijk is wel dat nieuwe oplossingen veel duurder zijn dan het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Verwacht wordt dat de jaarlijkse kosten circa € 50.000,-- hoger zullen zijn. Ook zal moeten blijken of het huidige kwaliteitsniveau (A-B) wat is vastgesteld in het Groenbeleidsplan gehandhaafd kan worden. Voor het bepalen van het kwaliteitsniveau van de wegverhardingen maken we gebruik van de CROW Kwaliteitscatalogus en de CROW richtlijnen. Hierbij wordt uitgegaan van een gemiddeld kwaliteitscijfer van 7,5 en waarbij de kwaliteit van voet- fietspaden, verhardingen in verblijfsgebieden en erf toegangswegen niet lager dan een 5(B niveau) mag zijn. De kwaliteitscijfers zijn met beleidsthema’s en kwaliteitsbeelden gevisualiseerd.

| 90 |

Programmabegroting 2017 De globale visuele weginspectie van juli 2015 geeft de gemeente Strijen een 8 als kwaliteitscijfer voor het totale verhardingsareaal. De inspecties worden om het jaar uitgevoerd. Medio 2017 worden de wegen opnieuw geïnspecteerd. In 2010 is het beleidsplan Openbare Verlichting vastgesteld. Hier is de normering in opgenomen waaraan de verlichting moet voldoen (NPR 13201-1, NSvV en de NEN). Ook de uitgangspunten voor vervanging zijn hierin beschreven (mast 40 jaar en armatuur 20 jaar). Als eerste worden de niet energiearme lampen (inclusief armaturen) vervangen. LED verlichting wordt nu structureel toegepast, alleen bij kleinschalige vervanging wordt nog een zelfde lamptype toegepast als de overige verlichting om een zelfde verlichtingsbeeld te houden. Het gemeentelijk waterplan is in 2008 door de Raad vastgesteld en heeft een doorlooptijd van 2009 tot en met 2015 om het watersysteem op orde te krijgen. In 2015 is het waterplan geëvalueerd. De resultaten en de nog eventueel te nemen acties zijn opgenomen in het GRP 2016 - 2020. Het beheer en onderhoudsplan voor kunstwerken is in juli 2012 vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders en ter kennisgeving gebracht van de raadscommissie Wonen en Werken. In 2016 is dit plan geactualiseerd.

Kapitaalgoederen In onderstaand overzicht is het (onderhouds)beleidsprofiel van de afzonderlijke kapitaalgoederen aangegeven. De kapitaalgoederen worden als volgt gespecificeerd: infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken), voorzieningen (groen, verlichting, sportfaciliteiten) en gebouwen. Kapitaalgoederen

Huidige onderhoudstoestand

Wegen

Onderhoud wordt uitgevoerd volgens een meerjaren planning (5 jaar) De meerjarenplanning is opgesteld met behulp van het wegbeheerprogramma ‘dg-Dialog’ en wordt om het jaar geactualiseerd na een gehouden wegeninspectie. Voor de beoordeling van de wegen wordt de CROW-systematiek gehanteerd (handboek en handleiding visuele inspectie). Het budget dat jaarlijks nodig is om de wegen op dit peil te houden bedraagt circa € 410.000,-. Om de twee jaar stelt het college de meerjarenplanning vast en brengt deze ter kennis van de raadscommissie Wonen en Werken. Vanaf 2016 bedraagt het budget jaarlijks € 311.800,-. Door het college is het uitgangspunt geformuleerd, dat - indien in de nabije toekomst budgettaire ruimte ontstaat – de bezuiniging op onderhoud wegen wordt heroverwogen.

Water

Na enige jaren gezamenlijk opgetrokken te hebben met het waterschap voor het onderhoud van de watergangen is in 2012 besloten het onderhoud zelf weer ter hand te nemen. Dit door onder andere gewijzigd beleid bij het waterschap en de daardoor aanzienlijk hogere doorrekeningen van kosten. Het voormalige waterplan is ingebed in het GRP.

Riolering

Om aan de wettelijke plicht voor het doelmatig en milieutechnisch verantwoord inzamelen en transporteren van het afvalwater te voldoen beschikt de gemeente over een Gemeentelijk RioleringsPlan 2016-2020 (GRP) (versie V). De te nemen maatregelen worden volgens dit plan uitgevoerd. Het GRP V heeft de instemming van het waterschap Hollandse Delta. Als hulpmiddel voor het beheer van de riolering wordt gebruik gemaakt van het beheerprogramma ‘dg-Dialog’. Voor alle gemalen wordt gebruik gemaakt van een automatisch signaleringssysteem. Het optimaliseren, beheer en onderhoud zijn kostendekkend middels rioolheffing. In 2011 is de samenwerking in de afvalwaterketen (ISA) opgestart. Dit project is integraal opgepakt met het waterschap en de vijf gemeenten van de Hoeksche Waard. Inmiddels is een ambitiedocument en een overeenkomst voor integrale samenwerking in de afvalwaterketen ondertekend en in uitvoering genomen. De rioolheffing bedroeg in 2016 € 219,13 en wordt aangepast aan de inflatie. In boekjaar 2015 vond er een overheveling plaats van de Rioolheffing naar de OZB. Het tarief rioolheffing was het jaar ervoor nog € 241,07. De vervangingswaarde van de riolering

| 91 |

Programmabegroting 2017 bedraagt op dit moment circa € 23,5 miljoen. Met ingang van 22 december 2009 is de Waterwet in werking getreden. Gemeenten hebben daarmee meer regie over regenwater in bebouwd gebied gekregen. Daarnaast geeft de wet gemeenten ook een rol in de aanpak van stedelijke grondwaterproblemen. Gemeenten kunnen maatregelen voor de verwerking van regenwater en overtollig grondwater bekostigen uit de verbrede rioolheffing. In het Gemeentelijk Waterplan is hiermee al een aanzet gegeven en zijn maatregelen opgenomen of worden er knelpunten onderzocht. Deze maatregelen zijn in het in 2010 opgestelde (verbrede) GRP opgenomen. Deze nieuwe wetgeving regelt ook de verbreding van het gemeentelijk rioolrecht tot een bestemmingsheffing. Hiermee kunnen de voorzieningen bekostigd worden van de nieuwe taken en de daaruit voortvloeiende maatregelen. Op 1 februari 2007 is de Telecommunicatiewet gewijzigd. Hieronder vallen ook netwerken van overige kabels en leidingen, waaronder riolering. De wijziging houdt in dat het rioolnet (de gemeentelijke riolering) is opgenomen in de openbare registers van het Kadaster. Het eigendom van de gemeentelijke riolering ligt hierdoor vast, ook als deze door particuliere grond gaat. Dit geldt niet voor de huisaansluitingen. Het eigendom en het onderhoud van de huisaansluitingen hebben wij al geregeld in de ‘aansluitverordening vrijverval riolering’.

Kunstwerken

Met betrekking tot de kunstwerken is ons beleid er op gericht de constructies te beheren en te onderhouden op een zodanige wijze dat de veiligheid en de werking gewaarborgd is. De inspecties voor kunstwerken worden uitbesteed inclusief het onderhoudsprogramma. Conform de uitkomsten van dit programma wordt het onderhoud uitgevoerd. De beheeren onderhoudsplanning is in 2016 geactualiseerd Er is in de begroting een dotatie opgenomen van structureel € 7.000,- hetgeen is afgestemd op de meerjaren onderhoudsplanning 2016-2020. De voorziening onderhoud bedraagt naar verwachting eind 2016 € 16.372,-.

Groen

Het groen wordt onderhouden volgens het door de raad vastgesteld groenstructuur- en beheersplan 2013 -2022. Dit structuurplan geeft de hoofdzaken van de groenstructuur in 2013 weer en de gewenste ontwikkelingen voor de komende 10 jaar. Hierin staan aangegeven; de gewenste uitgangspunten voor het ontwerp, de aanleg en het beheer van de groenvoorzieningen in de gemeente Strijen. Het beheersplan geeft aan hoe het bestaande of gerenoveerd groen onderhouden dient te worden. Het onderhoud in Strijen wordt op een traditionele wijze uitgevoerd. Groenvakken worden zoveel als mogelijk door middel van schoffelen onkruid vrij gehouden en de meeste gazons worden intensief gemaaid. Per 1 april 2016 is vrij plotseling het verbod afgekondigd op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in het openbaar gebied. Dat betekent dat het onkruid op straten, pleinen en paden op een andere wijze bestreden moet worden. Gedacht wordt hierbij aan bijvoorbeeld borstelen of branden. In regionaal verband wordt in samenspraak met de RAD (welke nu al het straatvegen verzorgt) bezien wat de beste oplossing is. Duidelijk is wel dat nieuwe oplossingen veel duurder zijn dan het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De ervaring zal uitwijzen of het kwaliteitsniveau genoemd in het groenstructuurplan en beheersplan gehandhaafd kan worden. Alle groenrenovaties vinden plaats in gecombineerde werken om de kosten van renovatie beperkt te houden. Als hulpmiddel voor het beheer, het onderhoud en de budgetplanning wordt een beheersprogramma gebruikt, namelijk het beheerssysteem ‘dg-Dialog’ (Obsurf) dat ook gebruikt wordt voor riool- weg- en het beheer van bewegwijzering. Hierdoor wordt een stuk uniformiteit behaald en kunnen beheersplannen eenvoudiger op elkaar worden afgestemd. De wettelijk verplichte Boomcontrole vindt jaarlijks plaats. Hiervan wordt een logboek bijgehouden. Geconstateerde gebreken worden aangepakt naar urgentie.

Speelplekken

Aan het beheer en onderhoud van de speelplekken (32 kleine speelplekjes en 1 grotere centrale speeltuin) ligt het attractiebesluit ten grondslag. In het attractiebesluit is wettelijk vastgesteld dat speeltoestellen 4 maal per jaar gecontroleerd moeten worden en in een logboek worden vastgelegd. De jaarlijkse grote inspectie wordt door een gespecialiseerd bedrijf uitgevoerd (Repcon). De overige drie inspecties en aanpassingen worden door de algemene dienst uitgevoerd. Alle handelingen moeten worden verwerkt in een registratiesysteem dat tevens dient als beheerssysteem voor de onderhouds- en vervangingsbegroting. Om dit op een efficiënte wijze te doen is het beheerspakket ‘dg Dialog’ uitgebreid met een module voor speelwerktuigen. Tevens kan met dit

| 92 |

Programmabegroting 2017 beheerspakket een verantwoorde meerjaren begroting worden gemaakt om de werkelijk benodigde kosten in beeld te brengen. Om een consistent beleid te kunnen voeren is een nieuwe nota speelplaatsen opgesteld die eind 2009 door de raad is vastgesteld. Verlichting

Voor het beheer, onderhoud en uitbreiding van de openbare verlichting is in 2010 een beleidsplan vastgesteld. Hier zijn diverse normeringen en uitgangspunten in vastgelegd. In het beleidsplan is opgenomen dat eerst alle niet energiezuinige lampen worden vervangen door energiezuinige lampen. Voor het onderhoud en beheer van de lichtmasten is in 2014 voor een derde maal een openbare aanbesteding gehouden samen met alle gemeenten van de Hoeksche Waard. Nijkamp BV heeft de opdracht voor het beheer en onderhoud gekregen voor een periode van twee jaar met een optie voor twee maal een jaar verlenging. Voor 2017 is hier nu eenmaal gebruik van gemaakt.

Gemeentelijke gebouwen

Voor alle schoolgebouwen zijn MOP’s (meerjarige onderhoudsprogramma’s) beschikbaar. De te nemen maatregelen komen in het jaarlijks vast te stellen Huisvestingsplan aan de orde. In verband met de overdracht van de budgetten voor het buitenonderhoud naar de schoolbesturen is dit geen verantwoordelijk-heid meer voor de gemeenten. Ook voor het gemeentehuis en de sociaal-culturele accommodaties, waarvan de gemeente eigenaar is, zijn MOP’s vastgesteld. De aanwezige onderhoudsvoorzieningen zijn op peil om uitvoering te kunnen geven aan deze onderhoudsprogramma’s.

Van de onderhoudsposten in de exploitatie kan in financiële zin het volgende overzicht worden gegeven: Begroting 2017 Onderdeel

Meerjarenbegroting Programma

Totaal

2017

2018

2019

2020

Wegen

636.143

948.512

952.620

948.512

3.485.787

Water

36.176

144.704

Riolering

251.725

1.006.900

Kunstwerken

7.000

28.000

Groen

91.161

364.644

Verlichting

83.861

15.072

19.937

24.744

143.614

Speelplekken Gebouwenbehee r Interne uren, incl. overhead Totaal

17.252

69.008

Diverse

130.292

521.168

Diverse

1.387.951

5.551.804

2.641.561

2.885.141

2.894.114

2.894.813

11.315.629

De bedragen in het meerjarenoverzicht zijn ten aanzien van het onderhoud van wegen en groen nagenoeg gelijk, aangezien de uitvoering van het onderhoud bepaald wordt door het beschikbare budget. Daarbij tevens de opmerking dat de gehele meerjarenbegroting in constante prijzen wordt opgesteld. Voor zover er hogere kosten zijn voor het onderhoud van de gebouwen worden deze ten laste van de desbetreffende voorziening gebracht.

| 93 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING

Algemeen In deze paragraaf Bedrijfsvoering wordt ingegaan op een aantal bedrijfsvoering facetten. De gemeente Strijen levert een scala aan externe producten. Voor het leveren van deze producten is interne ondersteuning en facilitering onontbeerlijk. De bedrijfsvoering ondersteunt de uitvoering van de programma’s. Het succesvol kunnen uitvoeren van de verschillende programma’s is dan ook in belangrijke mate afhankelijk van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. In deze paragraaf wordt ingegaan op de verschillende facetten die hierbij te onderkennen zijn. De bedrijfsvoering heeft betrekking op de totale gemeentelijke organisatie, zowel de ambtelijke als de bestuurlijke. De burger verwacht van de gemeente dat de gelden rechtmatig, doelmatig en doeltreffend besteed worden en dat de gemeente een betrouwbare partner voor de burger is. Er is momenteel sprake van een groeiende maatschappelijke aandacht voor het functioneren van de gemeentelijke overheid. Wij juichen die tendens toe. Er zijn omvangrijke middelen gemoeid met de gemeentelijke bedrijfsvoering. Zowel voor de gemeenteraad als voor de burger is transparantie en inzicht in deze kosten dan ook van belang.

Personeel en organisatie Personeelsformatie Per 31 december 2015 waren 58 personen (49,26 fte) in dienst van de gemeente Strijen. Op dat moment waren er 3 vacatures. Cao Met ingang van 1 januari 2017 wordt het IKB (Individuele Keuze Budget) ingevoerd. Het IKB heeft als doel dat medewerkers meer zeggenschap krijg over de besteding van hun salaris. De eindejaarsuitkering, vakantiegeld, levensloopbijdrage en het bovenwettelijk verlof maken deel uit van het IKB. In 2016 zijn hiervoor de nodige voorbereidingen voor de invoering van het IKB getroffen, zoals de aanschaf van een module waarmee medewerkers op eenvoudige wijze hun keuzes kunnen invoeren en zien wat de uitkomst van hun keuzes is. Begin 2017 worden medewerkers verder geïnformeerd over het IKB en de keuzes die ze daarin kunnen maken. Ook zal instructie plaatsvinden over de IKB module die ze moeten gebruiken om de keuzes vast te leggen. De periode voor berekening van de vakantietoeslag wijzigt. Dit liep van mei tot mei, maar wordt vanaf 1 januari 2017 per kalenderjaar berekend. De 7 maanden vakantietoeslag over 2016 (mei tot en met december) zijn geen onderdeel van het IKB en deze maanden worden éénmalig uitgekeerd in mei 2017. Dit betekent in 2017 éénmalig extra kosten. Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) In 2016 heeft de gemeente de arbeidsinspectie op bezoek gehad, uit dit bezoek zijn geen grote aandachtspunten gekomen. Afgesproken is om in 2017 een RI&E uit te voeren, de laatste RI&E is van een aantal jaren geleden. In de RI&E wordt onderzocht of het werk gevaar op kan leveren of schade kan veroorzaken aan de gezondheid van medewerkers. Voor de geïnventariseerde risico’s wordt een plan van aanpak gemaakt.

| 94 |

Programmabegroting 2017 Wmo Uitvoeringsorganisatie Vanaf 1 januari 2016 is de gemeente Strijen gastheer voor de Wmo. Dit betekent dat de Wmo medewerkers van alle gemeenten van de Hoeksche Waard vanuit Strijen werkzaam zijn. Bureau P&O van Strijen doet de P&O ondersteuning van de Wmo. Loopbaanontwikkeling In 2016 zijn diverse opleidingen / trainingen toegekend op basis van de in 2015 gehouden loopbaanadviesgesprekken. Ook de voorgenomen herindeling maakt dat medewerkers actiever bezig zijn met hun loopbaan. Eind 2016 zijn diverse activiteiten gedaan in het kader van mobiliteit. In 2017 wordt gekeken naar wat medewerkers willen en nodig kunnen hebben, denk hierbij aan bijvoorbeeld opleiding, training en dergelijke. Participatiewet Vanaf 1 januari 2015 was de afspraak (door VNG en de vakbonden) om banen te realiseren met een arbeidsbeperking. De doelstelling van 3.000 banen is voor 2015 ruimschoots gerealiseerd. Ook binnen de gemeente Strijen zijn we actief aan de slag gegaan. Zo is begin 2016 de eerste medewerker gestart. Ook in 2017 zal, samen met het WIHW, gekeken worden naar de mogelijkheden om medewerkers met een arbeidsbeperking te plaatsen. Integriteit Integriteit staat ieder jaar op de agenda. Elke 2 jaar wordt hiervoor een bijeenkomst voor de medewerkers georganiseerd. In het laatste kwartaal van 2016 is er een medewerkersbijeenkomst in spelvorm gehouden. Ook in 2017 zal dit onderwerp weer op de agenda staan. Samenwerking Op de nodige fronten wordt al intensief samengewerkt met de gemeenten in de Hoeksche Waard. Bureau P&O werkte het afgelopen jaar samen met de P&O-ers uit de andere gemeenten aan onder anderen de invoering van het IKB en het personeelsinformatiesysteem PIMS. In 2017 wordt de samenwerking, afhankelijk van de ontwikkelingen aangaande fusie, verder geïntensiveerd.

Planning en control De planning en control cyclus is erop gericht systematisch en gemeente breed de gewenste effecten en doelen af te wegen, prioriteiten te bepalen, uit te voeren en te verantwoorden. Instrumenten die mede hiervoor worden ingezet zijn de (meerjaren) begroting, de tussentijdse rapportages en het jaarverslag. Met een meerjarig beeld op een sluitende exploitatie kan een evenwichtige besluitvorming plaatsvinden, mits ook de risico’s goed in beeld zijn. Mede om deze risico’s goed in beeld te krijgen en inzicht te verkrijgen in de mogelijkheden deze risico’s te verkleinen zijn de meest kritische bedrijfsprocessen beschreven en gemodelleerd. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van een speciaal softwarepakket. Van de overige processen wordt per proces de relevantie bezien om deze (al dan niet uitgebreid) te beschrijven. De in het interne controleplan opgenomen interne controle maatregelen maken met ingang van 2008 deel uit van de reguliere werkzaamheden. Met ingang van 2012 is hierin een versterking opgenomen van de controles met betrekking tot de rijksbelastingen. Dit na aanleiding van het toetreden van de gemeente Strijen tot het Horizontaal Toezicht.

Risicomanagement Om niet voor verassingen te komen staan en tijdig op zaken in te kunnen spelen is risicomanagement een belangrijk instrument. In 2010 is de NARIS software aangeschaft van het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement. Dit is een web applicatie waar de gebruikers hun | 95 |

Programmabegroting 2017 risicoâ&#x20AC;&#x2122;s in kunnen inventariseren en kwantificeren. Vanaf de begroting 2016 wordt de paragraaf weerstandsvermogen opgesteld met behulp van deze software. De gegevens in deze software worden up-to-date gehouden door intern overleg te plegen.

Rechtmatigheid Mede door het beschikbaar hebben van procesbeschrijvingen en het adequaat oppakken van de interne controlemaatregelen heeft de gemeente Strijen over de afgelopen jaren een goedkeurende accountantsverklaring met betrekking tot het rechtmatig handelen ontvangen.

Privacy Mede Sinds 1 september 2001 is de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) van kracht. De wet heeft als doel het verwerken van persoonsgegevens transparant te maken voor degenen wiens persoonsgegevens worden verwerkt. De Wbp is sinds 1 januari 2016 uitgebreid met de Wet meldplicht datalekken. Met deze meldplicht wordt beoogt om beveiligingsincidenten en datalekken inzichtelijk te krijgen, hier een afweging bij te maken en de benodigde beheersingsmaatregelen te laten nemen. Daarnaast zijn de bevoegdheden van de Autoriteit Persoonsgegeven (voorheen College bescherming persoonsgegevens) op het gebied van rapporteren, waarschuwen en boetes uitgebreid. Naar verwachting zal de Wbp in juli 2018 vervangen worden door de Europese Verordening. Deze verordening voor de verwerking van persoonsgegevens kent een rechtstreekse werking voor de lidstaten. Gezien de komst van de Wet meldplicht datalekken, de bredere mogelijkheden van de Autoriteit Persoonsgegeven en de verwachte Europese Verordening komt er steeds meer druk te staan op het inrichten van een adequaat uitvoeringsniveau van de Wbp en het uitvoeren van de administratieve verplichtingen. Gelet hierop laat de gemeente Strijen 2016 een onderzoek uitvoeren of Strijen (nog) voldoet aan de kaders van de privacy regels. Door te voldoen aan de vigerende privacywetgeving anticipeert de gemeente Strijen tevens en met name op de meeste administratieve verplichtingen die er op grond van de Europese verordening op haar af gaan komen. De resultaten van dit onderzoek waren ten tijde van het opstellen van de begroting niet bekend. Niet uitgesloten wordt dat er in 2017 kosten worden gemaakt om aan de huidige en toekomstige wetgeving te voldoen.

Automatisering/informatisering De zorg voor een goede informatievoorziening is een vitaal onderdeel binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering, waarbij automatisering van wezenlijk belang is. Per 1 januari 2014 is de informatievoorziening en automatisering ondergebracht in de gemeenschappelijke regeling ISHW. Voor meer informatie aangaande de automatisering wordt verwezen naar het programma Bestuur en Veiligheid.

In en externe communicatie In het laatste communicatiebeleidsplan zijn de communicatie- en voorlichtingsactiviteiten voor de komende jaren benoemd. In dit communicatiebeleidsplan wordt op een aantal prominente onderdelen een beeld geschetst van het communicatiebeleid voor de komende jaren. Het betreft hier een dynamisch proces (scrum) waaraan jaarlijks verder gewerkt wordt. | 96 |

Programmabegroting 2017 Het beschreven communicatiebeleid in dit beleidsplan sluit aan op de drijfveer om aan de kwaliteit van dienstverlening te werken. Goed communiceren waar, wanneer en hoe producten verkregen kunnen worden, duidelijk en plezierig de boodschap overbrengen, bij (nieuwe) ontwikkelingen na nauwe samenspraak tot besluiten komen, gelegenheid bieden om na afronding van een traject eventueel nog te kunnen reageren, zijn slechts een aantal die daaraan bijdragen. In het communicatiebeleidsplan vertaalt dit zich voor 2017 en de komende jaren in de volgende vijf ijkpunten: 1. transparant besturen hóórt bij Strijen; 2. interactiviteit en inspraak; 3. representatie; 4. geïntegreerde communicatie; 5. meten is weten. Interne communicatie Bij de bestaande organisatiecultuur hoort een goede interne communicatie. Sleutelbegrippen als elkaar aanspreken, het krijgen en nemen van verantwoordelijkheid, het zien van de inwoners als de belangrijkste ‘afnemer’, handelen vanuit de gewenste waarden (openheid, vertrouwen en respect) staan ook in 2017 weer centraal. Inmiddels heeft ook de sociale media haar intrede gedaan op de werkplekken. In 2015 is het sociaal intranet Samen@Work ingericht, dat de onderlinge band verstevigt en een belangrijk hulpmiddel blijkt bij de dagelijkse werkzaamheden. Omdat ook de vier collega-gemeenten, het SOHW en de medewerkers van de Wmo zijn aangesloten, komt dit tevens de vele regionale activiteiten ten goede. Externe communicatie De gemeente Strijen vergroot het draagvlak voor het beleid en de projecten van de gemeente door inwoners zoveel mogelijk te betrekken bij de totstandkoming en de uitvoering ervan. De diverse uitgangspunten voor een goede externe communicatie zijn: - Voor elk beleidsonderdeel en elk groot project maken we een communicatieplan gebaseerd op de gewenste mate van burgerparticipatie; - We publiceren leesbare en begrijpelijke openbare beleidstukken op de digitale communicatiekanalen; - We geven inwoners ten minste informatie over (de stand van zaken van) alle projecten via de gemeentepagina, de gemeentelijke website, sociale mediakanalen en de diverse nieuwsbrieven huis-aan-huis; - Raad en college zijn zichtbaar aanwezig en aanspreekbaar bij externe sociaalmaatschappelijke bijeenkomsten; - We vergroten de interactiviteit met inwoners door meer responsemogelijkheden te bieden, zowel op de gemeentelijke website, de sociale mediakanalen als tijdens bijeenkomsten; - We geven inwoners de mogelijkheid zich (gratis) te abonneren op digitale nieuwsbrieven van de gemeente die onderwerpen bevatten die aansluiten bij hun interesses; - We voldoen met de aanschaf en implementatie van de online productencatalogus (een minimale variant van het digitale loket) aan de wettelijk gestelde eisen voor digitale dienstverlening.

| 97 |

Programmabegroting 2017 Website Hoewel de gemeente Strijen de reguliere -papieren- communicatiemiddelen zeker niet uit het oog verliest, gaan de ontwikkelingen ten behoeve van de digitale dienstverlening ook in het jaar 2017 onverminderd door. Het zwaartepunt komt daarbij vooral te liggen op zaken die de edienstverlening aan bewoners en bedrijven verbetert. Tevens vindt er meer en meer aansluiting plaats met de regio. Zo hebben alle vijf de gemeenten in de Hoeksche Waard, naast een identieke website van dezelfde leverancier, ook een gezamenlijke portal waarin alle producten en eformulieren op ĂŠĂŠn centrale plek worden beheerd. Nieuwe ontwikkelingen die in 2017 extra aandacht gaan krijgen, dan wel worden voortgezet, zijn: - het verdere inzet en ontwikkeling van sociale media, zoals Instagram en Whatsapp; - het ontwikkeling van een digitaal Ondernemersloket; - het web-richtlijnen-proof maken van de website; - de inzet van meer videomateriaal bij de communicatie; - het verder ontwikkelen en uitbreiden sociaal intranet Samen@Work; - de verdere uitbreiding, Hoeksche Waards breed, voor wat betreft de Productencatalogus en E-formulieren, zoals het terugkoppelen van statusinformatie aan de inwoners; - het aanbieden van nieuwere slimme e-formulieren; - de intensivering van de crisiscommunicatie, door het ontwikkelen van een speciale Calamiteiten-app(licatie).

Juridische kwaliteitszorg en rechtmatigheid De laatste jaren is er bij gemeenten steeds meer aandacht voor juridische kwaliteitszorg. Juridische kwaliteitszorg heeft betrekking op het verbeteren van de juridische kwaliteit van producten en diensten met als doel het zichtbaar en beheersbaar maken van juridische risicoâ&#x20AC;&#x2122;s. De noodzaak hiertoe vloeit onder meer voort uit de toename van procesbereidheid en claimbewustheid bij burgers en bedrijven. Daarnaast moet de overheid zich steeds meer verantwoorden voor haar eigen regelstelling, planning en financiering. Juridische kwaliteitszorg speelt hierin een rol, alsmede in de professionalisering van de overheid, waarbij de overheid op een steeds meer bedrijfsmatige manier te werk moet gaan. Binnen de gemeente Strijen zijn de afgelopen jaren diverse onderwerpen opgepakt met het doel de juridische kwaliteit te verbeteren, zoals het verbeteren van de informatieverstrekking, termijnbewaking, het houden van rechtmatigheids- en juridische controles, het delen van juridische informatie en het organiseren van cursussen voor medewerkers. In 2017 worden deze werkzaamheden voortgezet en waar nodig aangevuld met nieuwe onderwerpen.

| 98 |

Programmabegroting 2017 Overzicht van de overhead kosten Overzicht van de overhead kosten 2017 lasten Financien, toezicht en controle Personeelszaken en organisatie Inkoop incl. aanbesteding Interne en externe communicatie Juridische zaken Bestuurszaken en bestuursondersteuning Informatievoorziening en automatisering Facilitaire zaken en huisvesting Documentaire informatievoorziening Managementondersteuning primair proces Overige salariskosten OR

baten

227.094 299.844 24.424 127.427 68.955 83.052 499.300 715.653 95.245 471.936 24.550 26.482

Totaal overhead

2.663.962

Saldo (excl doorberekening GREX)

2.615.833

-300

-11

-37.100

-10.718

-48.129

Directe salariskosten 2017 Bestuur B&W en raad loon wkr raad Burgerzaken huwelijken belastingen veiligheid verkeer en vervoer economische promotie onderwijs sport, cultuur en recreatie sociaal domein volksgezondheid riolering milieu begraafplaatsen volkshuisvesting RO

55.235 488.155 40.013 142.755 732 2627 138.193 207.357 17.062 35.456 407.535 280.166 27.485 143.436 18.226 82.569 371.813

Totaal directe salariskosten

2.458.815

Overhead als percentage van de directe salariskosten 2.615833 / 2.458.815 =

106,39%

In de begroting is nog uitgegaan van 107,24%. Dit percentage is berekend op en moment dat de begroting nog niet geheel sluitend was. In een later stadium is o.a. een bezuiniging van â&#x201A;Ź 66.000 op de overheadkosten doorgevoerd waardoor de overheadkosten zijn gedaald. Omdat het overheadpercentage toen al was gehanteerd voor berekening van de overhead op grondexploitaties en het GRP is dit percentage niet meer gecorrigeerd.

| 99 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF VERBONDEN PARTIJEN

Algemeen Een verbonden partij is volgens het BBV een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Een financieel belang is een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat of het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat als de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Een bestuurlijk belang is zeggenschap, hetzij door vertegenwoordiging in het bestuur hetzij door stemrecht. Verbonden partijen zijn onmisbaar voor de uitvoering van gemeentelijke taken. Als de schaal van een gemeente te klein is om een taak goed uit te kunnen voeren, is het onderbrengen van deze taak bij een verbonden partij veelal de aangewezen oplossing. Door schaalvergroting kan een grotere graad van specialisatie worden bereikt. Ook kunnen daardoor kosten worden bespaard en kunnen verbonden partijen veelal een betere continuïteit garanderen. De laatste jaren is landelijk gezien sprake van steeds bredere aandacht voor verbonden partijen. Daarbij hebben in veel gemeenten discussies plaatsgevonden over de rollen van de gemeenten in relatie tot die van verbonden partijen. Ook werden gemeenten geconfronteerd met toenemende financiële tekorten bij enkele gemeenschappelijke regelingen, wat vragen opriep over (het gebrek aan) een goede governance. Deze vragen worden urgenter als bedacht wordt dat in het kader van de decentralisaties de gemeentelijke samenwerking in verbonden partijen alleen maar verder zal toenemen.

Uitwerking Nota verbonden partijen gemeenten Hoeksche Waard Iedere gemeente heeft op basis van de eigen autonomie een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van verbonden partijen, maar voor de effectuering daarvan heeft de gemeente de andere deelnemende gemeenten nodig. Gezamenlijke aansturing en regievoering zijn nodig om tot een gemeenschappelijke strategie te kunnen komen. De gemeenteraden van de Hoeksche Waardse gemeenten hebben in 2014/2015 daarom de Nota verbonden partijen gemeenten Hoeksche Waard vastgesteld (hierna: de Nota). In het voorjaar 2015 is de Uitwerking van de Nota vastgesteld. Op grond daarvan is vervolgens in beeld gebracht in hoeverre de governance bij de verbonden partijen op orde is en welke verbeterslagen nog zijn te maken. Hieruit blijkt dat bij de verbonden partijen waaraan de Hoeksche Waardse gemeenten deelnemen de eerder benoemde bestuurs- en beheersingsmiddelen in opzet en bestaan aanwezig zijn. Er valt aan allerlei knoppen te draaien. De uitkomsten van deze toetsing zijn gepresenteerd tijdens een op 16 maart 2016 gehouden drukbezochte conferentie voor raads- en collegeleden van de Hoeksche Waardse gemeenten. Daarbij ging de voorzitter van de Raad voor het openbaar bestuur vervolgens in op het door de Raad uitgebrachte advies ‘Wisselwerking tussen gemeenteraden en verbonden partijen’. Kern van dat advies is dat in plaats van gebruik te maken van het formele instrumentarium het veel effectiever is om in gesprek te gaan met de verbonden partijen. De inzichten uit de conferentie worden in regionaal verband uitgewerkt in een afsluitende notitie, waarin wordt aangegeven hoe de wisselwerking tussen de raden en de verbonden partijen praktisch kan worden ingevuld. Naar verwachting wordt de notitie in het najaar 2016 aan de raden aangeboden. Overigens wordt als gevolg van wijziging van het BBV met ingang van het begrotingsjaar 2017 in de begroting (in het betreffende programma) ook informatie opgenomen over de bijdrage van verbonden partijen aan het bereiken van de beleidsdoelstellingen. | 100 |

Programmabegroting 2017 Beleidskader/Verordeningen De volgende notities en verordeningen vormen de basis voor het beleid voor verbonden partijen:     

Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV, 2016) Wet gemeenschappelijke regelingen (gewijzigd per 1 januari 2015) Financiële verordening gemeente Strijen 2015 Raadsbesluit vaststelling en uitwerking Nota verbonden partijen gemeenten Hoeksche Waard (12 mei 2015) Uitkomsten conferentie voor raads- en collegeleden Wisselwerking tussen gemeenteraden en verbonden partijen (16 maart 2016)

Risicoprofiel Op grond van het gewijzigde BBV dient met ingang van de begroting 2017 in de paragraaf verbonden partijen per verbonden partij een risicoprofiel te worden opgenomen. Deze risicoanalyse is in regionaal verband samengesteld. Hierbij is gebruik gemaakt van een beproefde methodiek, waarbij de financiële en bestuurlijke risico’s in beeld zijn gebracht. Het voornemen bestaat om een dergelijke analyse jaarlijks uit te voeren. In de betreffende programma’s wordt overigens ook uitgebreider stil gestaan bij de gemeenschappelijke regelingen met een hoog risicoprofiel. Financiële risico’s verbonden partijen Onderstaand is weergegeven op welke manier de financiële analyse is uitgevoerd. Er worden zeven vragen gesteld. De vragen richten zich met name op de begrippen control & governance en daarmee op sturing, beheersing, verantwoording en toezicht. Wanneer overwegend “laag” wordt gescoord is de eindconclusie van de financiële analyse dat ook “laag” wordt gescoord. De vragen zijn nadrukkelijk bedoeld als hulpmiddel voor het doen van een analyse. Omdat niet alle vragen geheel kwantificeerbaar zijn, is discussie over de scores mogelijk. Laag < 450.000

1. Omvang jaarlijkse financiële bijdrage 2. Is het weerstandsvermogen in de verbonden partij toereikend? 3. Benodigd gemeentelijk weerstandsvermogen op basis van risico’s bij de verbonden partijen 4. In hoeverre is de gemeente financieel aansprakelijk? 5. Is de organisatie in staat om financieel bij te sturen? 6. Is de bedrijfsvoering van de organisatie op orde? 7. Is de kwaliteit van het risicomanagement van de organisatie op orde?

Volledig < 45.000 Niet Volledig Ja Ja

Gemiddeld 450.0001.000.000 Deels 45.000100.000 Gedeeltelijk Deels Gedeeltelijk Gedeeltelijk

Hoog > 1.000.000 Niet 100.000 Volledig Niet Nee Nee

Bestuurlijke (inhoudelijke) risico’s verbonden partijen Onderstaand is weergegeven op welke manier de bestuurlijke analyse wordt uitgevoerd. Er worden zeven vragen gesteld. Naast de control en governance kant in de financiële analyse (de zogenoemde “hard controls”) komen hier ook de zogenoemde “soft controls” aan bod. Denk hierbij aan begrippen als welwillendheid, leiderschap, integriteit en vertrouwen. Wanneer overwegend “laag” wordt gescoord is de eindconclusie van de bestuurlijke analyse dat ook “laag” wordt gescoord. De vragen zijn nadrukkelijk bedoeld als hulpmiddel voor het doen van een analyse. Omdat niet alle vragen geheel kwantificeerbaar zijn, is discussie over het scoren mogelijk.

| 101 |

Programmabegroting 2017

1. In hoeverre komt het gemeentelijk belang overeen met het belang van de organisatie? 2. Is er invloed op de samenstelling van het bestuur? 3. Is de gemeente vertegenwoordigd in het bestuur (en in welke stemverhouding)? 4. Zijn er duidelijke afspraken over doelen en te leveren prestaties en worden deze afspraken nagekomen? 5. In welke mate is er vertrouwen in bestuur en/of directie van de verbonden partij? 6. Zijn er duidelijke afspraken over informatievoorziening? 7. In hoeverre zijn de te leveren prestaties van invloed op de realisatie van gemeentelijke beleidsdoelstellingen?

Laag Volledig

Gemiddeld Gedeeltelijk

Hoog Minimaal

Ja DB

AB/overig

Nee Nee

Gedeeltelijk

Nee

Maximaal

Gemiddeld

Minimaal

Ja Minimaal

Gedeeltelijk Gemiddeld

Nee Maximaal

De gecombineerde financiĂŤle en bestuurlijke analyse leidt tot een risicoprofiel van een verbonden partij. Er worden 5 verschillende risicoprofielen onderscheiden: 1. Laag 2. Laag/gemiddeld 3. Gemiddeld 4. Gemiddeld/hoog 5. Hoog Deze methodiek leidt uiteindelijk tot het volgende risicoprofiel

Risicoprofiel Gemeenschappelijke Regelingen Strijen (Positionering in het overzicht is alfabetisch en zegt niets over de onderlinge verhoudingen)

Hoog DG&J ZHZ

ISHW WIHW

CV/BV Bedrijventerrein Omgevingsdienst ZHZ

Veiligheidsregio ZHZ

Financieel Risico

Groenbeheer HW

Kiltunnel

RAD

Laag

SOHW SVHW

Laag

Bestuurlijk Risico

| 102 |

Hoog

Programmabegroting 2017 Ontwikkelingen verbonden partijen Nieuwe verbonden partijen Er bestaan op dit moment geen voornemens om (op korte termijn) nieuwe verbonden partijen aan te gaan. BeĂŤindigen van verbonden partijen GR Groenbeheer Hoeksche Waard In 2015 is binnen het algemeen bestuur van de GR Groenbeheer Hoeksche Waard gesproken over het verminderen van de bestuurlijk drukte. Het algemeen bestuur heeft daarbij de wens uitgesproken de organisatie en de coĂśrdinatie te vereenvoudigen en de daarmee samenhangende kosten zoveel mogelijk te beperken. Onderzocht is welke mogelijkheden er zijn en wat de consequenties hiervan zijn. Op grond daarvan hebben het Waterschap en de deelnemende gemeenten de intentie uitgesproken om de GR per 1 januari 2017 te willen opheffen en afspraken te maken over op welke wijze het beheer en onderhoud van bomen en kreken wordt voortgezet. Dit voornemen is op 7 januari 2016 in een Intentieverklaring Groenbeheer Hoeksche Waard vastgelegd. In de loop van 2016 wordt het formele opheffingsbesluit ter instemming aan de raden voorgelegd. Wijzigingen van bestaande verbonden partijen In 2015 zijn nagenoeg alle gemeenschappelijke regelingen in juridische zin aan de gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen aangepast. Als laatste is dit in 2016 voor de volgende gemeenschappelijke regelingen gebeurd: GR Dienst Gezondheid en Jeugd Zuid-Holland Zuid Uw raad stemde op 14 april 2016 in met het voorstel tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid en Jeugd Zuid-Holland Zuid. GR Wegschap Tunnel Dordtse Kil Uw raad stemde op 7 juli 2016 in met het voorstel tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling voor het Wegschap Tunnel Dordtse Kil. Aandachtspunten bij bestaande verbonden partijen GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid De retraite van het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio ZHZ (die naar verwachting eerste kwartaal 2017 zal worden gehouden) zal onder meer in het teken staan van het evalueren en herijken van de kostenverdeelsystematiek van de gemeentelijke bijdragen. De ambitie is om afscheid te nemen van het huidige boxen-model en toe te werken naar een vast bedrag per inwoner. In juni 2016 is hiertoe een voorbereidende bestuurlijke werkgroep ingesteld. Eneco holding NV Aan de aandeelhoudende gemeenten van Eneco holding NV wordt een besluit gevraagd om de splitsing van de Eneco Groep goed te keuren. Dit besluit moet eind 2016 genomen worden. Het gaat hierbij om grote belangen. Wij zullen uw raad nauw bij de voorbereiding betrekken.

| 103 |

Programmabegroting 2017 Aandeel Verbonden Partijen In het volgende overzicht is het totale aandeel van bijdragen aan verbonden partijen afgezet tegen de totale gemeentelijke lasten weergegeven. bedragen (x â&#x201A;Ź1.000) Programma Algemeen bestuur & veiligheid Fysieke omgeving & economie Jeugd Zorg & welzijn Sport & cultuur Middelen & organisatie* Algemene Dekkingsmiddelen Totaal*

Aantal Verb. Partijen 2 6 1 1 1 3 0 21

Bijdragen aan verbonden partijen

Totale lasten programma

720 233 237 502 199 542 0 2.433

1.629 3.122 2.329 4.397 947 5.263 84 17.771

44% 7% 10% 11% 21% 10% 0% 14%

* Excl opbrengsten Belastingen en dividend

In het volgende overzicht zijn de bijdragen per verbonden partij afgezet tegen de totale bijdragen aan verbonden partijen. In dit overzicht zijn de verbonden partijen waarvan de gemeente bijdragen (dividend) ontvangt buiten beschouwing gelaten.

Lasten verbonden partijen per programma 22%

30% Algemeen bestuur & Veiligheid Fysieke omgeving & economie

Jeugd Zorg & Welzijn 10% 21% 10%

Overzicht verbonden partijen Onze gemeente neemt deel in onderstaande verbonden partijen.

| 104 |

Sport & Cultuur Middelen & organisatie

Programmabegroting 2017 A

Gemeenschappelijke regelingen

GR Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Programma

Algemeen bestuur en veiligheid

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard

Vestigingsplaats Strijen Website

www.sohw.org

Wijze waarop de Verbonden Partijen bijdragen aan doelstellingen van de gemeente Het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op de domeinen ruimte, landschap, economie, samenleving en integrale veiligheid. De colleges van burgemeester en wethouders van de deelnemende gemeenten kunnen ter behartiging van deze belangen besluiten hun toekomende bevoegdheden over te dragen aan door hen aan te wijzen bestuursorganen van de gemeenschappelijke regeling. Bestuurlijk belang Het algemeen bestuur bestaat uit drie leden van het college van burgemeester en wethouders van iedere gemeente. Bij besluitvorming beschikt elke deelnemende gemeente over één stem per gemeente. Van elke gemeente heeft een lid van het algemeen bestuur zitting in het dagelijks bestuur. De voorzitter van het algemeen en dagelijks bestuur is afkomstig uit de gemeente met grootste aantal inwoners. Financieel belang Uittreding: Het algemeen bestuur regelt de gevolgen van uittreding. De uittredende gemeente dient een door het algemeen bestuur vast te stellen uittredingssom te betalen. Opheffing: De regeling wordt opgeheven wanneer de colleges van alle deelnemende gemeenten daartoe besluiten, na verkregen toestemming van de gemeenteraden. Het liquidatieplan wordt door het algemeen bestuur, nadat de raden van de deelnemende gemeenten zijn gehoord, vastgesteld. Het liquidatieplan voorziet in de financiële gevolgen van de opheffing. Op de liquidatierekening is het bepaalde voor de jaarlijkse rekening zoveel mogelijk van toepassing. Het liquidatieplan voorziet ook in de gevolgen die opheffing heeft voor het personeel. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017: n.v.t.

Bedrag (x €1.000) 142 0 262 189 0 0 100% 100%

GR ICT-Samenwerking Hoeksche Waard (ISHW) Programma

Middelen & organisatie

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard

Vestigingsplaats Maasdam Website

www.ishw.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Het openbaar lichaam ISHW verzorgt voor de deelnemende gemeenten in brede zin de ondersteuning op het terrein van de ICT en creëert de voorwaarden voor een efficiënte bedrijfsvoering en een efficiënte en klantgerichte dienstverlening. Naast deze taken kan ISHW basistaken of aanvullende dienstverlening verrichten voor andere organisaties die zijn ingesteld ter uitvoering van aan de deelnemende gemeenten opgedragen wettelijke taken.

| 105 |

Programmabegroting 2017 Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit 10 leden. De colleges van de deelnemende gemeenten wijzen ieder uit hun midden 2 leden en 2 plaatsvervangend leden aan als lid van het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit 5 leden; de leden worden door en uit het algemeen bestuur aangewezen. Financieel belang De gemeentelijke bijdrage wordt bepaald naar het aantal inwoners. De deelnemende gemeenten nemen de in de begroting geraamde bijdrage voor hun gemeente op in de gemeentebegroting. Indien aan het algemeen bestuur van het ISHW blijkt dat een deelnemende gemeente weigert deze uitgaven op de begroting te zetten, doet het algemeen bestuur onverwijld aan gedeputeerde staten het verzoek over te gaan tot toepassing van de artikelen 194 en 195 Gemeentewet. De deelnemende gemeenten zullen er steeds voor zorg dragen dat het openbaar lichaam te allen tijden over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te kunnen voldoen. Uittreding: Een deelnemende gemeente kan uittreden door een besluit van het college van burgemeester en wethouders van die gemeente, zulks na verkregen toestemming van de raad van die gemeente. De uittredende gemeente dient een door het algemeen bestuur vast te stellen uittredingssom te betalen. Over de hoogte van deze uittredingssom wordt geadviseerd door een in overleg met de uittredende deelnemer aan te wijzen onafhankelijke registeraccountant die een plan opstelt dat ten minste inzicht geeft in alle kosten, die direct en indirect samenhangen met de uittreding. De kosten van het plan komen voor rekening van de uittredende deelnemer. Het algemeen bestuur betrekt dit plan, dat dus ook een advies bevat over de hoogte van de uittredingssom, bij het vaststellen van de uittredingssom. Opheffing: De regeling wordt opgeheven wanneer de colleges van burgemeester en wethouders van alle deelnemende gemeenten daartoe besluiten, zulks na verkregen toestemming van gemeenteraden. In geval van opheffing van de regeling besluit het algemeen bestuur tot liquidatie en het stelt daarvoor regels vast. Hierbij kan van de bepalingen in de regeling worden afgeweken. Alle rechten en plichten van de regeling zijn in het liquidatieplan verdeeld over de deelnemers. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017:

Bedrag (x €1.000) 343 0 0 0 0 0 0% 0% n.v.t.

GR Samenwerking Vastgoedinformatie, Heffing en Waardebepaling (SVHW) Programma

Fysieke omgeving & economie

Taakveld Deelnemers

De gemeenten Aalburg, Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Goeree-Overflakkee, Hardinxveld-Giessendam, Hellevoetsluis, Korendijk, Krimpenerwaard, Lansingerland, Molenwaard, Nieuwkoop, Oud-Beijerland, Strijen, Werkendam, Woudrichem en Zederik en Waterschap Hollandse Delta en de Regionale Afvalstoffendienst Hoeksche Waard.

Vestigingsplaats Klaaswaal Website

www.svhw.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Een zo doelmatig mogelijke uitvoering van werkzaamheden voor de heffing en invordering van belastingen, heffingen en rechten, de Wet waardering onroerende zaken, de administratie van vastgoedgegevens, het verstrekken van vastgoedgegevens aan de deelnemers en derden en de Wet basisregistraties adressen en gebouwen. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit 2 leden uit het college van dijkgraaf en heemraden van het Waterschap Hollandse Delta en voorts uit een collegelid van iedere deelnemende gemeente en uit een lid van het dagelijks bestuur van de RAD HW. Alle leden van het algemeen bestuur hebben een plaatsvervanger. De vertegenwoordigers van het Waterschap hebben ieder een meervoudig stemrecht van zes, de overige leden v an het algemeen bestuur hebben één stem. Het algemeen bestuur besluit met meerderheid van stemmen. Bij het staken van de stemmen beslist de voorzitter. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en vier leden uit en door het algemeen bestuur aan te wijzen.

| 106 |

Programmabegroting 2017

Er is ook een ambtelijke commissie, welke tot taak heeft het algemeen bestuur gevraagd en ongevraagd te adviseren over alle aangelegenheden het SVHW betreffende. Iedere deelnemer heeft een vertegenwoordiger in de commissie. Financieel belang Uittreding: Hiervoor stelt een onafhankelijke registeraccountant een liquidatieplan op. Het plan wordt door het algemeen bestuur vastgesteld en de daarin beschreven financiële verplichtingen zijn bindend. Opheffing: Besluit hiertoe kan worden genomen door tenminste 2/3 van het aantal deelnemers. Een onafhankelijke registeraccountant stelt het liquidatieplan op dat door het algemeen bestuur wordt vastgesteld. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017:

Bedrag (x €1.000) 86 0 463 463 4.323 4.250 10% 10% Blijft gelijk

GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Programma

Algemeen bestuur & veiligheid

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard, evenals de gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht.

Vestigingsplaats Dordrecht Website

www.vrzhz.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Het openbaar lichaam heeft tot doel de brandweerzorg, de rampenbestrijding, de crisisbeheersing en de geneeskundige hulpverlening (bij ongevallen en rampen), met behoud van lokale verankering, bestuurlijk en operationeel op regionaal niveau binnen het samenwerkingsgebied te integreren, teneinde een doelmatige en slagvaardige hulpverlening te verzekeren, mede op basis van een gecoördineerde voorbereiding. Tevens een platform voor samenwerking te zijn voor aan hulpverlening gelieerde diensten, partners dan wel organisaties en andere openbare lichamen Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit de burgemeesters van de deelnemende gemeenten. Een burgemeester kan als lid van het algemeen bestuur tijdelijk worden vervangen door de loco-burgemeester. Elk lid van het algemeen bestuur heeft één stem. Het algemeen bestuur beslist bij meerderheid van stemmen; als de stemmen staken, geeft de stem van de voorzitter de doorslag. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en drie tot vier overige leden, door en uit het algemeen bestuur aan te wijzen. Hoe dit (bijv. bij het eventueel ontstaan van een vacature) verder wordt vormgegeven, wordt door het algemeen bestuur nader uitgewerkt. Financieel belang De deelnemende gemeenten waarborgen de betaling van rente en aflossing van de geldleningen aan te gaan door de Veiligheidsregio voor de uitvoering van zijn taak, in de verhouding tot het inwoneraantal op 1 januari van het dienstjaar waarin de geldlening wordt aangegaan. Uittreding: Dit is alleen mogelijk voor zover dat in overeenstemming is met de Algemene maatregel van Bestuur als bedoeld in artikel 3 van de Brandweerwet 1985. Het algemeen bestuur regelt onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten de gevolgen van uittreding. Opheffing: Dit is mogelijk als de Algemene maatregel van Bestuur als bedoeld in artikel 3 eerste lid van de Brandweerwet 1985 wordt gewijzigd of ingetrokken. Het algemeen bestuur stelt, de raden van de deelnemende gemeenten gehoord, het liquidatieplan vast en regelt onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten de vereffening van het vermogen.

| 107 |

Programmabegroting 2017 Kengetallen Financiële kengetallen Bedrag (x €1.000) Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 (voor mutaties reserves) Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017: n.v.t.

560 -590 3.158 3.158 68.977 68.977 5% 5%

GR Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid Programma

Jeugd

Taakveld Deelnemers

Vestigingsplaats Dordrecht Website

www.dienstgezondheidjeugd.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Het samenwerkingsverband heeft tot taak, vanuit het beginsel van verlengd lokaal bestuur, een bijdrage te leveren aan het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemers, om een evenwichtige en voorspoedige ontwikkeling in het gebied te bevorderen. De behartiging van belangen geschiedt door het bepalen van de hoofdlijnen van gewenste ontwikkelingen door sturing, ordening, integratie en in voorkomende gevallen uitvoering in de taakvelden publieke gezondheid, onderwijs, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning, meer in het bijzonder huiselijk geweld en kindermishandeling, zoals bedoeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit één lid per deelnemer (door en uit het college van burgemeester en wethouders aan te wijzen); ieder lid heeft een plaatsvervanger Elk lid van het algemeen bestuur heeft een gewogen stemrecht. De stemverhouding is gebaseerd op het aantal inwoners van de deelnemende gemeenten. Besluiten worden genomen met meerderheid van stemmen. Als de stemmen staken, wordt het voorstel geacht te zijn verworpen. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en vier leden die door het algemeen bestuur uit zijn midden worden aangewezen, met dien verstande dat twee leden afkomstig moeten zijn uit de subregio Drechtsteden en de regio’s Alblasserwaard - Vijfheerenlanden en Hoeksche Waard ieder een lid aanwijzen. Financieel belang In de begroting wordt aangegeven welke bijdrage elke deelnemer verschuldigd is aan het samenwerkingsverband. De kosten die het samenwerkingsverband aan de deelnemers toerekent bestaan uit algemene kosten (toe te rekenen op basis van het aantal inwoners) en overige kosten (toe te rekenen aan de deelnemers die deelnemen aan die taken waarop de kosten betrekking hebben). De deelnemers dragen er zorg voor dat het samenwerkingsverband altijd over voldoende geld beschikt om aan al zijn verplichtingen tegen derden te kunnen voldoen. De deelnemers garanderen bovendien tegen iedere geldgever de nakoming van de huidige en toekomstige verplichtingen die de publieke rechtspersoon opening moment tegen die geldgever heeft. Uittreding: Hiervoor is toestemming nodig van het algemeen bestuur en zij regelt ook de (financiële) gevolgen. Opheffing: Besluit hiertoe kan worden genomen door tenminste 3/4 van het aantal deelnemende gemeenten. Het algemeen bestuur stelt het liquidatieplan op. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2015 Eigen vermogen per 31-12-2015 Vreemd vermogen per 1-1-2015 Vreemd vermogen per 31-12-2015 Solvabiliteit per 1-1-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen)

| 108 |

Bedrag (x €1.000) 237 262 721 9.771 10.655 24.932 6%

Programmabegroting 2017 Solvabiliteit per 31-12-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2015: Eigen vermogen is o.a. gestegen door het gerealiseerde resultaat 2015 en een dotatie aan de algemene reserve.

16%

* Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen. GR Werken in de Hoeksche Waard (WIHW) Programma

Zorg & Welzijn

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard

Vestigingsplaats Oud-Beijerland Website

www.wi-hw.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Gemeenschappelijke behartiging van de belangen van de deelnemers in het kader van het streven naar een zo hoog mogelijke arbeidsparticipatie van de inwoners van de gemeenten waartoe de deelnemers behoren en, indien nodig, het verstrekken van uitkeringen aan deze doelgroep voor de kosten van levensonderhoud. De taken die als gevolg van de geldende regelgeving moeten worden uitgevoerd worden zo efficiĂŤnt en effectief mogelijk ingericht. Bestuurlijk Elk college wijst uit zijn midden, de voorzitter inbegrepen, twee leden van het algemeen bestuur aan. Voor elk lid wijst het betrokken college een plaatsvervangend lid aan. Van elke gemeente heeft een lid van het algemeen bestuur zitting in het dagelijks bestuur. Ieder lid van het dagelijks bestuur heeft een stem. Besluiten worden bij volstrekte meerderheid genomen. Bij het staken van de stemmen is de stem van de voorzitter doorslaggevend. Financieel belang De gemeenten stellen aan het samenwerkingsverband de volledige rijksbijdragen ter beschikking die de gemeenten ontvangen van het Rijk voor de uitvoering van de Wsw. De gemeenten verbinden zich bij te dragen in een eventueel exploitatietekort van WHW-bedrijven, naar rato van het aantal inwoners van de gemeenten op 1 januari van het betreffende boekjaar. De gemeenten waarborgen de voldoening van rente, aflossing en kosten van door WHW-bedrijven te sluiten vaste geldleningen, evenals van gelden die WHW-bedrijven in rekening-courant of bij wijze van geldlening zal opnemen, naar evenredigheid van het aantal inwoners per 1 januari van het jaar waarin de overeenkomst betreffende de betreffende transactie wordt gesloten. Uittreding: Een deelnemer kan onder door het algemeen bestuur te stellen voorwaarden uittreden als de raden van tenminste twee derde van de gemeenten daarmee instemt. Opheffing: Het Algemeen Bestuur stelt het liquidatieplan op. Kengetallen FinanciĂŤle kengetallen Bedrag (x â&#x201A;Ź1.000) Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017: De tekorten worden gedekt uit de reserves. Dit zorgt voor verslechtering van de solvabiliteit.

GR Groenbeheer Hoeksche Waard Programma

Fysieke omgeving & economie

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard en Waterschap Hollandse Delta

Vestigingsplaats Ridderkerk Website

www.groenbeheerhw.nl

| 109 |

6.448 -521 2.020 1.498 6.869 7.391 23% 17%

Programmabegroting 2017 Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Zorg dragen voor het beheer van een evenwichtig en kwalitatief hoogwaardig landschap in de Hoeksche Waard. Dit wordt vooral door uitvoering van het Landschapsbeleidsplan Hoeksche Waard gerealiseerd. In 2015 is binnen het algemeen bestuur van de GR gesproken over het verminderen van de bestuurlijk drukte. Het algemeen bestuur heeft daarbij de wens uitgesproken de organisatie en coördinatie te vereenvoudigen en de daarmee samenhangende kosten zoveel mogelijk te beperken. Onderzocht is welke mogelijkheden er zijn en wat de consequenties hiervan zijn. Op grond daarvan hebben het Waterschap en de deelnemende gemeenten de intentie uitgesproken om de GR per 1 januari 2017 te willen opheffen en afspraken te maken over op welke wijze het beheer en onderhoud van bomen en kreken wordt voortgezet. Dit voornemen is op 7 januari 2016 in een Intentieverklaring Groenbeheer Hoeksche Waard vastgelegd. In de loop van 2016 wordt het formele opheffingsbesluit ter instemming aan de raden voorgelegd. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit één lid en één plaatsvervangend lid per deelnemer. Het algemeen bestuur besluit bij meerderheid van stemmen. Ieder lid heeft een stem. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en twee leden van de deelnemende gemeenten, te benoemen door het algemeen bestuur. Financieel belang Uittreding: Hiervoor worden door het algemeen bestuur, met meerderheid van stemmen, voorwaarden opgesteld. Opheffing: Besluit hiertoe kan worden genomen door tenminste 2/3 van bevoegde bestuursorganen. Het Algemeen Bestuur stelt het liquidatieplan op. Kengetallen Niet van toepassing i.v.m. opheffing

GR Regionale Afvalstoffendienst Hoeksche Waard Programma

Fysieke omgeving & economie

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard.

Vestigingsplaats Westmaas Website

www.radhoekschewaard.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente In het belang van bescherming van het milieu en een doelmatig beheer van afvalstoffen heeft het openbaar lichaam tot taak zorg te dragen voor: - de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen als bedoeld in de Wet milieubeheer - de inzameling van grove huishoudelijke afvalstoffen zoals bedoeld in de Wet milieubeheer - de inzameling van groente-, fruit– en tuinafval als bedoeld in de Wet milieubeheer - de inzameling van andere bestanddelen van huishoudelijke afvalstoffen als bedoeld in de Wet milieubeheer - het (doen) verwerken van deze afvalstoffen - de inzameling van bedrijfsafvalstoffen als bedoeld in de Wet milieubeheer - andere taken op het terrein van de milieuwetgeving, die door de gemeenten bij eensluidend besluit zijn aangewezen. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit twee leden per deelnemende gemeente (door de raden van de deelnemende gemeenten uit hun midden, de voorzitter inbegrepen en uit de wethouders, aan te wijzen) evenals uit twee plaatsvervangende leden. Ieder lid van het algemeen bestuur heeft één stem. Besluitvorming vindt plaats bij meerderheid van stemmen. Uit het algemeen bestuur wordt het dagelijks bestuur gekozen, waarin iedere gemeente vertegenwoordigd is. Besluitvorming in het dagelijks bestuur vindt plaats op dezelfde wijze als in het algemeen bestuur. Financieel belang De deelnemende gemeenten hoeven geen bijdrage te leveren, omdat het totaal aan lasten wordt gedekt door de opbrengst van de geheven afvalstoffenheffingen en reinigingsrechten. De deelnemende gemeenten dragen er zorg voor dat het openbaar lichaam altijd over voldoende geld beschikt om aan al zijn verplichtingen tegen derden te kunnen voldoen. In de jaarrekening wordt de door elke deelnemende gemeente over het jaar werkelijk verschuldigde bijdrage opgenomen (dit kan ook het aanvullen van eventuele verliezen inhouden). Uittreding: Hiervoor worden door het algemeen bestuur voorwaarden opgesteld. Opheffing: Besluit hiertoe kan worden genomen door tenminste 2/3 van de gemeenten waarin tenminste 2/3 van de totale inwoners wonen. De deelnemende gemeenten stellen het liquidatieplan op. Het algemeen bestuur stelt het liquidatieplan vast, gehoord de raden.

| 110 |

Programmabegroting 2017 Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017: n.v.t.

Bedrag (x €1.000) 0 11 2.272 2.283 11.698 11.421 16% 16%

GR Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Programma

Fysieke omgeving & milieu

Taakveld Deelnemers

De provincie Zuid-Holland, de 5 gemeenten in de Hoeksche Waard, evenals de gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht.

Vestigingsplaats Dordrecht Website

www.ozhz.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente De Omgevingsdienst dient ter ondersteuning van de deelnemers bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, evenals de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit één lid en één plaatsvervangend lid per deelnemer (door en uit het college aan te wijzen). De deelnemers hebben een gewogen stemrecht. De stemverhouding is gebaseerd op hun aandeel in de omzet van de Omgevingsdienst ZHZ. Deze verhouding wordt bij het vaststellen van de jaarrekening over jaar X vastgesteld en geldt voor jaar X+2. Deze stemverhoudingen gelden voor zowel het algemeen bestuur als het dagelijks bestuur. Voor het tot stand komen van een besluit is een volstrekte meerderheid vereist, met dien verstande dat minimaal drie deelnemers hun stem voor het voorstel moeten hebben uitgebracht wil het aangenomen zijn, behalve als in de regeling anders is bepaald. Dit beoogt dat de grote deelnemers de besluitvorming niet kunnen domineren. Voorst is een gekwalificeerde meerderheid van drie vierde voorgeschreven bij de vaststelling van de begroting en de bijdrageverordening, evenals bij besluiten tot toetreding, uittreding en opheffing van de regeling. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter, plaatsvervangend voorzitter en drie andere leden (uit en door de drie subregio’s van ZHZ aan te wijzen). Financieel belang In de begroting wordt vastgelegd welke bijdrage elke deelnemer verschuldigd is aan de Omgevingsdienst. In een door het algemeen bestuur vast te stellen Bijdrageverordening worden de verschuldigde vergoedingen voor instandhouding van de Omgevingsdienst en de te leveren diensten vastgelegd. Uittreding: uittreding is mogelijk na verkregen toestemming van het vertegenwoordigend orgaan en kan alleen plaatsvinden met inachtneming van een opzegtermijn van tenminste één kalenderjaar. Het algemeen bestuur regelt de financiële en organisatorische gevolgen van de uittreding en stelt de verschuldigde schadeloosstelling vast. De schadeloosstelling bedraagt tenminste drie maal de jaaromzet van de betreffende deelnemer in het jaar waarin het besluit tot uittreding door de deelnemer wordt genomen. In bijzondere omstandigheden kan het algemeen bestuur een andere schadeloosstelling vaststellen. Opheffing: Dit is mogelijk als meer dan drie vierde van het aantal deelnemers, vertegenwoordigende tenminste drie vierde meerderheid van het aantal stemmen in het algemeen bestuur, daartoe besluit. Het algemeen bestuur stelt een liquidatieplan vast, dat voorziet in de verplichting van de deelnemers tot deelneming in de financiële en personele gevolgen van de opheffing. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017

| 111 |

Bedrag (x €1.000) 193 0 1.230

Programmabegroting 2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017:

1.230 4.713 4.713 21% 21% Blijft stabiel

GR Wegschap Tunnel Dordtse Kil Programma

Fysieke omgeving & milieu

Taakveld Deelnemers

Provincie Zuid-Holland, de gemeenten Binnenmaas, Dordrecht en Strijen.

Vestigingsplaats Dordrecht Website

www.kiltunnel.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Het beheren en exploiteren van de Kiltunnel en de aansluitende wegverbindingen. Bestuurlijk Het algemeen bestuur bestaat uit 2 leden van iedere deelnemer. Voor het tot stand komen van een besluit bij stemming is de volstrekte meerderheid vereist van de leden die aan de stemming hebben deelgenomen. Het nemen van besluiten door het algemeen bestuur vindt plaats op basis van de volgende stemverhouding:  de door de provincie aangewezen leden brengen ieder 3 stemmen uit;  de door Dordrecht aangewezen leden brengen ieder 2 stemmen uit;  de door Binnenmaas en Strijen aangewezen leden brengen ieder 1 stem uit. Behalve als de vergadering voltallig is, wordt bij staking van stemmen het nemen van een besluit uitgesteld tot een volgende vergadering, waarin de beraadslagingen kunnen worden heropend. Als de stemmen staken in een voltallige vergadering of voor de tweede maal over hetzelfde voorstel, wordt het geacht niet te zijn aangenomen. Het dagelijks bestuur bestaat uit 1 lid van iedere deelnemer, uit en door het algemeen bestuur aan te wijzen. Voor. Binnen het dagelijks bestuur geldt dezelfde stemverhouding als in het algemeen bestuur. Financieel belang Elk van de deelnemers waarborgt de betaling van rente en aflossing van de door het Wegschap te sluiten leningen en in rekening-courant op te nemen gelden, in overeenstemming met de hierboven vermelde percentages. Als hieruit voor de deelnemers betalingen voortkomen, worden deze door de deelnemers onderling verrekend, met gebruikmaking van dezelfde percentages. Uittreding: Hiervoor kunnen door het algemeen bestuur voorwaarden worden opgesteld. Opheffing: Het algemeen bestuur stelt een liquidatieplan op. Kengetallen Financiële kengetallen Bedrag (x €1.000) Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017: Stijging van het eigen vermogen i.v.m. toevoeging positief resultaat en een daling van de langlopende schulden

Stichtingen en verenigingen

Sportstichting Strijen Programma

Sport & cultuur

| 112 |

16 1.240 -4.464 -2.850 33.288 29856 -15% -11%

Programmabegroting 2017 Taakveld Deelnemers

De gemeente Strijen

Vestigingsplaats Strijen Website

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente De stichting stimuleert en ondersteunt een breed aanbod van voorzieningen op het gebied van jeugd en sport. Het college van burgemeester en wethouders vormt het bestuurd van de stichting. Financieel belang De gemeente is aansprakelijk voor eventuele exploitatietekorten. Kengetallen Financiële kengetallen Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 Eigen vermogen per 1-1-2017 Eigen vermogen per 31-12-2017 Vreemd vermogen per 1-1-2017 Vreemd vermogen per 31-12-2017 Solvabiliteit per 1-1-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2017 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017:

Bedrag (x €1.000) 199 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Vennootschappen en Coöperaties (deelnemingen)

Eneco holding NV Programma

Algemene Dekkingsmiddelen

Taakveld Deelnemers

De aandelen van Eneco zijn in handen van 61 gemeenten.

Vestigingsplaats Rotterdam Website

www.eneco.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Het op betrouwbare, veilige en maatschappelijk verantwoorde wijze leveren van energie en daaraan gerelateerde producten aan particuliere en zakelijke klanten en samenwerking en deelneming in andere rechtspersonen. Bestuurlijk Strijen bezit 10.772 van de aandelen van Eneco (van de 4.970.978 aandelen). De gemeente heeft 1 vertegenwoordiger in de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Financieel belang De boekwaarde van onze aandelen Eneco bedraagt ongeveer € 225.000,-. De nominale waarde is € 1.077.200,-. De intrinsieke waarde betreft afgerond € 4.154.000,-. Kengetallen* Financiële kengetallen Opgenomen baten (=dividend) in gemeentebegroting 2017 Jaarresultaat van de verbonden partij in 2015 Eigen vermogen per 1-1-2015 Eigen vermogen per 31-12-2015 Vreemd vermogen per 1-1-2015 Vreemd vermogen per 31-12-2015 Solvabiliteit per 1-1-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen)

| 113 |

Bedrag (x €1.000) 224 208.000 5.188.000 5.350.000 4.900.000 4.551.000 51%

Programmabegroting 2017 Solvabiliteit per 31-12-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2015:

54%

* Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen. BV Gemeenschappelijk Bezit Evides Programma

Algemene Dekkingsmiddelen

Taakveld Deelnemers

De aandelen van het Gemeenschappelijk Bezit Evides zijn in handen van gemeenten en provincies in het verzorgingsgebied.

Vestigingsplaats Rotterdam Website

www.evides.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Binnenmaas neemt samen met gemeenten en provincies in Rijnmond en Zeeland deel in de BV Gemeenschappelijk Bezit Evides, dat op haar beurt 50% eigenaar is van het drinkwaterleidingbedrijf Evides. Evides levert drinkwater aan huishoudens en bedrijfsleven en houdt zich in toenemende mate ook bezig met levering van industriewater en diensten op het gebied van afvalwater- en rioolwaterzuivering. Bestuurlijk Strijen bezit 10.315 van de aandelen van het Gemeenschappelijk Bezit Evides (van de 1.850.000 aandelen). De gemeente heeft 1 vertegenwoordiging in de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Financieel belang De boekwaarde van onze aandelen in de BV Gemeenschappelijk Bezit Evides bedraagt ongeveer € 72.000,-. Kengetallen* Financiële kengetallen Opgenomen baten (=dividend) in gemeentebegroting 2017 Jaarresultaat van de verbonden partij in 2015 Eigen vermogen per 1-1-2015 Eigen vermogen per 31-12-2015 Vreemd vermogen per 1-1-2015 Vreemd vermogen per 31-12-2015 Solvabiliteit per 1-1-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2015:

Bedrag (x €1.000) 100 468.600 482.400 642.200 643.100 42% 43%

* Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen. Bank Nederlandse Gemeenten Programma

Algemene Dekkingsmiddelen

Taakveld Deelnemers

Bijna alle Nederlandse overheden.

Vestigingsplaats Den Haag Website

www.bngbank.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Binnenmaas heeft van oudsher aandelen in de BNG, die als doelstelling heeft voordelige financiële dienstverlening en kredietverstrekking, om zo voordelig mogelijk een bijdrage te kunnen leveren aan de maatschappelijke voorzieningen. Bestuurlijk De aandelen van de Bank Nederlandse Gemeenten zijn voor de helft in handen van de Staat; de andere helft is geplaatst bij gemeenten, provincie en een hoogheemraadschap. Strijen bezit 6.240 van de aandelen van de BNG (van de 55.690.720 aandelen). De gemeente heeft 1 vertegenwoordiger in de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Financieel belang De boekwaarde van onze aandelen BNG bedraagt ongeveer € 14.000,-.

| 114 |

Programmabegroting 2017 Kengetallen* Financiële kengetallen Opgenomen baten (=dividend) in gemeentebegroting 2017 Jaarresultaat van de verbonden partij in 2015 Eigen vermogen per 1-1-2015 Eigen vermogen per 31-12-2015 Vreemd vermogen per 1-1-2015 Vreemd vermogen per 31-12-2015 Solvabiliteit per 1-1-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Solvabiliteit per 31-12-2015 (=Eigen vermogen /Totaal vermogen) Toelichting mutatie solvabiliteit 2017:

Bedrag (x €1.000) 4 226.000 3.582.000 4.163.000 149.891.000 145.317.000 2% 3%

* Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen. CV/BV Ontwikkelingsbedrijf Bedrijvenpark Hoeksche Waard Programma

Fysieke omgeving en economie

Taakveld Deelnemers

De 5 gemeenten in de Hoeksche Waard.

Vestigingsplaats Heinenoord Website

www.bedrijvenparkhw.nl

Wijze waarop de Verbonden Partij bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente. Het ontwikkelen van bedrijventerreinen en uitvoeren van investeringsprojecten, wel of niet van regionaal of bovenregionaal karakter. Besloten is voorlopig de activiteiten van de exploitatiemaatschappij te beperken tot het ontwikkelen van een Hoeksche Waards bedrijventerrein van 60 hectare netto (90 hectare bruto). Bestuurlijk De grondexploitatiemaatschappij heeft de juridische vorm van een commanditaire vennootschap (CV) met een besloten vennootschap (BV) als beherend vennoot. Iedere gemeente is met één persoon vertegenwoordigd in de Algemene vergadering van Aandeelhouders. De directie van de BV staat onder toezicht van een raad van commissarissen bestaande uit één lid per gemeente. De raad van commissarissen besluit bij meerderheid van stemmen. Financieel belang Het geplaatste en gestorte kapitaal van de BV bedraagt €35.000. Strijen bezit 11,88% van de aandelen (42 van de 350). Het commanditaire kapitaal van de grondexploitatiemaatschappij bedraagt € 35.000,-. De gemeente Strijen heeft hiervan 11,88% ingebracht. Hiernaast heeft de gemeente een garantie afgegeven aan de CV in verband met zelfstandige financiering. Kengetallen Financiële kengetallen CV Bedrag (x €1.000) Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 0 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2017 0 Eigen vermogen per 1-1-2015 35 Eigen vermogen per 31-12-2015 35 Vreemd vermogen per 1-1-2015 17.494 Vreemd vermogen per 31-12-2015 18.831 * Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen. Financiële kengetallen BV Bedrag (x €1.000) Opgenomen lasten (=bijdrage aan GR) in gemeentebegroting 2017 0 Begroot resultaat van de verbonden partij in 2015 0 Eigen vermogen per 1-1-2015 -710 Eigen vermogen per 31-12-2015 -710 Vreemd vermogen per 1-1-2015 783 Vreemd vermogen per 31-12-2015 779 * Geen gegevens bekend over begroting 2017 derhalve laatst bekende gegevens jaarrekening 2015 in tabel opgenomen.

Overige verbonden partijen (Er zijn geen verbonden partijen die onder deze categorie vallen.) | 115 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING Algemeen In deze paragraaf wordt ingegaan op demografische ontwikkelingen. Het ontwikkelen en uitvoeren van beleid dat zich richt op de gevolgen van demografische ontwikkeling is voor de meeste gemeenten en provincies relatief nieuw. Bij demografische ontwikkeling moet men naast bevolkingsdaling en migratie ook denken aan vergrijzing (toename aantal ouderen) en ontgroening (daling van het aantal jongeren). Laatstgenoemde elementen worden wel uitgedrukt in “grijze druk” en in “groene druk”. Grijze druk is de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot en met 64 jaar. De groep 20-64-jarigen valt voor een groot deel samen met de (potentiële) beroepsbevolking, die de lasten van de vergrijzing moet opvangen. Een grijze druk van bijvoorbeeld 27 geeft aan dat er 27 65-plussers zijn op elke 100 potentiële arbeidskrachten. De groene druk geeft de verhouding aan tussen het aantal personen van 0 tot en met 19 jaar en de personen in de zogenaamde ‘productieve leeftijdsgroep’ van 20 tot en met 64 jaar. De beleidsmatige gevolgen van deze demografische ontwikkelingen kunnen voelbaar zijn op meerdere beleidsterreinen, zoals wonen, onderwijs, economie en arbeidsmarkt, zorg, sport en cultuur. Deze beleidseffecten tezamen hebben weer grote gevolgen voor de leefbaarheid in een gebied. Demografische ontwikkelingen vragen daarom om een integraal beleid.

Ontwikkelingen Regio Hoeksche Waard Door het Rijk zijn in 2012 zes Zuid-Hollandse regio’s – waaronder de Hoeksche Waard – aangewezen als anticipeerregio, dit zijn regio’s waar op termijn een bevolkings- en / of huishoudensdaling en een relatief sterke ontgroening (afname van het aantal jongeren) en vergrijzing (toename van het aantal ouderen) zal optreden. Als gevolg van de bevolkingstransitie ontstaan verschillende ‘mismatches’ tussen bijvoorbeeld de vraag naar en het aanbod van voorzieningen (scholen, sport, winkels, zorg, openbaar vervoer, enz.), woonruimte (minder vraag naar woningen en sterk verschuivende vraag van gezinnen naar seniorenhuisvesting) en arbeidskrachten. De anticipeerregio’s staan voor de belangrijke opgave een nieuw evenwicht te vinden. De provincie Zuid-Holland en het Rijk (het Ministerie van BZK) hebben gezamenlijk een strategie opgesteld die toepasbaar is op alle zes de anticipeerregio’s in Zuid-Holland: het anticipatieprogramma. Daarbij is aangegeven dat de provincie en BZK het volgende willen bereiken:  bewustwording van en discussie over demografische transitie in de regio’s;  lokale vitale coalities op (boven)regionaal niveau;  vertaling van de gevolgen van demografische transitie in –aanpassingen van het – regionaal beleid, zoals een regionale woon- en leefvisie;  het starten van de regionale uitvoering van dit nieuwe beleid. De krimp van het aantal jongeren gaat in de Hoeksche Waard harder dan in de rest van Nederland. In 2030 worden er zo’n 20% minder bewoners onder de twintig jaar in de Hoeksche Waard verwacht dan in 2012. (zie tabel Bevolkingsprognose), daarnaast groeit het aantal ouderen.

| 116 |

Programmabegroting 2017 Bevolkingsprognose voor de Hoeksche Waard 2012-2030 Jaar

Ontwikkeling

Leeftijdsgroep

2012

2020

2030

0-19

19854

17874

15916

â&#x20AC;&#x201C;3938

20-29

8268

8225

7993

-275

30-49

23096

19312

17988

-5108

50-64

18818

19050

17016

-1802

65-79

11416

15176

16201

4785

80+

3354

4389

7607

4253

Totaal

84806

84026

82721

-2085

Bron: Provincie Zuid-Holland, WBR november 2013

Ook recentere prognoses van het CBS laten dergelijke ontwikkelingen zien.

| 117 |

2012-2030

Programmabegroting 2017

De regio wil zich hier tijdig op voorbereiden en maatregelen treffen om de negatieve gevolgen te keren, als ook de aanwezige kansen te benutten. Eind 2012/begin 2013 is gestart met Masterclasses op gebied van Wonen, Welzijn en Zorg. Een achttal organisaties uit de Hoeksche Waard is daarna enige maanden druk geweest met de zichtbare consequenties van de vergrijzing en ontgroening. Zij zochten daarbij nadrukkelijk de samenwerking met de diverse sociaal-maatschappelijke instellingen. Zo werden verschillende bijeenkomsten (dialoogtafels) gehouden waar vraagstukken aan de orde kwamen over onder meer de economische ontwikkeling, arbeidsmarkt, landschap, onderwijs-, zorgen welzijnsvoorzieningen. Alle opgedane plannen en ideeën zijn uiteindelijk gebundeld en opgeschreven in het Pact van de Waard. Op 27 februari 2014 plaatsten de opstellers formeel hun handtekening onder het stuk. Doel van het Pact is door middel van samenwerking tussen de deelnemende organisaties in samenhang met de door hen uit te voeren projecten te werken aan een florerende Hoeksche Waard. Naast de Hoeksche Waardse partijen (HW Wonen, Zorgwaard, CSG de Waard, LTO Noord - afdeling Hoeksche Waard, Ondernemersvereniging Hoeksche Waard (OHW), Rabobank Hoeksche Waard, SOHW en Kamer van Koophandel) zijn tevens het ministerie van BZK en de Provincie Zuid-Holland vanaf het begin gesprekspartner geweest. Ook in de toekomst blijven beide overheden betrokken bij de uitvoering. De volgende stap is gezet naar uitvoering van het anticiperen op de demografische veranderingen door het vertalen van het Pact van de Waard in het uitvoeringsprogramma van het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SHOW) In dat kader is medio 2015 een interactieve bijeenkomst gehouden over de toekomst van de detailhandel in de Hoeksche Waard. In het najaar van 2015 is een vervolg gegeven aan deze bijeenkomst en is de retaildeal ondertekend. Inmiddels is het initiatief genomen om te komen tot het opstellen van een regionale detailhandelsvisie. Een andere activiteit is het in het leven roepen van een zg. ‘vliegwielprijs’ voor een goed idee/ initiatief, dat structureel bijdraagt aan de vitaliteit van de Hoeksche Waard. Als Hoeksche Waard wordt tevens geparticipeerd in ambtelijke en bestuurlijke overleggen met alle anticipeerregio’s in Nederland. De burgemeester van Strijen is voorzitter van het bestuurlijk overleg van de anticipeerregio’s.

| 118 |

Programmabegroting 2017 Strijen In onderstaande grafiek wordt de grijze druk van Strijen in de periode 2013-2020 ten opzichte van de overige gemeenten in Zuid-Holland Zuid (en daarmee de Hoeksche Waard) in beeld gebracht. Prognose grijze druk (aantal 65-plussers per 100 inwoners van 20-64 jaar) per gemeente in 2013 en 2020, Zuid-Holland Zuid

Zoals hierboven al aangegeven speelt naast de vergrijzende bevolking ook de ontgroening (minder jeugd) een belangrijke rol in de bevolkingsontwikkeling van de komende jaren. Dit is overigens een proces dat al enige jaren geleden is ingezet.

Bron: waar staat je gemeente

Zoals eerder aangegeven kan de demografische ontwikkeling zich manifesteren op diverse terreinen. Onderstaand wordt nader ingegaan op enige zaken, namelijk woningbouw (kwalitatief en kwantitatief en onderwijs(huisvesting). Om jonge mensen te behouden en eventueel aan te trekken moeten voldoende woningen beschikbaar zijn. Mede vanwege het minder snel krijgen van een vaste aanstelling en de strengere hypotheekregels is het kopen van de eerste woning de laatste jaren lastiger geworden. De gemeente Strijen streeft in haar nieuwbouwplannen naar een evenwichtige differentiatie naar woningtype en | 119 |

Programmabegroting 2017 prijsklassen waarbij ook ruimte is voor starters op de koopmarkt. Echter ook in de bestaande voorraad zijn veel geschikte woningen voor starters. Zo kunnen bijvoorbeeld voormalige huurwoningen prima dienen als starterswoningen. Voor de realisering van de genoemde opgaven is in 2015 een geactualiseerde Regionale Woonvisie Hoeksche Waard en een regionale woningbouwprogrammering opgesteld. De woonvisie legt de focus op de bestaande woningvoorraad. De totale bevolking in de Hoeksche Waard neemt de komende jaren af, het aantal 65-plussers neemt sterk toe en het aantal jongeren neemt af. Doordat huishoudens vanwege deze vergrijzing en ontgroening kleiner worden blijft er evenwel tot 2025 behoefte aan extra woningen. Na 2025 neemt de behoefte aan extra woningen af en is nieuwbouw van woningen, afgezien van vervangende nieuwbouw, nauwelijks meer nodig in de Hoeksche Waard. Van zelfsprekend zal op dit punt de marktvraag nauwlettend gevolgd worden en zo mogelijk daarop ingespeeld. Het is daarom niet alleen van belang om zorg te dragen dat de woningen die we de komende jaren bouwen de juiste zijn, maar ook dat de al bestaande woningen geschikt worden gemaakt voor de veranderende woningbehoefte. Hierover worden, waar het de sociale woningvoorraad betreft, regionale afspraken gemaakt met woningcorporatie HW Wonen. In de woonvisie worden de trends en ontwikkelingen in de Hoeksche Waard benoemd en zijn er vijf doelen geformuleerd. Ook wordt een aantal concrete onderwerpen benoemd waarover de regio prestatieafspraken wil maken. De regionale prestatieafspraken krijgen een lokale paragraaf of bijlage. Hierin worden concrete gemeente specifieke afspraken opgenomen. Bijvoorbeeld afspraken over de inspanning van HW Wonen in een lokaal woningbouwproject. Naast de gevolgen voor het huisvestingsbeleid heeft de demografische ontwikkeling ook gevolgen voor onder andere de ontwikkeling van exploitatieplannen. Enkele jaren geleden zijn de voorbereidingen gestart voor het in ontwikkeling nemen van het uitbreidingsplan ‘’t Kleine Loo/Land van Essche III’. Mede als gevolg van de woningcrisis is het overleg met de initiatiefnemers HW Wonen en de Waal groep in een impasse geraakt en ontstond de noodzaak om met name de fasering van het plan en de woningbouwprogrammering opnieuw tegen het licht te houden. Op basis van deze herziene fasering hebben thans gesprekken plaats met de Waalgroep. HW Wonen zal vanwege hun nieuwe rol niet meer als risicodragend opdrachtgever fungeren. Ook met betrekking tot de onderwijshuisvesting speelt de demografische ontwikkeling een rol. Eerder is al melding gemaakt van het feit dat het aantal leerlingen in de gemeente Strijen al een aantal jaren flink terugloopt. Als gevolg hiervan heeft per 1 augustus 2015 een fusie plaatsgevonden tussen de bijzondere basisscholen Het Spui en De Weele tot cbs “De Parel”, waarbij aan cbs Het Spui per genoemde datum de onderwijsbestemming is onttrokken.

| 120 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF GRONDBELEID

Algemeen De paragraaf Grondbeleid geeft de visie op het grondbeleid in relatie tot de wijze waarop wordt getracht de doelstellingen, zoals opgenomen in het programmaplan, te realiseren. Transparantie van grondbeleid voor de raad is om twee redenen van belang. In de eerste plaats vanwege het financiële belang en de risico’s en in de tweede plaats vanwege de relatie met de in de programma’s aangegeven doelstellingen. De paragraaf dient volgens de voorschriften de volgende aspecten te belichten: een visie, een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert, een actuele prognose van de te verwachten resultaten (incl. verliesvoorzieningen) van de totale grondexploitatie, een onderbouwing van de winstneming en de uitgangspunten voor de reserves.

Beleidskader Op 19 juni 2007 heeft de gemeenteraad een gewijzigde nota Grondbeleid vastgesteld. Deze nota vormt een sturingselement om beleidsdoelstellingen op het gebied van de ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, economie, milieu en maatschappelijke doeleinden te realiseren. De nota verschaft inzicht in de wijze waarop de gemeente haar grondbeleid voert en zorgt tevens voor eenduidige kaders. Door het vaststellen van dit beleidskader geeft de gemeenteraad sturing aan het grondbeleid van onze gemeente. Binnen dit kader voert het college het grondbeleid uit. Daarnaast vormt het grondbeleid de mogelijkheid om publieke taken goed te vervullen. Zo bestaat soms de mogelijkheid om voor bepaalde ontwikkelingen bijdragen te leveren aan het realiseren van maatschappelijke doelstellingen en functies welke zijn geformuleerd in het beleidsprogramma van het college. Het betreft hier zaken als maatschappelijk belang van goede volkshuisvesting, het realiseren van voldoende werkgelegenheid, een goede kwaliteit van de leefomgeving en het voorzieningenniveau. De doelstelling van de nota Grondbeleid is het creëren van een algemeen beleidskader waaraan belangrijke ontwikkelingen binnen bestemmingsplannen kunnen worden getoetst. De nota Grondbeleid moet dan ook antwoord geven op de vraag welk grondbeleid wordt gehanteerd bij een bepaalde ruimtelijke vraag. a. De gemeente probeert met haar doen en laten op de grondmarkt het ruimtegebruik dat zij wenst beter te laten aansluiten op het maatschappelijk gewenste ruimtegebruik. Hierbij kan worden gedacht aan het stimuleren van bepaalde voorzieningen (bijvoorbeeld de aankoop van een pand aan de Kerkstraat voor het museum). b. Een andere doelstelling is het verbeteren van de kwaliteit van het ruimtegebruik. Door het ruimtelijk ordeningsbeleid en, bij actief grondbeleid, het gronduitgiftebeleid zodanig te formuleren dat het gewenste resultaat (volkshuisvesting, veiligheid, voorzieningen, inrichting openbaar gebied etc.) wordt gerealiseerd (bijvoorbeeld: het realiseren van een nieuw bedrijventerrein tegenover het gemeentehuis). c. Tenslotte is er het bevorderen van een rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten over Gebruikers, eigenaren, ontwikkelaars en overheid. Dit houdt in dat er een gedifferentieerd gronduitgifte-prijsbeleid moet worden gehanteerd. De status van de nota Grondbeleid is richtinggevend en dient te fungeren als algemeen toetsingskader. Datgene waarin de nota niet voorziet, wordt ter besluitvorming voorgelegd aan het college van burgemeester en wethouders en indien de raad hierin een bevoegdheid heeft aan de raad. | 121 |

Programmabegroting 2017 Ontwikkelingen Nota grondbeleid De nota grondbeleid, vastgesteld in 2007, behoeft een evaluatie. Op een aantal terreinen hebben structurele wijzigingen zich voorgedaan. De woningmarkt stagneert, er is een regionaal kader woningbouwproductie in voorbereiding, de lokale prestatieafspraken met de woningcorporatie worden herzien en daarenboven is een lokale structuurvisie vastgesteld. In het programma Fysieke omgeving en economie staat de herziening van de nota grondbeleid als actiepunt opgenomen voor 2017. Aanpassing verslaggevingsregels rente toerekening In de verslaggevingsregels van het BBV hebben de overheden tot op heden de vrije hand gehad om zelf te bepalen hoe om te gaan met de rente toerekening binnen de begroting (en jaarrekening). De gemeente Strijen hield voor de grondexploitaties altijd 5% aan. In juni van 2015 heeft de commissie een nieuwe rentenota uitgebracht. Het BBV werd op hetzelfde moment aangepast. Hierin zijn zeer strikte regels opgenomen met betrekking tot de rentetoerekening aan alle onderdelen van de begroting en jaarrekening. Dit heeft voor de gemeente Strijen geleidt tot een daling van de rentetoerekening van 5% naar 2,02% voor de komende jaren. Dit zorgt ervoor dat vooral grondexploitaties die langer lopen positiever uit komen, maar dat de lopende begroting van de algemene dienst onder druk komt te staan.

Activiteiten 2016 en financiĂŤle prognoses Plannen in exploitatie Bedrijventerrein VI In 2016 zijn tot op heden nauwelijks werkzaamheden uitgevoerd aan bedrijventerrein VI. Van de verkoop van de gronden kan het volgende overzicht worden gegeven: 2005 - 3.990 m2 2008 - 10.879 m2 2009 - 3.828 m2 2012 - 5.550 m2 2013 - 1.226 m2 2014 - 1.482 m2 2015 - 3.118 m2 2016 - 3.460 m2 (tot en met augustus 2016) In januari 2015 is een herziene exploitatieopzet vastgesteld waarin rekening is gehouden met een aangepaste uitgifte termijn en van een vereenvoudiging van verschillende prijsniveaus. Deze herziene opzet gaf aan, dat nog immer een positief exploitatieresultaat wordt geprognosticeerd. Gedurende 2015 is de markt behoorlijk aangetrokken. Waar we juist in de nieuwe exploitatieopzet het uitgiftetempo juist hadden getemporiseerd, zijn de verkopen juist boven de prognoses gekomen voor 2015 en nu al voor 2016 (met nog een aantal maanden te gaan). Dit geeft een aanvullende impuls in het vertrouwen dat deze grondexploitatie ruim positief afgesloten zal worden.

| 122 |

Programmabegroting 2017 Strienemonde (deelplan LvE III) Als onderdeel van het plan Land van Essche III is het deelplan Striemonde in ontwikkeling. Het gaat om 7 kavels voor vrijstaande woningen en een kavel voor een appartementencomplex. In 2010 is de grond administratief overgeboekt van Land van Essche III naar Strienemonde. Er is per heden nog één kavel te verkopen; dit is begroot voor de tweede helft van 2016. Hierna wordt het plan afgesloten nadat de laatste straat woonrijp is gemaakt. In 2011 is een aangepaste exploitatieberekening opgesteld, deze is in 2012 aangeboden ter vaststelling. Er wordt nog steeds een positief resultaat verwacht op dit plan. In 2015 heeft de gemeente op aangeven van onze accountant een tussentijdse winst op het plan moeten nemen van € 219.600,-. De verwachting is dat aan het einde van het project nog een kleine winst resteert. Gronden Dam Voor HW Wonen bestaat het project Dam uit twee fasen. De Brede School en de 18 appartementen (voor HW Wonen de 1e fase) zijn al een aantal jaren gereed. Voor de 2e fase van deze grondexploitatie zijn de gemeente en HW Wonen momenteel een anterieure overeenkomst aan het opstellen. De 2e fase bevat alleen woningbouw door HW Wonen. De plannen worden nog aangepast op basis van een onderzoek naar de huidige markt, maar zoals het plan er ten tijde van het opstellen van de begroting ligt worden er 15 huurwoningen en 13 koopwoningen gebouwd. De grond is in eigendom van de gemeente en zal verkocht worden aan HW Wonen. Hierna zal de grondexploitatie Dam afgesloten worden en voor de gemeente budgettair neutraal eindigen conform de gemaakte afspraken in het verleden. Nog niet in exploitatie genomen plannen Land van Essche III Nadat dit plan in een eerdere fase en opzet geen doorgang had gevonden is eind 2013 een extern bureau de opdracht gegeven het plangebied op basis van een aantal randvoorwaarden door te rekenen voor een aantal varianten. De uitkomsten van dit onderzoek zijn aan de commissie voorgelegd. In 2015 zijn er gesprekken geweest met de partijen HW Wonen en De Waal Groep over ‘hoe nu verder’. Vanwege de veranderende rol van de corporatie onder de nieuwe Woningwet treedt HW Wonen niet meer op als risicodragend opdrachtgever. Ze is nog wel bij het project betrokken vanwege de belangstelling om huurwoningen te realiseren in het project .Op dit moment vinden gesprekken plaats tussen de gemeente Strijen en De Waal Groep aangaande de mogelijkheden samen tot een plan te komen. De Waal Groep heeft in het plangebied een grondpositie. De overige grond is in eigendom van de gemeente Strijen. Overige gronden Sportlaan Op basis van strategische overwegingen heeft de gemeente in het verleden (agrarische) gronden aangekocht aan de Sportlaan. Dat betreft een kavel van ongeveer 1 ha. In 2012 is een deel van dit perceel overgeboekt naar het project randweg omdat de randweg letterlijk over dit stuk grond heen loopt. Er zijn geen plannen voor dit perceel. Conform aangepaste verslaggevingsregels is dit stuk grond in 2012 afgeboekt naar de originele aankoopwaarde. Er wordt geen rente meer bijgeboekt en ook geen andere kosten. Hierdoor blijft de waarde constant tot er een bestemming aan deze grond is gegeven door de gemeenteraad.

| 123 |

Programmabegroting 2017 Regionaal bedrijventerrein Naast onze eigen exploitaties zijn we ook deelnemer in het regionale bedrijventerrein. Uit een van de opgestelde scenario’s is gebleken dat er mogelijk een verlies van € 2.500.000,- euro te verwachten valt. In verband hiermee is in 2012 een voorziening gevormd ter dekking van een mogelijk verlies voor ons deel (12%) van € 60.000,-. Deze is in 2013 verhoogd met € 240.000,- en in 2014 met € 204.000,- tot in totaal € 504.000,-. In 2015 is een verhoging niet nodig geweest. De economie laat een voorzichtig herstel zien. Geconstateerd wordt dat dit herstel leidt tot een toenemende belangstelling voor het regionale bedrijventerrein. Met diverse bedrijven worden gesprekken gevoerd. Er wordt in het kader van een versterkte inzet op acquisitie ook nadrukkelijk naar ondernemingen van buiten de Hoeksche Waard gekeken. In 2016 is definitief een tweetal kavels verkocht, namelijk van 4.000 m2 en 5.500 m2. Overigens houdt de geactualiseerde GREX 2016 nog wel rekening met een vertraagde uitgifte. Voor 2017 wordt uitgegaan van een uitgifte van 2 hectare.

Overzicht verwachte mutaties

Plan Plannen in exploitatie Bedrijventerrein VI Grondexploitatie Dam Strienemonde(deelplan LvE III)

Plannen tegen boekwaarde Land van Essche III Overige gronden

Boekwaarde 01/01/2017

Mutaties 2017

Boekwaarde 31/12/2017

1.276.179 1.559.547 0 2.835.726

-317.184 12.681 0 -304.503

958.995 1.572.228 0 2.531.223

1.838.801 53.253 1.892.054

55.441 0 55.441

1.894.242 53.253 1.947.495

| 124 |

Programmabegroting 2017 PARAGRAAF TREASURY Algemeen Op 1 januari 2001 is de Wet financiering lagere overheden (Wet Filo) vervangen door de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). In deze wet worden de kaders gesteld voor een verantwoorde, prudente en professionele inrichting en uitvoering van de treasuryfunctie van decentrale overheden. In 2006 is de Wet fido geëvalueerd, waarbij een aantal vereenvoudigingen zijn doorgevoerd. In de loop van 2008 bleek dat sommige financiële instellingen waarbij decentrale overheden gelden hadden uitgezet niet meer (volledig) aan hun verplichtingen konden voldoen. Gelet op de onrust op de financiële markten is de Wet fido per 1 januari 2009 opnieuw aangepast en zijn als nadere uitwerking hiervan de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo) en de Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden aangescherpt. De wetgeving bevat met name regels voor het beheersen van financiële risico’s zowel op aangetrokken als op uitgezette middelen en voor het beheer van de treasury. Sinds de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording is het verplicht om een treasuryparagraaf in de programmabegroting en de programmaverantwoording op te nemen waarin de onderwerpen die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie worden behandeld. Het beleid van de gemeente Strijen voor de treasuryfunctie is vastgelegd in het treasurystatuut. Het oude treasurystatuut dateerde uit 2011. Het is gebruikelijk om het treasurystatuut iedere 4 tot 5 jaar te actualiseren. De invoering van het schatkistbankieren en de wet Hof is meegenomen in het eind 2015 geactualiseerde treasurystatuut. Decentrale overheden moeten vanaf 2014 verplicht deelnemen aan schatkistbankieren. Dit houdt in dat in principe alle overtollige liquide middelen aangehouden moeten worden bij het ministerie van Financiën. Tevens is de wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof) ingevoerd. In deze wet zijn Europese normen verankerd voor de hoogte van de overheidsschuld (de zgn EMU-schuld): de jaarlijkse groei van de overheidsschuld mag in een jaar niet meer bedragen dan 3% van de omvang van het bruto binnenlands product (bbp).

In- en externe ontwikkelingen De treasuryfunctie is naar behoren ontwikkeld. Aan de diverse extern gestelde eisen voor de begroting en jaarrekening kan ruimschoots worden voldaan en ook het interne liquiditeitenbeheer voldoet aan de daaraan te stellen eisen. Investeringen welke voor 2017 op de planning staan betreffen: Investeringen in de riolering op basis van het GRP € 632.400 Herinrichting Kaai € 450.000 Materiaal buitendienst (tractor, aanhangwagen) € 42.000 Hard- en software € 35.000. Momenteel is het incidenteel noodzakelijk een kasgeldlening aan te trekken omdat de financiële middelen niet toereikend voor de reguliere betalingen. Gezien de geringe investeringen in 2017 ligt het niet in de verwachting dat hiervoor in 2017 een vaste geldlening moet worden aangetrokken. Te verwachten investeringen voor de jaren na 2017 betreffen voornamelijk investeringen in de riolering op basis van het GRP. | 125 |

Programmabegroting 2017 Risicobeheer Volgens de kasgeldlimiet is het de gemeente toegestaan in 2017 tot een bedrag van € 1,6 miljoen kortlopende financiering aan te trekken, wat nog verhoogd mag worden met het bedrag van de vlottende middelen minus de vlottende schulden. Zoals uit de bijgevoegde staten blijkt is het de verwachting dat de kasgeldlimiet in 2017 geen enkele maal wordt overschreden, evenals in voorgaande jaren. Op basis van deze gegevens is het niet nodig over te gaan tot het nemen van maatregelen zoals het aangaan van vaste geldleningen. De norm voor de renterisiconorm die gehanteerd wordt is 20% van het begrotingstotaal per 1 januari van het betreffende jaar, dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossing en renteherziening niet meer mag bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. In 2017 worden geen rentepercentage over een lening herzien. Het renterisico op de vaste schuld van de Gemeente Strijen blijft naar verwachting ruim onder de risiconorm. Rentevisie Het treasury beheer van de gemeente is gericht op het minimaliseren van de rentelasten op korte en lange termijn. Tijdelijke liquiditeitstekorten worden opgevangen door middel van kasgeldleningen. Het rentepercentage voor kortlopende kredieten ligt lager dan de rente op langlopende leningen, zodat het gunstiger is om de ruimte die beschikbaar is binnen de kasgeldlimiet te benutten voor kortlopend krediet. De leningenportefeuille van onze gemeente bestaat uit een aantal leningen die direct aan HW Wonen zijn doorgesluisd (ultimo 2017 naar verwachting € 7,6miljoen). Een bedrag van € 0,569 miljoen betreft een doorgesluisde geldlening aan de Sportstichting. Wijzigingen in het rentepercentage van de doorgesluisde geldleningen hebben geen invloed op de financiële positie van de gemeente. Ten behoeve van de eigen financieringsbehoefte is in 2008 een langlopende lening afgesloten van 3,5 miljoen tegen een rente van 5,08 % ter financiering van de nieuwbouw van de openbare basisschool en de randweg en in 2009 is ter financiering van de randweg € 3 miljoen aangetrokken tegen 3,83%. In 2015 is een langlopende lening van € 2 miljoen afgesloten ter financiering van het MFA tegen 1,1%. Kredietrisico Van de ultimo 2016 uitgezette geldleningen ad € 9,1 miljoen betreft 92,30 % doorgesluisde geldleningen aan HW Wonen en 6,57 % doorgesluisde geldlening aan de Sportstichting. Verder betreft 1,13 % uitgezette leningen aan Strijense stichtingen en verenigingen zonder rating.

2017 Uitzettingen Publieke taak Sportstichting St. collectieve Beveiliging Strijen Overig Treasury Woningstichting Sportstichting

Totaal

2016

25 35 17 77

0,30% 0,43% 0,21%

50 35 18 103

0,55% 0,38% 0,20%

7.581 569 8.150

92,15% 6,92%

8.426 600 9.026

92,30% 6,57%

8.227

100%

9.129

100%

| 126 |

Programmabegroting 2017

Zoals uit voorgaand overzicht blijkt is het kredietrisico vrij beperkt. Koersrisico De gemeente is in het bezit van 6.240 aandelen BNG, 10.315 aandelen Evides en 10.772 aandelen Eneco en met een totale nominale waarde van € 313.335. Op basis van de Splitsingswet zou een scheiding moeten worden aangebracht tussen netbeheer en handelsactiviteiten van Eneco, waarbij het netbeheer in publieke handen zou blijven. Dit heeft consequenties bij een eventuele overname voor de te ontvangen prijs per aandeel. Aan de aandeelhoudende gemeenten van Eneco holding NV wordt een besluit gevraagd om de splitsing van de Eneco Groep goed te keuren. Dit besluit moet eind 2016 genomen worden. Doordat alle aandelen tegen de nominale waarde in de boekhouding zijn verwerkt en de grote positieve herwaarderingen van aandelen conform de comptabiliteits-voorschriften niet zijn verwerkt, hebben koersschommelingen geen invloed op het financiële resultaat. Pas bij feitelijke verkoop blijkt het resultaat. Valutarisico Alle leningen en deposito’s zijn in euro’s aangegaan, zodat hierop geen valutarisico wordt gelopen. Debiteurenrisico Het debiteurensaldo bedraagt gemiddeld circa € 220.800, waarvan gemiddeld 1,43 % ouder is dan een half jaar. Afboekingen inzake oninbare debiteuren hebben in het algemeen slechts in zeer geringe mate plaats.

Financiering Liquiditeitspositie De lopende uitgaven kunnen net gefinancierd met de beschikbare liquiditeiten. Van een liquiditeitsoverschot zoals we dit in voorgaande jaren kenden, is inmiddels geen sprake meer. Incidenteel worden kasgeldleningen aangetrokken. Leningenportefeuille Voor inzicht in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen geldleningen wordt verwezen naar bijgevoegde overzichten. Opgemerkt wordt dat uitsluitend de leningen ter financiering van de bouwkosten van de school /randweg / MFA (ultimo 2017 € 6,9 miljoen) eigen geldleningen betreffen. Alle andere leningen betreffen doorgesluisde geldleningen aan HW Wonen en de Sportstichting. Derivaten Naar verwachting wordt geen gebruik gemaakt van derivaten.

| 127 |

Programmabegroting 2017 Berekening rentepercentage dat aan de taakvelden wordt toegerekend rentelasten over externe financiering 2017 (nieuwe BBV)

rente doorgesluisd sportstichting rente doorgesluisd Wonen rente eigen leningen overlopende post

betaald 18.552,86 385.173,50 403.726,36 257.932,50 661.658,86 -2.065,31 659.593,55

rente doorgesluisde geldleningen

406.266,36

saldo rente

253.327,19

stand eigen leningen 1-1-2017 betaalde rente 253.327,19 in procenten vreemd vermogen voorzieningen leningen vlottende passiva overlopende passiva

7.125.000,00 3,56%

totaal leningen

19.199.499

2.139.900,00 7.125.000,00 3.138.300,00 651.600,00 13.054.800,00

eigen vermogen

9.870.400,00

totaal vermogen

22.925.200,00

rentetarief grex

ontvangen 21.092,86 385.173,50 406.266,36

3,56 x VV / TV

boekwaarde grondexploitaties 1-1-2017 toe te rekenen rente grondexploit. saldo betaalde minus ontvangen rente waarvan naar grondexploitatie te verdelen over MVA/effecten waarde MVA/effecten 1-1-2017 renteterief MVA 178.404 / 15.949.100

2,02% 4.774.500,00 74.923,00

rente Dam 0,64% over € 1.559.500 = € 9.980 rest € 3.215.000 tegen 2,02% = € 64.943 totaal € 74.923

253.327,19 74.923,00 178.404,19 15.949.100,00 1,12%

Dit rentepercentage dat aan de taakvelden wordt toegerekend is naar boven afgerond op 1,5%.

| 128 |

Programmabegroting 2017 KASGELDLIMIET PER 31-12-2017 Kasgeldlimiet Omvang begroting per 1 januari 2017

18.927

Kasgeldlimiet in procenten van de grondslag

8,50%

Kasgeldlimiet in bedrag

1.609 (Bedragen x EUR 1.000) BUDGET

REALISATIE Kwartaal

Jaar

1: jan-mrt

2: apr-jun

3: jul-sep

4: okt-dec

Jaar

Vlottende schuld Opgenomen gelden < 1 jaar

Schuld in rekening-courant

Gestorte gelden door derden < 1 jaar

Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld

Totaal vlottende schuld

Vlottende middelen Uitgeleende gelden < 1 jaar Contante gelden in kas Tegoeden in rekening-courant

112

Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen

113

Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld

-113

Toegestane kasgeldlimiet

1.609

Ruimte (+) / Overschrijding (-)

1.609

1.722

| 129 |

Programmabegroting 2017 RENTERISICONORM EN RENTERISICO'S VAN DE VASTE SCHULD PER 31-12-2017 (Bedragen x EUR 1.000) Renterisico op vaste schuld

2017

2018

2019

2020

budget

1a. Renteherziening op vaste schuld o/g

2.250

1b. Renteherziening op vaste schuld u/g

2.250

3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld (o/g)

2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a - 1b)

3b. Nieuw verstrekte lange leningen (u/g)

1.137

1.164

1.193

2.587

4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b) 5. Betaalde aflossingen 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7. Renterisico op vaste schuld (2 + 6)

1.137

1.164

3.443

2.587

18.927

19.228

19.389

19.167

20%

3.785

3.846

3.878

3.833

3.785

3.846

3.878

3.833

1.137

1.164

3.443

2.587

2.648

2.682

435

1.246

Renterisiconorm 8. Begrotingstotaal 9. Het bij ministeriĂŤle regeling vastgestelde percentage 10. Renterisiconorm Toets Renterisiconorm 10. Renterisiconorm 7. Renterisico op vaste schuld 11. Ruimte(+) / Overschrijding(-) (10 - 7)

PORTEFEUILLE NETTO VLOTTENDE SCHULD PER 31-12-2017 VLOTTENDE SCHULD Soort instrument

Naam vlottende schuld

(Bedragen x EUR 1.000) Oorspr. Renteperc. Restant- Weging in hoofdsom schuld portefeuille

Naam geldgever

Rekening-courant 285008196

Bank Nederlandse Gemeenten 0

0 0

#DEEL/0! #DEEL/0!

Subtotaal Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld

0 0

#DEEL/0! #DEEL/0!

TOTAAL VLOTTENDE SCHULD

#DEEL/0!

Subtotaal Rekening-courant Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Kasgeldlening o/g

VLOTTENDE MIDDELEN Soort instrument

Naam vlottende middelen

BNG

Naam geldnemer

Rating

(Bedragen x EUR 1.000) Oorspr. Renteperc. Restant- Weging in hoofdsom uitzetting portefeuille

Rekening-courant 285008196 361804644 285164821 587369841

Bank Nederlandse Gemeenten Rabobank Strijen AA BNG Stipter AA ABN AMRO AA 0

20 0 0 92 112

17,70% 0,15% 0,00% 81,40% 99,25%

Subtotaal Contante gelden in kas

1 1

0,75% 0,75%

TOTAAL VLOTTENDE MIDDELEN

113

100,00%

TOTAAL NETTO VLOTTENDE SCHULD

-113

Subtotaal Rekening-courant Contante gelden in kas Kas

| 130 |

Programmabegroting 2017 PORTEFEUILLE VASTE UITZETTINGEN PER 31-12-2017 VASTE UITZETTINGEN PUBLIEKE TAAK Naam geldnemer Overige instellingen Sportstichting Strijen Sportstichting Strijen Voetbalvereniging Strijen St. Collectieve Beveiliging Strijen Subtotaal Overige instellingen

Rating

BBB BBB BBB Geen

Soort Instrument Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g)

Naam uitzetting

Doorverstrekking van

ULG sportstichting 1e tranche OLG 103773 ULG50 OLG 40108050 ULG 27 St. Collectieve Beveiliging Strijen

Totaal uitzettingen publieke taak

VASTE UITZETTINGEN TREASURY Naam geldnemer

Nominaal

Aankoopdatum

Afloopdatum

Datum renteherz.

250 3-11-2008 3-11-2018 708 30-12-2012 30-12-2032 24 1-7-2011 1-7-2035 35 6-6-2008 6-6-2018 1.016

Couponrente

(Bedragen x EUR 1.000) Effect. Restant Weging in rend. uitzetting portefeuille

5,0800% 3,1000% 0,0000% 0,0000%

1.016

Rating

Woningcorporaties met borging WSW Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Woningstichting Maashoek B Subtotaal Woningcorporaties met borging WSW

Soort Instrument Certificate of deposit (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g) Onderhandse lening (u/g)

Naam uitzetting

ULG 09 ULG 015 ULG 016 ULG 07 ULG 06 ULG 08 ULG 10

Doorverstrekking van OLG 23/69423 OLG 30/83013 OLG 31/84531 OLG 21/69489 OLG 20/69490 OLG 22/69422 OLG 25/71255

Nominaal

Aankoopdatum

Afloopdatum

Datum renteherz.

2.556 30-12-1992 30-12-2021 908 11-1-1994 11-1-2034 01-11-2024 7.714 6-12-1995 6-12-2020 1.008 1-7-1994 1-7-2024 410 1-7-1995 1-7-2035 2.642 1-7-1992 1-7-2020 5.534 1-12-1997 1-12-2022 20.772

Couponrente

25 569 17 35 646

0,30% 6,92% 0,21% 0,43% 7,85%

646

7,85%

(Bedragen x EUR 1.000) Effect. Restant Weging in rend. uitzetting portefeuille

3,9500% 3,1000% 6,8500% 2,9400% 1,3800% 3,6200% 6,0400%

1.563 598 926 669 373 1.624 1.829 7.582

19,00% 7,27% 11,25% 8,13% 4,53% 19,74% 22,23% 92,15%

Totaal uitzettingen treasury

20.772

7.582

92,15%

TOTAAL VASTE UITZETTINGEN

21.788

8.228

100,00%

PORTEFEUILLE VASTE SCHULD PER 31-12-2017 VASTE SCHULD Instrument

Naam lening

Naam geldgever

Oorspr. Aflossings- Stortingshoofdsom wijze datum

Afloopdatum

(Bedragen x EUR 1.000) CouponDatum rente renteherz.

Schuldrestant

Weging in portefeuille

Onderhandse lening (o/g) OLG 103773 OLG 21/69489 OLG 20/69490 OLG 22/69422 OLG 23/69423 OLG 25/71255 OLG 30/83013 OLG 31/84531 OLG 40104661 OLG 40.109635 OLG 40108050

BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG

Subtotaal Onderhandse lening (o/g)

3.500 1.008 410 2.642 2.556 5.534 908 7.714 3.000 2.000 708 29.979

TOTAAL VASTE SCHULD

29.979

Lineair Annuïtair Annuïtair Annuïtair Annuïtair Annuïtair Annuïtair Lineair Lineair Lineair Annuïtair

| 131 |

3-11-2008 1-7-1994 1-7-1995 1-7-1992 30-12-1992 1-12-1997 11-1-1994 6-12-1995 17-11-2009 12-02-2015 30-12-2012

3-11-2048 1-7-2024 01-07-2035 1-7-2020 30-12-2021 1-12-2022 11-1-2034 6-12-2020 17-11-2049 12-02-2035 30-12-2032

5,0800% 2,9400% 1,3800% 3,6200% 3,9500% 6,0400% 3,1000% 01-11-2024 6,8500% 3,8300% 17-11-2019 1,1000% nvt 3,1000%

2.712 669 373 1.624 1.563 1.829 598 926 2.400 1.800 569 15.063

18,00% 4,44% 2,48% 10,78% 10,38% 12,14% 3,97% 6,15% 15,93% 11,95% 3,78% 100,00%

15.063

100,00%

Programmabegroting 2017

PARAGRAAF LOKALE HEFFINGEN

Algemeen De paragraaf lokale heffingen bevat de gemeentelijke inkomsten voor zover deze uit de in Strijen ingevoerde belastingen en retributies voortkomen, de beleidsvoornemens voor de lokale heffingen, een overzicht op hoofdlijnen van de diverse belastingen en heffingen, een aanduiding van de lokale lastendruk, de dekkingspercentages van de leges en een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.

Beleid lokale heffingen In overeenstemming met het voor 2016 geraamde gemiddelde inflatiepercentage zijn de belastingtarieven met 1,5% verhoogd. Dit geldt voor de onroerend- en roerende zaakbelastingen, de rioolheffing, de hondenbelasting, de toeristenbelasting en de leges. Bij de onroerend- en roerende zaakbelastingen is tevens rekening gehouden met de waarde mutatie (WOZ waarde) van het bezit, dit wordt gecorrigeerd in het tarief. Met betrekking tot de woningen is rekening gehouden met een positieve gemiddelde waardeontwikkeling van 1,45%. Voor de niet-woningen is rekening gehouden met een gemiddelde waardedaling van 0,54%. Ten aanzien van de rioolheffingen en de leges wordt gestreefd naar een kostendekkendheid van 100%. Voor de afvalstoffenheffing geldt dat eveneens een kostendekkendheid van 100% wordt nagestreefd. Echter het ophalen van het huisvuil in Strijen is ondergebracht in de gemeenschappelijke regeling RAD Hoeksche Waard, die haar eigen inkomsten genereert. De deelnemende gemeenten afzonderlijk hebben dus slechts een beperkte invloed op de kosten en baten. De aanslagoplegging, heffing en invordering, evenals de administratieve verwerking van OZB, de rioolheffing, de hondenbelasting en de precariobelasting zijn ondergebracht bij de GR SVHW (Samenwerkingsverband Vastgoedinformatie Heffing en Waardebepaling). Deze gemeenschappelijke regeling wikkelt ook aanvragen om kwijtschelding af.

Ontwikkelingen Toelichting op de kostendekkendheid In het eerste halfjaar van 2016 is er een aantal wijzigingen in onze verslaggevingsregels (BBV) doorgevoerd. Er zijn aanvullende regels opgesteld met betrekking tot de toelichting op de kostendekkendheid van de leges, begraafrechten en de rioolheffing. Vanaf deze begroting zal jaarlijks een berekening opgenomen worden en zal deze waar nodig toegelicht worden. Wijziging toerekening kosten aan producten Tot aan de begroting 2016 berekenden wij voor iedere afdeling een afzonderlijk uurtarief. Hierin opgenomen de directe loonkosten vermeerderd met de indirecte kosten, die toe te rekenen waren aan de specifieke afdeling. Met de wijziging van het BBV in 2016 is dit niet meer toegestaan. Met ingang van de begroting 2017 worden de directe loonkosten aan een specifiek product toegerekend (indien mogelijk). Vervolgens worden de indirecte lasten niet aan het product toegerekend (lees: er administratief op geboekt). Voor de berekening van de kostendekkendheid is het voorgeschreven een vast overhead-percentage te berekenen dat voor alle producten geldt. Deze methode zullen wij in onderstaande berekeningen toepassen.

| 132 |

Programmabegroting 2017 Opbrengst belastingen en rechten Op grond van artikel 219 van de gemeentewet worden in 2017 in Strijen de volgende belastingen geheven: Belasting

Werkelijk 2015 in €

Raming 2016 in €

Raming 2017 in €

Onroerende zaakbelastingen

1.466.261

1.460.782

1.496.752

Roerende zaakbelastingen

244

1.329

Toeristenbelasting

25.953

28.555

Hondenbelasting

66.568

63.549

63.539

Precariobelasting

108.000 *)

540.000

Rioolheffing

947.618

913.928

950.874

Lijkbezorgingsrechten

119.354

134.000

149.000

Wabo leges

138.349

165.000

Overige leges

150.013

155.200

167.400

Standplaatsrechten

2.245

3.200

3.100

*) raming oorspronkelijke begroting 2016. Bij begrotingswijziging verhoogd naar € 540.000,--.

Overzicht in hoofdlijnen van de diverse heffingen (On)roerende zaakbelastingen De uitvoerende taken met betrekking tot de (on)roerende zaakbelastingen zijn ondergebracht bij de gemeenschappelijke regeling SVHW. Deze GR verzorgt niet alleen de oplegging en inning van de aanslagen maar houdt tevens de bestanden in verband met de wet WOZ up-to-date. Regelmatig vindt de afdracht van de ontvangen belastingbedragen aan de gemeente Strijen plaats. Onroerende zaakbelastingen

2014

2015

2016

2017

Gebruiker - niet-woningen Eigenaar - woningen Eigenaar - niet-woningen

0,1386 0,0882 0,1689

0,1577 0,0996 0,1922

0,1623 0,0998 0,1973

0,1658 0,1000 0,2013

Toeristenbelasting Toeristenbelasting wordt geheven van een drietal exploitanten. Twee jachthavens en een caravanpark. Voor de inning van de belasting wordt een forfaitaire berekeningswijze toegepast. Met ingang van het nieuwe belastingjaar worden ook de B&B’s/pensions in de aanslagheffing betrokken. Hondenbelasting Net zoals de onroerende zaakbelastingen bij het SVHW zijn ondergebracht, verzorgt dit orgaan sinds enige jaren eveneens de heffing en actualisering van de bestanden van de hondenbelasting. De controle is nog wel in handen van de gemeente Strijen en geschiedt door een tweejaarlijks huis-aanhuis controle. Precariobelasting In de aanbiedingsbrief van deze begroting is reeds uitvoerig stilgestaan bij de precariobelasting over kabels, leidingen en buizen in gemeentegrond. In 2016 en (naar verwachting) 2017 kan in ieder geval worden gerekend op een opbrengst van ongeveer € 540.000,--. De heffing en invordering zijn zoals eerder gemeld ondergebracht bij het SVHW. Met betrekking tot de precariobelasting nog de volgende opmerking. Op basis van de op 24 november 2015 vastgestelde verordening op de heffing van precariobelasting | 133 |

Programmabegroting 2017 komt per 1 januari 2017 ook Evides onder de werking van deze verordening te vallen. Tijdens genoemde raadsvergadering sprak uw raad eerder uit dat bij heffen van Evides de gehele opbrengst aan onze burgers moet worden teruggeven, aangezien Evides de te heffen belasting 1 op 1 aan de inwoners van Strijen zal doorbelasten. De wijze waarop wordt momenteel onderzocht. Wij zoeken naar een systeem dat èn gemakkelijk hanteerbaar is èn de terugbetaling laat terechtkomen bij diegenen aan wie de doorbelasting door Evides terecht komt. Gezien de lopende discussie over de precariobelasting, de wijze van terugbetaling nog moet worden uitgewerkt en we uitgaan van een budgettair neutraal effect op onze begroting, hebben we dit deel van de opbrengst nog niet in de cijfers van de begroting 2017 verwerkt. Indien er meer duidelijkheid bestaat, zal een en ander in een begrotingswijziging worden verwerkt. Rioolrechten Voor wat de oplegging, invordering en het bij houden van de bronbestanden betreft geldt hetzelfde als bij de OZB, hondenbelasting en precariobelasting is vermeld. De rioolheffingen gelden uitsluitend ter dekking van de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan. Kostendekkendheid van de rioolheffing 2017 Directe lasten Directe inkomsten Overhead:

806.203 -4.100 149.693

Totale lasten:

951.796

Rioolheffing:

950.874

Dekking 2017 excl. BTW

99,90%

BTW:

123.032

Totale lasten incl. BTW:

1.074.828

Dekking 2017 incl. BTW

88,47%

Conform het voorgeschreven model voor berekening van de kostendekkendheid dient de BTW toegerekend te worden. Deze BTW kunnen gemeenten echter compenseren via het BTWcompensatiefonds. In de bepaling van de tarieven (jaarlijkse actualisatie GRP) neemt de gemeente Strijen de BTW niet mee, zodat de tarieven niet onnodig hoog worden. Uit de berekening blijkt een dekking van 99,9% exclusief BTW. Het meerdere boven 100% in een bepaald jaar wordt in de voorziening GRP gestort ter dekking van tekorten in andere jaren. Bij onderdekking onttrekt de gemeente dit weer uit deze voorziening. Zo worden schommelingen in het tarief voorkomen. Op basis van het berekende dekkingspercentage wordt voor een zeer gering deel beschikt over de voorziening GRP. Marktverordening en standplaatsrechten Om uitvoering te geven aan de marktverordening is een verordening standplaatsrechten in het leven geroepen. Hierin worden onder andere de te betalen marktgelden geregeld. De (eventuele) opbrengst van de standplaats van de jaarlijkse Koningskermis komt aan de gemeente Strijen ten goede. De organisatie van de Herfstmarkt met de daarbij behorende braderie en andere activiteiten, evenals de voorjaars-viooltjesmarkt, worden door het Herfstmarktcomité resp. de plaatselijke winkeliersvereniging georganiseerd zonder bemoeienis van de gemeente. Hetzelfde is het geval met het Sasser dorpsfeest dat door een comité wordt georganiseerd. In deze gevallen worden geen standplaatsrechten geheven. | 134 |

Programmabegroting 2017 Afvalstoffenheffing Zoals eerder is vermeld wordt de inzameling van huisvuil alsook de administratie hiervan door de gemeenschappelijke regeling RAD Hoeksche Waard verzorgd. Aan de RAD is tevens de bevoegdheid tot het heffen van de afvalstoffenheffing overgedragen. Het RAD heeft de aanslagoplegging, heffing en invordering eveneens overgedragen aan het SVHW. Het uitgangspunt bij de bepaling van de tarieven is maximaal kostendekkendheid. De RAD hanteert met ingang van 2016 het â&#x20AC;&#x153;Goed scheiden loontâ&#x20AC;? principe. Ze brengen een basistarief in rekening, vermeerderd met een tarief per lediging van de restafvalcontainer. Zij willen hierdoor het scheiden van afval promoten. Hoe beter je scheidt, hoe minder restafval je over houdt. De RAD hanteert de volgende tarieven: Omschrijving Basistarief afvalstoffenheffing Per aanbieding van een 240 liter restafvalcontainer Per aanbieding van een 140 liter restafvalcontainer Ondergrondse restafvalcontainer

2016 104,00 6,00 4,00 1,00

2017 104,00 6,00 4,00 1,00

Lijkbezorgingrechten Om de exploitatie van de begraafplaats mogelijk te houden worden lijkbezorgingsrechten geheven. De tarieven waren in het verleden verre van kostendekkend. Om te komen tot beter kostendekkende tarieven is in de kadernota 2013 besloten de tarieven gedurende de periode van 2014 tot en met 2017 jaarlijks met 10% te verhogen. Dit is meegenomen in de voorliggende begroting.

Kostendekkendheid van de lijkbezorgingsrechten 2017 Directe lasten Directe inkomsten Overhead:

123.454 -240 88.547

Totale lasten:

211.761

Begraafrechten

149.000

Dekking 2017

70,36%

Leges In onze gemeente worden leges geheven op grond van de legesverordening 1998. De bijbehorende tabel wordt jaarlijks aangepast. De leges hebben onder andere betrekking op de Algemeen Plaatselijke Verordening, rij- en reisdocumenten, burgerlijke stand, wet Ruimtelijke Ordening en Milieuwetgeving. Ten aanzien van de leges voor omgevingsvergunningen geldt dezelfde opmerking over de kostendekkende tarieven als met betrekking tot de lijkbezorgingsrechten.

| 135 |

Programmabegroting 2017 Legesverordening

Lasten Overhead

1 Burgerlijke stand

28.581

2 Reisdocumenten

66.780

3 Rijbewijzen

20.671

Totale lasten

Totale baten

Kostendekkendheid

6.000

11%

115.525

94%

35.746

94%

20.142 1.036 80.568

1.654

400

39%

6.616

45.696 1.036 39.049

2.000

550

53%

20.347

23.430 536 18.702

2.926

dienstverlening

216.271

188.766

405.037

171.417

42%

Omgevingsvergunning

175.506

329.159 329.159

50%

175.506

153.653 153.653

165.000

Totaal titel 2 Omgevingsvergunning

165.000

50%

Totaal legesverordening

391.777

342.420

734.197

336.417

46%

6.743

2.500

37%

28.228 55.941 17.309

56.809 122.721 37.980

8.817 536 35.267

4 Verstrekkingen uit de Wet basisregistratie personen (BRP) 7 Bestuursstukken 9 Overige publiekszaken

11.325 500

45.301

15 Winkeltijden & 16 kansspelen & Titel 3 Hoofdstuk 1 Horeca 19 Verkeer en vervoer 20 Diversen

22.266 500

Totaal titel 1 Algemene

Marktgelden

6.743

Aanduiding van de lokale belastingdruk De belastingheffing wordt uitgedrukt in een percentage van de WOZ-waarde. De percentages zijn in onderstaande tabel weergegeven. Bij de bepaling van de belastingdruk wordt uitgegaan van de drie belangrijkste heffingen, te weten de onroerende zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Voor de berekening is uitgegaan van de gemiddelde WOZ waarde van een woning in 2015 binnen de gemeente Strijen van â&#x201A;Ź 215.118,-. Weergegeven wordt de gemiddelde belastingdruk bij een eigenaar/gebruiker en een gebruiker (huurder) van een woning, die een meerpersoonshuishouden vormt. Gemiddelde lastendruk Onroerende zaak belasting: Eigenaren: Rioolheffing: Eigenaren: Gebruikers: Afvalstoffenheffing: Gebruikers: Totale lastendruk eigenaren: Totale lastendruk gebruikers:

2016

2017

214,69

215,12

86,93 130,03

87,80 131,33

166,00 597,65 296,03

166,00 600,25 297,33

De stijging van de gemiddelde belastingdruk ten opzichte van 2016 kan op basis van bovenstaande gegevens worden becijferd op 0,44% (de stijging van 2016 ten opzichte van 2015 bedroeg gemiddeld 0,43%).

| 136 |

Programmabegroting 2017 Kwijtscheldingsbeleid Omdat de heffing en invordering van de daarvoor in aanmerking komende heffingen bij de twee eerder genoemde gemeenschappelijke regelingen in handen is gegeven heeft de gemeente hierin zelf nauwelijks een eigen beleid. Het beleid dat door beide GRâ&#x20AC;&#x2122;s wordt toegepast is gebaseerd op de 100%-norm en houdt in dat afhankelijk van het inkomen en eventueel vermogen de heffingen, met uitzondering van hondenbelasting, geheel of gedeeltelijk kunnen worden kwijtgescholden.

| 137 |

Programmabegroting 2017

Toelichting op de begroting 2017

| 138 |

Programmabegroting 2017 MUTATIE OVERZICHT REKENING 2015 / BEGROTING 2017

Overzicht verschillen > â&#x201A;Ź 5.000 rekening 2015 en begroting 2017 per programma

Programma

Rekening 2015

Algemeen bestuur & Veiligheid Algemeen bestuur & Veiligheid Saldo

lasten baten

Fysieke omgeving & Economie Fysieke omgeving & Economie Saldo

lasten baten

Jeugd Jeugd Saldo

lasten baten

Zorg & Welzijn Zorg & Welzijn Saldo

lasten baten

Sport & Cultuur Sport & Cultuur Saldo

lasten baten

Middelen & Organisatie Middelen en organisatie Saldo

lasten baten

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Saldo

lasten baten

Begroting 2017

1.564.168 156.215 1.407.953

1.629.324 227.473 1.401.851

6.102

4.404.562 3.416.858 987.704

3.121.647 2.458.682 662.965

324.739

2.636.199 24.793 2.611.406

2.328.688 25.319 2.303.369

308.037

3.958.936 1.075.348 2.883.588

4.396.554 1.142.392 3.254.162

-370.574

1.368.927 78.053 1.290.874

947.261 68.316 878.945

411.929

7.138.035 2.977.809 4.160.226

5.263.370 496.623 4.766.747

-606.521

56.662 13.398.413 -13.341.751

84.475 13.352.514 -13.268.039

-73.712

Totaal saldo

| 139 |

Programmabegroting 2017

Mutatie-overzicht rekening 2015 > begroting 2017 per programma programma

mutaties

Algemeen bestuur & Veiligheid stand jaarrekening 2015

1.407.953

storting backservice pensioen wethouders salarisstijging B&W / griffier meer eindheffing 80% onkostenvergoeding raad + B&W oud wethouder krijgt recht op pensioen afscheid gemeentesecretaris beleidsvoornemens digitale dienstverlening kosten gemeentenieuws kosten verkiezingen hogere geraamde kosten reis/rijdocumenten meer opbrengsten reis / rijdocumenten software burgerzaken meer kosten juridische dienstverlening project buurtbemiddeling opleidingskosten rampenbestrijding inwonerbijdrage en boxenbijdrage brandweer indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding) stand 2017 conceptbegroting

| 140 |

-75.719 15.865

4.975 6.076 3.000 10.000 -6.257 -9.905 11.084 -28.921 11.000 5.024 6.030 6.835 15.165 13.780 5.866 1.401.851

Programmabegroting 2017 Fysieke omgeving & Economie stand jaarrekening 2015

987.704

in 2017 meer subsidies duurzaamheid hoger geraamde bijdrage taken / inwonerbijdrage omgevingsdienst minder kosten adviseurs bestemmingsplannen in 2017 minder kosten bestemmingsplannen in 2015 software Squit software Dialog kosten welstandsadviezen minder vervanging materialen openbare verlichting kapitaallast exploitatie Spui boekwinst project Strienemonde in 2015 verschil op grondexploitaties meer leges omgevingsvergunningen gladheidsbestrijding minder klein onderhoud wegen in 2017 minder groot onderhoud wegen bijdrage van de provincie BDU in 2015 vergoeding van derden wegen in 2015 minder kapitaallasten wegen indexering bijdrage Wet Uitkering Wegen minder kapitaallasten Randweg bijdrage Randweg aankoop straatmeubilair in 2015 niet chemische onkruidbestrijding loonwerkbedrijven / materiaal voor groenbeheer onderhoud watergangen (baggerwerk) minder verkoop stukjes snippergroen concessievergoeding vervalt adviseurs riolering actualiseren GRP lagere kapitaallasten GRP diensten derden GRP 2015 geen controle op indirecte lozingen bijdrage HW Wonen in riolering 2015 minder dotatie aan voorziening GRP minder kosten schoonhouden riolering minder kosten gas & electra persleidingen meer opbrengst begraafrecht lagere kapitaallast begraafplaatsen ontvangen bijdrage onrendabele top hogere opbrengst rioolrecht doorberekende overhead grondexploitaties indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding) stand 2017 conceptbegroting

| 141 |

14.505 40.314 -10.486 14.239 20.000 8.200 3.943 -58.666 41.456 219.644 111.298 -26.651 -9.685 -38.180 -545.828 112.420 17.556 -5.449 4.228 -96.954 -111.742 -23.975 46.000 -19.441 12.212 32.816 38.118 -6.975 -132.900 10.920 10.000 7.000 -86.956 25.616 -12.151 -29.646 -12.377 56.080 -3.256 58.971 23.649 -22.606 662.965

Programmabegroting 2017

Jeugd stand jaarrekening 2015

2.611.406

decentralisatie jeugdhulp hogere dotatie voorziening Klep schoolmaatsh. werk / preventieprogr. jeugd sociaal medische indicatie peuterplangelden hogere kosten leerlingenvervoer vervallen afkoopsom Laco kapitaallasten scholen OZB scholen meer kosten VVE herrubricering combinatiefunctionaris herrubricering subsidie jongerenwerk lagere kosten brede school activiteiten indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding)

-94.942 4.684 6.780 12.000 9.872 20.847 -21.500 -130.696 -3.678 5.789 -27.405 -96.000 5.207 2.796 -1.791

stand 2017 conceptbegroting

2.303.369

stand jaarrekening 2015

2.883.588

Zorg & Welzijn

decentralisatie Wmo decentralisatie participatiewet hogere eigen bijdrage herrubricering subsidie jongerenwerk hogere kosten inburgering inwonerbijdrage Dienst G&J lagere subsidie AMW bemoeizorg/verslavingspreventie hogere organisatiebijdrage WIHW inhuur beleidsmedewerkers /Wmo consulenten WIHW productenbegroting huishoudelijke hulp toelage in 2015 meer kosten Hulp bij de huishouding meer kosten maatwerkvoorzieningen in natura bijdrage dekkingsplan Dienst Gezondheid & Jeugd indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding) stand 2017 conceptbegroting

| 142 |

528.920 -139.187 -45.686 96.000 13.851 10.111 -6.720 6.314 14.513 -112.262 5.453 -34.053 13.792 85.585 -76.230 1.091 9.082 3.254.162

Programmabegroting 2017 Sport & Cultuur stand jaarrekening 2015

1.290.874

indexering subsidie Laco lagere kapitaallast kunstgrasveld vervallen huur bibliotheek lagere subsidie bibliotheek lagere kapitaallasten bibliotheek herrubricering combinatiefunctionaris lagere subsidie muziekschool lagere huuropbrengst sportaccommodaties aanpassing terreininrichting/ huisvesting MFA verschil huuropbrengst Dorpshuis / MFA gedenkwand MFA dotatie onderhoudsvoorziening MFA kapitaallasten Dorpshuis / MFA restauratiesubsidies monumenten restauratiesubsidie Lambertuskerk sloop bibliotheek indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding) stand 2017 conceptbegroting Middelen & Organisatie stand jaarrekening 2015

5.001 -20.541 6.858 -5.013 -182.230 27.405 -34.015 4.333 -125.000 -6.250 -8.500 7.447 -46.130 5.000 -13.978 -26.105 798 -1.009 878.945

4.160.226

meer salariskosten subsidie loonwaarde medewerker buitendienst opleidingskosten ambtenaren kosten opstellen sportnota inhuur afdeling bestuursondersteuning financiele advisering afwikkelingsverschillen 2015 meer kapitaallasten voertuigen / werktuigen hogere inwonerbijdrage ISHW uitwijkregeling automatisering meer onderhoudscontracten software herrubricering software burgerzaken/Squit/ Dialog lagere kapitaallast systeembeheer schrijf en bureaubehoeften telefoonkosten dotatie voorziening onderhoud gemeentehuis lagere kapitaallasten gemeentehuis stelpost bezuinigingsmaatregelen preventief medisch onderzoek dekking overhead grondexploitaties mutatie reserves indexering 1,5% resultaat 2015 diversen < 5.000 (incl. afronding)

304.072 -10.718 14.878 -6.038 -17.908 -18.357 81.904 15.800 70.115 14.460 21.794 -39.200 -10.054 6.290 6.905 -9.700 -48.675 -66.000 -7.945 -58.971 1.013.465 17.726 -917.757 13.246

stand 2017 conceptbegroting

4.529.558

| 143 |

Programmabegroting 2017 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien stand jaarrekening 2015

-13.341.751

hoger geraamde opbrengst OZB precariorecht lager dividend Eneco lager dividend Evides drie decentralisatie uitkeringen hogere algemene uitkering hogere WMO integratie uitkering minder geraamde opbrengst BTW compensatiefonds mutatie onvoorzien verwacht overschot 2017 naar onvoorzien lager renteresultaat indexering 1,5% diversen < 5.000 (incl. afronding) stand 2017 conceptbegroting

| 144 |

-10.491 -540.000 8.065 17.089 287.552 -414.763 -12.277 28.136 32.700 237.189 670.121 601 6.979 -13.030.850

Programmabegroting 2017 Toelichting mutaties rekening 2015 -> begroting 2017 met een afwijking van > € 5.000 Programma 1: Algemeen bestuur & Veiligheid In 2015 is een afkoopsom gestort voor het op peil brengen van de pensioenvoorziening van een drietal (ex) wethouders die op korte termijn op de voorziening aanspraak kunnen maken. Hiervoor is € 75.719 gestort. De salariskosten van B&W en de griffier zijn in de begroting 2017 ten opzichte van de jaarrekening 2015 met € 15.865 toegenomen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een voor 2017 geraamde salarisverhogingen van 1% en een salarisverhoging in 2016 van 3%. Per 1 januari 2015 is de werkkostenregeling ingevoerd. De onkostenvergoeding van burgemeester, wethouders en raad komt hierbij verplicht onder de eindheffing van 80% belasting te vallen. De eindheffing over 2015 is meegevallen, waardoor de raming 2017 wel naar beneden is bijgesteld, maar uit voorzichtigheidsoverwegingen nog steeds € 4.975 boven de kosten van de eindheffing 2015 ligt. In 2016 is een oud wethouder met pensioen gegaan. Een andere oud-wethouder heeft een herberekening van het pensioen gehad waardoor het pensioen hoger uit is gekomen. In totaal zijn de geraamde kosten 2017 € 6.076 hoger dan de werkelijke kosten 2015. In 2017 is eenmalig € 3.000 geraamd voor het afscheid van de gemeentesecretaris. Voor het verder doorontwikkelen van de website en het bevorderen van de digitale dienstverlening is in 2017 € 10.000 geraamd. In 2015 is hier niets op uitgegeven. De kosten van het gemeentenieuws liggen in 2015 € 6.257 hoger dan begroot voor 2017. Er zijn in 2015 meer publicaties geweest en er waren meer berichten herhaald. Voor 2017 staan Tweede Kamer verkiezingen gepland terwijl in 2015 gecombineerde verkiezingen voor Provinciale Staten en het Waterschap zijn gehouden. Deze gecombineerde verkiezingen brachten extra kosten met zich mee en daarnaast zijn in 2015 nieuwe verkiezingsborden aangeschaft. De kosten 2015 zijn hierdoor € 9.905 hoger dan de begrote kosten voor 2017. Op basis van het aantal documenten dat gaat vervallen is in de voorliggende begroting 2017 rekening gehouden met het verstrekken van 1.077 rijbewijzen en 1.900 reisdocumenten. In 2015 lagen deze aantallen veel lager, namelijk 665 rijbewijzen en 1.646 reisdocumenten. De begrote kosten 2017 liggen hierdoor € 11.084 hoger dan de werkelijke kosten 2015 en de opbrengsten liggen € 28.921 hoger. Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van de afdeling burgerzaken met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld (€ 11.000) in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. In 2015 was dit nog niet het geval. In 2015 is minder aan juridische bijstand uitgegeven dan gemiddeld. De kosten lagen € 5.024 lager. Voor het project Buurtbemiddeling is in 2017 € 6.030 geraamd. Een daartoe opgeleide vrijwilliger zal met de partijen een bemiddelingstraject doorlopen om afspraken te maken. In 2015 liep dit project nog niet. De opleidingskosten rampenbestrijding liggen in 2017 € 6.835 hoger dan in 2015. Dit wordt veroorzaakt doordat eens in de 3 jaar een grote rampenoefening wordt gehouden en deze staat voor 2017 gepland. | 145 |

Programmabegroting 2017 De bijdrage welke de gemeente betaalt aan de Veiligheidsregio is voor 2016 geïndexeerd met 1% en voor 2017 met 0,91%. Daarnaast is de bijdrage regiostaf gestegen met ruim € 4.000. In totaliteit liggen de kosten 2015 € 15.165 lager dan de geraamde bijdrage voor 2017. De kosten van levering van goederen en diensten zijn voor 2017 geïndexeerd met 1.5%. Hierdoor zijn de geraamde kosten 2017 € 13.780 hoger dan de kosten 2015.

Programma 2: Fysieke omgeving & Economie In 2015 is een nieuwe subsidieregeling woningisolatie en HR++ glas ingegaan, maar deze is pas laat in 2015 van start gegaan en had eerst enige bekendheid nodig. In 2015 is daardoor € 14.505 minder uitgegeven dan voor 2017 is begroot. Voor 2017 is € 25.000 budget geraamd op basis van het Maatregelenplan Duurzaamheid. De kosten voor wettelijke milieutaken, met name vergunningen & meldingen, lagen in 2015 beduidend lager. Door terugloop in aantal vergunningen en meldingen en door minder klachten was 33% van het totale budget in 2015 niet besteed. Zoals afgesproken met de Milieudienst is het verschil ad € 58.336 aan onze gemeente teruggestort. Daar staat een daling van de inwonerbijdrage en de bijdrage wettelijke taken tegenover door een bezuiniging op het jaarprogramma van 2,5% en door het zgn. herverdeeleffect vereenvoudigingsmodel. Per saldo zijn de kosten 2015 € 40.314 lager dan begroot voor 2017. In 2015 zijn 10 planschade aanvragen in rekening gebracht voor een totaal bedrag van € 16.200. Voor 2017 is het reguliere bedrag van € 5.714 geraamd, hetgeen € 10.486 onder de werkelijke kosten 2015 ligt. In 2015 is gewerkt aan bestemmingsplannen die de ontwikkeling van plannen van particuliere initiatiefnemers mogelijk maken. In dit kader zijn anterieure overeenkomsten gesloten waarin is bepaald dat de kosten voor het opstellen van de bestemmingsplannen voor rekening van de initiatiefnemer komen. De kosten voor deze bestemmingsplannen zijn in 2015 dus niet ten laste van het budget gekomen. De begroting 2017 is € 14.239 hoger dan de werkelijke kosten 2015. Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van wegen/riolering (Dialog € 8.200) de software van bestemmingsplannen/vergunningen (Squit € 20.000) met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. In 2015 is circa € 52.000 extra uitgegeven voor het vervangen van de verlichting van de Kerkstraat en het aanlichten van de kerk. Daarnaast zijn enkele vervangingswerkzaamheden van 2014 doorgeschoven naar 2015. Dit verklaart de hogere kosten vervanging openbare verlichting van € 58.666 in 2015. Basisschool het Spui is met ingang van het schooljaar 2015 / 2016 gefuseerd met de Weele. Het schoolgebouw van het Spui staat nu leeg. De kapitaallasten ad € 41.456 zijn overgeheveld van het programma jeugd naar het programma Fysieke omgeving & economie. In 2015 is € 219.644 boekwinst genomen op het project Strienemonde. In 2017 is dit niet aan de orde. In het verschil op grondexploitaties ad € 111.298 zit een boekwinst op het project de Striene in 2015 van € 77.200 welke gedoteerd is aan de reserve sociaal fonds | 146 |

Programmabegroting 2017 woningbouw. Uit dit fonds was eerder € 90.000 onttrokken ter tegemoetkoming aan HW Wonen, maar achteraf gezien was deze onttrekking niet nodig geweest. Het resterende verschil op grondexploitaties wordt veroorzaakt door minder ambtelijke uren welke in 2017 worden meegenomen in de boekwaarde van de grondexploitaties. De legestarieven omgevingsvergunning worden over de jaren 2015 t/m 2018 jaarlijks verhoogd met 10% om te komen tot kostendekkende tarieven. De geraamde opbrengst 2017 ligt hierdoor € 26.651 boven de werkelijke opbrengst over 2015. De strooiperiode 2014 – 2015 is sprake geweest van een winter waarin meer dan normaal uitgerukt diende te worden. Er is 38 keer gestrooid en 56 ton zout gebruikt. Voor 2017 is het reguliere budget geraamd. De kosten 2015 liggen € 9.685 hoger dan de raming voor 2017. De kosten onderhoud wegen lagen in 2015 € 38.180 hoger dan begroot voor 2017. Dit werd veroorzaakt door herstel van verharding na ingraving door nutspartijen, herstel van schade door bouwverkeer in de Irenestraat en het herstellen van verzakkingen van woningen aan de Kievitstraat en Patrijsstraat. De kosten voor groot onderhoud kunnen jaarlijks afwijken. In 2015 is € 545.828 uitgegeven, voornamelijk aan de Striene/Trambaan en de herinrichting van de Kerkstraat. In 2016 is besloten het onderhoudsbudget 2017 naar voren te halen voor het in één bestek uitvoeren van asfaltonderhoud Trambaan /Edisonweg. Dit budget is in 2016 onttrokken aan de algemene reserve. In 2017 wordt dit budget ad € 316.477 weer gedoteerd aan de algemene reserve. Er is in 2017 dus geen regulier budget groot onderhoud beschikbaar. De raming groot onderhoud 2017 ligt hierdoor € 545.828 onder de werkelijke kosten 2015. In 2015 is € 112.420 subsidie van de provincie ontvangen (BDU) voor de herinrichting Trambaan/Striene. Voor 2017 is geen subsidie geraamd. Van de nutsbedrijven en telecombedrijven krijgt Strijen na ingravingen binnen ons gebied een degeneratievergoeding voor herstel van verhardingen. In 2015 is € 17.556 ontvangen. Dit staat tegenover de hogere kosten in 2015 op onderhoud wegen. Voor 2017 is geen degeneratievergoeding geraamd. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de wegen in de begroting 2017 € 5.449 lager liggen dan in 2015. De kapitaallasten van de Randweg liggen hierdoor € 96.954 lager. Op basis van de regionale woningbouwplanning is in de begroting 2017 € 201.500 bijdrage randweg geraamd. In 2015 is slechts € 89.758 ontvangen voor de appartementen aan de Nieuwestraat en een pand aan de Trambaan. Door de lagere verkopen van woningen in 2015 ligt de bijdrage randweg in 2015 € 111.742 lager dan de raming voor 2017. Voor de herinrichting van de Kerkstraat is in 2015 eenmalig € 23.975 uitgegeven voor straatmeubilair. Met ingang van april 2016 is het voor professionele gebruikers verboden onkruid op verharding te bestrijden met chemische middelen. Hierdoor moest de gemeente overstappen op niet chemische onkruidbestrijding, hetgeen zorgt voor een kostenstijging van € 46.000 per jaar (inclusief extra machinale veegronde). | 147 |

Programmabegroting 2017 In het kader van de bezuinigingen is extra geïnvesteerd in de omvorming van het openbaar groen. De omvormingen moeten leiden tot een efficiencyslag en het verwijderen van een aantal dure groenobjecten. De kosten hiervan bedroegen € 12.158. Daarnaast is in 2015 arbeidscapaciteit ingekocht omdat nieuw aangelegd groen in het eerste jaar meer onderhoud vraagt. Totaal liggen de kosten groenbeheer in 2015 € 19.441 boven de begrote kosten voor 2017. Om de Nieuwestraat en Waleweg te kunnen baggeren moet gebruik gemaakt worden van particulier terrein. Om schade hieraan te voorkomen is ten gevolge van te natte weersomstandigheden in 2015 niet gebaggerd en uitgesteld tot 2016. Doordat het budget 2015 voor een groot deel niet is benut liggen de kosten van baggeren watergangen in de begroting 2017 € 12.212 hoger. Er zijn in 2015 beduidend meer stukken snippergroen verkocht, namelijk voor € 36.816. Voor 2017 wordt de reguliere opbrengst verkoop groen van € 4.000 verwacht. De opbrengst 2017 ligt dus € 32.816 lager. Eneco heeft de huidige concessieovereenkomst opgezegd na een looptijd van 30 jaar. Per 1 januari 2016 ontvangt de gemeente geen concessievergoeding ad € 38.118 meer. Er is in 2016 € 37.087 geraamd voor het project Integrale Sturing Afavalwaterketen (ISA). Omdat diverse projecten nog niet waren uitgevoerd waren de werkelijke kosten in 2014 € 10.518 lager. In 2015 is € 6.975 uitgegeven voor het actualiseren van het GRP. Voor 2017 worden dergelijke kosten niet verwacht. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van het GRP in de begroting 2017 € 132.090 lager liggen dan in 2015. Het begrote bedrag voor afkoppelen en beoordelen van rioleringen dat op diensten derden GRP wordt geraamd is in 2015 niet volledig besteed. De begroting 2017 ligt € 10.920 hoger. Er is in 2015 geen aanleiding geweest om bedrijven te controleren op indirecte lozingen. Voor 2017 is hiervoor wel € 10.000 geraamd. In 2015 is € 7.000 van HW Wonen ontvangen als bijdrage in de aanleg riolering woningontwikkeling Mookhoek. Het verschil tussen de opbrengsten en de kosten van het GRP wordt jaarlijks gedoteerd resp. onttrokken aan de voorziening GRP. Doordat de kosten jaarlijks fluctueren verschilt ook de onttrekking van jaar tot jaar. In 2015 was sprake van een dotatie van € 86.034 aan de voorziening, voor 2015 wordt een kleine onttrekking van € 922 verwacht (verschil € 86.956). In 2015 is minder riool gereinigd dan normaal, hetgeen in 2016 via een inhaalslag ingelopen gaat worden. Aanvullend op de niet chemische onkruidbestrijding welke vanaf 2016 verlicht is, zijn er meer machinale veegrondes nodig. In de begroting 2017 is hiervoor € 8.000 extra geraamd. Per saldo zijn de kosten van schoonhouden riolering 2015 hierdoor in 2017 € 25.616 hoger dan de werkelijke kosten in 2015. De voorschotten voor energiekosten in 2015 waren te hoog en de afrekening hiervan is in 2016 gekomen. Het voorschot is daarna lager vastgesteld. Per saldo zijn de kosten van gas& electra van de pompen in 2015 € 12.151 hoger dan geraamd voor 2017. | 148 |

Programmabegroting 2017 In de kadernota is besloten de tarieven begraafrechten de komende jaren stapsgewijs te verhogen met jaarlijks 10% t/m 2017. Tevens zijn de tarieven op basis van de prijsstijgingen geïndexeerd met 1% in 2016 en 1,5% in 2017. Per saldo is de geraamde opbrengst 2017 € 29.646 hoger dan de werkelijke opbrengst 2015. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de begraafplaats in de begroting 2017 € 12.377 lager liggen dan in 2015. Als bijdrage in een evenwichtig woningbouwprogramma heeft Strijen in 2015 € 56.080 ontvangen voor de bouw van een appartementencomplex aan de Nieuwestraat en de verbouwing van een pand aan de Trambaan. Dit bedrag is overigens gedoteerd aan de reserve sociale woningbouw. In 2017 wordt een dergelijke bijdrage niet geraamd. De overheadkosten worden op het programma middelen geboekt. De overheadkosten welke worden toegerekend aan de grondexploitaties zijn de enige uitzondering hierop. De doorbelasting aan de grondexploitaties is tegengeboekt op de overheadkosten (€ 58.971). De kosten van levering van goederen en diensten zijn voor 2017 geïndexeerd met 1,5%. Hierdoor zijn de geraamde kosten 2017 € 23.649 hoger dan de kosten 2015.

Programma 3: Jeugd Voor de decentralisatie jeugdzorg ontvangt Strijen in 2017 € 94.942 minder dan in 2015. De decentralisatie uitkering wordt geraamd op het programma middelen; de kosten die hiertegenover staan worden op dit programma Jeugd geraamd. Op basis van de nieuw opgestelde onderhoudsplannen is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van de Klep verhoogd van € 2.516 naar € 7.200. De extra dotatie in de begroting 2017 bedraagt € 4.684. De kosten van Schoolmaatschappelijk werk, Preventieprogramma jeugd , integraal casemanagement en projectbegeleiding risicogezinnen lagen in 2015 € 6.780 lager dan begroot voor 2017. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat in 2015 geld over projectbegeleiding risicogezinnen 2014 is teruggevorderd wegens niet uitgevoerde trajecten. Via de jeugdteams heeft Strijen in 2015 een verzoek ontvangen voor het plaatsen van kinderen bij de kinderopvang op basis van sociaal medische indicatie. Omdat dergelijke verzoeken in de toekomst vaker worden verwacht is in de begroting een vast bedrag van € 12.000 per jaar geraamd. In 2015 waren dergelijke kosten er niet. Vanaf 2016 ontvangt de gemeente gelden in de algemene uitkering voor het vergroten van de toegankelijkheid van de voorschoolse voorzieningen (Peuterplangelden, € 9.872 in 2017). In 2015 was dit nog niet het geval. Op basis van de uitkomsten van de aanbesteding van het leerlingenvervoer zijn de geraamde kosten 2017 in de begroting verlaagd met € 15.000 waarmee de raming uit komt op het aanbestede bedrag van € 225.000. De werkelijke kosten 2015 lagen nog € 20.847 lager doordat er minder kinderen vervoerd hoefde te worden en gunstige combinaties van ritten te maken waren. De looptijd van de overeenkomst met Laco inzake de exploitatie van Sportcentrum Apollo eindigde op 31 december 2016. Partijen hebben gebruik gemaakt van de | 149 |

Programmabegroting 2017 mogelijkheid in de overeenkomst de looptijd te verlengen. Hierbij is een iets hogere subsidie afgesproken waartegenover het betalen van een afkoopsom voor het vervallen zwemonderwijs is geschrapt (€ 21.500). De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de scholen met € 49.900 ten opzichte van 2015 zijn gedaald. Daarnaast was in 2015 basisschool het Spui nog in gebruik en werden de kapitaallasten ad € 80.797 ten laste van huisvestingskosten scholen geboekt. Per saldo zijn de kapitaallasten scholen in 2017 € 130.696 lager dan in 2015. Jaarlijks worden in de begroting de kosten van VVE (voor- en vroegschoolse educatie) gelijk geraamd aan de van het Rijk ontvangen gelden. In werkelijkheid lagen de kosten over 2015 € 5.207 lager omdat de ambtelijke uren hier niet in mee werden gerekend. De aan Welzijn HW betaalde subsidie werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 96.000 wat vroeger betrekking had op jongerenwerk de Klep werd nog steeds op het programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Zorg & Welzijn. Hetzelfde geldt voor de subsidie aan Welzijn HW inzake de combinatiefunctionaris ad € 27.405. Deze kosten worden geherrubriceerd naar het programma Sport & cultuur. In 2015 is € 5.207 minder dan gemiddeld uitgegeven aan brede school activiteiten. Dit wordt veroorzaakt doordat in 2015 enkele workshops geen doorgang konden vinden.

Programma 4: Zorg & Welzijn In 2015 waren er grote overschotten op de decentralisatie uitkering Wmo te constateren. De decentralisatie uitkering Wmo ligt in 2017 € 528.920 boven de werkelijke uitgaven in 2015. De decentralisatie uitkering wordt geraamd op het programma middelen; de kosten die hiertegenover staan worden op dit programma Zorg & Welzijn geraamd. Voor de decentralisatie Participatiewet ontvangt Strijen in 2017 € 139.187 minder dan in 2015. De decentralisatie uitkering wordt geraamd op het programma middelen; de kosten die hiertegenover staan worden op dit programma Zorg & Welzijn geraamd. De geinde eigen bijdrage voor de WMO lag in 2015 € 45.686 onder de begroting 2017. De verwachting is dat nu de Wmo meer in control is er in 2017 een hogere eigen bijdrage geïnd kan worden. De aan Welzijn HW betaalde subsidie werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 96.000 wat vroeger betrekking had op jongerenwerk de Klep werd nog steeds op programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Zorg & Welzijn. De huisvestingstaakstelling wordt jaarlijks verhoogd (begroot voor 2017 23 personen). De kosten welke Vluchtelingenwerk per adres doorberekent inzake de extra instroom van asielzoekers liggen naar verwachting in 2017 € 13.851 hoger dan in 2015. De bijdrage welke de gemeente betaald aan de Dienst Gezondheid & Jeugd is voor 2016 geïndexeerd met 1.63 % en voor 2017 met 1,6%. De raming voor 2017 ligt € 10.111 boven de werkelijke kosten 2015.

| 150 |

Programmabegroting 2017 Met ingang van 2017 wordt het Algemeen maatschappelijk werk anders gesubsidieerd. Regionaal wordt € 7,14 per inwoner gesubsidieerd. Voor Strijen betekent dit dat de subsidie voor 2017 € 6.720 lager is dan de subsidie 2015. De kosten van bemoeizorg worden gebaseerd op het aantal feitelijke bemoeizorggevallen van twee jaar terug. De geraamde kosten 2017 liggen € 2.198 hoger dan de werkelijke kosten 2015. Daarnaast is in 2015 € 3.740 terug ontvangen inzake verslavingspreventie. Per saldo liggen de kosten van bemoeizorg / verslavingspreventie in de begroting 2017 € 6.314 hoger dan in 2015. De organisatiebijdrage van de WIHW is door indexering over 2016 en 2017 gestegen met € 14.513. In 2015 is € 112.262 uitgegeven aan kosten van projectorganisatie, inhuur Wmo consulenten en inhuur van beleidsmedewerkers. De implementatie van de drie transities en een nog niet ingevulde vacature hebben tot deze extra kosten geleid. Via het gemeentefonds krijgt Strijen geld voor intensivering armoedebeleid en individuele studietoeslag. Dit geld wordt doorgesluisd naar de WIHW, omdat zij deze regelingen voor ons uit voeren. De kosten individuele studietoeslag liggen in 2017 € 5.453 hoger dan in 2015. In 2015 hebben de Hoeksche Waardse gemeenten de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) toegekend gekregen voor de jaren 2015 en 2016. Voor Strijen betreft het een bedrag van € 34.053. Het HHT budget is toegevoegd aan de algemene uitkering. De hiertegen over staande uitgaven zijn geraamd op het programma Zorg & Welzijn. In 2017 is er geen HHT. In plaats van een aantal uren Hulp bij de huishouding krijgen cliënten ‘een schoon huis’. De werkelijke kosten lagen in 2015 € 13.792 onder de raming. De feitelijke kosten van maatwerkvoorzieningen in natura (oud WVG regeling) bedroegen in 2015 slechts € 176.915, terwijl voor 2017 op basis van gemiddelden over de afgelopen jaren € 262.500 is begroot. De raming voor 2017 is dus € 85.585 hoger. Doordat de WMO een open einde regeling is fluctueren de kosten. Ten behoeve van het dekkingsplan van de definitieve begroting van de dienst Gezondheid en Jeugd hebben de deelnemende gemeenten voor 2015 € 79.825 beschikbaar gesteld. De bijdrage voor 2017 bedraagt slechts € 3.595. De begroting 2017 ligt hiermee € 76.230 lager.

Programma 5: Sport en cultuur De subsidiekosten Laco zijn door indexering in de begroting 2017 ten opzichte van de jaarrekening 2015 met € 5.001 toegenomen. De wijze van toerekenen van rente is op basis van de nieuwe BBV voorschriften geharmoniseerd. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van de sportterreinen met € 20.541 zijn gedaald. In 2015 is de bibliotheek naar het nieuwe MFA verhuisd. Zij betalen nu huur aan de exploitant van het MFA. In 2015 is nog een half jaar huur ontvangen voor het oude bibliotheekpand (€ 6.858). In de bezuinigingsrondes is besloten tot een vermindering van de subsidie aan de bibliotheek van 4 jaar x 2,5% met ingang van 2013. Dit betekent dat de begrote subsidie voor 2017 € 5.013 onder de subsidie van 2015 ligt. | 151 |

Programmabegroting 2017 In 2015 is het oude pand van de bibliotheek gesloopt en in één maal afgeschreven (€ 182.230). De aan Welzijn HW betaalde subsidie werd t/m 2016 uitgesplitst over diverse rekeningen en programma’s. Het subsidiedeel ad € 27.405 wat betrekking heeft op de combinatiefunctionaris werd op programma jeugd geboekt. Inmiddels is de subsidie geherrubriceerd naar het programma Sport & cultuur. Eind 2015 is muziekschool To Be failliet gegaan en is de subsidie aan To Be in zijn geheel komen te vervallen (€ 38.015). De gemeente stelt overigens wel ruimte in het MFA Streona beschikbaar voor muziekonderwijs (€ 4.000 per jaar). Per saldo zijn de kosten 2017 € 34.015 lager. In 2015 is € 125.000 geïnvesteerd in terreininrichting en tijdelijke huisvesting van het MFA. Deze kosten werden overigens gedekt uit de reserves op het programma middelen. De huuropbrengst van het nieuwe MFA ligt voor 2017 € 6.250 hoger dan oude huur van het Dorpshuis in 2015. In 2015 is € 8.500 uitgegeven aan een gedenkwand in het nieuw opgeleverde MFA. Op basis van de nieuw opgestelde onderhoudsplannen is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van het MFA verhoogd van € 8.553 naar € 16.000. De extra dotatie bedraagt € 7.447. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van het MFA in 2017 € 46.130 onder de kapitaallasten van het Dorpshuis in 2015 liggen. Voor restauratiesubsidies monumenten wordt jaarlijks € 5.000 geraamd. In 2015 zijn hier feitelijk geen uitgaven op gedaan. Voor onderhoud aan de kerktoren van de Sint Lambertuskerk is in 2015 € 15.978 uitgegeven voor gevelonderhoud van de kerktoren. Voor 2017 staat alleen het reguliere onderhoudsbudget van € 2.000 geraamd. In 2015 is het oude pand van de bibliotheek gesloopt. De sloopkosten bedroegen € 26.105.

Programma 6: Middelen & Organisatie De salariskosten van het ambtelijk apparaat zijn in de begroting 2017 ten opzichte van de jaarrekening 2015 met € 304.072 toegenomen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een geraamde salarisverhogingen van 1% voor 2017, een salarisverhoging van 3% in 2016, extra periodieken, meer medewerkers die een seniorentoelage krijgen, herwaardering van de functies van telefoniste/receptioniste en het aanstellen van een boventallig medewerker groenbeheer. In verband met de participatiewet is in 2016 een medewerker bovenformatief aangesteld bij de afdeling groenvoorziening. Op basis van de loonwaarde van deze medewerker ontvangt de gemeente een subsidie van € 10.718. In 2015 was dit nog niet aan de orde. Voor 2017 is het gebruikelijke bedrag van € 45.000 voor opleidingskosten geraamd, hetgeen € 14.878 boven de werkelijke kosten van 2015 ligt. In 2015 zijn een aantal opleidingen doorgeschoven naar 2016 waardoor de kosten 2015 lager waren. In 2015 is door een Hbo stagiaire een inventarisatie en eerste concept van een sportnota opgesteld. De kosten van inhuur bedroegen € 6.038. In 2015 was er sprake van een piekbelasting op de afdeling bestuursondersteuning in verband met een professionaliseringsslag en de nieuwe subregionale crisisorganisatie. Om | 152 |

Programmabegroting 2017 de extra werkzaamheden op te pakken is tijdelijk een externe kracht ingehuur voor een bedrag van € 17.908. In 2015 zijn financieel adviseurs ingehuurd voor een bedrag van € 23.622. Dit betreft voornamelijk fiscaal advies voor de brede school. Voor 2017 is slechts een stelpost van € 5.265 geraamd (verschil € 18.357). In 2015 is een aantal incidentele baten en lasten op afwikkelingsverschillen geboekt (€ 81.904 bate) zoals uitkering van het positief resultaat 2014 van de Service organisatie jeugd, vrijval van een teveel gereserveerde bijdrage dienst G&J, vervallen van de BTW verplichting aan het Waterschap en de inruilwaardes van de oude maaimachine en de oude tractor. De kapitaallasten van voertuigen / werktuigen zijn gestegen door de aanschaf van een tractor en een maaimachine in 2015 en de vervanging van 3 Ford Transits in 2016. Daar staat tegenover dat de toegerekende rente is gedaald van 5% naar 1,5%. Per saldo liggen de kapitaallasten in 2017 € 15.800 hoger dan in 2015. De inwonerbijdrage van het ISHW is op basis van de begroting 2017 € 70.115 hoger dan de bijdrage over 2015. In 2015 is € 23.985 inwonerbijdrage over 2014 terug ontvangen en daarnaast is de bijdrage gestegen in 2016 en 2017 met totaal € 46.130. In 2014 is € 14.460 betaald voor een uitwijkregeling ICT bij KPN. In 2015 is gebleken dat deze kosten doorbelast konden worden aan het ISHW en is dit bedrag aan ons vergoed.. Doordat steeds meer softwarepakketten bij de gemeente in gebruik zijn genomen zijn de kosten van licenties in 2017 tov 2015 gestegen met € 21.794. Conform de voorschriften van het nieuwe BBV moeten de directe kosten van de software van de afdeling burgerzaken met ingang van 2017 worden toegerekend aan het betreffende taakveld (€ 11.000) in plaats van op het programma middelen onder automatiseringskosten te worden geboekt. Hetzelfde geldt voor de software voor wegen/riolering (Dialog € 8.200) en voor bestemmingsplannen/vergunningen (Squit € 20.000). De kosten van software op het programma middelen dalen hierdoor met € 39.200. De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van hard- en software in de begroting 2017 € 10.054 lager liggen dan in 2015. Doordat goed opgelet wordt bij het verbruik en inkoop van kantoorartikelen is in 2015 € 6.290 minder uitgegeven aan schrijf en bureaubehoeften. De begroting 2017 is uit voorzichtigheidsoverwegingen nog niet verlaagd. In 2015 zijn enkele creditnota’s voor telefoonkosten ontvangen. De begrote kosten 2017 liggen € 6.905 hoger dan de werkelijke kosten 2015. Op basis van de nieuw opgestelde onderhoudsplannen is de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van het gemeentehuis Waleplein verlaagd van € 49.700 naar € 40.000 (verschil € 9.700). De nieuwe BBV voorschriften verplichten de gemeenten de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. De berekening voor Strijen komt uit op 1,5%, waardoor de kapitaallasten van het gemeentehuis in de begroting 2017 € 48.675 lager liggen dan in 2015. De structurele doorwerking van de inflatiecorrectie ad 1,5% welke in de voorliggende meerjarenbegroting 2017 was toegevoegd is in het kader van de bezuinigingen vervolgens | 153 |

Programmabegroting 2017 weer teruggedraaid. Totaal gaat het om € 66.000. Deze maatregel was noodzakelijk om tot een sluitende begroting te komen. In 2015 was dit niet aan de orde. In 2015 heeft het ambtelijk personeel de gelegenheid gekregen deel te nemen aan een preventief medisch onderzoek. De kosten hiervan bedroegen € 7.945. Dit onderzoek vindt eens in de drie jaar plaats. De overheadkosten worden op het programma middelen geboekt. De overheadkosten welke worden toegerekend aan de grondexploitaties zijn de enige uitzondering hierop. De doorbelasting aan de grondexploitaties is tegengeboekt op de overheadkosten (€ 58.971). In 2015 stonden alle overheadkosten op het programma middelen. De mutatie op de reserves bedraagt in 2015 een bate van € 1.145.493 en in 2017 een bate van € 132.028. Het verschil ad € 1.013.495 wordt grotendeels veroorzaakt door de dekking van de kosten van de reconstructie Kerkstraat, de dekking van de kosten van de sloop en versnelde afschrijving van de oude bibliotheek, de dekking van de terreininrichtingskosten van het nieuwe MFA en de dekking van de incidentele kosten van de Wmo. De kosten van levering van goederen en diensten zijn voor 2017 geïndexeerd met 1.5 %. Hierdoor zijn de geraamde kosten 2017 € 17.726 hoger dan de kosten 2015. Het exploitatiesaldo over 2015 ad € 917.757 positief is gedoteerd aan de algemene reserve en de egalisatiereserve Wmo.

| 154 |

Programmabegroting 2017 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien De belastingtarieven zijn voor 2017 met 1,5 % gestegen. De OZB opbrengst voor 2017 ligt hierdoor € 10.491 hoger dan de opbrengst over 2015. Na het vervallen van de concessievergoeding, welke werd ontvangen van Eneco / Stedin is eind 2015 de Verordening op de heffing en invordering van precariobelasting vastgesteld. In de begroting 2017 is € 540.000 opbrengst precariobelasting geraamd. Voorzichtigheidshalve is de dividenduitkering van de Evides en Eneco lager dan het werkelijk ontvangen bedrag van 2015 geraamd. De raming voor 2017 ligt € 8.065 lager voor Eneco en € 17.089 lager voor Evides. De decentralisatie uitkering van het deelfonds sociaal domein ad € 3.273.605 worden geraamd op het programma middelen; de kosten die hiertegenover staan worden op het programma Zorg & Welzijn (AWBZ en participatiewet) en het programma Jeugd geraamd. Over 2015 werd € 3.561.157 decentralisatie uitkering ontvangen, waarmee de uitkering in 2017 € 287.552 lager ligt. De algemene uitkering is in de begroting 2017 ten opzichte van de jaarrekening 2015 met € 414.763 toegenomen. De vergoeding voor de Wmo taken welke de gemeente via de algemene uitkering ontvangt is in vergelijking met 2015 met € 12.277 naar boven bijgesteld. De via de doorschuifregeling terug te ontvangen BTW is voorzichtig geraamd. Per saldo wordt voor 2017 € 28.136 minder compensabele BTW geraamd dan over 2015 is ontvangen. In 2015 kon met name veel BTW van de RAD en het SOHW gecompenseerd worden. De hoogte van de compensatie is sterk afhankelijk van de hoogte van de investeringen bij de GR-en. In de begroting 2016 is rekening gehouden met een geraamd bedrag van € 32.700 voor onvoorziene uitgaven, vermeerderd met het verwachte overschot op de begroting 2017 van € 237.189. Het renteresultaat is voor 2017 door de nieuwe BBV voorschriften gedaald tot € 57.967. Het verschil met het renteresultaat over 2015 ad € 670.121 wordt bijna geheel veroorzaakt doordat gemeenten verplicht worden de werkelijke rentelasten als basis te nemen voor de toerekening van rente aan de activa. In het verleden rekenden wij 5% rente toe aan de activa maar in de begroting 2017 mag slechts 1,5% rente toegerekend worden. Het renteresultaat is hierdoor enorm gedaald.

| 155 |

Programmabegroting 2017 Toelichting mutaties rekening 2015 -> begroting 2017 met een afwijking van > € 5.000

BALANS BEGROTING 2016 Balans van de gemeente Strijen per 31 december 2017 (voor resultaatbestemming) (bedragen in €)

ACTIVA Vaste activa

Ultimo 2015

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - investeringen met een economisch nut met dekking uit heffing - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - Leningen aan: - woningbouwcorporaties - sportstichting - Overige langlopende leningen u/g

Begroting 2016

Begroting 2017

15.395.100

15.635.800

16.113.600

6.559.400 5.880.900 2.954.800

6.970.700 5.764.600 2.900.500 10.315.100

7.383.400 5.484.100 3.246.100 9.440.800

8.540.700

313.300

9.245.800 702.100 53.900

8.426.000 648.500 53.000

7.581.300 594.000 52.100

Totaal vaste activa

25.710.200

25.076.600

24.654.300

Vlottende activa Voorraden - Bouwgrond in exploitatie (BIE) - Niet in exploitatie genomen grond (NIEGG) - Gereed product en handelsgoederen - Vooruitbetalingen

4.807.400 3.106.800 1.700.600 0 0

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Uitzettingen in 's Rijks schatkist - Rekening courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen

0 0 195.700 79.400 418.300 0

Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi

800 232.400

4.774.500 2.935.700 1.838.800 0 0

693.400

4.525.400 2.631.200 1.894.200 0 0 0

397.300 0 0 100.000 76.500 220.800 0

233.200

397.300 0 0 100.000 76.500 220.800 0

96.300 800 95.500

Overlopende activa

1.502.000

1.655.000

Totaal vlottende activa

7.236.000

6.923.100

6.674.000

32.946.200

31.999.700

31.328.300

Totaal generaal

| 156 |

Programmabegroting 2017 Balans van de gemeente Strijen per 31 december 2017 (voor resultaatbestemming) (bedragen in €)

PASSIVA Vaste passiva

Ultimo 2015

Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - voor egalisatie van tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

Begroting 2016

11.470.600

Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Onderhandse leningen van: - woningbouwcorporaties - sportstichting - eigen niet doorgesluisde leningen - Waarborgsommen

Begroting 2017

9.053.600

8.591.300

3.105.100

2.168.200

2.133.200

7.447.800 917.700

6.871.700 13.700

6.458.100

2.194.100 504.000 439.900 1.250.200

2.139.900 504.000 434.200 1.201.700

17.310.300 9.245.700 627.100 7.437.500 0

Totaal vaste passiva

2.058.700 504.000 353.900 1.200.800

16.199.500 8.426.000 598.500 7.175.000 0

30.975.000

15.062.800 7.581.300 569.000 6.912.500 0

27.393.000

25.712.800

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

Overlopende passiva

Totaal vlottende passiva Totaal generaal

| 157 |

1.043.300 0 696.500 346.800

3.955.100 2.924.800 308.000 722.300

4.963.900 3.933.600 308.000 722.300

927.900

651.600

1.971.200

4.606.700

5.615.500

32.946.200

31.999.700

31.328.300

Programmabegroting 2017 TOELICHTING OP DE BALANS BEGROTING 2016 ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Het verloop van de boekwaarde van de onderscheidene groepen is als volgt: Omschrijving a. Gronden en terreinen b. Bedrijfsgebouwen

Boekwaarde

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijving

Boekwaarde

1-1-2017

2017

31-12-2017

213.400

4.571.300

199.900

4.371.400

10.150.200

1.073.400

356.200

10.867.400

174.700

42.000

21.800

194.900

336.100

41.600

294.500

190.100

35.000

53.100

172.000

15.635.800

1.150.400

672.600

16.113.600

c. Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken d. Vervoermiddelen e. Machines, apparaten en installaties f. Overige materiële vaste activa

Totaal

De boekwaarde per 1-1-2017 wijkt iets af van de geschatte boekwaarde eind 2016 doordat de feitelijke investering in 2015 en 2016 afwijkt van de schatting welke voor de begroting was gehanteerd. Daarnaast is de grond Sportlaan overgeheveld van grondexploitaties naar materiele vaste activa. Gesplitst naar investeringen met een economisch of maatschappelijk nut kunnen de materiële vaste activa als volgt worden weergegeven: Omschrijving

Boekwaarde

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijving

Boekwaarde

1-1-2017

2017

31-12-2017

activa met economisch nut waarvoor een heffing wordt geheven

6.970.700

623.400

210.700

7.383.400

activa met economisch nut

5.764.600

77.000

357.500

5.484.100

activa met maatschappelijk nut

2.900.500

450.000

104.400

3.246.100

15.635.800

1.150.400

672.600

16.113.600

Totaal

Financiële vaste activa Het verloop van de boekwaarde van de onderscheidene groepen is als volgt: Omschrijving

Boekwaarde

Vermeerderingen

Vervroegde

Aflossingen

Boekwaarde

1-1-2017

2017

aflossing 2014

2017

31-12-2017

a. kapitaalverstrekking aan a1. deelnemingen aandelen a2. verbonden partijen

313.300

b. leningen aan: b1. woningbouwcoorporaties b2. overige langlopende leningen

Totaal

8.426.000

844.700

7.581.300

701.500

55.400

646.100

900.100

8.540.700

9.440.800

| 158 |

Programmabegroting 2017

-aandelen Evides 1.593 aandelen x € 45,38 -aandelen ENECO Holding NV 723 aandelen x € 314 - aandelen Bank Nederlandse Gemeenten 31200 aandelen x € 0,45 Totaal

72.300 226.900 14.100 313.300

De leningen aan woningbouwcoorporaties betreffen doorgesluisde geldleningen. De overige langlopende leningen zijn te specificeren als volgt:

Omschrijving

Vorderingen per 31-12-2017 doorgesluisde lening Sportstichting

569.000

niet doorgesluisde lening Sportstichting

25.000

Stichting Collectieve Beveiliging Strijen

35.000

VV Strijen

17.100

Totaal

646.100

Vlottende activa Voorraden De diverse bestemmingsplannen hebben naar verwachting per 31 december 2017 een boekwaarde van € 4.525.500 positief. De algemene verwachting is dat voor de plannen welke in exploitatie zijn genomen, sprake is van een sluitende exploitatie. Gronden in exploitatie

Boekwaarde 1-1-2017

Mutaties 2017

Boekwaarde 31-12-2017

Bedrijventerrein VI

1.376.200

-317.200

1.059.000

Grondexploitatie Dam

1.559.500

12.700

1.572.200

Totaal

2.935.700

-304.500

2.631.200

Niet in exploitatie genomen grond

Boekwaarde Boekwaarde

Mutaties Vermeerderingen

Boekwaarde 31-12-2017

Land van Essche III

1.838.800

55.400

1.894.200

Totaal

1.838.800

55.400

1.894.200

| 159 |

Programmabegroting 2017 Eigen vermogen Het eigen vermogen is als volgt opgebouwd: Omschrijving

Saldo begin dienstjaar 2017

Vermeerdering wegens rente 2017

Overige vermeerderingen 2017

Verminderingen 2017

Saldo einde dienstjaar 2017

Algemene Reserve Algemene Reserve Toevoeging saldo rekening Kapitaal zonder bep. bestemming (aand. BNG) Kapitaal zonder bep. bestemming (aand. RED)

2.128.300 0 14.200 25.700 2.168.200

35.000

2.093.300 0 14.200 25.700

35.000

2.133.200

19.000

0 196.600 3.700 5.000 0 30.000 3.000

762.700 10.300 4.600 89.000 204.400 436.500 448.700 949.400 0 25.700 129.200 54.100 75.500

321.400

3.190.100

42.000

237.800 1.756.900 23.400

42.000

2.018.100

6.800

13.700

6.800

13.700

43.400

1.236.200

Bestemmingsreserves - Algemeen Begraafrechten Kunstfonds(1%-regeling) Aandelen Bouwfonds Reserve afschrijving CV / luchtbehandeling Reserve verkeerscirculatieplan Reg. Uitvoering WMO Reserve BTW compensatiefonds Reserve versnelde afschrijving activa Reserve vrijwilligersbeleid Reserve monumenten reserve sociaal fonds woningbouw Reserve vervanging bij ziekte Reserve opgebouwd pensioen

781.700 10.300 10.300 97.400 254.400 436.500 448.700 1.146.000 3.700 30.700 129.200 84.100 78.500 3.511.500

5.700 8.400 50.000

0 0 0

Reserve Grondexploitatie/ vm.woningbedrijf Verfraaiing Bedrijventerrein Fonds Volkshuisvesting Reserve masterplan

237.800 1.798.900 23.400 2.060.100

Reserve Sociale Voorzieningen Kinderdagopvang

20.500 20.500

Reserves scholen Reserve afschrijving nieuwbouw scholen

1.279.600

Totaal reserves

1.279.600

43.400

1.236.200

9.039.900

448.600

8.591.300

Toevoegingen t.l.v. de exploitatie

begroot nvt

Totaal generaal vermeerderingen

Onttrekkingen t.l.v. de reserves wegens bijdragen aan de exploitatie Algemene reserve: maatregelenplan duurzaamheid Algemene reserve: kosten e-noses Reserve begraafrechten: afschrijving uitbreiding begraafplaats /bergruimte Reserve aandelen Bouwfonds Reserve afschrijving CV / luchtbehandelingsinstallatie Reserve verkeerscirculatieplan Reserve BTW compensatiefonds Reserve versnelde afschr.: onttrekking volgens specificatie Reserve vrijwilligersbeleid: kosten vrijwilligersbeleid Reserve monumentenfonds: restauratiesubsidie Reserve vervanging bij ziekte: kosten vervanging Reserve opgebouwd pensioen Fonds Volkshuisvesting: afschrijving MFA Reserve kinderopvang: kosten kwaliteitsinspecties Reserve afschr. nieuwbouw scholen: afschr. Weele Totaal generaal verminderingen

begroot 25.000 10.000 19.000 5.700 8.400 50.000 0 196.600 3.700 5.000 30.000 3.000 42.000 6.800 43.400 448.500

| 160 |

Programmabegroting 2017

Toelichting op de reserves > € 25.000 De algemene reserve is dat deel van het eigen vermogen dat vrij besteedbaar is. Een aantal niet structurele kosten wordt uit de algemene reserve gedekt. Het gaat om: - € 25.000 duurzaamheidssubsidie voor de jaren 2015 t/m 2018 volges het maatregelenplan Duurzaamheid - € 10.000 kosten e-noses voor de jaren 2015 t/m 2017 Uit de reserve begraafrechten wordt de afschrijving op de uitbreiding van de begraafplaats bekostigd. De uitbreiding heeft in 2005 plaats gevonden en wordt in 25 jaar afgeschreven. Ook de afschrijving op de bergruimte / baarhuisje, de afschrijving op grafbekisting en de afschrijving op de uitbreiding urnenmuur worden gedekt uit de reserve begraafrechten. In 2011 is de reserve afschrijving CV / luchtbehandelingsinstallatie gevormd voor een bedrag van € 135.000 ten laste van de algemene reserve. De jaarlijkse afschrijvingskosten ad € 8.400 worden uit deze reserve gedekt. Uit de in 2010 opgeheven voorziening grondexploitatie afwikkeling Land van Essche II is de reserve verkeerscirculatieplan gevormd. Hieruit worden de kosten van het verkeerscirculatieplan gedekt, welke jaarlijks zijn begroot op € 50.000. De van het Rijk via de algemene uitkering ontvangen bijdragen Wmo werden tot 2012 gedoteerd aan de reserve Wmo. De kosten van de Wmo, zoals hulp bij huishouding en inhuur externe deskundigheid, werden toen ten laste van de reserve gebracht. In het kader van de bezuinigingen is met ingang van 2012 besloten geen dotaties aan de reserve meer te doen. De reserve BTW compensatiefonds is gevormd uit de over 2003 gedeclareerde en ontvangen BTW uit het BTW-Compensatiefonds. De reserve wordt gevormd om toekomstige negatieve budgettaire gevolgen van de werking van het BCF op te kunnen vangen. Zolang het exploitatieresultaat het toelaat wordt het nadeel van het BCF opgevangen uit de lopende exploitatie en wordt de reserve BCF niet aangesproken. Omdat nu al duidelijk is dat het jaar 2017 zal worden afgesloten met een batig saldo is voor 2017 geen onttrekking uit de reserve geraamd. Voor 2017 t/m 2020 is een onttrekking van € 150.000 begroot en voor 2021 € 148.730, waarna de reserve leeg is. De reserve versnelde afschrijving is grotendeels gevormd uit de extra dividenduitkering van Waterbedrijf Evides. De reserve wordt gebruikt ter dekking van de kapitaallasten van een aantal met name genoemde activa, met het doel meer budgettaire ruimte in de exploitatie te creëren voor een aantal jaren. Met ingang van 2015 zijn de kapitaallasten van het gemeentehuis en de sportvelden aan de reserve toegevoegd. De subsidie voor restauratie van monumentale panden wordt conform hetgeen is besloten in de kadernota met ingang van 2015 gedekt uit de reserve monumentenfonds. Doordat de reserve leeg dreigt te raken is voor 2020 een eenmalige dotatie ten laste van de algemene reserve geraamd van € 50.000. In 2011 is ten laste van de algemene reserve een reserve vervanging bij ziekte gevormd. De feitelijke kosten van vervanging worden gedekt uit deze reserve. In het kader van de bezuinigingen vindt geen jaarlijkse dotatie plaats. Doordat de reserve in 2019 leeg dreigt te raken is voor 2019 een eenmalige dotatie ten laste van de algemene reserve geraamd van € 120.000. Uit de reserve verfraaiing bedrijventerrein worden de uitvoeringskosten van het opgestelde revitaliseringsplan voor het bedrijventerrein VI betaald. Bij overdracht van het gemeentelijk woningbezit aan woningstichting de Maashoek is door de woningstichting ruim € 9.000.000 in een fonds volkshuisvesting gestort. In 2004 is dit fonds opgeheven en zijn de middelen van het fonds gelijkelijk verdeeld over de gemeente en de woningstichting. In 2006 is van het bedrag dat aan de gemeente was toebedeeld € 2.700.000 onttrokken voor de vorming van een reserve afschrijving nieuwbouw scholen. De jaarlijkse afschrijvingslast van het MFA ad € 42.000 wordt ten laste van de reserve fonds volkshuisvesting gebracht. De reserve kinderdagopvang wordt aangewend ter dekking van de kosten van kwaliteitsinspecties van de kindercentra en de gastouders. De reserve afschrijving nieuwbouw scholen is gevormd uit de algemene reserve en de reserve volkshuisvestingsfonds (beiden 50%). De kapitaallasten van de in 2006 gebouwde Weele worden ten laste van deze reserve gebracht.

| 161 |

Programmabegroting 2017

Voorzieningen De voorzieningen zijn te specificeren als volgt: Omschrijving

Saldo begin dienstjaar 2017

Correcties

Vermeerderingen

Verminderingen 2017

2017

Saldo einde dienstjaar 2017

504.000

7.200 16.000 40.000 7.500 7.000

11.000 5.400 131.100 3.500 7.000

18.300 29.300 268.700 21.200 16.400

77.700

158.000

353.900

900

1.200.800

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Voorziening regionaal bedrijventerrein

504.000

Totaal

504.000

Onderhoudsegalisatievoorzieningen Onderhoud de Klep Voorziening onderhoud MFA Buitengewoon onderhoud gemeentehuis Voorziening onderhoud museum Kerkstraat Voorziening bruggen en kunstwerken

22.100 18.700 359.800 17.200 16.400

Totaal

434.200

Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden Voorziening middelen derden GRP

1.201.700

Totaal

1.201.700

900

1.200.800

Subtotaal voorzieningen

2.139.900

77.700

158.900

2.058.700

Toevoegingen t.l.v. de exploitatie Dotaties aan onderhoudsvoorzieningen o.b.v. MOP

77.700

Totaal generaal vermeerderingen

77.700

Onttrekkingen t.l.v. de voorzieningen Voorziening onderhoud de Klep: onderhoudskosten Voorziening onderhoud MFA: onderhoudskosten Voorz. buitengewoon onderhoud gemeentehuis: onderhoudskosten Voorziening onderhoud museum Kerkstraat: onderhoudskosten Voorz. bruggen en kunstwerken: onderhoudskosten Voorziening middelen derden GRP Totaal generaal verminderingen

11.000 5.400 131.100 3.500 7.000 900 158.900

Toelichting op de voorzieningen > € 25.000 De verkopen van grond op het regionaal bedrijventerrein vallen tegen. Er is overeengekomen regionaal hiervoor een voorziening van 4,2 miljoen te treffen. Het aandeel van Strijen hierin betreft 12% is € 504.000. De onderhoudsvoorzieningen voor de Klep / MFA / museum / gemeentehuis zijn gevormd om fluctuaties in de kosten van onderhoud op te vangen. Voor de besteding is in 2015 een nieuw Meerjaren Onderhouds Plan opgesteld. Alle voorzieningen zijn op het vereiste niveau. De voorziening bruggen en kunstwerken is gevormd om blijkens het meerjarenonderhoudsplan geconstateerd achterstallig onderhoud in te lopen en groot onderhoud uit te voeren. De commissie BBV heeft in 2014 de notitie riolering uit 2009 aangepast en daarbij een aantal richtlijnen geformuleerd. Er is aangegeven dat de rioolheffing die de gemeente ophaalt voor de riolering bestemd moet blijven voor de riolering en dus thuis hoort in een voorziening. Tot 2014 was het geld in een reserve geplaatst maar dit suggereert dat de gemeente een andere bestemming aan het geld mag geven. In 2014 is daarom de reserve GRP omgezet in een voorziening GRP. De voorziening GRP dient om schommelingen tussen de exploitatie uitgaven en de inkomende rioolheffing te neutraliseren. In 2017 zijn de kosten op € 955.900 begroot en de opbrengsten op € 955.000. Het verschil ad € 900 komt ten laste van de voorziening GRP.

| 162 |

Programmabegroting 2017

Langlopende schulden De langlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Omschrijving

Stand per

Vermeerderingen

Aflossingen

Stand per

#VERW!

2017

31-12-2017

a. Leningen gemeente

16.199.500

Totaal

16.199.500

De leningen betreffen: - doorgesluisde geldleningen aan Woningstichting de Maashoek - doorgesluisde geldleningen aan de Sportstichting - opgenomen geldlening school Dam / Randweg / MFA

1.136.700

15.062.800

1.136.700

15.062.800

7.581.300 569.000 6.912.500

Totaal per 31-12-2017

15.062.800

| 163 |

Programmabegroting 2017 VERVANGINGSINVESTERINGEN BEGROTING 2017 t/m 2021 Omschrijving

Investering

Jaar

Afschrijving- Rente-% termijn

2017

2018

2019

2020

2021

sector 2 John Deere Tractor

34.000

2017

1,50%

1.133

2.760

2.726

2.692

Aanhangwagen Nimos

8.000

2017

1,50%

400

914

902

890

878

Rupsdumper Messersi

9.000

2019

1,50%

450

1.028

1.015

Nido Zoutstrooier

30.000

2019

1,50%

1.500

3.428

3.383

Weedit onkruiddetectiesysteem

23.000

2019

1,50%

1.150

2.628

2.593

3.500

2020

1,50%

292

631

Beregeningspomp sportvelden

10.000

2021

1,50%

500

Ransommes maaimachine

52.000

2021

1,50%

4.333

GRP 2017

623.400

2017

40 ann.

1,50%

GRP 2018

760.400

2018

40 ann.

1,50%

GRP 2019

576.400

2019

40 ann.

1,50%

GRP 2020

791.400

2020

40 ann.

1,50%

GRP 2021

576.400

2020

40 ann.

1,50%

Straatverlichting Armaturen 2018

48.415

2018

Straatverlichting Armaturen 2019

48.415

2019

Straatverlichting Armaturen 2020

48.415

2020

Straatverlichting Armaturen 2021

48.415

2021

Straatverlichting Lichtmasten 2018

24.207

2018

Straatverlichting Lichtmasten 2019

24.207

2019

Straatverlichting Lichtmasten 2020

24.207

2020

Straatverlichting Lichtmasten 2021

24.207

2021

Cyclone cirkelmaaier

20.838

Investering

Jaar

20.838

25.418

19.267

26.454

26.454 19.267

3.954

3.905

3.857

3.809

3.954

3.905

3.857

3.954

3.905 3.954

968

959

950

941

968

959

950

968

959 968

22.372

Omschrijving

2.658

Afschrijving- Rente-% termijn

2017

4.922

9.787

14.594

19.343

59.774

91.825

132.122

165.923

2020

2021

2018

2019

sector 3 2 Koffieautomaten

3.500

2017

1,50%

350

747

737

726

716

hard- en software 2017

35.000

2017

1,50%

3.500

7.473

7.368

7.263

7.158

hard- en software 2018

35.000

2018

1,50%

3.500

7.473

7.368

7.263

hard- en software 2019

35.000

2019

1,50%

3.500

7.473

7.368

hard- en software 2020

35.000

2020

1,50%

3.500

7.473

hard- en software 2021

35.000

2020

1,50%

3.500 3.850

| 164 |

11.720

19.077

26.329

33.476

Programmabegroting 2017

Vragenlijst Berekening EMU-saldo Gemeente Strijen (0617)

Centraal Bureau voor de Statistiek

www.cbs.nl/kredo

Algemene gegevens: Gemeentenaam: Gemeentenummer: Jaar: Naam contactpersoon: Telefoon: E-mail: Bestandsnaam:

Strijen 0617 2017

EMU170060617.XLS

Omschrijving

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie minus de vrijval van de voorzieningen ten bate van de exploitatie

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11 a b

Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo

2016 x € 1000,-

2017 x € 1000,-

2018 x € 1000,-

Volgens realisatie tot en met sept. 2016, aangevuld met raming resterende periode

Volgens begroting 2017

Volgens meerjarenraming in begroting 2017

-1.513

105

-91

591

673

698

704

1.150

868

132

159

125

nee

-1.680

| 165 |

nee

-453

nee

-308

Programmabegroting 2017 Bijlage 1: Beleidsindicatoren gemeenten Hoeksche Waard Indicator Formatie

eenheid Fte per 1000 inwoners Fte per 1000 inwoners Kosten per inwoner Kosten als % van de totale loonsom + totale kosten inhuur externen % van totale lasten per 10.000 inw. per 10.000 inw. aantal per 1.000 inwoners aantal per 1.000 inwoners aantal per 1.000 inwoners aantal per 1.000 inwoners

periode

Nederland Binnenmaas Cromstrijen Korendijk Oud-Beijerland Strijen

2017

4,2

5,4

5,2

5,9

2017 2017

3,9 371,3

5,1 493,7

4,9 447,1

5,1 489,0

5,6 523,3

2017 2017 2014 2014

139,7 1,3

5,2% 10,3% 190,4 0,5

2,5% 13,0% 118,4 0,5

3,4% 12,3% 185,8 0

0,8% 12,4% 156,7 0,3

5,0% 11,8% 72,6 0

2015

2,4

0,3

0,4

0,9

0,6

2015

5,4

2,4

1,9

3,2

1,7

2015

3,9

1,4

0,4

1,7

2015

6,1

4,8

3,9

5,6

7,2

2014

2015

51,3

37,9

39,5

30,6

51,9

39,5

index

2013

100

141

132

Vestigingen Absoluut verzuim Relatief verzuim Voortijdige schoolverlaters totaal (VO + MBO) % Niet-sporters

per 1.000 inw 15-64jr per 1.000 leerlingen per 1.000 leerlingen

2015 2014 2014

122,4 5 60

77,8 1 32

83,2 1 26

76,8 1 34

86,5 2 31

87,2 1 40

% %

2012 2014

3,2 49,9

3,8 51,2

3,1 51,3

2,7 54,9

2,5 46,2

2,2 49,7

Banen Jongeren met delict voor rechter % kinderen in uitkeringsgezin Netto arbeidsparticipatie % achterstandsleerlingen % werkloze jongeren

per 1.000 inw 15-64jr

2015

721,7

428,9

455,7

286,5

707

441,1

% % % % % per 10.000 inw 18jr eo per 10.000 inw 1565jr % van alle jongeren tot 18 jaar

2012 2012 2015 2012 2012

2,57 5,66 65,4 11,61 1,21

1,38 2,75 66,8 7,57 0,46

1,62 0,77 67,2 8,82 1,02

0,9 0,42 67,6 7,55 1,12

1,62 1,87 67,9 5,16 0,65

1,52 2,83 68,1 10,23 0,8

2015

405,1

112,9

106,9

130,5

178,5

112,2

2015

311,9

140

99,3

177,2

193,1

139,5

2015

11,7

10,6

11,3

11,1

13,2

2015

1,2

0,7

0,4

1,4

2,2

2015

0,5

per 10.000 inw kg per inwoner % dzd euro aantal per 1.000 woningen %

2015 2014 2014 2015

567 205 8,7 206

? 221 1,2 223

? 210 12,2 229

? 238 2,3 226

? 230 0,8 219

? 238 17,5 213

2013 2016

6,6 53

9,8 61,5

6,2 59,8

0,2 60

23,9 58,6

11,8 53

euro

2016

643

473

515

737

571

564

euro

2016

716

576

640

790

672

616

Bezetting Apparaatskosten

Externe inhuur Overhead Verwijzingen Halt Hardekern jongeren Winkeldiefstal per 1.000 inwoners Geweldsmisdrijven per 1.000 inwoners Diefstal uit woning per 1.000 inwoners Vernieling en beschadiging per 1.000 inwoners Ziekenhuisopname nav verkeersongeval met een motorvoertuig Ziekenhuisopname nav vervoersongeval met een fietser Functiemenging Bruto gemeentelijk product (verwacht/gemeten)

Bijstandsuitkeringen Lopende reintegratievoorzieningen Jongeren met jeugdhulp Jongeren met jeugdbescherming Jongeren met jeugdreclassering Wmo-cliënten met een maatwerkarrangement Fijn huishoudelijk restafval Hernieuwbare elektriciteit WOZ-waarde woningen Nieuwbouw woningen Demografische druk Woonlasten éénpersoonshuishouden Woonlasten meerpersoonshuishouden

| 166 |

Programmabegroting 2017 Indicator

Bron

Formatie

Eigen begroting

De toegestane formatie in fte van het ambtelijk apparaat op peildatum 1 januari.

Bezetting

Eigen begroting

Apparaatskosten

Eigen begroting

De werkelijke bezetting in fte van het ambtelijk apparaat op peildatum 1 januari. De personele en materiele kosten die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie.

Externe inhuur

Eigen begroting

Overhead

Eigen begroting

Verwijzingen Halt Hardekern jongeren Winkeldiefstal per 1.000 inwoners

Geweldsmisdrijven per 1.000 inwoners Diefstal uit woning per 1.000 inwoners Vernieling en beschadiging per 1.000 inwoners Ziekenhuisopname nav verkeersongeval met een motorvoertuig Ziekenhuisopname nav vervoersongeval met een fietser

Functiemenging Bruto gemeentelijk product (verwacht/gemeten) Vestigingen

Bureau Halt Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

% achterstandsleerlingen % werkloze jongeren Bijstandsuitkeringen Lopende reintegratievoorzieningen Jongeren met jeugdhulp Jongeren met jeugdbescherming Jongeren met jeugdreclassering Wmo-cliënten met een maatwerkarrangement Fijn huishoudelijk restafval Hernieuwbare elektriciteit WOZ-waarde woningen Nieuwbouw woningen Demografische druk Woonlasten éénpersoonshuishouden Woonlasten meerpersoonshuishouden

Het aantal vernielingen en beschadigingen, per 1.000 inwoners.

als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen. De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. Bruto gemeentelijk product (BGP) is het product van de toegevoegde waarde per baan en het aantal banen in een gemeente. De verhoudingswaarde tussen verwacht BGP en gemeten BGP geeft aan of er boven verwachting (<100) of Het aantal vestigingen van bedrijven, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 1564 jaar. Het aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school, per 1.000 leerlingen. Het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd afwezig is, per 1.000 leerlingen. Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12 - 23 jaar) dat voortijdig, dat wil zeggen zonder startkwalificatie, het onderwijs verlaat. Het percentage inwoners dat niet sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners.

LISA Atlas voor Gemeenten LISA

DUO - Dienst Uitvoering Onderwijs

Netto arbeidsparticipatie

Het aantal diefstallen uit woningen, per 1.000 inwoners.

VeiligheidNL

Relatief verzuim Voortijdige schoolverlaters totaal (VO + MBO) %

% kinderen in uitkeringsgezin

Het aantal winekdiefstallen per 1.000 inwoners. Het aantal geweldsmisdrijven, per 1.000 inwoners. Voorbeelden van geweldsmisdrijven zijn seksuele misdrijven, levensdelicten zoals moord en doodslag en dood en lichamelijk letsel door schuld (bedreiging, mishandeling, etc.).

als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen.

DUO - Dienst Uitvoering Onderwijs

Banen Jongeren met delict voor rechter

De inhuur voor tijdelijke vervanging of voor inhuur van specialisten met specialistische vakkennis die ontbreekt in de organisatie. De kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Het aantal verwijzingen naar Halt, per 10.000 inwoners in de leeftijd van 12-17 jaar. Het aantal hardekern jongeren, per 10.000 inwoners in de leeftijd van 12-24 jaar.

VeiligheidNL

Absoluut verzuim

Niet-sporters

Beschrijving

DUO - Dienst Uitvoering Onderwijs RIVM - Zorgatlas LISA Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel

Het aantal banen, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar. Het percentage jongeren (12-21 jaar) dat met een delict voor de rechter is verschenen. Het percentage kinderen tot 18 jaar dat in een gezin leeft dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen. Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de CBS - Arbeidsdeelname beroepsbevolking. Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Het percentage leerlingen (4-12 jaar) in het primair onderwijs dat kans heeft op Tel een leerachterstand. Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel Het percentage werkeloze jongeren (16-22 jaar). CBS - Participatie Wet

Het aantal personen met een bijstandsuitkering, per 10.000 inwoners. Het aantal reintegratievoorzieningen, per 10.000 inwoners in de leeftijd van 15CBS - Participatie Wet 64 jaar Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp ten opzicht van alle jongeren CBS - Beleidsinformatie Jeugd tot 18 jaar. Het percentage jongeren tot 18 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel ten CBS - Beleidsinformatie Jeugd opzichte van alle jongeren tot 18 jaar. Het percentage jongeren (12-22 jaar) met een jeugdreclasseringsmaatregel CBS - Beleidsinformatie Jeugd ten opzichte van alle jongeren (12-22 jaar). Een maatwerkarrangement is een vorm van specialistische ondersteuning binnen het kader van de Wmo. Voor de Wmo gegevens geldt dat het CBS - Monitor Sociaal Domein WMO referentiegemiddelde gebaseerd is op 180 deelnemende gemeenten. CBS - Statistiek Huishoudelijk afval De hoeveelheid restafval per bewoner per jaar (kg) Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, Rijkswaterstaat Klimaatmonitor zon of biomassa. CBS - Statistiek Waarde Onroerende Zaken De gemiddelde WOZ waarde van woningen. ABF - Systeem Woningvoorraad CBS - Bevolkingsstatistiek COELO, Groningen COELO, Groningen

Het aantal nieuwbouwwoningen, per 1.000 woningen. De som van het aantal personen van 0 tot 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 15 tot 65 jaar. | gemiddelde | totaalbedrag in euro's per jaar dat een Het éénpersoonshuisouden betaalt aan woonlasten. Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een meerpersoonshuisouden betaalt aan woonlasten.

167

Programmabegroting 2017 Bijlage 2: Aansluiting baten en lasten per taakveld op programmabegroting Aansluiting baten en lasten per taakveld

lasten

baten

2.079.723

227.473

855.666 252.137 216.914 71.312 683.694

12.000 168.041 11

2.079.723

227.473

Programma Fysieke omgeving en economie

4.307.611

2.458.682

taakveld 0.5 taakveld 1.2 taakveld 2.1 taakveld 3.2 taakveld 3.3 taakveld 5.7 taakveld 7.2 taakveld 7.4 taakveld 7.5 taakveld 8.1 taakveld 8.2 taakveld 8.3

385.173 52.787 1.221.850 3.703 28.232 473.803 725.453 256.594 123.454 188.485 594.566 253.511

385.173 8.600 238.376

4.307.611

2.458.682

Programma Jeugd

2.421.787

25.319

taakveld 4.1 taakveld 4.2 taakveld 4.3 taakveld 5.7 taakveld 6.1 taakveld 6.2 taakveld 6.72 taakveld 6.82 taakveld 7.1

14.434 102.535 449.143 123 147.491 197.064 1.110.321 214.430 186.246

Programma Algemeen bestuur en veiligheid taakveld 0.1 taakveld 0.2 taakveld 0.4 taakveld 1.2 taakveld 1.1

bestuur burgerzaken overhead openbare orde en veiligheid crisisbeheer en brandweer

Treasury openbare orde en veiligheid Verkeer en vervoer Fysieke bedrijfsinfrastructuur Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen openbaar groen en recreatie Riolering Milieubeheer Begraafplaatsen en crematoria Ruimtelijke ordening Grondexploitatie Wonen en bouwen

Openbaar onderwijs Onderwijshuisvesting Onderwijsbeleid en leerlingenzaken openbaar groen en recreatie Samenkracht en burgerparticipatie Wijkteams Maatwerkdienstverlening 18Geescaleerde zorg 18Volksgezondheid

47.421

23.100 6.664 955.896 149.240 526.633 165.000

21.164 4.155

2.421.787

25.319

Programma Zorg en Welzijn

4.646.685

1.142.392

taakveld 7.1 taakveld 6.71 taakveld 6.81 taakveld 6.1 taakveld 6.2 taakveld 6.3 taakveld 6.4 taakveld 6.5 taakveld 6.6

152.842 1.522.070 20.997 325.323 143.256 1.461.529 663.460 80.591 276.617

Volksgezondheid Maatwerkdienstverlening 18+ Geescaleerde zorg 18+ Samenkracht en burgerparticipatie Wijkteams Inkomensregelingen Begeleide participatie Arbeidsparticipatie Maatwerkvoorzieningen

Programma Sport en Cultuur taakveld 3.4 taakveld 5.1 taakveld 5.2 taakveld 5.3 taakveld 5.4 taakveld 5.5 taakveld 5.6

Economische promotie Sportbeleid en activering Sportaccommodaties Cultuurpresentatie Musea Cultureel erfgoed Media

964 961.505

179.923

4.646.685

1.142.392

1.044.172

68.316

15.714 43.778 601.211 120.352 27.836 55.939 179.342

2.000

1.044.172

51.139 15.177

68.316

| 168 |

conform taakveld 0.1 conform taakveld 0.2 juridische zaken, voorlichting en bestuurssecretariaat zwerfdieren, openbare orde conform taakveld 1.1

doorgesluisde geldleningen HW Wonen vergunningen, bijzondere wetten conform taakveld 2.1 conform taakveld 3.2 conform taakveld 3.3 groenbeheer, groenbeleid excl toegerekend deel voertuigen/werktuigen conform taakveld 7.4 conform taakveld 7.5 conform taakveld 8.1 conform taakveld 8.2 conform taakveld 8.3

conform taakveld 4.1 conform taakveld 4.2 conform taakveld 4.3 groen bij scholen jeugdbeleid, kinderopvang eerstelijns loket jeugd conform taakveld 6.72 conform taakveld 6.82 jeugdgezondheidszorg

gezondheidszorg conform taakveld 6.71 conform taakveld 6.81 welzijnsvoorzieningen, AMW, vluchtelingen eerstelijnsloket Wmo conform taakveld 6.3 conform taakveld 6.4 conform taakveld 6.5 conform taakveld 6.6

conform taakveld 3.4 conform taakveld 5.1 conform taakveld 5.2 conform taakveld 5.3 conform taakveld 5.4 conform taakveld 5.5 conform taakveld 5.6

Programmabegroting 2017

Programma Middelen en Organisatie

3.186.866

496.623

Taakveld 0.10 taakveld 0.61 taakveld 0.62 taakveld 0.64 taakveld 0.4 taakveld 5.7 taakveld 7.2

316.477 53.019 39.520 40.516 2.388.077 95.622 16.446 237.189

448.505

3.186.866

496.623

Programma Algemene dekkingsmiddelen & Onvoorzien

84.475

13.352.514

Taakveld 0.5 Taakveld 0.8 Taakveld 0.7 taakveld 0.61 taakveld 0.62 taakveld 0.64 taakveld 3.4

6.775 77.700

Totaal

Reserves OZB Woningen OZB niet woningen Belastingen overig Overhead openbaar groen en recreatie Riolering resultaat

Treasury Overige baten en lasten Algemene uitkering en overige uitkeringen OZB Woningen OZB niet woningen Belastingen overig Economische promotie

48.118

195.000 10.661.838 846.000 630.752 604.868 28.555

84.475

12.967.013

17.771.319

17.385.818

| 169 |

conform taakveld 0.10 conform taakveld 0.61 conform taakveld 0.62 conform taakveld 0.64 excl. voorlichting/ juridische kosten voertuigen, werktuigen voertuigen, werktuigen

conform taakveld 0.8 conform taakveld 0.7 conform taakveld 0.61 conform taakveld 0.62 conform taakveld 0.64 toeristenbelasting

Programmabegroting 2017 Begroting naar BBV taakvelden Financiële verantwoording programma Bestuur en Ondersteuning Begroting 2017 lasten

0.1 Bestuur 0.2 Burgerzaken 0.4 Overhead 0.5 Treasury 0.61 OZB woningen 0.62 OZB niet woningen 0.64 Belastingen overige 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen 0.8 Overige baten en lasten 0.9 Vennootschapsbelasting 0.10 Mutatie reserves 0.11 Resultaat van de rekening van B&L

Begroting 2018 baten

855.666 252.137 2.604.991 391.948 53.019 39.520 40.516

Begroting 2019 baten

12.000 168.041 48.129 770.674 846.000 630.752 604.868 10.661.838 195.000

859.538 246.352 2.667.187 1.647.248 53.019 39.520 40.516

316.477 237.189

448.505

4.869.163

14.385.807

77.700

Totaal programma Bestuur en Ondersteuning

lasten

12.000 151.526 107.100 2.035.036 858.000 634.424 604.868 10.634.614 195.000

852.666 254.109 2.670.032 1.533.382 53.019 39.520 40.516

432.000 40.926

563.727

6.104.006

15.796.295

77.700

Begroting 2020 baten

lasten

baten

12.000 152.693 107.100 1.912.080 868.000 638.093 604.868 10.603.089 195.000

858.372 232.466 2.670.694 1.390.524 53.019 39.520 40.516

552.000 11.136

642.097

482.000 79.177

533.398

6.084.080

15.735.020

5.923.988

15.527.978

77.700

12.000 151.931 107.100 1.758.977 882.000 641.767 604.868 10.640.937 195.000

77.700

Financiële verantwoording programma Veiligheid Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

1.1 Crisisbeheer en Brandweer 1.2 Openbare orde en Veiligheid

Totaal programma Veiligheid

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

683.694 124.099

47.421 8.600

678.507 124.099

47.421 8.600

678.507 124.099

47.421 8.600

678.507 124.099

47.421 8.600

807.793

56.021

802.606

56.021

802.606

56.021

802.606

56.021

Financiële verantwoording programma Verkeer, Vervoer en Waterstaat Begroting 2017 lasten

2.1 Verkeer en Vervoer

Totaal programma Verkeer, Vervoer en Waterstaat

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

1.221.850

238.376

1.487.926

238.376

1.494.334

238.376

1.485.349

238.376

1.221.850

238.376

1.487.926

238.376

1.494.334

238.376

1.485.349

238.376

Financiële verantwoording programma Economie Begroting 2017 lasten

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 3.4 Economische promotie

Totaal programma Economie

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

3.703 28.232 15.714

23.100 30.555

3.703 28.219 15.714

23.100 30.555

3.703 28.205 15.714

23.100 30.555

3.703 27.262 15.714

23.100 30.555

47.649

53.655

47.636

53.655

47.622

53.655

46.679

53.655

Financiële verantwoording programma Onderwijs Begroting 2017 lasten

4.1 Openbaar onderwijs 4.2 Onderwijshuisvesting 4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken

Totaal programma Onderwijs

Begroting 2018 baten

14.434 102.535 449.143

566.112

lasten

Begroting 2019 baten

21.164

14.434 103.506 428.923

21.164

546.863

| 170 |

lasten

Begroting 2020 baten

21.164

14.434 101.478 433.859

21.164

549.771

lasten

baten

21.164

14.434 102.452 438.795

21.164

555.681

21.164

Programmabegroting 2017

Financiële verantwoording programma Sport, Cultuur en Recreatie Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

5.1 Sportbeleid 43.778 5.2 Sportaccommodaties 601.211 5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 120.352 5.4 Musea 27.836 5.5 Cultureel erfgoed 55.939 5.6 Media 179.342 5.7 Openbaar groen en recreatie 569.548

Totaal programma Sport, Cultuur en Recreatie

lasten

6.664

43.778 598.373 119.222 27.836 55.939 179.342 570.801

72.980

1.595.291

51.139 15.177

1.598.006

Begroting 2019 baten

lasten

6.664

43.778 595.506 118.592 27.836 55.939 179.342 571.687

70.797

1.592.680

48.956 15.177

Begroting 2020 baten

lasten

baten

6.664

43.778 575.834 117.962 27.836 55.939 179.342 574.067

68.585

1.574.758

46.744 15.177

45.773 15.177

6.664

67.614

Financiële verantwoording programma Sociaal domein Begroting 2017 lasten

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 6.2 Wijkteams 6.3 Inkomensregelingen 6.4 Begeleide participatie 6.5 Arbeidsparticipatie 6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 6.72 Maatwerkdienstverlening 186.81 Geescaleerde zorg 18+ 6.82 Geescaleerde zorg 18-

Begroting 2018 baten

472.814 340.320 1.461.529 663.460 80.591 276.617 1.522.070 1.110.321 20.997 214.430

Totaal programma Sociaal domein

lasten

5.119

472.508 338.901 1.495.930 630.280 78.031 276.617 1.505.183 1.120.908 20.808 214.430

961.505

179.923

6.163.149

Begroting 2019 baten

1.146.547

lasten

5.119

472.413 338.496 1.527.935 606.076 85.540 276.617 1.493.727 1.120.910 20.754 214.430

991.029

179.533

6.153.596

Begroting 2020 baten

1.175.681

lasten

5.119

471.976

5.119

1.018.947

1.560.949 576.931 91.663 276.617 1.487.599 1.121.095 20.732 214.430

1.047.652

5.821.992

1.232.149

179.422

6.156.898

baten

1.203.488

179.378

Financiële verantwoording programma Volksgezondheid en Milieu Begroting 2017 lasten

7.1 Volksgezondheid 7.2 Riolering 7.4 Milieubeheer 7.5 Begraafplaatsen en crematoria

Begroting 2018 baten

339.088 741.899 256.594 123.454

Totaal programma Volksgezondheid en Milieu

lasten

149.240

339.088 786.402 245.579 123.169

1.105.136

1.494.238

955.896

1.461.035

Begroting 2019 baten

lasten

149.240

339.088 804.334 220.579 122.884

1.149.639

1.486.885

1.000.399

Begroting 2020 baten

lasten

baten

149.240

339.088 828.963 220.579 122.599

1.167.571

1.511.229

1.018.331

1.042.960 149.240

1.192.200

Financiële verantwoording programma Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing Begroting 2017 lasten

8.1 Ruimtelijke ordening 8.2 Grondexploitatie 8.3 Wonen en bouwen

Begroting 2018 baten

188.485 594.566 253.511

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

526.633 165.000

188.485 595.767 253.048

527.834 180.000

188.485 743.991 252.586

676.058 180.000

188.485 745.239 252.123

677.306 180.000

Totaal programma Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke 1.036.562 vernieuwing 691.633

1.037.300

707.834

1.185.062

856.058

1.185.847

857.306

Financiële verantwoording alle programma's Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

lasten

Totaal programma Bestuur en Ondersteuning 4.869.163 14.385.807 Totaal programma Veiligheid 807.793 56.021 Totaal programma Verkeer, Vervoer en Waterstaat 1.221.850 238.376 Totaal programma Economie 47.649 53.655 Totaal programma Onderwijs 566.112 21.164 Totaal programma Sport, Cultuur en Recreatie 1.598.006 72.980 Totaal programma Sociaal domein 6.163.149 1.146.547 Totaal programma Volksgezondheid en Milieu 1.461.035 1.105.136 Totaal programma Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en 1.036.562 Stedelijke vernieuwing 691.633

Totaal programma's

17.771.319

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

6.104.006 802.606 1.487.926 47.636 546.863 1.595.291 6.153.596 1.494.238 1.037.300

15.796.295 56.021 238.376 53.655 21.164 70.797 1.175.681 1.149.639 707.834

6.084.080 802.606 1.494.334 47.622 549.771 1.592.680 6.156.898 1.486.885 1.185.062

15.735.020 56.021 238.376 53.655 21.164 68.585 1.203.488 1.167.571 856.058

5.923.988 802.606 1.485.349 46.679 555.681 1.574.758 5.821.992 1.511.229 1.185.847

15.527.978 56.021 238.376 53.655 21.164 67.614 1.232.149 1.192.200 857.306

19.269.462

19.399.938

18.908.129

19.246.463

| 171 |

Programmabegroting 2017 Begroting conform programma indeling Financiële verantwoording programma Algemeen bestuur en Veiligheid Begroting 2017 lasten

Bestuurlijke samenwerking Bestuursorganen en bestuursondersteuning Burgerzaken Openbare orde en Veiligheid

Totaal programma Algemeen bestuur en Veiligheid

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

209.014 863.566 252.137 755.006

12.000 11 168.041 47.421

209.014 867.438 246.352 749.819

12.000 11 151.526 47.421

209.014 860.566 254.109 749.819

12.000 11 152.693 47.421

209.014 866.272 232.466 749.819

12.000 11 151.931 47.421

2.079.723

227.473

2.072.623

210.958

2.073.508

212.125

2.057.571

211.363

Financiële verantwoording programma Fysieke omgeving & Economie Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

Begraafplaats Economie Grondexploitatie en woningbedrijf Leefbaarheid Riolering Ruimtelijke ordening Verkeersvoorzieningen Wegen

123.454 28.232 1.002.830 486.506 725.453 731.989 262.980 946.167

149.240 23.100 911.806 7.190 955.896 173.600 26.150 211.700

123.169 28.219 956.588 486.401 769.956 720.511 194.082 1.281.141

149.240 23.100 865.565 7.190 1.000.399 188.600 26.150 211.700

122.884 28.205 1.055.977 486.296 787.888 695.049 198.659 1.282.972

149.240 23.100 964.952 7.190 1.018.331 188.600 26.150 211.700

122.599 27.262 1.006.918 486.191 812.517 694.586 203.317 1.269.329

149.240 23.100 915.894 7.190 1.042.960 188.600 26.150 211.700

Totaal programma Fysieke omgeving & Economie

4.307.611

2.458.682

4.560.067

2.471.944

4.657.930

2.589.263

4.622.719

2.564.834

Financiële verantwoording programma Jeugd Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

Jeugdbeleid Jeugdgezondheidszorg Jeugdzorg Onderwijs

224.028 186.246 1.563.743 447.770

Totaal programma Jeugd

2.421.787

lasten

4.155

Begroting 2019 baten

21.164

203.796 186.246 1.574.330 448.741

25.319

2.413.113

lasten

4.155

Begroting 2020 baten

21.164

208.721 186.246 1.574.332 446.713

25.319

2.416.012

lasten

4.155

baten

21.164

213.253 186.246 1.574.517 447.687

4.155

21.164

25.319

2.421.703

25.319

Financiële verantwoording programma Zorg & Welzijn Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

Gezondheidszorg Maatschappelijke ondersteuning Werk & Inkomen

152.842 2.347.245 2.146.598

180.887 961.505

152.842 2.327.550 2.146.165

180.497 991.029

152.842 2.315.292 2.161.734

180.386 1.018.947

152.842 2.308.844 2.171.829

180.342 1.047.652

Totaal programma Zorg & Welzijn

4.646.685

1.142.392

4.626.557

1.171.526

4.629.868

1.199.333

4.633.515

1.227.994

Financiële verantwoording programma Sport & Cultuur Begroting 2017 lasten

Cultuur Monumenten Sport

Totaal programma Sport & Cultuur

Begroting 2018 baten

lasten

315.408 83.775 644.989

17.177

1.044.172

Begroting 2019 baten

lasten

17.177

51.139

314.278 83.775 642.151

68.316

1.040.204

| 172 |

Begroting 2020 baten

lasten

17.177

48.956

313.648 83.775 639.284

66.133

1.036.707

baten

17.177

46.744

313.018 83.775 619.612

63.921

1.016.405

62.950

45.773

Programmabegroting 2017

FinanciĂŤle verantwoording programma Middelen & Organisatie Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

Belastingen Bestuursondersteuning Gemeentefinancien Kostenplaatsen Mutatie reserves Exploitatiesaldo

133.162 174.050 54.502 2.271.486 316.477 237.189

Totaal programma Middelen & Organisatie

3.186.866

lasten

300

Begroting 2019 baten

133.162 174.050 54.502 2.276.069 432.000 40.926

47.818 448.505

496.623

lasten

300

133.162 174.050 54.502 2.279.905 552.000 11.136

47.818 563.727

3.110.709

Begroting 2020 baten

611.845

lasten

300

133.162 174.050 54.502 2.283.052 482.000 79.177

47.818 642.097

3.204.755

baten

690.215

300

47.818 533.398

3.205.943

581.516

FinanciĂŤle verantwoording programma Algemene dekkingsmiddelen & Onvoorzien Begroting 2017 lasten

Algemene uitkering Financiering Renteresultaat Gemeentefinanciering Lokale belastingopbrengst

Begroting 2018 baten

10.661.838 327.534 57.967 195.000 2.110.175

6.775 77.700

Totaal programma Algemene dekkingsmiddelen & Onvoorzien

lasten

84.475

Begroting 2019 baten

10.634.614 327.534 67.028 195.000 2.125.847

6.775 77.700

13.352.514

lasten

84.475

Begroting 2020 baten

10.603.089 327.534 57.940 195.000 2.139.516

6.775 77.700

13.350.023

lasten

84.475

baten

10.640.937 327.534 47.694 195.000 2.157.190

6.775 77.700

13.323.079

84.475

13.368.355

FinanciĂŤle verantwoording alle programma's Begroting 2017 lasten

Begroting 2018 baten

lasten

Begroting 2019 baten

lasten

Begroting 2020 baten

lasten

baten

Totaal programma Algemeen bestuur en Veiligheid 2.079.723 Totaal programma Fysieke omgeving & Economie 4.307.611 Totaal programma Jeugd 2.421.787 Totaal programma Zorg & Welzijn 4.646.685 Totaal programma Sport & Cultuur 1.044.172 Totaal programma Middelen & Organisatie 3.186.866 Totaal programma Algemene dekkingsmiddelen & Onvoorzien 84.475

227.473 2.458.682 25.319 1.142.392 68.316 496.623 13.352.514

2.072.623 4.560.067 2.413.113 4.626.557 1.040.204 3.110.709 84.475

210.958 2.471.944 25.319 1.171.526 66.133 611.845 13.350.023

2.073.508 4.657.930 2.416.012 4.629.868 1.036.707 3.204.755 84.475

212.125 2.589.263 25.319 1.199.333 63.921 690.215 13.323.079

2.057.571 4.622.719 2.421.703 4.633.515 1.016.405 3.205.943 84.475

211.363 2.564.834 25.319 1.227.994 62.950 581.516 13.368.355

Totaal programma's

17.771.319

17.907.748

18.103.255

18.042.331

17.771.319

| 173 |