Perspectief bieden

Op het moment dat ik dit schrijf, zijn er grote versoepelingen aangekondigd en mag onder meer de culturele en evenementensector weer echt open. Een verademing voor sommigen, een noodzaak voor met name de jeugd.

Hoop en toekomst, de thema’s van dit katern, hebben in het onderwijs een andere dimensie gekregen. Waar je je twee jaar geleden zorgen maakte over het curriculum en de aansluiting ervan op de beroepen van de toekomst, ligt nu het accent op de basis en het inhalen van achterstanden. We handelen met terugwerkende kracht, terwijl het normaal was om vooruit te kijken.

Niet dat vooruitkijken zo gemakkelijk is, zeker niet voor opgroeiende generaties. Er ligt nogal wat op hun bordje. Zij worden geconfronteerd met alle voortekenen en waarschuwingen van een klimaatverandering, moeten zich staande houden in een diverse samenleving, moeten nadenken over identiteitskwesties en krijgen van alle kanten informatie toegestuurd die ze moeten wegen.

Waar je ‘vroeger’ als groep vertrouwde op bepaalde instanties en personen die het wisten, is het tegenwoordig veel ingewikkelder om jezelf een mening te vormen, zeker als jongere. Het achtuurjournaal is geen instituut meer; nieuws verzamel je zelf bij elkaar, getunneld door internet. Er zijn voorbeeldfiguren van allerlei pluimage, waarbij wetenschappers natuurlijk een stuk saaier zijn dan de influencers en rappers met gelikte filmpjes. Wie wil niet zijn idool geloven?

Zweden heeft een veiligheidsdienst opgericht om nepnieuws te bestrijden. Ook in ons land is nepnieuws inmiddels een heel serieus gespreksonderwerp. Maar wat is nepnieuws als je de instituties in twijfel trekt en je de wetenschappers niet serieus neemt?

Het onderwijs heeft er dus een belangrijke taak bij gekregen: leerlingen kritisch leren denken. Daarvoor is wel een gedeelde basis nodig. Leerlingen leren hun eigen bronnen kritisch te beoordelen terwijl ze tegelijkertijd in alle media geconfronteerd worden met personen die de wetenschap niet serieus nemen en eigen meningen als feiten neerzetten, is bijna een onmogelijke opgave. Toch is het aan het onderwijs om leerlingen hun weg te laten vinden in de maatschappij, om perspectief te bieden. Het volgende citaat, van Shakespeare, vind ik hoopgevend: ‘Niets is goed of slecht, ons denken maakt het goed of slecht.’ Aan dat denken kunnen wij een bijdrage leveren.

Hanneke Lugtenburg • Rector Carmelcollege

Gouda (Antoniusmavo XL,

Antoniuscollege Gouda,

Internationale Schakelklas)

‘Het onderwijs heeft er dus een belangrijke taak bij gekregen: leerlingen kritisch leren denken’