Niels Ondersteijn over Utrechtse amateurclub met kersvers GM Hugo ten Hertog ‘Paul Keres zit echt in de lift’

Het eerste team van Paul Keres in 1A kon de promotie naar de Meesterklasse niet meer missen. Kopman Hugo ten Hertog werd grootmeester in februari. 2019-2020 was echt een topjaar voor de hyperactieve schaakclub Paul Keres. En toen kwam corona… Voorzitter Niels Ondersteijn: ‘Dan moeten we onze prestaties van dit seizoen maar overdoen.’

Paul Keres was de geheide kampioen in 1A, op twee ronden van het einde kon jullie niets meer gebeuren. Toen sloeg corona toe. Er komt geen promotie naar de Meesterklasse. Hoe voelt dat?

Ja, dat is ontzettend balen. Niet alleen het eerste team wordt getroffen. We spelen dit seizoen in de KNSB-competitie voor het eerst met vijf teams. En alle 5 teams stonden gedeeld of ongedeeld eerste. Paul Keres is een tragisch voorbeeld, denk ik, van een club die getroffen wordt door de stopzetting van de competitie door corona. Dat is jammer. Onze ploeg in 1A kon de promotie niet meer missen, maar ook ons vijfde team was zo goed als zeker van promotie. Het is extra jammer omdat Paul Keres echt in de lift zat, we zijn het laatste anderhalf jaar erg gegroeid als club. We zijn sterker geworden en draaien goed mee in de KNSB-competities.

En wat gaat er nu gebeuren met de clubresultaten van dit seizoen?

De KNSB-clubcompetitie is geannuleerd. We beginnen volgend seizoen dus weer met de vijf teams in ongeveer dezelfde klasse als dit jaar. Dit jaar presteerden alle vijf teams heel goed in de KNSB-teamcompetitie. Dat moeten we dan nog maar een keer doen. Dat is triest voor ons, maar er zijn belangrijker dingen in het leven dan schaken.

Zouden jullie met de eerste ploeg van Paul Keres meekunnen in de Meesterklasse?

Ik denk dat we op speelsterkte zeker mee zouden kunnen. Zo heb ik zelf heel lang in de Meesterklasse gespeeld voor mijn vorige club HMC Den Bosch. En Paul Keres is toch een ander soort team dan de meeste teams in de Meesterklasse. Ze noemen ons ook wel de amateurkampioen van Nederland. Die titel past ook mooi bij de identiteit van onze club.

Paul Keres heeft geen betaalde spelers. Wij hebben geen sponsors en de spelers die in ons eerste team zitten en heel goed kunnen schaken, bijvoorbeeld Internationaal Meester zijn, spelen bij ons omdat ze het heel erg leuk en gezellig vinden bij Paul Keres. Wij zijn echt een vriendenteam, en spelers uit het eerste zetten zich erg in voor de rest van de club.

Wie waren dit seizoen de drijvende krachten bij Paul Keres in 1A? Kijk, we hebben duidelijk één kopman: dat is Hugo ten Hertog. Dat is onze sterspeler: hij scoorde dit seizoen aan het eerste bord 4 uit 5 en is dit seizoen ook grootmeester geworden. Geen discussie mogelijk. Maar veel Keres-spelers draaien een goed seizoen. Zo boekten Jan Breukelman en Paul Hommerson 100%-scores.

Een paar jaar geleden hadden we bij Paul Keres maar twee kopmannen. Dat was toen ook al Hugo, samen met Xander Wemmers. Hugo is intussen nog beter geworden, maar onze troef is vooral dat er veel sterke spelers bijkwamen. We hebben nu achter Hugo, zes, zeven spelers die ongeveer even sterk zijn, met een rating tussen 2350 en 2400. We wisselen veel af in de externe competitie. Met 11 basisspelers die bijna altijd beschikbaar zijn, hebben we die luxe.

We hebben niet alleen een sterk team, onze spelers zijn ook erg betrokken bij de club. Ze gaan na de partij ook door tot in het restaurant, en ’s avonds tot in de kroeg.

GM-titel

Hoe bekijkt de club de pas verworven GM-titel van Hugo ten Hertog?

We zijn erg trots op Hugo’s GM-titel. We hebben Hugo ook op gepaste wijze gehuldigd voor zijn titel op de club. Hugo is dan ook een echt clubproduct, hij speelt al vanaf zijn jeugdjaren voor onze club. Iedereen kent hem hier, hij is echt één van ons. Het mooie aan Hugo is dat hij nooit kapsones zal krijgen. Hij blijft gewoon donderdag op de clubavond meespelen, een biertje drinken of partijen volgen. Hij helpt ook heel veel, analyseert partijen voor onze website…

Hij deed vrij lang over zijn GM-normen, 4 jaar. Er zijn er die GM worden in 1 jaar. Hoe komt dat?

Ik denk dat het een combinatie van studie (Ten Hertog studeert politicologie, red.) en ambitie is. Hugo heeft voor zijn GM-titel niet alles laten vallen. Veel andere schakers gaan een jaar fulltime schaken om flinke progressie te kunnen maken. Dat heeft Hugo niet gedaan, hij deed er altijd andere dingen bij. Hugo speelt ook niet zoveel toernooien als schakers die volledig op schaken focussen.

Ten Hertog mikt op een rating van 2550 las ik op Schaaksite.nl. Hij weet niet of een elo van 2600 erin zit. Is dat bescheidenheid?

Denk ik wel. Hugo is echt een liefhebber, bescheiden. Dat zie je als hij partijen van anderen bekijkt of er uitleg bij geeft, iets waar hij heel goed in is. Zijn creatieve speelstijl is daarbij een pluspunt. Het maakt hem als hij een partij uitlegt niet uit wat de sterkte van de speler in kwestie is. In onze club waarderen we net die kwaliteit heel erg. Dat maakt het zo leuk om Hugo als kopman te hebben. Die creatieve speelstijl typeert Hugo echt wel. Hij heeft in de Belgische competitie onlangs gewonnen van GM Daniel Fridman, toch iemand met een rating van 2650. Die partij heeft hij ook laten zien op de club in een Masterclass. Toen liet hij zien welke ideeën tijdens die partij tegen Fridman allemaal door zijn hoofd gingen. We zaten echt met open mond toe te kijken. Dat iemand dát kan! Hoe hij al die varianten vindt, en de diepgang daarvan.

Activiteiten

De Utrechtse Meesters worden voorlopig stopgezet. Hoe erg is dat?

Minder erg dan de KNSB-competitie, maar wel jammer, want het is een toernooi dat we dit seizoen voor het eerst hebben opgezet. Juist omdat we bij Paul Keres zoveel goede spelers hebben die tegen het meesterschap aanzitten, hebben we een grote pool van spelers die voor IM-normen kunnen spelen in een toernooi als de Utrechtse Meesters.

Bovendien hebben we een mooie clublocatie, waar we op een clubavond moeiteloos een extra tienkamp kunnen huisvesten. De Utrechtse Meesters is een tienkamp, die drie maanden in beslag neemt. Het idee was 9 rondes, waarvan 5 op donderdagavond, onze clubavond, zodat de leden de kans kregen om naar de partijen te kijken. Maar het is na 3 rondes afgebroken. Wat er nu verder mee gaat gebeuren, is onbekend. En op 27 en 28 april, Koningsdag en Koningsnacht, zouden we het finaleweekend van de Utrechtse Meesters houden, met de laatste 4 rondes. Dat is helaas afgelast nu.

En het OKU (Open Utrechts) wordt in het weekend van 6 juni gespeeld. We hebben zowat 200 deelnemers, het is een heel groot en populair weekendtoernooi, met een heel gemengd veld, van beginner tot GM. Vorig jaar heeft Hugo ten Hertog het OKU gewonnen. Het is niet bekend of dat OKU nu nog zal doorgaan. We gaan nu door corona onze clubactiviteiten zoveel mogelijk online doen. We gaan diverse speciale dingen doen: online snelschaaktoernooien, online rapid en simultaan …

Jullie geven ook training voor volwassenen. Dat zie je niet vaak in clubs.

Waarom?

Paul Keres is de sterkste van de 5 grote clubs die Utrecht telt. We hebben in onze club een heel sterke interne competitie, mogelijk de sterkste van heel Nederland. We hebben ook in de breedte een heel sterke competitie. Als hier op de club 20 borden bezig zijn, kan het zomaar zijn dat er 3 of 4 IM’s meedoen. Dat zie je bij weinig clubs. Wij zagen wel dat nieuwe leden, niet zo sterke schakers of mensen die nog niet lang schaken, het soms zwaar hadden bij ons. Bij de interne competitie, die loopt volgens het Zwitsers systeem, krijgen ze één keer iemand tegen van zowat hetzelfde niveau, met een rating van bv. 1500. Maar de week daarna krijgen ze iemand van 17- à 1800 tegen. En die verschillen in sterkte waren best wel groot.

Daarom hebben we een trainingsgroepje gemaakt, de PK Academy. Op de Academy krijgen de clubleden ongeveer 1 keer per maand een schaaktraining. Dat trekt vooral clubleden met een rating tussen 1500 en 1700 aan. Dat groepje bestaat uit 9, 10 mensen. De helft is rond de 25, de helft rond de 60. Dat brengt een mooie dynamiek. We zetten die Academy nu online voort. Paul Keres heeft veel goeie spelers. Daarom hebben we vorig jaar de Masterclasses geïntroduceerd. Een sterke speler, met een rating tussen 2200 en 2500, geeft in die Masterclass een training over een thema aan iedereen die interesse heeft. We zetten die Masterclasses ook op Youtube en die filmpjes worden druk bekeken. We houden ook veel Bijzondere Avonden. Zo hadden we in januari het Rad van Fortuin. We hadden een rad met 24 nummers erop. Die 24 nummers correspondeerden met 24 favoriete openingen van clubleden. Daarna werd een rapidtoernooi gespeeld in een A- en een B-groep. In elke ronde van dat toernooi werd aan het Rad gedraaid, en het nummer waarop het Rad bleef stilstaan, wees de opening aan die alle deelnemers vervolgens moesten spelen, bv. een obscure variant van het Siciliaans of een favoriet gambietje.

De leden die een bepaalde opening hadden aangedragen, vertelden daar een persoonlijk verhaal bij: dat ze die opening al heel hun leven spelen, dat ze er altijd mee verloren van deze of gene persoon… dat soort dingen.

Veel oud-leden, die nu bij een andere club spelen, blijven Paul Keres trouwens volgen. Sommigen van hen kijken echt met weemoed terug aan hun tijd bij Paul Keres. Die hebben in onze schaakclub ook vrienden gemaakt voor het leven. Wij zijn een familiale club, met studentikoze trekjes. Paul Keres is van oorsprong niet voor niets een studentenclub.