06
ZORGPERSONEEL OPVOLGING OP AFSTAND
FOKUS-ONLINE.BE
Van stethoscoop naar algoritme Elektronisch Medisch Dossier De transitie van papier naar digitaal loopt niet altijd van een leien dakje, dat geldt ook voor de gezondheidszorg. Toch groeide het belang van het Elektronisch Medisch Dossier de laatste jaren sterk. Met dit systeem zien behandelende dokters onmiddellijk het medisch dossier van patiënten en worden ook zaken zoals voorschriften digitaal gemaakt. In de toekomst gebruiken we het misschien zelfs om op grote schaal data anoniem op te volgen, om zo medisch beleid te kunnen vormgeven.
De coronacrisis zette delen van ons zorgpersoneel de voorbije maanden nog meer in de vuurlinie. Maar op de achtergrond verandert hun beroep ook. Technologie maakt dat hun jobs op het punt staan te verschuiven.
H
et coronavirus en de pandemische gevolgen ervan kwamen bovenop de druk die de zorgsector al ondervond omwille van een vergrijzende bevolking en een toename in chronische ziekten. Technologietrends haken daarop in. “Er komen drie trends op ons af: connected, integrated en value-based healthcare”, begint Pascal Verdonck, CEO van MedTech Flanders en professor medische technologie bij de UGent. We gaan volgens hem naar een zorg die vaker buiten de muren van het ziekenhuis plaatsvindt, want iemand in een ziekenhuis behandelen kost de maatschappij veel geld. Om dat te realiseren moet technologie de zorgmedewerker met de patiënt verbinden. Wat op zijn beurt een geïntegreerde zorg verwacht waarbij instellingen makkelijk data delen, zoals bijvoorbeeld de medicatie die een patiënt neemt. Ten slotte moeten de twee bovenstaande elementen ook een goede beleving garanderen voor de patiënt.
Dokter robot AI maakt vandaag steeds vaker medische diagnoses. Het UZA kocht in 2018 bijvoorbeeld nog een AI-oplossing die hen helpt om problemen op te sporen in CT-scans. Omdat deze systemen zich baseren op gigantische hoeveelheden data, sporen ze mogelijk beter dan dokters ziekten op. Maar er bestaat ook controverse rond, want ze werken niet altijd even goed in de praktijk en een menselijke dokter blijft steeds nodig om de uiteindelijke beslissing te nemen.
Gezondheidszorg draait steeds minder rond pure genezing en meer rond continue, geïntegreerde zorg die op preventie inzet. “Dat realiseren we enkel met nieuwe technologie”, stelt Verdonck. “Zo moeten we bepaalde zaken automatiseren, om de druk op zorgpersoneel te verlagen. Maar er is ook mHealth, of mobiele gezondheid,
die ons toelaat patiënten te volgen. Neem bijvoorbeeld moveUP, een app die een patiënt na een knie- of
decennia geleden nam het aantal mensen met chronische aandoeningen sterk toe”, stelt Bert Vaes,
We moeten technologie goed beheren. Zoniet krijgen huisartsen een data-lawine over zich heen. — BERT VAES, KU LEUVEN heupoperatie thuis oefeningen laat doen, en die nu erkend is door de Federale Overheid voor terugbetaling. De kinesist en chirurg volgen de oefeningen vanop afstand op, en het is daarbovenop goedkoper voor de samenleving, want de patiënt moet niet altijd afzakken naar het ziekenhuis.” Dat beïnvloedt op zijn beurt het werk van zorgmedewerkers. “Iedereen, van paramedici en verpleegkundigen tot chirurgen en apothekers, moet leren omgaan met technologische verandering”, stelt Verdonck. “Vroeger bleef je werk decennia lang hetzelfde. Nu moeten we mensen opleiden om met die verandering om te gaan, een uitdaging voor onderwijs én human ressources.” Iets dat eveneens doordringt tot bij de huisartsen. “Vergeleken met twee
huisarts en tegelijk onderzoeker aan de KU Leuven, waar hij de impact van data op huisartsen onderzoekt. “Dat confronteert ons met een complexere groep patiënten. Twintig jaar geleden behandelden we vaker acute aandoeningen, terwijl we nu meer de gezondheid van oudere, chronische patiënten managen, die vaak nog eens verschillende geneesmiddelen tegelijkertijd nemen.” Om daarop in te spelen is opnieuw technologie nodig. Apps volgen patiënten in de toekomst misschien continu op, complexe AI-algoritmen maken zelf diagnoses en een huisarts bezit morgen mogelijks een dossier vol gezondheidsdata van jou. Maar dat brengt op zijn beurt risico’s met zich mee. “We moeten dit goed beheren”, stelt Vaes. “Zoniet krijgen huisartsen een data-lawine over zich
heen. Dan zullen ze zich terugplooien op wat ze al weten: het contact met de patiënt, hun stethoscoop en hun bloeddrukmeter.” Ook in ziekenhuizen moet een technologische kloof voorkomen worden. “Als technologie jobs vervangt en ze complexer maakt, dan bevooroordeelt dat de beter opgeleiden”, stelt Pascal Verdonck. “We moeten iedereen goed opleiden, van de chirurg tot de ziekenhuislogistieker. In sommige ziekenhuizen werkt zelfs de poetshulp met een tablet. Er zal een opwaardering van alle jobs optreden, en sommigen zullen het daar moeilijk mee hebben.” Moeten zorgmedewerkers dan voor hun positie vrezen? “Je kunt een arts nooit vervangen door een robot of algoritme”, stelt Vaes. “Iemand moet altijd het advies naar de patiënt vertalen, en dat verwacht een mens. Dat kun je niet wegcijferen. Het persoonlijk contact met de patiënt is cruciaal. Huisartsen kiezen ervoor om mensen op lange termijn bij te staan. Als huisarts word je als het ware oud met hen. Je begint als jonge arts met veel jonge patiënten en je evolueert met hen mee. Wij begrijpen de context, en dat vervang je nooit door technologie.” TEKST TOM CASSAUWERS
BRAND REPORT ERGOTRICS
XL-oplossing buikligging tot 180kg
D
e beelden van patiënten die beademd moeten worden tijdens deze COVID-pandemie staan op ons netvlies gebrand. Bijkomende moeilijkheid is dat in veel gevallen de patiënten zwaarlijvig zijn en daardoor moeilijk gepositioneerd kunnen worden voor een operatie of een beademing. Ergotrics, het Medtech-bedrijf dat gespecialiseerd is in het positioneren en verplaatsen van patiënten met perslucht, heeft nu een XL-kussen ontworpen dat gemaakt is op basis van de morfologie van obese patiënten tot 180 kilo. “De extra grote operatiekussens zijn optimaal ontworpen om de ribbenkast en het bekken te ondersteunen, terwijl het zachte weefsel en de buik vrij hangt”, vertelt neurochirurg Dr. Paul Depauw. “Het uiteindelijke doel is om elke patiënt te positioneren op zijn ‘persoonlijk opblaasbare skelet’. Hierdoor kunnen we
de buikdruk optimaal verlagen en dat is belangrijk om een operatie technisch goed te kunnen uitvoeren. Door de optimale positionering denken we dat er minder veneuze stuwing zal zijn, minder bloedverlies en een duidelijker beeld van het operatiegebied.”
Wereldwijd kan het kussen op bijval rekenen. “Het realiseren van deze innovatie was een belangrijke mijlpaal voor de Amerikaanse markt, waar het aantal zwaarlijvige patiënten hoger ligt en toeneemt", besluit Bruynooghe.
Niet alleen voor operaties biedt het innovatieve kussen een oplossing, ook tijdens deze coronapandemie werd het bedrijf zelfs vermeld in het VN-rapport als succesvolle innovatie in deze crisis. CEO Inge Bruynooghe legt uit: “Het biedt een ideale oplossing voor beademing in buikligging. De Ergotrics-kussens heffen de patiënten in een optimale positie voor de beademing, waarbij de buik vrij komt te hangen en er meer longblaasjes gebruikt kunnen worden voor het ademen. Dat kan zorgen voor een verbetering van de zuurstofopname in het bloed van de patiënt, nu dus ook voor coronapatiënten tot 180 kilogram.”
In samenwerking met... Ergotrics is een Med-Tech bedrijf gespecialiseerd in het gebruik van perslucht in de gezondheidszorg. Ergotrics ontwikkelt en produceert producten die toelaten om patiënten optimaal te positioneren of te verplaatsen zonder zware lichamelijke arbeid met bijzondere aandacht voor het gebruiksgemak en de hygiëne. De opblaasbare kussens zijn toepasbaar in de ziekenhuiszorg. De focus van Ergotrics ligt momenteel op het positioneren van patiënten op de operatiekamer en op de afdeling intensieve zorgen. In toekomst volgen de thuiszorg en de diergeneeskunde.
Dr. Paul Depauw Neurochirurg
