yapılan çalışmalar gözlemlerimi tamamen haklı çıkardı. Şöyle ki kas erimesi (sarkopeni) büyük oranda hareket azlığına yani kasların az kullanılmasına bağlıdır. Dolayısıyla yaşlılıktaki kas kayıplarının asıl nedeni yaşlılıkdan çok kasların kullanılmamalarına bağlıdır. Tabi ki yaşlanmaya bağlı hormonal ve moloküler nedenlerle de kas kayıpları olabilmektedir ama sürekli çalıştırılan kaslarda bu etkiler çok kısıtlandığı için yaşlanmanın kaslara etkisi de çok sınırlı kalmaktadır. Çünkü yaşlanmanın kas erimesine yol açabilecek etkilerini düzenli egzersiz yok ettiği için yaşlılığa bağlı etkiler de oluşamamaktadır. Dolayısıyla yaşlılık kasa zarar verememekte ya da çok az verebilmektedir. Sonuçta da kronolojik olarak yaşlanan insanın kasları biyolojik olarak genç kalmaktadır. Gerçekten de “tavuk mu yumurtadan çıkar yoksa yumurta mı tavuktan?” 60 sports international • YAŞAM
gibi bir şey. Yaşlanma hareketsizliği tetikliyor, hareketsizilik de yaşlanmayı. Böylece kısır bir döngü oluşuyor. Bu zinciri kırmanın tek yolu düzenli, uygun ve yeterli spor. Çünkü kaslarda meydana gelen hücresel ve fonksiyonel kayıpların en büyük nedeni hareketsizlik. Bütün bu söylediklerimin özeti, yaşlılıktaki kas kayıpları için “kullan ya da kaybet” ilkesinin geçerli olduğudur. Batı toplumlarında sadece kas konusunda değil bir çok organımız ve yeteneğimiz için de “use it or loose it” (kullan ya da kaybet) ilkesi geçerlidir. Yani sürekli kullanılan kas asla yaşlanmaz. Dolayısıyla sarkopeni yaşlılık için kaçınılmaz bir son değildir. Bu da şu demek. Kronolojik olarak yaş alabiliriz ama biyolojik olarak yaşlanmak da kaderimiz değil. Düzenli, yeterli ve uygun sporun vücudumuzdaki tek
bir sisteme olan etkilerini anlatmak için bile onlarca köşe yazısı yetmez. Hele bunun hücresel boyutda ve moloküler düzeydeki etkilerini anlatmak çok daha uzun bir yazı gerektirir. Dolayısıyla bu yazı bir giriş niteliğinde olduğu için bu mucizevi etkilere dair detay veremedim. Bundan sonraki yazılarda yeni literatür bilgileri de katarak her sistem için özet yapmaya çalışacağım. İşte ancak o zaman düzenli, yeterli ve uygun egzersizin mucizevi dünyasına girebileceğiz. Özetle; bir ömrü bir gün varsayarak rahatlıkla şunu söyleyebilirim. “Gün yirmi dört saat, bunun sadece bir saatini düzenli ve yeterli egzersize ayırmak, geriye kalan yirmi üç saati mutlu, sağlıklı ve genç yaşamak demek. Gençlik çeşmesinden kana kana su içmek demek.” “Sporsuz ve sevgisiz kalmayın.”