funderingen middellandmidden
ingsonderzo der ek n Fu 68
82
80
78
76
74
39 41
41 5161
5 7 9
12 14
11
16
13
18
15 17
15
20-24
17 19
21-23
26-28
21
30
23
32
25-29
24
21
26
23
25
34-36
27
31
28
25
30
27
33
32
29
29
38-40
35
34
31
36
33 35 37
72
18 22 24 26 28 30 54
70
84
100
98
96
94
92
90
88
20 22
32
86
102
110
108
106
39
104
114
37
10 12 14
31
37-39
42
41
44-46
33 35
54 56 58
43-45
60
37
48-50
39
47
41
52-54
51
51-59
43
53 45
3
5
7
(9)
(11)
( 17)
13-15
56
55
21
23
25
27-31
33
35
39
61
59
57
55
51 53
49
47
41-45
16
7
11-13
10 12 14 18
15 17 19
56 58 60
8 10
16
13
16 20
19 23 25
27 29 35
112
120
118
134
132
130
128
126
124
122
17
5 6 7 8 2 4 6
7 9
11
12 14
3 5 9
6 8
4 6 8
10
9 11 13 15
8
4 5
2
1
3 5 7
1
2 3 4
1
3
4 6
1 2
delland Midd en idd M 54
35 37 39 41
30
33
32
35
34
19 26-28
21
30
23
32
25
34-36
27 29
38-40
31 33
42
37-39
36
15 17
35
54
44-46
41
56 58
43-45
60
37
48-50
39
47 51
41 52-54
43
56
45
3
5
7
(9)
(11)
( 7) 1
13-15
Schermlaan
21
23
25
27-31
33
39
53 55
Branco van Dantzigpark
N
onderzoek//
funderingen@smoesontwerpen.nl architectuur & stadsontwerpen
//
proces- & projectmanagement
jkwal
31
11 13
20-24
Bellevoysstr aat
25-29
24 26 28
51-59
35
49
47
55
61
59
51 53
41-45
16
14 16
‘s-Gravendi
33
32 56 58 60
Jan SonjĂŠs traat
straat
plein
Middel land
Jan Porcellis
29 31
41 5161
57
Claes de Vrieselaan
27
26 28 30
68
25
72
24
70
21 23
74
20 22
78
20 22
7 9
18
21-23
18
15 17
76
39
12
15 17
19
82
37
12 14 16
16
80
14
86
10
92
29 35
90
6 8
88
27
94
8 2 4
96
25
102
7
108
17 19 23
9
11 13
10 12
11-13
10
18
13
5
106
8
10 12
15
6
104
2 3 4
110
114
120
118
124
122
130
128
126
134
132
5 7
5 7 9
6
7
5
8
3
8
4 6
9 11
3 4
2 5
1
6
1
4
2
1 3
1
112
1
98
100
t straa
lland
de e Mid
14
84
onderzoeksgebied twaalf straatdelen
gsonderz erin oe d n k u F 68
21 23 25
34-36
27
31
30
33
32
29
38-40
35
34 36
70
72
76
74
86
39 41
78
84
37
56 58 60
17 19
26-28 30 32
25-29
28
25 27 29 31 33 35
82
102
23
22 24 26 28 30
80
88
92
90
96
94
100
98
114
112
110
37 39
24 26
54
15
20-24
21-23
18 20 22
19 21
32
17
14
9 11 13
18
15
16
13 15 17
18 20
41 5161
14
31
37-39
42
41
44-46
33 35
54 56 58
43-45
60
37
48-50
39
47 51
51-59
41 52-54
43
53 55
56
45
3
5
7
(9)
(11)
( 17)
13-15
21
23
25
27-31
39
33
35
47
61
59
57
55
51 53
49
41-45
16
108
35
8 10 12
9
7
10 12 14 16
11-13
10 12
11
12 14 16
23 25
27 29
106
6 7 8 2 4
7
10
9 11 13 15 17 19
6
104
122
120
118
134
132
130
128
126
124
7
1
2 3 4 5
5 7 9
6 8
4 6 8
5
8
3
2 4 5
2
1 3 5
1
3 4 6
1
delland Midd en idd M
68 9
12 14
11
16
13 15
20-24
17 19
26-28
21
30
23
32
25-29
26
25
34-36
27
31
28 30
33
32
29
38-40
35
34 36
70
74
72
84
82
80
39 41
41 5161
5 7
18
15 17 21-23
24
21 23 25 27 29 31 33 35 37
78
18 22 24 26 28 30 54
76
120
118
20 22
32
86
100
98
96
94
92
90
88
102
106
104
114
112
39
110
37
10 12 14
31
37-39
42
41
44-46
33 35
54 56 58
43-45
60
37
48-50
39
47 51
51-59
41
52-54
43
53 55
56
45
3
5
7
(9)
(11)
( 17)
13-15
21
23
25
27-31
39
33
35
61
59
57
55
51 53
49
47
41-45
16
7
11-13
10 12 14 18
15 17 19
56 58 60
8 10
16
13
16 20
19 23 25
27 29 35
3 5 9
6 8
7 9
11
12 14
17
5 6 7 8 2 4 6 8
4 5
4 6 8
10
9 11 13 15
1
3
4 6
1 2
2
1
3 5 7
1
2 3 4
108
134
132
130
128
126
124
delland Midd en idd M
Aanleiding
122
funderingen middellandmidden
ingsonderzo der ek n Fu
Sommige delen van de stad Rotterdam bestaan uit vooroorlogse woningbouw. Deze woningen hebben houten palenfunderingen. De kwaliteit van dit type fundering is wisselend. In veel gevallen weten we niet welke risico’s er zijn. Inzicht in de staat van de fundering is daarom belangrijk. Door het uitvoeren van funderingsonderzoek kan dit inzicht worden verkregen. De gemeente Rotterdam en woningcorporatie Woonstad Rotterdam werken met elkaar samen om met alle eigenaren in het onderzoeksgebied inzicht te krijgen in de staat van de houten paalfunderingen. Hoe lang gaat de fundering nog mee, wat is het verloop van de zettingen, etcetera, is nuttige informatie om te voorkomen ineens voor een verrassing te komen staan. Dit was het geval in de Jan Porcellisstraat. Vanwege zakkingen en acuut gevaar zijn hier in het afgelopen jaar van vier aaneengesloten panden de funderingen hersteld. Dit wil niet zeggen dat de funderingen van alle panden in deze straat in slechte staat is. Per pand en per straatdeel kan dit verschillen. Funderingsonderzoek wijst uit wat de staat van de funderingen is.
Aanpak Dit onderzoek wordt mede gefinancierd en ondersteund vanuit het programma Kansrijke Wijken. De komende jaren zullen duizenden funderingen in de Rotterdamse stadswijken onderzocht moeten worden. Hoe vaker dit collectief wordt opgepakt, hoe beter dit is voor een hoger kennisniveau, lagere kosten en snellere uitvoering. Kennis en inzicht door het uitvoeren van collectief funderingsonderzoek, is belangrijk om te weten of er acuut ingrepen moet worden om vervolgschade te voorkomen. Of dat er pas over bijvoorbeeld 10 jaar hersteld moet worden, of dat er helemaal niets aan de hand is. Eigenaren kunnen hier dan op anticiperen en indien nodig samenwerken.
onderzoek//
funderingen@smoesontwerpen.nl architectuur & stadsontwerpen
//
proces- & projectmanagement
funderingstypes 1.
2.
3.
4.
Funderingproblemen Er zijn verschillende houten paalfunderingen waarbij problemen kunnen ontstaan. Er zijn houten palen met een houten funderingsbalk (afbeelding 1), palen met een betonnen verlengstuk (afbeelding 2) en palen met een betonnen verlengstuk en funderingsbalk (afbeelding 3). Afbeelding 5, op de volgende pagina, laat schematisch zien wat er kan gebeuren als er paalrot en / of schimmel op de paalkop zit en het hout aangetast wordt. Houten funderingen kunnen door verschillende oorzaken in slechte staat zijn. Droge en natte perioden zijn natuurlijke oorzaken waardoor de grondwaterstand (afbeelding 4) fluctueert. Daarnaast kunnen oude rioleringen verzakken en als drainage werken. Verder worden bij grote bouwprojecten bouwputten bemalen of eigenaren pompen zelf kelders leeg. Dit alles kan een verlagend effect hebben op de grondwaterstand en paalrot en/of schimmel veroorzaken. Bovendien kan in de loop der jaren de bodemgesteldheid veranderen en daarmee de opwaartse kracht van de grond afnemen, waardoor palen kunnen gaan zakken. Ook
kunnen zachte houtsoorten van slechte kwaliteit zijn, waardoor palen gaan schimmelen of in kracht afnemen. Een combinatie van deze factoren kan het probleem vergroten. Het funderingsonderzoek geeft inzicht en inzicht is essentieel.
Inzicht & subsidie De gemeente Rotterdam subsidieert 75% van de onderzoekskosten (tot een maximum van 1.500 euro per eigenaar) als alle eigenaren tegelijk het onderzoek laten uitvoeren. De uitkomsten van het onderzoek geven informatie over de handhavingtermijn. Deze termijn is een inschatting van risico hoe slecht, of juist hoe goed, de staat van de fundering van uw woning is. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt gezamenlijk bepaald of er actie nodig is, of juist helemaal niet. Voortijdig inzicht voorkomt eventuele vervolgschade in de toekomst, zoals scheuren, zakkingen en scheefstand van vloeren en gevels. Het uitvoeren van pandsgewijs onderzoek is niet goedkoop, maar als alle eigenaren gezamenlijk onderzoek laten doen, vallen de kosten voor het onderzoek mee. De resultaten bij collectief onderzoek geven tevens beter inzicht in de staat van de funderingen dan bij pandsgewijs onderzoek. Mochten er funderingsproblemen zijn, dan is het van belang om te weten op welke termijn er welke maatregelingen genomen moeten worden. Ook moeten oplossingen voor eventueel herstel en de kosten daarvan inzichtelijk worden gemaakt. Lang niet alle funderingen zijn natuurlijk slecht. Mocht een fundering in orde zijn, dan is dit inzicht tevens fijn om te weten, want dan hoeft er niets te worden ondernomen.
5.
Uit ervaring blijkt dat voor het uitvoeren van collectief onderzoek de eigen bijdrage voor eigenaren ligt tussen de 150 en 300 euro per woning.
onderzoek//
architectuur & stadsontwerpen stadsontwerpen // procesarchitectuur & proces-&& projectmanagement projectmanagement
// 5
onderzoeksgebied twaalf straatdelen LEGENDA
at
dstra
7
2
10 12 14
13
3
16
15 17
5
19
6
23
7
25
2
27
6
29
8
35
10
37 39
12
18
isstraat
4
Jan Porcell
n plei Middel land
6 8
9 11
4
20 22 24
2
26
2
28
29
30
31
32
33
54
35 37
56 58 60
39 41
41 5161
14
51-59 33
35
39
49
47
57
55
61
51 53
41-45
16
59
Claes de Vrieselaan
4
3
8
N
2
1
5
1
108
4e Middellandstraat deel 4
120
3e Middellandstraat deel 3
118
2e Middellandstraat deel 2
124
1e Middellandstraat deel 1
128
-’s-Gravendijkwal
132
Bellevoysstraat deel 2
130
134
Bellevoysstraat deel 1
126
Jan Sonjéstraat deel 2
122
Jan Sonjéstraat deel 1
110
114
Jan Porcellisstraat deel 2
112
1e M
Jan Porcellisstraat deel 1
106
llan idde
Claes de Vrieselaan/Middellandplein
18
35
34
17 19
26-28
21
30
23
32
25
34-36
27 29
38-40
31
37-39
42
41
44-46
54
15
20-24
43-45
33 35 37
48-50
39
47 51
kwal
32
13
‘s-Gravend ij
33
11
16
Bellevoyss traat
Jan SonjĂŠs traat
68
70
31
28 30
60
72
26
56 58
74
25-29
24
9
12
21-23
18
36
76
16 20
25
1
17
22
27
9
14
7
14
11-13 15
19
78
7
12
15 17
82
11 13
10
9
10
9
80
84
7
3 5
4
5
6 8
6 8
23
86
90
88
94
92
96
98
100
102
104
2
21
3 4 1
5
1
41 52-54
43
45 3
5
7
(9)
(11)
13-15
56 ( 17)
Schermlaan
21
23
25
27-31
53 55
Branco van Dantzigpark
onderzoek//
architectuur & stadsontwerpen stadsontwerpen // procesarchitectuur & proces-&& projectmanagement projectmanagement
// 7
levendigheid op straat vlak na de bouw van de eerste woningen op de schermlaan
IJsverkoop op de Schermlaan rond 1918, bron: stadsarchief
onderzoek//
architectuur & stadsontwerpen stadsontwerpen // procesarchitectuur & proces-&& projectmanagement projectmanagement
// 9
Het onderzoek Het onderzoek vindt plaats in de achtertuin of op straat in de openbare ruimte. Als het onderzoek per straatdeel wordt uitgevoerd, dan hoeven er gemiddeld per twintig panden maar zes tot acht onderzoeksputten gegraven te worden. In de woning zelf wordt alleen een visuele inspectie uitgevoerd. Bij elke onderzoeksput wordt gegraven tot op het begin van de houten paalkop. Een houtmonster wordt genomen en later in het laboratorium onderzocht op kwaliteit.
Welke straten? Bij dit onderzoek gaat het om het gebied Middelland Midden en bevat gedeelten van de straten: Claes de Vrieselaan en Middellandplein, Jan Porcellisstraat, Jan SonjĂŠstraat, Bellevoysstraat, ‘s-Gravendijkwal, Schermlaan en 1e Middellandstraat. Het onderzoeksgebied is opgedeeld in twaalf straatdelen. Het doel is om per straatdeel collectief funderingsonderzoek uit te laten uitvoeren. Op de kaart in het midden van dit informatieboekje vindt u de straten en de indeling en straatdelen voor dit onderzoek.
gsonderz erin oe d n k u F 68
72
34-36
30
27
33
32
29
38-40
35
34
31 33
42
37-39
36
70
74
80
78
76
84
82
37 39 41
86
90
88
100
98
96
94
92
104
54 56 58 60
21 23 25
31
28
25 27 29 31 33 35
26-28 30 32
25-29
26
23
22 24 26
41 5161
14
35
54
44-46
41
56 58
43-45
60
37
48-50
39
47 51
51-59
41 52-54
43
53 55
56
45
3
5
7
(9)
(11)
( 17)
13-15
21
23
25
27-31
39
33
35
49
47
61
59
57
55
51 53
41-45
16
102
114
37 39
112
35
8 10 12
22 24
28
17 19
21-23
18 20
19 21
30
15
20-24
16
13 15 17
18 20
32
17
14
9 11 13
18
15
12
9
7
10 12 14 16
11-13
10
11
12 14 16
23 25
27 29
110
6 7 8 2 4
108
8
10
9 11 13 15 17 19
6
106
124
122
120
118
134
132
130
128
126
5 7
1
2 3 4 5
7
8
5 7 9
6 8
4 6
5
6
1 3
2 4 5
2
1 3
1
3 4
delland Midd en idd M
onderzoek//
funderingen@smoesontwerpen.nl architectuur & stadsontwerpen
//
proces- & projectmanagement