Wij leveren complete installaties voor ontstoffing, luchtreiniging en pneumatisch transport
Technieken voor o.a.:
- Ontstoffing van productieruimtes (MAC)
- Reduceren van geuremissies (NER)
- Reduceren van stofemissies (NER)
Componenten die wij o.a. kunnen leveren:
- Natfilters & Droogfilters
- Cyclonen
- Gaswassers
- Topsteen- / Frogreinigers
- Naverbranders
Projecten kunnen turn-key worden uitgevoerd
Wij garanderen de emissie & grenswaarden
Engineering, bouw en onderhoud in eigen beheer
Mesys Industrial Air Systems BV
Molenstraat 27, 6914AC Herwen
+31 (0) 316 248744
Natuurlijk, goed werk.
www.mesys.nl
Info@mesys.nl
Werken aan een veilige, duurzame en sociale omgeving. wetering.nl
Hoog vacuüm stofzuiginstallatie
Natfilter met slibtransporteur
Frogreiniger
COLOFON INHOUD
KGK
Onafhankelijk vakblad voor keramiek, glas en minerale materialen. De redactie staat open voor bijdragen van vakgenoten. U kunt hiervoor contact opnemen met de redactie.
Abonnementsprijs Nederland (2024): € 78,60 (excl. BTW, incl. verzendkosten binnen Nederland)
Abonnementsprijs buitenland (2024): € 135,00 (excl. BTW en verzendkosten)
Voor leden van KNB en NKV is het abonnementsgeld inbegrepen in de contributie.
Abonnementen gelden voor onbepaalde tijd, tenzij schriftelijk/per e-mail wordt opgezegd voor 1 november
Website: www.kgkmagazine.nl
Druk: Printhuys, Gorinchem
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van herdruk of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
10 Supergeleidende keramische stroomkabels als katalysator voor Europese energietransitie
Redactie KGK/Horizon, EU & Innovation Magazine
Brick Award 2024
Redactie KGK/Wienerberger Brick Award 13
17 Afscheid Hans van Wijck bij TCKI Wilco van den Berg, TCKI
20 Maas krijgt 3D-geprinte, keramische riffen voor meer flora en fauna
Redactie KGK
KNB Jaarverslag 2023: worstelen met opgaven
Fabrikanten van bouwkeramiek worstelden in 2023 met de gevolgen van uitblijvend overheidsbeleid om de energietransitie, de stikstofaanpak en de bouwproductie te versnellen. ‘De sector blijft positief, omdat het bewezen heeft zich altijd aan veranderende situaties te hebben kunnen aanpassen’, zei voorzitter Nienke Homan bij de publicatie van het KNB-Jaarverslag 2023. Fabrikanten van baksteen, kleidakpannen en keramische tegels delen de brede zorg over een snel veranderend klimaat. En willen handelen om klimaatverandering te stoppen. Dat doen zij bijvoorbeeld met slankere, smallere en slimmere producten, andere kleirecepturen en met procesinnovaties. De grootste stap moet komen van de transitie naar duurzame alternatieven voor aardgas. Juist daar lagen ook in 2023 de grootste obstakels.
De sector maakt betrouwbare bouwproducten die nodig zijn om veilig en gezond te kunnen wonen, werken en leven. De fabrikanten willen dat ook in de toekomst in Nederland blijven doen en passen daarom hun producten en processen aan, maar kijken ook verder in de keten. In 2023 werden goede vorderingen gemaakt met de overstap van eenmalige houten pallets naar meervoudig bruikbare kunststof retourpallets.
Om in Nederland te kunnen en blijven investeren is betrouwbaar en consistent overheidsbeleid volgens KNB wel een voorwaarde. De sector maakt zich daar zorgen over. ‘In 2023 moesten we er alles aan doen om het Kabinet af te houden van maatregelen die de sector verzwakken om in duurzaamheid te kunnen investeren’, zegt KNBdirecteur Ewald van Hal. De sector wil volle kracht vooruit en hamert daarom op in alle opzichten gelijke verhoudingen. Dat betreft met name het internationale speelveld met het buitenland.
Bouwbeeld
Realisatie van de ambitieuze bouwdoelen van het begin 2022 aangetreden Kabinet smoorden in een vroegtijdige val anderhalf jaar later. Ook zonder die val was (en is) er te veel ‘tegenwind’ voor de bouw van 900.000 nieuwe woningen tot 2030. De oorzaken zijn legio: sterk opgelopen arbeids-, materiaal-, ontwikkel- en bouwkosten, hogere rente, stagnerende vergunningverlening, planologische redenen maar ook tegenvallers op het gebied van stikstof, netcongestie en wateraansluitingen. Het is terug te zien in de cijfers. De totale bouwproductie steeg in 2023 weliswaar licht, die van de productie van nieuwe woningen kromp (-7 procent).
Al met al registreerde het CBS 73.000 nieuw gebouwde woningen in 2023 (-2 procent). Als saldo van nieuwbouw, splitsing, transformatie, sloop en samenvoeging communiceerde de Rijksoverheid + 90.000 nieuwe woningen.
Het aantal afgegeven vergunningen voor nieuwe woningen daalde tot 55.000 (-15 procent, CBS). Vooral die voor koopwoningen daalde (-23 procent). Gezien de gemiddelde doorlooptijd van twee jaar tussen vergunningverlening en bouw hebben deze cijfers voorspellende waarde voor de ontwikkeling van de bouwproductie in 2024 en 2025.
Metselbaksteen
Na enkele jaren van lichte groei daalde de afzet van de Nederlandse metselbaksteen in 2023, verklaarbaar, met maar liefst -35 procent. Resultaat was een afzet van net iets meer dan 600 mln. WF. Dat is een historisch dieptepunt.
De afzetdaling deed zich voor zowel binnenlands (-32 procent) als buitenlands (-39 procent). Dat laatste is in overeenstemming met de Europees-brede stagnatie op woningnieuwbouwmarkten.
Straatbaksteen
In 2023 beïnvloedde de terugval in het bouwvolume ook de straatbaksteenmarkt. Ondanks de moeizame marktsituatie schatten opdrachtgevers en ontwerpers de esthetische en duurzame voordelen van straatbaksteen echter nog steeds op waarde. Het belang van circulariteit en waarde behoud nam toe en daar leverde straatbaksteen een wezenlijke bijdrage aan.
Keramische dakpannen en keramische tegels
In 2023 kromp de vraag vanuit de nieuwbouw naar keramische dakpannen. De vraag naar modellen die vooral toepassing vinden in de renovatiemarkt hield goed stand. Van vraaguitval was daar nauwelijks sprake.
De Nederlandse markt voor keramische tegels kromp ten opzichte van die in 2022, met name doordat er minder nieuwbouwwoningen werden opgeleverd. De krapte op de arbeidsmarkt blijft, maar de prijzen op de energiemarkt hebben zich gestabiliseerd.
Verwachtingen
Volgens verwachtingen van het EIB zakt de woning- en utiliteitsbouwproductie in 2024 met zo’n 4 procent. Grootste klap verwacht KNB bij de bouw van nieuwe woningen (-11 procent) een voor de bouwkeramische industrie belangrijk bouwsegment. Deze stevige daling is negatief nieuws voor de bouwsector en triest in het licht van de grote behoefte aan passende woningen. Die lijkt voorlopig voort te duren gegeven de grote dalingen in het aantal afgegeven bouwvergunningen in 2022 en 2023. Ook de oplopende doorlooptijden van wel reeds vergunde nieuwbouwprojecten biedt weinig hoop. Naar verwachting daalt het aantal gereedmeldingen in 2024 tot 60.000 woningen (EIB). Voor de langere termijn zijn zowel het EIB als Buidsight optimistisch. Zij zien in 2025 een overgangsjaar naar hogere productieaantallen nieuwe woningen vanaf 2026. Vanuit de verduurzamingsopgave bestaand vastgoed is een toenemende vraag te verwachten die positief is voor de afzet van innovatieve baksteengevelproducten en de keramische dakpan.
Bron: Jaarverslag KNB 2023
Het jaarverslag is te downloaden via de website van KNB: https://www.knb-keramiek.nl/media/269867/digitaal-knb_jaarverslag_2023.pdf
Sensoren van silicaglas, 3D-geprint op
optische vezels
Onderzoekers van het Zweedse KTH Royal Institute of Technology in Stockholm hebben micro-optische sensoren van silicaglas 3D-geprint op de uiteinden van optische vezels; oppervlakken zo klein als de dwarsdoorsnede van een mensenhaar. De combinatie van optische silicaglas-sensoren met optische vezels zou meerdere innovaties mogelijk maken, waaronder gevoeligere externe sensoren voor het milieu en de gezondheidszorg en sneller internet.
In tegenstelling tot andere methoden begint het proces met een basismateriaal dat geen koolstof bevat. Dat betekent ook dat er geen hoge temperaturen nodig zijn om koolstof te verdrijven en de glasstructuur transparant te maken.
De onderzoekers slaagden er in om een sensor van silicaglas te 3D-printen die veerkrachtiger bleek te zijn dan een standaard op kunststof gebaseerde sensor. De onderzoekers demonstreerden ook een techniek voor het printen van nanoroosters, ultrakleine patronen die op nanometerschaal op oppervlakken worden geëtst. Zulke nanoroosters worden gebruikt om licht op uiterst precieze manier te manipuleren.
De auteurs hebben een patentaanvraag ingediend voor de techniek.
Bron: KTH Royal Institute of Technology
Onderzoeker en hoofdauteur van het onderzoek Lee-Lun Lai demonstreert de opstelling om microstructuren van silicaglas op een optische vezel te printen
Het onderzoek werd gepubliceerd in ACS Nano onder de titel ‘3D Printing of Glass Micro-Optics with Subwavelength Features on Optical Fiber Tips’ (doi. org/10.1021/acsnano.3c11030). Het is online: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acsnano.3c11030
(Foto: David Callahan)
TerraMound: 3D-geprinte keramische koelelementen, geïnspireerd op termietenheuvels
Voor haar afstudeerproject aan de Bartlett School of Architecture van de UCL (University College London) ontwierp designer Rameshwari Jonnalagedda 3D-geprinte keramische koelelementen, geïnspireerd op de poreuze architectuur van termietenheuvels. De ontwerpen hebben een hoge oppervlaktevolumeverhouding om de warmtewisseling voor een optimale temperatuurafgifte. Inmiddels zijn er ook prototypes die gemeen hebben dat ze zijn uitgerust met een desktopventilator met een keramische poreuze structuur waarbij lucht omhoog wordt getrokken door een 3D-geprint keramisch object. De ontwerpster heeft zo veel mogelijk gebruik gemaakt van minimale oppervlaktegeometrieën. Daardoor ontstaat een enorm groot oppervlak, wat ideaal is voor het maximaliseren van koeling en luchtstroom, allebei essentieel voor een efficiënt koelsysteem.
Hoewel de eerste TerraMound prototypes gebruikmaken van een externe ventilator, ligt het echte potentieel volgens Jonnalagedda in het opschalen van het concept en het diversifiëren van de toepassingen. Het project
gaat dan ook verder dan alleen koeling. De minimale oppervlakken zoals die nu zijn gebruikt in de termietenheuvelversie zouden ook kunnen worden toegepast in muren als adaptieve interfaces, die zich aanpassen om warmte, lucht en licht te beheren .
De mogelijkheden van minimale oppervlakken, gecombineerd met de vrijheid van 3D-printen, zou de deur kunnen openen tot een scala aan toepassingen, zoals gevelsystemen, luchtfiltratiesystemen en zelfs bioreceptieve structuren .
Het doel is nu om koelkleitorens te creëren met instelbare porositeitsniveaus, zodat ze kunnen worden aangepast aan verschillende omgevingen, zoals vochtbuffers in vochtige gebieden en ventilatieboosters in droge gebieden. Andere ontwerpen zijn ook mogelijk, zoals gevelpanelen, scheidingswanden, kunstmatige riffen en stadstuinen.
In oktober 2024 starten de nieuwe edities van de keramische brancheopleidingen van KNB. Het stelt professionals in en ook buiten de sector in de gelegenheid om zich (verder) te verdiepen in de technologische en procesmatige aspecten van het keramisch productieproces.
Vakopleiding Keramische Industrie (VKI) - Start 8 oktober
Op 8 oktober 2024 start de Vakopleiding Keramische Industrie (VKI). Deze eenjarige schriftelijke opleiding is bedoeld voor mensen met een middelbaar opleidingsniveau en die zich willen verdiepen in het proces-technologische aspect van de keramische productie. De opleiding omvat een scheikundeles bij aanvang en kent twee excursiemomenten. Een digitale leeromgeving met fotowerk en video’s geeft extra verdieping aan de schriftelijke informatie. Deelnemers worden op afstand begeleid door een externe docent.
Leergang Keramiek - Start 16 oktober
De Leergang Keramiek begint op 16 oktober 2024 en duurt negen maanden. Deze intensieve opleiding, een samenwerking van KNB met Hogeschool Fontys, is bedoeld voor hoger (HBO/WO-) opgeleiden uit de industrie of werkzaam bij verwante productiebedrijven, adviesbureaus, of onderzoeksinstellingen. Het programma omvat 21 bijeenkomsten op woensdagmiddag bij Fontys in Eindhoven, vier excursies en drie tentamens. De opleiding biedt een grondige verdieping in het keramisch proces en is opgedeeld in tien modules en één werkstuk. Deelnemers kunnen ook kiezen om afzonderlijke modules te volgen. De leergang wordt verzorgd door directieleden van onderzoeksinstelling TCKI.
Inschrijven voor beide opleidingen kan tot 19 september via de website: https://www.knb-keramiek.nl/themas/arbeid-en-opleidingen/ opleidingen/
KNB partij bij samenwerkingsverklaring
Bouwmaterialenakkoord
Met het doel de verduurzaming van de bouwsector te versnellen, ondertekende KNB samen met andere bouwkoepels een samenwerkingsverklaring met de Rijksoverheid. Dit is een aanzet tot het Bouwmaterialenakkoord dat medio volgend jaar wordt verwacht.
Na diverse overleggen in 2023 en 2024 bereikten de betrokken partijen overeenstemming over deze verklaring. KNB vertegenwoordigde hierin de keramiekketen. Versterking van de circulariteit van bouwproducten en duurzaam grondstoffenverbruik zijn belangrijke thema’s voor de verduurzaming van de bouwsector, en worden erkend door KNB. Deze thema’s zijn ook opgenomen in de Technology Roadmap Bouwkeramiek 2030 van de bouwkeramische industrie. Samenwerking binnen de keten is essentieel voor het realiseren van deze doelen.
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties erkent de meerwaarde van deze samenwerking en acht het cruciaal voor de versnelling van verduurzaming in de bouwketens. Dit moet bijdragen aan het bereiken van een volledig circulaire bouweconomie en nationale doelen voor CO2-reductie, vermindering van primair grondstoffengebruik, afvalreductie en verminderde afhankelijkheid van andere landen.
De ondertekening van de samenwerkingsverklaring markeert een nieuwe fase. KNB
zal, samen met de overheid en ketenpartners, werken aan het vaststellen van ambities en het opstellen van kritieke prestatie-indicatoren om de voortgang van de verduurzaming in de keramiekketen te monitoren. Dit omvat het reduceren van het gebruik van primaire grondstoffen, optimaliseren van secundair materiaalgebruik, minimaliseren van afvalstromen en reduceren van emissies zoals CO2, stikstof en fijnstof. Het doel is om concrete actieplannen en een integrale monitoring op te stellen, die samen met de plannen voor andere ketens onderdeel zullen worden van
een meerjarig Bouwmaterialenakkoord dat medio 2025 moet worden gerealiseerd. In december 2022 informeerde demissionair Minister Hugo de Jonge de Tweede Kamer over zijn voornemen om de verduurzaming van de bouw te bevorderen. Dit zou worden bereikt door het stimuleren van het gebruik van CO2-arme bouwmaterialen, het aanmoedigen van alternatieve bouwmethoden zoals houtbouw, en door het sluiten van een Bouwmaterialenakkoord.
Bron: KNB
(Foto: KNB)
Eerste 3D-geprinte keramisch kaakimplantaat met succes geplaatst
Begin juli is in Oostenrijk met succes een 3D-geprint keramisch kaakimplantaat bij een patiënt geplaatst. De ontwikkeling van het implantaat vond plaats als onderdeel van het EU-gefinancierde INKplant-project. Dit project, geleid door Profactor GmbH, richt zich op het ontwikkelen van 3D-geprinte patiëntspecifieke implantaten om diverse botaandoeningen bij ouderen te behandelen. Volgens de betrokken partijen is het voor het eerst in de geschiedenis van de chirurgie dat een dergelijk 3D-geprint keramisch kaakimplantaat bij een mens is ingebracht.
Het Oostenrijkse bedrijf Lithoz, gespecialiseerd in de productie van hoogwaardige keramische materialen en 3D-printers en een van de partners in het project, heeft sinds 2021 onderzoek gedaan naar de integratie van biomaterialen met 3D-printtechnologie. Het implantaat is vooral bedoeld voor het behandelen van atrofisch kaakweefselaandoeningen die veel voorkomen bij oudere patiënten na tandverlies.
Het implantaat vereist volgens de betrokken partijen geen bottransplantatie en kan in één enkele ingreep worden geplaatst, wat de genezingstijd aanzienlijk verkort en trauma
voor de patiënt vermindert.
De patiënt, die eerder meerdere implantaten en bottransplantaten had verloren, onderging de procedure in het Kepler University Hospital onder leiding van Dr. Christoph Staudigl. Het implantaat, gemaakt van biocompatibel zirkonium, vertoonde klinische stabiliteit na
Volgens de betrokken partijen is het voor het eerst in de geschiedenis van de chirurgie dat een dergelijk 3D-geprint keramisch kaakimplantaat bij een mens is ingebracht
60 dagen en toonde verbeterde compatibiliteit met zacht weefsel in vergelijking met titanium.
Het op maat gemaakte ontwerp van het implantaat is ontwikkeld door het Centrum voor Medische Fysica en Biomedische Techniek aan de Medische Universiteit van Wenen, in samenwerking met BTI Biotechnology Institute en BioMed Centre Innovation GmbH.
Het implantaat zal gepatenteerd worden en door Agensmed GmbH geproduceerd worden met behulp van Lithoz 3D-printers. Er wordt een klinische proef voorbereid om de effectiviteit van het implantaat systematisch te evalueren.
Het INKplant-project is gefinancierd door het Horizon 2020 onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie.
www.inkplant.eu
video
Keramiekmuseum Princessenhof toont verhaal van Wu Zetian; de enige keizerin die China ooit had
In oktober 2024 opent het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden een tentoonstelling over Wu Zetian, de enige keizerin van China. Het is de eerste keer dat een Europees museum haar verhaal belicht. De tentoonstelling richt zich op handel, emancipatie en politieke intriges, en toont ongeveer honderd zeldzame Chinese objecten die zelden in Europa te zien zijn.
De tentoonstelling is gerealiseerd in samenwerking met Palatina Cultural Group, Art Exhibitions China en Henan Administration of Cultural Heritage. Dankzij deze samenwerking zijn er kunstobjecten te zien uit verschillende Chinese musea, vooral uit de provincie Henan en de stad Luoyang, die door Wu Zetian werd uitgeroepen tot de ‘Goddelijke Hoofdstad’ van haar rijk.
Wu Zetians verhaal speelt zich af tijdens de Tang-dynastie (618-907), een periode waarin de Zijderoute floreerde. China was toen een belangrijk handelscentrum dat Oost-Azië, het Midden-Oosten en Oost-Afrika met elkaar verbond. In de hoofdstad Chang’an (nu Xi’an) werden producten uit alle windstreken verhandeld. Wu Zetian voerde hervormingen door in de landbouw en handel en verlaagde de belastingen, wat de handel bevorderde.
Van 26 oktober 2024 tot 25 mei 2025 zijn in Leeuwarden objecten te zien zoals aardewerken grafgiften, luxe sieraden, bronzen spiegels en porseleinen, gouden en zilveren vazen en drinkbekers. Ook rijk versierde dakpannen uit de keizerlijke paleizen van Luoyang zijn te bezichtigen. Deze objecten geven een beeld van het leven en de tijd van Wu Zetian.
De tombe van Wu Zetian en haar man, Keizer Gaozong, is nog altijd ongeopend. De tentoonstelling toont echter veel opgegraven objecten van haar naasten, die inzicht bieden in haar leven. Ook enkele objecten uit de
boeddhistische Grotten van Longmen, nabij Luoyang, worden geëxposeerd. Tijdens Wu Zetians regeerperiode bereikte het boeddhisme een hoogtepunt, en het grottencomplex werd uitgebreid met boeddhistische sculpturen en pagodes.
De tentoonstelling wordt ondersteund door de Chinese ambassade in Nederland en de Provincie Fryslân. Ze is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Fryslân, het Mondriaan Fonds, Gemeente Leeuwarden, het Cultuurfonds Angela E, Stichting St. Anthony Gasthuis, Leeuwarder Ondernemersfonds en Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis.
(Foto: Princessenhof)
3D-printen van gesmolten high-res
silica-onderdelen
Het Oostenrijkse bedrijf UpNano GmbH heeft een innovatief 3Dprintproces ontwikkeld om objecten van gesmolten kwarts met hoge precisie te produceren. Deze nieuwe technologie is gebaseerd op de innovaties van het Duitse Glassomer GmbH en maakt gebruik van twee-foton polymerisatie (2PP). Met het NanoOne hoge-resolutie printsysteem kunnen gedetailleerde structuren in glas worden gecreeerd over een breed scala aan schaalgroottes, variërend van millimeters tot centimeters.
Het printproces bestaat uit drie stappen. Eerst wordt de structuur ontworpen en geprint met het 2PP-systeem, waarbij gebruik wordt gemaakt van het speciaal ontwikkelde nanocomposiet ‘UpQuartz’. Dit materiaal bevat SiO₂-nanodeeltjes en een polymeermatrix, waarmee een ‘groen deel’ van het uiteindelijke product wordt geprint. Vervolgens wordt de polymeermatrix verwijderd door verhitting tot 600 °C, waardoor een ‘bruin deel’ van nanodeeltjes overblijft. Uiteindelijk wordt de structuur verhit tot 1300 °C, wat leidt tot een gecontroleerde isotrope krimp van ongeveer 30 procent. Deze krimp kan eenvoudig worden gecompenseerd met de software van UpNano. De nieuwe 3D-printtechnologie maakt de productie van grotere glazen onderdelen met hoge resolutie en precisie mogelijk en is geschikt voor technische, chemische en medische toepassingen. Gesmolten silica heeft uitstekende optische eigenschappen, is biocompatibel en bestand tegen hoge temperaturen, wat het geschikt maakt voor diverse toepassingen.
Een 3D-geprinte Eiffeltoren, vervaardigd van UpQuartz, toont de complexiteit en precisie die met dit materiaal mogelijk is. De toren is 10 mm hoog en bevat ingewikkelde details met een omvang van soms slechts enkele tientallen micrometers (Foto: UpNano)
SINCE 1924
offer the right raw material solution for demanding customers. Our clays for applications in the brick and clinker industry are characterized by their good drying properties and rapid firing suitability.
Koper er uit; keramiek er in Supergeleidende keramische stroomkabels als katalysator voor Europese energietransitie
Onderzoekers in Europa, gefinancierd door de EU, werken aan innovatieve stroomkabels om energieverliezen te verminderen, kosten te besparen en emissies te verlagen. Traditionele koperkabels leiden tot aanzienlijk energieverlies. Het Europese SUBRACABLE-project richt zich op het ontwikkelen van keramische supergeleiderkabels , die energie efficiënter transporteren vrijwel zonder elektrische weerstand. Dat kan volgens de betrokken partijen de energieverliezen met 90 procent verminderen en de vraag naar koper drastisch verlagen. Parallel daaraan onderzoekt Europa met een soortgelijk project - SCARLET - vergelijkbare technologieën die de infrastructuurkosten voor hernieuwbare energie aanzienlijk kunnen verlagen en de EU moeten helpen haar duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken.
Europa verliest een aanzienlijke hoeveelheid energie tijdens het transport via traditionele stroomkabels. Dit probleem werd nijpender toen in 2021 zorgen ontstonden over een vertraagde koperproductie, waardoor de toekomstige beschikbaarheid van dit cruciale metaal onzeker werd. De Deense supergeleiderfabrikant
SUBRA, speelt een belangrijke rol in een door de EU gefinancierd project dat hierop inspeelt. Het project, SUBRACABLE, richt zich op het ontwikkelen van stroomkabels gemaakt van keramische supergeleiders, waardoor stroomtansport minder afhankelijk wordt van koper. Deze technologie kan de energie-efficiëntie
Bron: Horizon, EU & Innovation Magazine
aanzienlijk verbeteren doordat supergeleiders bij lage temperaturen geen elektrische weerstand hebben en dus geen energie verliezen aan warmte.
Het probleem met traditionele kabels
Traditionele koperkabels zijn essentieel voor het functioneren van de huidige elektriciteitsnetten in Europa. Koper is een uitstekende geleider van elektriciteit, maar het heeft ook nadelen. Een van de belangrijkste problemen is de energie die verloren gaat als warmte tijdens het transport van elektriciteit over lange afstanden. In 2020 raakte 16 procent1 van de energie in Europa kwijt tijdens het verplaatsen van elektriciteit over het continent. Deze energieverliezen vertegenwoordigen niet alleen verspilde energie, maar ook onnodige kosten en verhoogde CO2-uitstoot, wat ook nog bijdraagt aan de klimaatverandering.
Supergeleiders
Supergeleiders zijn materialen die bij lage temperaturen elektriciteit geleiden zonder enige elektrische weerstand. Dat betekent dat er geen energie verloren gaat als warmte. SUBRA werkt momenteel met EU-financiering aan een innovatieproject - SUBRACABLE - om een nieuwe soort kabel te ontwikkelen, gemaakt
van keramiek in plaats van koper. Deze keramische supergeleiders kunnen bij lage temperaturen supergeleidend worden en bieden een veel efficiëntere manier om elektriciteit te transporteren.
Het gebruik van keramische supergeleiders biedt verschillende voordelen ten opzichte van traditionele koperkabels. Ten eerste zijn ze logischerwijs veel minder afhankelijk van koper, wat belangrijk is gezien de zorgen over de toekomstige beschikbaarheid van dit metaal. Ten tweede, en misschien nog belangrijker, is dat supergeleiders geen elektrische weerstand hebben, waardoor er veel minder energie verloren gaat tijdens het transport.
SUBRA heeft tot nu toe kleine prototypes geproduceerd van deze innovatieve supergeleiderkabels, die minder dan een meter lang zijn. Door de overstap te maken van de momenteel gebruikte platte tape-technologie naar een gebundelde kabeloptie, hopen ze de bestaande barrières voor de schaalbare en kosteneffectieve productie van supergeleiderkabels te overwinnen. Bovendien heeft de SUBRA-kabel minder uitdagende temperatuurvereisten dan andere supergeleiders op de markt.
Hoge-temperatuur-supergeleiders
Normaal gesproken moeten supergeleiders worden gekoeld tot extreem lage temperaturen om te kunnen werken, vaak circa - 270 °C, wat het gebruik ervan duur en complex maakt. Het SUBRACABLE-prototype is echter een supergeleider die werkt bij relatief hoge temperaturen, wat betekent dat het bij minder extreme temperaturen kan werken. De vereiste temperatuur voor deze kabels ligt rond de - 196 °C, waarbij het ongeveer 100 keer goedkoper is om te koelen dan traditionele supergeleiders.
Toekomstige productie
SUBRA, een spin-off van de Technische Universiteit van Denemarken (DTU), heeft inmiddels een technologie ontwikkeld en gepatenteerd die een revolutie kan betekenen voor de Europese elektriciteitsnetten. Volgens het bedrijf heeft de nieuwe techniek interessante voordelen: 90 procent minder energieverliezen, 99 procent reductie van de benodigde hoeveelheid koper, en een 75 procent verlaging van de zogenaamde Levelized Cost of Transmission (LCoT, een maat voor de gemiddelde netto transportkosten gedurende de levensduur van de installatie). Ook kunnen de nieuwe kabels ondergronds worden gelegd, wat de noodzaak voor bovengrondse lijnen vermindert.
Het Deense bedrijf streeft ernaar om in het komende jaar een testversie van 50 meter van de kabel te produceren en wil binnen achttien maanden zelfs een demonstratiekabel van 400 meter ontwikkelen. Tegen 2027 hoopt SUBRA een fabriek te hebben voor de massaproductie van deze supergeleiderkabels, wat een belangrijke stap zou zijn in de richting van een duurzamer en efficiënter elektriciteitsnet in Europa.
platforms alle elektrische energie die door de turbines wordt opgewekt. Deze platforms bevatten veel apparatuur, zoals AC/DC-omvormers, nodig voor het leveren van elektriciteit aan de wal. Een supergeleidende kabel maakt een groot deel van die apparatuur overbodig omdat ze hoogspanningsstromen kunnen transporteren zonder weerstand, waardoor de kostbare transformatie naar hoogspanning overbodig wordt. Voor een windpark dat een gigawatt aan energie produceert, zou het gebruik van supergeleidende kabels daarmee ongeveer 10.000 ton aan materiaal op het platform kunnen uitsparen. Bovendien kan het gebruik van een supergeleidende kabel de aanlegkosten van een windpark met ongeveer 15 procent verlagen. Zulke besparingen zijn volgens de EU essentieel nu Europa streeft naar een verhoging van het aandeel hernieuwbare energie van 23 procent in 2022 naar ten minste 42,5 procent van de energieconsumptie in 2030.
Belemmeringen
SCARLET
Een ander EU-gefinancierd project, SCARLET, onderzoekt vergelijkbare supergeleidende kabels om de kosten van hernieuwbare energie-infrastructuur te verlagen. Offshore windparken, bijvoorbeeld, kunnen profiteren van deze technologie doordat ze een groot deel van de benodigde apparatuur voor stroomconversie overbodig maakt. Dat zou de kosten van windparken met ongeveer 15 procent kunnen verlagen.
Onderzoekers binnen het SCARLET-project voeren momenteel modelleringen uit voor twee potentiële kabels met als doel begin 2026 te beginnen met testen op prototypes. De ene kabel is een geleider voor hoge temperaturen, vergelijkbaar met SUBRACABLE, terwijl de andere is gemaakt van magnesiumdiboride - een donkergrijze verbinding die wordt gevormd door een reactie van magnesium en boor bij hoge temperaturen.
Lagere kosten; meer efficiëntie
Het gebruik van supergeleidende kabels kan volgens de betrokken partijen aanzienlijke besparingen opleveren in de infrastructuurkosten voor hernieuwbare energie. Op offshore windparken verzamelen grote
Superconducting cables for sustainable energy transition
Een groot obstakel op de markt voor supergeleidende kabels is de diepgewortelde gewoonte van de energiesector om koper te gebruiken. Ondanks de voordelen van supergeleiders, blijft de sector afhankelijk van koper vanwege decennialange ervaring en infrastructuur gebaseerd op dit metaal. De innovaties van projecten zoals SUBRACABLE en SCARLET kunnen helpen deze barrière te doorbreken door de voordelen van supergeleidertechnologieën duidelijk te demonstreren. Volgens de EU kan de inzet van supergeleidertechnologie in Europa een aanzienlijke bijdrage leveren aan de energietransitie. Door energieverliezen te verminderen en de kosten van infrastructuur te verlagen, kunnen deze innovaties een cruciale stap zijn in de strijd tegen klimaatverandering en de opbouw van een duurzamere toekomst. Innovatieve projecten zoals SUBRACABLE en SCARLET tonen volgens de EU aan dat het mogelijk is om energie goedkoper en duurzamer te maken door gebruik te maken van geavanceerde materialen en technologieën.
1 ‘Sustainable Governance, Energy Security, and Energy Losses of Europe in Turbulent Times’, MDPI Energie, November 2022. Het artikel is online: https://www.mdpi.com/19961073/15/23/8857
Supergeleidende middenspanningskabels zouden een interessante oplossing kunnen worden voor energietransmissie van locaties voor hernieuwbare energieopwekking naar het elektriciteitsnet. Onshore-kabels kunnen op omvang besparen, en offshore-kabels elimineren de noodzaak van dure converterstations die nodig zijn voor hoogspannings-DC-kabels. Het door de EU gefinancierde SCARLET-project is bedoeld om met vloeibare stikstof of met vloeibare waterstof gekoelde kabels te ontwikkelen, te testen en uiteindelijk te gaan produceren. Het onderzoek richt zich in eerste instantie op kabels van magnesiumdiboride (MgB2). De coördinatie van het SCARLET programma ligt in handen van het Noorse SINTEF ENERGI AS. Volgens de betrokken partijen kan de introductie van supergeleidertechnologie in elektriciteitstransportsystemen de transitie naar een koolstofarme samenleving versnellen. Dit door de totale kosten voor offshore windmolenparken met 15 procent te verlagen en 5000 nieuwe banen in duurzame energie te scheppen.
Brick Award 24
Originele tekst:
Wienerberger Brick Award
Elke twee jaar reikt Wienerberger de Brick Awards uit en eert de meest creatieve voorbeelden van moderne en innovatieve baksteenarchitectuur. Het bedrijf wil zowel architecten als liefhebbers van buiten het vak inspireren om nieuwe bouwvormen te verkennen. De Brick Awards werden bekend gemaakt tijdens de Brick Award Ceremony die werd gehouden op 6 juni 2024 in Wenen.
Hoewel Wienerberger de gastheer is van de award, is het volgens de initiatiefnemers een onafhankelijke prijs en is het gebruik van Wienerberger-producten geen doorslaggevende factor voor deelname. De afgelopen jaren zijn vanuit de hele wereld projecten ingediend en zijn zowel nominaties als winnaars gekozen uit een breed scala aan fabrikanten en steensoorten in alle kleuren en vormen. In totaal werden vijftig inzendingen genomineerd, waaronder vijf uit
Nederland, die overigens niet in de prijzen vielen. De jury selecteerde in totaal vijf winnaars in de categorieën Feeling at Home, Living Together, Working Together, Sharing Public Spaces en Building Outside the Box. Die laatste categorie staat voor vernieuwende concepten en toepassingen van baksteen, nieuwe bouwtechnieken, baksteen op maat en nieuwe vormen van decoratie.
The Rugby Experience, Winnaar in de categorie Sharing public spaces
M 5605 gebouw, Argentinië
Winnaar in de categorie Living together
M 5605 is een zes verdiepingen tellend appartementengebouw met tien eenheden gebouwd op een vloeroppervlak van 8,8 bij 12,7 meter. Elke verdieping heeft een compacte indeling met een open keuken, woon- en eetkamer, slaapkamer en sanitaire ruimtes. Volgens de jury is het een voorbeeld van ingenieuze bouwkunst. Gelegen op een hoekperceel in het noordwesten van Buenos Aires, heeft het opvallende periscoopachtige balkons die in verschillende richtingen uitsteken. Ze hebben gesloten zijkanten en glazen borstweringen, wat zorgt voor zowel privacy als uitzicht. Ze geven het gebouw een eigen identiteit en zorgen voor schaduwrijke buitenruimtes die vloeiend overgaan in de openbare ruimte.
Op de begane grond is het ontwerp precies omgekeerd: de terugliggende entree onder een overstek zorgt voor een naadloze overgang van de openbare ruimte naar het gebouw. Door de glazen toegangsdeur is de foyer zichtbaar, waar de gevelsteen doorloopt als binnenmuurbekleding.
In het centrum van Dublin, in een monumentale Georgiaanse wijk, werden in de jaren zestig zestien herenhuizen gesloopt en vervangen door een kantoorcomplex. Dit complex bleek onaantrekkelijk en onpraktisch. Nu staat op die plaats het nieuwe hoofdkantoor van het Elektriciteitsbedrijf (ESB). Het gebouw ligt op een oppervlak van 120 bij 60 meter. De architecten hebben landschapselementen geïntegreerd in de gebouwstructuur, wat resulteert in slanke gebouwen en beplante binnenplaatsen die zorgen voor een aangenaam microklimaat, natuurlijke ventilatie en daglicht. Volgens de jury bevordert het ontwerp een aantrekkelijke werkomgeving en trekt ook voorbijgangers aan door openbare doorgangen tussen de omliggende straten.
Het hoofdkantoor is gebouwd met geprefabriceerde betonelementen, terwijl langs de straten bakstenen gevels en pilaren zijn gebouwd met traditionele achttiende-eeuwse methoden.
The Intermediate House in Paraguayaanse Asunción is een constructie met een tussenliggende structuur waarmee de architecten verschillende stemmingen wilden opwekken. Het langgerekte gebouw staat op een smal perceel en heeft hoge bakstenen muren langs de lange zijden zonder raamopeningen. Aan de straatzijde springt de woning iets terug, met een bakstenen muur verder naar achteren die als een soort licht- en luchtdoorlatende filter fungeert. Dat zorgt voor een overgangsgebied dat binnen als ontvangstruimte dient. De binnenplaats met een mangoboom vormt dan weer voor een volgende overgang, met grote stenen platen op de vloer die het verschil tussen de verschillende ruimtes benadrukken.
Architect: Equipo de Arquitectura, Asunción; fotografie: Federico Cairoli
Types of Spaces, Spanje
Winnaar in de categorie Building outside the box
Concéntrico, een jaarlijks festival in Logroño in Spanje, is bedoeld om de deelnemers de stad ‘bewust te laten ervaren’ en minder bekende stedelijke plekken te ontdekken. Voor het terrein van een voormalige tabaksfabriek ontwierpen de architecten Hanghar en Palma een reeks van zes geometrische structuren, gemaakt van gebakken steen. De structuren zorgen volgens de jury voor een bijzondere ervaring, weg van de drukke straten. Ze blokkeren bovendien het zicht, behalve naar boven en richting een hoge schoorsteen van de oude tabaksfabriek, waardoor het geheel enigszins op een labyrint lijkt. De vloer is bedekt met scherven, waardoor de bezoekers worden gedwongen om voorzichtig (en dus traag) te lopen, wat bijdraagt aan de beleving van het bouwwerk. Volgens de jury levert dat een poëtische reis op ‘door verschillende ruimtelijke schema’s, waarbij het contrast tussen de statische bakstenen muren en de dynamische ervaring van de ruimte centraal staat.’
Architecten: Hanghar, Madrid; Palma, Mexico City; fotografie: Luis Diaz Diaz.
The Rugby Experience
Winnaar in de categorie Sharing public spaces
Geïnspireerd door rugbyfans in Limerick, ontwierp Níall McLaughlin Architects een opvallend gebouw dat enerzijds refereert aan de lokale kerken en openbare gebouwen, en anderzijds recht doet aan de Georgiaanse wijk waar het zich in bevindt. Baksteen is zowel binnen als buiten dominant, maar dus geheel afgestemd op de buurt. Er zijn drie soorten handvormstenen gebruikt die zo werden gemengd dat de architect de bedoelde kleurtoon bereikte. De afmetingen zijn
precies afgestemd op het baksteenformaat waardoor zo min mogelijk materiaal werd verspild.
Het gebouw bevat een Grand Portico, een twee verdiepingen tellende foyer, een café, een winkel, tentoonstellings- en onderwijsruimtes en een glazen ‘kroon’
met panoramisch uitzicht. In de totale constructie werd bijna een half miljoen stenen gebruikt.
Architect: Níall McLaughlin Architects, London; fotografie: Nick Kane
Afscheid Hans van Wijck bij TCKI
Na 38 jaar is een einde gekomen aan het dienstverband van Hans van Wijck bij Stichting Technisch Centrum voor de Keramische Industrie (TCKI). Hans was voor vele jaren een bekend gezicht in de keramische industrie.
Hans begon in 1986 bij TCKI en richtte zich in eerste instantie op het ontwikkelen van kennis en advieswerk op het gebied van grondstoffen, arbeidsomstandigheden en scheikundige processen die plaatsvinden tijdens het keramisch stookproces. Hij groeide door als hoofd technologie. In die jaren heeft hij gewerkt aan het verhogen van de kwaliteit van het laboratorium. Hij heeft er mede voor gezorgd dat binnen TCKI zowel het laboratorium (1996) als de meetgroep (1999), de STERLAB-accreditatie (nu RvA) heeft verkregen.
In 1998 is Hans door het bestuur van TCKI benoemd als directeur. Daardoor heeft hij een belangrijke stempel kunnen zetten in het verder opbouwen van een efficiënte en kennis gedreven organisatie, die klaar is voor de toekomst. Hij is verantwoordelijk geweest voor de realisatie van het mooie pand in Velp dat er inmiddels al 20 jaar staat. Daarnaast heeft hij, samen met adjunct-directeur Hans Marks, ervoor gezorgd dat de
kwaliteit binnen de keramische industrie op een hoger niveau is gekomen, door betrokken te zijn geweest bij veel innovaties en probleemoplossingen. TCKI is onder de verantwoordelijkheid van Hans in de loop der jaren gegroeid tot een goed draaiende organisatie en is TCKI goed door de crisisjaren 2011 - 2015 gekomen.
Hans heeft veel nieuwe ideeën gevormd en uitgevoerd, met als doel de kwaliteit binnen de keramische industrie te verbeteren. Zijn opgedane kennis onder andere op het gebied van additieven, oxidatief en reductief stoken heeft een belangrijke bijdrage geleverd in de diversiteit van het huidige keramische productenpallet. Ook is binnen de grofkeramiek veel ondersteuning gegeven bij de opbouw van grondstofdepots ter verbetering van de kwaliteit. Ook het bealgingsonderzoek, het vergipsingsonderzoek en het onderzoek naar andere vormen van zoutuitbloei, heeft Hans opgezet en begeleid.
Wilco van den Berg, TCKI
Hans heeft jarenlang een belangrijke stem gehad in het tot stand komen van nationale en Europese normen en standaarden voor metselbakstenen, straatbakstenen, keramische dakpannen en keramische tegels. Ook heeft hij een prominente rol gehad in de gehele automatisering van datacontrole en laboratoriumrapportages. Tevens is hij betrokken geweest bij de introductie van het Keramische Bulletin tijdens één van de deelnemersvergaderingen. Vanaf 1994 is dit veranderd in de nu bekende jaarlijkse Infodag van TCKI. Ten slotte zullen velen die werkzaam zijn in de keramische industrie, Hans kennen van de post HBO (leergang) keramiek, waarbij hij ongeveer 250 studenten
heeft opgeleid. Onder deze studenten zitten ook veel van de huidige directeuren van de keramische bedrij ven in Nederland en België. Op deze manier hebben velen een indruk gekregen van de kennis van Hans en van het enthousiasme waarmee hij zijn kennis deelde.
Afscheidsfeest
Op 12 april 2024 is een groot afscheidsfeest georga niseerd in het Musis Sacrum in Arnhem waarbij is stil gestaan bij de jarenlange inzet van Hans. Een kleine 300 genodigden hebben tijdens een avondvullend programma kunnen genieten, met als verrassing een prachtige presentatie van topfotograaf, en vriend van Hans, Geurt Besselink. Er waren toespraken van Jasper Vos, voorzitter van het bestuur van TCKI, en van de huidige directeur van TCKI, Ronny Lugtenberg. Met een aantal mooie anekdotes werd Hans als persoon om schreven en zijn vele hoogtepunten van zijn carrière benoemd. Verder werd genoten van een heerlijk buffet en lekkere drankjes, in een mooie ambiance.
Pensioen
Hans gaat nu genieten van zijn vrije tijd, familie en hobby’s. Vooral is er meer tijd voor zijn grote hobby: natuurfotografie. Verder gaat hij samen met zijn vrouw Carla nog meer genieten van vakanties, waarbij ongetwijfeld ook vele mooie foto’s zullen worden gemaakt. Tevens is er vanaf nu meer tijd te besteden aan zijn beide dochters, schoonzonen en de drie kleinkinderen. Er is dan ook het volste vertrouwen dat Hans zijn nieuwe fase met veel plezier en hopelijk in goede gezondheid kan doorlopen.
Het pand van TCKI te Velp
Afscheidsfeest in het Musis Sacrum te Arnhem
Materiaalkeuze wordt ook voor de GWW steeds belangrijker. In de eerste plaats stellen opdrachtgevers steeds scherpere eisen aan duurzaamheid en milieuprestaties (zoals carbon footprint en cradle to cradle). En daarnaast leggen grote, opdrachtgevende partijen meer en meer verantwoordelijkheid bij de markt. Precies daar liggen kansen. Door te kiezen voor slimme, duurzame innovatieve materialen is het voor marktpartijen steeds beter mogelijk zich te onderscheiden. Innovatieve Materialen kan daarbij helpen.
Innovatieve Materialen gaat over materiaalinnovatie in het algemeen, maar is speciaal gericht op de civieltechnische sector, bouw, architectuur en design.
Circulariteit
Innovatieve Materialen besteedt veel aandacht aan ontwikkelingen op het gebied van duurzame, innovatieve materialen en/of de toepassing daarvan in bijzondere constructies. Maar ook circulariteit, milieufootprint en hergebruik zijn regelmatig terugkerende onderwerpen.
Verspreiding
Het tijdschrift wordt verspreid onder civieltechnici, ingenieurs- en adviesbureaus, uitvoerende en opdrachtgevende organisaties in de bouw en GWW, plus verspreiding via het intranet van Rijkswaterstaat.
De lezers zijn overwegend van WO/HBO+ niveau.
Innovatieve Materialen is een digitaal tijdschrift. Het wordt als zodanig verspreid via ons eigen platform, maar ook via onze partners.
(zie www.innovatievematerialen.nl)
Video
Voordeel van die digitale vorm is bovendien dat er allerlei informatie in wordt gepresenteerd, die niet of moeilijk in een papieren tijdschrift kan worden opgenomen, zoals rapporten, dissertaties en videomateriaal.
Innovatieve Materialen verschijnt zowel in het Nederlands als in de Engelse taal.
Interesse in een gratis en vrijblijvend kennismakingsexemplaar?
Stuur een mailtje naar: info@innovatievematerialen.nl
Maas krijgt 3D-geprinte, keramische riffen voor meer flora en fauna
Rijkswaterstaat wil de doorstroming van (hoog)water en het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit en riviernatuur zo veel mogelijk combineren. Daaronder valt ook het tegengaan van de te ver voortschrijdende afkalving van een oeverstrook. Langs de Maas bij Oeffelt worden daarvoor zogenaamde ‘tidal reefs’ gebruikt; 3D-geprinte, keramische kleiriffen.
De oever van de Maas bij Oeffelt is een natuurvriendelijke oever, wat betekent dat er een geleidelijke overgang is van water naar land met ondiepe delen. Dat zorgt voor een gunstig leefgebied voor diverse planten, vissen en waterdieren. Hoewel afkalving van dergelijke oevers een natuurlijk proces is, kan het soms te ver gaan, waardoor ingrijpen noodzakelijk wordt.
Deze zomer is begonnen met het herstel van de afgekalfde oever en het aanbrengen van een verdedigingssysteem. Op enkele meters uit de kant zal een talud worden gevormd om de golfslag te breken, waardoor nieuwe, snelle afkalving wordt voorkomen. In plaats van de gebruikelijke stortstenen worden er vijftien, zogenaamde tidal reefs ingezet, met een omvang van ongeveer 350 x 350 x 700 mm. Deze door
Redactie KGK
Urban Reef ontwikkelde, 3D-geprinte en gebakken keramische getijden-riffen bestaan uit een complex netwerk van holtes en hebben een ruw oppervlak. Daardoor kunnen verschillende vormen van riviernatuur zich nestelen en leven in een beschutte omgeving, zelfs bij sterke stroming in de Maas. Dat bevordert de biodiversiteit, de ecologische waterkwaliteit en de stabiliteit van de oever.
In beginsel gaat het om een pilot met als doel te onderzoeken of 3D-geprinte keramieken reefs de biologische leefomstandigheden kunnen verbeteren en daarmee de biodiversiteit kunnen stimuleren. De complexe vormen van de reefs zorgen ervoor dat er veel verschillende ruimtes ontstaan van diverse formaten. De structuren zijn allemaal anders georiënteerd ten opzichte van onder andere de zon, de wind, de regen, de stroming van de rivier et cetera. Hierdoor ontstaan potentiële leefomgevingen en schuilplaatsen voor een scala aan uiteenlopende organismen. Daarnaast is de textuur van het materiaal geschikt voor algen en/of mossen om op te groeien.
De reefs worden ontworpen met algoritmes die zijn gebaseerd op organische groeiprocessen. Daardoor kan met de gewenste complexiteit worden ontworpen en ontstaan natuurlijke variaties in condities.
Urban Reef zegt voor keramiek te hebben gekozen omdat het een relatief duurzaam materiaal is dat precies de eigenschappen heeft - constructieve waarde, porositeit, capillaire werking, textuur - die past bij de beoogde toepassingen. Daarnaast is de klei een natuurlijk materiaal en is het printbaar in de gewenste geometrische complexiteit.
De Tidal Reefs werden gefabriceerd met Liquid Deposition Modeling (LDM) printen, waarbij klei door buizen wordt geëxtrudeerd en de viskeuze klei laagje voor laagje precies op de juiste plaats wordt aangebracht. Hierna worden de prints ongeveer twee weken gedroogd en ten slotte afgebakken in een keramiekoven.
Urban Reef
In de pilot worden vooralsnog vijftien reefs geïnstalleerd in een stortstenen vooroever. Ze worden zowel onder water, boven water, halverwege en aan de stroom- en luwe kant van de vooroever geplaatst om met verschillende condities te experimenteren. Blom Ecologie1 verzorgt de monitoring, waarin speciaal wordt ingezet op KRW-waarden.
Urban Reef werd opgericht in 2021 door ontwerper en landschapsarchitect Pierre Oskam en architect Max Latour. Onder het adagium ‘Steden zijn de thuisbasis van alle vormen van leven, niet alleen van mensen,’ ontwerpt en fabriceert Urban Reef zogenaamde ‘open habitats’ die de groei en diversiteit van het leven in stedelijke omgevingen (straatbeelden, pleinen en gebouwen) stimuleren. De prototypes - reefs - zijn ontworpen als een soort biologisch eiland dat niet alleen afwijkt van wat normaliter als een stedelijke omgeving wordt gezien, maar die ook verrijkt zijn met nieuwe levensvormen. De riffen worden gemaakt met behulp van biobased algoritmen en worden 3D-geprint met (levende) materialen. Door de geometrie, maar ook door zonlicht, water, voedingsstoffen en mineralen, leveren de riffen een reeks microklimaten en zorgen voor de ontwikkeling van ecologische biodiversiteit in de stad. Urban Reef voerde inmiddels verschillende projecten uit in binnen- en buitenland. Daaronder ReefRotterdam Rooftop Walk (op het dak van de Bijenkorfvestging in Rotterdam), Sparrow Reef (Green Village Delft) en Reef - Blijdorp Rotterdam Zoo.
https://www.urbanreef.nl/
Het pilotproject is onderdeel van een onderzoek naar in welke vorm de reefs een bijdrage kunnen leveren en aan wie. Daarnaast doet Urban Reefs materiaalonderzoek, bijvoorbeeld naar de circulariteit van het materiaal. Daarbij wordt onder meer gekeken naar manieren waarmee de reefs kunnen worden gemaakt van de kleifractie uit lokale baggerspecie; onderzoek dat wordt uitgevoerd in samenwerking met Blauwe Bagger2
Uit onderzoek en monitoring moet blijken of de reefs goed dienen als dam, bestand zijn tegen de stroming en omstandigheden en vooral of ze een daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. De klei die nu wordt gebruikt om de rrrfs te maken is nog niet afkomstig uit het Maasheggengebied. Volgende stap is om tidal reefs te maken met lokaal gewonnen grondstof.
1 Blom Ecologie (Waardenburg) is een landelijk werkend adviesbureau voor ecologische vraagstukken in natuur, landelijk en stedelijk gebied.
2 Blauwe Bagger uit Rotterdam is een bedrijf dat zich bezighoudt met het valoriseren van bagger voor de bouw, met het doel om een duurzame en circulaire baggerketen te organiseren. Met een serie innovatieve technieken wordt baggerspecie effectief in vier aparte zuivere stromen gescheiden: zand, klei, organisch materiaal en fosfaat. Deze kunnen vervolgens worden gebruikt in hoogwaardige toepassingen in de bouw of landbouw. Met deze aanpak wil Blauwe Bagger het overschot van baggerspecie oplossen en tegelijkertijd het tekort aan grondstoffen aanpakken.
tecnaexpo.com
AGENDA
Tecna
24 - 27 september 2024, Rimini https://en.tecnaexpo.com/
Materials Engineering
17 oktober 2024, Veldhoven https://mikrocentrum.nl/nl/materiaalkundemateriaalkennis/materials-event/
Ceramics and Composite Materials
10 - 11 oktober 2024, Madrid https://ceramics.insightconferences.com/
Glazing Summit 2024
17 oktober 2024, Birmingham https://glazingsummit.co.uk/2024/en/page/ home
Rimini Expo Centre Italy 24 - 27 SEPTEMBER 2024 The international exhibition of technologies and supplies for surfaces
Glasstec 2024
22 - 25 oktober 2024, Düsseldorf https://www.glasstec-online.com/
AM Ceramics
23 - 24 oktober 2024, Berlijn https://amceramics.cc/
Precisiebeurs
13 - 14 november 2024, ‘s-Hertogenbosch https://precisiebeurs.nl/
MaterialsNL 2024
10 december 2024, Arnhem https://materialennl-platform.nl/materialennl-conference-2024/
BAU
13 januari 2025, München https://bau-muenchen.com/en/
Gevel 2025
5 - 7 februari 2025, Utrecht www.gevel-online.nl/
MaterialDistrict Utrecht
12 - 14 maart 2025, Utrecht https://utrecht.materialdistrict.com
ECerS 2025
31 augustus t/m 4 september 2025, Dresden https://www.ecers2025.org/
Delfstoffen en industriële mineralen
Betanet Industrial Minerals B.V.
Heksenstraat 1
6211 KK Maastricht
T (043) 321 45 14
E administratie@betanet.nl www.betanet.nl
Drogerijwagens en droogplaten
Stafier Holland BV
Marconistraat 35-37
6902 PC Zevenaar
T (0316) 33 27 41
E info@stafier.com www.stafier.com
Goerg & Schneider GmbH u. Co. KG
Guterborn 1
D-56412 Boden
Duitsland
T +49 (0)2602 9273-0
E info(at)goerg-schneider.de www.goerg-schneider.de
Grondstoffen
Keramische/vuurvaste grondstoffen
Delgromij B.V.
Postbus 200
6660 AE Elst
T (024) 348 88 44
F (024) 348 88 40 info@delgromij.nl www. delgromij.nl
Adolf Gottfried Tonwerke GmbH
Saarfeldspatwerke
H. Huppert GmbH & Co KG
Kobenhüttenweg 43
D-66123 Saarbrücken
Duitsland
T +49 681 968790
F +49 681 62296
E info@saarfeldspat.de www.saarfeldspat.de
Stephan Schmidt Group Bahnhofstraße 92
D-65599 Dornburg
T 0049 6436 609 0
F 0049 6436 609 49
E info@stephan-schmidt.group www.stephan-schmidt.group
Grondstoffen
Algemene Grondstoffen
de Beijer Bouwgrondstoffen
Waalbandijk 69
6669 MC Dodewaard
T (088) 4006 300
E info@debeijerbv.com www.debeijerbv.com
Gottfried Feldspat GmbH
Tonwerkstrasse 3
D-96269 Grossheirath/Coburg
T +49 9565 797 0
F +49 9565 79735
E info@gottfried.de www.gottfried.de
Wetering Cultuurtechniek b.v.
Cereslaan West 11 5384 VT Heesch
T 0412-451368
E contact@wetering.nl www.wetering.nl
Interesse in vermelding in deze rubriek?
Neem contact op met de uitgever: 0183 66 08 08; info@kgkmagazine.nl
Milieu Afzuiginstallaties
Mesys Industrial Air Systems BV
Molenstraat 27
6914 AC Herwen
T (0316) 24 87 44
F (0316) 24 85 44
E info@mesys.nl www.mesys.nl
Hellmich GmbH & Co. KG
Holtkampweg 13
32278 Kirchlengern
Duitsland
info@hellmich.com
T +49 5223 75770
F +49 5223 757730 www.hellmich.com
Procesapparatuur voor de keramische industrie
Instalat bv
Bijsterhuizen 2502
6604 LN Wijchen
Postbus 80
6600 AB Wijchen
T (024) 322 55 22
E info@instalat.nl
Technische
keramiek
Gimex technische keramiek
Grasbeemd 21
5705 DE Helmond
T (0345) 574 255
E info@gimex.nl www.gimex.nl
www.innovatievematerialen.nl
Vuurvaste materialen
EmcoTherm
M. Moutin, P. Schmitz - GbR
Nerscheider Weg 74
D-52076 Aken, Duitsland
T +49 2408 955 8280
F +49 2408 955 8655
E info@emcotherm.com www.emcotherm.com
Insulcon B.V.
Zilverhoek 4
4651 SP Steenbergen
T (0167) 56 57 50
F (0167) 56 62 63
E info@insulcon.com www.insulcon.com
Refratechnik Ceramics GmbH
Barkhausener Strasse 55
D-49328, Melle
T 0049 5427 81 0
F 0049 5427 81 102
E ceramics@refra.com www.refra.com
Interesse in vermelding in deze rubriek?
Neem contact op met de uitgever: 0183 66 08 08; info@kgkmagazine.nl
Steengoed in klei
Delgromij is specialist in klei. Of het nu gaat om het winnen van klei of het toepassen ervan. We leveren niet alleen de belangrijkste grondstof voor bakstenen, dakpannen en infrastructurele werken. Met kleiwinning beschermen we ons land ook tegen hoogwater en maken we nieuwe natuur.
