StadsOpruimers Manifest

Manifest StadsOpruimers conferentie Van oppakkers naar doorpakkers

StadsOpruimers conferentie 2023 Zwerfafval is een groot probleem voor Rotterdam, haar bewoners en de stadsnatuur. Te veel van onze vuilnis belandt op straat en daar is door de gemeente amper tegenop te vegen. Gelukkig zijn er een heleboel bewoners die hart hebben voor de buitenruimte, zelf de mouwen opstropen en gewapend met prikkers, vuilniszakken en zelfs met blote handen hun buurt of straat schoonhouden.

Tijdens de eerste StadsOpruimers conferentie op 7 oktober 2023 kwamen maar liefst tachtig StadsOpruimers bijeen in De Fruitvis in Rotterdam om samen na te denken hoe de stad in de toekomst schoner en opgeruimder kan zijn. In verschillende werksessies hebben bevlogen inwoners ideeën en voorstellen besproken om de stad nog schoner te maken. Zij willen het thema zwerfafval graag oppakken, maar nog liever willen zij doorpakken.

De StadsOpruimers conferentie was een samenwerking tussen Stichting Wijkcollectie, Opzoomer Mee, Zwerfie Rotterdam, de Zakkenvullers van Bloemhof en StadsOpruimer Luisa Maria dos Santos Gonçalves. In dit manifest presenteren wij de meest aansprekende en vernieuwende oplossingen voor minder zwerfafval die voortkwamen uit de rondetafelgesprekken en denktanks tijdens en na de conferentie.

Geschiedenis van opruimen Tijdens de conferentie werd de rijke geschiedenis van het opruimen in Rotterdam tastbaar gemaakt in een korte film over StadsOpruimers van toen en nu. De erfenis van degenen die voor ons kwamen en hun toewijding voor een schonere stad, dient als inspiratie voor de toekomstige inspanningen.

Link naar video: https://youtu.be/1tZ4AEKAVYo

In een videoboodschap heeft wethouder Vincent Karremans de conferentiegangers beloofd om met de uitkomsten van de conferentie aan de slag te gaan. Dat is een zeer gewaardeerde handreiking aan alle actieve Rotterdammers die met regelmaat zwerfafval van straat en uit de stadsnatuur halen. Zij zijn natuurlijk vanuit zichzelf al gemotiveerd om zich in te zetten voor een schone buitenruimte en een leefbare wijk die er goed uitziet, voor sociale veiligheid en om dieren en de voedselketen te beschermen tegen materialen die niet in de natuur thuishoren. Maar wat is motiverender dan een stadsbestuur dat naast hen staat tijdens hun belangrijke misse?

Still uit de film

Manifest StadsOpruimers conferentie

1

Eigenaarschap

Opbrengsten van de gesprekstafels

Op 7 oktober hebben alle bezoekers op de opruimkaart aangegeven waar zij opruimen. Hier zien we dat al veel plekken in de stad door bewoners worden opgeruimd, vaak op wekelijkse en soms op dagelijkse basis. Op deze plekken nemen de opruimers verantwoordelijkheid voor de stad en voelen zij zich meer eigenaar van hun wijk: eigenaarschap dat zij graag willen delen met andere bewoners.

Op verschillende vlakken hebben de discussies aan de gesprekstafels waardevolle ideeën en actiepunten voortgebracht. Deze zijn verder geconcretiseerd in een denktank waar een aantal bezoekers zich voor hebben aangemeld. Ook inspireerden de aanwezigen elkaar om door te gaan en om de moed erin te houden.

Opruimkaart

Bewustwording en maatregelen Zwerfafvaldeskundige Ivo Rodermans van Zwerfie Rotterdam heeft als inleiding op de werksessies plenair met de deelnemers oplossingsrichtingen verkend. Medestanders enthousiasmeren, bewustwording bij mensen die afval wegwerpen, aanspreken van producenten en een actieve overheid die normen stelt aan het bedrijfsleven vormen de kern van een uitvoerbare strategie om zwerfafval te verminderen. Opruimers willen het allerliefst minder afval door oplossingen bij de bron. Maar er is helaas nog veel rotzooi om op te ruimen. Hoe dat moet, daar is op 7 oktober over nagedacht.

Leerpunten van de dag: • Met een afvalgrijper door de buurt rauzen houd je in beweging, zorgt voor een nodige frisse neus en werkt ontspannend; • Kijk achterom: het geeft een goed gevoel als je het resultaat ziet van je werk. Of maak voor- en na foto’s en deel het resultaat in de buurtapp of op social media; • Adopteer een stukje Rotterdam en besluit ‘voor dit gebiedje ga ik zorgen’. Zo maak je het overzichtelijk en heb je eer van je werk; • Kijk of de container op straat wel écht vol is. Even aanduwen met een stok kan wonderen doen; • Wie met een afvalgrijper de straat opgaat heeft niet alleen een schone leefomgeving, maar legt ook makkelijk contact met buurtbewoners.

Rotterdam langdurig schoon en leefbaar maken Deze conferentie is een bijdrage aan de beweging om Rotterdam langdurig schoon en leefbaar te maken. De organisatoren willen graag samen met de StadsOpruimers werken aan positieve oplossingen, samenwerkingen tussen individuen, gemeenschappen en beleidsmakers, en bovenal, een stad waarin respect voor ons milieu centraal staat. Deze gedeelde inspanning zal niet alleen een opgeruimde stad voortbrengen, maar ook een hechtere gemeenschap die trots is op haar rol als hoeders van ons prachtige Rotterdam.

Gesprekstafels

Presentatie Ivo Rodermans

Manifest StadsOpruimers conferentie

2

Wat de gemeente kan doen Uiteraard hopen we dat de gemeente Rotterdam met ons en de verenigde StadsOpruimers meedoet. Van de gemeente vragen wij:

Inspireer Rotterdammers om te helpen onze stad op te ruimen; Gesprekstafels

Wat de initiatiefnemers gaan doen Net als de aanwezige Rotterdammers gaan ook de organisatoren hun schouders zetten onder een schoner Rotterdam. De initiatiefnemers van de conferentie hebben daarom afgesproken om allemaal een of meerdere acties te adopteren. Met onderstaande projecten gaan we komend jaar aan de slag:

Opzoomer Mee; • Cursus ontwikkelen ‘Hoe vraag je het vriendelijk?’ om mensen aan te spreken op het zichtbaar weggooien van afval; • Actieve Opzoomerstraten motiveren om duurzaam servies en bestek te gebruiken bij straatactiviteit;

Zwerfie Rotterdam; • Met de achterban worden asbakjes gemaakt van lege Smint-bakjes. Zo stimuleren we het hergebruik van materialen als hulpmiddel om zwerfafval tegen te gaan;

Stichting Wijkcollectie Stichting Wijkcollectie blijft doorgaan met het ophalen van inspirerende opruimverhalen uit de wijk met als doel om deze te delen en het uitwisselen van ervaringen en successen te stimuleren. Na de conferentie kwam namelijk sterk naar voren dat erkenning van en waardering voor de StadsOpruimers een enorm stimulerend effect heeft.

Wat StadsOpruimers zelf kunnen doen Tijdens de conferentie hebben StadsOpruimers actiepunten voor zichzelf geformuleerd. Wij noemen er een aantal: • Maak het effect van opruimacties zichtbaar door vóór en ná-foto’s te maken en ze te delen; • Maak opruimacties nog leuker door er een sociale activiteit aan te koppelen bijvoorbeeld een drankje achteraf; • Durf je vriendelijk uit te spreken als mensen de buitenruimte vervuilen; • Zien opruimen, doet opruimen. Zorg ervoor dat je een positief en kort statement paraat hebt om aan geïnteresseerde voorbijgangers toe te lichten waarom je het doet. Maak je daad ‘klein’ door te vertellen dat het weinig moeite kost; • Geef andere opruimers complimenten.

• Waardeer de bewoners die opruimen meer.

Erkenning van hun inspanningen stimuleert hen om door te gaan en inspireert anderen om ook te starten met opruimen. Dit kan bijvoorbeeld met bedankdagen voor actieve StadsOpruimers, of een gerichte postercampagne; • Start een campagne waarbij bewoners gestimuleerd worden om hun eigen omgeving op te ruimen en anderen aan te moedigen om StadsOpruimers te complimenteren; • Betrek influencers en/of bekende Rotterdammers/ bewoners om het belang van het opruimen van de stad te benadrukken; • De opvolging van meldingen in MeldR beter. Bovendien is het belangrijk om meer bewustzijn over deze app te creëren: te weinig mensen weten af van het bestaan ervan; • Maak mogelijk dat bewoners naast een container ook een stuk buitenruimte, zoals een singel of een groenstrook kunnen adopteren. Breng dit actief onder de aandacht van bewoners; • Hulpmiddelen om te kunnen opruimen moeten verbeterd en uitgebreid worden door kwalitatief beter materiaal te verstrekken en door verschillende modellen aan te bieden. Denk hierbij aan aangepaste handvatten voor mensen met een beperking. Ook is er behoefte aan verlengbare afvalgrijpers voor het opruimen bij water en steile kademuren; • Realiseer meer en verschillende soorten afvalbakken (groot, klein, kleurrijk, kindvriendelijk, anti-meeuw, met blikjesringen, etc.). Innovatie van de bakken en meer variatie is hard nodig. Bovenal: laat bewoners hierover meedenken; • Plaats het juiste model afvalbak op de juiste locatie, rekening houdend met zowel de capaciteit als het type afvalbak. Het is belangrijk dat dit gebeurt in overleg met de StadsOpruimers: als ervaringsdeskundigen kunnen zij hier goed in adviseren;

Input op poster

Manifest StadsOpruimers conferentie

3

Stimuleer circulariteit; • Organiseer per woonwijk een vaste ophaaldag voor grofvuil. Als iedereen op dezelfde dag en tijdstip hun grofvuil buiten zet, is dit bij anderen bekend waardoor spullen eventueel een tweede leven kunnen krijgen. Dit bespaart de gemeente tijd en geld;

Namens Stichting Wijkcollectie Luisa Maria dos Santos Gonçalves Zwerfie Rotterdam Opzoomer Mee

• Stimuleer de oprichting van weggeefwinkels en voorzie ze van een bakfiets zodat mensen die kunnen gebruiken om hun spullen naar de winkels te brengen;

Pas regelgeving aan; • Maak alle evenementen in de stad volledig vrij van wegwerpplastic, zoals bekers, bestek, borden, etc.

Dit kan lokaal geregeld worden in de algemeen plaatselijke verordening;

De StadsOpruimers conferentie is mogelijk gemaakt met financiële steun van Stichting Elise Mathilde Fonds, J.E. Jurriaanse Stichting, Museum Rotterdam en Stichting Wijkcollectie.

• Pas de 25-meterregel uit het activiteitenbesluit ook specifiek toe om peukenoverlast bij kantoren en scholen te voorkomen.

Over bovenstaande actiepunten gaan we graag met de gemeente in overleg en maken hiervoor vervolgafspraken.

Opruimkaart

Manifest StadsOpruimers conferentie

4