Durme- & Scheldeland 2024-4 by Willem Bockx

durme- en scheldeland

voorwoord

Beste lezer,

Vandaag 28 september wordt steeds duidelijker dat wij als bredere natuur- en klimaatsector in zwaar weer terechtkomen met de vorming van deVlaamse Regering. De federale onderhandelingen borduren daarop helaas voort.We dreigen decennia terug te keren in de tijd, met verlies van (subsidie)steun en vooruitgang. Voor klimaat en natuur worden in het beste geval goede maatregelen en systemen teruggedraaid,maar eigenlijk negeert de politiek het grootste wereldwijde probleem voor de mensheid, namelijk de klimaats- en biodiversiteitscrisis. Dat onder het mom van economie en welzijn.Wel: die factoren en luttele miljarden euro zullen van geen tel meer worden naarmate we onze planeet verder onbewoonbaar maken.

De agrolobby haalt dus zijn gram.Noteer dat ik specifiek niet zeg “de boeren”, wel de agrolobby. Boeren worden met verkeerde argumenten en vervormde feiten tot een instrument gemaakt om een miljardenindustrie op de been te houden die niet het welzijn en de leefbaarheid van de prachtige en noodzakelijke boerenstiel als doel heeft.Wij blijven alvast samenwerking met landbouwers nastreven.

Komt daarbij de formele onderzoeksprocedure wegens vermeende staatssteun die de Europese Commissie heeft moeten starten na aanhoudende juridische druk vanuit VVGN, een vzw van grote landeigenaren (veelal ook jagers). Bij negatieve uitspraak ontstaat een echte existentiële financiële crisis voor de natuursector door een eis tot terugbetaling van 15 jaar subsidies,terwijl natuurverenigingen voor het algemeen belang reservaten proberen oprichten. Het is moeilijk te begrijpen hoe staatssteunregels dermate kunnen misbruikt worden voor een VVGN-agenda die ons herinnert aan het feodale tijdperk.Wij verdedigen ons samen met Natuurpunt en Limburgs Landschap met passie en competentie.

Zware kost,ik weet het.Ook als vereniging wensen wij hierbij grote appreciatie uit te drukken voor uw steun en engagement, die van onschatbare waarde zijn voor het opwerpen van golfbrekers om de komende storm in een haven uit te zitten.

Hans Masuy,voorzitter

maaien essentieel voor meer biodiversiteit

Dorien Van Ranst

Het is een zonnige zomerdag, en je staat te genieten van het zonnetje bij een uitgestrekt grasland. De vogels fluiten, vlinders fladderen sierlijk over het veld, zoemende bijen en zweefvliegen vliegen van bloem naar bloem… Graslanden hebben heel wat te bieden voor tal van planten- en diersoorten.Weidevogels zoals grutto’s en kieviten vinden hier hun plek om verscholen in het hoge gras een nest te bouwen en hun jongen groot te brengen. De soortenrijkdom die je in dergelijke open landschappen aantreft, is het resultaat van doordacht natuurbeheer.Want zonder beheer zouden onze graslanden al snel evolueren naar ruigtes.

waarom is maaien zo belangrijk?

Graslanden vereisen actief beheer om hun ecologische waarde te behouden. Er zijn twee belangrijke methoden voor het beheer van graslanden: begrazing en maaien. Begrazing, waarbij vaak koeien en schapen worden ingezet, is vooral nuttig op plaatsen die moeilijk bereikbaar zijn voor maaimachines. Er worden dan net genoeg dieren ingezet om het grasland te behouden en spontane verbossing tegen te gaan (extensieve begrazing). Bij begrazing blijft echter een deel van de voedingsstoffen uit de vegetatie in de vorm van mest achter, wat kan leiden tot een te voedselrijke bodem.

Maaibeheer daarentegen is bijzonder effectief om botanisch waardevolle graslanden te creëren die bruisen van het leven.Veel kruiden gedijen op voedselarme bodems. Daarom speelt het proces van verschraling (het weghalen van voedingsstoffen uit de bodem) een cruciale rol in natuurbeheer. Dit gebeurt onder andere door het maaisel af te voeren nadat de vegetatie werd gemaaid. Hierdoor ontstaat een voedselarmere bodem, wat de groei van tal van kruiden bevordert en ruimte biedt voor een grotere diversiteit aan plantensoorten.

Onze graslanden worden gemiddeld 1 à 2 maal per jaar gemaaid. Het maaisel wordt telkens zorgvuldig verwijderd om de bodem te verschralen. Het tijdstip van maaien is ook cruciaal. We vermijden maaien tijdens het broedseizoen, om te voorkomen dat nesten van weidevogels, jonge reeën en hazen worden verstoord in deze gevoelige periode.Soortenrijke graslanden worden het best pas gemaaid nadat de meeste bloemen zijn uitgebloeid en de zaden zijn gevormd.

maak kennis met onze maaiers

Onze professionele terreinploeg, landbouwers, conservators en andere vrijwilligers spelen een cruciale rol in het maaibeheer in de natuurgebieden van vzw Durme. Onze terreinploeg en vrijwilligers nemen de kleinere delen van onze natuurgebieden onder handen met maaibalken, bosmaaiers en soms zelfs de zeis. Lokale landbouwers nemen het beheer van grotere graslanden voor hun rekening. Zo zorgen we samen voor meer biodiverse natuur in jouw buurt.

in memoriam willy van rompu

André Verstraeten

Op 14 augustus 2024 overleed één van de belangrijkste pioniers van de natuureducatie in hetWaasland: WillyVan Rompu. Na een opleiding als onderwijzer en regent wetenschappen - aardrijkskunde was hij twee jaar leraar,ging daarna 18 jaar aan het werk als landmeter en werd natuureducatief spilfiguur in het Bezoekerscentrum Molsbroek van 1987 tot zijn pensionering in 2004. Hij was jarenlang de gedreven voorzitter van het CVN-Waasland dat zorgde voor een uitgebreide jaarkalender gegidste natuurwandelingen naast de organisatie van de cursussen natuurgids en natuur-in-zicht.Ook was hij bijna 20 jaar lid van de Raad van Bestuur van vzw Durme.

Van bij zijn start als natuureducatief medewerker bij vzw Durme werd hij onmiddellijk een stuwende kracht bij de organisatie van de 'Nationale Natuurbeschermingsdag 1987' bij het Molsbroek. Dit met onder meer driemaandelijkse nieuwsbrieven naar alle natuurverenigingen inVlaanderen,die aan de basis lagen van de duizenden deelnemers. De sterke natuureducatieve uitbouw van het bezoekerscentrum in die eerste decennia steunde grotendeels op zijn inzet en creativiteit,met onder meer enkele Molsbroeknieuwsbrieven per jaar aan de scholen in de regio en zijn verschillendeA4-tjes aan de natuurgidsen bij het Molsbroek. En met succes, want in die periode waren er hier elk jaar 300 tot bijna 400 geleide groepsbezoeken. Daarnaast zorgde hij, als bijzonder natuurkenner, ook voor inventarisaties van planten en mossen (hij was een topper op dat vlak!) in alle reservaten die toen werden opgericht door vzw Durme. Ook bij de administratieve aanvraag van de erkenning of uitbreiding van die reservaten was hij vaak onmisbaar.

Ik schat dat hij hier bij het Molsbroek ongeveer 1500 groepsbezoeken heeft gegidst, gekruid door zijn uitzonderlijke natuurkennis, zijn kwinkslagen en humorvolle aanpak.Willy was een reus op dit vlak.Wie hem gekend heeft en het voorrecht had met hem samen te werken,kan hem nooit vergeten.

Aan zijn echtgenote Kris en de familie ons oprecht medeleven en veel sterkte.

uilenwerkgroep “joehoe” zele/berlare

Rudi Van Onderbergen

Het is nu ongeveer 5 jaar geleden dat 4 “uilenvrienden” samenkwamen rond de achteruitgang van onze uilen, met name de steenuil en de kerkuil.

Het probleem was dat deze dieren nog amper een geschikte broedplaats vonden: voor de steenuil de knotwilg en voor de kerkuil een open schuur.

We besloten de dieren te helpen en de uilenwerkgroep “JOEHOE” was geboren.

Onder de deskundige leiding van Luc Claeyé zijn we met 8 vrijwilligers die samen de handen uit de mouwen steken.

Onze eerste taak was het inventariseren van het ganse werkgebied. Dit gebeurde op zachte windstille avonden d.m.v. het afspelen van een geluidsband.

Op basis van die gegevens konden wij bekijken of er nog natuurlijke broedgelegenheid was. Indien niet, dan werd een nestkast opgehangen.

Momenteel hebben wij 33 kasten opgehangen voor de steenuil en 5 voor de kerkuil.

Onze jaarlijkse taak bestaat nu uit:

• de inventarisatie

• het plaatsen van bijkomende nestbakken indien noodzakelijk.

• een eerste controle van de bakken om te zien of die bewoond zijn en hoeveel jongen er zijn, dit vanaf 1 mei.

• het ringen van de jonge vogels;dit gebeurt door de erkende vogelringers Marc Hebbelinck en Michaël Crapoen.

• het uitkuisen en eventueel herstellen van de nestbakken.

Voor het werkjaar 2024 kunnen wij volgende resultaten voorleggen:

Kerkuilen © Rudi Van Onderbergen

• aantal bewoonde kasten steenuil:8

• aantal bewoonde kasten kerkuil:4

• aantal geringde jongen steenuil:13

• aantal geringde jongen kerkuil:10

Mensen die interesse hebben om aan dit project mee te werken zijn zeer welkom en kunnen zich steeds melden via mail van.onderbergen-waeterschoot@skynet.be U kan ons volgen via facebook onder“uilenwerkgroep“JOEHOE” Zele/Berlare

Steenuil © Rudi Van Onderbergen

waterteunisbloem in het molsbroek

Dorien Van Ranst

Op 20 augustus kregen we een melding dat er mogelijk op een eiland in de moerasvlakte van het reservaat Molsbroek waterteunisbloem aanwezig was. Dit nieuws deed ons meteen in actie schieten, want dit op het eerste gezicht mooi ogende plantje is een invasieve exoot die door zijn snelle verspreiding in korte tijd grote oppervlakten kan overwoekeren. Nader onderzoek was nodig om de waarneming te bevestigen. Met de kajak bevoeren we de moerasvlakte voor het bezoekerscentrum.Na enkele minuten stonden we vol ongeloof voor het plantje. Al snel werd duidelijk dat er niet één maar meerdere groeiplaatsen van waterteunisbloem aanwezig waren. Geen goed nieuws.

Invasieve exoot?

Waterteunisbloem komt van nature niet voor in ons land. De plant is afkomstig uit Amerika en werd in 1983 voor het eerst waargenomen in België.Vroeger werd waterteunisbloem gebruikt als sierplant in vijvers.Vermoedelijk kwam deze zo in onze natuur terecht. De verspreiding gebeurt door fragmentatie, waarbij afgebroken plantendelen opnieuw uitschieten, of via zaden. Zowel op het water als op de oever kunnen zich dikke matten vormen, die zorgen voor een afname van zuurstof en licht in het water.Met zijn snelgroeiende en invasieve karakter vormt waterteunisbloem een bedreiging voor de aanwezige inheemse fauna en flora.

bestrijding, geen eenvoudige zaak

Ingrijpen op deze situatie is cruciaal om verspreiding van deze plant zoveel mogelijk te

beperken.We namen meteen contact op met de Provincie Oost-Vlaanderen en het INBO voor hun expertise om te zien hoe we dit probleem het beste kunnen aanpakken.We proberen alvast een inventarisatie te maken om een overzicht te krijgen van de verspreiding van waterteunisbloem in de moerasvlakte. Het fluctuerende waterpeil van de moerasvlakte maakt dit echter geen eenvoudige taak. Bovendien moet er nagedacht worden over de oorzaak van de plotse aanwezigheid van deze plant. Ook de aanwezigheid van waterteunisbloem in privéwaterpartijen in de omgeving van het Molsbroek zou aangepakt moeten worden om te voorkomen dat de plant zich opnieuw verspreidt naar het Molsbroek zelf.

Hoe dan ook zal de bestrijding van deze invasieve exoot een uitdaging worden, voornamelijk door de beperkte toegankelijkheid van het gebied en de reeds grote abundantie van de plant.Wordt vervolgd…

vogelnieuws: visarend

Joris Everaert

De visarend is in Vlaanderen een doortrekker in relatief kleine aantallen, maar we hopen hem in de komende jaren ook te kunnen verwelkomen als broedvogel. Er is een stijgende trend in het aantal waarnemingen,ook in de regio van Durme- en Scheldeland met hier vaak langdurige aanwezigheid aan het Donkmeer in Berlare.

De visarend (Pandion haliaetus) is een roofvogel uit de familie van de visarenden (Pandionidae). Hoewel ze arenden worden genoemd, zijn ze geen familie van de‘echte’ arenden. Pandion is het enige geslacht uit de familie van de visarenden,en dit geslacht bevat slechts één soort met vier ondersoorten die op basis van DNA-onderzoek onderling sterk verschillen en mogelijk als aparte soorten beschouwd kunnen worden.De visarend komt op alle continenten voor, behalve Antarctica.De broedgebieden situeren zich in de noordelijk tot centraal gelegen (delen van de) continenten. De ondersoort Pandion haliaetus haliaetus is een broedvogel in Europa en Azië. Europese broedvogels zijn vooral te vinden in Noord- en Oost-Europa, maar ook elders in Europa broeden kleinere aantallen. De Europese vogels overwinteren vooral in tropischAfrika.

Ze broeden op rustige plekken langs heldere meren,moerassen en sommige zeekusten,vaak in een bosrijke omgeving. Het nest wordt doorgaans gebouwd hoog in een boom met vrij zicht, maar ook kliffen, hoogspanningsmasten en kunstnesten op palen worden gebruikt.

bidden voor het eten

De visarend eet vrijwel uitsluitend vis, en heeft hierbij een spectaculaire jachttechniek. Op vaak nog relatief grote hoogte vliegt de vogel boven het wateroppervlak, hierbij ook regelmatig stilstaand‘biddend’.Na het zien van een vis,duikt de vogel met zijn kop vooruit als een raket naar beneden.Op het laatst strekt hij zijn lange poten met wijdgeopende klauwen naar voren en klapt hij met groot geweld het water in om de vis te pakken. Zijn klauwen zijn vlijmscherp en op de

Visarend (Donkmeer Berlare, sept. 2024) met gevangen vis. © Wouter Cardoen

De visarend (Donkmeer Berlare, sept. 2024) strekt hier in de eindfase van zijn duikvlucht de poten naar voren om een vis te vangen. © Luc Bories

poten zitten kleine stekels, zodat hij zijn glibberige prooi beter kan vastpakken. De visarend is relatief sterk gezien zijn grootte en kan prooien pakken die bijna even zwaar zijn als hijzelf.

toename en verschuiving van de populatie

Tot halverwege de jaren 1950 was de visarend uit grote delen van Europa (en Noord-Amerika) verdwenen door vervolging. Daarna, in de periode van de jaren 1960 en 1970,had de vogel bovendien te lijden van het pesticide DDT, dat zich via de voedselketen ook ophoopte in vissen. Sinds de wettelijke soortbescherming en het verbod op gebruik van o.a. DDT, zien we dat roofvogels zoals de visarend het weer beter doen.

Er is ook een verschuiving van het verspreidingsgebied, vermoedelijk door de klimaatopwarming. Zo overwinteren er nu ook visarenden in Centraal- tot vooral Zuid-Europa. Maar ook voor de broedgebieden zien we een verschuiving en uitbreiding.Vanaf 2014 waren er bijvoorbeeld in Nederland meerdere nesten in de

Biesbosch, en in 2016 was daar ook een eerste succesvol broedgeval. Sindsdien zijn er in Nederland jaarlijks meerdere broedkoppels (6 in 2023). En Nederland ligt niet ver van Vlaanderen…

doortrekker en misschien binnenkort broedvogel in vlaanderen

InVlaanderen is de visarend momenteel enkel te bewonderen als doortrekker in het voor- en najaar.Verschillende doortrekkers houden soms meerdere dagen of weken halt in waterrijke gebieden om even ‘bij te tanken’ alvorens de trektocht verder te zetten. De voorjaarstrek, in april en begin mei, verloopt snel. De najaarstrek, tussen half augustus en eind oktober, kent een piek rond half september. Het aantal doortrekkers neemt toe als gevolg van bloeiende populaties. Winterwaarnemingen zijn heel uitzonderlijk inVlaanderen.

Het is ondertussen al meer dan 100 jaar geleden dat er nog een geslaagd broedgeval was in Vlaanderen.In 1944 was er nog een broedpoging in Bree,en in 1946 inAalter,maar beide pogingen

mislukten. De vogels van Aalter werden zelfs afgeschoten. Organisaties zoals bijvoorbeeld het Fonds voor Instandhouding van Roofvogels (FIR) zijn de laatste jaren bezig om kunstnesten te plaatsen in potentieel geschikte broedgebieden. Algemeen gezien dient een perimeter van ongeveer 400 m rond de nestlocatie gevrijwaard te worden van menselijke verstoring. In enkele vrij recente jaren zijn er (mogelijke) broedpogingen geweest. Zo werd bijvoorbeeld in 2016 in het vijvergebied van Midden-Limburg (Wijvenheide in Zonhoven) nog een koppel waargenomen aan een kunstnest, met ook vaststelling van paring. Het is wellicht een kwestie van tijd vooraleer we ook in Vlaanderen weer succesvolle voortplanting zien van deze iconische soort. Mogelijk zal dit dan in het vijvergebied van Midden-Limburg zijn, of misschien in de regio van Durme- en Scheldeland?

ook jaarlijks in durme- en scheldeland

Jaarlijks zijn er meerdere waarnemingen van doortrekkende visarenden in de regio van Durme- en Scheldeland.In bepaalde waterrijke gebieden kan een vogel dan ook soms meerdere dagen of zelfs weken verblijven,

zowel in het voor- als in het najaar.Dat zien we in de laatste jaren vooral aan het Donkmeer in Berlare, ook weer in 2024. Minstens één onvolwassen visarend was daar van midden tot eind september te bewonderen.

De soort toont de laatste jaren een sterk verhoogde interesse voor het Donkmeer en andere nabije waterrijke gebieden. Dat is niet verwonderlijk gezien de verbeterde waterkwaliteit en de visrijke beschermde natuurzones. Om de kans op vestiging in onze contreien te verhogen, plaatste vzw Durme begin april 2022 een kunstnest op een afgeknakte populier in de reservaatzone Donkmeer, in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en de VDS Bomenservice.We denken ook aan de plaatsing van minstens een extra kunstnest in een nog rustigere zone rond het Donkmeer. Een interessante waarneming was een vogel die van midden april tot begin mei 2022 aan het Donkmeer verbleef, en op 28 april vliegend richting de bossen aan de zuidwestrand van het Donkmeer werd gezien, met een tak in de klauwen. Was dit nestbouw of gewoon wat oefengedrag? Helaas vertrok deze vogel enkele dagen later, maar wie weet is het één van de komende jaren eens prijs!

Visarend in vlucht. © Joris Everaert

imkerwerkgroep durme

iwg durme start het melissa-project

Jan Buyl

Al jaren hanteren de imkers van de imkerwerkgroep (IWG) enkel biodynamische technieken om de impact van varroamijten op een bijenvolk beheersbaar te houden. Het succes in de strijd tegen varroa verhoogt aanzienlijk wanneer deze technieken gecombineerd worden met varroa-tolerante bijen (VSH).

De IWG gaat nu al zijn leden voorzien vanVSH-bijen om het venijnig varroabeestje onder controle te houden.

Dit grootschalige project gebeurt in samenwerking met Noël De Schrijver (een pionier in de ontwikkeling vanVSH-bijen) en onder monitoring van professor Patrick Callaerts (KULeuven).

De IWG bouwt ook een eigen bevruchtingsstand uit gericht op de verdere ontwikkeling vanVSH-bijen. Op deze stand kunnen leden van de IWG hun jonge koninginnen laten bevruchten zodat al de imkers van de IWG bijenvolken hebben waarvan de koningin een hoge resistentie kent tegen de varroamijt.

Het project zelf kreeg de naam "het Melissa-project" en zal de komende jaren verder worden uitgebouwd.

Melissa? De naam Melissa komt in veel culturen voor, maar vindt wortels in de Griekse mythologie en betekent honingbij. Een verwijzing naar traditie en elegantie, met een zweem van stabiliteit en levendigheid. Een betere patrones kunnen we ons niet dromen.

Meer informatie? Contacteer Jan Buyl (janbuyl@hotmail.com, 0471 88 57 24) of JohanVan den Neucker (johan.vandenneucker@advocatenkantoorpuurs.be, 0473 31 43 23)

cursus drachtplanten

Drachtplanten zijn planten die nectar en stuifmeel leveren en daardoor heel belangrijk zijn voor onze bijen en insecten.In 5 lessen vertellen Herman Dierickx (les 1-4) en prof.Patrick Callaert (les 5) ons alles over deze planten.Deze lessen gaan door op 14/11,21/11,28/11,5/12 en 12/12

Afspraak: CC Lokeren - Kerkplein 5 te Lokeren. Start om 19u30 - einde voorzien rond 22u. Enkel op 12/12 start de les om 20u en duurt deze tot 22u30.

Meer info & inschrijven via janbuyl@hotmail.com.

Prijs: 50€ (leden IWG,vzw Durme,Landwijzer) of 60€.

Begin 2025 zal er weer een cursus imkeren van start gaan.Interesse? Meer info via janbuyl@hotmail.com

© Vilda - Jeroen Mentens

zwembaden en dagvlinders, een unieke combinatie voor een tuinmeetnet

Vanessa Van Acker

Naast het gericht tellen in het PDDS-gebied (Project Dagvlinders Durme- en Scheldegebied) van koevinkjes - één van de soortspecifieke meetnetten van deVVE WG Dagvlinders waar ook het hooibeestje en het zwartsprietdikkopje onder vallen - volgen we ook een tuinmeetnet intensief op.Van aan de start van dit tuinmeetnet in 2017 tot nu toe staat de teller op 34 waargenomen soorten in de deelnemende tuinen!

Sinds zondag 23 juni 2024 kunnen we daar trots een soort aan toevoegen. In een tuin op Oudenbos te Lokeren werd in de namiddag - na een zeer warme zonnige dag, net toen het bewolkter werd - nog eens een bezoek in de tuin uitgevoerd om dagvlinders te tellen. Opeens werd een ♂ exemplaar van Apatura ilia, de kleine weerschijnvlinder, waargenomen terwijl deze zat te rusten op een leilinde aan de rand van de tuin (foto 1). Pal naast deze tuin ligt een zeer goed onderhouden zwembad.Heel waarschijnlijk werd dit ♂ aangetrokken door het ontsmettingsmiddel chloor,dat gebruikt wordt door de buren om hun zwembadwater gezond te houden. Het is

algemeen geweten dat soorten als Apatura graag op vluchtige vloeistoffen zoals bv. benzine afkomen alsook graag smullen van zweet, uitwerpselen en dode dieren. Het waargenomen gedrag van dit exemplaar is typisch voor deze bossoort, maar af en toe kwam deze prachtige dagvlinder ook naar beneden in de tuin. Het ♂ werd met absolute zekerheid gedetermineerd door o.a. het typische kenmerk waardoor het zich onderscheidt van Apatura iris, de grote weerschijnvlinder, nl. de feloranje antenneknoppen die nauwelijks aanwezig zijn bij de grote weerschijnvlinder.

Foto 1: ♂

Oudenbos Lokeren. © Vanessa Van Acker

Fig. 1: actueel voorkomen kleine weerschijnvlinder in het PDDS gebied (rode cirkel) en de tuinmeetnetwaarneming (rode pijl) op 23/6/2024. © VVE WG Dagvlinders

De kleine weerschijnvlinder wordt reeds enkele jaren waargenomen in het zuidwesten van het PDDS-gebied,maar de waarneming in de tuin op Oudenbos is de meest noordelijke óóit in dit onderzoeksgebied (fig. 1). Deze soort is stelselmatig aan het opschuiven naar het noorden en wordt regelmatig in Vlaamse tuinen waargenomen die in de onmiddellijke buurt liggen van zwembaden. Positief aan dit verhaal is dat de Kleine weerschijnvlinder werd gezien in een deelnemende tuin van het tuinmeetnet VVE WG Dagvlinders en daar ongeveer een dik uur in heeft vertoefd. Meteen ook weer het bewijs dat je tijdens een dag meer (? verschillende) momenten moet aangrijpen om alle potentiële soorten in kaart te kunnen brengen. Ook in een tuinmeetnet kunnen zeldzamere soorten worden waargenomen en wie weet ook wel in jouw tuin!

Wie ook dagvlinders wil tellen in zijn/haar tuin en interesse heeft om deel te nemen aan dit laagdrempelige tuinproject, stuurt een berichtje naar vvewgdagvlinders@telenet.be.

Wie een zwembad wil installeren, moet ergens anders zijn, maar wij zijn steeds op zoek naar extra gemotiveerde deelnemers voor het tuinmeetnetVVEWG Dagvlinders!

referenties

� www.phegea.org/Dagvlinders/DS_PROJECT/ MANIFEST.html

� www.phegea.org/Dagvlinders/Meetnetten.html

� www.phegea.org/Dagvlinders/DagvlindersStart. htm

� www.phegea.org/Dagvlinders/Tuinmeetnet_ GardenNetwork_5y.html

jnm durmeland en vzw durme een natuurlijke match

Evelien Van Doorsselaere

Op een zonnige septemberdag mochten we Andres, Helena en Isaak ontvangen op het mooiste terras van Lokeren, aan ons Molsbroek uiteraard.We hadden een gezellige babbel over hun gemeenschappelijke passie: JNM - de Jeugdbond voor Natuur en Milieu oftewel ‘de beestigste jeugdbeweging’.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen:waarom zijn jullie lid van de JNM?

Helena (15): JNM is gewoon een heel leuke jeugdvereniging met toffe activiteiten én met een focus op natuur en duurzaamheid.En net dat vind ik zo mooi aan JNM: die combinatie. Ik startte al toen ik 7 jaar was.

Isaak (12):Ik ook.Ik vind het vooral heel leuk om te leren over en zorgen voor de natuur.Dat doen we bijvoorbeeld door tijdens een activiteit zwerfvuil op te rapen.

De mama van Helena en Isaak komt even tussen en vertelt dat zij ook een grote rol speelde in de keuze. Een jeugdvriendin maakte haar nieuwsgierig naar de werking. Zelf werd ze helaas nooit lid, maar ze wou alvast haar kindjes de kans geven om kennis te maken met JNM. En dat was een echte voltreffer zo blijkt …

Andres (leider JNM Durmeland): Iedereen is welkom bij JNM. Er heerst een heel open sfeer. Ook al ben je nieuw of ken je nog niemand, je leert altijd mensen kennen. Zowel lokaal als nationaal. Iedereen deelt de passie voor natuur, die verbondenheid met groen. Maar los daarvan is het een heel diverse jeugdvereniging. En dat maakt het net zo mooi.

Wat is jullie link met natuurvereniging vzw Durme?

Helena:Met de JNM hebben we soms activiteiten in jullie natuurgebieden. Zoals die keer toen we hielpen bij een boomplantactie.En onlangs gidste Geert (Braem - conservator van de Linie) ons door het prachtige natuurgebied, de Linie in Eksaarde.

Andres: Het is misschien niet altijd zichtbaar of even duidelijk, maar het klopt dat we inderdaad regelmatig activiteiten organiseren met een link naar vzw Durme. Zo gaan we ook regelmatig beheerwerk uitvoeren in de Buylaers.Voor ons is het ergens wel logisch dat we in jullie mooie

natuurgebieden activiteiten organiseren, we zitten dan ook een groot deel in dezelfde regio. Ook helpen we soms tijdens activiteiten van vzw Durme, zoals bijvoorbeeld tijdens de midzomernacht.

Ondertussen vragen Helena en Isaak zich af hoe het komt dat er enkele dode vissen te zien zijn aan de oppervlakte van de moerasvlakte.We leggen uit dat er tegen het einde van de zomer, door de lagere waterstand, heel wat minder zuurstof in het water is, waardoor verschillende vissen het moeilijk krijgen. Wanneer we dan vertellen over de steltlopers (zoals de lepelaars en kleine en grote zilverreiger) die zich hier (door de lage waterstand) graag laten zien in augustus/september,dan zie je hun ogen blinken.Ook de waarnemingen van de purperreiger en kwak onlangs, maken hen nieuwsgierig.

Hoe komt het dat jullie zo’n natuurliefhebbers zijn?

Helena:Dat is gewoon heel erg belangrijk.Ik hou ervan om in de natuur te zijn en er middenin te wandelen.Ook determineren is geweldig.

Isaak:Het is gewoon heel boeiend.

Andres: Er gaat helaas veel te weinig aandacht naar het milieu in onze huidige maatschappij. En het is dan wel heel fijn om één moment in de

JNM’ers Isaak,Andres en Helena © vzw Durme

JNM’ers in actie © JNM Durmeland

week even helemaal ondergedompeld te worden in de natuur.Het is ook echt door JNM dat ik zelf bewust geworden ben van het belang van ecologie,natuur en klimaat.

Hebben jullie natuurdromen en welke dier - of plantensoort willen jullie heel graag eens spotten?

Isaak: Ik zou heel graag eens een koereiger spotten.

Helena:Ik zou later graag leiding worden bij JNM, of bijvoorbeeld bij vzw Durme terechtkomen.Het lijkt me heel interessant om extra gebieden te kunnen aankopen, om nog meer aan natuurbeheer te kunnen doen. Daarnaast hoop ik binnenkort eens een ijsvogel te spotten. We waren hier al een paar keer met de leiding en zij zagen er al regelmatig eentje, maar mij is het nog niet gelukt deze te spotten.

Andres:Altijd goed opletten langs het water … en hoe vroeger,hoe stiller,hoe beter om er eentje te zien.Maar ze zijn zo snel hé.

Een goede tip:kom hier dan maar af en toe eens heel vroeg in de ochtend zitten op het mooiste terras van Lokeren.

Andres:Afgelopen zomer heb ik in Roemenië een boottocht gemaakt op de Donaudelta, een echt vogelparadijs. Ik heb dus net een heel mooie portie natuurschatten achter de rug. Naar grotere natuurdromen toe, hoop ik met mijn studies de link te leggen tussen stedenbouw en ecologie of duurzaamheid, om daarmee verandering te kunnen brengen.

Welke activiteiten van JNM zal je niet snel vergeten?

Helena: Ik vind beheren altijd supertof. Ook de wandeling in het Molsbroek met JNM op zoek naar ransuilen was heel fijn.We zagen er drie zitten in een boom vlak bij de dijk.

Andres: Ja, we hadden toen toch wel een beetje hulp nodig bij het zoeken.Ze waren enorm goed gecamoufleerd!

Moet je al voorkennis van de natuur hebben om lid te worden van JNM?

Helena en Isaak: Nee, je hoeft zeker niet al veel te weten om bij JNM te komen. Het mag natuurlijk, maar het is zeker niet nodig, want je leert gewoon elke keer heel veel bij.

Andres:In wat we doen,is de link naar natuur er altijd wel.Maar terwijl we bezig zijn,doen we ook gewoon eens zot met elkaar,we chillen ergens,en zorgen voor een variatie aan activiteiten. JNM is echt die combinatie: jeugdbeweging + natuurvereniging: dat maakt het zo bijzonder. Iedereen die met een van beide een raakvlak heeft,vindt bij ons zeker een plekje.

Dankjewel Helena, Isaak én Andres voor dit aangename gesprek.

JNM Durmeland

JNM Durmeland is een afdeling van JNM vzw. Ze organiseren zowel activiteiten voor piepers (vanaf 7 t.e.m. 12 jaar), ini's (vanaf 12 t.e.m. 15 jaar) en gewone leden (+15 jaar).

De werking is vooral actief in en rond Lokeren. Hun lokaal bevindt zich op Hoogland (Oude Heerweg 125), maar ze zoeken uiteraard vaak de natuur op. Dan gaan ze spelen in het Verloren Bos, vogelspotten in het Molsbroek of beheren in de Buylaers om maar enkele voorbeelden te geven.De zotte leden van onze afdeling noemen zich ook wel eens 'Durmies'.

Ben je enthousiast en wil je graag kennismaken met JNM Durmeland? Iedereen die wil kan 3x gratis gaan proberen. Check zeker hun website www.jnm.be/durmeland, zo zie je ook wanneer en waar de activiteiten doorgaan.

stikstof, voorbij de mystiek of is het eerder mist?

Hans Masuy

Net als het begrip‘biodiversiteit’ is‘stikstof’ ondertussen een veelgebruikt woord geworden, dat bovendien nogal eens uit zijn context wordt gerukt. Hierbij een poging tot duiding van stikstof in de natuur.

Proloog, als een lesje chemie, waarvoor excuus: we ademen allemaal voortdurend lucht die bijna 80% stikstof bevat (de rest is voornamelijk zuurstof). Die stikstof is in de vorm van stikstofgas (N2, een molecule met twee atomen stikstof), een gas dat volkomen inert is en helemaal niks verkeerd doet met mens,bodem of natuur.Het is werkelijk gewoon lucht.

Wanneer dat stikstofgas echter in voertuigen (en alle andere verbrandingsmotoren) aangezogen wordt of in industriële processen verbruikt wordt, dan ontstaan stikstofoxiden. Dat zijn moleculen met combinaties van N (stikstof) en O (zuurstof). Die zijn licht irriterend voor ademende wezens zoals mensen met bv. luchtweginfecties of astma.Ze zijn dus niet inert, maar mild-reactief.Die stikstofoxiden regenen uit

en worden in de bodem door bacteriën omgezet naar nitraten, wat een voor planten nuttige en noodzakelijke grondstof is.

Bij een grote overmaat van stikstofoxiden wordt de regen wel zuur;denk aan de bossterfte van de jaren tachtig. Dat is gelukkig gestopt dankzij regelgeving.Vergeef me dat ik zwaveloxiden en wat andere verbindingen even weglaat in deze context.

N is namelijk ook een prominent, essentieel en nuttig deel van bijvoorbeeld eiwitten. Planten “bouwen” broodnodige eiwitten met N dat ze uit nitraten in de bodem halen, die daar in meer of mindere mate voorhanden zijn, afhankelijk van hun soort-specifieke groeiplaats. Snelgroeiende

Daarnaast is er nog een zeer belangrijke andere stikstofvorm voor het verhaal: ammoniak (NH3). Dieren (en wij) eten eiwitten en plassen veel overtollige stikstof (die niet nodig is voor spiermassa) uit onder de vorm van ammoniak (NH3).Dat is normaal,maar het is wel een echte boosdoener als die in overmaat op grond terecht komt zoals bij bemesting in de landbouw (ook kunstmest). Bovendien is ammoniak vluchtig. Die verspreidt zich deels en regent overal mee neer. De ammoniak wordt vervolgens, net als de eerder genoemde stikstofoxiden, door bacteriën in de bodem omgezet tot nitraten.

Op deze lucht-gedragen wijze wordt elke hectare inVlaanderen jaarlijks bemest met gemiddeld 21 kg N, ook natuurgebieden! Dat lijkt weinig, maar is in werkelijkheid veel.

Opnieuw sla ik een stukje over, waarbij overtollige nitraten uitspoelen uit de grond, terechtkomen in grondwater en oppervlaktewater en vervolgens in ons drinkwater. Daar wil je het niet hebben voor onze gezondheid.

Waar zit dan het probleem met een overmaat van stikstof in de natuur,denkt u nu ongetwijfeld, als het eindproduct nitraat essentieel is ?

Antwoord:

Less is more:onze plantenwereld en de daarvan afhankelijke organismen (wij ook dus) zijn over de millennia heen geëvolueerd naar een leven in een nitraat-arme omgeving. Nitraat is limiterend voor plantengroei.De hele diversiteit van planten is gebaseerd op strategieën om stikstof te pakken te krijgen, waardoor verschillende planten op verschillende plaatsen excelleren. Darwin’s ‘fittest’ is zo de plant die de mogelijks schaarse stikstof het beste kan vangen, tot vliegen-

vangende planten toe op zeer stikstofarme grond. Vergeef me een tweede maal dat ik fosfor en kalium even negeer.

De ongelooflijke overmaat aan nitraat die ontstaat in de bodem door onze bemesting en stikstofneerslag (en in veel mindere mate door industriële processen en voertuigen) bevoordeelt snelle groeiers zoals brandnetel,braam en enkele grassoorten. Het is als doping voor hen. Zij concurreren alle andere begroeiing weg,waarvan vele soorten niet bestand zijn tegen voedselrijke of verzuurde grond. Het resultaat is een monocultuur van de genoemde generalisten die uw zicht beletten en soms uw plezier vergallen langs paden, wegen en ook in weilanden, binnen en buiten natuurgebieden. Zulke soortenarme overbemeste omgevingen laten amper diversiteit toe.Die diversiteit is onmisbaar voor insecten als restaurant en als crèche; zij zijn op hun beurt voedsel voor o.a. vogels.Wanneer de diversiteit van planten inklapt,storten insectenpopulaties en de voedselketen in.

Waarom is stikstof uitgestoten door landbouw als ammoniak schadelijker dan de stikstofoxiden van industrie of vervoer?

Ammoniak is heftig reactief en wordt snel (te veel) nitraat. Daarom is het probleem van vermesting allereerst aan te pakken door middel van regelgeving voor verminderde landbouwgegenereerde emissie.Het is alvast géén pesterij, wel het zoeken naar een evenwicht.

ledencampagne

lid worden van vzw durme is los van het pad!

Als lid van vzw Durme beleef je meer,weet je meer,geef je de natuur een stem én bescherm je bovendien de natuur in jouw buurt.Daarnaast ga je ook af en toe eens ‘los van het pad’.

win, win, win!

Ook zin om los van het pad te gaan?Word lid of verleng je lidmaatschap voor 31 oktober 2024,dan doe je automatisch mee met onze wedstrijd.

Wat kan je winnen?

Als hoofdprijs win je een exclusieve rondleiding voor 10 personen in een van onze natuurgebieden met een ervaren vzw Durme-gids.

Daarnaast geven we ook nog een abonnement op Fwiet cadeau,een vogelmagazine van Begijn Le Bleu (onze ambassadeur) en Jeroen Denaeghel.

En je maakt ook kans om het bedrag van jouw lidmaatschap terug te winnen.

Dus,waar wacht je nog op … ?

Word (opnieuw) lid én spreek zoveel mogelijk andere mensen aan om ook in oktober lid te worden van vzw Durme! © vzw Durme

Je krijgt de kans onze natuurgebieden ook‘achter de schermen’ te beleven,weg van de platgetreden paden. Met je hoofd en voeten middenin onze prachtige gebieden waan je je even weg van de wereld… In 2025 zetten we hier ook extra op in.Leden krijgen tijdens wandelingen exclusieve toegang tot onze reservaten. nieuw! - domiciliëring

Vanaf dit jaar bieden we de mogelijkheid om je lidmaatschap ook via domiciliëring te laten verlopen. Hoe doe je dit? Ga naar onze website www.vzwdurme.be, druk op de knop ‘word hier lid’ en vul het formulier in om een domiciliëring aan te gaan.

Via de QR-code hiernaast kom je meteen op de juiste pagina.

Gratis proefabonnement

Ken jij een natuurliefhebber die nog geen lid is van vzw Durme? Laat deze persoon dan gratis proeven van ons lidmaatschap.Wat houdt dit in? De ontvanger krijgt de twee volgende edities (het oktober- en januarinummer) van ons tijdschrift 'Durme- en Scheldeland' gratis thuis bezorgd.

Bij het eerste tijdschrift zit een brief waarin jouw naam (de schenker) vermeld staat,samen met meer info over ons tijdschrift en onze vereniging.Bij het tweede tijdschrift zit een brief waarin vrijblijvend gevraagd wordt of de persoon lid wil worden om zo het tijdschrift te blijven ontvangen.

Nadien zullen alle persoonsgegevens verwijderd worden.

Vul onderstaand formulier in en bezorg het aan vzw Durme,Molsbergenstraat 1,9160 Lokeren,of via mail op info@vzwdurme.be.

Deze actie loopt tot en met 30 november 2024.

JOUW VOORNAAM EN NAAM (schenker): VOORNAAM EN NAAM VAN DE ONTVANGER:

STRAAT EN NUMMER/BUS VAN DE ONTVANGER:

POSTCODE EN GEMEENTE VAN DE ONTVANGER:

nest

Ook wij verhuisden naar een nieuw

Wij verwelkomen je graag vanaf 2 december 2023 op onze nieuwe locatie in hartje Vlaamse Ardennen: Rijksweg 32, 9681 Nukerke.

Laat je verrassen door een nog intensere natuurbeleving in de grootste speciaalzaak van Vlaanderen.

DE ECOLOGISCHE VERFWINKEL

In onze winkel en webshop kan je terecht voor gezonde verf en duurzame schildersbenodigdheden.

DE DUURZAME AANNEMER

Je gevel of interieur opfrissen? Tintelijn staat in voor jouw schilder-, kalei-, timmeren pleisterwerken.

DE MODULAIRE MEUBELMAKER

Ontdek onze TIMO-kast en MUMO-zitmeubel. Ecologisch van nature, met een enorm aanbod aan mogelijkheden.

column begijn le bleu

De avond heeft zich meester gemaakt van het Molsbroek. Er weerklinkt getik van takken die heen en weer wiebelen in de wind en een koppeltje eenden dobbert rustig langs wat groene rietscheuten.Tussen een paar struiken, aan de rand van het broekbos, zie ik plots een gaai. Hij blijft roerloos op een tak zitten en heeft zijn veren opgezet tegen de koude. Meestal verraadt hij mij met luid gekrijs.Dat is de reden waarom hij ook wel rotzak wordt genoemd.Ik vermoed dat een jager verantwoordelijk is voor dit koosnaampje toen hij verraden werd door de vogel. Zijn wetenschappelijke naam Garrulus betekent trouwens luidruchtig of praatziek. Vorig jaar bezocht ik een Engelse jachtopziener in het beeldschone Worcestershire. De man hield een gaai in een kooi, een oude traditie die gelukkig verdwijnt. De gaai mocht af en toe in de woonkamer rondvliegen en gaf ondertussen luid commentaar. ‘That’s a beautiful boy’ was een van de zinnetjes die hij tegen mij zei.Je ziet:naast het vermogen om te praten zeggen gaaien ook nog eens de waarheid.Geen wonder dat hij in de Middeleeuwen symbool stond voor boodschapper.Je vindt de vogel vanaf de veertiende eeuw zelfs terug op schilderijen waar hij de verlossing van de mensheid aankondigt tussen heiligen of zondaars die berouw hadden.

Maar deze kraaiachtige is niet alleen boswachter,hij is ook een bosbouwer.In het najaar verzamelt een gaai duizenden eikels die hij verstopt in zijn territorium als wintervoorraad.Wat vergeten wordt, kan uitgroeien tot een eik.

Ik neem mijn verrekijker om de azuurblauwe veertjes van de vogel te bewonderen. Het is een fascinerend stukje van zijn verenkleed. Het zijn dekveertjes die het bovenste deel van zijn vleugels bedekken. De veren hebben zwarte bandjes die - naargelang de leeftijd van de vogel - verschillen in aantal.Ze vallen op omdat de andere kleuren van zijn pluimage mooi contrasteren,iets wat mij pas later is opgevallen. Het is dankzij de minder opvallende kleuren dat het blauw kan schitteren. Hier valt een levensles uit te halen. Het is dankzij EddyWally dat Luciano Pavarotti kan schitteren. Hoe beter ik kijk, hoe meer ik een roze gloed op het bruine lichaam zie. Het is dezelfde gloed die ik als kleuter ooit bemerkte op de wangen van juffrouw Els.Volgens de kleurenwaaier neigt het naar oudroze, RAL kleur 3014.Ik vermeld het even voor het geval dat je je raamwerk een nieuw verflaagje wilt geven.

“wat vergeten wordt kan uitgroeien tot een eik”

Zijn zwarte staart gaat over in witte bovenstaartdekveren tot aan zijn stuit. Onthoud dat woord voor bij een partijtje scrabble:bovenstaartdekveer.Het levert je 34 punten op,maar dit volledig terzijde.

Die witte stuit is een heerlijk kenmerk dat hem altijd verraadt. En heb je zijn snor al bemerkt? ZelfsTed De Braak benijdt hem hiervoor. En als u weet wie Ted De Braak is, bent u al lang de vijftig gepasseerd.

Een gaai is zo onmiskenbaar dat je vergeet te kijken naar de prachtige details. Je hoort hem krijsen, je ziet zijn stuit en etiketteert hem zonder verder aandacht te geven. Dat zal waarschijnlijk ook de reden zijn waarom hij zoveel lawaai maakt.Negatieve aandacht is ook aandacht.

Op dinsdag 30 juli brachten enkele leden van onze terreinploeg een bezoekje aan de bosbouwbeurs in Bertrix. Het was een boeiende uitstap die ons meer inzicht gaf in recente ontwikkelingen binnen deze sector.We hoopten inspiratie op te doen voor toepassingen binnen het natuurbeheer in onze natuurgebieden. Nieuwe manieren om bijvoorbeeld pas geplante bomen te beschermen tegen vraat van reeën en konijnen. Of misschien een nieuw takelsysteem om ons te ondersteunen bij het veilig verwijderen van bomen die sneuvelden tijdens een storm. We zagen er ook tal van compacte transportmachines of klepelmaaiers op rupsbanden,een“ijzeren paard” (lastpakker op rupsbanden) om eenvoudig én zonder de gevoelige grond in onze natuurgebieden te beschadigen maaisel of hout te verplaatsen.Er waren zelfs maaiers op afstandsbediening te zien.

Toegegeven, veel van de gedemonstreerde machines waren voor ons een brug te ver.De automatische all-in-one zaag- en kliefmachines,of de kranen die in slechts enkele minuten een boompje kunnen vellen, onttakken en op meters zagen, aanschouwden we met open mond. Hoewel deze technologieën niet direct van toepassing zijn voor onze terreinploeg,was het een indrukwekkend schouwspel en een boeiende dag.

zeisinitiatie in de buylaers

Op zaterdag 28 september organiseerden we een zeisinitiatie in natuurreservaat de Buylaers.

5 deelnemers kwamen te weten wat de beste manier is om een zeis te wetten,wat‘het haren van een zeis’ betekent en hoe er op een veilige manier met de zeis gewerkt kan worden.

Na een tijdje was iedereen er mee weg en konden een mooi stukje grasland maaien.Wordt vervolgd...

samen voor meer natuur

Half september tekenden Natuurpunt beheer en vzw Durme een historische ruilakte.Door het uitruilen van verschillende percelen in de regio Lokeren (Daknam), Waasmunster en Berlare/Wichelen ontstaan er logische beheerblokken voor beide verenigingen. Op die manier trekken we beiden nog meer ‘aan hetzelfde natuurzeel’. Een winst voor allebei! Op de foto zien we Thomas van Lancker (vzw Durme) en Karolien Van Kerckhove (Natuurpunt) bij de ondertekening van de ruilakte.

Meer info hierover in ons volgende tijdschrift.

Thomas Van Lancker

Dorien Van Ranst

© vzw Durme

Willem Bockx

© vzw Durme

schatten van vlieg

Afgelopen zomermaanden konden kleine speurneuzen hun hart ophalen in het Molsbroek met de zoektocht naar de Schat vanVlieg.Dit jaar was het thema‘proef jij wat ik proef?’.Verkleed als bever konden de kinderen op pad gaan om Bertje Bever te helpen bij de voorbereidingen voor zijn verjaardagsfeest. Van eendjes vissen tot zandtaarten bakken, beverchips zoeken en de juiste lievelingshapjes aan de juiste dieren koppelen, … geen uitdaging was de speurders te veel.

Wie de zoektocht tot een goed einde bracht werd beloond met een smakelijke prijs uit de schatkist.

De tocht viel goed in de smaak bij jong en oud(er), getuige onze goedgevulde post-it muur in het bezoekerscentrum. Dankjewel voor de fijne reacties!

Ook een dikke dankjewel aan onze barvrijwilligers voor de ondersteuning!

Vicky Collewaert

festivaria

Tweejaarlijks gaat aan het Donkmeer het festival Festivaria door.De voorbije decennia speelden hier op deze unieke locatie een hele waaier aan musicals, en afgelopen zomer stond de Klokkenluider van de Notre Dame op het programma. De organisatie doet voor heel dit spektakel ook telkens een beroep op diverse verenigingen om alles in goede banen te leiden.

De enthousiaste vrijwilligersploeg van de afdeling Zele – Berlare – Wichelen tekenden op maar liefst 4 avonden (en nachten..) present om de bar te bemannen en aldus de dorstigen te laven. Onder leiding van afdelingsvoorzitter Pierre verliep dit werk perfect gesmeerd,en dankzij de inzet van velen leverde dit alvast een leuke duit op voor de afdelingskas. De middelen die we met dergelijke acties verzamelen worden ingezet om de natuurgebieden in de regio te versterken.

Een dikke merci aan iedereen die hierbij geholpen heeft!

© vzw Durme

Michaël Crapoen

© vzw Durme

schatten van vlieg

bedankwandeling aanplant fondatie

In november vorig jaar plantte Aliplast Aluminium Systems, Rotary Sint-Niklaas en Factry samen met vzw Durme een nieuw bos van iets meer dan 3 hectare aan in de Fondatie van Boudelo (Sinaai, Sint-Niklaas).

Ondanks de overvloedige regen tijdens de plantactie was er veel volk aanwezig om de meer dan 3.000 bomen en struiken te helpen aanplanten.Ondertussen is het eerste groeiseizoen achter de rug en ondanks de extreem natte omstandigheden van het voorbije jaar kunnen we toch spreken over een geslaagde aanplant.

Om deze waardevolle helpende handen nogmaals te bedanken, werden zij in augustus uitgenodigd voor een geleide natuurwandeling doorheen dit natuurgebied. De hemelsluizen stonden toen ook open, maar dat kon de deelnemers – opnieuwniet deren en bracht meteen goeie herinneringen naar boven.Bedankt voor jullie inzet!

vrijwilligersfeest

Omdat de inzet en het enthousiasme van vrijwilligers kleur geven aan onze vereniging organiseren we ieder jaar een vrijwilligersfeest.Dit jaar ging het door in Daknam.Na een geleide wandeling door het Natuurpunt-reservaat Daknamse Meersen (onder het motto ‘gluren bij de buren’) genoten we van een hapje en natuurlijk het gezellig samen zijn.

Bedankt aan alle vrijwilligers (ook wie er niet kon bij zijn)!

Thomas Van Lancker

De aanplant in november. © vzw Durme

© vzw Durme

FOTOPAGINA

© Sandra Van Hespen

Purperreiger © Patrick De Smedt

Fuut © Rudi Van Onderbergen

Boerenzwaluw © Sandra Van Hespen

© Bruno Van den Bussche

kinderpagina herfstbingo

Neem deze herfstbingo en een pen mee op je volgende wandeling.Doorstreep wat je gezien hebt.Volle rij? Roep dan heel luid‘Bingo!’

activiteiten oktober - december 2024

Vzw Durme organiseert tal van activiteiten voor het grote publiek. Zo willen wij het draagvlak rond natuurbeleving sterk verbreden. Wandelingen, cursussen, workshops, werkdagen, ... voor ieder wat wils! Neem zeker eens een kijkje op www.vzwdurme.be voor de laatste updates.

VRIJDAG 21 APRIL ZONDAG 20 OKTOBER

Wandeling Bulbierbroek

De absolute parel van de Durmemeersen is zonder twijfel ‘Het Bulbierbroek’: fraaie hooilanden, vochtige ruigtes en mooi tot ontwikkeling gekomen rietvelden en buitendijkse zoetwaterschorren wisselen er elkaar af en zorgen voor een grote verscheidenheid aan fauna en flora. Ga met gids Raf Smet op verkenning langs de Durme. De wandeling is ongeveer 4km lang en gaat langs goed begaanbare verharde en onverharde wegen.We eindigen rond 16u30.

Afspraak: 14u30,ter hoogte van Sint-Annastraat 185,9220 Hamme.

Meer info: donk@vzwdurme.be

VRIJDAG 21 APRIL ZATERDAG

26 OKTOBER

Paddenstoelenwandeling in de Hemelse Rij

Het is volop paddenstoelentijd en vandaag neemt gids Caroline je mee doorheen het prachtige bosgebied van de Hemelse Rij.Benieuwd wat we allemaal vinden!

Afspraak: 14u, thv Eddy Copers-bank iets voorbij de Scheve villa (Donklaan in Berlare).

Meer info en inschrijven: donk@vzwdurme.be

Niet geschikt voor kinderwagens,laarzen zijn handig!

VRIJDAG 21 APRIL ZONDAG 27 OKTOBER

Landschapswandeling in de Scheldemeander

Trek alvast je stevige wandelschoenen aan voor deze superboeiende wandeling, want samen met ervaren gids

Dirk maken we een flinke tocht (9km) en lezen onderweg het landschap.

Zo stap je op de bodem van de vroegere Schelde, klim je naar een rivierduin en maak je kennis met sikkelbanken, oeverwallen, stootoevers… als resultaat van 12000 jaar landschapsontwikkeling in de Vlaamse Vallei na de laatste ijstijd.Ook de recente invloed van de mens op het landschap komt aan bod: het Donkmeer als enorme turfmijn, Nieuwdonk als zandleverancier voor de E17, kunstmatige bochtafsnijdingen van de Scheldeloop en het Sigmaplan als reactie op het toenemend overstromingsgevaar.

Afspraak: 14u,aan de Onthaalpoort Donkmeer (Donklaan 123,Berlare).

Meer info: donk@vzwdurme.be

Stevige stapschoenen of laarzen aan te raden.

VRIJDAG 21 APRIL WOENSDAG 30 OKTOBER

Paddenstoelenwandeling 4 kids

We gaan op pad in het Molsbroek,op zoek naar alles wat de herfst zo speciaal maakt.Wie vindt de grootste paddenstoel? En wie de mooiste? Maar de natuur heeft in deze tijd nog zoveel meer te bieden. Welke vogels vliegen over en waarom vliegen ze naar het zuiden? Misschien komen we ook nog wel leuke kriebeldiertjes tegen.

Ben je tussen 6 en 12 jaar en wil je graag bijleren over de natuur? Dan is deze activiteit zeker voor jou!

Ondertussen kunnen de ouders zelf een wandeling maken of iets drinken in het gezellige bezoekerscentrum.

Afspraak: 13u30 - 16u, bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1,Lokeren.

Meer info en inschrijven: info@vzwdurme.be

Gratis voor leden,€ 5 voor niet-leden.

VRIJDAG 21 APRIL ZONDAG 3 NOVEMBER

Paddenstoelenwandeling in het Molsbroek

In deze periode van het jaar zie je overal in de natuur tal van paddenstoelen opduiken.Waarom groeien er in de herfst eigenlijk zoveel paddenstoelen? En welke soorten vinden we allemaal terug in het Molsbroek? Gids Raf neemt je met plezier mee in de wondere wereld van zwammen en schimmels.

Afspraak: 14u, bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1,Lokeren

Meer info: info@vzwdurme.be

VRIJDAG 21 APRIL DONDERDAG 14 NOVEMBER

IWG: cursus drachtplanten (les 1)

De imkerwerkgroep Durme organiseert dit najaar een cursus drachtplanten.

Meer info en inschrijven: p. 11

VRIJDAG 21 APRIL DONDERDAG 21 NOVEMBER

IWG: cursus drachtplanten (les 2)

De imkerwerkgroep Durme organiseert dit najaar een cursus drachtplanten.

Meer info en inschrijven: p. 11

VRIJDAG 21 APRIL ZATERDAG 23 NOVEMBER

Dag van de natuur: beheerwerken in reservaatzone Scheldebroeken (Paardeweide-Oost)

Vandaag steken we de handen uit de mouwen in Paardeweide-Oost.We verwijderen houtige opslag om dit stukje topnatuur in stand te houden. Wil jij graag een handje helpen?

Afspraak: 9u, kleine parking aan Paardeweide-Oost (kruispunt Sluis en Sarosstraat).

Meer info: Nick Jacobs, nickjacobs1989@gmail.com of 0473 57 48 67

Breng zeker je picknick,laarzen en werkhandschoenen mee.

VRIJDAG 21 APRIL ZATERDAG 23 NOVEMBER

Dag van de natuur: bosaanplant aan het Molsbroek in Lokeren

Vandaag starten we met de aanplant van 1 hectare nieuw bos aan het Molsbroek. Dit toekomstige bos zal een buffer vormen tussen de stad en het natuurgebied, maar ook de natuur- en recreatieve beleving tussen het Molsbroek en het centrum doen toenemen. Zin om die dag de handen uit de mouwen te steken en mee te helpen planten?

Afspraak: vanaf 13u, thv de Oude Baan huisnummer 61, 9160 Lokeren.

Meer info & inschrijven: ThomasVan Lancker, thomas.vanlancker@vzwdurme.be of 09 348 30 20

werkhandschoenen, laarzen of stevige schoenen en eventueel een spade zijn handig.

VRIJDAG 21 APRIL ZATERDAG 23 NOVEMBER

Dagvlinderwerkgroep bijeenkomst

De dagvlinderwerkgroep van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie organiseert een bijeenkomst met tal van interessante sprekers.

Onderwerpen die op de planning staan zijn:‘Herintroductie van het bont dikkopje in de UK’ (Dirk Maes),‘Sinusbeheer’ (Anthonie Stip) en‘Excursie naar deWeerribben voor grote vuurvlinder’ (TomVermeulen).

Afspraak: 14u, CC Torenzaal,Torenstraat 1, 9160 Lokeren (deuren:13u15)

Meer info & inschrijven via vvewgdagvlinders@telenet.be, http://phegea.org/Dagvlinders/Bijeenkomsten.htm

VRIJDAG 21 APRIL DONDERDAG 28 NOVEMBER

IWG: cursus drachtplanten (les 3)

De imkerwerkgroep Durme organiseert dit najaar een cursus drachtplanten.

Meer info en inschrijven: p. 11

VRIJDAG 21 APRIL ZATERDAG 30 NOVEMBER

Wandeling Kalkense Meersen

Vandaag maken we een wandeling (10km) in de Kalkense Meersen.

Voor wie eens een flink stuk wil wandelen zonder veel stops.

Afspraak: 9u einde Grote Kouterstraat (Ringdijk) Uitbergen.

Meer info: donk@vzwdurme.be

Niet geschikt voor kleine kinderen.

VRIJDAG 21 APRIL DONDERDAG 5 DECEMBER

IWG: cursus drachtplanten (les 4)

De imkerwerkgroep Durme organiseert dit najaar een cursus drachtplanten.

Meer info en inschrijven: p. 11

VRIJDAG 21 APRIL ZONDAG 8 DECEMBER

Glühweinwandeling langs de Durme in Zele

Om in de kerstsfeer te komen maken wij met gids Nico een winterwandeling langs de Durme. Onderweg drinken wij een lekker likeurtje en eindigen doen we met een glaasje glühwein.

Afspraak: 14u, einde Donkerputstraat, T-kruispunt met Hoekstraat,Zele.

Meer info & inschrijven: couge@telenet.be

VRIJDAG 21 APRIL DONDERDAG 12 DECEMBER

IWG: cursus drachtplanten (les 5)

De imkerwerkgroep Durme organiseert dit najaar een cursus drachtplanten.

Meer info en inschrijven: p. 11

COLOFON

bezoekerscentrum molsbroek

Openingsuren:

1 februari t.e.m 31 mei: woensdag:13 - 17 uur zon- en feestdagen:14 - 18 uur

1 juni t.e.m 15 september: dinsdag tot vrijdag:13 - 17 uur zaterdag en zondag:14 - 18 uur

16 september t.e.m 31 oktober: woensdag:13 - 17 uur zondag:14 - 18 uur

1 november t.e.m 31 januari: woensdag:13 - 17 uur zondag:14 - 17 uur

Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren info@vzwdurme.be - 09 348 30 20

bezoekerscentrum donkmeer

Openingsuren:

1 maart t.e.m 30 juni élke dag:10 - 12.30 en 13.30 - 17 uur

1 juli t.e.m 31 augustus élke dag:10 - 12.30 en 13.30 - 18 uur

1 september t.e.m 31 oktober élke dag:10 - 12.30 en 13.30 - 17 uur

1 november t.e.m. 28 februari weekdagen:10 - 12.30 en 13.30 - 17 uur weekend:13.30 - 17 uur

Donklaan 123, 9290 Berlare donk@vzwdurme.be

Redactie: ThomasVan Lancker,Vicky Collewaert,EvelienVan Doorsselaere,Kristof Scheldeman,Michaël Crapoen,DorienVan Ranst Eindredactie en lay-out: Willem Bockx Taalkundig advies: Paule Bosch Met dank aan: Hans Masuy,AndréVerstraeten, Rudi Van Onderbergen, Joris Everaert, Jan Buyl,Vanessa Van Acker, Begijn Le Bleu Druk: Graphius, Eekhoutdriesstraat 67, 9041 Gent

Secretariaat: Bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren Coverfoto:Visarend © Wouter Cardoen Lidmaatschappen: 15 euro (gewoon lid) 30 euro (steunend lid) per kalenderjaar. Betalingen en giften kunnen via overschrijving op BE52 0012 2999 0009 of in onze bezoekerscentra | RPR GentAfdeling Dendermonde (ondernemingsnummer:0409.336.931).

DURME- EN SCHELDELAND

Driemaandelijks tijdschrift van vzw Durme

V.U. vzw Durme

Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren

2024 I jaargang 27 I nr 4

Afgiftekantoor Sint-Niklaas 1