13 minute read
Column - Masterclass Duurzame Innovatie
Saffier ontwikkelt samen met Cardia het Innovatieplatform ouderenzorg Haaglanden. Onderdeel hiervan is de Masterclass Duurzame innovatie. Het doel is dat we kennis over innovatie meer gaan verbinden en verder ontwikkelen. Meryam, een van de deelnemers aan de masterclass, deelt haar ervaringen.
Als je een goed idee hebt, hoe deel je dat dan met anderen? En nog beter: hoe zorg je ervoor dat je idee ook werkelijkheid wordt? Met die vragen meldde ik mij aan voor de Masterclass Duurzame Innovatie.
Ik zit altijd vol creatieve oplossingen en ben gemotiveerd dingen op te pakken, maar merk dat leidinggevenden op een andere manier kijken. Daardoor kan niet alles wat ik voorstel. Logisch natuurlijk, zij hebben andere verantwoordelijkheden. Daarom ben ik blij met het Innovatieplatform en de Masterclass.
Hierdoor heb ik nu veel meer contact met verschillende collega’s en kan ik mijn voorstellen met hen delen. Het valt mij op dat je als verpleegkundige vanzelf heel afdelingsgericht wordt. Dáár gebeurt het. Je bent de hele tijd op die plek bezig met zorgtaken en bijbehorende zaken, zoals het contact met de mantelzorgers, leerlingen en werkgroepen.
We zijn bezig met het opzetten van een leerafdeling. Maar aan leren zelf komen wij als team eigenlijk helemaal niet toe. Terwijl ik pas echt duurzaam kan veranderen als ik tijd neem en aandacht kan hebben voor reflectie en nader onderzoek. Ik heb overal ideeën over, maar in het team is het lastig dit grondig aan te pakken. Tijdens de Masterclass leer je manieren om de ideeënstroom en de creativiteit op gang te krijgen en ook om collega’s mee te krijgen. Dat is soms wel eng en confronterend, want we oefenen dan met onze eigen voorbeelden. Ik pleit ervoor om innovatieverpleegkundigen of innovatieverzorgenden aan te stellen. Collega’s die uren hebben om de zorg te verbeteren. Het kan zoveel doelmatiger, leuker en met meer betrokkenheid van de bewoners en mantelzorgers.
In de Masterclass gaat het ook over weerstand. Je leert dat weerstand er altijd is, daar kan je dus rekening mee houden als veranderaar. Ik heb daar mijn idee om het MDO te moderniseren ingebracht. Het is goed te bedenken hoe iedereen vanuit zijn rol naar zo’n voorstel kijkt en hoe je de verwachtingen helder krijgt. Nu Saffier dit mogelijk maakt, verwacht ik dat deelnemers aan de Masterclass echt de ruimte krijgen om aan de slag te gaan met duurzame innovatie!
Meryam: 23 jaar bij Saffier Meryam is praktijkverpleegkundige en werkt al 23 jaar bij Saffier. Ze begon als leerling VIG, volgde daarna de opleiding Verpleegkunde en is inmiddels als woonzorgcoördinator werkzaam op locatie De Drie Linden, in de PG. In haar loopbaan is ze zowel professioneel als persoonlijk gegroeid. Ze was een heel verlegen en stil meisje toen ze bij Saffier begon. Nu heeft ze een duidelijke mening en dat komt haar heel goed van pas met wat ze leert in de Masterclass.
Je kunt hier ‘out of the box’ denken. We zijn sterk door samenwerking. En mensen komen bij ons om tevreden te zijn. Als je de collega’s Ronald, Bianca, Renske, Martine, Jim en Charlotte vraagt naar de visie van Saffier op zorg, krijg je verschillende antwoorden. Maar allemaal zeggen ze: aandacht is het belangrijkste onderdeel van onze aanpak. In zorgtermen: de belangrijkste ‘behandelcomponent’.
Tevreden zijn ‘Mensen komen bij ons in het restaurant en mijn doel is dat ze tevreden te zijn’, zeg Ronald. ‘Eten en drinken, gezelschap, dat is waar het om draait. Wij allemaal helpen bewoners en cliënten tevreden te zijn met het leven en daar zelf verantwoordelijkheid in te blijven nemen.’ Charlotte, specialist ouderengeneeskunde: ‘Dat kan bijvoorbeeld door de methodiek Foutloos leren toe te passen bij de mensen met geheugenverlies. Onze therapeuten leren doelbewust datgene wat belangrijk is voor een bewoner of cliënt aan, zodat ze ondanks hun beperking toch de dingen weten en kunnen die ze fijn vinden. De leefcirkel van een cliënt of bewoner zo groot mogelijk houden, dat is toch het ultieme doel.’
Oog hebben voor kleine dingen Die tevredenheid zit soms in kleine dingen, weet Bianca, verzorgende en leerling verpleegkundige. ‘Het lijkt soms alsof je niks kunt betekenen, maar daar moet je doorheen kijken. Gisteren had ik een T-shirt aan met een leuke afbeelding van Garfield. Daar had een bewoner de grootste lol om. Dan speel je daarop in. Ook dat is aandacht: oog hebben voor kleine dingen. Veranderingen De groep ziet wel in dat het vak verandert. ‘Hoe ga je om met de diverse zorgvragers en hun verschillende zorgbehoeften?’, vraagt Martine zich af. ‘Daar moet meer kennis over worden ontwikkeld en verspreid, in alle geledingen van de organisatie. Ronald: ‘Ook in het restaurant. Een restaurantmedewerker zal gastvrijheid moeten gaan combineren met vakkennis over de mogelijke zorgvragers.’
Band opbouwen Martine is als maatschappelijk werker werkzaam in de langdurige zorg, expertise Korsakov. ‘Enkele jaren geleden werkte ik ook één dag per week in de revalidatiezorg, maar dat is niet mijn ‘tak van sport’. Ik vind het fijner om te werken met bewoners en hun netwerk, die ik langer ken en waarmee ik een band kan opbouwen. Voor mij persoonlijk werkt het het beste op deze manier, zo kan ik ze echt de aandacht te geven die ze verdienen.’
Aandacht geven, ondanks hectiek Voor Renske is het juist precies andersom, zij werkt als physician assistant in de geriatrische revalidatie zorg (GRZ). Ze geniet juist van de afwisseling en de hectiek die de GRZ met zich meebrengt. ‘Elke dag is weer anders, daar hou ik van. De babyboomers zijn nu op een leeftijd dat een deel van hen een beroep zal doen op revalidatiezorg, bijvoorbeeld na een nieuwe heup, na een val of CVA. Deze ouderen hebben allemaal ook weer andere levensdoelen, identiteiten, wensen en behoeften. Dat alles komt bij ons in de GRZ samen. Al die verschillende mensen op een goede manier zorg en aandacht geven. Dat vind ik geweldig.’
Zien wie je vóór je hebt, weten wat hij of zij belangrijk vindt
Ja, je moet binnen systemen werken. En ja, er zijn regels en protocollen. Maar uiteindelijk gaat het in de zorg om kleine dingen. Om zien wie je vóór je hebt. Om weten wat cliënten nodig hebben en belangrijk vinden. Ook in gesprek met Ada en Connie (allebei teammanager Zorg) en Sandra (fysiotherapeut) blijkt dat goede zorg gaat over medemenselijkheid en echt contact.
Het draait om jou ‘Ja, we worden soms wel kriegel van de systemen waarbinnen we moeten werken, maar we merken ook: je hoeft het niet alleen te doen bij Saffier’, zegt Mirjam. “We hebben echt het gevoel dat we er samen voor staan. Elke dag worden we weer verrast door oplossingen die collega’s vinden voor waar het echt om draait bij ons: het draait om jou! Om jou als bewoner en om jou als medewerker of betrokkene.’
Ada en Connie noemen een aantal voorbeelden van creativiteit van medewerkers en hun houding richting bewoners:
Piano leren spelen ‘Voorbeelden te over: een cliënt met dementie die piano wil leren spelen? Geen probleem! De activiteitenbegeleider gaat samen met de cliënt op les, met de iPad als docent. Niet dat er nu een pianoconcert door de gang schalt, maar de cliënt blijft in ontwikkeling en voelt weer een beetje controle.
Met dementie hardlopen Een bewoner met dementie die wil hardlopen? De hardloopspecialist gebeld, mooie schoenen aangemeten en een route aangeleerd. Soms rende de cliënt wat verder. Ook geen probleem.
Badminton in de binnentuin Een bewoner die vroeger tenniscompetities speelde, maar het nu iets rustiger aan moet doen? Daar gaat de activiteitenbegeleiding lekker mee badmintonnen in de binnentuin. En fanatiek, dat is meneer zeker. Je houdt hem soms gewoon niet bij.
Intuïtief contact maken Met iemand die niet meer uit zijn woorden komt, een heel gesprek voeren. Hoe? Gewoon, door er te zijn. En door op een intuïtieve manier contact te maken. Wat een trots voel je als je de volgende keer door dezelfde cliënt met gebaren wordt uitgenodigd om daarmee door te gaan.
Met dementie naar de supermarkt En waarom zou je, als je met dementie in een verpleeghuis woont, niet zelf nog naar de supermarkt kunnen als je dat altijd deed? Ja, er ligt een drukke weg, maar waarom zou dat nu ineens onveiliger zijn dan voorheen? Die stoplichten en die zebra worden nog herkend.’
Risico’s nemen, het gaat om de cliënt Risico’s moet je durven nemen in de zorg, anders draait het niet om de cliënt, maar om de veilige norm die iemand anders oplegt. Gaat dat dan altijd goed? Met familie hebben we veel gesprekken over ‘laat het nou gewoon gebeuren’. We hoeven elkaar maar één vraag te stellen: ‘Waar draait het om in het leven?’ Niet de regel, maar de bewoner staat centraal. Dan komen we er samen uit, ‘concluderen ze.
Vanuit compassie contact maken ‘Onze cliënten en bewoners zijn altijd kwetsbaar, anders zouden ze niet bij ons komen’, zegt fysiotherapeut Sandra. “Of ik nou in de revalidatie aan de slag ben, of op een locatie van expertise dementie, daar ben ik me altijd van bewust. Kwetsbare mensen hebben aandacht en compassie nodig. Ik vind dat we ze met open armen moeten ontvangen en ze altijd het gevoel moeten geven: ‘Wij zijn er voor u!’ In de GRZ kom ik wel boosheid of strijdbaarheid tegen. Mensen die feitelijk vragen om meer duidelijkheid, zodat ze besef krijgen van de situatie en zelf keuzes kunnen maken. Bij mensen met dementie komt dat gedrag vaak voort uit een gevoel van onveiligheid. Vanuit compassie kan ik dan contact maken. En vanuit contact kan ik pas echt wat betekenen als fysiotherapeut.’
Trots nog nooit zo groot geweest als tijdens corona
Je zou er moedeloos van worden: de loodzware corona-periode, de steeds complexer wordende zorgvraag van mensen, de vele veranderingen en het landelijk tekort aan collega’s. Toch zijn zorgmensen ontzettend trots op hun prachtige vak. Ze halen er enorm veel voldoening uit. Dat is wat opdoemt uit de vele gesprekken die voor dit magazine zijn gevoerd.
Gewaardeerd en gezien worden Die trots en die voldoening stralen van de medewerkers af en hoor je door alles heen. Het zit soms in kleine dingen, maar het is er gelukkig heel vaak. Iedereen heeft dat nodig: weten dat je het goed doet, dat je ertoe doet en dat je gewaardeerd en gezien wordt.
Trots en emoties tijdens corona ‘We hebben veel meegemaakt als team door corona’, zegt Mariska, praktijkverpleegkundige. ‘Maar de trots om er als team te staan, is nooit zo groot geweest. Op dagen met een lage bezetting hebben we ons er altijd doorheen geslagen. Als praktijkverpleegkundige ben ik het boegbeeld. Ik moet rust uitstralen en doorzetten. Ik voer dan veel gesprekken met collega’s. De emoties moeten eruit en die kunnen ze bij mij kwijt. Om het zelf vol te houden, heb je je thuisfront nodig: een luisterend oor, vrije tijd en een uitlaatklep. Bij mij is dat hardlopen, even alles van me aflopen.’
Plezierige momenten in laatste fase ‘Als een vaste gast van het restaurant overlijdt, vinden we dat heel verdrietig’, zegt Ronald, restaurantcoördinator ‘Maar het is ook een moment van terugblikken: we weten dat we juist in de laatste fase er voor hem of haar zijn geweest. En dat we hebben bijgedragen aan plezierige momenten. Dat geeft voldoening.’
Bewoners die elkaar helpen Angelique doet de opleiding tot verpleegkundige bij ROC Mondriaan en is woonzorgcoördinator. Zij haalt haar voldoening onder meer uit situaties waarin bewoners elkaar helpen, als er connectie ontstaat. ‘Bijvoorbeeld bij het ontbijt’, zegt ze. ‘Waar ik ook blij van word, is dat je als leerling meteen eigen verantwoordelijkheid krijgt. En dat je ideeën worden gehoord.’
Van radeloosheid naar perspectief Waar Jim (teammanager) erg blij van wordt, is dat je bij Saffier uiteindelijk complete families helpt. ‘Als op onze afdeling de screening heeft plaatsgevonden, is de cliënt vaak weer wat opgevrolijkt en is duidelijk wat de volgende stap is. Van radeloos in de thuissituatie naar het perspectief dat wij bieden. En het is helemaal mooi als mensen ons achteraf complimenten geven. En zeggen dat er rust is gekomen nu hun familielid op de juiste plek zit en zij geen zorgen meer hebben. Dat maakt ons echt trots.’ Grace, die ook op de screeningsafdeling werkt, beaamt dat. ‘De familie heeft eigenlijk altijd steun nodig bij het acceptatieproces, en voorlichting over wat een goede volgende stap kan zijn. Deze week kregen we nog een grote bos bloemen van een familie die het in het begin niet makkelijk had. Met die waardering kunnen we weer een hele tijd vooruit!’
Hoe kunnen we bewoners en cliënten helpen zo zelfstandig mogelijk te blijven? En hoe kunnen we het werk van onze medewerkers zo verlichten met hulpmiddelen, dat aandacht en betekenis voorop blijven staan? Dat zijn de grote vragen voor de zorg van nu en de toekomst. Saffier is volop bezig met de antwoorden.
Innovatieve technieken en methoden Die antwoorden bestaan onder meer uit innovatieve technieken en methoden, zoals eHealth, domotica, positieve gezondheid en de opbrengsten van praktijkonderzoek. Daarmee kunnen wij bewoners, cliënten en mantelzorgers de best mogelijke zorg bieden. Maar ook onderzoek en de tijdgeest leiden tot steeds nieuwe inzichten en oplossingen voor de vragen van nu en straks. Omdat dit allemaal nog volop in beweging is, verandert de rol van zorgmedewerkers continu.
Belang van kennis en expertise Mandy noemt als voorbeeld het toenemende belang van kennis en expertise. ‘Nu wij onze expertise hebben aangetoond, willen wij die ook inzetten voor andere collega’s. Daarbij is het uitgangspunt: benut elkaars kwaliteiten. En voel je niet ongemakkelijk als je om hulp vraagt.’ Een ander voorbeeld is de nieuwe functie van praktijkverpleegkundige. ‘Ik heb hier de ruimte gekregen om zelf die functie in te vullen. Ook dat is onderdeel van de verandering: dat je kansen krijgt om te groeien en om dingen uit te proberen.’
Puzzel oplossen Ook Ghislaine is praktijkverpleegkundige, zoals gezegd een vrij/relatief nieuwe functie. Zij schetst een toekomstbeeld met minder collega’s en meer ouderen die goede zorg nodig hebben. ‘Het gaat erom de puzzel te helpen oplossen voor de bewoner. Niet door meteen met een pil of behandeling aan te komen. Maar door goed te kijken, goed te luisteren en op welke manier dan ook aan de cliënt de vraag te stellen: ‘Hoe zou u het oplossen?’ Of: ‘Hoe ziet u het graag?’ Zij willen bijvoorbeeld in contact blijven met de buurt, een boodschap blijven doen of een oude hobby weer oppakken. Daar moet je voor openstaan. Wat ook steeds belangrijker wordt, is samenwerking. Doe je werk niet alléén, maar samen met anderen, zowel binnen als buiten de muren van Saffier. Daar kan ik als praktijkverpleegkundige een goede rol in spelen.’
Vernieuwing zorg van alle tijden Werken aan vernieuwing van en in de zorg, is van alle tijden. Dat bleek ook tijdens de viering van het 50jarig bestaan van Maison Gaspard de Coligny in 2021. ‘Dat jubileum was aanleiding voor een terugblik en een vooruitblik’, zegt Margreet. ‘Ter gelegenheid van het jubileum openden we onze ‘Slim Wonen met Zorgtechnologie ruimte’, waar wijkbewoners kennis, nieuwe technologie en ondersteuning kunnen krijgen en hulpmiddelen kunnen lenen om langer zelfstandig te wonen. Die wijkbewoners komen ook samen bij Haags Ontmoeten om elkaar daar te steunen. In de toekomst gaat het helpen als ouderen elkaar meer en meer vinden en helpen, waarbij technologie ondersteunend is. Zo zijn we bij Saffier bezig de zorg van de toekomst mogelijk te maken met de ervaringen van het heden en verleden.’
