Kandidatentoernooi afgebroken

Op donderdag 26 maart, na 7 gespeelde ronden - precies halverwege, werd het Kandidatentoernooi in allerijl afgebroken door FIDE President Arkady Dvorkovich. We moeten tot 1984 teruggaan voor een vergelijkbare gebeurtenis: toen zette FIDE President Florencio Campomanes de WK-match Karpov-Kasparov na 48 partijen stop. De gezondheid van de spelers was volgens Campomanes in het geding. Gezondheid is een sleutelwoord in tijden van een pandemie, en in 2020 leverde het afbreken van het Kandidatentoernooi geen controverse op. Het besluit van de Russische overheid om het luchtruim voor onbepaalde tijd te sluiten, met ingang van 27 maart, maakte het onzeker wanneer spelers en officials ooit weer naar huis terug zouden kunnen keren, en stelde de FIDE voor een voldongen feit.

Nederlandse kampioenschappen schoolschaak BO

Het NK voor schoolteams BO Algemeen (6 en 13 juni in Gouda) en het NK 345 (27 juni in Utrecht) zijn afgelast. Voor de schoolschaakkampioenschappen gaan we kijken naar een alternatief online kampioenschap.

Opleidingen

Alle fysieke bijeenkomsten zijn geschrapt. Indien mogelijk worden reeds lopende cursussen online voortgezet. Andere worden verplaatst naar september/ oktober. Alle deelnemers hebben bericht ontvangen.

Jeugduitzendingen

Het is onzeker of de Europese- en Wereldjeugdkampioenschappen in 2020 doorgaan.

NK (algemeen en vrouwen)

De Deloitte Nederlandse Kampioenschappen staan gepland voor 12-19 juli in Amsterdam.

Het al dan niet doorgaan van deze kampioenschappen wordt kort na het verschijnen van dit nummer bekend gemaakt via de website.

ONK Dieren

Het ONK staat gepland voor 20-30 juli. Of het toernooi door kan gaan wordt uiterlijk eind april bekend en gepubliceerd op schaken.nl.

Olympiade

De Olympiade is met een jaar uitgesteld naar de zomer van 2021.

Online mogelijkheden schaken

Nu alle clubs en scholen stil liggen, is online schaken voor veel club- en schoolschakers een mooi alternatief. Zie ook schaakbond.nl.

Clubs en volwassenen

Zoek je als club een eigen en veilige omgeving voor de leden om een onderling toernooi te spelen, dan zijn Chess.com, LiChess en Playchess allemaal prima platforms. De schaakbond heeft op Chess.com een eigen club KNSB. We bieden clubs ondersteuning bij het maken van een eigen club pagina.

Scholen, jeugdclubs en kinderen Voor scholen, jeugdclubs en kinderen tot en met 12 jaar zijn het funelement, het leerelement en de veiligheid extra belangrijk.

• Schaakmatties

De KNSB zet met Schaakmatties vooral in op het funelement en de veiligheid. Schaakmatties is hét speelplatform tot en met 12 jaar op het platform chesskid.com. Scholen en clubs hebben hun eigen clubpagina en kunnen met hun kinderen toernooien spelen, puzzels oplossen en onderling communiceren via een forum.

• Chessity

Dit platform zet juist in op het leerelement. Met de vele game elementen is Chessity geschikt om grote groepen kinderen de schaakregels via school bij te brengen.

• ChessZebra (kinderen en volwassenen) ChessZebra is een nieuw analyseprogramma, dat clubs, trainers en spelers mogelijkheden biedt voor analyses van partijen.

Bondsbureau KNSB

U kunt het beste contact opnemen via ons mailadres bondsbureau@schaakbond.nl.

Nee, de controverse zat hem dit keer in het feit dat het toernooi, in een tijd waarin alle grote sportevenementen werden stopgezet, überhaupt was begonnen. Teimour Radjabov vroeg de FIDE om uitstel van het evenement dat in Jekaterinenburg zou worden gehouden. Hij protesteerde vanwege de onzekerheid rondom het COVID-19 virus (op dat moment nog een epidemie geen pandemie), de gezondheidsrisico’s voor de spelers –wat als een deelnemer gediagnosticeerd zou worden met de ziekte?, en ook vanwege het feit dat de Chinees Wang Hao niet 14 dagen in quarantaine hoefde omdat hij zou arriveren vanuit Japan. Radjabovs oproep voor uitstel vond geen gehoor, en na zijn weigering om deel te nemen werd de Azerbeidzjaan op 6 maart (een week voor de aanreisdatum van de meeste deelnemers) vervangen door Maxime Vachier-Lagrave. Ter verdediging van de FIDE kan worden aangevoerd dat er op 6 maart nog geen sprake was van een pandemie, ze wel degelijk allerlei gezondheidsmaatregelen namen (o.a. geen publiek bij de spelers, spelers werden getest op het virus en kregen tweemaal daags bezoek van een dokter), en ze in hun oordeel afgingen op de Russische overheid. Niettemin, nu het toernooi is afgebroken, valt het morele gelijk van Radjabov moeilijk te ontkennen, en op internet gaan er alweer stemmen op om hem toe te laten tot het vervolg van het toernooi –maar hoe dat zou moeten?

Uiteindelijk werd er dus toch

Giri - Nepomniachtchi -+-+-+-+ +-+-mk-+-

P+-+-zP-+ +-+L+-mK-

Stelling na 42.Td5

Dit is geen gemakkelijke technische winst voor zwart. Het was indrukwekkend om te zien hoe snel 'Nepo' in het vervolg steeds de juiste beslissing nam.

42...h4! 43.gxh4 f5 geschaakt in Jekaterinenburg, en hoe! Veel beslissingen, veel fraaie partijen, spanning en twee favorieten die het deels lieten afweten. Vooraf werden Fabiano Caruana, de vorige uitdager van Carlsen en glorieus winnaar van Wijk aan Zee, en Ding Liren, bijna onverslaanbaar in 2019, getipt door de experts. Na twee ronden had Ding twee nullen te pakken, maar versloeg hij in zijn derde partij wel Caruana, waardoor de Amerikaan terugzakte naar 50%. Na zeven ronden werd het toernooi afgebroken met twee koplopers op +2:

1-2. Vachier-Lagrave, Nepomniachtchi 4,5 3-6. Giri, Wang, Grischuk, Caruana 3,5 7-8. Alekseenko, Ding 2,5

Anish Giri verloor in de eerste ronde van Ian Nepomniachtchi. De Nederlander imponeerde met een sterk staaltje computervoorbereiding, maar nog indrukwekkender was het spel van zijn tegenstander die alle klippen wist te omzeilen. Vlak voor zet 40 maakte Anish een paar fouten die er toe leidde dat hij na de tijdcontrole op zoek moest naar een vesting.

Nu dreigt een aanval met dame en beide pionnen op de witte koning, en moet wit zijn loper opgeven.

44.Txf5 De1+ 45.Kg2 Dxd1 46.Tg5!

De beste praktische kans. Beide spelers weten dat 46.Te5+ Kf6 47.Txe4 Dd5 48.f3 Dxa2+ 49.Kg3 geen vesting is. Voor een vesting is het cruciaal dat de pion op f2 staat. Hier kan de dame 'onderlangs' komen. Wit komt dan vanzelf in zetdwang en verliest zijn pionnen en uiteindelijk het eindspel van dame tegen toren.

46...Da1 47.Tg4 Db1

Natuurlijk niet 47...Dxa2? 48. Txe4+ Kf6 49.Te3 en dit is wel degelijk een vesting, ook zonder de witte h-pion.

48.Tg3 Dxa2 49.Th3 Dd5 50. Kf1 Dd1+ 51.Kg2 Dg4+ 52.Tg3 Dh5

Weer een opmerkelijk moment: waarom slaat zwart de h-pion niet? De reden is dat wit na 52... Dxh4 53.Kf1 Kd6 54.Ke2 remise maakt! -+-+-+-+ +-+-+-+-+-mk-+-+ +-+-+-+-+-+p+-wq +-+-+-tR-+-+KzP-+

Dit is een vesting die zwart niet kan breken. Wit blijft met zijn toren op de derde rij en houdt zijn koning voor de zwarte e-pion. In de partij krijgen we nagenoeg dezelfde stelling maar dan met de witte koning op de g-lijn - dat wint zwart wel zoals we zullen zien.

53.Ta3 Dd5 54.Kg1 Kf6 55.Tg3

Dd1+ 56.Kg2 Kf5 57.Tg5+ Kf4

58.Tg3 Dd5 59.Kf1 Dd2 60.

Kg2 Dd1 61.Te3 Kf5

Zwart wint de h-pion sneller na

61...Dd5! 62.Kf1 Dc4+ 63.Kg2

Kg4. Het logische 63.Ke1 verliest namelijk vanwege 63...Dc1+ 64.

Ke2 Dxe3+! 65.fxe3+ Kg4 66.h5

Kxh5 en dit pionneneindspel wint voor zwart!

62.Tg3 Kf6 63.Th3 Kg6 64.

Tg3+ Kh5 65.Th3 Db1 66.Te3

Kxh4

Nu heeft zwart eindelijk de h-pion te pakken en kan hij het winstplan demonstreren in deze stelling die een vesting zou zijn wanneer de witte koning de e-lijn zou kunnen bereiken.

67.Tg3 Kh5 68.Th3+ Kg4 69.

Tg3+ Kf4 70.Te3 Dd1 71.Ta3

Ke5 72.Tg3 Kd4 73.Te3 Dd3!

-+-+-+-+ +-+-+-+-+-+-+-+ +-+-+-+-+-mkp+-+ +-+qtR-+-+-+-zPK+ +-+-+-+-

Wit mag nu nooit op d3 nemen omdat de zwarte pion na ...exd3 doorloopt (wat niet zou lukken wanneer de witte koning op e1 of e2 zou staan). Vervolgens kan de zwarte koning nu ongestoord binnenlopen via c3–d2–e1. Giri gaf daarom op.

0–1

Ook in de volgende ronde kwam Giri verloren te staan. Hij rechtte de rug en kon met wat medewerking van Wang Hao een kostbaar halfje binnenslepen.

Voor de camera’s grapte Giri dat hij zich tijdens de partij zorgen had gemaakt dat hij een nieuwe recordserie zou neerzetten: geen 14 remises zoals in 2016, maar 14 nullen… Zijn gevoel voor humor en zijn mentale veerkracht (ook na teleurstellende resultaten) zijn sterke punten van de Nederlander die in het vervolg van het toernooi niet meer in moeilijkheden kwam. Een iets betere stelling tegen MVL en een veel betere stelling tegen Caruana leverden beide helaas een half punt op, maar in de zesde ronde won Anish Giri dan eindelijk zijn eerste partij in een Kandidatentoernooi!

Alekseenko – Giri

Ronde 6 nen. Alekseenko kan nu wel dames ruilen.

52.Da8+! Dxa8 53.Pxa8 Pf3

54.Kg2 Pe5

SchaakMagazine bewaart: zie no 1 van februari 2019, pagina 8). Objectief remise, maar ook Anand verloor het uiteindelijk.

Carlsen won door op een gegeven moment zijn randpion op te spelen, en dat is dus ook wat Anish uiteindelijk doet.

Laten we even kijken

Carlsen - Anand, Wijk aan Zee 2019

Zo staat zwart een pion voor in een paardeindspel. Ooit zei Botwinnik dat je dat kon behandelen als een pionneneindspel, maar dit eindspel is nog remise, terwijl het zonder paarden wel degelijk gewonnen zou zijn.

55.f4 Pg4 56.Pb6 Kf8 57.Pd5

Ke8 58.Pc3 Ke7 59.Pe4 Pe3+

60.Kf3 Pc4 61.Pg5 Kf6 62.

Pe4+ Kf5 63.Pf2 Pd2+ 64.Ke3

Pf1+ 65.Kf3 Ph2+ 66.Kg2 Pg4

67.Ph3

Hier heeft het paard weinig bewegingsruimte, beter is 67.

Pd1.

Stelling na 48.Dxa5

Anish had met zwart in een Italiaanse partij steeds het betere van het spel (alhoewel Alekseenko een simpele remise op zet 38 vermeed). In de diagramstelling is het wit net gelukt om de laatste zwarte pion van de damevleugel te verwijderen. Remise lijkt logisch, maar de witte stukken staan afzijdig en daar profiteert onze landgenoot van.

48...Dd3! 49.Da1

Ook 49.Kh2 Dd4 50.Kg1 (Of

50.Kg2 De4+ 51.Kh2 Pf3+ 52.

Kh3 Dg4+ 53.Kg2 Pxh4+) 50... Pe4 is erg onplezierig voor wit. Hij verliest pion g3 na 51.De1

Pxg3 52.De8+ Kg7 53.Pd7 en nu heeft wit een soort zelfde aanval op de zwarte koning, maar met 53...Pe2+! dwingt zwart 54.Dxe2 Dxd7 af en in dit dame eindspel heeft zwart ook goede kansen.

49...De4+ 50.Kg1 Pf3+ 51.Kf1

Pxh4

Dankzij de dreiging 52...Dh1+ heeft zwart een pion gewon-

67...f6 68.Kf3 Ke6 69.Ke4 Kd6

70.Pg1 Kc5 71.Kd3 Ph6 72.

Ke3 Pf5+ 73.Kf3 Kc4 74.Ph3

Pd4+ 75.Ke3 Pf5+ 76.Kf3 Kd4

Opvallend genoeg kwam dit zelfde eindspel voor in een partij Carlsen-Anand uit Wijk aan Zee 2019. (Voor iedereen die de nummers van

Stelling na 69...Pg6

70.a5 b5?

Juist was 70...bxa5! 71.Kd5 Pf4+

72.Kxc5 Pe2 73.Pa3! en nu kan zwart remise houden met 73...

Pc1! 74.Pb5+ Kb7 75.Pd4 Ka6.

71.Pe3 Pf4+ 72.Ke5 Pe2 73.

Pd5+ Kc6 74.b4! Pxc3 75.Pxc3 cxb4 76.Pe2!

De enige zet die wint, nu heeft wit 77.Pd4 als volgende zet.

1–0

Terug naar Alekseenko-Giri, en de stelling na 76…Kd4

77.Pf2 Pd6 78.Ph3?!

Weer dit ongelukkige veld, beter is 78.Pd1 dan kan op bijvoorbeeld 78...Kd3?! wit remise maken met 79.Pe3! (dreigt 80.

Pd5) 79...Kd4 80.g4! h4 81.Pg2 g5 82.fxg5 fxg5 83.Pxh4! gxh4

84.Kg2 en wit haalt de h-pion op.

78...Pe4?!

Sterker is 78...Kd3! 79.Pf2+ Kd2

80.Ph3 (80.g4 h4 81.Ph3 Pb5)

80...Pf5 en nu is het paardeindspel al 'gewoon' gewonnen. Wit wordt steeds verder teruggedrongen, en pionnen ruilen lukt niet omdat het witte paard zo ongelukkig staat: 81.g4 hxg4+ 82.Kxg4 Ke2 83.Pg1+ Kf2 84. Ph3+ Kg2 85.Pg5 fxg5 86.Kxg5

Pe7 87.Kf6 Kf3.

Maar laten we niet vergeten dat de spelers dit eindspel min of meer op increment moesten spelen, en dat ook nog eens terwijl ze al bijna 7 uur bezig waren!

79.Pg1 Kd3 80.Kg2 Pd2 81.Kf2 Ke4 82.Pe2 Pb1 83.Pg1 h4!? Objectief niet het beste moment, maar ooit moet zwart iets doen.

84.Ph3!

Nu wel het enige goede veld. Op hxg3+ 85.Kxg3 Pc3 86.Pd2+ Kd3!

84.Pf3? wint zwart met 84...

87.Pf3 Pd5 uiteindelijk de witte f-pion.

84...Kf5

84...hxg3+ 85.Kxg3 Pc3 is slechts remise na 86.Pf2+ Kf5 87.Kf3 Pd5

88.Pd3.

85.gxh4 Kg4 86.f5! gxf5!?

Of 86...Kxf5 87.Kg3 Pd2 88.Pf4

Pe4+ 89.Kf3 en zwart komt niet verder.

87.Ke3 Pc3

87...Kxh4 88.Kf4 is meteen remise.

88.Pf2+ Kg3

Kxh5 94.Kf4 Kg6 en zonder pion f6 is dit pionneneindspel remise, maar nu wint het.

91...Kxh4 92.Ke3 Kg3 93.Pb3

Pe6 94.Pd2 f4+ 95.Ke2 Pg5

96.Kf1 f3 97.Kg1 f2+ 98.Kf1 f5 en Alekseenko gaf op.

0–1

De slechte vorm van Ding Liren was deels te verklaren door het coronavirus. Eerst kon zijn trainingskamp in China niet doorgaan, en vervolgens moest hij ook nog eens 14 dagen in quarantaine in Moskou. Niettemin was het vreemd om te zien dat hij in zijn hoofdverdediging op 1.e4 (het Spaans) kansloos verloor van MVL en Nepo die hun plusscores dus deels aan hem te danken hadden.

Vachier-Lagrave – Ding Ronde 2 lvl-sn-+-+

89.Pd3?

En daar, na ruim 7 uur spelen, is dan eindelijk de blunder die Giri zijn eerste overwinning in een Kandidatentoernooi opleverde. Anish had tijdens de partij gezien dat wit remise maakt met 89. Ph1+ Kg4 (89...Kxh4 90.Kf4) 90. Pf2+!

89...Pd5+

Nu wint zwart de h-pion, en met een dubbele f-pion extra is het eindspel gewonnen.

90.Kd4 Pf4 91.Pc5

Of 91.Pxf4 Kxf4 92.h5 Kg5 93.Ke3

36.b7 Lxb7 37.La5! en zwart verliest een stuk.

1–0

Nepomniachtchi –Ding Ronde

6

-tr-vl-+k+ +-+-+pzp-zP-+-+-+ tr-+Q+-+-+-zp-+q+ +-+P+-zPp -tR-+NzP-zP +R+-+-+K

Stelling na 32...Ta5

Ook nu is het Spaans van Ding volledig ontspoord. Wit kan nu veilig winnen met 33.f3! Txd5 34.fxg4 Tb7 35.Pf4 Td6 36.Pxh3 Tbxb6 37.Txb6 Lxb6 38.Kg2 en met een pluspion en een superieur licht stuk hoort het punt naar wit te gaan. In plaats hiervan speelde de Rus tamelijk snel 33.Dc6? wat er goed uitziet, maar een verborgen kans toelaat: 33...Txb6! 34.Txb6 (zwart wint na 34.De8+? Kh7 35.Pg1 Txb2 36.Txb2 Ta1 37.De2 Dc8!) 34...Dxe2! 35.Tb8 en nu het fantastische 35...Te5!! 36. Txd8+ Kh7 37.Tg1 (37.Th8+ Kxh8 38.Dc8+ Kh7 39.Dxh3+ Kg6 is ook remise.) 37...Dxf2 en nu is de dreiging ...Te2 zo sterk dat wit maar het beste remise kan maken met 38.Th8+! Kxh8 39. Dc8+ Kh7 40.Dxh3+. 33...Tc5?

Nu wint wit weer gewoon.

34.De8+ Kh7 35.Pg1! Txb6

36.Dxd8 Txb2 37.Txb2 Tc1

38.Dh4+! Dxh4 39.gxh4 Td1 40.f3 en wit blijft een stuk voor. 1–0

Stelling na 35...Pd8

De zwarte stelling is een ruïne en wit kan op verschillende manieren winnen. MVL doet het heel elegant:

Zo kwam Nepo op 4,5 uit 6, maar gelukkig voor de spanning in het toernooi – en de kansen van Anish Giri – verloor hij de volgende dag met zwart van MVL. Het bleek tevens het einde van het toernooi.