Handen schudden De schoonheid van het schaakspel

In de zesde ronde van de KNSB-competitie hoorde ik een arbiter iets zeggen wat ik nog nooit eerder voorafgaand aan een partij had gehoord: “u bent vrij om het handen schudden achterwege te laten”. Een onwerkelijke gebeurtenis: geen handen schudden met de tegenstander? Niet voor en niet na de partij? De meeste spelers trokken zich er niets van aan. Menigeen wist ongetwijfeld dat Nigel Short ooit protesteerde in Wijk aan Zee (en het punt claimde) omdat zijn tegenstander Ivan Cheparinov weigerde hem voor de partij een hand te geven. Nu zagen we de spelers tijdens het Kandidatentoernooi op allerlei ongemakkelijke manieren worstelen met het beleefdheidsritueel dat zo verbonden is met onze sport (zie foto’s onderaan de pagina). Een verslag van dit halverwege afgebroken toernooi leest u in dit nummer.

In dit nummer ook meer verslagen van toernooien die gehouden werden toen er nog geen sprake was van een coronapandemie. Zo verhalen Jorden van Foreest en Dimitri Reinderman zelf over hun overwinningen in respectievelijk Praag en Amsterdam. John Stigter werd Nederlands Kampioen correspondentieschaak, en, net als online schaken, is dat een discipline van de schaaksport die ook tijdens de coronacrisis gewoon beoefend kan worden.

We besteden aandacht aan het clubleven middels een interview van Gert Devreese met de voorzitter van Paul Keres, en een verhaal van Monique van de Griendt over actieve vrijwilligers. Monique nam ook voor ons een kijkje bij de training van de 14-jarige Merel die een Schaaktrainer 1 cursus volgde en nu bij schaakclub Santpoort aan een groepje lesgeeft.

Om nog even terug te komen op die KNSB-wedstrijd waar ik mee begon, de sympathieke voorzitter van de vereniging waartegen mijn team uitkwam spoorde ons aan: “om toch vooral te genieten van deze ronde, het kon wel eens de laatste zijn”. Het zijn profetische woorden gebleken, en in dit nummer leest u meer over alle activiteiten die inmiddels al door het KNSB bestuur zijn geschrapt.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Wat me altijd weer opnieuw een beetje treurig stemt is geconfronteerd te worden met lieden die over het schaakspel weliswaar van alles te zeggen hebben (meningen, oordelen, egotripperij), maar daarbij geen enkel blijk geven van waardering voor de schoonheid van het spel. Toegegeven, het is een delicaat onderwerp. Betere schrijvers dan ik hebben tevergeefs geprobeerd om iets te zeggen over wat schoonheid eigenlijk is, meestal in verband met kunst, religie of natuurbeleving. En binnen de schaakwereld bestaat er misschien zelfs een zekere gêne om deze wat verheven klinkende term überhaupt voor ons spel te gebruiken.

Zelf heb ik daar weinig last van. Sterker nog, sinds ik mijn actieve carrière heb beëindigd is een intense beleving van de schoonheid van het spel voor mij juist meer dan ooit op de voorgrond getreden. Het is wat mij nog binnenboord houdt in de schaakwereld. In mijn boeken (en columns) heb ik dit ook altijd ongegeneerd uitgedragen. Nu kreeg ik onlangs een zeer kritische, om niet te zeggen vernietigende bespreking van mijn boek Kings of the Chessboard onder ogen van een Engelse recensent. De man had, als ik het even kort samenvat, voor geen enkel aspect van het boek enige waardering (dat is natuurlijk zijn goed recht), maar hij was vooral gebeten op het feit dat ik voor mijn selectie van de mooiste en beroemdste partijen van de wereldkampioenen in dit boek hun mooiste en beroemdste partijen had geselecteerd. Hij vinkte ze stuk voor stuk af, hup wéér een, wéér een, wéér een, met een minachting waar het venijn vanaf droop. Blijkbaar had hij een originelere selectie willen zien, deze kende hij al. Tja, daar kunnen we iets van vinden natuurlijk. Maar wat mij vooral trof was het volslagen gebrek aan besef dat de mooiste en beroemdste partijen uit de schaakgeschiedenis zo beroemd zijn om een reden, namelijk dat ze zo mooi zijn. Zo mooi dat ze je

Nieuwe grootmeesters Verenigingsprijs

Casper Schoppen heeft in Hamburg een gesloten GM-toernooi gewonnen met een score van 6,5 uit 9. Dat puntentotaal was tevens voldoende voor een grootmeesternorm. Casper won 4 partijen en speelde 5 keer remise, waarmee hij een vol punt meer scoorde dan grootmeester Dmitrij Kollars. Met de grootmeesternorm in Hamburg heeft Casper aan alle eisen voor de grootmeestertitel voldaan. Eerder voldeed ook Hugo ten Hertog al aan alle eisen voor de grootmeestertitel. Zie ook het verhaal over schaakclub Paul Keres verderop in dit blad.

Beide Nederlanders zullen binnenkort door de FIDE worden benoemd tot grootmeester.

telkens opnieuw verbijsteren. Je kunt ze niet vaak genoeg zien. Kijkt deze man misschien ook nooit twee keer naar een schilderij van Rembrandt? Kan de muziek van Beethoven na één keer luisteren voor hem wel weg?

Hoe weerloze, tere, maar stralende schoonheid hier door de betonmolen werd gehaald van een pedant brein dat niets ziet, niets voelt en geen emotie kent, behalve woede als een schaakboek niet voldoet aan zijn regels: het was zo treurig dat het bijna weer een schoonheidservaring op zich werd.

Op woensdagavond 11 maart is de verenigingsprijs uitgereikt aan Schaakvereniging De Volewijckers in Amsterdam Noord. KNSB-ambassadeur Jan Stomphorst reikte de prijs van € 1.000 uit aan de voorzitter (tevens jeugdleider) David Spaan.

Top 3 van verenigingen over 2019: Vereniging Ledenwinst

1. De Volewijckers - Amsterdam Noord 21

2. S.V. Almere – Almere 18

3. S.V. Daniel Noteboom – Noordwijk 18

De verenigingsprijs wordt bepaald op grond van de ledenwinst (saldo) over het betreffende jaar, waarbij alleen hoofdleden worden geteld. Nieuw opgerichte (jeugd)verenigingen tellen het eerste jaar nog niet mee, nieuwe jeugdafdelingen bij bestaande verenigingen wel. Bij gefuseerde clubs wordt gekeken naar de ledenwinst per saldo over zowel de opgeheven club(s) als de fusie club.

Beste mensen,

We maken moeilijke tijden door, en ieder van ons wordt geconfronteerd met de gevolgen van het coronavirus. Steeds meer mensen en hun dierbaren worden ziek. Wij leven met hen mee en wensen hen veel sterkte en beterschap.

Hopelijk lukt het ons om samen het virus binnen afzienbare tijd te bedwingen door de regels en adviezen van de overheid op te volgen.

De pandemie heeft ook grote gevolgen voor de schaakwereld - internationaal en nationaal. Het kandidatentoernooi, waar onze Anish Giri nog kanshebber was, is halverwege gestaakt. In Nederland zijn tal van schaakactiviteiten niet doorgegaan en zijn veel evenementen die nog op de kalender stonden uit voorzorg geschrapt. Voor deze evenementen is belangrijk werk verricht door de vrijwilligers die voor onze schaakwereld en onze samenleving van grote waarde zijn. We hebben precies deze groep mensen weer nodig om alles opnieuw te kunnen opbouwen. Heel hartelijk dank voor al uw goede werk tot nu toe en straks!

De KNSB heeft als gevolg van de pandemie een aantal ingrijpende en soms moeilijke keuzes moeten maken met betrekking tot bijvoorbeeld de competitie en toernooien. Hieronder leest u daar meer over. We hebben de afwegingen zo evenwichtig mogelijk gemaakt en onze bonden op onderdelen om advies gevraagd. Wij hopen dat u begrip kunt hebben voor de gemaakte keuzes.

We zoeken allemaal lichtpuntjes in tijden als deze en die zijn er voor ons schakers én voor potentiële schakers zeker. Vooral online. Clubs organiseren toernooien onder andere via de KNSB club op chess.com maar ook via andere platforms, en mensen met kinderen hebben aantrekkelijke opties als Chessity en Schaakmatties. Wereldkampioen Magnus Carlsen organiseerde van 18 april-3 mei online een extreem sterk toernooi met 8 topspelers dat we allemaal live hebben kunnen volgen.

Afsluitend wil ik u bedanken voor uw aandacht en begrip. Ik wens u sterkte in het bewaren van uw gezondheid en die van anderen.

Mede namens mijn collega’s in het KNSB bestuur, Frank Lommers waarnemend voorzitter

Het coronavirus en de schaakwereld

Hieronder een aantal besluiten naar aanleiding van de coronacrisis. Voor de meest actuele stand van zaken verwijzen wij u naar schaakbond.nl, en de NOC*NSF website https://nocnsf.nl/coronavirus-en-sport

KNSB-competitie

Het seizoen 2019-2020 is beëindigd. De volgende besluiten zijn genomen door het bestuur, na consultatie met de regionale bonden:

- Geen enkel team uit de KNSB competitie 2019-2020 zal degraderen

- Op een paar uitzonderingen na zal geen enkel team promoveren uit de KNSB competitie 2019-2020

Verenigingen hebben informatie ontvangen over de inschrijving voor het seizoen 20202021. De eerste deadline is 1 juli.

KNSB-bekercompetitie

De KNSB-bekercompetitie is beëindigd. Er is in 2020 geen Bekerkampioen.

Individuele Nederlandse jeugd-

Kampioenschappen

Alle individuele Nederlandse jeugdkampioenschappen die dit voorjaar zouden worden gehouden zijn geschrapt. Dit betreft:

• NK E Waalwijk, 10 – 11 april

• NK ABC Almelo, 25 april – 1 mei

• NK D Rijswijk, 21 – 23 mei

• Nationale Pupillendag (NK FGH) Maastricht, 20 juni

De KNSB bekijkt samen met lokale organisatoren of de kampioenschappen op andere data gespeeld kunnen worden.