UITGESTIPPELD Pacific Parc
Mercurius
a
Zaans dorpje
Aan de oever van de Zaan in de gemeente Wormer-
de energiebron was om de grondstoffen te verwer-
veer, aan het einde van de Stationsstraat, is het met-
ken. In de hoogtijdagen kende dit gebied maar liefst
een raak. Want aan de overkant van de rivier duiken
700 molens!
de imposante fabrieken en pakhuizen op die tot de belangrijkste industriële monumenten van Neder-
Papierfabriek Van Gelder
land behoren. Ze zijn tussen 1877 en 1930 gebouwd,
Nu eigenlijk even ogen dicht, want we moeten een
toen vooral rijst- en gortpellerijen een economische
stukje langs een lelijk hedendaags industrieterrein.
bloei doormaakten. Met de klok van de hoektoren
Wie z’n neus openhoudt, krijgt bij de juiste wind-
van pand Hollandia hielden de directeuren, die aan
richting vlagen van cacaogeur binnen, want de
deze kant van de Zaan in statige herenhuizen woon-
cacao-industrie is hier nog altijd springlevend. Wel
den, de tijd in de gaten. De namen van de voorma-
ogen open als het nieuwe gemeentehuis ertussen
lige rijstpakhuizen Bassein, Saigon en Batavia ver-
Lassie Toverrijst
In de hoogtijdagen kende dit gebied maar liefst 700 molens!
We nemen de brug naar de andere kant van de Zaan
verschijnt, vanwege de antroposofische vormen. Tot
gespreide vleugels prijkt op het dak, een fantastisch
en zien groot LASSIE staan op een hoge witte silo,
1981 stond op dit industrieterrein de papierfabriek
gezicht. Ruim honderd jaar geleden brak brand uit
achter een bakstenen fabriek. Inderdaad, van het
van Van Gelder, ooit de grootste werkgever van de
en viel de voorloper van deze adelaar in het water.
bekende rijstmerk. In 1923 was men hier begonnen
streek. De villa van een vroegere directeur staat er
Verhalen deden de ronde dat deze van zuiver brons
met het voorkoken van rijst, wat uiteindelijk heeft
als enige herinnering nog wel. Voordat het gesloopt
was, terwijl anderen meenden dat de ring in de sna-
geleid tot onder meer Lassie Toverrijst. De witte silo
zou worden, werd het gekraakt en zo is het behou-
vel van goud was. Reden voor de Duitsers om tijdens
is een van de eerste silo’s die helemaal is uitgevoerd
den gebleven. We lopen verder over het Zaandam-
de Tweede Wereldoorlog tevergeefs naar de roof-
in gewapend beton, in die tijd erg vooruitstrevend.
merpad langs een sloot naar de Bartelsluis met een
vogel te dreggen. Na de brand werd het pand her-
Even verderop staat de voormalige havermout- en
paar typische Zaanse houten huisjes erbij. Je waant
bouwd. Het is onlangs prachtig opgeknapt en is nu
gortfabriek Mercurius, gebouwd in expressionisti-
je even in het verleden in een karakteristiek Zaans
het hoofdkantoor van het modemerk Vanilia.
sche stijl met wat art-deco-elementen. Bijna was het
dorpje.
wijzen naar de havens waar de rijst oorspronkelijk vandaan kwam.
Zaanse Schans
Mercuriuspand gesloopt, omdat het in zo’n slechte
THUIS 02/2010
12
staat verkeerde, maar het is op het nippertje gered
Zeepziederij De Adelaar
Terug naar de Bartelsluis, eroverheen en langs de
en gerestaureerd. We lopen door langs de Zaan naar
Voordat we het sluisje oversteken lopen we door
droogmakerij de Enge Wormer uit 1634 richting de
enkele zwart geteerde houten pakhuizen waar ooit
naar de Zaan om goed zicht te hebben op de voor-
Zaanse Schans. We zien de rij olie-, verf-, houtzaag-,
graan, olie en koopmanswaren werden opgeslagen.
malige zeepziederij De Adelaar aan de andere kant
meel- en mosterdmolens al opduiken, een van de
Deze pakhuizen zijn nog uit de tijd dat windkracht
van de rivier. Een gigantische betonnen adelaar met
bekendste toeristische attracties van Nederland sa-