D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N E L S E V I E R W E E K B L A D
JUNI ‘20
BUSINESS GUIDE Maria van der Heijden Een toekomstbestendige nieuwe economie
Wat werknemers willen Op zoek naar de ideale bedrijfscultuur
Handelsgeest 2020 Nieuwe markten en brexitbedrijven
PETER JACOBS ”De coronacrisis heeft de adoptie van digitale diensten een enorme boost gegeven.” LEES MEER OP FOKUS-ONLINE.COM. #FOKUSBUSINESSGUIDE
HOE ECHT IS JOUW MERK?
Merken zijn nog nooit zo belangrijk geweest. Maar een merk is pas echt sterk als het goed is vastgelegd. Merk-Echt registreert en bewaakt jouw merk zodat je positie altijd ijzersterk is en niemand er met jouw merk vandoor gaat. Is jouw merk echt? Doe de gratis merkscan op merkecht.com of bel +31 76 5148403. Merk-Echt. Het nr. 1 merkenbureau in de Benelux.
DE MERKBEWAKERS
02
EDITORIAL MARIA VAN DER HEIJDEN
FOKUS-ONLINE.COM
Werk jij mee aan een nieuwe economie?
V
Wat ons betreft bereiken we in 2025 het kantelpunt naar deze ‘nieuwe’ economie. Daarmee bedoelen we dat in 2025 minimaal 20 procent van de economie klimaatneutraal, circulair en inclusief is, met eerlijke handelsketens. Om erachter te komen waar we op dit moment staan, hebben we begin dit jaar de Nieuwe Economie Index geïntroduceerd. Deze NEx drukt uit hoever we op weg zijn naar de nieuwe economie. Uit grondig onderzoek bleek dat de NEx in 2020 op 12,1 procent staat. Oftewel: op dit moment kun je 12,1 procent van onze economie typeren als ‘de nieuwe economie’.
Wie wil ondernemen in de nieuwe economie kan niet zonder anderen.
Om tot dat kantelpunt van 20 procent te komen – en daarna natuurlijk heel snel naar 100 procent – is dus nog heel wat werk te verzetten. Veel ondernemers zijn daar al volop mee bezig. Ze kopen groene stroom in of wekken die zelf op, overwegen andere, meer circulaire manieren van productontwerp en bekijken kritisch hoe ze hun afvalstromen kunnen beperken. Ze bieden werk aan mensen met een arbeidshandicap, gaan na hoe het zit met de werkomstandigheden verderop in hun
Ontdek het verschil!
06
08
14
LEES MEER... 04 Vandaag een start-up, morgen een multinational?
Een schone, eerlijke, toekomstbestendige economie – daar is niemand op tegen. Maar wat houdt dat eigenlijk in, toekomstbestendig?
olgens MVO Nederland is een economie toekomstbestendig als deze klimaatneutraal is (dus zonder schadelijke uitstoot), circulair (zonder afval), inclusief (zonder verspilling van talent) en met eerlijke handelsketens. Talloze bedrijven zijn al hard op weg om volgens deze principes te ondernemen. Jij ook?
04
06 Human capital: Cultuur aan de top 08
Interview: Peter Jacobs, McKinsey & Company
keten en leggen groene daken aan. In de Nieuwe Businessagenda vind je nog veel meer voorbeelden, adviezen en tips om te ondernemen in de nieuwe economie.
12
Expertpanel: Nieuwe markten en brexitbedrijven
14
Kyoko Tollenaar: Digitalisering in de praktijk
De allerbelangrijkste verklap ik alvast: werk samen. Wie wil ondernemen in de nieuwe economie kan niet zonder anderen. Denk alleen al aan het onderdeel ‘circulair’: de reststroom van de één is een grondstof voor de ander. Bovendien zul je moeten samenwerken met je leveranciers: jij kunt nog zulke duurzame ambities hebben, als je leveranciers jou alleen vervuilende producten of diensten kunnen bieden, komt van die ambities niets terecht. Samen inventariseer je wat er anders kan.
PRODUCTIELEIDER:
Ook bínnen je bedrijf is het belangrijk om mensen met elkaar te verbinden. Toon leiderschap, ontwikkel een aansprekende visie op duurzaam ondernemen en vraag mensen hoe zij vanuit hun rol willen bijdragen. Kan Inkoop wellicht duurzamer inkopen? Kan Human Resources actief vluchtelingen vragen om te solliciteren? Kan Facilitair zich buigen over het maximaal verduurzamen van het pand?
COLOFON.
Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Ellen Van Hoegaerden TEKST: Jerom Rozendaal Grete Simkuté COVERBEELD: McKinsey & Company VORMGEVING: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta
SMART MEDIA AGENCY Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be
De techniek voor een duurzame economie is er. De kennis is er. Uiteindelijk draait het om mensen. Als zij samen willen werken aan de nieuwe economie, dan halen wij ons doel voor 2025 met gemak. TEKST MARIA VAN DER HEIJDEN, DIRECTEURBESTUURDER VAN MVO NEDERLAND
Veel leesplezier Gor Aroevic Project Manager
WIJ ZIJN PKF WALLAST; UW PARTNER VOOR ALLE FINANCIËLE, FISCALE EN BEDRIJFSJURIDISCHE VRAAGSTUKKEN VAN UW ONDERNEMING. LOKAAL, NATIONAAL EN INTERNATIONAAL PROFITEERT U VAN DE KENNIS EN ERVARING VAN ONZE ACCOUNTANTS, FISCALISTEN, BEDRIJFSJURISTEN EN BUSINESS VALUATORS. ZODAT Ú ZICH ELKE DAG KUNT FOCUSSEN OP UW ONDERNEMING.
Future Proof Talent with Learning of Toekomstbestendig Talent door Leren Het woord Talent komt van het Griekse Talenton, dat weegschaal of balans betekent. Later is dit woord een andere betekenis gaan krijgen, in het algemeen aanleg, begaafdheid. En in de HR wereld staat het voor wat iemand in zijn bagage heeft om een bepaalde baan succesvol te kunnen uitvoeren en doorgroeien binnen de organisatie. Maar die oorspronkelijke betekenis is wel interessant. Het gaat niet alleen om de aanleg maar om de balans tussen de drie componenten: kunnen, willen en zijn. Oftewel competenties, motivatie en persoonlijkheid. Als deze balans in orde is en blijft dan kan talent dynamisch zijn en kan een persoon doorgroeien in een functie en het talent zich blijven ontwikkelen. Dat is in de huidige economie een voorwaarde. De samenleving en de technologie ontwikkelen zich in een zeer hoog tempo. Elk jaar zijn er nieuwe ontwikkelingen bijvoorbeeld op het gebied van energie, duurzaamheid, communicatie en informatie technologie, biotechnologie en artificiële intelligentie. Bedrijven en organisaties hebben mensen nodig die in deze tijden goed kunnen functioneren en een bijdrage leveren. Hierbij gaat het voor ook
steeds meer om sociale intelligentie en iets minder om de basis competenties omdat die continue veranderen. D.w.z. het vermogen om op basis van eigen persoonlijke eigenschappen goed te kunnen samenwerken en communiceren met anderen en leren van anderen om zo goed kennis te kunnen delen en kennis te (her) gebruiken. Dit zijn persoonskenmerken zoals veerkracht en nieuwsgierigheid en kunnen luisteren en samenwerken. Future Learning is een organisatie die zich richt op het ontwikkelen van talenten in moderne organisaties zoals Ondernemingen, het Onderwijs en ook Overheidsorganisaties. Het gaat hierbij altijd om de balans tussen het ontwikkelen van competentie, motivatie en persoonlijkheid. Een goed voorbeeld is MCB, een metaalgroothandel maar ook een kenniscentrum op het gebied van metaal. Het bedrijf kenmerkt zich door een brede en diepe kennis van staal, RVS, aluminium en non-ferro. Het is voor MCB van groot belang dat alle medewerkers, zowel mensen op de werkvloer als binnen management en sales ook dezelfde brede en diepe kennis over metalen hebben. Deze kennis wordt door de inhoudsdeskundigen
Future Learning BV • futurelearning.nl • info@futurelearning.nl • +31 6 510 504 93
gedeeld binnen een kennismanagement systeem met de naam ILIAS (geIntegreerd Leer Informatie en Arbeid Samenwerking systeem). Het didactische model dat hierbij is gekozen heet “scaffolding” oftewel het aanbrengen van steigers. Dat wil zeggen dat elke medewerker op zijn of haar niveau kennis krijgt aangeboden en daarna vindt verdieping en verbreding plaats op basis van de individuele behoefte. Bijvoorbeeld een beginnende sales medewerker heeft andere kennisbehoeften dan een ervaren operator. Maar beide functies moeten kunnen doorgroeien in hun talent. Wat heel mooi is dat dezelfde digitale inhouden ook beschikbaar worden gemaakt door MCB voor het onderwijs. Zodat er ook een talent pool ontstaat met de juiste kennis om te kunnen starten bij MCB. Deze kennis op het gebied van metaal is in het onderwijs onvoldoende aanwezig, maar op deze wijze vullen onderwijs en bedrijfsleven elkaar zeer goed aan met als doelstelling de toekomstbestendige talent ontwikkeling die nodig is voor de huidige samenleving en bedrijfsleven.
04
START-UP GROEI
FOKUS-ONLINE.COM
Vandaag een start-up, morgen een multinational? Een start-up beginnen kan iedereen, maar echt groeien is voorbehouden aan de professionals. Een duidelijke visie, doortastendheid en mensenkennis zijn alvast mooi meegenomen, maar wat is er in het huidige ondernemingsklimaat nog nodig om een bedrijf te lanceren én staande te houden?
D
e tijd dat start-ups vooral gepraktiseerd werden als hobby op een rommelige zolder van techneuten, is al een tijdje voorbij. Dankzij onder meer investeringsgelden, acceleratorprogramma’s en subsidieregelingen is het ‘op de kop zetten van de huidige markt door een disruptieve innovatie’, makkelijker dan ooit. Zo bestaan er inmiddels ruim 4.000 start-ups in Nederland die goed zijn voor 100.000 banen; jaarlijks komen er 200 start-ups bij. Een van dergelijke succesvolle jonge bedrijven is Somnox: ’s werelds eerste slaaprobot. “Toen ik op mijn zestiende aan de Universiteit van Delft studeerde, mochten we een eigen robot ontwerpen. In die periode sliep mijn moeder heel slecht, daar wilde ik graag iets aan doen. Met een aantal medestudenten ontwikkelden we een robot die adem lijkt te halen: dat heeft een kalmerend effect op lichaam en geest”, vertelt founder Julian Jagtenberg. Na het ontwikkelen van een prototype (in 2017), besloot Jagtenberg de stap te wagen en het product op de markt te brengen. Slapeloosheid is immers een wijdverbreid probleem: er was een publiek voor Somnox. Jagtenberg haalde via crowdfunding geld op, wat een ‘geniale zet’ bleek. “Veel mensen hadden over ons product gelezen in de krant en benaderden ons: ze wilden het product graag testen. Door hen om een financiële bijdrage te vragen, verzamelden we niet alleen geld, maar ook een achterban van potentiële klanten.” Volgens Jagtenberg was dit het bewijs dat zijn idee levensvatbaar was. “De nummer één doodsoorzaak bij start-ups is een idee bedenken dat jijzelf heel tof vindt, maar niemand echt wil hebben omdat het geen probleem oplost. Met crowdfunding test je dat idee uit.” Na dit sleutelmoment wist Jagtenberg dat zijn product de moeite waard
was: van ingenieur werd hij plots een ondernemer en leidinggevende van 30 werknemers. Het proces van ‘hobbyclub tot bedrijf ’ was een enorme leerschool, zegt Jagtenberg. “Achteraf gezien hadden een aantal zaken anders gekund. Nu weet ik bijvoorbeeld hoe cruciaal
de bedrijfscultuur is voor succes: alles valt of staat met mensen. Zegt iemand bijvoorbeeld ‘goedemorgen’ als hij op kantoor komt, gaat hij stipt om 5 uur naar huis? Die zaken bepalen de sfeer. Cultuur lijkt iets abstracts, maar is de basis van alles – óók voor start-ups.”
Ondernemen is mooi én pijnlijk. Hoe groter je wordt, hoe meer verantwoordelijkheid.
— JURIAAN KARSTEN, PARKEAGLE
Net als Jagtenberg ontwikkelde Juriaan Karsten een product als antwoord op een persoonlijk probleem: het vinden van een parkeerplek in de stad. Parkeagle pakt het parkeerprobleem aan met slimme sensoren, die via een app automobilisten leiden naar de dichtstbijzijnde vrije parkeerplek. “In het begin waren er veel mensen die ons wilden doen twijfelen. Na drie jaar weet ik dat vaak een ‘nee’ krijgen erbij hoort, en dat je vooral moet doorzetten als je in je product gelooft.” Inmiddels heeft Parkeagle vijftien gemeenten als klant en heeft het zich bewezen, ondanks enkele ‘beginnersfouten’. Karsten: “Ondernemers maken vaak de flater om te denken vanuit de klant en denken te weten wat het publiek wil. Maar het is belangrijk om juist naar de klant te luisteren. Je weet het nooit beter dan de persoon voor wie je het maakt. ‘Sellen’ is ook cruciaal: jíj moet naar het publiek, niet andersom.” Mocht hij in de toekomst nog een start-up opzetten (‘je moet altijd een plan B hebben’), dan zou Karsten zijn product sneller testen. “Te veel tijd besteden om iets tot in de perfectie te ontwikkelen en dan erachter komen dat niemand het wil hebben, is vergooide energie. Besteed de eerste weken niet aan het product, maar bijvoorbeeld aan de beschrijving ervan en kijk of mensen erin geïnteresseerd zijn.” Ondanks de kick van het ondernemen, benadrukt Karsten ook de zware kanten en het belang van mentale gezondheid: misschien wel zijn grootste advies aan toekomstige start-ups. “Ondernemen is mooi én pijnlijk. Hoe groter je wordt als bedrijf, hoe meer verantwoordelijkheid er op je schouders terechtkomt: er is veel stress. Je rust pakken – ik mediteer elke dag – is cruciaal na de eerste drie jaar, waarin je vooral vanuit een high opereert.” TEKST GRETE SIMKUTÉ
Hoe hou je in deze tijd je mensen bij de les? Bedrijfsopleidingen in tijden van corona... daar zitten wel wat haken en ogen aan. Voelen uw mensen zich nog wel veilig in een klassikale omgeving? En de reis naar de cursuslocatie, hoe gaat dat? Het openbaar vervoer is nu ook een onzekere factor. Een prima alternatief is het virtuele klaslokaal en gelukkig zijn er voldoende aanbieders van online opleidingen. De speurtocht naar een goede opleider is eenvoudig: beperk het zoeken tot aanbieders met een Cedeo-erkenning. Dan weet u zeker dat minimaal 80 procent van hun klanten ‘tevreden tot zeer tevreden’ is over de kwaliteit en de dienstverlening. Dat is gebaseerd op een klanttevredenheidsonderzoek dat Cedeo uitvoert onder inkopers en opdrachtgevers uit het bedrijfsleven, de overheid en de non-profitsector. Dus onder collega’s van u. Voor het opstellen van uw shortlist verwijzen wij u naar Cedeo.nl/aanbieder. Daar staan alle opleiders met een Cedeo-erkenning op een rij.
Gun uw medewerkers de ontwikkeling die ze verdienen! K.P. van der Mandelelaan 41a, Rotterdam
Postbus 701, 3000 AS Rotterdam
T. 010 - 2 500 500
www.cedeo.eu
info@cedeo.nl
* Cedeo is de onafhankelijke certificerende instantie voor organisaties actief op het gebied van de human resources improvement. Cedeo verleent en registreert het keurmerk ‘Cedeo-erkend’.
06
HUMAN CAPITAL DNA BEDRIJF
FOKUS-ONLINE.COM
Cultuur aan de top Onaangename cultuur als reden voor ontslag Uit onderzoek van iVOX is gebleken dat ruim 40 procent van de werknemers die ontslag namen, binnen de eerste zes maanden na aantreding, de bedrijfscultuur niet prettig vond en dat als reden gaf. Jonge werknemers en mannen haken vaker af dan oudere werknemers en vrouwen, aldus het onderzoek. ‘Geen band voelen met het bedrijf’ of een ‘tegenvallend bedrijfsverhaal dat niet voldeed aan de verwachtingen’ zijn terugkerende motivaties van de ontslagnemers.
Liever goede wifi dan pingpongtafel Ondanks de recente trend van werkplekken met een hoge funfactor – denk aan pingpongtafels en dakterrassen – hecht de nieuwe generatie werknemers toch meer belang aan inhoud dan aan vorm. Volgens het onderzoeksrapport Office of the Future van Workthere verkiezen jonge millennials een comfortabele werkomgeving, goede wifi, genoeg daglicht en goede pensioenvoorzieningen boven een spetterend kantoorontwerp.
Meer dan ooit staat bedrijfscultuur in de schijnwerpers. Bedrijven, groot én klein, beseffen dat een succesvolle organisatie valt of staat met gelukkige, loyale werknemers. Is er zoiets als een ‘ideale bedrijfscultuur’ en zo ja, hoe bereik je die anno 2020?
D
igitalisering, nieuwe generaties die de werkvloer bestormen, de arbeidskrapte: allen hebben bijgedragen aan een nieuw tijdperk van werken, waarin organisaties aanzienlijk menselijker worden. De bedrijfscultuur krijgt hierin een prominentere plaats. Uit onderzoek blijkt dat de mate van plezier op het werk – een belangrijkere waarde voor millennials – voor 70 procent beïnvloed wordt door de bedrijfscultuur: het DNA van een bedrijf. “Waar mensen het vroeger wel oké vonden om een ‘goede baan’ te hebben, wordt voor veel mensen welzijn of een goede levenskwaliteit een steeds groter thema”, zegt Spencer Heijnen. Met zijn bedrijf Culture Builders helpt Heijnen bedrijven bij het creëren van een gezonde cultuur. “Het is een erg competitieve markt, waarin bedrijven zich vaker de vraag stellen: hoe trekken we de juiste mensen aan, hoe houden we dat vast, wat kunnen we ze verder bieden dan salaris? Met een zo fijn mogelijke bedrijfscultuur onderscheid je jezelf.” Maar wat is dan een ‘gezonde’ bedrijfscultuur? Hier valt geen one-size-fits-all-antwoord op te geven, zegt Heijnen. Hoe je je cultuur inricht, is afhankelijk van het doel dat je wilt bereiken, en dat is voor ieder bedrijf anders. Toch zijn er wel degelijk enkele universele voorwaarden die globaal leiden tot gelukkigere werknemers. De veiligheid voelen om te falen en waardering krijgen voor je kwaliteiten zijn essentieel, evenals het krijgen van feedback – juist als die negatief is. Ook de toegang tot opleidingsmogelijkheden mag niet onderschat worden. Heijnen: “Naast je verbinden aan iets groters en autonomie hebben over hoe
je je tijd indeelt, is groeien een basisbehoefte. We zitten in een kenniseconomie, veranderingen volgen elkaar snel op en vragen van mensen om adaptiever te zijn: leren is hierin erg belangrijk. De gemakkelijkste en meest effectieve manier om als organisatie aan die behoefte tegemoet te komen, is door het aanbieden van een persoonlijk
Naast autonomie hebben over hoe je je tijd indeelt, is groeien een basisbehoefte. — SPENCER HEIJNEN, CULTURE BUILDERS
ontwikkelingsbudget. Het is aan de werknemers zelf hoe ze dit invullen, maar de voorwaarden zijn in elk geval alvast geschapen.” Als je als bedrijf eenmaal hebt besloten welke waarden de hoofdrol spelen in je cultuur – bijvoorbeeld ‘betrouwbaarheid’ of ‘daadkracht’ – kan de hr-afdeling dienen als gatekeeper om de bedrijfscultuur te bewaken en uit te dragen. “Alle processen van hr die de ervaring van de medewerker raakt – van hiring en onboarding tot learning en development – moeten de cultuur reflecteren”, zegt Heijnen. “Als betrouwbaarheid key is, wat voor mensen neem je dan aan? Hoe ga je ze testen op betrouwbaarheid, welke vragen stel je? Hr kan hiermee een strategischere rol
AI in ieder ziekenhuis De voordelen van AI-applicaties in de gezondheidszorg zijn eindeloos. Vaak ontbreekt er echter een solide digitale infrastructuur om de verschillende AIapplicaties te integreren in het ICT-systeem van het ziekenhuis. Hier komt verandering in met het Sectraplatform dat ontwikkeld is in het UMC Utrecht en in de toekomst gezamenlijk doorontwikkeld zal worden. Dit platform maakt de toegang tot AI-applicaties in de klinische praktijk eenvoudig, snel en veilig.
Het platform is ontwikkeld door medisch specialisten en IT experts van het UMC Utrecht. Sectra, een IT-organisatie voor medische beeldvorming en cybersecurity, is een samenwerking met het academisch ziekenhuis aangegaan om AI-applicaties snel en veilig toegankelijk te maken voor zorgaanbieders. Dankzij de internationale marktpositie van Sectra en de technische infrastructuur van het UMC Utrecht komt AI op grote schaal binnen handbereik van ziekenhuizen.
Via de digitale infrastructuur van het Sectra platform kan AI-software draaien binnen de klinische workflow van radiologen, zonder dat zorgverleners de technologie zelf hoeven te integreren. Dankzij de flexibiliteit van deze infrastructuur kunnen alle applicaties van externe leveranciers in één systeem worden geïntegreerd. Daardoor kan AI-technologie gemakkelijker ingezet worden in de klinische praktijk
Het inzetten van AI kan als een grote stap voelen. Benieuwd wat het platform voor uw ziekenhuis kan betekenen? Bezoek ons tijdens de Zorg & ICT 2020 in Utrecht. Hier bespreken we de digitale ontwikkelingen in de zorg én verzorgen wij diverse AI sessies. U kunt ook direct contact met ons opnemen door te mailen naar info.benelux@sectra.com.
AI-software stelt radiologen in staat om hun werk sneller, preciezer en effectiever uit te voeren. Zo zijn AIapplicaties voor beeldverwerking zeer gespecialiseerd. Deze kunnen bijvoorbeeld met grote precisie borstkanker detecteren op een mammogram.
Bekijk hier de video over de samenwerking tussen Sectra en het UMC Utrecht op het gebied van AI.
binnen een organisatie krijgen.” Niet alleen een interne afdeling als human resources kan de bedrijfscultuur versterken, ook fysieke elementen als de werkplek spelen mee. Een kantoor waar mensen van álle afdelingen elkaar tegen het lijf kunnen lopen schept verbinding: het smeermiddel van een bedrijf. Dat bedrijven steeds meer oog hebben voor de gezondheid en welzijn van hun werknemers, blijkt ook uit de toegenomen aandacht voor mobiliteitsoplossingen. Kan de werknemer zijn auto laten staan en in plaats daarvan kiezen om met het OV, fiets of misschien zelfs lopend naar kantoor te gaan? “Om de hoeveelheid auto’s te reduceren en de gezondheid van medewerkers indirect te verbeteren, vergoeden bedrijven vaker andere mobiliteitsvormen”, zegt Luc Weijmans van We-Mobility. “Of ze spelen erop in met omkleedruimtes en douches, zodat fietsende werknemers fris op kantoor kunnen verschijnen.” Weijmans adviseert bedrijven om bij het bepalen van hun mobiliteitsplan te kijken naar wat financieel haalbaar is en wat er zakelijk nodig is. Wie bijvoorbeeld vaak klanten opzoekt die in de buurt wonen, kan dat wellicht het beste op de fiets doen. Weijmans: “Dat is goed voor het milieu, de werknemer én het laat een sympathieke indruk achter op de klant: driemaal winst.” Cultuur, zo mag duidelijk zijn, is een rijkgeschakeerd fenomeen dat voor alle bedrijven, van start-ups tot multinationals, ontegenzeggelijk belangrijk is... en blijft. TEKST GRETE SIMKUTÉ
‘Werken bij BD betekent: steeds kijken waar het beter kan in de zorg’ Het verbeteren van de gezondheidszorg voor een betere wereld is de onveranderde missie van Becton Dickinson (BD). Talloze enthousiaste medewerkers staan dagelijks in contact met ziekenhuizen om de best mogelijke oplossingen te leveren. “Ik heb echt het idee dat ik een verschil maak.” Goed nieuws: BD is groeiende en zoekt nieuw talent. Van het bevorderen van medische ontdekkingen tot het leveren van zorg: BD, met een prominente Benelux-divisie, biedt innovatieve oplossingen voor de zorg – in vele vormen en maten. Het medischtechnologische bedrijf is daarnaast voorloper op het gebied van patiëntveiligheid en die van gezondheidswerkers. Zaken die in tijden van de coronacrisis nog meer op de agenda staan. BD groeit momenteel exceptioneel snel en biedt daardoor kansen aan nieuw talent: een unieke mogelijkheid voor iedereen die een hart draagt voor de zorg en oplossingsgericht denkt. Jetske van Haperen werkt sinds 1,5 jaar voor BD voor de divisie Medication Delivery Solutions. Haar divisie houdt zich onder andere bezig met diverse devices die nodig zijn om toegang te creëren naar de bloedbaan en zo medicatie, vocht of voeding te kunnen toedienen. “Er zijn verschillende oplossingen voor het toedienen van vocht. Iemand die in het ziekenhuis komt voor een simpele ingreep, heeft een ander soort toegang nodig dan een patiënt die chemotherapie moet ondergaan. Wij kunnen advies en scholing geven aan ziekenhuizen, om te zien welk device het beste werkt voor een bepaalde patiënt.” Van Haperen heeft een achtergrond als verpleegkundige en werkte bij meerdere bedrijven in de sales, maar merkte dat ze het contact met de ziekenhuizen miste – iets wat bij BD ruimschoots aan bod komt. “We leveren niet enkel oplossingen, maar kijken écht mee. We volgen een kleine week lang diverse afdelingen in het ziekenhuis en praten zoveel mogelijk met het zorgpersoneel om te begrijpen welke nood er bestaat.” Commercieel denken heeft dus niet de prioriteit bij BD, maar je moet je als medewerker wel kunnen verplaatsen in een patiënt, enthousiast met oplossingen komen en een diepgewortelde drive hebben om de zorg naar een hoger level te tillen. Daarnaast is de sfeer bij BD erg persoonlijk, ondanks het internationale karakter. Van Haperen: “De collega’s in Nederland zijn hecht met hun collega’s in België. Daarnaast wordt er veel aandacht geschonken aan attenties tijdens feestdagen: een handgeschreven brief met chocolade van de manager op Pasen, een pakket met kerst en tijdens de Familiedagen leer je de gezinnen van je collega’s kennen.” Dat ‘kleinschalige contact’ maakt volgens Van Haperen het grote verschil in vergelijking met andere, Amerikaanse bedrijven waar ze eerder voor werkte. Zo is ze ook betrokken bij Valyous, een BD BNL engagement programma waarin allerlei initiatieven georganiseerd worden zoals sportactiviteiten, info sessies, drinks en andere team events. “Binnen de 3 focus gebieden (Valyous Health, Valyous My BD, Valyous My Fun), ben ik actief in Valyous Health, samen met 3 collega’s van de Benelux. We hebben het afgelopen jaar een grote challenge gedaan, gekoppeld aan een fitbit en digitaal platform, waarin met vele teams gestreden werd om zoveel mogelijke stappen te behalen. Nu hebben wij focus op mental health en organiseren wij online kleine initiatieven in de Corona tijd, to Advance the health of our work & living space.” Ondanks haar relatief korte werkperiode bij BD, weet ze het zeker: ze zit nu écht goed op haar plek. Dat heeft ook te maken met de vele mogelijkheden om je verder te ontwikkelen. Zo is er het interne platform ‘BD University’, waarbij medewerkers cursussen online of op locatie kunnen volgen. Van Haperen is zelf ingeschreven voor twee opleidingen – vanwege de pandemie echter uitgesteld – Advanced Negotiations Skills en Planning en Leading Projects. “Door deze cursussen blijf je je talenten ontplooien en kun je heel gericht je carrièrepad uitstippelen. Je moet er zelf achteraan, maar als je iets echt wilt, is er heel wat mogelijk bij BD.” Naast zorg dragen voor de zorg at large en de eigen medewerkers, heeft BD ook veel oog voor het milieu. Zo is er een parkeerplaats voorzien voor het opladen van elektrische auto’s en wordt het gebruik van elektrische leasewagens toegejuicht. Ook worden de toiletten op kantoor doorgespoeld met regenwater en verpakkingen van de materialen die geleverd worden aan ziekenhuizen blijven zo klein mogelijk. “Op deze manier proberen we het ziekenhuisafval te reduceren”, vertelt Van Haperen. “De internationale tak van BD heeft een Sustainability-werkgroep, die zich specifiek bezighoudt met dit soort vraagstukken.” Als ze alles bij elkaar optelt, ziet Van Haperen zichzelf nog heel lang werken voor BD. “Goede zorg is nu belangrijker dan ooit en het is geweldig om je daarvoor te kunnen inzetten, en dat op zo’n fijne plek.”
Wil je met ons bijdragen aan onze purpose ‘advancing the world of health?’ Neem dan snel een kijkje op https://emea.jobs.bd.com/location-benelux voor alle openstaande vacatures en meer informatie.
Jetske van Haperen Medication Delivery Solutions
08
INTERVIEW PETER JACOBS
FOKUS-ONLINE.COM
‘De balans tussen digitalisering en een goede marktkennis is essentieel’ Peter Jacobs is partner bij het consultancybureau McKinsey & Company. Als specialist ITtransformatie staat hij midden in het digitaliseringsproces van het Nederlandse bedrijfsleven. Voor elke industrie ziet Jacobs kansen, maar digitalisering moet geen doel op zich zijn. TEKST JEROM ROZENDAAL
BEELD MCKINSEY & COMPANY
PETER JACOBS INTERVIEW
#FOKUSBUSINESSGUIDE
H
oe zou jij het bedrijf van de toekomst omschrijven? “Automatisering of digitalisering neemt in het bedrijfsleven een steeds belangrijkere rol in. Waar tien jaar geleden de IT-sector nog als ondersteunend werd gezien, wordt IT nu steeds meer beschouwd als een hulpmiddel om een product of dienstenpakket te verbeteren of zelfs vormgeven. Elk Nederlands bedrijf is van het belang van digitalisering doordrongen en is er op een eigen manier mee bezig.”
weet niet wie je bent als je de eerste keer inschakelt, maar nadat je de eerste serie bekijkt, krijg je direct gerichte voorstellen. Een derde element is de combinatie van digitaal en fysiek. Als je bijvoorbeeld naar de Nederlandse kranten kijkt: mensen willen door de week een digitale krant kunnen scannen. In het weekend willen ze daarentegen een papieren krant in handen hebben. Het is een misvatting dat digitalisering alles overneemt. Daar geloof ik niet in.”
Hoe ver staan de Nederlandse bedrijven in de digitale transitie? “Sommige bedrijven zijn al veel verder in deze digitale transitie. Neem de financiële instellingen. Er is geen bank die haar diensten niet digitaal aanbiedt. Als je daarentegen kijkt naar de restaurantwereld, is daar lange tijd het accent blijven liggen op het maken van goede gerechten en het onthaal van de mensen. Maar ook in deze sector zijn er enorme kansen voor digitalisering. Het begint bij online aanwezig zijn en gevonden worden. Een consument moet kunnen zien of je open bent en wat je te bieden hebt. Daarnaast is zichtbaarheid op platforms als Google review of Tripadvisor steeds belangrijker voor de horeca. Je kunt daarnaast ook denken aan de opportuniteiten die digitalisering bieden op het gebied van logistiek en inkoop. Zo kun je een partnerschap aangaan met lokale boeren en via een digitaal platform online bestellingen doorgeven.”
Wie zit er aan de knoppen van de transitie? “De bedrijfsprocessen waren lang opgedeeld in afdelingen, waarbij iedere afdeling een helder omlijnde taak had. De marketeer en productontwikkelaar bedachten een product of dienst en de IT’er werkte het uit. Tegenwoordig zie je dat deze mensen in kleine multidisciplinaire teams bijeenkomen om producten te ontwikkelen. Deze agile manier van werken is breed ingevoerd en bewijst zich uiterst succesvol. Als je een topbankier, energie-expert of een andere specialist met een sterke IT’er bij elkaar zet, kun je tot mooie resultaten komen. Vakmanschap is belangrijker dan ooit tevoren.”
Wat is de sleutel van digitaal succes? “Je moet een meerwaarde bieden. Bij veel succesvolle digitale diensten zie je dat er frictie bij de consument is weggenomen. Kijk naar Uber. Met een druk op de knop kun je een taxi bestellen. Je hoeft niet langer te bellen of je adres door te geven. De taxichauffeur kan ook gelijk zien wie er instapt. Of neem de huisartsen: wat is er makkelijker dan een afspraak online maken? Je hebt meteen een overzicht van mogelijke tijden en je hoeft dit lijstje niet telefonisch met iemand te overlopen. Een tweede sleutel van succes is de personifiëring van diensten. Netflix
Zijn er grenzen aan de mate van digitalisering? “Absoluut. Digitalisering moet niet een doel op zich zijn. Je moet je als bedrijf niet louter focussen op hoe je werkt en hoe je dit kunt verbeteren door digitalisering. Je moet altijd de markt en je klanten in de gaten houden en welke proposities je wilt uitwerken. De balans tussen digitalisering en een goede marktkennis is essentieel. Netflix is daar alweer een voorbeeld van: een mediabedrijf dat uitstekende content biedt, maar het heeft ook een extreem succesvolle vorm van digitalisering en automatisering doorgevoerd.” Je hoort steeds meer verhalen over cyberattacks. Wat zijn de risico’s? “Het is net als een nieuwe auto kopen. Je vindt het leuk om ermee rond te rijden, maar je moet hem ook onderhouden. Dat is hetzelfde met automatisering. Je moet zorgen dat je IT-systemen goed
beveiligd zijn en goed werken. Een tweede aandachtspunt is de absolute bescherming en confidentiality van de gebruikte data. Daarnaast moet je ervoor zorgen dat het systeem altijd beschikbaar en toegankelijk is, 24 uur per dag.” Welke rol zie je daarbij weggelegd voor de overheid? “De overheid is zelf een gebruiker van digitale systemen. Het moet zorgen dat deze IT-systemen helemaal betrouwbaar zijn en dat niemand kan inbreken om bijvoorbeeld belastinggegevens te achterhalen. Ten tweede heeft de overheid een rol als beheerder van de digitale infrastructuur. Zoals het eeuwenlang de fysieke infrastructuur in Nederland heeft beschermd, moet het dat nu ook doen met de digitale infrastructuur. Het moet regels voor het gebruik opstellen en deze regels handhaven. De derde taak die ik voor de overheid weggelegd zie, is het in stand houden van het huidige leefklimaat in Nederland. Ons land is prachtig om in te wonen. Het heeft een hoog opleidingsniveau en een goede infrastructuur. Die assets moet de overheid hooghouden, als samenleving moeten we hier overigens ook een bijdrage aan leveren.” Tot slot: welke invloed heeft de coronacrisis op digitalisering? “Ik heb geen glazen bol en kan natuurlijk niet voorspellen wat het op de langere termijn zal betekenen. Op korte termijn zie je in ieder geval wel dat de coronacrisis de adoptie van digitale diensten een enorme boost heeft gegeven. Kijk bijvoorbeeld naar online shoppen: doordat mensen in landen als Frankrijk, Italië en Spanje in een lockdown zaten en het huis niet meer uit mochten, gingen ze massaal online boodschappen doen. Die ontwikkeling was al gaande, maar is nu in een stroomversnelling geraakt. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij het gebruik van remote videoconferencing, dat grootschalig uitgerold is. Daarnaast heeft de lockdown ook voor nieuwe digitale diensten gezorgd in sectoren waarvan je het niet verwachtte. Sportscholen en fitnesscentra zijn bijvoorbeeld online lessen gaan aanbieden die mensen thuis kunnen volgen.”
09
3 VRAGEN AAN...
JOKE VAN CAPPELLE-GOOSSENS DIRECTEUR FUTURE LEARNING BV Wat moest er anders in de e-learningwereld? “Er waren algemene e-learningmodules beschikbaar, maar bedrijven zagen steeds vaker het nut van blended learning in: een combinatie van klassikale, aangepaste trainingen en/of onderdelen ervan in een digitale leeromgeving. Ik kwam zelf in contact met de leeromgeving ILIAS, een leer- en kennismanagementsysteem voor blended learning. Dit is naast een digitale leeromgeving ook een communicatieplatform en kennismanagementsysteem. ILIAS is in 22 talen beschikbaar, en door al die functionaliteiten ontwikkelde ik deze vorm van didactische, bedrijfsspecifieke e-learning.” Wat voegt e-learning toe aan de (opleidings)markt? “Allereerst is het tijd- en plaatsonafhankelijk. Met e-learning kun je zien hoe iemand zich ontwikkelt via toetsmomenten en rapportages. Het kan ook gepersonaliseerd worden aangeboden. Elke cursist stroomt in op eigen niveau in het trainingsprogramma. Ten slotte kun je met e-learning gebruikmaken van interactieve video’s, VR en AR, webconferenties…” Welke rol heeft e-learning in de toekomst? “E-learning helpt bij het verbeteren van het voortdurend opdoen en delen van kennis in het onderwijs, de overheden en het (internationale) bedrijfsleven. Daardoor wordt de kwaliteit en inzetbaarheid van de medewerkers groter en zijn ze flexibeler inzetbaar. Bovendien is leren met e-learning leuk en afwisselend. Dat is belangrijk in termen van levenslang leren.”
De circulaire strategie van Flex IT De strenge lockdownmaatregelen zorgden voor heel wat weken non-productie in China, wat leidde tot een golf van Europese bedrijven die vraag hadden naar repurposed hardware, zodat hun teams van thuis uit konden blijven werken. Dat zag ook de circulaire, ecoduurzame hardwaredistributeur Flex IT. “Vooral de afgelopen maand is de markt geëxplodeerd – we zijn een van de weinige industrieën die het op dit moment bijzonder goed doen.” Flex IT heeft de afgelopen weken een forse stijging gezien in de vraag naar hun producten, zoveel zelfs dat hun aanbod die vraag niet eens kan bijhouden. Het bedrijf, met een hoofdkantoor in Nederland, en ook kantoren in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië, België, Polen, Finland, Zweden, Bulgarije en het Verenigd Koninkrijk, werkt nauw samen met leveranciers als HP, Dell, Apple en Lenovo om overtollige voorraden aan te kopen en iets oudere laptops, servers en mobiele apparaten te refurbishen volgens de hoogst mogelijke standaard. Daarnaast biedt Flex IT ook korte- en langetermijnverhuur waarmee de flexibiliteit van de IT-hardwareinfrastructuur kan worden gewaarborgd. Leon Timmermans, chief executive van Flex IT: “Vooral de afgelopen maand is de markt geëxplodeerd – we zijn een van de weinige industrieën die het op dit moment bijzonder goed doen. We zijn dankbaar om een circulaire oplossing
“De vraag naar circulaire producten is de afgelopen weken in een stroomversnelling geraakt, omdat bedrijven de kwaliteit herkennen.”
te kunnen bieden die de bedrijfscontinuïteit van veel bedrijven in Europa in deze uitdagende tijd ten goede komt.” Heel wat mensen blijken de laatste tijd steeds meer te beseffen dat de kwaliteit en de functie van een product belangrijker is dan over de nieuwste, glanzendste versie van iets te beschikken. “Een laptop mag dan wel een ouder model zijn, je kunt er nog steeds alles mee doen wat je moet doen. De vraag naar oudere producten is de afgelopen weken dan ook in een stroomversnelling geraakt, omdat bedrijven de kwaliteit van producten op de circulaire markt herkennen.” “Grote resellers in onze belangrijkste regio’s komen nu naar ons toe, in plaats van andersom”, legt Timmermans verder uit. “Ze vragen of we 1.000 laptops hier kunnen leveren en dan weer 1.000 daar. Verkopers leunden namelijk aan tegen het punt van nulproductie in China, en veel bedrijven zaten met werknemers die niet van thuis uit konden werken.” De circulaire strategie van Flex IT kadert zich hierbij in het tegengaan van overproductie en het gebruik van waardevolle middelen. Het draagt zijn steentje bij voor het behoud van de planeet en concentreert zich tegelijkertijd op kwaliteitsvolle producten. Er is een garantie die kan variëren van 1 tot 3 jaar voor de Approved Selection Line. De producten krijgen bovendien verschillende classificaties toegewezen om het voor de partners gemakkelijker te maken om een productkeuze te maken.
“We zien een boost in de sales van onze partners zodra zij een circulaire productlijn introduceren. Dit komt omdat ze in staat zijn om oplossingen te bieden op elk prijsniveau, zonder de kwaliteit te verwaarlozen.” is voor heel wat bedrijven een nieuw concept, dus ze zullen hun verkopers moeten trainen en hun vendorpartners ervan moeten overtuigen dat het niet ten koste gaat van bestaande productlijnen. In plaats daarvan zal het naast het traditionele verkoopmodel werken. We zien een boost in de sales van onze partners van zodra zij een circulaire productlijn introduceren. Dit komt omdat ze in staat zijn om oplossingen te bieden op elk prijsniveau, zonder de kwaliteit te verwaarlozen.”
Het bedrijf gaat er prat op een ‘reseller first’-bedrijf te zijn. “We zijn erg loyaal aan onze resellers,” zegt Timmermans hierover. “Dat wil zeggen dat we niet werken met eindgebruikers, maar ze altijd doorverwijzen naar een van onze partners.” Flex IT hoort graag van resellers die geïnteresseerd zijn in een deelname aan hun gespecialiseerde Circular Partner Programma. “Maar resellers moeten wel willen investeren in het circulaire programma”, aldus Timmermans. “Het
flexitdistribution.com
Leon Timmermans Chief Executive van Flex IT
GOLD
012
EXPERTPANEL HANDELSMARKT
FOKUS-ONLINE.COM
Over nieuwe markten en brexitbedrijven Momenteel zijn er twee zaken die een onnavolgbare stempel drukken op het ondernemerslandschap in Nederland: de coronacrisis, jawel, en het Verenigd Koninkrijk dat zijn biezen pakt en de EU verlaat. Wat wil dat zeggen voor de Nederlandse bedrijven? En welke kansen en uitdagingen worden daardoor gevormd?
SIMON SMITS.
HANS DE BOER.
LIESJE SCHREINEMACHER.
Nederlandse Ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk
VNO-NCW -voorzitter
VVD Europarlementariër, lid van handelscommissie en interne markt commissie
Hoe uit de Nederlandse handelsgeest zich anno 2020? “In het VK bestaat veel behoefte aan slimme oplossingen op het gebied van landbouw, water, logistiek en duurzame mobiliteit. Sectoren waar wij als land een duidelijke toegevoegde waarde kunnen leveren. Daar zitten we bovenop. Nederlandse ondernemers brengen hier creatieve, innovatieve oplossingen op de markt. Van hogere landbouwopbrengsten tot waterbeheer en het voorkomen van overstromingen, waar ze hier de laatste jaren behoorlijk wat last van hadden. Brexit en de uitbraak van het coronavirus vragen aanpassingen; mijn verwachting is dat de Nederlandse ondernemer interesse zal blijven tonen in de kansen die zich voordoen in het VK, onze North Sea Neighbour.”
“We zijn een nijver en creatief volkje, en we hebben een topland. Dus daar kan voor mij geen misverstand over bestaan: uitbreiden doe je best in Nederland. Anderen zien dat ook. Heel wat bedrijven breiden uit naar ons land en vestigen zich hier, bijvoorbeeld vanwege de brexit. Wat ik echter belangrijk vind om te benadrukken, is dat we wel over de grenzen heen moeten blijven kijken. Ik kom net zelf uit Indonesië en groei moet steeds meer uit verre markten komen. Dus ondernemen doe je in Nederland, maar we moeten niet vergeten om over de grens te blijven gaan en ook daar uit te breiden. Daar halen we het beleg voor de Hollandse boterham. Eigenlijk is het dus een en-en-verhaal.”
“Onze bedrijven hebben altijd al hun blik over de grenzen heen gericht. En met succes, want een derde van ons BBP wordt verdiend met handel, en een kwart van onze banen is ervan afhankelijk. Helaas is er soms nog sprake van een handelsschaamte. Dat werd onlangs pijnlijk duidelijk bij de discussie over het handelsverdrag met Canada. En we kunnen natuurlijk ook niet om de coronapandemie heen. Ik hoop dat de zaken voor ondernemers er snel beter zullen uitzien, zodat dit jaar toch nog kansen over de grens zal bieden. Zo hebben we sinds vorig jaar handelsverdragen met Japan en Vietnam gesloten en zijn we nu in gesprek met de VS en Australië. Dat maakt de handel met deze landen een stuk gemakkelijker.”
Welke trends zie je bij de uitbreiding van Nederlandse bedrijven over de grenzen? “De focus op innovatie en duurzaamheid in het VK opent veel deuren voor Nederlandse bedrijven. De afgelopen tijd zijn er ecosystemen ontstaan, waaronder CleanTech, waar Nederland al een grote toegevoegde waarde biedt. Denk aan de laadinfrastructuur voor duurzame mobiliteit, wind-opzeetechnologie of AI. En zoals gezegd, op het gebied van waterbeheer en kustbescherming bestaat er veel behoefte aan Nederlandse kennis en wordt er al goed samengewerkt. Ook in agri-food liggen grote kansen. Omdat het VK op langere termijn de eigen productiviteit wil verhogen, ontstaat een interessante markt voor Nederlandse (agrarische) technologie, kennis en dienstverlening.”
“De groei zit in de grote steden van verre markten in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Daar moeten we het komende decennia verdienen. Onze traditionele topsectoren hebben op buitenlandse markten veel te bieden. Van waterkennis, tot hightech en agro: we zijn een topspeler op tal van terreinen. Overal waar ik kom, zie ik Nederlandse parels uit het grootbedrijf en het mkb rondlopen. Door ervaring op die verre markten op te doen, breng je nieuwe inzichten mee naar Nederland. Qua skills kunnen we het op sommige markten nog slimmer spelen door goede consortia te vormen. Wij zijn daarmee vanuit onze stichting NLinBusiness druk bezig, en helpen ondernemers om kansen in die landen te ontdekken.”
“Een belangrijke opkomende sector is de ontwikkeling en toepassing van AI. Ook heeft Nederland unieke samenwerkingsprojecten tussen bedrijven en kennisinstellingen die veel kennis en innovatie opleveren. Zo zie je dat start-ups, die gebruik maken van AI of deze toepassingen ontwikkelen, snel groeien en uitbreiden over de grens. Daarvoor biedt de Europese interne markt natuurlijk mooie kansen, maar ook buiten Europa zien we interessante groeimarkten zoals China en India. Nu worden veel nieuwe ideeën en bedrijfjes opgekocht door grote spelers in het buitenland, terwijl het ook van groot belang is dat de kennis en kunde in Nederland en Europa behouden blijven voor verdere ontwikkeling.”
Welke kansen liggen er in de UK en wat zijn de uitdagingen? “Juist in deze tijd, met brexit en de coronacrisis, is het belangrijk dat Nederlandse bedrijven en ondernemers die zakendoen in het VK de ambassade weten te vinden. Wij zijn er voor hen. Grenscontroles kunnen een obstakel vormen na de brexittransitieperiode. Wij benadrukken constant de positie van onze exporteurs bij de Britse beleidsmakers en importeurs. Dat is ook in hun belang. Britten zullen een groot deel van hun producten – inclusief voedsel – moeten blijven importeren; Nederlandse exporteurs bieden de gewenste kwaliteit tegen concurrerende prijzen. Er kunnen daarnaast nieuwe importeisen ontstaan, zoals extra eisen aan duurzaamheid en dierenwelzijn. Maar juist daar loopt Nederland voorop.”
“Het VK importeert veel voedingsmiddelen en wil meer eigen productie. Dat schept kansen voor bijvoorbeeld Nederlandse kassenbouwers. Nederlandse bedrijven zijn goed voorbereid op de nieuwe situatie, en dat geeft voordelen ten opzichte van concurrenten die dat niet zijn. Uitdagingen zijn er genoeg, helaas door de brexit: Wat betekent de douanetussenkomst per 1 januari 2021 voor supply chain? Houdt het VK dezelfde standaarden als de EU? Er ligt een groot gevaar dat het VK op een oneerlijke manier gaat concurreren zonder goede handelsdeal. Maar de echte pijn van de brexit zit voor mij in de aanslag die het vormt op de Europese solidariteit en de tegenkracht tegen onwenselijke mondiale geopolitiek.”
“Alles hangt af van de uitkomst van de huidige onderhandelingen met het VK. Zo min mogelijk handelsbarrières voor bedrijven die zakendoen in het VK is onze inzet. Hogere drempels, zoals extra papierwerk en douaneformaliteiten kunnen vooral voor het mkb een obstakel zijn. Ook heeft een langere wachttijd bij de grens grote gevolgen voor bijvoorbeeld onze bloemenexport. Dat willen we voorkomen. Tegelijkertijd kan het natuurlijk niet zo zijn dat een land uit de EU stapt en zonder voorwaarden dezelfde voordelen behoudt van onze interne markt. Als het VK afwijkt van onze regels en standaarden zal dat gevolgen hebben voor hun toegang tot onze markt, want een gelijk speelveld staat voorop.”
TEKST JEROM ROZENDAAL
#TBB2020
iet! n t e h Mis .com/
energy o n n i . b b t tion registra
rije Risicov e! ati registr
De nieuwe industriële revolutie Duurzaamheid, elektrificatie en digitalisatie
Berlijn, 4-5 November 2020 Door de investering en adoptie van innovatieve technologieën en diensten, zullen we getuige zijn van een nieuwe industriële revolutie - een toekomst die duurzaam, geëlektrificeerd en digitaal zal zijn. De Business Booster is uw kans om snel een overzicht te krijgen van nieuwe innovaties en bedrijfsmodellen die gebasseerd zijn rond deze duurzame principes. Ontdek meer dan 150 vernieuwende duurzame energieoplossingen uit heel Europa en netwerk met meer dan 1.000 deelnemers. Start-ups, vertegenwoordigers van de energie-industrie, financiële gemeenschappen, beleidsmakers en regelgevende instanties komen samen om het thema van 2020 te demonstreren, te bespreken en te overdenken: De nieuwe industriële revolutie. Duurzaamheid, elektrificatie en digitalisering
De TBB zal plaatsvinden volgens de laatste inzichten rondom COVID-19. Inschrijving is risicovrij en we houden rekening met internationale en lokale (reis)voorschriften. Kijk voor meest actuele sprekers, deelnemende bedrijven, en opties om zelf deel te nemen op: tbb.innoenergy.com
779-120_Ad_InnoEnergy_TBB Event_NL_255x380.indd 1
19/05/2020 15:50
014
BRAND REPORT THE ROOM
FOKUS-ONLINE.COM
Het werkelijke kapitaal van bedrijven? Dat zit op de stoel én staat in de cloud Due dilligence, compliance, M&A, Legal Tech, transactieprocessen, contractanalyse op basis van kunstmatige intelligentie: stuk voor stuk termen uit de huidige en toekomstige wereld van fusies en overnames.
“H
et traditionele transactieproces verandert rap onder invloed van de verregaande digitaliseringsmogelijkheden nu. Door het ontstaan van de coronacrisis komt een en ander in een nog sneller vaarwater, omdat Nederland de voordelen van technologie op grote schaal ervaart. Thuiswerken, videomeetings, documenten realtime gezamenlijk bewerken: digitalisering blijkt wél te kunnen, nu we het noodgedwongen moeten omarmen.” Aan het woord is Otto Wilten, investeerder en founder van meerdere bedrijven, waaronder the ROOM, een bedrijf dat door inzet van technologie bedrijfsovernameprocessen zo efficiënt, accuraat en snel mogelijk laat verlopen.
“Er is de realisatie dat er inmiddels veel mogelijkheden zijn rondom (Legal) Tech, een hot item in de markt. Ook omtrent het M&A-proces. Vaak zien partijen, met grote transactieprocessen die voor de deur staan, een enorme hoeveelheid werk op zich afkomen. Technologie kan dan een optie zijn. Maar in het woud van softwareaanbieders die allemaal gouden bergen beloven, zien marktpartijen door de bomen het bos niet meer”, aldus Marije van Akkerveeken, partner bij the ROOM. “Hulp bieden bij grote fusie- of overnameprocessen door inzet van de juiste geavanceerde, digitale contractanalyse is dan een kans. Waar voorheen een team van kostbare advocaten zich weken of soms zelfs maandenlang richtte op due dilligence, is er nu de mogelijkheid om (Legal) Tech in te zetten. De markt waarin fusie- en overnameprocessen zich afspeelt, staat bekend als nogal conservatief en traditioneel. Door de
slimme softwareontwikkelingen worden er in ijltempo stappen gezet.” Op zich hoeft deze digitaliseringsslag niet direct heel grootschalig opgepakt te worden binnen een bedrijf. “Dat maakt de drempel vaak te hoog. Termen als scrum en iteratief blijken hierbij belangrijk. Dat is vorm te geven door bijvoorbeeld eerst een pilot te realiseren. Daaruit blijkt dan onder meer wat belangrijke KPI’s zijn en hoe je software in je bedrijfsproces inpast. Wat voor de afdeling sales van belang is, kan bijvoorbeeld ook razend interessant zijn voor de finance-afdeling. Het hele idee gaat om slimmer gebruikmaken van de assets van je bedrijf, waarbij mensen, middelen en tijd belangrijke factoren zijn. Door stapje
Met de juiste menselijke én virtuele
Tech biedt, inzetten binnen het M&A-proces, daar waar mogelijk”, vult Otto aan. “Vooral bij organisaties waar enorme hoeveelheden contracten zijn, is digitale contractanalyse bijzonder aan te raden. Denk bijvoorbeeld aan grote vastgoedbeheerders die tig contracten onder beheer hebben die nagenoeg dezelfde inhoud bevatten. Door software in te zetten haal je op objectieve wijze onjuistheden, risico’s en andere zaken uit de contracten. Daar kun je vervolgens, samen met je juridische professional, mee aan de slag.” Marije vult aan: “In de praktijk blijkt dat er soms wat angst heerst over de snelle opmars van AI-software binnen het speelveld van transacties. Ongegrond wat mij betreft, want Legal Tech gaat nog altijd niet zonder mensen. Sterker nog, het werk van juristen wordt alleen maar leuker omdat ze direct met een uitkomst aan de slag kunnen. Dat scheelt ze veel saai, zoek- en leeswerk in stapels contracten.”
Datzelfde zie je overigens terug op administratief vlak, want ook daar speelt angst, zowel bij medewerkers als bij ondernemers. “De medewerker is angstig om vervangen te worden door een softwarerobot, en de ondernemer is ongerust dat zijn hele businessmodel op losse schroeven komt te staan. Zo moet je het niet — MARIJE VAN AKKERVEEKEN, bekijken. Los van het feit dat geestdodende, PARTNER THE ROOM repeterende werkzaamheden overgenomen worden, waardoor de inhoud van het werk vele malen interessanter wordt, heeft een robot geen empathisch vermogen. Wanneer je op voor stapje te beginnen met bijvoorbeeld het die manier naar marktontwikkelingen kijkt, digitaal analyseren van contracten, ontstaat er dan besef je dat mens en machine moeten vertrouwen in de werkwijze en het resultaat samenwerken voor het meest optimale resultaat daarvan. Vervolgens zie je in de markt terug én het meeste werkplezier”, vertelt Otto. dat organisaties de oplossingen die (Legal)
arbeidskrachten om je heen volgt de rest dan bijna als vanzelf.
Meer over... The ROOM is al 20 jaar actief binnen de wereld van fusie en overname. Vanuit die rol investeren zij in techbedrijven en partners en maken daarmee serieuze groei beschikbaar voor de markt. Door inzet van Legal Tech software, werkend vanuit artificial intelligence, zijn ze in staat om het traditionele M&A-proces intelligent te doorlopen voor maximaal resultaat met zo min mogelijk inspanning, voor zowel de kopende als de verkopende partij.
Wat het beste advies is voor ondernemingen nu, op vlak van techontwikkelingen? Otto is er helder over: “Kijk kritisch naar de resources binnen je bedrijf: waar besteden ze op dit moment hun tijd aan en hoe zinvol zijn die activiteiten? Consulteer vervolgens een ervaren partner die op strategisch niveau meedenkt, ook binnen het M&A-proces, en daarnaast
Mens en machine moeten samenwerken voor het meest optimale resultaat én het meeste werkplezier. — OTTO WILTEN, INVESTEERDER EN FOUNDER THE ROOM
veel ervaring heeft met de inzet van Legal Techsoftware. Wij merken dat een organisatie vaak gewoon niet weet waar ze moet zijn. Op het internet zoeken leidt dan tot allerlei commerciële deeloplossingen. En dat gaat natuurlijk niet werken.” Marije vult aan: “De belangrijkste basis? Die ligt sowieso in het kritisch durven kijken naar je interne processen. Met de juiste menselijke én virtuele arbeidskrachten om je heen volgt de rest dan bijna als vanzelf.”
KYOKO TOLLENAAR CHRONICLE
#FOKUSBUSINESSGUIDE
Digitalisering in de praktijk Laatst was ik bij een bijeenkomst, waar de ontwikkelingen in de praktijk aan de hand van paradigma’s werden besproken, zoals de verschuiving van analoog naar digitaal. Wat betekent de voortschrijdende digitalisering voor de praktijk? Een vraag waar veel juristen mee te maken hebben.
O
ok in de transactiepraktijk is digitalisering zichtbaar, bijvoorbeeld op het gebied van kunstmatige intelligentie. Houthoff maakt bijvoorbeeld gebruik van Luminance, een technologie die helpt om de efficiëntie van due diligenceprocessen bij M&A-transacties te verbeteren. Deze AI-software leest, vergelijkt en analyseert automatisch de inhoud van een grote dataroom, met inzicht in de omvang en complexiteit van de transactie.
Andere zichtbare workflows zijn de ontwikkeling van intelligente modellen (Berkeley Bridge), waarbij data wordt aangeboden en het programma automatisch een document samenstelt. Of de gespiegelde variant, waar na invoering van bestaande transactiedocumentatie het programma, door toepassing van algoritmes, de documenten automatisch beoordeelt. In het verlengde daarvan: het nog verder stroomlijnen van de juridische dienstverlening door de ontwikkeling van een digitale werkomgeving. In die omgeving kunnen de voorwaarden voor de totstandkoming van de transactie – de zogenaamde cp checklist – worden gemonitord. Onderhandelingen, en daarmee ook de transactie, kunnen dan worden uitgewerkt. Mocht dit zich verder ontwikkelen, dan kan het onderhandelen en uitwisselen van commentaar op transactiedocumentatie – tussen juristen, maar ook tussen juristen en cliënten – niet meer in persoon of per e-mail plaatsvinden, maar in voornoemde digitale werkomgeving. Een ander aspect waar voordeel uit te
Digitale toepassingen moeten voldoende zekerheid bieden.
halen valt, is datamining. Aan de hand van parameters kan essentiële informatie worden geselecteerd die kan zorgen voor een betere dienstverlening. In het notariaat staat digitalisering ook niet stil. Uit Europese regelgeving volgt dat vanaf zomer 2021 een besloten vennootschap digitaal moet kunnen worden opgericht. Dit zal plaatsvinden met behulp van NotarisID, een product ontwikkeld door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie. Hiermee kan een akte digitaal worden ondertekend en de ondertekenaar geïdentificeerd worden. Een belangrijke rol van het notariaat is het waarborgen van rechtszekerheid, daarom is het van groot belang dat het NotarisID zal voldoen aan de hoogste veiligheidseisen. Een ontwikkeling om nauwkeurig te volgen en die impact zal hebben op de notariële praktijk. Digitalisering brengt kansen met zich mee, zeker indien nieuwe toepassingen eventuele risico’s op misbruik of fraude bij transacties verder minimaliseren. Voorwaarde is dat toepassingen voldoende zekerheid bieden. Nuttige tools waar je als jurist mee kunt werken, maar waar de jurist niet door wordt vervangen. Maar, er ligt ook een rol bij de wetgever om regelgeving zo in te richten dat nieuwe toepassingen daadwerkelijk in de praktijk juist functioneren.
TEKST KYOKO TOLLENAAR, PARTNER BIJ HOUTHOFF
015
Waar hervinden leiders durf en creativiteit?
Wijs leidinggeven in complexe en onzekere tijden vergt veel. Zoals zelfkennis. En de moed ruimte te geven aan anderen en aan afwijkende meningen. Menig leider ontmoet daarbij zichzelf. Ontdekt onvermoede veerkracht én stuit op donkere kanten. Al bijna 25 jaar begeleidt Comenius executives bij de verdieping van het eigen leiderschap. Met hen verkent Comenius de ‘andere kant van de medaille’ en de samenhang der dingen. Beoogd is hiermee een versterking van ‘zijn en zelfvertrouwen’ -grondtonen van wijs leiderschap. Dat gaat het intellect voorbij en draagt bij aan een positieve transformatie van de wereld -urgenter dan ooit. Hard Times, die innovatie en ondernemerschap uitlokken. Comenius neemt verantwoordelijkheid en nodigt executives uit voor nieuwe leiderschapsprogramma’s. Daarin staan kernelementen van de Vierde industriële revolutie centraal: Quantummechanica, Artificial Intelligence, Complexity Science en Big Data. Samen met moderatoren van naam en faam onderzoeken de Comenianen deze baanbrekende innovaties op ethische consequenties en op persoonlijke en bestuurlijke uitdagingen. Comenius is een internationaal kennisinstituut en een netwerk gericht op leiderschapsontwikkeling.
Meer informatie • Complexity Science. Start 26 augustus comeniusleergang.nl/complexiteit • Global Innovation & Local Impact. Start 3 september comeniusleergang.nl/innovatie
• Quantum & Artificial Intelligence. Start 16 december comeniusleergang.nl/quantum Neem voor vragen contact op met één van Comenius’ adviseurs via 033 - 422 99 29.
Vierde industriële revolutie ‘Paradoxaal is dit een tijd van stilstand en een tijd van versnelling’ schrijft Robbert Dijkgraaf naar aanleiding van COVID-19 in NRC op 25 april. Het adagium dat crisis stimuleert tot reflectie én innovatie, blijkt dagelijks. Als voorwaarde voor veerkracht en herstel noemt Dijkgraaf het omarmen van de Vierde industriële revolutie: biomedische wetenschappen, genetische analyse, Big Data, Artifical Intelligence, Quantummechanica.
Innovatie, geopolitiek en ethiek Maar innovatie zonder reflectie op doel en kosten en voorbij ethische discussie, solidariteit en ecosysteem splijt de wereld. Overheden beperken met innovatie fundamentele waarden en rechten van burgers, in de veronderstelling COVID-19 te controleren. Is dit tijdelijk of is dit de tol van mondiale innovatie? Het nieuwe, zeer effectieve normaal wellicht, Made in China?
Nieuw leiderschap Leiders die niet reflecteren op de persoonlijke, bedrijfsmatige en bestuurlijke impact van de Vierde industriële revolutie lopen vast. Comenius nodigt daarom uit tot een innovatie van leiderschap, met drie nieuwe programma’s te Nederland: • Complexity Science: ‘Network based’, adaptief leiderschap Programma’s te Amsterdam en Rotterdam • Global Innovation & Local Impact: ‘Futureproof’ leiderschap Programma’s te Eindhoven, Rotterdam en Amsterdam • Quantum & Artificial Intelligence: ‘Quantumproof’ leiderschap Programma te Leiden
Voor wie Voor deze nieuwe leiderschapsprogramma’s nodigt Comenius vrijmoedige en gedreven dga’s, toezichthouders, bestuurders, directeuren en ervaren senior managers uit. In elke editie van deze programma’s maakt Comenius dankzij een Grant van de Freia Foundation ruimte voor twee jonge, innovatieve leiders.
Comenius is:
voor wie alles al denkt te weten
