rozhnama

‫پارێزگاری كەركوك‪ %32 :‬بۆ ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪ ،‬رەت دەكەینەوە‬ ‫پ‪ .‬ك���ەرك���وك‪ :‬ن��ێ��ردەی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‪ ،‬پێشنیاز‬ ‫دەك�������ات‪ ،‬ك��ورس��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‬

‫ب��ە رێ����ژەی (‪ )%32‬داب���ەش‬ ‫بكرێت‌و كەركوك بكرێتە چەند‬ ‫ناوچەیەكی هەڵبژاردن‪ ،‬هاوكات‬ ‫پارێزگاری كەركوك رێژەكە رەت‬

‫فریای پیشه‌ی‬ ‫ده‌ستیی‌و میللی بکه‌ون‬ ‫ژمارە (‪ )639‬سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫‪11‬‬

‫دەكاتەوە‪.‬‬ ‫لە چەند رۆژی راب���ردوودا‬ ‫لە شاری بەغدا‪ ،‬كۆبوونەوەیەك‬ ‫لە نێوان ئاد میلكەرد‪ ،‬نێردەی‬

‫نەتەوەیەكگرتووەكان لە عێراق‌و‬ ‫نوێنەرانی كەركوك لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق ئەنجامدرا‪...‬‬ ‫‪...‬ل‪2‬‬

‫(‪ )11‬کچ ده‌ڵێن‪:‬‬ ‫الق ‌ه کراوین‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫‪13‬‬

‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌؛ فەرمانێكی د‪.‬بەرهەم پێشێل دەكات‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ل��ەم��اوەی دوو‬ ‫م��ان��گ��ی راب��������ردوودا‪)39( ،‬‬ ‫پێشمەرگە‌و كارمەندی ئاسایش‬ ‫لەكارەكانیان دوورخراونەتەوە‌و‬ ‫مووچەكانیان راگ��ی��راوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫لەكاتێكدایه‌ سەرۆكی حكومەت‬ ‫دوو فەرمانی بۆ گەڕاندنەوەی‬ ‫نانبڕاوان دەركردووە‪.‬‬ ‫ل����ەس����ەرەت����ای م��ان��گ��ی‬ ‫نیسانه‌وە‪ ،‬تا سەرەتای مانگی‬ ‫ح��وزه‌ی��ران��ی ئ��ەم��س��اڵ‪)37( ،‬‬ ‫پێشمەرگە‌و ئەفسەرو دەرەجەدار‬ ‫ل��ە ه��ێ��زەك��ان��ی (‪)70‬ی س��ەر‬ ‫بە وەزارەت���ی پێشمەرگەو دوو‬ ‫ئاسایشی سنووری بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ئاسایشی خۆرئاوا‪ ،‬بە پاساوی‬ ‫ئ���ەوەی الیەنگری "گ���ۆڕان"ن‪،‬‬ ‫ی���ان ب��ەش��داری��ی��ان��ك��ردووە لە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی چەند مانگی‬ ‫راب��ردووی پارێزگای سلێمانیدا‪،‬‬ ‫لەكارەكانیان دوورخراونەتەوە‪،‬‬ ‫ی��ان دەرك���راون‌و مووچەكانیان‬ ‫راگیراوە‪ ،‬یاخود گوازراونەتەوە‬ ‫بۆ شوێنە دوورەكان‪.‬‬ ‫ئ��ەم رێ��وش��وێ�ن‌و "س��زادان��ە‬ ‫سیاسییە"‪ ،‬لەكاتێكدایە كە‬ ‫تائێستا‪ ،‬دووج����ار س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ج��ارێ��ك��ی��ش ج��ێ��گ��رەك��ەی‪،‬‬

‫ف��ەرم��ان��ی گ��ەڕان��دن��ەوەی ئەو‬ ‫ك��ەس��ان��ەی��ان دەرك�����ردووە؛ كە‬ ‫س���زای سیاسیی دراون‪ ،‬دوا‬ ‫فەرمانی حكومەتیش كە ئیمزای‬ ‫د‪ .‬ب��ەره��ەم ئ��ەح��م��ەد ساڵح‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫ل��ەس��ەرە‪ ،‬ب��ەژم��ارە (‪)5901‬‬ ‫ل��ە (‪ ،)2011/6/9‬ئاراستەی‬ ‫سەرجەم وەزارەت‌و فەرمانگە‬ ‫نەبەستراوەكان بە وەزارەت���ی‬ ‫ك���ردووە‌و جەختیكردووەتەوە‬ ‫لە فەرمانی ژم����ارە(‪)3977‬ی‬ ‫(‪ ،)2010/4/26‬كە تایبەتە بە‬ ‫"گرتنەبەری ئیجرائاتی یاسایی‌و‬ ‫ئیداریی پێویست بۆ گەڕاندنەوەی‬ ‫سەرجەم فەرمانبەرو كارمەندو‬ ‫ئەفسەرانی هێزەكانی ئاسایشی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬ئەگەر بەهۆكاری سیاسیی‬ ‫ب��ارودۆخ��ەك��ان��ی ئ��ەم دوای��ی��ەی‬ ‫هەرێمی كوردستان لە ساڵی‬ ‫(‪)2011‬دا لەسەركار البراون‪ ،‬یان‬ ‫گوازراونەتەوە"‪.‬‬ ‫لەكۆتایی ف��ەرم��ان��ەك��ەدا‪،‬‬ ‫هاتووە‪" :‬بۆ جێبەجێكردنی كاری‬ ‫پێویست‌و بەرپرسیارێتیی یاسایی‬ ‫دەكەوێتە ئەستۆی هەركەس‌و‬ ‫الیەنێكی حكومیی كە ئەم بڕیارە‬ ‫جێبەجێ نەكات"‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪2‬‬

‫نییه‌ به‌ناوی‬ ‫هاوکاریی‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌وه‌‬ ‫‪...‬ل‪7‬‬

‫رۆژن��ام��ه‌‪ :‬ب��ڕی��ارە سبەین ‌ێ‬ ‫(چوارشەممە)‪ ،‬سێیەم كۆبوونەوەی‬ ‫ن��ێ��وان دەس����ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەنجام بدرێت‌و ئەندامێكی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی "یەكێتی"یش‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫پڕۆژەكەی ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‪،‬‬ ‫زۆر له‌یه‌كەوە نزیكن‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەندامێكی شاندی دانوستانكاری‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫لەوە زیاتر‪ ،‬چاوەڕوانی دەسەاڵت‬ ‫ناكەن‪.‬‬

‫خاوەنی ئەو كۆمپانیایەی‬ ‫دوو ملیۆن دۆالری بردبوو؛‬ ‫دەستگیر دەكرێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەفتەی راب��ردوو‪،‬‬ ‫خ��اوەن��ی كۆمپانیای وەهمیی‬ ‫«گۆڵ» دەستگیر كرا‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دوای ئەوەی شەش مانگ خۆی‬ ‫شاردبووەوە‪.‬‬ ‫(س‪.‬ع‪.‬ت)‪ ،‬وەك خاوەنی‬ ‫كۆمپانیایەك بەناوی «گۆڵ»‪،‬‬ ‫خۆی ناساندووە‌و بە هاوبەشی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ چەند كەسێكی ت��ردا‪،‬‬ ‫نزیكەی دوو ملیۆن دۆالری لە‬ ‫خەڵك وەرگرتووە‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی باوەڕپێكرا‌و‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫نزیكەی (‪ )120‬كەس‪ ،‬سكااڵیان‬ ‫لەسەر ئەو كەسە تۆماركردووە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دوای ئ����ەوەی ش��ەش‬ ‫مانگ خۆی ش���اردەوە‪ ،‬دواج��ار‬ ‫دەستگیركرا‪.‬‬ ‫بەختیار مستەفا‪ ،‬یەكێك‬ ‫ل��ەو ك��ەس��ان��ەی ل��ەالی��ەن ئەو‬ ‫كۆمپانیایەوە پارەی لێوەرگیراوە‪،‬‬ ‫وەك باسی دەك���ات‪)6500( :‬‬

‫نانبڕین ده‌ستپێده‌کاته‌و‌ه‬

‫سبه‌ینێ؛ بۆ ئۆپۆزسیۆن یه‌کالییکه‌ره‌و‌ه ده‌بێت‬

‫وه‌زیری رۆشنبیریی‌‪:‬‬

‫شتێکمان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاکام ئه‌نوه‌ر‬

‫دۆالری الی ئەو كۆمپانیایە‌یه‌و‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪« :‬پێش‬ ‫ش��ەش مانگ‪ ،‬ئ��ەو پارەیەمان‬ ‫داوەت��ە كۆمپانیاكە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫لە "قولەرەیسی"ی خۆرئاوای‬ ‫سلێمانی خانوومان بۆ دروست‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئ��ەو كۆمپانیایە‪،‬‬ ‫ئۆفیسێكی هەبوو لە گەڕەكی‬ ‫بەختیاریی سلێمانی‌و مۆڵەتی‬ ‫ئاسایش‌و حساب بانكی هەبووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دوات��ر دەرك���ەوت ئەوانە‬ ‫گرووپێك بوون لەكۆمپانیایەكی‬ ‫ت �ر‌و زیانی دارای��ی��ان ك��ردووە‌و‬ ‫ویستوویانە بەو رێگایە قەرەبووی‬ ‫زیانەكەیان بكەنەوە‪.‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە‪« ،‬رۆژنامە»‬ ‫پەیوەندیی كرد بە موالزم ئاسۆ‬ ‫عومەر‪ ،‬بەرپرسی راگەیاندنی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی پۆلیسی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بەاڵم هیچ لێدوانێكی‬ ‫لەو بارەیەوە نەدا‪.‬‬

‫لـــە ك��ۆب��وون��ەوەی رۆژی‬ ‫(‪)6/8‬دا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن (گۆڕان‪،‬‬ ‫كۆمەڵ‌و یەكگرتوو)‪ ،‬پڕۆژەیەكی‬ ‫دایە (یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬هەرچەند‬ ‫بڕیاربوو (‪ )6/20-18‬كۆبوونەوەی‬ ‫سێیەم ئەنجام ب��درێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كۆبوونەوەكە بۆ سبەین ‌ێ دواخرا‪.‬‬ ‫س��ەع��دی ئ��ەح��م��ەد پ��ی��رە‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫بە "رۆژنامە"ی راگەیاند‪" :‬برادەرانی‬

‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬ب��ە ی���ەك ج��ار‬ ‫پڕۆژەكەیان نەداوە بە ئێمە‌و هەر‬ ‫رۆژە‌و بەشێكی دەنێرن‪ ،‬بۆیە كات‬ ‫دەخایەنێت"‪.‬‬ ‫سەبارەت بە وەاڵمی دەسەاڵت‬ ‫ب��ۆ پ���ڕۆژەك���ەی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪،‬‬ ‫وت��ی‪“ :‬پ��ڕۆژەك��ەی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬زۆر له‌یه‌كەوە نزیكن‌و‬ ‫(‪)%70‬ی وەكو یەكە‪ ،‬بەتایبەتی لە‬ ‫مەسەلە نیشتمانییەكاندا"‪.‬‬ ‫م���اوەی نێوان كۆبوونەوەی‬

‫دووەم‌و س��ێ��ی��ەم‪)15( ،‬رۆژە‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ئەم كۆبوونەوەیەی‬ ‫وەكو دوا وادە بۆ وەاڵمدانەوەی‬ ‫دەسەاڵت دەستنیشانكردووە‪.‬‬ ‫عەبدولستار مەجید‪ ،‬ئەندامی‬ ‫م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان‪ ،‬كە هاوكات‬ ‫ئەندامی شاندی دانوستانكارە‪،‬‬ ‫بە "رۆژن��ام��ە"ی راگەیاند‪" :‬بۆیە‬ ‫كاتێكی باشمان بۆ ئەنجامدانی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی سێیەم دیاریكرد‪،‬‬

‫تا دەس��ەاڵت وەاڵمێكی تەواومان‬ ‫بداتەوە‌‪ ،‬ئێمە وەاڵممان دەوێت‪،‬‬ ‫ئەگەر بزانین وەاڵمی تەواویان پێ‬ ‫نییە‪ ،‬كۆنابینەوە"‪.‬‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی ت����رەوە‪ ،‬یوسف‬ ‫محەمەد س��ادق‪ ،‬ئەندامی شاندی‬ ‫دان��وس��ت��ان��ك��اری "گ�����ۆڕان"‪ ،‬بە‬ ‫"رۆژنامە"ی وت‪" :‬چاوەڕێی وەاڵمی‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی)ین سەبارەت‬ ‫بە پ��رۆژەك��ەی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بە‬ ‫لەبەرچاوگرتنی وەاڵمەكانیش‪ ،‬قسە‬

‫لەسەر بەردەوامیی كۆبوونەوەكان‬ ‫دەكرێت"‪.‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی رۆژی (‪،)6/4‬‬ ‫ی��ەك��ەم ك���ۆب���وون���ەوە ل��ەن��ێ��وان‬ ‫دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆندا ئەنجامدرا‪،‬‬ ‫لە دووەم كۆبوونەوەد‌ا (‪،)6/8‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بەشێك لە پڕۆژەیەكی‬ ‫چاكسازیی لە هەرێم‪ ،‬دایە دەسەاڵت‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی)‌و بڕیارە سبەینێ‌‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە وەاڵم��ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بدرێتەوە‪.‬‬

‫سێ‌ په‌رله‌مانتاری "گۆڕان"؛ داوای هەڵوەشاندنەوە دەكەن‬ ‫رۆژنامە‪ :‬س ‌ێ پەرلەمانتاری‬ ‫"گۆڕان"‪ ،‬رەتی دەكەنەوە‪ ،‬بڕیاری‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەیان دابێت‌و‬ ‫داوای خانەنشینبوونیان لە‬

‫پەرلەمان كردبێت‌‪ ،‬هاوكات داوای‬ ‫خانەنشینی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫پەرلەمانتار‌و وەزیرەكان دەكەن‪.‬‬ ‫د‪ .‬جەعفەر عەلی‪ ،‬ئەندامی‬

‫پەرلەمانی كوردستـان بەناوی د‪.‬‬ ‫شاهۆ ســەعید‌و د‪ .‬زانا رەئوف‪-‬ه‌وه‌‬ ‫وتـــــــی‪ :‬پەیامێك ئـــاراستەی‬ ‫ت��ەواوی فراكسیۆنەكان‌و لیژنەی‬

‫یاسایی پەرلەمان دەكەین؛ كە بە‬ ‫زووترین كات پڕۆژەیاسایەك بنێرنە‬ ‫پەرلەمان بۆ هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫خانەنشینی پەرلەمان‌و بۆ ئەو‬

‫م��ەب��ەس��ت��ەش‪ ،‬ن���اوی ئێمە لە‬ ‫پێشەوەی ئەو لیستەدا دابنێن؛ بۆ‬ ‫بڕینی مووچەی خانەنشینیمان‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪2‬‬

‫گۆڕانكارییەكانی گەرمیان؛ بزووتنەوەیەكی ناڕەزایی لێده‌که‌وێته‌وه‌‬

‫شاری که‌الر‬

‫گ��ەرم��ی��ان��ی ح��ەم��ەی پ��وور‪:‬‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی��ەك��ی ن���اڕەزای���ی لە‬ ‫س��ن��ووری ئ���ی���دارەی گ��ەرم��ی��ان‬ ‫دروستبووە‌و رایدەگەیەنێت‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسانەی ل��ەم م���اوەی دوای��ی��دا‬ ‫دانراون‪ ،‬لەسەر بنەمای ئەزموون‌و‬ ‫لێهاتوویی نەبووە‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬بەرپرسێكی ئیدارەی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬جه‌خت لەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫ئەو كەسانەی ت��ازە دان��راون “لە‬ ‫سەر بنەمای بڕوانامەو لێهاتوویی‌و‬ ‫پێشبڕكێ بووە”‪.‬‬ ‫لە چەند مانگی رابردوودا‪ ،‬چەند‬

‫بەڕێوەبەرێك لە سنووری گەرمیان‪،‬‬ ‫بەبڕیاری سەرپەرشتیاری ئیدارەكە‪،‬‬ ‫لە پۆستەكانیان دوورخ��ران��ەوە‌و‬ ‫ئێستا شوێنەكانیان پڕكراوەتەوە‪.‬‬ ‫ج���ەزا م��ح��ەم��ەد‪ ،‬رێكخەری‬ ‫ب��زووت��ن��ەوە ن��اڕەزای��ی��ەك��ە‪ ،‬بە‬ ‫"رۆژن���ام���ە"ی راگ��ەی��ان��د‪" :‬ئ��ەو‬ ‫گۆڕانكارییە ئیدارییانەی سنووری‬ ‫گەرمیان‪ ،‬ئەگەر بە ئاراستەی‬ ‫چاكسازیی كارگێڕیی‌و ئیداریی‬ ‫بوونایە‪ ،‬پشتیوانیمان ل ‌ێ دەكردن‪،‬‬ ‫بەاڵم گۆڕانكارییەكان‪ ،‬مەبەستی‬ ‫تریان لە پشتەوەیە"‪.‬‬

‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەری��ش��دا‪ ،‬هەڤاڵ‬ ‫ئیبراهیم‪ ،‬بەرپرسی راگەیاندنی‬ ‫ئیدارەی گەرمیان‪ ،‬بە "رۆژنامە"ی‬ ‫راگەیاند‪" :‬ل��ە دوورخستنەوەی‬ ‫ئ��ەو ب��ەڕێ��وەب��ەران��ەدا‪ ،‬بڕوانامەو‬ ‫لێهاتووییمان ك��ردووە بە پێوەرو‬ ‫ئەوانەی لە پۆستەكاندا دانراون‪،‬‬ ‫خاوەنی ئ��ەزم��وون‌و بڕوانامەن"‪،‬‬ ‫جه‌ختی له‌وه‌شكردەوە‪ ،‬گۆڕانكاریی‬ ‫لە پۆستە ئیدارییەكاندا بەردەوام‬ ‫دەبێت‌و چەند بەڕێوەبەرێتییەكی‬ ‫تریش دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪2‬‬

‫کۆمه‌ڵی ئیسالمیی؛ هه‌ڕه‌شه‌ی شکاتکردن ل ‌ه سه‌رۆکی حکومه‌ت‪ ،‬ده‌کات‪..‬‬

‫ل‪3‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫جێگەی داخە دەستەی كۆمكاری زیندانە سیاسییەكان بەهەموو شتێك رازیی بوون‪ ،‬لەمەوپێش دەسەاڵت چۆنی ویستبێت‪،‬‬ ‫ئەوان رازیی بوون لەسەری‪.‬‬

‫فەرەج حەیدەری‪ :‬ئامادەكاریی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان؛ نەكراوە‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫هاوڕ ‌‬ ‫‪...............................‬‬

‫پ��ێ ب����دەن‪ ،‬دەت��وان��ی��ن لە‬ ‫تشرینی یەكەمدا‪ ،‬پرۆسەكە‬ ‫بەڕێوەببەین»‪.‬‬ ‫لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران��ی هەرێمدا لە رۆژی‬ ‫ب��ڕی��اردرا‬ ‫(‪،)2011/3/27‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی ه���ەرێ���م‪ ،‬لە‬ ‫ئەنجام‬ ‫(‪)2011/9/10‬دا‬ ‫ب��درێ �ت‌و ب��ۆئ��ەو مەبەستەش‬ ‫وەزی����ری ن��اوخ��ۆ راس��پ��ێ��ردرا‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی داوا لە كۆمسیۆن‬ ‫ب��ك��ـ��ات ئ���ام���ادەك���اری���ی بۆ‬

‫تائێستا‪ ،‬حكومەتی هەرێم‬ ‫یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫هەموار نەكردووەتەوەو هاوكات‬ ‫س��ەرۆك��ی كۆمسیۆنی ب��ااڵی‬ ‫سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫ئ���ەوە دەخ���ات���ەڕوو‪ :‬بەهۆی‬ ‫تەرخاننەكردنی ب��ودج��ەوە‪،‬‬ ‫ئامادەكارییەكان راگیراون‪.‬‬ ‫فەرەج حەیدەری‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ���ەگ���ەر ئ��ێ��س��ت��ا ی��اس��اك��ە‬ ‫هەمواربكرێتەوەو بودجەكەمان‬

‫پرۆسەكە بكرێت‪ ،‬ه��ەروەك‬ ‫دوات����ر ح��ك��وم��ەت �ی‌ ه��ەرێ��م‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی‌ پێكهێنا بۆئەوەی‬ ‫یاسای‌ ئەنجومەنی‌ پارێزگاكان‬ ‫هەموار بكات‌‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫یاساكە هەموار نەكراوەتەوەو‬ ‫ه��ی��چ ئ��ام��ادەك��اری��ی��ەك��ی��ش‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەحمەد وەرتێ‌‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی یاسایی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬تائێستا‪ ،‬یاساكە‬ ‫هەموارنەكراوەتەوەو چاوەڕوانی‬

‫كۆمەڵی ئیسالمیی؛ هه‌ڕه‌شه‌ی شکاتکردن‬ ‫ل ‌ه سەرۆكی حكومەت‪ ،‬دەکات‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫چ��اوه‌ڕوان��ده‌ک��رێ��ت كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی ب��ەره��ەم ئەحمەد‬ ‫س��اڵ��ح‪ ،‬س��ەرۆك��ی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بداتە دادگا‪،‬‬ ‫ئەوەش دوای ئەوەی وەاڵمی ئەو‬ ‫داوایەیان نەدرایەوە؛ كە نزیكەی‬ ‫(‪ )20‬رۆژە ئاراستەی حكومەتیان‬ ‫كردووە لەبارەی هۆكاری بڕینی‬ ‫«بودجە»كەیانەوە‪.‬‬ ‫دوای ئ����ەوەی حكومەتی‬ ‫هەرێم لەچەند مانگی رابردوودا‌و‬ ‫ب��ە ب��ڕی��ارێ��ك‪ ،‬ك��ە «تائێستا‬ ‫بەدەست كۆمەڵ نەگەیشتووە»‪،‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ ئ���ەو پ��ارت��ە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەدا بودجەی هەریەكە‬ ‫ل���ە؛ (ب���زووت���ن���ەوەی گ���ۆڕان‌‪،‬‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی‌و كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی) بڕدراوە‪ ،‬بەڕێگەیەكی‬ ‫«ی��اس��ای��ی» ل��ە كۆتاییەكانی‬ ‫مانگی ئ��ای��اردا داخوازییەكی‬

‫ئ��اراس��ت��ەی حكومەتی هەرێم‬ ‫كرد‪ ،‬بەمەبەستی هۆكاری بڕینی‬ ‫بودجەكەی‪ ،‬كە دوای (‪ )15‬رۆژ‬ ‫لەو داخوازییە بۆیان هەیە لە‬ ‫دادگ��ای ئیداریی داوای یاسایی‬ ‫تۆمار بكەن‪.‬‬ ‫دان����ا دارا‪ ،‬راوێ���ژك���اری‬ ‫یاسایی كۆمەڵ‪ ،‬لە لێدوانێكدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬بەپێی‬ ‫ی��اس��ای ئ��ەح��زاب‪ ،‬مینحە بەو‬ ‫حیزبانە دەدرێ��ت‪ ،‬كە مۆڵەتی‬ ‫یاساییان هەیە‪ ،‬ئەوەش بەپێی‬ ‫كۆمەڵێك زەوابیت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ك��ەس نازانێت ئ��ەو زەوابیتانە‬ ‫چیین‪ ،‬كە بڕی مینحەكەی لەسەر‬ ‫دیاریكراوە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی بڕینی مینحەكەو‬ ‫رێكارە یاساییەكانیان‪ ،‬دانا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«كۆمەڵ‪ ،‬مافێكی یاسایی خۆی‬ ‫بووە‪ ،‬كە مینحەی وەرگرتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەچەند مانگی رابردووەوە‬ ‫ئەو مینجەیە بڕدراوە‪ ،‬هەرچەندە‬

‫تائێستا بە نووسراو بڕیارەكەمان‬ ‫پێنەگەیشتووە‪ ،‬بەاڵم مینحەكە‬ ‫ب��ڕدراوەو سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران��ی��ش رای��گ��ەی��ان��دووە؛‬ ‫لەسەر داوای وەزیـــرە (پارتی‌و‬ ‫مینحەكەیان‬ ‫یەكێتی)یەكان‪،‬‬ ‫راگ��رت��ووە‪ ،‬بۆیە ئێمەش وەك‬ ‫مافێكی یاسایی «تانە»مان لەو‬ ‫بڕیارە ئیدارییە داوەو پێمانوایە‪:‬‬ ‫پێشێلكارییەكی یاساییە بەرامبەر‬ ‫ئێمە‪ ،‬وەك حیزبێكی یاسایی‬ ‫به‌رامبه‌رمان كراوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی «ت���ان���ە»ك���ەی‬ ‫«كۆمەڵ» بێت‪ ،‬كە لەكۆتایی‬ ‫م��ان��گ��ی ئ���ای���اردا ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫حكومەتیان ك��ردووەو تائێستا‬ ‫وەاڵمنەدراونەتەوە‪ ،‬مافی ئەوەیان‬ ‫هەیە لەدوای (‪ )15‬رۆژ‪ ،‬سكااڵ‬ ‫تۆمار بكەن‪.‬‬ ‫لەوبارەیەشەوە‪ ،‬راوێژكارە‬ ‫ی��اس��ای��ی��ەك��ەی ك��ۆم��ەڵ‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ماوە یاساییەكە تەواو بووە‌و‬

‫وته‌بێژی زیندانه‌ سیاسییه‌کان‪:‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دیاری خالید‬

‫‪..............................................................‬‬

‫ل��ەدان��ی��ش��ت��ن��ی دوێ��ن��ێ��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫خوێندنەوە بۆ پڕۆژەیاسای زیندانە‬ ‫سیاسییەكانی هەرێم كرا‌و‪ ،‬تیایدا‬ ‫داواكرا هاوشێوەی پڕۆژەیاسای‬ ‫زیندانە سیاسییەكانی عێراق‪،‬‬ ‫هەموو ئەو ئیمتیازاتانەی دەدرێت‬ ‫بە زیندانییانی سیاسیی عێراق‪،‬‬ ‫بۆ هەرێمیش بەیاسا رێكبخرێت‪.‬‬ ‫پ���ڕۆژەی���اس���ای زی��ن��دان��ە‬ ‫سیاسییەكانی حكومەتی عێراق‪،‬‬ ‫چەند ئیمتیازاتێكی تێدایە بۆ‬ ‫زیندانە سیاسییەكان‪ ،‬هەروەك‬ ‫لەیاساكەدا هاتووە؛ مووچەی‬ ‫مانگانەی (‪ )500‬هەزار دینار بۆ‬ ‫هەركەسێك‌و پارچە زەوییەكی‬ ‫ب��ۆ داب��ی��ن دەك��رێ��ت‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫هاوكارییكردنی ب��ۆ س��ەردان��ی‬ ‫دەرەوە‌و ح��ەج��ك��ردن‌و چەند‬ ‫ئیمتیازێكی تر‪ ،‬بەاڵم لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا مووچەیەكی كەمتر‬ ‫وەردەگرن‌و لەهەموو مافێكی تر‬ ‫بێ‌ بەشن‪.‬‬ ‫دەس��ت��ەی داكۆكیكردن لە‬ ‫زیندانە سیاسییەكان‪ ،‬ماوەی‬ ‫دوو س��اڵ��ە ب��ۆ گ��ەڕان��دن��ەوەی‬ ‫ئ���ەو م��اف��ەی��ان‪ ،‬لەمانگرتن‌و‬ ‫خۆپیشاندان ب���ەردەوام ب��وون‪،‬‬ ‫تاكو ئەو پڕۆژەیاسایە دانراوە‪،‬‬ ‫د‪.‬محەمەد پشدەری‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫دەس��ت��ەی داكۆكیی لەزیندانە‬ ‫سیاسییەكانی كوردستان‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» ئ��ەوەی خستەڕوو‪:‬‬

‫دەتوانین داوای یاسایی تۆمار‬ ‫بكەین‪ ،‬بەاڵم فەرمانگەی یاسایی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی����ران داوای‬ ‫مۆڵەتێكی ك��ردووە‌و وتوویانە‪:‬‬ ‫درەنگ «تانە»كەیان بەدەست‬ ‫گەیشتووە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬بەاڵم ئەگەر دواتر‬ ‫وەاڵم��ی تانەكەمان نەدرێتەوە‪،‬‬ ‫مافی خۆمانە لەدادگای ئیداریی‬ ‫لەهەولێر داوای یاسایی تۆمار‬ ‫بكەین‌و بڕیاری ئەوەشمان داوە‪،‬‬ ‫بەاڵم چاوەڕێی وەاڵمی ئەوانین‪،‬‬ ‫ئەگەر ن��ەب��وو‪ ،‬ب��ەڕاوێ��ژ لەگەڵ‬ ‫مەكتەبی سیاسیی راستەوخۆ‬ ‫داوا یاساییەكە تۆمار دەكەین»‪.‬‬ ‫ئ����ەوەش����ی خ���س���ت���ەڕوو‪:‬‬ ‫ل��ەداواك��ەی��ان��دا‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫ی��اس��ای��ی س��ك��ااڵك��ە ل��ەس��ەر‬ ‫«سەرۆكی حكومەت‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫كارەكەی» تۆمار دەكەن‌و دوای‬ ‫ئەوە «دادگ��ا بڕیار دەدات‪ ،‬كە‬ ‫چەند كەسی دیكە داخڵ بكات»‪.‬‬

‫گ��ەڕان��دن��ەوەی یاساكەین بۆ‬ ‫پەرلەمان»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬فەرەج حەیدەری‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی كۆمسیۆنی ب��ااڵی‬ ‫سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫ئ��ەوە دەخ��ات��ەڕوو‪ :‬تائێستا‪،‬‬ ‫ئامادەكارییان بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێم‬ ‫ن��ەك��ردووەو بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روونكردەوە‪« :‬مانگ‌و نیوێك‬ ‫پ��ێ��ش ئ��ێ��س��ت��ا‪ ،‬ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬بەڵێنی بە ئێمە دا‬ ‫یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكان‬

‫ه��ەم��وارب��ك��ات��ەوە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫داوای(‪ )36‬ملیۆن دۆالرم��ان‬ ‫كرد بۆ بەڕێوەبردنی پرۆسەكە‪،‬‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪)30( ،‬‬ ‫ملیار دیناری پەسەندكرد‪ ،‬لە‬ ‫چەند رۆژی رابردوودا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫وەزیری ناوخۆی هەرێم قسەمان‬ ‫كرد‌و داوای پێدانی بەشێك لە‬ ‫بودجەكەمان ك��رد؛ بۆئەوەی‬ ‫دەس��ت بە ئامادەكارییەكان‬ ‫بكەین‪ ،‬ب��ەاڵم تا ئێستا هیچ‬ ‫بڕەپارەیەكمان وەرنەگرتووە»‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە وادەی‬

‫هەڵبژاردنەكە‪ ،‬حەیدەری‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ناتوانین لە مانگی ئه‌یلولدا‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان ئەنجام بدەین‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەگەر ئێستا یاساكە‬ ‫هەمواربكرێتەوەو بودجەكەمان‬ ‫پێ ب��دەن‪ ،‬ئەوا دەتوانین لە‬ ‫ناوەڕاستی تشرینی یەكەمدا‪،‬‬ ‫پ��رۆس��ەك��ە ب��ەڕێ��وەب��ب��ەی��ن‪،‬‬ ‫چونكە بەهۆی دابین نەكردنی‬ ‫ب���ودج���ەوە ك��ێ��ش��ەم��ان بۆ‬ ‫دروست بووەو ئامادەكارییمان‬ ‫نەكردووە»‪.‬‬

‫سەندیكای رۆژنامەنووسان‬

‫سااڵنە زیاتر لە ملیارێك دینار وەردەگرێت‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪......................... ..................................‬‬

‫سەندیكای رۆژنامەنووسانی‬ ‫ك����وردس����ت����ان‪ ،‬س���ااڵن���ە بە‬ ‫ب����ودج����ەك����ەی‌و ئ���اب���وون���ەی‬ ‫ئەندامانی‪ ،‬زیاتر لە ملیارێك‬ ‫دی��ن��ار وەردەگ����رێ����ت‌و چەند‬ ‫ساڵێكیشە ئەو داهاتە لەالیەن‬ ‫دی��وان��ی چاودێریی دارای��ی��ەوە‬ ‫وردبینیی‌ تێدانەكراوە‪.‬‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنووسانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬مانگانە بڕی (‪)85‬‬ ‫م��ل��ی��ۆن دی��ن��ار وەك ب��ودج��ە‬ ‫لەحكومەتی هەرێم وەردەگرێت‌و‬ ‫سااڵنەش بۆ ه��ەر ئەندامێكی‬ ‫كارا بڕی (‪ )25‬هەزار ئابوونەو‬ ‫ب��ۆ ئ��ەن��دام��ان��ی م��ەش��ق��ك��ارو‬ ‫بەشداریش ب��ڕی (‪ )15‬ه��ەزار‬ ‫دینار وەردەگرێت‪ ،‬كە ژمارەی‬ ‫ئەندامانی سەندیكاكە لەئێستادا‬ ‫داب��ەش��ب��ووە ب��ەس��ەر (‪)4770‬‬

‫ئەندامی كاراو (‪ )1418‬ئەندامی‬ ‫مەشقكارو بەشدار‪ ،‬بەوپێیەش‬ ‫سااڵنە (‪ )119‬ملیۆن لەئەندامە‬ ‫كاراكان‌و (‪ )21‬ملیۆن لەئەندامە‬ ‫م��ەش��ق��ك��ارو ب���ەش���دارەك���ان‬ ‫وەردەگ��رێ��ت‪ ،‬سەرجەمی ئەو‬ ‫داهاتە بۆ ساڵێك دەكاتە (‪)140‬‬ ‫ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫ك���ۆی ب��ودج��ەی ساڵێکی‬ ‫سەندیكاكە‪ ،‬كە لەحكومەت‌و‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ان��ی وەك ئابوونە‬ ‫وەری���دەگ���رێ���ت‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫ملیارێک‌و (‪ )160‬ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫ح��ام��ی��د م��ح��ەم��ەد ع��ەل��ی‪،‬‬ ‫س���ك���رت���ێ���ری س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫كوردستان‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسانی‬ ‫ئەوەی بۆ “رۆژنامە” خستەڕوو‪:‬‬ ‫ئ������ەوان داه�������ات‌و خ��ەرج��ی‬ ‫سەندیكاكەیان زۆر بەشەفافانە‬ ‫خستووەتەڕوو‪،‬‬ ‫لەڕاپۆرتێكدا‬ ‫ئەو بڕە پارەیەش كە داهاتی‬ ‫سەندیكایە‪ ،‬بۆ كارو چاالكیی‬

‫لقەكانی سەندیكاو بۆ خزمەتی‬ ‫رۆژنامەنووسان خەرج دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەمە جگەلەوەی ئەو بڕە پارەیە‬ ‫دەچێتەوە سندووقی دارای��ی‬ ‫س��ەن��دی��ك��او وس��واڵت��ی قەبزی‬ ‫هەیە”‪.‬‬ ‫ئ��ەك��ەد م���وراد‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫دارای���ی ئەنجومەنی سەندیكا‬ ‫سەبارەت بەوردبینیی‌و چاودێریی‬ ‫الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬بۆ چۆنییەتی‬ ‫خەرجكردنی بودجەو داهاتی‬ ‫سەندیكا‪ ،‬وتی‪“ :‬دوو لیژنە لە‬ ‫وەزارەت��ی دارای��ی‌و ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران هەیە‪ ،‬وەك فلتەرێك‬ ‫خەرجییەكانی‬ ‫بۆچۆنییەتی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ا”‪ .‬س���ەب���ارەت بە‬ ‫وردبینیی‌و لێكۆڵینەوەی دیوانی‬ ‫چاودێریی داراییش‪ ،‬وتی‪“ :‬چەند‬ ‫ساڵێك لەمەوپێش هاتن هەندێك‬ ‫پرسیاریان هەبوو‪ ،‬وەاڵممان‬ ‫دانەوە‌”‪.‬‬

‫کۆمکاری زیندان ‌ه سیاسییه‌کان؛ به‌هه‌موو شتێکی ده‌سه‌اڵت رازی بووه‌‬

‫لەعێراقدا یاسای ژمارە (چوار)‬ ‫كۆمەڵێك ئیمتیازات دەدات��ە‬ ‫زیندانە سیاسییەكان‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەوانە الی ئێمە نییە‪ ،‬بۆ ئەمەش‬ ‫چەندینجار هاتینە سەرجادە‌و‬ ‫مانگرتنمان ئه‌نجام دا‪ ،‬تاكو‬ ‫پ��ڕۆژەی��اس��ای��ەك��ی ه��اوش��ێ��وەی‬ ‫ئ��ەوەی عێراق دەرچێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای هەوڵدانی زۆر ئەو پڕۆژەیه‌‬ ‫بەرهەم هات»‪.‬‬ ‫هەروەها وتەبێژی زیندانە‬ ‫سیاسییەكان‪ ،‬وتی‪« :‬جێگەی‬ ‫داخە دەستەی كۆمكاری زیندانە‬ ‫سیاسییەكان بەهەموو شتێك‬ ‫رازیی بوون‪ ،‬لەمەوپێش دەسەاڵت‬ ‫چۆنی ویستبێت‪ ،‬ئ��ەوان رازیی‬ ‫ب��وون ل��ەس��ەری‪ ،‬بەبێ‌ ئ��ەوەی‬ ‫هیچ حسابێك بۆ ئێمە بكرێت‬ ‫لەڕووی ئەو ئیمتیازاتانە‌و مافی زیندانه‌ سیاسییه‌کان‪ :‬له‌ زیندانه‌وه‌‪ ،‬بۆ غه‌در لێکردن‬ ‫خۆمانەوە»‪.‬‬ ‫س�����ەرەڕای ه���ەوڵ���دان بۆ بدرێتە زیندانە سیاسییەكان‪ ،‬كە چینێكی م��ان��دوون‪ ،‬حكومەت‬ ‫دەتوانێت هەموو شتێكیان بۆ‬ ‫كاركردن بەو یاسایەی حكومەتی تائێستا نەیاندراوەتێ‌‪.‬‬ ‫س����ەرگ����وڵ ق����ەرەداغ����ی‪ ،‬ب��ك��ات‌و هیچ رێگرییەك نییە‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬د‪.‬محەمەد پشدەری‪،‬‬ ‫ئاماژەی ب��ەوەدا‪ :‬چەند خاڵێك پەرلەمانتاری لیستی كۆمەڵی لەبەردەم كارەكانی ئێمەدا بۆ‬ ‫بۆیاساكە زی��اد ك��راوە‪ ،‬لەوانە؛ ئیسالمیی‪ ،‬ئ��ەوەی خستەڕوو‪ :‬هاوكارییكردنیان‪ ،‬هەروەها ئەو‬ ‫هەموو ئەو منداڵ‌و پیرانەی كە ماوەی دوو ساڵە لیژنەی مافی جیاوازییەش نەهێڵرێت لەگەڵ‬ ‫پێشتر ده‌ستگیرکراون‪ ،‬بەزیندانی مرۆڤ ئاگاداری كێشەی زیندانە حكومەتی عێراقدا»‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫سیاسیی حساب بكرێن‪ ،‬هەروەها سیاسییەكانە‌و ئەو پڕۆژەیەی كە‬ ‫لە (‪)1963‬وە بەزیندانی سیاسیی هەیە‪ ،‬ماوەیەكی زۆره‌ كاریان بۆ ع����ارف‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی دەس��ت��ەی‬ ‫دابنرێن‪ ،‬نەك (‪ ،)1968‬لەگەڵ كردووە‪ ،‬پێویستە هەقی خۆیان كۆمكاری زیندانە سیاسییەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ژم���ارەی زیندانە‬ ‫ئەمانەشدا كەی ناوی شەهید‌و بدرێتێ‌‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئێمە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی ب��ەن��زی��ك��ەی‬ ‫ئەنفالكراوەكان هێنرا‪ ،‬زیندانە‬ ‫بەهەموو شێوەیەك داكۆكیی (‪ )2000‬ئەندام دانا‪ ،‬كە مووچە‬ ‫سیاسییەكانی بخرێتە پاڵ‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی پەرلەمانی لەمافی زیندانە سیاسییەكان وەردەگرن‪.‬‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ع����ارف‪ ،‬ئ���ەوەی‬ ‫كوردستان‪ ،‬باس لەوە دەكات‪ :‬دەك���ەی���ن‪ ،‬ل�����ەڕووی م��ادی��ی‌و‬ ‫پێویستە هەموو ئەو ئیمتیازاتانە مەعنەوییەوە‪ ،‬چونكە ئ��ەوان رەتكردەوە‪ :‬كە مووچەیان لەگەڵ‬

‫زیندانە سیاسییەكانی عێراقدا‬ ‫جیاوازبێت‪ ،‬بەڵكو لەهەردووالدا‬ ‫ه��ەر ك��ەس��ەی (‪ )450‬ه��ەزار‬ ‫دینار وەردەگ����رن‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫جیاوازبوونیشی لەگەڵ حكومەتی‬

‫عێراق بەشتێكی ئاسایی دانا‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ��ێ��م��ە ج��ی��اوازی��ن‬ ‫لەحكومەتی ع��ێ��راق‪ ،‬چونكە‬ ‫گرێدراوی حكومەتی هەرێمین‪،‬‬ ‫ن���ەك ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق��ی��ی‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش ی���اس���ای ت��ای��ب��ەت‬ ‫بەخۆیان هەیە‌و لەكوردستان‬ ‫ئ��ەو یاسایه‌ نییە‪ ،‬لەئێستاوە‬ ‫هەوڵدەدەین یاسایەكمان هەبێت‬ ‫كە ئیمتیازاتی باشی تێدابێت بۆ‬ ‫زیندانە سیاسییەكان»‪.‬‬ ‫ب�����ۆ پ���ۆل���ێ���ن���ك���ردن���ی‬ ‫زیندانەكانیش‪ ،‬ئەو بەرپرسەی‬ ‫كۆمكاری زیندانە سیاسییەكان‬ ‫ب���ەم ش��ێ��وەی �ه‌ خ��س��ت��ی��ەڕوو‪:‬‬ ‫ئ��ەوان��ەن ك��ە مەحكومن بڕی‬ ‫(‪ )450‬هەزار دینار وەردەگرن‪،‬‬ ‫هەروەها ئەو كەسانەی تەوقیفن‬ ‫لەساڵێك زیاتر‪ ،‬بەهەمان شێوە‬ ‫ئ��ەو مووچەیه‌ وەردەگ���رن‪ ،‬لە‬ ‫(ش���ەش م��ان��گ ب��ۆ ساڵێك)‬ ‫(‪ )250‬ه���ەزار دی��ن��ار مووچە‬ ‫وەردەگ��رن‪ ،‬لە (مانگێكیش بۆ‬ ‫شەش مانگ) (‪ )250‬هەزار دینار‬ ‫وەردەگ��رن‪ ،‬تەنیا بۆ یەك جار‬

‫روونكردنەوە‬

‫لەژمارە (‪)637‬ی رۆژنامەكەماندا‪ ،‬لەهەواڵێكدا كە باس لەپێدانی‬ ‫چوار هەزار مەتر زەویی‪ ،‬بەپێی چەند بڕیارێكی سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران لەساڵی (‪)2005‬دا بۆ هەریەكە لە (ئەرسەالن بایز‌و دەرباز‬ ‫عەبدوڵاڵ رەسوڵ عەلی‌و شااڵ‌و عەبدوڵاڵ رەسوڵ عەلی) باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫لەم روونكردنەوەیەدا رایدەگەیەنین‪ :‬كە بەڕێز ئەرسەالن بایز‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە تەنیا بڕی (دوسەدو پەنجاو دوو) مەتر زەویی بەركەوتووە‪،‬‬ ‫كە لەهەواڵەكەدا‪ ،‬لەبەر كەمیی شوێنی الپەڕەكە ده‌رفه‌تی ئەو‬ ‫رۆژنامە‬ ‫وردەكارییەنەبوو‪ ،‬باڵوی بكەینەوە‪.‬‬

‫وەك هاوكاریی‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫رێنمایی تەواو نەهاتووە‪.‬‬ ‫ه���ەرل���ەم���ب���ارەوە‪ ،‬س��االر‬ ‫مەحمود‪ ،‬سه‌رۆکی لیژنه‌ی مافی‬ ‫مرۆڤی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئێمە‬ ‫هەموو كات پشتیوانیی زیندانییە‬ ‫سیاسییەكان بووین‪ ،‬پێشمان‬ ‫وابووە‪ :‬پێویستە لەكوردستان‬ ‫یاسایەك هەبێت بۆ بەرگریی‌و‬ ‫داواو مافەكانیان‪ ،‬جگەلەوە‪،‬‬ ‫ئەوانەشی كە لەزیندانەكانی‬ ‫ب���ەع���س گ����ەڕاون����ەت����ەوە‪،‬‬ ‫هەوڵدەدەین بیانخەینە ناو ئەو‬ ‫لیستەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی ئ��ەو ئ��ەن��دام‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ە‪« ،‬ت��ائ��ێ��س��ت��ا‬ ‫خ����اوەخ����اوك����را‌وە ل��ەئ��ی �ش‌و‬ ‫كارەكانی زیندانە سیاسییەكاندا‌و‬ ‫ك��ەم��ت��ەرخ��ەم��ی��ی��ەك��ی ت��ێ��دا‬ ‫بەدیدەكرێت‪ ،‬بۆیە لەدانیشتنی‬ ‫دوێنێدا خوێندنەوەی بۆ كراو‬ ‫ئاراستەی لیژنە جیاوازەكان‬ ‫كرا‪ ،‬تاكو بەزوویی ئیشەكانیان‬ ‫بۆ بكرێت‪.‬‬

‫ونبوون‬ ‫پ��ێ��ن��اس��ێ��ک��ی ن �ه‌خ��ۆش��ی‬ ‫درێژخایه‌ن ون ب��وو‌ه ب ‌ه ناوی‬ ‫(م��ازی��ار محه‌مه‌د ک �ه‌ری��م) له‌‬ ‫رێکه‌وتی ‪ ،2011/2/9‬هه‌رکه‌س‬ ‫دۆزی��وی �ه‌ت��ی��ی �ه‌و‌ه په‌یوه‌ندیی‬ ‫ب��ک��ات ب�� ‌ه ژم����ار‌ه م��ۆب��ای��ل��ی‪:‬‬ ‫(‪)07710285831‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫كەسوكاری بێسەروشوێنكراوان؛ بڕیارێكی یەكێتی‌و پارتی رەت دەكەنەوە‬ ‫ن‪ .‬ه��ەول��ێ��ر‪ :‬ك��ەس��وك��اری‬ ‫بێسەرشوێنكراوانی شەڕی ناوخۆ‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك��ی ه�����ەردوو مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «یەكێتی‌و پارتی» رەت‬ ‫دەكەنەوە‪ ،‬كە بێسەروشوێنكراوان‬

‫بە «شەهید» دادەن��ێ��ت‪ ،‬داوای‬ ‫چارەنووسی بێسەروشوێنكراوەكان‌و‬ ‫سزادانی تاوانباران دەكەن‪.‬‬ ‫ه����ەژار ه��اش��م‪ ،‬ك��ەس��وك��اری‬ ‫یەكێك ل��ە بێسەرشوێنكراوانی‬

‫ش��ەڕی ناوخۆ‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬ب��ێ��ئ��ەوەی ت��اوان��ب��اران‬ ‫دادگایی بكرێن‌و ئەنجاممان دەست‬ ‫بكەوێت‪ ،‬مەكتەبی سیاسیی ئەو دوو‬ ‫حیزبە ئەو بڕیارەیان دەرك��ردووە‪،‬‬

‫مل بۆ هیچ فشارێكیش نادەین كە‬ ‫كەسوكارەكانمان بكاتە شەهید‪.‬‬ ‫كوردە عومەر‪ ،‬نوێنەری كەسوكاری‬ ‫ب��ێ��س��ەروش��وێ��ن��ك��راوان��ی ش��ەڕی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬

‫لە راگەیاندنەكانەوە زانیوامانە‬ ‫بڕیاریانداوە كەسوكارەكانمان‪ ،‬كە‬ ‫لە شەڕی ناوخۆوە تاوەكو ئێستا‬ ‫بێسەرشیۆینن‪ ،‬بە شەهید لەقەڵەم‬ ‫دراون»‪.‬‬

‫ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر؛ داوای دەسەاڵت دەكات‬

‫ن‪ .‬هەولێر‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر‪ ،‬بەربەستە لەبەردەم ئیشكردنی خستەڕوو‪.‬‬ ‫‪.............................................................‬‬ ‫فەرهاد مەال ساڵح‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬ئەنجومەنەكاندا‪.‬‬ ‫هەفتەی رابردوو‪ ،‬ئەندامانی ئەنجومەنەكە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��ای ئ���ەن���ج���وم���ەن���ەك���ەم���ان‪ ،‬ل��ە‬ ‫هەولێر‪ ،‬داوای البردنی مادەیەك س��ەردان��ی��دا ب��ۆ الی س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر‪ ،‬راگ��ەی��ان��د‪ :‬وەك ئەنجومەن؛‬ ‫دەك��ات لە یاسای ئەنجومەنی حكومەت؛ داوای��ك��رد‪ ،‬م��ادەی سەردانی ئەنجومەنی وەزیرانی ی��اداش��ت��ێ��ك��م��ان ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫(‪ )41‬ل��ەی��اس��ای ئەنجومەنی ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی��ان ك��رد‌و سەرۆكی حكومەت كردو داوامان‬ ‫پارێزگاكاندا‪.‬‬ ‫نامیق نانەكەلی‪ ،‬ئەندامی پارێزگاكان‪ ،‬هەڵبگیرێت‪ ،‬كە داوك����اری����ی‌و گ��ل��ەی��ی��ەك��ان��ی��ان لەخۆی‌و جێگرەكەی كرد‪ ،‬پەلە‬

‫رۆژنامە‬

‫بكەن لەهەڵبژاردنی گشتیی‬ ‫پارێزگاكان‌و ئەمدواییەش‪ ،‬واژۆی‬ ‫ه��ەر چ���وار لیستی (پ��ارت �ی‌و‬ ‫یەكێتی‌و یەكگرتوو ‌و كۆمەڵ)ی‬ ‫لەسەر بوو‪.‬‬ ‫ل���ە س���ەردان���ەك���ەی���ان���دا‪:‬‬ ‫«چ���ەن���دی���ن ك��ەم��وك��ووڕی��ی‬

‫پارێزگاكەیان خستووەتە بەردەم‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫كەمپی زانكۆی هەولێر‌و كێشەی‬ ‫ئاوەڕۆی مەڵبەندی شارەكە»‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫لە (‪ )41‬ئەندام پێكدێت‌و لە‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2005‬دا ب��ە یاسای‬

‫(‪)71‬ی بریمەر‪ ،‬هەڵبژێردراوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەپێی م���ادەی (‪)41‬ی‬ ‫یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‬ ‫پ��ەس��ەن��دی��ك��ردووە‪ ،‬كارەكانی‬ ‫ئەو ئەنجومەنە‪ ،‬تا هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو هەڵپەسێردراون‪.‬‬

‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌؛ فه‌رمانێکی به‌رهه‌م ساڵح پێشێل ده‌کات‬

‫‪.............................................. ..........‬‬

‫لەماوەی دوو مانگدا؛ (‪)39‬‬ ‫پێشمەرگەو كارمەندی ئاسایش‪،‬‬ ‫لەكارەكانیان دورخراونەتەوەو‬ ‫مووچەكانیان راگیراوە‪ ،‬بەبیانووی‬ ‫ئەوەی الیەنگری «گۆڕان»ن‪ ،‬یان‬ ‫بەشداریی خۆپیشاندانەكانیان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬لەكاتێكدا سەرۆكی‬ ‫حكومەت‪ ،‬رۆژی (‪)2011/6/9‬‬ ‫دووبارە فەرمانی دەركردووەتەوە‬ ‫بۆ گەڕاندنەوەی ئەو كەسانەی‬ ‫«سزای سیاسیی» دراون‪.‬‬

‫لەسەرەتای مانگی چوارەوە‪،‬‬ ‫ت��ا س��ەرەت��ای مانگی شەشی‬ ‫ئەمساڵ‪ )37( ،‬پێشمەرگە‌و‬ ‫ئەفسەرو دەرەجەدار لە هێزەكانی‬ ‫(‪)70‬ی س���ەر ب��ە وەزارەت����ی‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەو دوو ئاسایشی‬ ‫سنووری بەڕێوەبەرێتیی ئاسایشی‬ ‫خ��ۆرئ��اوا‪ ،‬بە تۆمەت‌و بیانووی‬ ‫ئ��ەوەی الیەنگری «گ��ۆڕان»ن‪،‬‬ ‫ی���ان ب��ەش��داری��ی��ان��ك��ردووە لە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی چەند مانگی‬ ‫راب��ردووی پارێزگای سلێمانیدا‪،‬‬ ‫لەكارەكانیان دوورخراونەتەوە‪،‬‬ ‫ی��ان دەرك���راون‌و مووچەكانیان‬

‫راگیراوە‪ ،‬یاخود گوازراونەتەوە بۆ‬ ‫شوێنە دوورەكان‪.‬‬ ‫ئ��ەم ئیجرائات‌و «س��زادان��ە‬ ‫سیاسییە»‪ ،‬لەكاتێكدایە كە‬ ‫تائێستا‪ ،‬دووج����ار س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫جارێكیش جێگرەكەی‪ ،‬فەرمانی‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی ئ��ەو كەسانەیان‬ ‫دەرك��ردووە؛ كە سزای سیاسیی‬ ‫دراون‪ ،‬دوا فەرمانی حكومەتیش‬ ‫كە ئیمزای د‪ .‬بەرهەم ئەحمەد‬ ‫س��اڵ��ح‪ ،‬س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران��ی ل��ەس��ەرە‪ ،‬ب��ەژم��ارە‬ ‫(‪)5901‬لە (‪ )2011/6/9‬ئاراستەی‬

‫سەرجەم وەزارەت‌و فەرمانگە‬ ‫نەبەستراوەكان بە وەزارەت���ی‬ ‫ك���ردووە‌و جەختیكردووەتەوە‬ ‫لە فەرمانی ژم����ارە(‪)3977‬ی‬ ‫(‪ ،)2010/4/26‬كە تایبەتە بە‬ ‫«گرتنەبەری ئیجرائاتی یاسایی‌و‬ ‫ئیداریی پێویست بۆ گەڕاندنەوەی‬ ‫سەرجەم فەرمانبەرو كارمەندو‬ ‫ئەفسەرانی هێزەكانی ئاسایشی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬ئەگەر بەهۆكاری سیاسیی‬ ‫ب��ارودۆخ��ەك��ان��ی ئ��ەم دوای��ی��ەی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2011‬دا لەسەركار البراون‪ ،‬یان‬ ‫گوازراونەتەوە»‪.‬‬

‫ل��ەك��ۆت��ای��ی ف��ەرم��ان��ەك��ەدا‪،‬‬ ‫ه��ات��ووە‪« :‬ب��ۆ جێبەجێكردنی‬ ‫كاری پێویست‌و بەرپرسیارێتیی‬ ‫ی��اس��ای��ی دەك��ەوێ��ت��ە ئەستۆی‬ ‫هەركەس‌و الیەنێكی حكومیی كە‬ ‫ئەم بڕیارە جێبەجێ نەكات»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ەرام����ب����ەردا؛ ع��ەل��ی‬ ‫حەمەشەریف‪ ،‬سەرپەرشتیاری‬ ‫كەیسی سزادراوانی سیاسیی لە‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ل��ەالی��ەن س��ەرۆك��ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانەوە‪ ،‬فەرمان‬ ‫دەرك�������راوە ب���ۆ گ��رت��ن��ەب��ەری‬ ‫ئ��ی��ج��رائ��ات ب��ۆ گ��ەڕان��دن��ەوەی‬

‫سەرجەم ئەو كەسانەی بەهۆی‬ ‫ب���ی���روڕای ج���ی���اوازەوە س��زای‬ ‫سیاسیی دراون‪ ،‬كەچی لەناو‬ ‫دەسەاڵت‌و بەتایبەتی لەسنووری‬ ‫ئیدارەی سلێمانی‌و لەناو هێزی‬ ‫(‪)70‬ی س���ەر ب��ە وەزارەت����ی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پێشمەرگە‌و‬ ‫ئاسایشی خ��ۆرئ��اوادا‪ ،‬دی��اردەی‬ ‫م��ووچ��ەپ��ێ��ن��ەدان‌و دەرك��ردن��ی‬ ‫كارمەندانی ئاسایش‌و پێشمەرگە‬ ‫بە تۆمەت‌و بیانووی الیەنگرییان‬ ‫بۆ بزووتنەوەی گ��ۆڕان‌و چوونە‬ ‫ن���او خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ەوە‪،‬‬ ‫بەردەوامە»‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬لە (‪)2011/6/14‬‬ ‫دا‪ ،‬دوای پ��ێ��ن��ج رۆژ لە‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ەی س��ه‌رۆک��ی‬ ‫حكومەت‪ ،‬لەالیەن بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ئ��اس��ای��ش��ی خ���ۆرئ���اواوە‪ ،‬دوو‬ ‫كارمەندی ئاسایش‪ ،‬بەتۆمەتی‬ ‫الی��ەن��گ��ری��ی ب��ۆ «گ�����ۆڕان»‪،‬‬ ‫دەرك���راون‪ ،‬پێشتریش لەالیەن‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��ی (‪)70‬ی ه��ێ��زی‬ ‫پێشمەرگەوە‪ ،‬جگە لەگواستنەوە؛‬ ‫م���ووچ���ەی زی���ات���ر ل���ە (‪)30‬‬ ‫ئەفسەرو پێشمەرگەیان بەهەمان‬ ‫تۆمەت‌و پڕنەكردنەوەی فۆرمی‬ ‫«یەكێتی»بوون‪ ،‬راگرتووە»‪.‬‬

‫ێ په‌رله‌مانتاری «گۆڕان»‪ ،‬داوای هەڵوەشاندنەوە دەكەن لە داقوق‪ ،‬مەترسیی بۆ‬ ‫س‌‬ ‫رۆژنامە‬ ‫پێگەی كورد دروست دەبێت‬

‫‪................................................. ........‬‬

‫سێ‌ پەرلەمانتاری فراکسیۆنی‬ ‫«گ������ۆڕان» ل���ه‌ پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی‬ ‫کوردستان‪ ،‬رەت��ی دەك��ەن��ەوە‪،‬‬ ‫بڕیاری دەستلەكاركێشانەوەیان‬ ‫دابێت‌و داوای خانەنشینبوونیان لە‬ ‫پەرلەمان كردبێت‌و هاوكات داوای‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی خانەنشینی‬ ‫پەرلەمانتار‌و وەزیرەكان دەكەن‪.‬‬ ‫د‪ .‬جەعفەر عەلی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو هەوااڵنەی رەتكردەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئاماژە بە ب��ەوە دەك��ەن‪ ،‬چەند‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫پەرلەمانتارێكی‬ ‫«گ�����ۆڕان»‪ ،‬ب��ە خانەنشینی‬ ‫(‪)%80‬ی م��ووچ��ەك��ان��ی��ان��ەوە‬ ‫وەك‬ ‫دەستلەكاردەكێشنەوە‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئەو هەوااڵنە‪ ،‬دوورو نزیك‪،‬‬ ‫راستییان تێدا نییە»‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫من‌و د‪ .‬زانا رەئ��وف‌و د‪ .‬شاهۆ‬ ‫سەعید‪ ،‬نامەیەكمان ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان كردووە‌و‬ ‫لەدەقی نامەكەماندا هاتووە‪:‬‬ ‫«لەبەر چەند هۆكارێكی تایبەت‪،‬‬ ‫ناتوانین ئامادەی كۆبوونەوەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و ل��ی��ژن��ەك��ان بین‪،‬‬ ‫ئێوەش سەرپشكن لە گرتنەبەری‬ ‫ه���ەر رێ��ك��ارێ��ك��ی ی��اس��ای��ی بە‬ ‫مووچەكانیشمانەوە»‪.‬‬ ‫بڕینی‬ ‫ئ���ام���اژەی ب��ەوەش��ك��رد‪ :‬ئێمە‬ ‫لەبەردەم كۆمەڵێك ئەگەرداین‪،‬‬ ‫لەوانە‪ ،‬گەڕانەوە بۆ ناو هۆڵی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬یاخود وازهێنان‌و‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوە‪ ،‬ی��ان‬ ‫بەردەوامبوون لە بایكۆتكردنی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان‪.‬‬

‫د‪ .‬شاهۆ سه‌عید‬

‫د‪ .‬زانا ره‌ئوف‬

‫د‪ .‬جه‌عفه‌ر عه‌لی‬

‫ئ����ەو پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەی‬ ‫فراكسیۆنی گ���ۆڕان‪ ،‬جەختی‬ ‫لەوەش كردەوە‪« :‬تەنها‌و تەنها»‬ ‫خۆیان بڕیار دەدەن لەوەی كام‬ ‫رێگەیان هەڵبژێرن‌و لە كاتی‬ ‫وەرگرتنی هەر هەڵوێستێكیشدا‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‌و رای گشتیی‬ ‫لە بریارەكەیان ئاگادار دەكەنەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬جەعفەر عەلی‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫بەناوی ئەو دوو هاوڕێیەشمەوە‪،‬‬ ‫پەیامێك ئ��اراس��ت��ەی ت���ەواوی‬ ‫فراكسیۆنەكان‌و لیژنەی یاسایی‬ ‫پەرلەمان دەكەم‪ ،‬كە بە زووترین‬ ‫ك��ات پ��ڕۆژەی��اس��ای��ەك بنێرنە‬ ‫پەرلەمان بۆ هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫خانەنشینی پەرلەمان‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫م��ەب��ەس��ت��ەش ن���اوی ئێمە لە‬ ‫پێشەوەی ئەو لیستەدا دابنێن بۆ‬ ‫بڕینی مووچەی خانەنشینیمان‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت���رەوە‪ ،‬د‪ .‬زان��ا‬ ‫رەئ���وف‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی‬

‫ك����وردس����ت����ان‪ ،‬ل���ە پ��ەی��ج��ی‬ ‫تایبەتی خۆی لە فەیسبووك‪،‬‬ ‫پڕۆژەیەكی بۆ هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫خانەنشینكردنی پەرلەمانتار‌و‬ ‫وەزیرەكان لە هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫باڵوكردووەتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬زان����ا‪ ،‬ن��ووس��ی��وی��ەت��ی‪:‬‬ ‫ل��ەم چەند رۆژەی ئ��ای��ن��دەدا‪،‬‬ ‫بە هاوكاریی ه��ەردوو هاوڕێم‪،‬‬ ‫ش���اه���ۆ س��ەع��ی��د‌و ج��ەع��ف��ەر‬ ‫ع���ەل���ی‪ ،‬پ���ڕۆژەی���اس���ای���ەك‬ ‫ب����ۆ ه���ەڵ���وەش���ان���دن���ەوەی‬ ‫خانەنشینكردنی پەرلەمانتار‌و‬ ‫وەزی���رەك���ان‪ ،‬ب��ۆ پەرلەمانی‬ ‫ك����وردس����ت����ان‪ ،‬س���ەرج���ەم‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ان‪ ،‬حكومەتی‬ ‫ه���ەرێ���م���ی ك����وردس����ت����ان‌و‬ ‫هاونیشتیمانییان‌و رای گشتیی‬ ‫گەاڵڵە دەكەین‪.‬‬ ‫هەروەها نووسیویەتی‪ :‬بە‬ ‫هیوای پشتگیریكردنی هەموو‬

‫الی��ەك��ت��ان ب��ۆ ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ە‪،‬‬ ‫تا چیتر رێگا ن��ەدەی��ن‪ ،‬كەس‬ ‫موزایەدەمان بەسەردا بكات‌و لە‬ ‫هەر كاتێكیشدا ئەو پڕۆژەیاسایە‬ ‫پەسەند ك��را‪ ،‬ئێمە ل��ە پێش‬ ‫هەموو كەسێكەوە خۆمان پابەند‬ ‫دەكەین بەو یاسایەوە‪.‬‬ ‫دوێ��ن �ێ‌ (دووش��ەم��م��ە) لە‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەی��ەك��دا هەرسێ‌‬ ‫پەرلەمانتارەكە رایانگەیاند‪ :‬ئێمە‬ ‫تا ئەم چركەساتەش ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستانین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫درێژەمان بە هەمان هەڵوێستی‬ ‫پێشووی ئۆپۆزسیۆن داوە‪،‬‬ ‫ب��ە بایكۆتكردنی دانیشتن‌و‬ ‫چاالكییەكانی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬تا‬ ‫ئ��ەو كاتەی پرسی چاكسازیی‬ ‫ری��ش��ەی��ی‌و دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی‬ ‫بكوژانی خۆپیشاندەران دەخرێتە‬ ‫ن��ێ��و ك��ارن��ام��ەی پ��ەرل��ەم��ان‌و‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەی‬

‫جدیی‌و یاسایی لەمبارەیەوە لە‬ ‫بەرامبەر دەزگای جێبەجێكردن‌و‬ ‫تۆمەتباران ئەنجامدەدات‪.‬‬ ‫ه���������ەروەه���������ا ل���ە‬ ‫روونكردنەوەكەدا هاتووە‪ :‬ئێمە‬ ‫لەمساڵدا دوو جار بڕیاری دەست‬ ‫لەكاركێشانەوەمان ل��ە ك��اری‬ ‫پەرلەمانیی داوە‪ ،‬جارێكیان‬ ‫لە گەرمەی خۆپیشاندانەكان‌و‬ ‫پەالمار بۆ سەر كەرامەتی مرۆڤی‬ ‫ئەم نیشتمانە‪ ،‬جاری دووەمیش‪،‬‬ ‫سەركوتكردنی‬ ‫لەسەروبەندی‬ ‫خۆپیشاندەران لەالیەن دەزگا‬ ‫ئەمنییەكانی هەر دوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدارەوە‪ ،‬كە پەرلەمان لە‬ ‫ئاستیدا بێهەڵوێست بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��رای گ��ەورەم��ان (نەوشیروان‬ ‫مستەفا)و چەند هاوڕێیەكی‬ ‫دیكەمان لە بزووتنەوەی گۆڕان‌و‬ ‫فراكسیۆنی گ���ۆڕان داوای���ان‬ ‫لێكردین ئەم بڕیارە دوا بخەین؛‬ ‫تا دەرفەتێك بدەینە گفتوگۆكانی‬ ‫نێوان ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‪ ،‬كە‬ ‫یەكێك لە تەوەرەكانی بریتییە‬ ‫ل��ە‪ :‬چاكسازیی ل��ە سیستمی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی�ی‌و ه��ەم��وارك��ردن��ی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان‪.‬‬ ‫لـــــــە (‪)2011/5/22‬دا‪،‬‬ ‫هەرسێ‌ پەرلەمانتار‪( ،‬د‪ .‬زانا‬ ‫رەئ���وف‪ ،‬د‪ .‬جەعفەر عەلی‌و‬ ‫د‪ .‬شاهۆ سەعید) بەنامەیەك‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پەرلەمانیان‬ ‫ل��ە ب��ەش��داری��ن��ەك��ردن��ی��ان لە‬ ‫دان��ی��ش��ت��ن��ەك��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫ئ�����اگ�����ادارك�����ردووەت�����ەوە‌و‬ ‫ئامادەییشیان دەرب��ڕی��وە بۆ‬ ‫وەرگرتنی هەر رێكارێكی یاسایی‬ ‫بەرامبەریان‪.‬‬

‫ئارام جەمال ‪-‬كەركوك‬

‫‪................................................ ........‬‬

‫دوای م���ان���گ���ێ���ك ل��ە‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی ق��ەزای‬ ‫داق��وق‪ ،‬بەهۆی “ملمالنێ”ی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت �ی‌و پ���ارت���ی)ی���ەوە‪،‬‬ ‫نەتوانرا كەسێك بۆ جێگەكەی‬ ‫دابنرێت‪.‬‬ ‫مانگی راب����ردوو‪ ،‬ئەمیر‬ ‫خواكەرەم‪ ،‬سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫ق�����ەزای داق������وق‪ ،‬دەس��ت��ی‬ ‫ل��ەپ��ۆس��ت��ەك��ەی ك��ێ��ش��ای��ەوەو‬ ‫لەئێستادا توركمانێك ئەو‬ ‫پۆستە بەڕێوەدەبات‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ئ��اگ��ادار‬ ‫لەئەنجومەنی ق��ەزای داق��وق‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫“ه���ۆك���اری ن��ەگ��ەی��ش��ت��ن بە‬ ‫رێ���ك���ك���ەوت���ن ب���ۆ دان���ان���ی‬ ‫كەسێك بۆ پۆستی سەرۆكی‬ ‫ئەنجومەن‪ ،‬ملمالنێی (پارتی‌و‬ ‫یەكێتی) ب��ووەو دەیانەوێت‬ ‫ه��ەم��ان س��ی��ن��اری��ۆی ساڵی‬ ‫(‪ )2003‬دووب���ارە بكەنەوە‪،‬‬ ‫كاتێك بەهۆی ملمالنێ‌و دوو‬ ‫پاڵێوراوی ئەوانەوە‪ ،‬عەرەبێك‬ ‫پۆستی قایمقامی قەزاكەی‬ ‫بردەوە”‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬محەمەد‬ ‫ك���ەم���ال‪ ،‬ب���ەرپ���رس���ی لقی‬ ‫(‪)3‬ی پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستان لە ك��ەرك��وك‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬بەپێی‬

‫رێككەوتنێكی سیاسیی لە‬ ‫نێوان هەرسێ‌ نەتەوەكەدا‪ ،‬كە‬ ‫لە (‪ )2007/12/2‬نووسراوە‪،‬‬ ‫ه��ەر پۆستێك ب��ەت��اڵ بێت‪،‬‬ ‫هەمان نەتەوە پڕی دەكاتەوە‬ ‫كە پۆستەكەی هەیە‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫پۆستە بۆ كورد دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە ئ��ەم��ی��ر‬ ‫خ���واك���ەره‌م‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی لقی‬ ‫(‪)3‬ی پارتی‪ ،‬وتی‪ :‬ئـــــەو‪،‬‬ ‫تموحی شەخسی ه��ەب��ووە‌و‬ ‫ویستوویەتی ببێت بە قایمقام‪.‬‬ ‫ل���ەل���ێ���دوان���ێ���ك���ی���دا ب��ۆ‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬ئەمیر خواكەرەم‪،‬‬ ‫سەرۆكی پێشووی ئەنجومەنی‬ ‫ق���ەزاك���ە‪ ،‬ج �ه‌خ��ت��ی ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫ه��ەم��ان مەترسیی ک���رده‌وه‌و‬ ‫رای���گ���ەی���ان���د‪« :‬زۆرب������ەی‬ ‫رێكخراوەكان‪،‬‬ ‫كەسایەتیی‌و‬ ‫داوای�������ان ل���ێ���ك���ردووم‪ ،‬لە‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەك��ەم‬ ‫پ��اش��گ��ەز ب��ب��م��ەوەو منیش‬ ‫ب��ڕی��ارم��داوە‪ ،‬بگەڕێمەوه‌ بۆ‬ ‫پۆستەكەم‪ ،‬چونكە لەئێستادا‬ ‫پ��ۆس��ت��ە ب��ااڵك��ان��ی ق��ەزاك��ە‪،‬‬ ‫ل��ەدەس��ت ك����ورددا ن��ەم��اون‌و‬ ‫الیەنەكانیش ناتوانن بگەنە‬ ‫رێككەوتن بۆ دانانی كەسێك‬ ‫بۆ ئەو پۆستە»‪.‬‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی (‪)2005‬ەوە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی قەزای‬ ‫داق���وق ئ �ه‌ن��ج��ام دراوە‌و لە‬ ‫(‪)15‬ئ��ەن��دام پێك دێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫بەیەكسانیی ب��ەس��ەر ك��ورد‌و‬ ‫عەرەب‌و توركماندا دابەشبوون‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی هه‌واڵه‌کانی الپه‌ره‌ (‪:)1‬‬ ‫پارێزگاری كەركوك‪:‬‬ ‫‪ %32‬بۆ ‪...‬‬ ‫میلكەرد داوای ئەنجامدانی‬ ‫ه���ەڵ���ب���ژاردن���ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پارێزگای كەركوكی ك��ردووەو‬ ‫لە نەخشەڕێگەیەكدا پێشنیازی‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی دەس��ەاڵت��ەك��ان‌و‬ ‫ك��ورس��ی��ی��ەك��ان��ی ئەنجومەنی‬

‫پارێزگای كەركوكی بە رێژەی‬ ‫(‪ )%32‬كردووە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م‪،‬‬ ‫پ���ارێ���زگ���اری ك����ەرك����وك‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪“ :‬ئێمە‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەدای��ن لە كەركوكدا‬ ‫هەڵبژاردن بكرێت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەوەدا نیین لەم هەڵبژاردنەدا‪،‬‬

‫بنەماكانی دیموكراسییەت پێشێل‬ ‫بكرێت‪ ،‬دەبێت دەنگی هەموو‬ ‫كەركوكییەك حساب بكرێت‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬رێ���ژەی (‪)%32‬‬ ‫قبووڵ ناكەین‌و رەتی دەكەینەوە‬ ‫بۆ ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫پێویستە رێ��ژەی كورسییەكانی‬ ‫ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��ا‪ ،‬بەپێی‬

‫رێژەی دەنگده‌ران بێت»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫عەسكەری‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫پ���ارێ���زگ���ای ك����ەرك����وك‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەپێی‬ ‫نەخشەڕێگاكەی ئاد میلكەرد‪،‬‬ ‫كەركوك دابەش دەكرێت بەسەر‬ ‫چەند ناوچەیەكی هەڵبژاردندا‌و‬

‫ئێمه‌ش رازی نابین»‪.‬‬ ‫گ����ۆڕان����ك����اری����ی����ەك����ان����ی‬ ‫گەرمیان؛‪...‬‬ ‫رێ���ك���خ���ەری ب���زووت���ن���ەوە‬ ‫ناڕەزاییەكە‪ ،‬وتی‪“ :‬لە كاتێكدا‪،‬‬ ‫ب��ە ب��ڕی��اری س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری‬ ‫ئیدارەی گەرمیان‪ ،‬بەڕێوەبەرێك‬

‫بە تۆمەتێك لە كارەكەی دوور‬ ‫دەخ��رێ��ت��ەوە‪ ،‬كەچی كەسانی‬ ‫نزیك لە بەرپرسانی حیزبیی‬ ‫لە شوێنی دادەن��رێ��ت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەری دەخات نییەتی چاكسازیی‬ ‫لەپشت گۆڕانكارییەكانەوە نییە‪،‬‬ ‫ئەوەندەی كە بەهێزكردنی پێگەی‬ ‫بەرپرسانە لە بەڕێوەبەرێتی‌و‬

‫فەرمانگە حكومییەكاندا”‪.‬‬ ‫گ��ۆڕی��ن��ی سەرپەرشتیاری‬ ‫ئیدارەی گەرمیانیش؛ لە چەند‬ ‫مانگی راب����ردوودا‪ ،‬ب��ە دانانی‬ ‫كەسێكی حیزبیی بێبڕوانامە‪،‬‬ ‫نیگەرانیی‌و ت��ووڕەی��ی بەشێك‬ ‫لە چین‌و توێژەكانی سنووری‬ ‫گەرمیانی لێكەوتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫سامی شه‌به‌ک‪ :‬دەستەی نەزاهەی عێراقی؛ هیچ پەیوەندییەكی لەگەڵ هەرێمدا نییە‪.‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لە پڕۆژەچاكسازییەكەیدا داوای قەدەغەكردنی دەكات‬

‫«كۆدی ئاسایش؛ پێشێلكردنی مافی مرۆڤە»‬

‫به‌رزان عه‌لی حه‌م ‌ه‌‪ :‬هه‌ولێر‬

‫‪..............................‬‬

‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن؛ ل��ە پ��رۆژە‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی��ەك��ەی��دا‪ ،‬داوای‬ ‫قەدەغەكردنی كۆدی ئاسایش‬ ‫دەك���ات‌و وتەبێژی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «یەكێتی»ش‪ ،‬جەخت‬ ‫لەسەر ئ��ەوە دەك��ات��ەوە‪ :‬ئەو‬ ‫ك��ۆدە‪ ،‬بۆ كاروباری ئەمنییە‪،‬‬ ‫ن��ەك ح��ی��زب‌و چاالكوانێكی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م��ەدەن��ی��ش‪ ،‬بە‬ ‫م��ۆدێ��ل��ێ��ك ل��ە ه���ەوڵ���دان بۆ‬ ‫هەیمەنەكردنی لە قەڵەم دەدات‪.‬‬ ‫بۆ هەر مامەڵەیەكی رۆژانەی‬ ‫فەرمانگەكانی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ه��اواڵت��ی س��ەردان��ی‬ ‫دەزگاكانی ئاسایش بكات‌و تا‬ ‫كۆدێكی بدەنێ‪ ،‬بەرامبەر بە‬ ‫وەرگرتنی زانیاریی ورد لەسەر ‬ ‫ئەو هاواڵتییە‌و خانەوادەكەی‪،‬‬ ‫ك���ۆدی ئاسایش ك��ە ب��ووەت��ە‬ ‫جێگەی سەرنجی هاواڵتییان‌و‬ ‫رەخنەی ئۆپۆزسیۆن لە خاڵی‬ ‫(حەوتەم)ی پڕۆژەچاكسازییە‬ ‫نوێكــــــــــەی سێالیەنەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬بەناوی (پڕۆژەی‬ ‫چاكسازیی ل��ەوەزارەت��ەك��ان��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستاندا‪/‬‬ ‫بەڕێوبەرێتی گشتیی ئاسایش)‪،‬‬ ‫داوای قەدەغەكردنی ئەو كۆدە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫س��ەاڵح رەش��ی��د‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫پ���ێ���ش���ووی م���اف���ی م����رۆڤ‌و‬ ‫ه����ەڵ����س����ووڕاوی ئ��ێ��س��ت��ای‬ ‫بزووتنەوەی “گۆڕان”‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ل��ەواڵت��ێ��ك��دا ئ��ەگ��ەر كێشەی‬ ‫تێكەاڵویی حیزب‌و حكومەت‬ ‫نەبێت‪ ،‬رەنگە گومانی خراپ‬ ‫نەكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم لەكاتێكدا كە‬ ‫ئاسایش بەشێكە لەدەزگایەكی‬

‫سەاڵح رەشید‪:‬‬

‫بەشێك لەو‬ ‫زانیارییانەی‬ ‫وەردەگیرێن‪ ،‬هیچ‬ ‫دەزگایەك مافی نییە‬ ‫بیپرسێت‬ ‫حكومیی‪ ،‬نەك حیزبی «بۆیە‬ ‫مرۆڤ گومان لەو زانیارییانە‬ ‫دەك�����ات ب����ەو وردی���ی���ە كە‬ ‫لەسەر خەڵك كۆدەكرێنەوە‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش رەخنەی لەو‬ ‫كۆدە هەیە‪ ،‬بۆ ئەوەی نەتوانن‬ ‫ه��ەر كاتێك ویستیان بەیەك‬ ‫كلیك هەموو زانیارییەك لەسەر‬ ‫خەڵك كۆ بكەنەوە»‪.‬‬ ‫س���ەاڵح رەش��ی��د‪ ،‬ئ��ام��اژە‬ ‫ب���ەوە دەك����ات‪ :‬بەشێك لەو‬ ‫زانیارییانەی كە دەزگاكانی‬ ‫ئ���اس���ای���ش ل���ە ك��ەس��ەك��ەی‬ ‫وەردەگ���رن‪ ،‬تایبەتییەو هیچ‬ ‫دەزگایەك مافی ئ��ەوەی نییە‬ ‫ئەو زانیارییانە بپرسێت‌و بۆ‬ ‫“رۆژنامە” وتی‪“ :‬ئەوان دەتوانن‬

‫هۆگر چەتۆ‪:‬‬

‫ئەوە مۆدێلێكە‬ ‫لە هەوڵدان بۆ‬ ‫هەیمەنەكردن لەسەر‬ ‫هەموو كایەكانی‬ ‫كۆمەڵگە‬ ‫ناونیشان‌و ژم��ارە تەلەفۆن‌و‬ ‫باری خێزانیی‌و چەند شتێكی‬ ‫تر وەربگرن‪ ،‬بەاڵم كە كەوتە‬ ‫وردەك��اری��ی��ەوە‪ ،‬ئ��ەوا چوونە‬ ‫ناوەوەی هەندێ مافە‪ ،‬كە كەس‬ ‫بەوی تری نادات”‪.‬‬ ‫ب����ی��ل�ال س���ڵ���ێ���م���ان‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫ك���ۆم���ەڵ���ی ئ��ی��س�لام��ی��ی��ش‬ ‫ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دروستكردنی ك��ۆدی زانیاریی‬ ‫ئاسایش بە چوونە ناو ژیانی‬ ‫تایبەتی كەسەكان‌و پێشێلكاریی‬ ‫مافەكانیان لەقەڵەم دەدات‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪“ :‬گ���ەر ه��اواڵت��ی��ی��ان‬ ‫زانییان‪ ،‬كە بەشێكن لە واڵتەكەو‬ ‫پاراستنی ئەمنییەتەكە‪ ،‬هەست‬

‫بیالل سڵێمان‪:‬‬

‫پێشێلکردنی مافه‌کانیان ‌ه‬

‫ئەو زانیارییانەی‬ ‫ئاسایش كۆی‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬بۆ باری‬ ‫ئەمنییە‪،‬‬ ‫نەك بۆ حیزب‬

‫بەوە دەكات كە دەبێت ئەویش‬ ‫هاوكارییان بكات‪ ،‬ئەمەش بەوە‬ ‫دەكرێت كە سۆزی هاواڵتییان بۆ‬ ‫خۆیان رابكێشن‪ ،‬نەك زانیاریی‬ ‫ورد لەسەر خەڵك كۆبكەنەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەم دەزگ��ای��ان��ە‪ ،‬نەك‬ ‫گ��وم��ان��ی��ان ل��ەس��ەرە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ل��ە والی��ەت��ی «زەرد»‪ ،‬هەر‬ ‫كەسێك س��ەر ب��ە “پ��ارت��ی”‬ ‫نەبێت بەئاسایش دانامەزرێت‌و‬ ‫لە والیەتی «سەوز»یش‪ ،‬هەر‬ ‫كەسێك س��ەر ب��ە “یەكێتی”‬ ‫نەبێت ل��ە دەزگ���ای ئاسایش‬ ‫دانامەزرێت”‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ئ���ام���اژە ب��ەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬تائێستا دەزگاكانی‬ ‫ئاسایش‪ ،‬دەزگ���ای حیزبین‌و‬

‫ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی حكومەتدا‬ ‫ج��ێ��گ��ەی��ان ب���ۆ ك���راوەت���ەوە‬ ‫“تائێستاش هەردوو دەزگاكەی‬ ‫ئاسایش پێیاندەوترێت؛ دەزگای‬ ‫ئاسایشی ه��ەول��ێ�ر‌و دەزگ��ای‬ ‫ئاسایشی سلێمانی”‪.‬‬ ‫ب���ۆ ه���ەم���ان م��ەب��ەس��ت‬ ‫“رۆژن����ام����ە” چ��ەن��دی��ن ج��ار‬ ‫ب��ەت��ەل��ەف��ۆن پ��ەی��وەن��دی��ك��رد‬ ‫ب���ە ع��ی��س��م��ەت ئ��ەرگ��وش��ی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ئاسایشی هەولێر‪،‬‬ ‫بەاڵم وەاڵمی پەیوەندییەكانی‬ ‫ن���ەدای���ەوە‪ ،‬الی خ��ۆش��ی��ەوە‬ ‫قادر حەمەجان‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئاسایشی گشتیی سلێمانی‪،‬‬ ‫وت��ی‪“ :‬ك��اك ئ��ازاد جندیانی‪،‬‬ ‫مخەوەلە بۆ قسەكردن لەسەر‬

‫دروستكردنی كۆدی‬ ‫زانیاریی ئاسایش‪،‬‬ ‫چوونە ناو ژیانی‬ ‫تایبەتی كەسەكان‌و‬

‫كوردستان؛ لە بۆشایی «نەزاهە»دا‬ ‫راپۆرتی ‪:‬نووسینگه‌ی هه‌ولێر‬

‫‪...........................................‬‬ ‫دوومانگە یاسای دەستەی نەزاهە‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬دەرچ��ووەو‬ ‫دەستەكە پێكنەهاتووە‪ ،‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫عێراقیش ماف بە دەستەی نەزاهەی‬ ‫بەغدا ده‌دات؛ لە هەرێم كاربكات‪.‬‬ ‫مانگی نیسانی رابردوو‪ ،‬پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان پ��ڕۆژەی��اس��ای دەس��ت��ەی‬ ‫ن���ەزاه���ەی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی‬ ‫پەسەندكرد‪ ،‬بەاڵم تائێستا ئەو دەستەیە‬ ‫پێكنەهێنراوە‪ .‬‬ ‫د‪.‬سەروەر عەبدولڕەحمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پێشووی لیژنەی نەزاهەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬یاسای‬ ‫دروستكردنی دەستەی نەزاهەی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬تەنیا ئیمزای سەرۆكی‬ ‫هەرێمی ماوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا بەپاساوی‬ ‫بوونی هەڵەی زمانەوانییەوە نەنێردراوە‬ ‫بۆ سەرۆكی هەرێم‌و بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬دەب���ێ���ت پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫بەدواداچوون بۆ یاساكانی خۆی بكات‌و‬ ‫قبووڵیشی نەكات پشتگوێبخرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بیانوویان ئەوەبێت‪ ،‬كە ئەو دەستانەی‬ ‫حكومەتی مەركەز بۆیان نەبێت ئیش‬ ‫بكەن لێرە‪ ،‬ك��ەوات��ە خۆمان دەبێت‬ ‫ئەو دەستانەمان هەبێت تاوەكو ئەو‬ ‫بیانووەمان شەرعیی بێت»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬روون��ی��ک��رده‌وه‌‪:‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫حكومەتی هەرێم ئەو دەستانە دروست‬ ‫ن��ەك��ات‪ ،‬دەكەوێتە ژێ��ر پرسیارەوە‌و‬ ‫وتیشی‪“ :‬چەندین دەس��ت��ەی تریش‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬تائێستا‬ ‫دەستبەكار نەبوون‪ ،‬وەك��و‪ :‬دەستەی‬ ‫ژینگە‌و مافی مرۆڤ‌و كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‌و چەندانی تر”‪.‬‬

‫لەغیابی بوونی دەستەی نەزاهەی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬لەماوەی چەند‬ ‫ساڵی راب���ردوودا‪ ،‬هەرێم رێی ن��ەداوە‬ ‫دەستەی نەزاهەی عێراق لەسنووری‬ ‫سێ پارێزگاكەی هەرێمدا كاربكات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ه��ەڤ��اڵ كوێستانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی نەزاهەی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬دەستەی‬ ‫ن��ەزاه��ەی عێراقیش دەستەیەكە بۆ‬ ‫هەموو عێراق بەكوردیشەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نووسینگەیەكی ئ���ەو دەس��ت��ەی��ەش‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬لە‬ ‫بەرژەوەندیی خەڵكی كوردستاندایە‪،‬‬ ‫نەك لەدژی‪ ،‬چونكە وەك ئەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ���ەو دەس��ت��ەی��ە چ��اودێ��رە ب��ەس��ەر‬ ‫ئیدارەكانەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا بەرپرسانی‬ ‫هەرێمی كوردستان رێگەیان پێنەداون‌و‬ ‫هەوڵدانیشیان بۆ دروستكردنی دەستەی‬ ‫نەزاهەی كوردستان‪ ،‬بۆ رێگریكردنە‬ ‫لەو نووسینگەیەی دەستەی نەزاهەی‬ ‫عێراقی»‪.‬‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون����ک����رده‌وه‌‪“ :‬ب���ەب���ڕوای م��ن ئ��ەو‬ ‫دەستەیەی كە لەهەرێمی كوردستان‬ ‫دەكرێتەوە‪ ،‬كارتۆنیی دەبێت‌و ناتوانێت‬ ‫بەباشی چاودێر بێت‪ ،‬من ئەوەندەی‬ ‫ئاگادارم‪ ،‬لەخولی پێشووی پەرلەمانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬داواكراوە‪ ،‬كە دەستەی نەزاهەی‬ ‫عێراقی لەهەرێمیش دەستبەكار بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم رێگەی پێ نەدراوە”‪.‬‬ ‫هاوكات د‪.‬سەروەر عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری كوردستان‪ ،‬دەڵێت‪“ :‬بۆ‬ ‫ئەوەی سەروەریی هەرێمەكەی خۆمان‬ ‫بپارێزین‪ ،‬دەبێت ئ��ەو دەستانەمان‬ ‫هەبێـت‪ ،‬كە دەستوور رێگەی پێ داوین‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش ب��ۆئ��ەوەی هەرێمەكەی ئێمە‬ ‫دەسەاڵتی خۆی لەدەستی خۆیدا بێت”‪.‬‬

‫ئازاد جندیانی‪:‬‬

‫نەبوونی دەستەی نەزاهەی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و نووسینگەی نەزاهەی بەغدا‬ ‫لەهەرێم‪ ،‬لەكاتێكدایە‪ ،‬بۆ ماوەیەك‬ ‫نووسینگەی هەماهەنگیی دەستەی‬ ‫نەزاهەی بەغدا لەهەرێم هەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رۆڵێكی ئەوتۆی نەبینی‪ .‬‬ ‫سامی شەبەك‪ ،‬جێگری پێشووی‬ ‫سەرۆكی دەستەی نەزاهەی عێراق‪ ،‬كە‬ ‫بۆ ماوەیەكیش بەرپرسی نووسینگەی‬ ‫هەماهەنگیی نەزاهەی بەغدا بووە لە‬ ‫هەرێم‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬دەستەی‬ ‫نەزاهەی عێراقی‪ ،‬هیچ پەیوەندییەكی‬ ‫لەگەڵ هەرێمدا نییەو بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وتی‪“ :‬دەبوو دەستەی نەزاهە لەهەرێمی‬ ‫كوردستان دروست بكرێت‪ ،‬بەاڵم نازانم‬ ‫بۆچی تائێستا ئەو دەزگایە دروست‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬ه��ەر گفتوگۆی دەك��رێ �ت‌و‬ ‫دوادەخرێـت”‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬د‪.‬ئەحمەد ئەنوەر‪ ،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی یاسایی خولی پێشووی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك���ات‪ :‬ك��ردن��ەوەی دەستەی‬ ‫نەزاهەی بەغدا لەهەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ئیجتیهاد‌و خ��وێ��ن��دن��ەوەی جیای بۆ‬ ‫دەكرێت‌و بەهەڵپەسێردراوی ماوەتەوە‌و‬ ‫ب��ۆ «رۆژن���ام���ە» وت���ی‪« :‬ل����ەڕووی‬ ‫مەبدەئییەوە‪ ،‬دەستەی نەزاهەی بەغدا‬ ‫دەتوانێت نووسینگە لەهەرێم بكاتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەهەمان كاتدا لەمادەی (‪)102‬ی‬ ‫دەستوور‌و دەسەاڵتی حەسری حكومەتی‬ ‫فیدراڵیدا‪ ،‬ئاماژەی پێنەكراوە»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی پێشووی عێراق‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬دەب��ێ��ت ه���ەردوو دەستەی‬ ‫ن��ەزاه��ەی بەغداو هەرێم‪ ،‬بەڕێكەوتن‬ ‫كاربكەن‪ ،‬بەتایبەت لەو دۆسییانەی‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��ی‪ ،‬ك��ە رەگ���ی ل��ە س��ن��ووری‬ ‫هەردووكیاندا هەیە‪.‬‬

‫ئەو شتانە”‪.‬‬ ‫دوات���ر ئ���ازاد جندیانی‪،‬‬ ‫وتەبێژی «یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان»‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪:‬‬ ‫ل��ە والی��ەت��ەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان��ی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬لەدوای رووداوەك��ەی‬ ‫ی���ان���زەی س��ێ��پ��ت��ێ��م��ب��ەرەوە‪،‬‬ ‫گ���ەورەت���ری���ن پێشێلكاریی‬ ‫مافەكانی م���رۆڤ دەك��رێ �ت‌و‬ ‫ب��ە زەروورەت�������ی ئەمنیی‌و‬ ‫دژایەتیكردنی “ئیرهاب” تەبریر‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە‬ ‫هەموو خەڵك بەناو جیهازێكدا‬ ‫دەبرێت‪ ،‬كە بەڕووتی دەبینرێت‪،‬‬ ‫ج��ن��دی��ان��ی‪ ،‬رەخ��ن��ەی لە‬ ‫بزووتنەوەی «گ��ۆڕان» گرت‪،‬‬ ‫ك��ە ئ��ەو پرسانە دەك���ات بە‬ ‫«پڕوپاگەندەی ئیعالمیی»‌و‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئەو‬ ‫زانیارییانەی ئاسایش كۆی‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬بۆ باری ئەمنییە‪،‬‬ ‫نەك بۆ حیزب‪ ،‬ئیتر بۆ دەبێت‬ ‫هەموو شتێك بەوجۆرە لێك‬ ‫بدەینەوە»‪.‬‬ ‫خ����اڵ����ی (ح�����ەوت�����ەم)‬ ‫ی پ���ڕۆژەك���ەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب��ۆ چ��اك��س��ازی��ی ل���ەدەزگ���ای‬ ‫ئاسایشدا‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئاسایش‌و‬ ‫كۆدی وەرگرتنی زانیاریی ژیانی‬ ‫تایبەتی هاواڵتی بەهەر ناوێكەوە‬ ‫بێ‪ ،‬لەوانە (كۆدی ئاسایش)‬ ‫قەدەغە بكرێت‪ ،‬بەردەوامبوون‬ ‫لەسەر بانگكردنی هاواڵتییان بۆ‬ ‫پڕكردنەوەی كۆدی زانیاریی‪،‬‬ ‫كارێكی نایاساییە‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫ئاسایش‪ ،‬ئەگەر بەردەوامبوون‬ ‫ل��ەس��ەر كارپێكردنی‪ ،‬وەك��و‬ ‫دام�������ەزراوەو وەك����و ك��ەس‪،‬‬ ‫رووبەڕووی دادگا بكرێنەوە»‪.‬‬ ‫چاالكوانانی بواری كۆمەڵی‬ ‫م��ەدەن��ی��ش‪ ،‬رەخ��ن��ە لەكۆدی‬

‫ئاسایش‌و كۆكردنەوەی زانیاریی‬ ‫ورد لەسەر هاواڵتییان دەگرن‌و‬ ‫بەپێشێلكردنی مافی مرۆڤی‬ ‫لەقەڵەم دەدەن‪.‬‬ ‫هۆگر چەتۆ‪ ،‬چاالكوانی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنیی‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫كۆكردنەوەی زانیاریی تایبەتی‬ ‫كەسەكان لەالیەن دەزگاكانی‬ ‫ئ��اس��ای��ش��ەوە‪ ،‬لەكاتێكدایە‬ ‫«خۆیان جێگەی گومانن»‌و‬ ‫ئ��ەو هەنگاوە پێشێلكارییە‬ ‫ب���ەرام���ب���ەر ب���ە م��اف��ەك��ان��ی‬ ‫مرۆڤ‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ێ��م��ە ق��س��ەم��ان ل��ەس��ەر‬ ‫زانیاریی تایبەتییە‪ ،‬لەدنیای‬ ‫دیموكراسیدا‪،‬‬ ‫پێشكەوتوو‬ ‫ئەو جۆرە زانیارییانە تەنیا‬ ‫نەخۆشخانەكان بۆیان هەیە‬ ‫بپرسن‌و ب��ۆ كەسیش نییە‬ ‫باڵویان بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لەكوردستان بەڕێوەدەچێت‪،‬‬ ‫بەتەواوەتی پێشێلكارییەكی‬ ‫ته‌واوی مافەكانی مرۆڤە»‪.‬‬ ‫چ������ەت������ۆ‪ ،‬ئ�����ام�����اژە‬ ‫ب����ەوە دەك�����ات‪ :‬ل��ەدن��ی��ای‬ ‫پێشكەوتوودا‪ ،‬ژن‌و مێردێك‬ ‫لەیەك ناپرسنەوە دەنگ بە چ‬ ‫پارتێك دەدەن لەهەڵبژاردندا‪،‬‬ ‫نەك لە باپیرو مامی بپرسن‬ ‫لەكوێوە هاتووە‌و ئیشی چییە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئەوە مۆدێلێكە لە‬ ‫ه��ەوڵ��دان ب��ۆ هەیمەنەكردن‬ ‫ل��ەس��ەر ه��ەم��وو كایەكانی‬ ‫كۆمەڵگە‪ ،‬من پێموایە‪ :‬ئەمە‬ ‫ن��ەك ه��ەر پێشێلكارییەكی‬ ‫روون���ی م��اف��ەك��ان��ی م��رۆڤ��ە‪،‬‬ ‫بەڵكو یەكێكە لەو فۆرمانەی‬ ‫كە دەبێت گۆڕانكاریی تێدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬جگەلەوەی كە خۆی‬ ‫لەخۆیدا پێشێلكارییەو دەبێت‬ ‫دەستبەجێ بوەستێنرێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لیژنەی بااڵی (‪ ،)140‬داوای دیاریكردنی سنووری ئیداریی ناوچە جێناكۆكەكان دەكات‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل��ی��ژن��ەی ب���ااڵی‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی (‪،)140‬‬ ‫ن���ووس���راوێ���ك���ی ئ���اڕاس���ت���ەی‬ ‫سەرۆكایەتیی كۆمار‌و ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی عێراق ك��ردووە‌و داوای‬ ‫یەكالییكردنەوەی سنووری ئیداریی‬

‫ناوچە جێناكۆكەكان دەكات‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )6/19‬لیژنەی بااڵی‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪ )140‬لە‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬كۆبووەوەو‬ ‫دواتر د‪.‬محەمەد ئیحسان‪ ،‬نوێنەری‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬

‫لە لیژنەکه‌‪ ،‬ئاماژەی بەوە كرد؛‬ ‫لەمەودوا كارەكانیان تەنیا خۆی‬ ‫لە قەرەبووكردنەوەدا نابینێتەوە‪.‬‬ ‫ن��ەرم��ی��ن ع��وس��م��ان‪ ،‬جێگری‬ ‫س����ەرۆك����ی ل���ی���ژن���ەی ب���ااڵی‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی (‪،)140‬‬

‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫هەفتەی رابردوودا‪ ،‬نووسراوێكمان‬ ‫ئاڕاستەی سەرۆكایەتیی كۆمار‌و‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران��ی عێراق‌و‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم ك��ردووە؛ بۆ‬ ‫دیاریكردنی س��ن��ووری ئیداریی‬

‫ناوچە جێناكۆكەكان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێستا ل��ە ق��ۆن��اغ��ی یەكەمی‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەك��ە دای��ن‪،‬‬ ‫ب���ۆئ���ەوەی ب�����ەردەوام ب��ی��ن لە‬ ‫هەنگاونان بۆ قۆناغەكانی تری‬ ‫سەرژمێریی‌و ریفراندۆم»‪.‬‬

‫«رۆژنامە»؛ ژمارەی ئەندامانی حیزبەكان لە كۆنگرەدا باڵوده‌کاته‌وه‌‬

‫«نەقیب‌و ئەندامانی ئەنجومەنی سەندیكای رۆژنامەنووسان؛ بەتەوافوقی حیزبیی دیاریدەكرێن»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪...............................‬‬ ‫راگەیاندنكارانی حیزب‌و الیەنە‬ ‫بیروبۆچوونی‬ ‫سیاسییەكان‪،‬‬ ‫ج��ی��اوازی��ان ل��ەس��ەر ش��ێ��وازی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ن��ەق��ی�ب‌و جێگرو‬ ‫سكرتێرو ئەندامانی ئەنجومەنی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫هەیە‪ ،‬ژمارەیەكیان پێیانوایە‪:‬‬ ‫كە پێویستە ئەو دانانە لەڕێی‬ ‫هاوپەیمانیی ن��ێ��وان سەرجەم‬ ‫الیەنەكانەوە بێت‌و ژمارەیەكیشیان‬ ‫پێیان باشە‪ ،‬هەموو الیەنەكان‬ ‫بەجیا بەشداریی لەهەڵبژاردنەكەدا‬ ‫بكەن‌و ئەندامی خۆیان بنێرنە‬ ‫ئەنجومەنەكەوه‌‪.‬‬ ‫ب��ڕی��ارە ل��ە (‪)22‬ی مانگی‬ ‫داهاتوودا بە بەشداریی (‪)296‬‬ ‫ئ��ەن��دام‪ ،‬ك��ۆن��گ��رەی سێیەمی‬ ‫رۆژنامەنووسانی‬ ‫سەندیكای‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەش��اری هەولێر‬ ‫ببەسترێت‪.‬‬ ‫ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا پ��ێ��ك��ه��ات��ەی‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ردن���ی س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬لەسەر بنەمای‬ ‫تەوافوقی حیزبیی زیاتر لە (حەوت)‬ ‫پ���ارت‌و پێكهاتەی نەتەوەیی‌و‬ ‫ئاینییه‌وه‌‪ ،‬كە چاوەڕواندەكرێت‬ ‫لەم كۆنگرەیەشدا ئەم مەسەلەیە‬ ‫وەك خۆی بمێنێتەوەو گۆڕانكاریی‬ ‫تێدا نەكرێت‪.‬‬ ‫ح��ام��ی��د م��ح��ەم��ەد ع��ل��ی‪،‬‬ ‫جێگری لێپرسراوی مەكتەبی‬ ‫راگەیاندنی یەكگرتووی ئیسالمیی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬ل��ەم‬ ‫قۆناغەی ئێستادا‪ ،‬پێویستە‬ ‫ئیئتیالفێكی فراوان بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی سەندیكا دروس��ت‬ ‫بكرێت‪ ،‬ك��ە رۆژنامەنووسانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و ئەهلیی بچنە ناو‬ ‫ئەو پێكهاتەیەوە‪“ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫ئەوە نەكرێت‌و بڵێین‪ ،‬سەندیكا‬

‫ ‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجوومه‌نی سه‌ندیکای رۆژنامه‌نووسانی کوردستان‬ ‫هەڵبژاردنێكی تەواو ئازادو كراوە‬ ‫بكات‌و ه��ەر الی��ەن��ەو لیستێك‬ ‫بۆخۆی دروست بكات‪ ،‬ئەگەری‬ ‫زۆر هەیە تەنیا دووالی���ەن‪ ،‬كە‬ ‫زۆریی رۆژنامەنووسانیان ئەندامی‬ ‫كۆنگرەن‪ ،‬سەندیكاكە كۆنترۆڵ‬ ‫بكەن‌و الیەنەكانی دیكە بێبەش‬ ‫بن”‪.‬‬ ‫ئەو به‌رپرسەی راگەیاندنی‬ ‫یەكگرتوو‪ ،‬هۆكاری ئەم حاڵەتەشی‬ ‫گ��ەڕان��دەوە ب��ۆئ��ەوەی‪ ،‬لەمڕۆی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫بەشێكن لەپێكهاتەی سیاسیی‌و‬ ‫بەشێكی زۆری��ان لەڕاگەیاندنی‬ ‫حیزب‌و الیەنە سیاسییەكاندا‬ ‫ك���اردەك���ەن‪ ،‬زی��ات��ر وتیشی‪:‬‬ ‫“پێموانییە‪ ،‬رۆژن��ام��ەن��ووس��ی‬ ‫الیەنێك دەنگ بەڕۆژنامەنووسی‬ ‫الیەنێكی تر ب��دات‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫بەتواناو لێهاتووش بێت‪ ،‬بۆیە‬

‫مەسەلەكە ه��ەر دەب��ێ��ت��ەوە بە‬ ‫زۆری��ن��ەو كەمینە”‪ ،‬ئ��ەوەش��ی‬ ‫رەت��ك��ردەوە؛ كە تائێستا داوای‬ ‫هیچ هاوپەیمانیی‌و رێكەوتنێكیان‬ ‫لێكرابێت بۆ ئەو مەبەستە‪.‬‬ ‫پێكهێنانی‬ ‫ب���ۆچ���وون���ی‬ ‫هاوپەیمانیی ب��ۆ هەڵبژاردنی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬لەالیەن حیزبی‬ ‫زەحمەتكێشانیشەوە‪ ،‬كە (‪)5‬‬ ‫ئەندامی كۆنگرەیان هەیە‪ ،‬جەختی‬ ‫لەسەر دەكرێتەوەو هۆكاریش بۆ‬ ‫ئەمە‪ ،‬مەترسییە لەقۆرغكردنی‬ ‫سەندیكا ل��ەالی��ەن تەنیا دوو‬ ‫الیەنەوە‪.‬‬ ‫ج��ەم��ال حسێن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی راگ��ەی��ان��دن��ی حیزبی‬ ‫زەحمەتكێشانی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەكرد‪ :‬زۆرینەی زۆری‬ ‫ئەندامانی كۆنگرەی رۆژنامەنووسان‬

‫(یەكێتی‌و پ��ارت��ی��ن)‪« ،‬ئەگەر‬ ‫بێت‌و دانانی نەقیب‌و سكرتێرو‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەن تەنیا لەڕێی‬ ‫هەڵبژاردنەوە بێت‌و هەر الیەنەی‬ ‫بۆخۆی لیستێكی هەبێت‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی هاوپەیمانیی هەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫دوورنییە هەموو‪ ،‬یان زۆرینەی‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان لە (یەكێتی‌و‬ ‫پارتی) بن‪ ،‬هەرچەندە من لەگەڵ‬ ‫ئەوەدام ئەو كارە بەهەڵبژاردنێكی‬ ‫ئ���ازادو ك��راوەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمە‬ ‫بۆ ئەم قۆناغەی ئێستا دەست‬ ‫نادات»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���چ���ەوان���ەی ئ���ەو‬ ‫بۆچوونانەوە‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی‬ ‫«كۆمپانیای وش��ە» پێیوایە‪:‬‬ ‫پێویست بەهیچ هاوپەیمانێتییەك‪،‬‬ ‫یان تەوافوقێكی سیاسیی ناكات‬ ‫بۆ دانانی پێكهاتەی ئەنجومەنی‬

‫فۆتۆ‪( :‬ئه‌رشیف)‬ ‫سەندیكا‪.‬‬ ‫ب���اب���ەك���ر دڕەی��������ی‪ ،‬ب��ۆ‬ ‫«رۆژنامە»یشی روون��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫«پێویستە لەكۆنگرەدا بڕیار‬ ‫ل���ەس���ەر ئ����ەوە ب���درێ���ت‪ ،‬كە‬ ‫دان��ان��ی ئەنجومەنی سەندیكا‪،‬‬ ‫ل��ەڕێ��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەوە بێت‌و‬ ‫رۆژنامەنووسانی هەر الیەنە بچنە‬ ‫ملمالنێی ئەو هەڵبژاردنەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویست بەهیچ رێكەوتنێكی‬ ‫سیاسیی‌و حیزبیی ناكات»‪.‬‬ ‫دڕەیی‪ ،‬ئاواتەخوازیشە لەدوای‬ ‫كۆنگرەی سێیەمی سەندیكاوە‪،‬‬ ‫بەهیچ جۆرێك هەژموونی حیزب‬ ‫بەسەر كاروبارەكانی سەندیكاوە‬ ‫نەمێنێت‪ ،‬ئ��ەم��ە ج��گ��ەل��ەوەی‬ ‫بەپێویستی دەزانێت‪ ،‬پێوەرێك‬ ‫هەبێت ب��ۆ ب��ەئ��ەن��دام��ب��وون لە‬ ‫سەندیكادا‪.‬‬ ‫هاوكات «یەكێتیی نیشتمانیی‬

‫كوردستان» بەالیەوە ئاساییە‬ ‫بەهەرجۆرێك لەجۆرەكان‪ ،‬كە‬ ‫كۆنگرە بڕیاری لەسەر دەدات‪،‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی سەندیكا‬ ‫دابنرێن‪.‬‬ ‫ئ��ەن��وەر حسێن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی ن��اوەن��دی راگەیاندنی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬لەوبارەیەوە بۆ “رۆژنامە”‬ ‫رایگەیاند‪ :‬یەكێتی پێی ئاساییە‬ ‫بەهەرشێوەیەك لەشێوەكان‪ ،‬كە‬ ‫كۆنگرە بڕیاری لەسەر دەدات‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنەكە بكرێت‪ ،‬تەنیا‬ ‫ئەوەی گرنگە بەالمانەوە ئەوەیە‪:‬‬ ‫ه��ەم��وو الی��ەن��ەك��ان بەشداربن‬ ‫ل��ەو ئەنجومەنەدا‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫قسەش ل��ەس��ەر ئ��ەوەب��ێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫هاوپەیمانێتییەك بۆ ئەو مەبەستە‬ ‫دروس����ت ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ئ����ەوا ئ��ەو‬ ‫هاوپەیمانێتییە پێویستە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەو حاڵەتەشدا‪ ،‬پێویستە ژمارەی‬ ‫ئەندامانی ئەو الیەنە لەبەرچاو‬ ‫بگیرێت‪ ،‬بۆنموونە (یەكێتی‌و‬ ‫پارتی) نزیكەی (‪ )180‬ئەندامی‬ ‫كۆنگرەیان هەیە‪ ،‬جیاوازن لەو‬ ‫الیەنانەی كە كەمترین ئەندامی‬ ‫كۆنگرەیان هەیە»‪.‬‬ ‫ل���ەك���ۆن���گ���رەی س��ێ��ی��ەم��ی‬ ‫رۆژنامەنووساندا‪،‬‬ ‫سەندیكای‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی��ی)‪ ،‬ن��زی��ك��ەی (‪)90‬‬ ‫ئ��ەن��دام‪( ،‬پ��ارت��ی) زی��ات��ر لە‬ ‫(‪ )85‬ئەندام‪ ،‬یەكگرتوو (‪)23‬‬ ‫ئەندام‌و كۆمەڵ (‪ )14‬ئەندامیان‬ ‫هەیە‪ ،‬جگەلە چەند ئەندامێكی‬ ‫موتەفەریقە‌و توركمان‌و ئاشووریی‬ ‫دی��ك��ە‪ ،‬تائێستاش بەفەرمیی‬ ‫تەنیا (یەك) ئەندام كۆنگرە‪ ،‬كە‬ ‫رۆژنامەنووسی سەر بەدەزگاكانی‬ ‫راگەیاندنی كۆمپانیای «وشە»یە‬ ‫رەت��ك��ردن��ەوەی بەشداریكردنی‬ ‫لەكۆنگرەكە راگەیاندووە‪.‬‬ ‫«پ����ارت����ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستان»یش‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەگەر‬ ‫بڕیار لەسەر هاوپەیمانیی‪ ،‬یان‬

‫تەوافوقێك بۆ دانانی ئەندامانی‬ ‫ئەنجومەنی سەندیكا هەبێت‪،‬‬ ‫پێویستە هیچ كام لەالیەنەكانی‬ ‫بەشدار لەكۆنگرەی لێ بێبەش‬ ‫ن��ەك��رێ�ت‌و هاوپەیمانێتییەكی‬ ‫فراوان بێت‪ ،‬كە جێگەی هەموو‬ ‫رۆژنامەنووسانی بە بیروبۆچوونە‬ ‫جیاوازەكانەوە تێدابێت‪.‬‬ ‫ئ��اری هەرسین‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫لقی (‪)21‬ی (پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان)‪ ،‬ب ‌ه «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬هیوادارین كۆنگرەی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫سەركەوتووبێت‪ ،‬بەاڵم پێشمەرج‬ ‫بۆ سەركەوتنی ئەو كۆنگرەیە‪،‬‬ ‫ئەوەیە‪ :‬دەستێوەردانی حیزبیی‬ ‫ل��ەك��ۆن��گ��رەك��ەدا ن��ەب��ێ�ت‌و ئەو‬ ‫كەسانەی كە هەڵدەبژێردرێن بۆ‬ ‫ئەنجومەنی سەندیكا‪ ،‬لەسەر‬ ‫بنەمای چاالكیی‌و بەتوانایی‬ ‫دابنرێن‌و ئ��ەو ك��ارە لەمەزاجی‬ ‫ش��ەخ��س��ی��ی ب������ەدوور ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئەگەربێت‌و رێكەوتنیش هەبێت‬ ‫بۆ ئەو مەسەلەیە‪ ،‬ئەوا پێویستە‬ ‫هیچ الیەنێك لەوانەی بەشداریی‬ ‫كۆنگرەیان كردووە‪ ،‬لەدەرەوەی‬ ‫بازنەی ئ��ەو هاوپەیمانێتییەدا‬ ‫نەمێنێتەوە»‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی ئ��اگ��ادار لە‬ ‫كۆنگرەكە‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪ :‬ب��ەڕەچ��اوك��ردن��ی‬ ‫واق��ی��ع��ی س��ی��اس��ی��ی ئێستای‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و رێكەوتنی‬ ‫ستراتیژیی نێوان هەردووپارتە‬ ‫دەسەاڵتدارەكە‪ ،‬رێكدەكەون كە‬ ‫ئەمجارەش بەشێوەی تەوافوقی‬ ‫حیزبی‌و هەڵبژاردنی پێشوەخت‪،‬‬ ‫رێكکەوتنێك ل��ەس��ەر پۆستی‬ ‫نەقیب‌و ئەندامانی ئەنجومەن‬ ‫ب��ك��رێ��ت‌و ح���ی���زب‌و پێكهاتە‬ ‫ئایینی‌و نەتەوەییەكانی دیكەش‬ ‫بەشداربكرێن‪ ،‬بەاڵم ئەمجارە ئەو‬ ‫الیەنانە كەمتریان بەردەكەوێت‪.‬‬

‫«پڕۆژەكەی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬پەنجەی نەخستووەتە سەر كێشە سەرەكییەكان»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫ل���ەگ���ەڵ ئ������ەوەی هێشتا‬ ‫دەس��ەاڵت وەاڵمی پ��ڕۆژەی الیەنە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكانی س��ەب��ارەت بە‬ ‫ئەنجامدانی چاكسازیی نەداوەتەوە‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫پ���ڕۆژەی���ەك ب��ۆ ئ��ەن��ج��ام��دان��ی‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬بە چەند قۆناغێك‬ ‫دەخاتەڕوو‪ ،‬بەاڵم بە رای چاودێران‪،‬‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژان��ە‪ ،‬هیچ نین‪ ،‬ئەگەر‬ ‫كۆدەنگیی سیاسیی‌و ئیرادەی‬ ‫چاكسازییان لەگەڵدا نەبێت‪.‬‬ ‫ل�������ەدوای ف���راوان���ب���وون���ی‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ەك��ان دژی سیستمی‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی لە كوردستانداو‬ ‫ه����اوك����ات ه����ەوڵ����ی الی���ەن���ە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی چاكسازیی‪ ،‬رۆژی‬ ‫(‪ ،)2011/6/14‬مەسعود بارزانی‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەك��دا قۆناغی‬ ‫ی��ەك��ەم��ی پ����ڕۆژەی چاكسازیی‬ ‫خ��ۆی ل��ە سیستمی سیاسیی‌و‬ ‫ئ��اب��ووری��ی‌و ئ��ی��داری��ی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا خ��س��ت��ەڕوو‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی تێبینی دەكرێت لەالیەن‬ ‫چ��اودێ��ران��ی س��ی��اس��ی�ی‌و هێزە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكانەوە‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫پڕۆژەكەی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬جگە‬ ‫ل��ە چ��ەن��د بابەتێكی الوەك��ی��ی‪،‬‬

‫باسی ل��ە دۆسییە گرنگەكانی‬ ‫وەك‪ ،‬گرێبەستە نەوتییەكان‌و‬ ‫چارەنووسی راپۆرتەكانی دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی نەكردووە‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ مەال نوری‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پڕۆژەكەی‬ ‫سەرۆكی هەرێمی بە “كاڵ‌و كرچ”‬ ‫وەس��ف ك��رد‌و وت��ی‪« :‬پ���ڕۆژەی‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬بەب ‌ێ قسەكردن لەسەر‬ ‫گرێبەستە نەوتییەكان‪ ،‬بێمانایە»‪.‬‬ ‫م��ەال ن���وری‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەی‬ ‫پێیوابوو‪ :‬ه��ەر هەنگاوێك بۆ‬ ‫چاكسازیی لە هەر الیەنێكەوە بێت‪،‬‬ ‫جێگەی دەستخۆشییە‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫ب��ڕوای ئەو‪ ،‬پڕۆژەكەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬پەنجەی نەخستووەتە‬ ‫س���ەر كێشە س��ەرەك��ی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫بەڵكو ق��ەب��ارەی كەموكووڕیی‌و‬ ‫گەندەڵییەكانی بچوككردووەتەوە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ئ��ەگ��ەر س��ەرۆك��ی‬ ‫ه��ەرێ��م مەبەستی چاكسازیی‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬پێویستە پ��رس��ی ن��ەوت‬ ‫لە ئەولەویەتی كارەكانی بێت‪،‬‬ ‫بەجۆرێك شەفافییەت لەو پرسەدا‬ ‫هەبێت‌و كۆی كاروباری نەوت لەژێر‬ ‫چاودێریی پەرلەماندا بێت‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ەو م��ەب��ەس��ت��ەش‪ ،‬بە‬ ‫وت��ەی ئ��ەو‪ :‬گرنگترین هەنگاو‪،‬‬ ‫چاالككردنی دی��وان��ی چاودێریی‬ ‫دارای���ی‌و جێبەجێكردنی یاسای‬ ‫نەوت‌و گازە‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬دانا سە‌عید سۆفی‪،‬‬

‫مه‌سعود بارزانی‪ ،‬سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ئە‌ندامی فراكسیۆنی كوردستانیی‬ ‫ل ‌ە پە‌رلە‌مانی كوردستان‪ ،‬جەخت‬ ‫ل��ەوە دەك��ات��ەوە‪ :‬قبووڵكردن‌و‬ ‫ج��ێ��ب�ە‌ج��ێ��ك��ردن��ی ئ���ە‌و پ���ڕۆژە‌‬ ‫چاكسازییانە‌ی پێشكە‌شكراون‪،‬‬ ‫لە‌ئە‌ستۆی دە‌س �ە‌اڵت �ە‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫دە‌بێت كۆدە‌نگییە‌كی سیاسیش‬ ‫هە‌بێت بۆ چاكسازیی‪.‬‬ ‫ئ �ە‌ن��دام��ەك��ەی فراكسیۆنی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪ ،‬پ��ێ��ش��ی��واب��وو‪:‬‬ ‫خ��اڵ��ە‌ك��ان��ی ن��ێ��و پ���ڕۆژە‌ك���ە‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئە‌گە‌ر بتوانین كاری‬

‫لە‌سە‌ر بكە‌ین‪ ،‬ئیجابین‌و ل ‌ە پاڵ‬ ‫ئە‌وانە‌شدا‪ ،‬هە‌موو ئە‌و بە‌رنامە‌‬ ‫چاكسازییانە‌ی تر ك ‌ە سە‌رۆكایە‌تیی‬ ‫هە‌رێم‌و پە‌رلە‌مان پێشكە‌شیان‬ ‫كردوون‪ ،‬ئە‌گە‌ر جێبە‌جێ بكرێن‪،‬‬ ‫دە‌توانین ‌پێداچوونە‌وە‌یە‌كی جدیی‬ ‫ب� ‌ە حكومڕانیی واڵت���دا بكە‌ین‪،‬‬ ‫ب �ە‌اڵم گرنگ ئ�ە‌وە‌ی��ە‌‪ ،‬بگە‌ین بە‌‬ ‫كۆدە‌نگیی لە‌سە‌ر ئە‌و خااڵنە‌ی‬ ‫بۆ چاكسازیكردن پێشكە‌شكراون‪،‬‬ ‫چ لە‌الیە‌ن ئۆپۆزسیۆن‌و چ لە‌الیە‌ن‬ ‫دە‌سە‌اڵتە‌وە‌‪.‬‬

‫ل���ەگ���ەڵ ئ������ەوەی الی��ەن��ە‬ ‫خستنەڕووی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان‪،‬‬ ‫پڕۆژەیەكی چاكسازیی لەالیەن‬ ‫سەرۆكی هەرێمەوە بە هەنگاوێكی‬ ‫گرنگ دەزانن‪ ،‬بەاڵم جەخت لەوەش‬ ‫دەك��ەن��ەوە پ��ڕۆژەك��ەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬هەوڵێكی كاتییەو لە‬ ‫توانایدا نییە ئەو گرفتانە چارەسەر‬ ‫بكات‪ ،‬كە رەگێكی قوڵ‌و مێژووییان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫یوسف محەمەد سادق‪ ،‬ئەندامی‬ ‫شاندی دانوستانكاری بزووتنەوەی‬

‫گ��ۆڕان‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬ئەم پڕۆژەیە‪،‬‬ ‫مامەڵەی لەگەڵ دەرەنجامەكاندا‬ ‫كردووە‪ ،‬نەك هۆكارەكان‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫پێویست بوو هۆكاری كێشەكان‬ ‫دەستنیشان بكرانایە‪ ،‬ئەوسا پالن‬ ‫بۆ چارەسەركردنیان دابنرێت‪ ،‬نەك‬ ‫حوكم لەسەر دەرەنجامەكان بدرێت‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬جەختی لەوەش كردەوە‪:‬‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی گ��ەن��دەڵ��ی��ی‪،‬‬ ‫پێویستی بە كاری دامەزراوەییە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬گرێبەستە نەوتییەكان‪،‬‬ ‫تاریكترین ب���واری دارای��ی��ن لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كە پێویستە رۆشن‬ ‫بكرێنەوە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫سەرۆكی هەرێم لە پڕۆژەكەیدا‪،‬‬ ‫هیچ ئاماژەیەكی بەو پرسە گرنگە‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ نیگەرانیی الیەنە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان س��ەب��ارەت بە‬ ‫دەستیدەستی پێكردن‌و بەفیڕۆدانی‬ ‫ك��ات ل��ەالی��ەن دەس���ەاڵت���ەوە‪ ،‬بە‬ ‫ئامانجی دواخستنی پرۆسەی‬ ‫چ��اك��س��ازی �ی‌و شكستپێهێنانی‬ ‫هەوڵەكان‪ ،‬لەالیەن خۆشیانەوە‬ ‫چاودێرانی سیاسیی‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ك��ە دە‌س����ە‌اڵت ه��ە‌وڵ‬ ‫دە‌دات گرنك ‌ی بدات ب ‌ە بە‌رنام ‌ەی‌‬ ‫چاكسازی ‌ی سە‌رۆك ‌ی هە‌رێم‌و لە‌‬ ‫گرنگ ‌ی پڕۆژە‌ك ‌ە ‌ی ئۆپۆزسیۆن كە‌م‬ ‫بكاتە‌وە‪.‬‬ ‫د‪ .‬كامە‌ران مە‌نتك‪ ،‬مامۆستای‬

‫زان��ك��ۆو چ���اودێ���ری سیاسیی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬خستنەڕووی پڕۆژە‌ك ‌ەی‌‬ ‫سە‌رۆك ‌ی هە‌رێ‌م لەم كاتەدا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەیە هە‌وڵە‌كان ‌ی بە‌دیهێنانی‌‬ ‫چاكسازیی‌‪ ،‬بگە‌ڕێنرێتە‌و‌ە بۆ خودی‌‬ ‫سە‌رۆك ‌ی هە‌رێم‪ ،‬ك ‌ە ئامانج لە‌م‬ ‫كارە‌ش‪ ،‬بە‌شێوە‌یە‌ك ل ‌ە شێوە‌كان‪،‬‬ ‫پ���ڕۆژە‌ك��� ‌ەی‌‬ ‫پشتگوێخستن ‌ی‬ ‫ئۆپۆسیۆنە‌‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‌‪ :‬ئ����ە‌و ب��ە‌رن��ام��ە‌‌‬ ‫چاكسازیی ‌ە ‌ی س�ە‌رۆك� ‌ی هە‌رێم‪،‬‬ ‫هە‌رچە‌ند‌ە ل ‌ە روو ‌ی تیۆرییە‌وە‌‬ ‫دە‌ق ‌ی جوانی تێدا بێت‪ ،‬لە‌دواجاردا‬ ‫پێویستیان ب ‌ە تە‌رجە‌مە‌كردن هە‌یە‌‬ ‫بۆ واق��ی��ع‪ ،‬ئە‌مە‌ش ئیرادە‌یە‌كی‌‬ ‫سیاسی ‌ی بەهێز ‌ی دە‌وێ���ت؛ كە‌‬ ‫بتوانێت بە‌رژە‌وە‌ندی ‌ی نە‌تە‌وە‌یی‌‬ ‫بخات ‌ە پێش بە‌رژە‌وە‌ندیی ‌ە تاكە‌‬ ‫كە‌سییە‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ەو چ��اودێ��رە‪ ،‬پێشیوابوو‪:‬‬ ‫پ���ڕۆژەك���ەی س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م‪،‬‬ ‫رەنگدانەوەی داخوازیی‌و ویستی‬ ‫كۆمەڵگە نییە‪ ،‬چونكە بە وتەی‬ ‫ئەو‪ :‬كۆمە‌ڵگە‌‪ ،‬گرنگ ‌ی ب ‌ە كێش ‌ەی‌‬ ‫نە‌وت‌و غاز‌و چاودێریكردن ‌ی سامانە‌‬ ‫سروشتییە‌كان‌و داهات ‌ی گشتیی‌‌و‬ ‫ئاشكراكردن ‌ی بێسە‌روشوێنكراوانی‌‬ ‫شە‌ڕ ‌ی ناوخۆ دە‌دات‪ ،‬بە‌اڵم كاتێك‬ ‫ب��اس� ‌ی كێشە‌یە‌ك ‌ی وە‌ك���و حە‌ج‬ ‫دە‌ك��رێ��ت‪ ،‬ی��ان ب��اس ل ‌ە گۆڕینی‌‬ ‫ب�ە‌ڕێ��وە‌ب�ە‌رێ��ك دە‌ك��رێ��ت‪« ،‬ئ�ە‌م‬ ‫هە‌واڵنە‌‪ ،‬بۆ بە‌فیڕۆدان ‌ی كاتن»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫ئەگەرچی خزمەتی زۆری ئەم كۆمەڵگایە دەكەم‪،‬‬ ‫بەاڵم مقابیلی تێدا نییە‪ ،‬چونكە مووچەی یەك وەزارەت وەردەگرم‪.‬‬

‫عەلی كەریمی‪ :‬دەسەاڵت لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن رێك نەكەوێت؛ زەرەری گەورە دەكات‬ ‫سازدانی‪ :‬سیروان ژاژڵەیی‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬تاچەند لەگەڵ ئەو‬ ‫بۆچوونەدان‪ ،‬كە گۆڕانكارییەكانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس��ت هەرێمی‬ ‫كوردستانیشی گرتووەتەوە؟‬ ‫* ئ��ەم گۆڕانكارییانە زۆر‬ ‫ب��ە زووی���ی ه��ەم��وو ئ��ەو جیهانە‬ ‫دەگ���رێ���ت���ەوە‪ ،‬ك��ە تائێستاش‬ ‫كۆیالیەتیی لەناویاندا باوی ماوە‪،‬‬ ‫ئێمە نابێت لەخۆمانی بگۆڕین‌و‬ ‫پێمانوابێت؛ بە دروش�م‌و ئیدعای‬ ‫ئازادیی‌و دیموكراسیی‌و حوكمی‬ ‫ك���وردی���ی‪ ،‬ئ���ەم ق��ۆن��اغ��ان��ەم��ان‬ ‫تێپەڕكردووە‌و واڵتێكی ئازاد‌و بێ‬ ‫چەوسانەوەمان بونیادناوە‪ ،‬نا‪،‬‬ ‫ئەوە هیچ راست نییە‪.‬‬ ‫پ��اش ئ��ەو ه��ەم��ووە ساڵە‬ ‫لەگەڵ حوكمی دیكتاتۆرێكی وەك‬ ‫سەدام‌و بەعس‪ ،‬دەبوو سەركردە‌و‬ ‫شۆڕشگێڕەكانی دوێنێ وانەبان‪،‬‬ ‫كە گەنج‌و كۆمەاڵنی خەڵك لێیان‬ ‫راپەڕن‌و دەستیان بەخوێنی گەنج‌و‬ ‫الوی واڵتی خۆیان سوور بكەن‪.‬‬ ‫س��ی��س��ت��م��ی ح��وك��م��ڕان��ی��ی‬ ‫ب��ێ��ع��ەدال��ەت��ی�ی‌و ن��ادی��م��وك��رات��ی‪،‬‬ ‫شاخ‌و گوێی نییە كە جیاوازبێت‬ ‫ل��ەوان��ەی واڵت��ان��ی ع��ەرەب��ی‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەوە‪ ،‬ئەوەی ئەوان رەنگە‬ ‫بە ئەزموونتربن‌و زۆر شت نەكەن‌و‬ ‫لە دزی�ی‌و تااڵنی خەڵك‪ ،‬شتێك‬ ‫بۆ خەڵك هەر بكەن‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫‌‌‬ ‫لەمەڕ ئەم هەرێمە سێ شارەی‬ ‫خ��ۆم��ان‪ ،‬خ��ۆ س��ەرك��ردەك��ان‌و‬ ‫باشتر بڵێم؛ حوكمی دوو بنەماڵە‬ ‫هیچیان تێدا نەهێشتووەتەوە‪،‬‬ ‫واڵتێكی وەك میسر‌و تونس‌و‬ ‫لیبیا بەدەیان ملیۆن عەشیمەتەوە‬ ‫كەسێك‪ ،‬یان بنەماڵەیەك حوكمی‬ ‫دەكردن‪ ،‬كەچی لەهەرێمی خۆمان‬ ‫كە هەمووی سێ شارە‌و ناگەینە‬ ‫چ��وار ملیۆن‪ ،‬دوو بنەماڵە‌و لە‬ ‫پەراوێزیشیاندا بەدەیان بەرپرسی‬ ‫حیزبیی‌و حوكمی پاشایەتیمان‬ ‫ب���ەس���ەردا دەك�����ەن‌و ت��ەن��ان��ەت‬ ‫بودجەیەكی زەب��ەالح‌و بەروبوومی‬

‫عەلی كەریمی‪ ،‬نووسەرو رۆشنبیر‪ ،‬بڕوای وایە‪)17‌( :‬ی‬ ‫شــــوبات‪ ،‬هیچ شتێك نەبوو جیا لەوەی كــــە دەسەاڵتی‬ ‫خۆماڵیی رووی واقیعی خۆی نیشانی خەڵك‌و جیهان دا‪ .‬ئەو‪،‬‬ ‫لەم چاوپێكەوتنەی «رۆژنامە»دا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەگەر بەكارهێنانی‬ ‫هێز‌و زەبر‌و زەنگ‪ ،‬دەرمانی كێشەكان بوایە‪ ،‬ئەوە هەموو دنیا‬ ‫پڕ دەبوو لە دیكتاتۆرەكان‌و هەرگیز نەماندەدیت دیكتاتۆرێك‬ ‫تاج‌و تەختی وەرگەڕێت‪.‬‬ ‫واڵتمان لێ دەشارنەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬خۆپیشاندانەكانی‬ ‫چەند مانگی پێشووی هەرێم‪،‬‬ ‫دەچ��ێ��ت��ە چ���وارچ���ێ���وەی ئ��ەو‬ ‫باهۆزەوە؟‬ ‫* كوردستان ل��ەم جیهانە‬ ‫جیاواز نییە‌و هەموو رووداوەكانی‬ ‫سەرتاسەری جیهان رەنگدانەوە‌و‬ ‫رێوشوێنیان هەیە لەسەر یەكتر‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی ل���ەدەوروب���ەری هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان روودەدات‪ ،‬زۆر‬ ‫گەمژانەیە بڵێین؛ تاكی كورد گوێی‬ ‫نابزوێت‌و په‌یوه‌ندی بە ئەوەوە نییە‪.‬‬ ‫خەڵكی كوردیش وەك خەڵكی ئەم‬ ‫واڵتانە هەستی بە چەوسانەوە‌و بە‬ ‫تااڵنكردن‌و كۆیالیەتیی ك��ردووە‌و‬ ‫دەیبینێت‪ ،‬كاتێكیش بەچاوی خۆی‬ ‫دەبینێت خەڵكی واڵتانی تر ئیدی‬ ‫چیتر قەبووڵی ناكەن‪ ،‬زۆر ئاساییە‬ ‫ئەویش خۆی بەكەمتر نەزانێت‌و‬ ‫كاتێك دەبینێت مرۆڤەكانی‬ ‫دەوروب��ەری دەیانەوێت بەئازادیی‬ ‫بژین‪ ،‬ئەی خێرە مرۆڤی كورد حەز‬ ‫بە بێدەنگیی‌و ژێرچەپۆكیی بكات!‬ ‫خۆپێشاندانەكانی چەند مانگی‬ ‫راب��ردوو‪ ،‬دەنگی رەوای كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵك بوو‪ ،‬رەنگە ئەم باهۆزەی‬ ‫ناوچەكە كۆمەاڵنی خەڵكی ئازاتر‬ ‫كردبێت‌و وەپەلەی خستبن‪ ،‬كە‬ ‫لەڕەوتی رووداوەك��ان دوانەكەون‌و‬ ‫ئ��ەوەی��ان پ��ێ ق��ەب��ووڵ نەبێت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه حوكمی كوردییە بێدەنگیی‬ ‫هەڵبژێرن‪ ،‬وتیان نا زووڵ��م هەر‬ ‫زووڵمە‪ ،‬چا چ ك��ورد بیكات‌و چ‬ ‫سەدام‌و چ شەیتان!‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬هەڵسەنگاندنت‬

‫دوای (‪)17‬ی‬

‫بۆ هەلومەرجی‬ ‫شوبات‪ ،‬چۆنە؟‬ ‫* (‌‪)17‬ی ش��وب��ات‪ ،‬هیچ‬ ‫شتێك ن��ەب��وو جیا ل���ەوەی‪ ،‬كە‬ ‫دەسەاڵتی خۆماڵیی رووی واقیعی‬ ‫خۆی نیشانی خەڵك‌و جیهان دا‪،‬‬ ‫نــــیشانی دا ئەم دروشم‌و ئیدعا‬ ‫نموونەییەی هەرێمی كوردستان‬ ‫بۆ عێراق‌و ناوچەكە‪ ،‬سەرابێك‬ ‫زیاتر نییە‪ ،‬سیستمی حوكمڕانیی‬ ‫كوردییان بەدۆستان‌و ئەم واڵتانەی‬ ‫كە زۆر خۆیان بەدۆستایەتییان‌و‬ ‫نزیكایەتییان باڵ فش دەكەنەوە‪،‬‬ ‫ناساند‌و وت��ی��ان‪ :‬ئێمەش وەك‬ ‫ئەوانی تر تەحەمولی ئازادیی‌و‬ ‫بانگی خەڵكمان نییە‪ .‬ئەگەر پێش‬ ‫(‪)17‬ی شوبات عەتف‌و گومانێك‬ ‫لەالیەن بەشێك لەخەڵكەوە بۆ ئەم‬ ‫دەسەاڵتە كوردییە هەبوو‪ ،‬ئیتر ل��ەڕووداوەك��ان��ی هەرێمدا‪ ،‬چۆن‬ ‫دوای ئەم مێژووە زۆر گەوجانەیە تەماشا دەكەیت؟‬ ‫* ئۆپۆزیسۆن دەبێت چا‌و و‬ ‫پێمانوابێت؛ ئێمە لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان حكومەتی خەڵك‌و گوێی خەڵك بێت‪ ،‬دەبێ پشت‌و‬ ‫واڵتێكی دی��م��وك��رات��م��ان هەیە‪ ،‬پەنای ئەوان بێت‪ ،‬دەبێ دەنگی‬ ‫بنەماڵەی (ب��ارزان �ی‌و تاڵەبانی) ئەوان بێت‪ ،‬ئەگەر ئەوە نەكات‪،‬‬ ‫لەژێر چەتری بە مۆدێرنە زانینی ئ��ۆپ��ۆزی��س��ۆن نییە‪ ،‬ب��ەداخ��ەوە‬ ‫حیزبیی‪( ،‬پارتی‌و یەكێتی)‌و بە ئۆپۆزیسۆن لەمەڕ هەرێمەكەی‬ ‫دامەزراندنی حكومەتی هاوبەش‌و خۆمان زۆر ت��ازەی �ە‌و ت��ازە پێی‬ ‫دەس���ەم���ۆی خ���ۆی���ان‌و ق��ۆرغ��ی گرتووە‪ ،‬بەڕای من بە لەدایكبوونی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‌و دان��ان‌و ب��زووت��ن��ەوەی “گ���ۆڕان”‌و ل��ەدوای‬ ‫شتێك‬ ‫تەعینكردنی چەند مرۆڤێكی بێ (‪)2009/7/25‬دا‪،‬‬ ‫ئیرادەی گوێلەمستی پەرلەمانتار‪ ،‬لەكوردستان بەناوی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫نیشانیان دا كە ئەوان دەسەاڵتی بێ پێی نایە ناو حەیاتی سیاسیی ئەم‬ ‫ئەمال‌و ئەوال‌و ئەبەدی كوردستانیان هەرێمەوە‪ ،‬نابێ دوودڵیی بكەین‪،‬‬ ‫دەوێت‌و كۆمەاڵنی خەڵكیش دەبێ كە هەموو ئەم رووداوان���ە‌ی ئەم‬ ‫دوو ساڵەی راب��ردوو جێپەنجەی‬ ‫عەبد‌و فەرمانبەری ئەوان بن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬رۆڵ��ی ئۆپۆزسیۆن «گ���ۆڕان»ی پێوە دی��ارە‪ ،‬رۆڵی‬

‫ئۆپۆزسیۆن لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئێجگار گەورە‌و بەرچاوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەهۆی ئەوەیە‪ ،‬داخوازییەكانی‬ ‫شتێك نییە جگە لە داوا رەواكانی‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵك‪« ،‬گ��ۆڕان» بە‬ ‫بەرنامە‌و ستراتیژیی ئیساڵحی‬ ‫سیاسیی لە سیستمی حوكمڕانیی‬ ‫كوردستان هاتە كایەوە‪« ،‬گۆڕان»‬ ‫خەڵكی ئاگاداركردەوە‪ ،‬كە وریابن‬ ‫س��ەروەت‌و سامانتان‪ ،‬بودجەتان‬ ‫ب��ەت��ااڵن دەب���رێ���ت‪« ،‬گ����ۆڕان»‬ ‫وشەی بودجە‌و سامانی نەتەوەیی‬ ‫بەزمانێكی زۆر سادە‌و خەڵكیانە‬ ‫بۆ خەڵك روون ك���ردەوە‌و وای‬ ‫لێهات ه��ەم��وو ش��اردراوەك��ان��ی‬ ‫ل��ەخ��ەڵ��ك ئ��اش��ك��را ك���رد‪ ،‬جگە‬ ‫لەوانە‪« ،‬گۆڕان» بەكاریزمایەكی‬ ‫وەك نەوشیروان مستەفا‪ ،‬هاتە‬ ‫كایەوە‪ ،‬كە خۆی قاڵبووی خەباتی‬ ‫دوورودرێژ‌و سەختی كوردایەتیی‌و‬ ‫ژیانی حیزبیی‌و كایەكانی ئەم‬ ‫بوارە بوو‪ ،‬زیادەڕەویی نییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بڵێم‪ :‬بوونی كەسێتییەكی وا هێز‌و‬ ‫تەوژمێكی ل��ەڕادەب��ەدەری خستە‬ ‫ناو گیان‌و حەیاتی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬ئەگەر ئەم كەسێتییە‬ ‫نەبا لەناو ئۆپۆزسیۆن‌و لەسەر‬ ‫دەستی ئەو نەكرابا‪ ،‬ئ��ەوە ئەم‬ ‫سەنگ‌و قورساییەی نەدەبوو‪ ،‬یان‬ ‫ئاوا خێرا نەدەبوو‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ۆن��ێ��ك ب��ێ��ت‪ ،‬رۆڵ��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن زۆر الزم‌و پێویستییەكی‬ ‫حەیاتی كۆمەڵگەیە‪ ،‬بەخۆشییەوە‬ ‫كوردستان ئەم قۆناغەی تێپەڕكرد‪،‬‬ ‫كە ئۆپۆزسیۆنی نەبێت‪ ،‬واڵتێك كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دژی تێدا نەبوو‪ ،‬ئەوە‬ ‫تاریكستانێكی ئەنگوستەچاوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬كپكردنی دەنگە‬ ‫ناڕازییەكانی شەقام بەزەبری هێز‪،‬‬ ‫بەچارەسەر دەزانیت؟‬ ‫* ئەگەر دەسەاڵت‌و حكومەتی‬ ‫حیزبی ك��وردی��ی پێیوابێت‪ ،‬كە‬ ‫بەزەبری هێز خۆپێشاندەران دە‬ ‫م��اڵ ك��ەن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوە چارەسەری‬ ‫كێشەكانیان ك��ردووە‪ ،‬دەبێ بڵێم‬ ‫ئەمە خۆفریودانێكی ساویلكانەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر بەكارهێنانی هێز‌و‬

‫زەبر‌و زەنگ‪ ،‬دەرمانی كێشەكان‬ ‫ب��وای��ە‪ ،‬ئ���ەوە ه��ەم��وو دن��ی��ا پڕ‬ ‫دەب��وو لەدیكتاتۆرەكان‌و هەرگیز‬ ‫نەماندەدیت دیكتاتۆرێك تاج‌و‬ ‫ت��ەخ��ت��ی وەرگ���ەڕێ���ت! نەخێر‪،‬‬ ‫بەكارهێنانی هێز‌و راوەدوون���ان‌و‬ ‫ئەشكەنجە‪ ،‬نەتەنیا كێشەكان‬ ‫چارە ناكات‪ ،‬بەڵكو دەبێتە هۆی‬ ‫غەزەبی زیاتری كۆمەاڵنی خەڵك‪،‬‬ ‫زۆرت��ری��ان ت���وڕەدەك���ات‌و رۆح��ی‬ ‫توڵەسەندنەوەیان تێدا بەهێز‬ ‫دەكات‪ ،‬دەبێ بڕوامان بەوەبێت‪،‬‬ ‫گرژیی‌و توندیی‪ ،‬قین‌و توڕەیی‬ ‫بەرهەمدێنێت‌و سوڵح‌و ئاشتی‌و‬ ‫نەرمییش‪ ،‬عەتف‌و خۆشەویستی‌و‬ ‫سازان لەگەڵ خۆی دێنێت‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬گ��ف��ت��وگ��ۆو‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫دانوستانەكانی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی‌و پ����ارت����ی) چ��ۆن‬ ‫هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫* دان��وس��ت��ان��دن‌و دی��ال��ۆگ‪،‬‬ ‫هەرگیز رەتنەكرێتەوە باشە‪،‬‬ ‫مرۆڤەكان بەدانیشتن‌و گفتوگۆ‬ ‫زیاتر لەیەك تێدەگەن‌و لەیەك‬ ‫نزیكدەبنەوە‪ ،‬دەمێنێتەوە نیاز‌و‬ ‫مەبەستمان لەدانیشتن‌و گفتوگۆ‬ ‫چی بێت‪ ،‬ئەگەر بەڕاست بەرەی‬ ‫دەسەاڵتی ك��وردی بەم راستییە‬ ‫گەیشتبێت‪ ،‬كە كۆمەاڵنی خەڵك‬ ‫لێیان ت��وڕەی �ە‌و ك��ارن��ام��ەی ئەم‬ ‫چەند ساڵەی حوكمڕانییان زۆر‬ ‫خراپ‌و پڕ لە گەندەڵییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەم راستییە بزانن كە سیستمی‬ ‫حوكمڕانیی تاكڕەوانه‌‪ ،‬ئەوە وای‬ ‫لێدێت كە باوی نامێنێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بزانن كە چ��ۆن دەكرێت خەڵك‬ ‫وەفای بۆیان هەبێت‌و بە حكومەتی‬ ‫خۆیانیان بزانێت‌و شەڕی لەسەر‬ ‫بكات‌و وەك تۆوی چاو بیپارێزن‪،‬‬ ‫ئەگەر قەبووڵی بكات ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بەشێكە لەخەڵك‌و نوێنەرایەتی‬ ‫ن��اڕەزای��ی خەڵك دەك���ات‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەكرێت بڵێین‪ :‬ئومێد هەیە بۆ‬ ‫چ��ارەس��ەری كێشەكان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەس��ەاڵت وا بیر بكاتەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫چەند رۆژێكە سلێمانی بەزەبری‬ ‫ه��ێ �ز‌و چ���ەك ئ��ارام��ب��ووەت��ەوە‌و‬

‫هیچ لەگۆڕێدا ن��ەم��اوە‌و خەڵكی‬ ‫هەولێر‌و د‌هۆكیش چونك ‌ه نەهاتنە‬ ‫سەرجادە‪ ،‬ئەوە هەموویان رازیی‌و‬ ‫بێ كێشەن‌و ئەوەش وایان لێبكات‬ ‫لەگفتوگۆكاندا م��ەغ��رور‌و خۆ‬ ‫بەتوانا‌و بە‌هێز بزانن‪ ،‬دڵنیام بێت‌و‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن رێك نەكەون‪،‬‬ ‫زەرەری گ��ەورە دەك��ەن‌و هەموو‬ ‫ك��ۆم��ەاڵن��ی خەڵكێش دووك���ەڵ‌و‬ ‫ئاگری ئەم سیاسەته ماڵوێرانكەر‌و‬ ‫گەمژانەیان دەچێتە چاویانەوە‌و‬ ‫كۆمەڵگەی كوردیی‌و خەونەكانمان‬ ‫بۆ چەندین ساڵ وەدوا دەخەن‪،‬‬ ‫ل��ەن��او ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی جیهانیی‌و‬ ‫دۆستەكانیان سووك دەبن‌و چیتر‬ ‫دەستی یارمەتی‌و خۆشەویستییان‬ ‫بۆ درێژ ناكەن‌‪.‬‬ ‫سەركەوتن ل��ەم دانیشتنانە‬ ‫دەبێت ئیرادەی تێدابێت‌و هەرچی‬ ‫زووە دەس���ەاڵت متمانە دروس��ت‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬دەبێت نییەتی ئەوە‬ ‫نیشان بدات‪ ،‬كە نایەوێت بەدەردی‬ ‫واڵتانی عەرەبی بچێت‌و بۆ ئەم‬ ‫موهیمەش دەبێ بەبێ یەك‌و دوو‬ ‫دەستی یارمەتی بۆ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫درێژ بكات‪ ،‬ئەم راستییە نابێت‬ ‫لەبیر بچێت‪ ،‬كە لەم گفتۆگۆیانەدا‬ ‫ئ��ەم��ە زی��ات��ر دەس���ەاڵت���ە رۆڵ‬ ‫دەگێڕێت‌و دەتوانێت بە بڕیارێكی‬ ‫مێژوویی‌و نەتەوەیی‪ ،‬واڵت بەرەو‬ ‫ئاقارێك ببات‪ ،‬كە هەموو الیەك‬ ‫تێیدا بحەسێنەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەگەر كۆبوونەوەی‬ ‫پێنچ قۆڵییەكان ئەنجامێكی باشیان‬ ‫نەبێت‪ ،‬دۆخی كوردستان بەچی‬ ‫دەگات؟‬ ‫* دۆخ��ی كوردستان ب��ەرەو‬ ‫شوێنێك دەڕوات كە كەس دڵخوازی‬ ‫نابێت‪ ،‬دەب��ێ دەس���ەاڵت ئ��ەوەی‬ ‫لەبیربێت تائێستاشی لەگەڵدا بێت‪،‬‬ ‫تووشی غ��ەزەب��ی ‌رق‌و توڕەیی‌و‬ ‫تۆڵەسەندنەوەی میللەت نەبوون‌و‬ ‫ئەو میللەتەی ئ��ەوان تائێستاش‬ ‫زۆر ب��ەس��ەب �ر‌و ب��ەرپ��رس��ی��اران��ە‬ ‫مامه‌ڵه‌ی كردووە‌و بەڕاستیی واڵت‌و‬ ‫دەستكەوتەكانی خ��ۆی خۆش‬ ‫دەوێت‌و دەیەوێت بیپارێزێت‪‌.‬‬

‫وەزیری رۆشنبیریی هەرێم‪ :‬شتێكمان نییە بەناوی هاوكاریی هونەرمەندانەوە‬ ‫سازدانی‪ :‬نووسینگەی هەولێر‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب���ەڕێ���زت وەك��و‬ ‫وەزی����ری رۆش��ن��ب��ی��ری�ی‌و الوان‪،‬‬ ‫كاری رۆشنبیریی ل ‌ه كوردستاندا‬ ‫بەگشتیی‪ ،‬چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫* لەڕاستیدا‪ ،‬وەاڵمدانەوەی‬ ‫ئەم پرسیارە ئاسان نییە‪ ،‬كاری‬ ‫رۆشنبیریی‪ ،‬كارێكی ف��راوان�ە‌و‬ ‫راستەوخۆ پەیوەندیی بەهەموو‬ ‫جومگەكانی ژیانی كۆمەاڵیەتییەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ارێ��ك ن��ی��ی��ە داب����ڕاو‬ ‫بێت ل��ەق��ۆن��اغ��ی پ��ەرەس��ەن��دن��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و ئ��ەو ملمالنێیەی‬ ‫ك��ە لەكۆمەڵگه‌دا ه��ەی��ە‪ ،‬هەتا‬ ‫لەكه‌لتووری رابردوودا‪ ،‬دووالیەنی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ك���اری رۆشنبیریی كە‬ ‫الیەنێكە لەناو كۆمەڵگه‌دا‪ ،‬خۆی‬ ‫كاری رۆشنبیریی دەكات‌و الیەنێكی‬ ‫تر هەیە‪ ،‬حكومەت وەكو هاندەر‌و‬ ‫رێكخەرێك‪ ،‬وەكو ئیدارەكردنێكی‬ ‫ئەم بوارە کار دەكات‌و دەبێت كاری‬ ‫رۆشنبیریی بەرەوپێش ببات‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬زۆرج��ار باس لەوە‬ ‫دەكرێت كە وەزارەتی رۆشنبیریی‪،‬‬ ‫زیادەیە‪ ،‬جەنابت وەكو رۆشنبیرێك‪،‬‬ ‫رات چییە بەرامبەر ئەمە؟‬ ‫* پێموانییە‪ ،‬وەزارەت����ی‬ ‫رۆشنبیریی زیادە بێت‪ ،‬ئەگەر بەم‬ ‫عەقڵییەتە بێت كە ئیحتیكاری‬ ‫كاری رۆشنبیریی بكات‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫كۆمەڵگ ‌ه هەقی خۆیەتی پێی‬ ‫بڵێن زی��ادەی��ە‪ .‬ك��اری وەزارەت��ی‬

‫رۆشنبیریی‪ ،‬ئەوە نییە‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫لەو ‌ێ كار دەكەن‪ ،‬گۆرانیبێژ بن‪ ،‬د‪ .‬كاوە مەحمود‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫یان وەزیری رۆشنبیریی‪،‬‬ ‫ئەكتەری كاری وەزارەتی رۆشنبیریی‪،‬‬ ‫ش��ان��ۆ‪ ،‬ی��ان مۆسیقاژەن بێت‪،‬‬ ‫ێ كار‬ ‫ئەركی وەزارەت���ی رۆشنبیریی‪ ،‬ئەوە نییە ئەوانەی لەو ‌‬ ‫ئ���ەوەی���ە ك���ە ئ���ەو خ��ەرج��ی��ی��ە دەكەن‪ ،‬گۆرانیبێژ بن‪ ،‬یان‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی��ەی ل��� ‌ه ح��ك��وم��ەت��ەوە وەزیری رۆشنبیریی‪ ،‬ئەكتەری‬ ‫تەرخانی دەكات‪ ،‬به‌کاربهێنێت‬ ‫كۆمەڵگه‌؛بۆ شانۆ‪ ،‬یان مۆسیقاژەن‬ ‫پەرەپێدانی كه‌لتووری‬ ‫ب��ۆ ب�ڵاوك��ردن��ەوەی ك�ه‌ل��ت��ووری بێت‪ .‬لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەوت��وو‪ ،‬ب��ۆ بنیادنانی «رۆژنامە»دا‪ ،‬وەزیری‬ ‫كۆمەڵگه‌‪ .‬ئەمەیە ئەركی وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوانی حكومەتی‬ ‫رۆشنبیریی‪ ،‬ئەمەیە پێویستیی هەرێمی كوردستان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫رۆشنبیریی‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بودجەیەكی باشتان ئێمە شتێكمان نییە ناوی‬ ‫هەیە‪ ،‬كەچی كارو چاالكییەكانتان‪ ،‬هاوكاریی هونەرمەندان بێت‪.‬‬ ‫وەك پێویست دیار نین‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫* دووج���ۆر ب��ودج��ە هەیە‪،‬‬ ‫بودجەیەك هەیە كە پێیدەڵێن هەموو چاالكی دەك��ەن‪ ،‬جاری‬ ‫بەكارخستن‪ ،‬بودجەیەكی تریش واش هەبووە‪ ،‬زیاتر لەبودجەی‬ ‫هەیە‪ ،‬وەبەرهێنانە‪ ،‬بودجەی خۆمانمان بۆ سەرف دەكرێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫وەب��ەره��ێ��ن��ان پ��ەی��وەن��دی��ی بە شتێكمان نییە بەناوی كاروباری‬ ‫بنیادنانی ژێرخانێكی كه‌لتووری‪ ،‬رۆژان����ەوە‪ ،‬بەڵكو بودجەكەی‬ ‫یان وەرزشی‪ ،‬یان هەرشتێكیتره‌وه‌ ئێمە‪ ،‬بەسەر بەڕێوەبەرێتییەكاندا‬ ‫هه‌یه‌؛ كە دەبێتە ژێ��رخ��ان‌و بە داب��ەش دەكرێت‪ .‬من‪ ،‬زۆر جار‬ ‫بەردەوامیی كۆمەڵگ ‌ه سوودی لێ‌ لەگیرفانی خ��ۆم‪ ،‬پ��ارەم خەرج‬ ‫دەبینێت‪ .‬بودجەی بەكارخستن‪ ،‬كردووە بۆ میوان‌و گواستنەوەی‌و‬ ‫داب�����ەش�����ك�����راوە‌و ب��ەش��ێ��ك��ی نەمانخستووەتە سەر خەرجیی‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوە ب��ۆ فەرمانبەر‌و وەزارەت‪ ،‬ئەمانە كە باس دەكرێن‪،‬‬ ‫بەشێكی تریش تەرخانكراوە بۆ راستین‪.‬‬ ‫رۆژن��������ام��������ە‪ :‬دەی�������ان‬ ‫چاالكی‌و بەشێكی تریش كاروباری‬ ‫وەزارەت‪ ،‬ئ���ەوەی ب��ۆ چاالكی بەڕێوەبەرێتیتان هەیە لەشارو‬ ‫دان��راوە‪ ،‬دابەش دەكرێت بەسەر شارۆچكەكاندا‪ ،‬ئایا كاتی ئەوە‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكاندا‪ ،‬بۆیە ئەمانە نەهاتووە ئەم بەڕێوەبەرێتییانە‪،‬‬

‫ت��ێ��ك��ەاڵو ب��ك��ەن ب��ەگ��وێ��رەی‬ ‫نزیكیی كارەكانیان‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫خەرجییەكانتان كەم بكەنەوە؟‬ ‫* ب���ەڕێ���وەب���ەرێ���ت���ی���ی‬ ‫گشتیشمان ك��ەم��ك��ردووەت��ەوە‪،‬‬ ‫ن��ەك بەڕێوەبەرێتییەكان‪ ،‬لەم‬ ‫دابەشبوونە تازەیەدا‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی گشتیی كە‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ف��ەرم��ان��ب��ەری��ش��ی‬ ‫دەوێ �ت‌‪ ،‬كەممان كردوونەتەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە بە بۆچوونی ئێمە‪،‬‬ ‫نامانەوێت زنجیرەی ئیداریمان‬ ‫هەبێت‪ ،‬زیاتر تەركیز دەخەینە‬ ‫س���ەر چ��االك��ی‪ ،‬ئێمە پێشتر‬ ‫راگەیاندنمان‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ه��ەب��وو ل��ەگ��ەڵ بەڕێوەبەرێتی‬

‫راگەیاندن‌و پەیوەندییەكان لە هی‬ ‫وەزارەتی پێشتری وەرزش‌و الوان‪،‬‬ ‫نەمانهێشتن‌و كردمانن بە یەك‪،‬‬ ‫كە بەشێكن لە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫چاپ‌و باڵوكردنەوەی راگەیاندن‪،‬‬ ‫ئەمە لە جیاتی ئەوەی‪ ،‬تۆ سێ‌‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیت هەبێت‪،‬‬ ‫ئێستا یەكێكمان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەكە ئیدارییەكان‪ ،‬بەپێی ژمارەی‬ ‫دانیشتووانی ن��اوچ��ەك��ان‪ ،‬هەر‬ ‫دەمێنن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬جەنابت‪ ،‬تا ماوەیەك‬ ‫لەمەوبەر‪ ،‬وەزی���ری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوەكان بوویت بەوەكالەت‌و‬ ‫لەئێستاشدا‪ ،‬وتەبێژی حكومەتی‬ ‫هەرێم‌و وەزیریی دادی بەوەكالەت‌و‬

‫وەزیری رۆشنبیریشیت‪ ،‬ئایا فریای‬ ‫ئەم هەموو كارە دەكەویت؟‬ ‫* وەزی����ری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان��م‪ ،‬ئەركەكانی ترم كاتیین‪،‬‬ ‫ئەركێكن قابیلی گۆڕانن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پێویستی بەوە هەیە كە مرۆڤ‬ ‫تاچەند دەتوانێت كاتی خۆی‬ ‫تەرخان بكات‌و لەخۆبردوو بێت‪،‬‬ ‫بیر لەژیانی خ��ۆی نەكاتەوە‌و‬ ‫خ��ۆی ت��ەرخ��ان بكات لەپێناو‬ ‫ئەركێكی گشتیدا‪ ،‬زۆر جار باس‬ ‫ل��ەوە دەك��رێ��ت‪ ،‬بەتوانج باسی‬ ‫ئەمە دەكرێت‪ .‬من‪ ،‬خۆشم بە‬ ‫فەرمانبەرێكی گشتیی دادەنێم‪،‬‬ ‫ج���اری واه���ەب���ووە‪ ،‬ل��ەم��اڵ��ەوە‬ ‫كارەكانم رایی كردووە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫كارەكانی وەزارەت��ی شەهیدان‪،‬‬ ‫ج��اری واه��ەب��ووە‪ ،‬ت��ا سەعات‬ ‫سێی شەو ك��اری وەزارەتەكانم‬ ‫كردووە‌و بەیانی پێش كاتی خۆم‪،‬‬ ‫ئ��ام��ادە ب���ووم‪ .‬بەڕاستی ئەمە‬ ‫ماندووبوونێكی زۆری تیادایە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی خزمەتی زۆری ئەم‬ ‫كۆمەڵگه‌یە دەكەم‪ ،‬بەاڵم مقابیلی‬ ‫ت��ێ��دا نییە‪ ،‬چونكە م��ووچ��ەی‬ ‫یەك وەزارەت وەردەگ��رم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەرئەوەی ئەو كارانە خزمەتی‬ ‫گشتین‌و ئەو خزمەتەش ماوەیەكی‬ ‫كاتییە‪ ،‬بۆیە قبووڵمە‪ ،‬دەشتوانن‬ ‫بپرسن لە وەزارەت��ەك��ان‪ ،‬بزانن‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان ك���اری رۆژان��ەی��ان‬ ‫دواكەوتووە؟‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەڵێن‪ ،‬هاوكاریی‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دو رۆش��ن��ب��ی��ری وا‬

‫دەك��ەن كە خەڵك نایانناسێت‌و‬ ‫بڕەپارەیەكی زۆری��ان بۆ سه‌رف‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ك��ەچ��ی هونەرمەندە‬ ‫ن��اودارو رۆشنبیرە ن��اودارەك��ان‪،‬‬ ‫وەك پێویست هاوكاریی نەكراون‪،‬‬ ‫ئەمە تاچەندە راستە؟‬ ‫* شتێكمان نییە ن��اوی‬ ‫ه��اوك��اری ه��ون��ەرم��ەن��دان بێت‪،‬‬ ‫ئێمە سندووقێكمان هەیە كە‬ ‫پێی دەوترێت‪ ،‬سندوقی كۆمەك‌و‬ ‫داهێنان‪ ،‬ئەمە تازە دەستبەكار‬ ‫دەبێت‌و یەكێكە لەكارەكانی ئێمە‬ ‫كە من كارم بۆ كردووە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەزۆر واڵتی ئەوروپادا هەیە‪ .‬ئەم‬ ‫سندووقە‪ ،‬ئەنجومەنی ئیدارەی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەم��ان��ەش پێكهاتوون‬ ‫لەنوێنەری یەكێتیی نووسەران‌و‬ ‫سەندیكای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و‬ ‫سەندیكای هونەرمەندان‌و سێ‌‬ ‫كەسێتیشی تیادایە وەكو‪ ،‬مامۆستا‬ ‫عەتا ق��ەرەداغ��ی‪ ،‬د‪.‬كوردستان‬ ‫موكریانی‌‪ ،‬د‪.‬ئیبراهیم لە دهۆك‬ ‫لەگەڵ یەك نوێنەری وەزارەت‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك مەرج دان��راوە‪ ،‬بەپێی‬ ‫م���ەرج���ەك���ان‪ ،‬ه��اوك��اری��ی بۆ‬ ‫هونەرمەندان دەك��رێ��ت‪ .‬ئێمە‪،‬‬ ‫رێگەمان ب��ە بەڕێوەبەرێتییە‬ ‫گشتییەكان داوە بۆ ئەنجامدانی‬ ‫چاالكی‌و ئەگەر هونەرمەندێك‬ ‫سكااڵی هەبێت‌و گرفتێكی هەبێت‪،‬‬ ‫هەقی خۆیەتی بێتە الی من‪ ،‬چ‬ ‫هی هەولێر بێت‪ ،‬یان دهۆك‪ ،‬یان‬ ‫سلێمانی‪ ،‬من بوار بەخۆم نادەم‪،‬‬ ‫هونەرمەند هەڵبسەنگێنم‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ل ‌ه کەركوك‪ ،‬شكات لە كۆمپانیایەك دەكرێت‬ ‫زانیار داقوقی‪ :‬ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬وێ���ڕای غەرامەكردنی‪،‬‬ ‫داوای یاسایی لەسەر كۆمپانیایەكی‬ ‫كۆكردنەوەی زب�ڵ‌و خاشاك تۆمار‬ ‫دەكات‪.‬‬

‫ع��ەب��دول��ك��ەری��م م��ەالح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری شارەوانیی كەركوك‬ ‫بە “رۆژن��ام��ە”ی راگەیاند‪“ :‬دوای‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی ك��اری پاككردنەوەی‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬ل��ەالی��ەن كۆمپانیای‬

‫“ئ��ۆران��ۆس”ەوە‪ ،‬لەزبڵ‌و خاشاك‪،‬‬ ‫(‪ )7‬م��ان��گ��ە ئ���ەو كۆمپانیایە‬ ‫رۆژان��ە غەرامەی دارای��ی دەكرێت‌و‬ ‫بەڵیندەرەكەی مەرجەكانی شارەوانی‬ ‫جێبەجێناكات‌و رۆژانە نزیكەی (‪)100‬‬

‫ت��ەن زب �ڵ‌و خاشاك لەمەرجەكەی‬ ‫خۆی كەمی هەیەو بۆ هەر تەنێك‬ ‫(‪ )30‬هەزار دینار غەرامە دەكرێت‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی���ك���ەوە‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫عەسكەری‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬

‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬بە “رۆژنامە”ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪“ :‬سكااڵمان ئاراستەی‬ ‫پارێزگار ك���ردووە‪ ،‬تا ئیجرائاتی‬ ‫یاسایی دژ بە كۆمپانیای ناوبراو‬ ‫بگرێتەبەر”‪.‬‬

‫ئه‌و هێزه‌ی پارێزگاریی له‌ بینای پارێزگای که‌رکوک ده‌کات‪ ،‬بۆ زیاتر له‌ دوو هێنده‌ی پێشوو زیاد کراوه‌‬

‫ئەگەری هێرشكردنە سەر ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك هەیە‬

‫ئارام جەمال ‪-‬كەركوك‬

‫‪...............................‬‬ ‫دووب������ارەب������وون������ەوەی‬ ‫س��ی��ن��اری��ۆی هێرشكردنە سەر‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫بەهاوشێوەی دیالەو سەاڵحەدین‪،‬‬ ‫ب���ەدوور ن��ازان��رێ �ت‌و بەرپرسانی‬ ‫ئەمنیی كەركوكیش‪ ،‬ئاماژە بە‬ ‫پووچەڵكردنەوەی چەند هەوڵێك‬ ‫دەدەن ب��ۆ پ��ەالم��اردان��ی بینای‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاکه‌یان‪.‬‬ ‫لەناوەڕاستی مانگی ئ��ازارو‬ ‫س��ەرەت��ای ئ��ەم م��ان��گ��ەدا‪ ،‬دوو‬ ‫هێرشی رێكخراو و جیاواز‪ ،‬لەالیەن‬ ‫گرووپە چەكدارەكانەوە‪ ،‬كرانە سەر‬ ‫هەردوو بینای پارێزگاو ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكانی سەاڵحەدین‌و دیالە‌و‬ ‫لەهەموو ئەو پەالمارانەدا‪ ،‬چەندین‬ ‫ئەندامی ئەنجومەن‌و بەرپرس‌و‬ ‫پاسەوانی ئەو بینایانە‪ ،‬كوژران‌و‬ ‫بریندار ب��وون‪ ،‬ه��اوك��ات بەهۆی‬ ‫ب��ەردەوام��ی��ی خ��راپ��ی��ی رەوش��ی‬ ‫‌‬ ‫ئەمنیشەوە‪ ،‬بینای ئەنجومەنی تابلۆی بینای ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای که‌رکوک‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬لەئەگەری ئەو‬ ‫پیشاندانی هێزی ئەو رێكخراوە روون���ک���رده‌وه‌‪« :‬ئ��ەگ��ەر زۆرە‪،‬‬ ‫هێرش‌و پەالمارانە بەدوور نییە‪.‬‬ ‫عیرفان كەركوكلی‪ ،‬ئەندامی ئ��ەن��ج��ام��دراون‪ ،‬ك��ە وەك ئ��ەو هێرشی هاوشێوەی پارێزگاكانی‬ ‫لیژنەی ئەمنیی لەئەنجومەنی دەڵێت‪ :‬ئامانجەكانیان پێكاوە‪ ،‬سوننەنشین‪ ،‬لەكەركوكیش دووبارە‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬ئاشكرای كرد‪ :‬بەتایبەت كە زۆربەی كردەوەكان‪ ،‬ببێتەوە‪ ،‬بەاڵم پێكهاتەی ئەمنیی‬ ‫ئەو رووداوانەی لەم چەند مانگەی لوتكەی فەرمانگە حكومییەكانیان ل��ەش��اری ك��ەرك��وك‪ ،‬تۆكمەترە‌و‬ ‫هاوكات لە (‪)25‬ی شوباتی ئەم‬ ‫دواییدا روویاندا‪ ،‬لە سێگۆشەی لەوشارانە كردە ئامانج‪.‬‬ ‫ل������ەب������ارەی ئ����ەگ����ەری س��اڵ��دا‪ ،‬هەوڵێكی ل��ەو شێوەیە‬ ‫سوننە بوون‪ ،‬بەو پێیەی رێكخراوە‬ ‫«تیرۆریستییەكان»‪ ،‬لەو ناوچانە پ��ەالم��اردان��ی بینای ئەنجومەنی پ��وچ��ەڵ��ك��رای��ەوە‪ ،‬كاتێك لەناو‬ ‫ب��ەه��ێ��زن‌و ئ��ەو حاڵەتانەش بۆ پارێزگای كەركوكەوە‪ ،‬عیرفان خۆپیشاندانەكانەوە‪ ،‬كەسانێكی‬ ‫ش��ێ��وان��دن��ی رەوش����ی ئەمنیی‌و كەركوكلی‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»ی ئ��اراس��ت��ەك��راو‪ ،‬ویستیان بینای‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫پارێزگای كەركوك بسووتێنن»‪.‬‬ ‫بەر لە رووداوەكانی (‪)25‬ی‬ ‫شوبات‪ ،‬ئەو هێزەی بینای پارێزگای‬ ‫كەركوكی دەپاراست‪ ،‬بریتی بوو‬ ‫لەهێزێكی (‪ )100‬كەسیی‪ ،‬كە لە‬ ‫پۆلیسی ناوخۆ پێكهاتوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەم ماوەیەدا‪ ،‬ژمارەی ئەو هێزانە‬ ‫بۆ زیاتر لە دوو هێندە زیاد كراون‌و‬ ‫لەزۆربەی كاتدا‪ ،‬تەواوی ئەو هێزانە‬ ‫دەخرێنە حاڵەتی ئامادەباشییەوە‪.‬‬

‫هاوكات‪ ،‬لەماوەی سێ مانگی‬ ‫رابردوودا لەكەركوك‪ ،‬زنجیرەیەك‬ ‫هێرش‌و پەالماری «تیرۆریست»ی‬ ‫ئــــەنجامدران‪ ،‬كە لــــــــەناویاندا‬ ‫چەند ج��ارێ��ك بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پۆلیسی كەركوك كرایە ئامانج‪،‬‬ ‫كە دواترینیان هێرشێكی مانگی‬ ‫رابردوو بوو‪ ،‬كە زیاتر لە (‪)120‬‬ ‫كوژراو و برینداری لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫لیوای یاسایی‪ ،‬جەمال تاهیر‪،‬‬

‫بەڕێوەبەری پۆلیسی كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫“ئەگەری پەالماردانی دامودەزگا‬ ‫ح��ك��وم��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬ه��ەم��وو ك��ات‬ ‫لەئارادان‌و بەپێی ئەو ئەنجامەی‬ ‫ژم��ارەی��ەك‬ ‫لەدەستگیركردنی‬ ‫باندی تیرۆریستییەوە‪ ،‬لەم چەند‬ ‫هەفتەیەدا دەستمان كەوتووە‪ ،‬نەك‬ ‫هەر پەالماردانی بینای پارێزگا‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەو رێكخراوانە‪ ،‬ئامانجی‬ ‫گەورەیان داگیركردنی شارەكە‪ ،‬یان‬ ‫ناوچەیەكی دیاریكراوە لەسنووری‬ ‫پارێزگای كەركوكدا‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئێستا هەموو ئ��ەو رێكخراوانە‪،‬‬ ‫پاشماوەكانی‬ ‫یەكیانگرتووەو‬ ‫بەعس‌و رێكخراوە تیرۆریستییەكان‪،‬‬ ‫لە سوریاوە دەگەڕێنەوە بۆ شاری‬ ‫كەركوك”‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی كەركوك‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئاماژەدان بە كەموكورتیی‬ ‫نێو هێزە ئەمنییەكان‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫متمانەی خۆی بە تۆكمەیی ئەو‬ ‫هێزە ئەمنییانە دووپات كردەوە‪.‬‬ ‫بینای پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫دەك��ەوێ��ت��ە ن��اوەن��دی ئ��ەو ش��ارە‬ ‫كە هەموو رێگە سەرەكییەكانی‬ ‫هاتوچۆكردنی ئۆتۆمبێلی لێ‬ ‫قەدەغەكراوەو بەشورایەكی ئەمنیی‬ ‫پتەو دەورە دراوە‌و بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پۆلیسی كەركوكیش‪ ،‬بەچەند‬ ‫میلێك لە بینای پارێزگاوە دوورە‪،‬‬ ‫لە رۆژانی دەوامیشدا‪ ،‬هەركەسێك‬ ‫ب��ی��ەوێ��ت بچێتە ن���او دی��وان��ی‬ ‫پارێزگاوە‪ ،‬دەبێت بەزیاتر لە سێ‬ ‫خاڵی پشكنیندا تێبەپەڕێت‪.‬‬

‫موقەدەمی مافپەروەر‪ ،‬گۆران‬ ‫گ��ل��ی‪ ،‬ف��ەرم��ان��دەی پاراستنی‬ ‫ئەمنیی پارێزگاكەش‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەك���ات‪ :‬هێزەكەیان تۆكمەیەو‬ ‫هەوڵی پەالماردانی بینای پارێزگا‬ ‫سەركەوتوو نابێت‌و بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪“ :‬لەساڵی (‪)2003‬ەوە‪،‬‬ ‫بە بەردەوامیی ئاسایشی بینای‬ ‫پارێزگای كەركوكمان لەئەستۆیەو‬ ‫زۆر ب��ەب��اش��ی پ��اراس��ت��ووم��ان��ە‪،‬‬ ‫ب��ەردەوام��ی��ش حسابی ئەوەمان‬ ‫كردووە كە هێرشی رێكخراو‪ ،‬یان‬ ‫تەقینەوە لە نزیك‪ ،‬یان بۆسەر‬ ‫بیناكە ئ��ەن��ج��ام��ب��درێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫خۆشبەختانە‪ ،‬رووداوی لەشێوەی‬ ‫پ��ەالم��اردان��ی ئەنجومەنەكانی‬ ‫سەاڵحەدین‌و دیالە‪ ،‬لەكەركوك‬ ‫ئەنجام ن��ەدراوە‪ ،‬هەرچەندە ئەو‬ ‫ئەگەرانەش‪ ،‬بەردەوام لەكەركوك‬ ‫هەبوون”‪.‬‬ ‫گ��ۆران گلی‪ ،‬ئ��ام��اژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬ئەو هێزەی پارێزگاریی‬ ‫لەبینای پارێزگای كەركوك دەكات‪،‬‬ ‫هێزێكی رێكخراوەو بە چەندین جۆر‬ ‫چەكی پێویست ئامادەكراوە‪ ،‬بینای‬ ‫پارێزگاكەش‪ ،‬بەتەواویی لەژێر‬ ‫كۆنترۆڵی كامێرای چاودێریدایەو‬ ‫لەئەگەری ه��ەر پەالمارێكیشدا‪،‬‬ ‫هێزی پشتیوانیی لەناو بینای‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی پۆلیسی كەركوك‌و‬ ‫شوێنی دیكەوە‪ ،‬دەتوانن لەكەمترین‬ ‫كاتدا بگەنە بیناكە‪ ،‬بەوهۆیەوە‬ ‫“ئ��ەگ��ەر هەوڵێكی ل��ەوج��ۆرەش‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬شكست دەخوات‌و‬ ‫ئامانجی ناپێكێت”‪.‬‬

‫كورد‪ ،‬چی لە ناكۆكیی نێوان مالیكی‌و عەالوی چنییەوە؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پشتیوان سەعدوڵاڵ‬

‫‪..............................‬‬

‫پەرلەمانتاران‌و چ��اودێ��ران‪،‬‬ ‫پێیانوایە‪ :‬سەكردایەتیی سیاسیی‬ ‫كورد‪ ،‬نەیتوانیوە سوود لە ناكۆكیی‬ ‫نێوان الیەنەعێراقییەكان ببینێت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا وتەبێژی هاوپەیمانیی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬ب��وون��ی حكومەتێكی‬ ‫«رێكوپێك»‪ ،‬لە بەرژەوەندیی‬ ‫كورددایە‌و ئەندامێكی تری هەمان‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن دەڵ��ێ��ت‪« :‬كاتێك‬ ‫ب��ەرام��ب��ەرەك��ەت الواز دەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫پێویستە فشار بكەیت‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫خواستەكانت بەدی بهێنرێت»‪.‬‬ ‫دوای شەش مانگ لە پێكهێنانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق‪ ،‬پ��رۆس��ەی‬ ‫سیاسیی لە بەغدا‪ ،‬پەكیكەوتووەو‬ ‫ملمالنێكانی ن��ێ��وان دەوڵ��ەت��ی‬ ‫یاسا‌و عێراقییە‪ ،‬گەیشتوونەتە‬ ‫قۆناغێكی «م��ەت��رس��ی��دار‌»و لە‬ ‫‌ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا‪ ،‬ئ��ەی��اد ع���ەالوی‪،‬‬ ‫س���ەرۆك���ی لیستی عێراقییە‪،‬‬ ‫مالیكی‌و دەستوپێوەندەكانی بە‬ ‫تاریكیی‌و‬ ‫«شەمشەمەكوێرەی‬ ‫درۆزن‌و ستەمكار» لەقەڵەمدا‪.‬‬ ‫دوای ئەو وتانە‪ ،‬حیزبی دەعوە‬ ‫بە سەرۆكایەتیی نوری مالیكی‪،‬‬ ‫بەیاننامەیەكی دەرك���رد‌و بڕیارە‬ ‫داوای یاسایی لەسەر عەالوی تۆمار‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ تێكچوونی‬ ‫رەوشی سیاسیی عێراق‌و پچڕاندنی‬ ‫پەیوەندییەكانی نێوان دەوڵەتی‬ ‫ی��اس��ا‌و ع��ێ��راق��ی��ی��ە‪ ،‬س��ەرك��ردە‬ ‫كوردەكان‪ ،‬هاتوونەتە سەر خەت بۆ‬ ‫لێكنزیككردنەوەی ئەو دوو الیەنە‌و‬ ‫یەكخستنەوەی ماڵی عێراقییەكان‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا پرسیاری ئەوە دەكرێت‬ ‫كە ئایا ك��ورد‪ ،‬دەتوانێت سوود‬

‫لە ناكۆكیی الیەنەكان وەربگرێت‬ ‫ب��ۆ فشار خستنە س��ەری��ان‪ ،‬بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی چەند دەستكەوتێكی‬ ‫نەتەوەیی؟‬ ‫م��وئ��ەی��ەد ت��ەی��ب‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ل���ە ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫بوونی حكومەتێكی «رێكوپێك»‬ ‫لەبەغدا‪ ،‬لەبەرژەوەندیی كورددایە‬ ‫كە بتوانێت بڕیاری چارەنووسساز‬ ‫بدات‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬لە‬ ‫بەرژەوەندیماندا نییە ئەو گرژییەی‬ ‫نێوان عێراقییە‌و دەوڵەتی یاسا‬ ‫بەردەوام بێت‪ ،‬نابێت هەموو كاتێك‬ ‫تەماشای حكومەتی ئیتیحادی‬ ‫بكەین‪ ،‬بەڵكو هەڵوێستی حەكیم‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬هەوڵبدەین ئەو الیەنانە‬ ‫لێكنزیك بكەینەوە»‪.‬‬ ‫دوای ش����ەش م���ان���گ لە‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق‪،‬‬ ‫لەمانگی سێبتەمبەری (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دەستپێشخەرییەكی‬ ‫راگ��ەی��ان�د‌و لە كۆتایی كانوونی‬ ‫یەكەمدا‪ ،‬حكومەتی عێراق پێكهێنرا‌و‬ ‫دوای شەش مانگ لە پێكهێنانی‬ ‫حكومەتیش‪ ،‬رێككەوتنەكەی هەولێر‬ ‫بە ت��ەواوی��ی جێبەجێ نەكراوەو‬ ‫ئەگەری هەڵوەشاندنەوەی هەیە‌و‬ ‫لەئێستاشدا سەركردە كوردەكان‪،‬‬ ‫بە تایبەتی تاڵەبانی‌و بارزانی‪،‬‬ ‫سەرقاڵی یەكخستنەوەی ماڵی‬ ‫دەستپێشخەریی‬ ‫عێراقییەكان‌و‬ ‫نوێن‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ە ب���ڕوای د‪.‬لەتیف‬ ‫مستەفا‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق لە فراكسیۆنی‬ ‫«گ�����ۆڕان»‪ ،‬دەوڵ���ەت���ی ی��اس�ا‌و‬ ‫عێراقییە‪ ،‬كە لە ملمالنێیەكی‬

‫ ‬ ‫پێکگه‌یشتنێکی نێوان تاڵه‌بانی‌و مالیکی‬ ‫ب��ەه��ێ��زدان‪ ،‬ه��ەری��ەك��ەی��ان ك��ورد‬ ‫بەكاردەهێنن بۆ زاڵبوون بەسەر‬ ‫الی��ەن��ەك��ەی ت���ردا‌و ه��ەر كاتێك‬ ‫ملمالنێكانیان ك��ۆت��ای��ی ه��ات‪،‬‬ ‫خراپتر مامەڵە لەگەڵ ك��ورددا‬ ‫دەكەن‌و هەوڵدەدەن مافەكانمان لێ‬ ‫بسێننەوە‪.‬‬ ‫بەمەبەستی لێكنزیككردنەوەی‬ ‫الیەنەكان‪ ،‬پێدەچێت لە چەند‬ ‫رۆژی داهاتوودا‪ ،‬جەالل تاڵەبانی‬ ‫لەگەڵ مەسعود بارزانی‌و موقتەدا‬ ‫ص��دردا كۆببێتەوە‌و ئەگەریش‬ ‫هەیە‪ ،‬بارزانی دەسپێشخەریی نوێ‬ ‫بخاته‌ڕوو‪.‬‬ ‫د‪ .‬مەحمود عوسمان‪ ،‬ئه‌ندامی‬

‫په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬پێیوایە‪ :‬تا‬ ‫رادەیەك‪ ،‬حكومەتی عێراق لەسەر‬ ‫دەستپێشخەریی كورد دامەزراوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەگەر كورد رۆڵی هەبێت لە‬ ‫هێنانەكایەی سەقامگیریی عێراقدا‪،‬‬ ‫ئاساییە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوە نابێت وا‬ ‫لە ك��ورد بكات‪ ،‬داواكارییەكانی‬ ‫بیربچێتەوە‪.‬‬ ‫ه���ەروەك لەتیف مستەفا‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ە ل���ەو س��ەرق��اڵ��ب��وون��ەی‬ ‫سەركردەكانی كورد بە ناوبژیوانی‬ ‫الیەنە عێراقییەكانەوە دەگرێت‌و‬ ‫بەجۆرێك لە دووف��اق��ی لەقەڵەم‬ ‫دەدات‪ ،‬ب��ەوپ��ێ��ی��ەی وەك ئەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬لە كاتێكدا لە ناوخۆی‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌رۆکایه‌تیی کۆمار‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬كێشە‌و قەیرانی گ��ەورە‬ ‫هەیە‪ ،‬كەچی سەركردەكانی كورد‪،‬‬ ‫بەسەر ئەو كێشانەدا بازدەدەن‌و لە‬ ‫بەغدا رۆڵی پەیامبەر‌و ئاشتكەرەوە‬ ‫دەبینن‌و بەمەبەستی بەدەستهێنانی‬ ‫دەستكەوتی حیزبیی‌و تاكەكەسیی‪،‬‬ ‫ناوبژی دەكەن»‪.‬‬ ‫س��ەرق��اڵ��ب��وون��ی س��ەرك��ردە‬ ‫كوردەكان بە یەكخستنەوەی ماڵی‬ ‫عێراقییەكانەوە‪ ،‬لە كاتێكدایە كە‬ ‫تائێستا‪ ،‬جگە لە پۆستەكان‪،‬‬ ‫ه��ی��چ داواك���اری���ی���ەك���ی ك���ورد‬ ‫جێبەجێ نەكراوەو وەرەقە (‪)19‬‬ ‫خاڵییەكەشی پەراوێزخراوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ل��ەت��ی��ف‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە‬

‫دەكات‪ :‬ئەو دوو حیزبە‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫س��ەرق��اڵ��ی ناوبژیوانیی الیەنە‬ ‫عێراقییەكان ب���وون‪ ،‬ئ��ەوەن��دە‬ ‫كاریان بۆ مەسەلە نەتەوایەتییەكان‬ ‫نەكردووە‌و راشیگەیاند‪« :‬نوێنەرانی‬ ‫كورد لە بەغدا‪ ،‬لەبەر موجامەلەی‬ ‫الیەنەكان‪ ،‬پێیان عەیبە باسی‬ ‫مەسەلە نەتەوایەتییەكان بكەن‪،‬‬ ‫ئ��ەوان لە كاتی ئاساییدا‪ ،‬فشار‬ ‫ن��اخ��ەن��ە س���ەر ح��ك��وم��ەت بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی مافەكانی كورد‪،‬‬ ‫ئیتر چ��ۆن لە كاتی الوازب��وون��ی‬ ‫حكومەت‌و قەیراندا‪ ،‬فشار دروست‬ ‫دەكەن؟»‪.‬‬ ‫پشتیوان ئەحمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫خ��ول��ی پ��ێ��ش��ووی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانیش‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫روونكردەوە‪« :‬كورد‪ ،‬نەیتوانیوە لە‬ ‫كاتی الوازبوونی حكومەتدا‪ ،‬فشار‬ ‫دروست بكات بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی‪ ،‬بەڵكو تەنیا‬ ‫سەرقاڵ بوون بە لێكنزیككردنەوەی‬ ‫الیەنەكانەوە»‪.‬‬ ‫هەروەك‪ ،‬مەحمود عوسمانیش‬ ‫پێیوایە‪ :‬ل��ەڕاب��ردوودا‪ ،‬س��وود لە‬ ‫الوازب���وون���ی حكومەتی عێراق‬ ‫وەرن���ەگ���ی���راوەو كەمتەرخەمی‬ ‫هەبووە‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬هەندێكجار‪،‬‬ ‫كورد وای نیشانداوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫كێشە هەیە‪ ،‬با فشار نەخرێتە‬ ‫سەر حكومەتی عێراق‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫بیركردنەوەیە هەڵەیە‌و لە كاری‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬كاتێك بەرامبەرەكەت‬ ‫الواز دەبێت‪ ،‬پێویستە فشاربكەیت‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی خواستەكانت ب��ەدی‬ ‫بهێنرێن»‪.‬‬ ‫چاودێران‪ ،‬نوێنەرانی كورد بە‬ ‫كەمتەرخەم دادەنێن كە لە كاتی‬ ‫الوازب��وون��ی حكومەتی عێراقدا‪،‬‬ ‫هەلیان نەقۆستووەتەوەو فشاریان‬

‫نەخستووەتە سەر حكومەت‪ ،‬بۆ‬ ‫داواكارییەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی‬ ‫كورد‪.‬‬ ‫د‪ .‬ل��ەت��ی��ف م��س��ت �ه‌ف��ا‪ ،‬بە‬ ‫پێویستی دەزانێت‪ :‬كورد‪ ،‬الیەنگری‬ ‫هیچ الیەنێك نەكات‌و هاوسەنگیی‬ ‫تێك ن����ەدات‪« ،‬دەب��ێ��ت ك��ورد‬ ‫ئەولەویاتی كارەكانی‪ ،‬سەپاندنی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی ب��ێ�ت‌و هەموو‬ ‫هەلێك بقۆزێتەوە بۆ سەپاندنی‬ ‫ئەو داواكارییانە‌و بەبێ بەرامبەر‪،‬‬ ‫یارمەتی هیچ الیەنێك نەدات»‪.‬‬ ‫هاوکات د‪ .‬مەحمود‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەخاتەڕوو‪ :‬لەم كاتەدا‪ ،‬گرنگترین‬ ‫ش��ت ب��ۆ ئێمە‪ ،‬جێبەجێكردنی‬ ‫وەرەق����ە (‪ )19‬خاڵییەكەیە‌و‬ ‫دەبێت لەم كاتانەدا‪ ،‬زەمانەتی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی وەرەق���ەك���ە‬ ‫وەربگرین‪ ،‬نەك ئێمە سەرقاڵی‬ ‫كاری تر بین‌و داواكارییەكانمان‬ ‫لەبیر بكەین‪.‬‬ ‫بەاڵم بەپێچەوانەوە‪ ،‬موئەیەد‬ ‫تەیب‪ ،‬پێیوایە‪ :‬كاتێك حكومەتی‬ ‫عێراق الواز دەبێت‪ ،‬هیچ ناكرێت‌و‬ ‫ن��اب��ێ��ت ل���ەم ك���ات���ەدا هەلەكە‬ ‫بقۆزینەوەو شت وەربگرین‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی دەزان��ێ��ت‪:‬‬ ‫كوتلەی ك��وردی لە پەرلەمانی‬ ‫عێراق‌و وەزیرە كوردەكان‪ ،‬بەردەوام‬ ‫ب��ن ل��ە ف��ەرزك��ردن��ی ئەجێندای‬ ‫كوردی‪.‬‬ ‫سەبارەت بە داواكارییەكانی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی فراكسیۆنی‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستان‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەكات‪“ :‬بەهۆی بارودۆخی ئێستای‬ ‫ع��ێ��راق��ەوە‪ ،‬ن��ەك هیچ بۆ كورد‬ ‫نەكراوە‌و داواكارییەكانمان جێبەجێ‬ ‫نەكراون‪ ،‬بەڵكو بۆ خەڵكی تریش‬ ‫هیچ ن��ەك��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم كۆمەڵێك‬ ‫پۆستمان بەدەستهێناوە”‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ئیسماعیل محه‌مه‌د‪ :‬ب ‌ه پێی ماسته‌ر پالنی قه‌زای ئامێدی‪ ،‬شاره‌ک ‌ه تا (‪ )25‬ساڵی تر ب ‌ه ته‌واوی ده‌گۆڕێت‪.‬‬

‫قایمقامی ئامێدی‪ :‬بنكەیەكی سوپای توركیا لە قەزاكەماندایەو چۆڵی ناكەن‬ ‫سازدانی‪:‬رۆژنامە ‪ -‬ئامێدی‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬گلەییەك هەیە‬ ‫لەالیەن هاواڵتییانی ناوچەكەوە‪،‬‬ ‫ل��ەوەی موڵكی گشتیی لەالیەن‬ ‫حیزب‌و بەرپرسانی حیزبییەوە‪،‬‬ ‫لە قەزای ئامێدی داگیر كراون‌و‬ ‫تا ئێستا نەگەڕێنراونەتەوە‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ەی��ش لقی (‪ ،)18‬ئێوە‬ ‫هەوڵی گه‌ڕاندنەوەی ئەو موڵكانە‬ ‫نادەن؟‬ ‫* ل��ەم ق��ەزای��ە‪ ،‬موڵكی‬ ‫گشتیی داگیر ن��ەك��راوە‪ ،‬جگە‬ ‫لەبارەگای لقی (‪)18‬ی (پارتی)‪،‬‬ ‫هیچ شوێنێكی تر نییە حیزب‬ ‫یان بەرپرسانی حیزب داگیریان‬ ‫كردبێت‪ ،‬تەنیا ئەو بینایەیە كە‬ ‫وتم‪ ،‬ئەویش بینای قایمقامییەتە‌و‬ ‫ل��ەم چەند رۆژەی داه��ات��وودا‬ ‫وەری��دەگ��ری��ن��ەوە‌و تەسلیمی‬ ‫حكومەت دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم ئێمە وتەی‬ ‫هەندێك لەخەڵكی ناوچەكەمان‬ ‫الیە و دەڵێن لەالیەن كەسێكی‬ ‫دەس���ەاڵت���دارەوە رێگە نادرێت‬ ‫هەندێك لەشوێنی نزیك ئامێدی‬ ‫بكرێنە شوێنی گەشتوگوزار‌و‬ ‫س��ەی��ران‪ ،‬لەبەر ب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئەی ئ��ەوە داگیركردن‬ ‫نییە؟‬ ‫* ئەمانە هەمووی قسەی‬ ‫وتی وتییە‌و دوورن لەڕاستییەوە‪،‬‬

‫ئیسماعیل محەمەد‪ ،‬قایمقامی‬ ‫قەزای ئامێدی دەڵێت‪:‬‬ ‫چەندینجار داوایان كردووە‪،‬‬ ‫ئەو بنكەیەی سوپای توركیا‬ ‫كە لەناو خاكی ئامێدیدایە‪،‬‬ ‫چۆڵی بكەن‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫چۆڵیان نەكردووە‪.‬‬ ‫لــە چاوپێكەوتنێكی‬ ‫(رۆژنامە)دا قایمقامی ئامێدی‪،‬‬ ‫باس لە كەموكورتییەكانی‬ ‫ناوچەكە دەكات‌و ئاماژە‬ ‫بەوەیش دەكات‪ ،‬كە لەم‬ ‫رۆژانەدا بارەگای لقـــــی‬ ‫(‪)18‬ی (پارتی)‪ ،‬لەو حیزبە‬ ‫وەردەگرنەوە‪ ،‬چونكە موڵكی‬ ‫حكومەتە‪.‬‬ ‫خەڵكی دەتوانن سەردانی هەموو‬ ‫ن��اوچ��ەك��ان ب��ك�� ‌هن‌و ئ��ەوەی��ش‬ ‫بەچاوی خۆیان ببینن كە هیچ‬ ‫بەرپرسێك رێ��گ��ەی لەخەڵك‬ ‫ن���ەگ���رت���ووە‌و ش��وێ��ن��ی داگ��ی��ر‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬م����اوەی چەند‬ ‫ساڵێكە بنكەیەكی (هێزی‬ ‫ت��ورك��ی��ی) ل��ەن��او ئامێدیدایە‪،‬‬ ‫قوتابخانەیەكی‬ ‫لەتەنیشت‬ ‫ش��ارەك��ە‪ ،‬ئەوەیش نیگەرانیی‬ ‫الی هاواڵتییان دروست كردووە‪،‬‬ ‫ئێوە داواتان نەكردووە لەو شارە‬

‫دەربچن؟‬ ‫* ئەو بنكە سەربازییە‪ ،‬لە‬ ‫بارودۆخێكدا دان��راوە و كاتێكی‬ ‫ج��ی��اواز ب���ووە‪ ،‬ئێمە زۆرج���ار‬ ‫داوامان كردووە بۆ البردنی ئەو‬ ‫بنكەیە لە شارەكەماندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێشتا بەڕەسمیی لەگەڵ ئیدارەی‬ ‫قایمقامییەتدا قسەمان نەكردووە‌و‬ ‫ئێستایش ئەو بنكەیە هەرماوە‌و‬ ‫چۆڵ نەكراوە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل��ەئ��ەن��ج��ام��ی‬ ‫تۆپبارانی (توركیا) لەچەند‬ ‫ساڵی راب����ردوودا ب��ۆ ناوچەی‬

‫(گەلی باڵندا)‌و (ش��ی�لادزێ‌)‪،‬‬ ‫خەڵكەكەی زیانی مادیی زۆریان‬ ‫ب��ەرك��ەوت‌و تائێستا ق��ەرەب��وو‬ ‫ن��ەك��راون��ەت��ەوە‪ ،‬ب��ڕی��ارە هیچ‬ ‫قەرەبوویەك بكرێنەوە؟‬ ‫* ب����ڕی����ار دەرچ�������ووە‬ ‫ب���ۆ ق���ەرەب���ووك���ردن���ەوەی���ان‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی پەرلەمانیش بۆ‬ ‫قەرەبووكردنەوەیان‪ ،‬لەجۆری‬ ‫پێدانی شوقە‌و خانوو‪ ،‬پێكهاتووە‪،‬‬ ‫بڕیارە هاوكاریی بكرێن‪ ،‬ئەوەی‬ ‫پێویست بێت ئەنجامی دەدەین‌و‬ ‫قەرەبوو دەكرێنەوە‪.‬‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ئ���ام���ێ���دی‪،‬‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ئ������ەوەی ش��ارێ��ك��ی‬ ‫دێرین‌و سەرنجڕاكێشە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووان��ی س��ك��ااڵی��ان لە‬ ‫ن��ەب��وون��ی خ��زم��ەت��گ��وزاری �ی‌و‬ ‫ب��اش��ك��ردن��ی ش��ارەك��ە ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫پێشتر قسە لەسەر ئەوە دەكرا‬ ‫ماستەرپالنێك ب��ۆ ش��ارەك��ە‬ ‫دابنرێت؟‬ ‫* ب���اوەڕ ن��اك��ەم خەڵكی‬ ‫ئامێدی بەو شێوەیە ناڕازیی بن‪،‬‬ ‫ئیشی باشی بۆ كراوە‪ ،‬ئێستایش‬ ‫هەموو ئیشی شارەكەمان داوەتە‬ ‫كۆمپانیایەكی ئەڵمانی‪ ،‬كە‬ ‫ماستەرپالنی شارەكە دادەنێت‪،‬‬ ‫نەك بۆ شاری ئامێدی بەتەنیا‪،‬‬ ‫بەڵكو ب��ۆ ش��ارەك��ان��ی تریش‪،‬‬ ‫ئەوە پڕۆژەی ئایندەیە‪ ،‬تا (‪)25‬‬ ‫ساڵی دیكە شارەكە دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دووكاندارەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی (شیالدزێ‌)‪ ،‬گلەیی‬ ‫ئەوە دەكەن لە قەرەبووكردنەوەی‬ ‫دووكانەكانیاندا ناعەدالەتیی زۆر‬ ‫كراوە‪ ،‬كاتێك دووكانەكانیان بەر‬ ‫جادە كەوتووە‪ ،‬دەڵێن ئەوانەی‬ ‫واسیتەیان هەیە؛ زیاتر قەرەبوو‬ ‫كراونەتەوە‪ ،‬هەروەها پارەكە‬ ‫ل��ەالی��ەن كۆمپانیایەكی نزیك‬ ‫دەسەاڵتەوە دراوە‪ ،‬ئەوە راستە؟‬ ‫* هیچ ناعەدالەتییه‌ک‬ ‫ل����ە ق����ەرەب����ووك����ردن����ەوەی‬ ‫دووكاندارەكانی (شیالدزێ)دا‬ ‫نییە‪ ،‬هەموویان بەپێی رووبەری‬

‫دووك��ان‌و شوێنەكەیان قەرەبوو‬ ‫كراونەتەوە‪ ،‬هەندێكیان تەنیا‬ ‫(‪ )300‬دۆالر وەردەگرن‪ ،‬هەندێكی‬ ‫تریان (‪ )1400‬دۆالر‪ ،‬پارەیەكی‬ ‫زۆری�����ان ب��ۆ ت��ەرخ��ان��ك��راوە‪،‬‬ ‫پڕۆژەی دووسایدكردنی جادەی‬ ‫سەرەكی ناو (شیالدزێ‌) (‪)8‬‬ ‫ملیار دیناری بۆ تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫ل��ەوالی��ش��ەوە زی��ات��ر ل��ە (‪)300‬‬ ‫ملیار دیناریان وەك قەرەبووی‬ ‫دووكانەكان بۆ تەرخانكراوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەبێ‌ واسیتە‌و حیزبایەتیی بووە‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی هونەریی تەكنیكی‬

‫ترسی ئەوەم‬ ‫نییە لێپرسینەوەم‬ ‫لەگەڵدا بكرێت‌و‬ ‫هیچ گومانیشم‬ ‫لەسەر نییە‬

‫ئەو ئیشە دەكات‪ ،‬كەسێك نییە‪،‬‬ ‫كە دەستی لەئیشەكەدا هەبێت‪،‬‬ ‫كەسیش پ��ارەی لێ‌ ن��ەب��ڕاوە‪،‬‬ ‫سەبارەت بەوەی كۆمپانیایەكی‬ ‫نزیك لەدەسەاڵت ئەو پارەیەی‬ ‫دابێت‪ ،‬ئەوە راست نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەب��ڕی��اری حكومەتی هەرێم‬ ‫قەرەبوویان ك��راوەت��ەوە‪ ،‬نەك‬ ‫كۆمپانیا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەردوو كۆمەڵگەی‬ ‫(سیرێ‌‌و شیالدزێ‌) لەنێوان پێنج‬ ‫سەرچاوەی ئاوی خواردنەوەدان‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاوی خواردنەوەیان نییە‪،‬‬ ‫بۆچی چارەسەری ئەم كێشەیە‬ ‫ناكەن؟‬ ‫* ئ��ێ��س��ت��ا پ��ڕۆژەی��ەك��ی‬ ‫ستراتیژیی ئاوی ئامێدی هەیە‪،‬‬ ‫ك����ە(‪ )108‬ملیار دی��ن��اری بۆ‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬م��اوەی پڕۆژەكە‬ ‫پێنجسەد رۆژە‪ ،‬ك��ە كێشەی‬ ‫ئ��او ناهێڵێت ل��ەو ناوچەیەدا‌و‬ ‫چارەسەری دەكات‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لەئێستادا پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان لیژنەیەكی‬ ‫دان����اوە ب��ۆ لێپرسینەوە لە‬ ‫بەرپرسانی ناوچەی بادینان‪،‬‬ ‫كە چەند كەسێك بەتۆمەتی‬ ‫گەندەڵیی تێوەگالون‪ ،‬ئێوە هیچ‬ ‫ترستان لەوە نییە؟‬ ‫* نه‌خێر‪ ،‬هیچ كات ترسی‬ ‫ئەوەم نییە لێپرسینەوەم لەگەڵدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬زۆر ئاساییە بەالمەوە‪،‬‬ ‫هیچ گومانێكم لەسەر نییە‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری كۆمپانیاكە‪ :‬بەفشار گرێبەستیان پێ واژۆكردم‌و وتیان‪ :‬ئەگینا دەتانخەینە لیستی رەشەوە‬

‫كۆمپانیای «نمەك»؛ بەڕێوەبەری تەندروستیی رانیە دەداتە دادگا‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬فەرمان چۆمانی‬

‫‪......................................................................‬‬

‫بەڕێوەبەری كۆمپانیای (نمەك)‬ ‫بۆ پاككردنەوە؛ رایدەگەیەنێت‪ :‬بەهۆی‬ ‫ئەوەی لەكاتی ئیمزاكردنی گرێبەستی‬ ‫كاركردندا‪ ،‬لەالیەن بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫تەندروستیی ران��ی��ەوە‪ ،‬فشاریان‬ ‫خراوەتە سەر‌و بەزۆر گرێبەستەكەیان‬ ‫پێ ئیمزاكردوون‪ ،‬داوایەكی یاساییان‬ ‫لەدژیان بەرزكردووەتەوە‌و ئەوەش‬ ‫رەتدەكاتەوە‪ ،‬بەملیۆنەها دیناریان‬ ‫قازانج كردبێت‪.‬‬

‫بیدەن‪ ،‬كە (‪ )17‬ملیۆنە»‪.‬‬ ‫ب��ە وت����ەی ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان‪،‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت ه���ەڕەش���ەی ئ��ەوەش��ی‬ ‫لێكردوون‪« :‬ئەگەر گرێبەستەكە‬ ‫ئیمزا نەكەن‪ ،‬كۆمپانیاكە دەخەنە‬ ‫لیستی رەشەوە»‪.‬‬ ‫ئەو كۆمپانیایە‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫ه���ەوڵ���دەدەن ل���ەدادگ���ای ران��ی��ە‪،‬‬ ‫داوای یاسایی لەسەر بەڕێوەبەری‬ ‫تەندروستیی ران��ی��ە تۆماربكات‪،‬‬ ‫«داواكەیان لێوەرناگیرێت»‌و ناچار‬ ‫لەسلێمانی تۆماری دەكەن‪.‬‬ ‫تەندروستیی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫رانیە‪ ،‬دوای ئ��ەوەی ئامادە نابن‪،‬‬ ‫بڕی ئەو پارەیە بدەنە كۆمپانیای‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئ��ەو كۆمپانیایەش بیر‬ ‫لەوە دەكەنەوە كە كارەكانیان لە‬ ‫رانیە‪ ،‬ئەنجام ن��ەدەن تا كێشەی‬ ‫دادگ��ای��ان بۆ یەكالیی دەبێتەوە‪.‬‬ ‫عەبدولڕەحمان‪ ،‬وتی‪« :‬پارێزەرەكەم‬ ‫وت��ی‪ ،‬گرێبەستەكە ئیمزا مەكەن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی ناچار نەبن‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫هەڕەشەی ئەوەیان كرد‪ ،‬بمانخەنە‬ ‫لیستی رەش��ەوە‌و داوای بڕەپارەی‬ ‫جیاوازییەكەشیان لێكردین‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ئ��ەگ��ەر ئ��ەو ب��ڕەپ��ارەی��ەی لێمان‬ ‫كەمكراوەتەوە‪ ،‬نەگەڕێننەوە بۆمان‪،‬‬ ‫بەگشتیی نزیكەی (‪ )100‬ملیۆن‬ ‫دینارمان دەڕوات‌و زەرەر دەكەین»‪.‬‬

‫«پێیانوتین‪ ،‬یان ئیمزای بكەن‪ ،‬یان‬ ‫دەتانخەینە لیستی رەشەوە»‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەران���ی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای‬ ‫(ن��م��ەك)‪ ،‬ئ��ام��اژە ب���ەوە دەدەن‪،‬‬ ‫لەكاتی ئیمزاكردنی گرێبەستی‬ ‫پ��اك��ك��ردن��ەوەی س��ەرج��ەم بنكەو‬ ‫م��ەڵ��ب��ەن��د‌و ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەك��ان��ی‬ ‫سنووری رانیەو ق��ەاڵدزێ��دا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی تەندروستیی رانیە‪،‬‬ ‫رێككەوتوون لەسەر ئەوەی‪ ،‬حكومەت‬ ‫(‪ )58‬ملیۆن دیناریان بداتێ‌‌و وتی‪:‬‬ ‫«بەاڵم لەبەشی یاسایی‪ ،‬كۆی بڕی‬ ‫پ��ارەی م��ەواد‌و كرێكارەكانیان بۆ‬ ‫(‪ )51‬ملیۆن‌و (‪ )200‬ه��ەزار دینار‬ ‫كەمكردەوە»‪.‬‬ ‫عەبدولڕەحمان ئەمین كەریم‪،‬‬ ‫«زەرەر دەكەین‪ ،‬نەك قازانج»‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ە‪ ،‬كە‬ ‫بەڕێوەبەری كۆمپانیای (نمەك)‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكەیان تایبەتە بە ب��واری‬ ‫پاككردنەوە‪ ،‬وت��ی‪« :‬بەپێی ئەو رایدەگەیەنێت‪ :‬ئ��ەوان‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫ت��ەن��دەرەی ل��ێ��دراوە‪ ،‬دەب��وو (‪ )58‬زەرەر دەكەن‌و ئاماژە بەوەش دەكات‪،‬‬ ‫ملیۆنیان پێ بداینایە‪ ،‬بەاڵم ئێستا ل��ەس��ەر حیسابی ك��رێ��ك��ارەك��ان��ی‪،‬‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ئ��ەو ب��ڕەپ��ارەی��ە‪ )7( ،‬قازانجی نەكردووە‪.‬‬ ‫عەبدولڕەحمان‪ ،‬گلەیی ك��رد‪:‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )800‬هەزار دینار دەكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوان ئ��ەوك��ات‪ ،‬كارەكەیان «ئێوە بەمانشێت نووسیوتانە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لەسەر حیسابی كرێكارەكانمان‪،‬‬ ‫بەسەردادام»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬وت����ی‪« :‬ل��ەك��ات��ی بەملیۆنەها دینار قازانج دەكەین‪،‬‬ ‫گرێبەستەكەدا؛ بەدادنووسم وت‪ ،‬ئەو ب���ەاڵم وان��ی��ی��ە‪ ،‬ئێمە ب��ڕی (‪)51‬‬ ‫گرێبەستەم بەشەق پێ‌ واژۆ دەكەن‌و ملیۆن دینار وەردەگرین‪ ،‬بەمشێوەیە‬ ‫فشاریان خستووەتە سەرم‌و وتیان‪ ،‬خەرجی دەكەین‪ )189( ،‬كرێكارم‬ ‫دەبێت وەریبگریت‪ ،‬ئەگەرنا دەیدەینە هەیە‪ ،‬مانگانە (‪ )180‬هەزار دیناریان‬ ‫كۆمپانیای دووەم بە (‪ )69‬ملیۆن‌و دەدەم����ێ‌‌و كۆمپانیای پێش من‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ج��ی��اوازی��ی پ��ارەك��ە‪ ،‬ئێوە مانگانە (‪ )70‬ه��ەزاری پێداون‪ ،‬لە‬

‫بیمه‌ی كۆمەاڵیەتیش‪ ،‬نووسراومان‬ ‫هێناوە كە رێگای پێداوین‌و دەتوانین‬ ‫ت��ەن��ی��ا (‪ )171‬ه����ەزار دی��ن��اری��ان‬ ‫بدەینێ‌»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش دا‪ ،‬جگەلەوە‬ ‫بۆ ه��ەر كرێكارێك‪ ،‬مانگانە بڕی‬ ‫(‪ )32‬هەزار دینار وەك بیمه‌ دەدات‬ ‫جگە لەمووچەكەی خۆیان‌و وتی‪:‬‬ ‫«ب��ای��ی (‪ )11‬ملیۆن‪ ،‬م��ەوادی��ش‬ ‫دەك���ڕم‪ ،‬س �ێ‌ چ��اودێ��رم��ان هەیە‪،‬‬ ‫مانگانە یەكی ملیۆنێكیان هەیەو دوو‬ ‫مەكینەم راگرتووە بۆ خۆڵ‌و خاشاك‪،‬‬ ‫مانگی (‪ )700‬ه��ەزاری��ان دەدەم �ێ‌‬ ‫كە هەمووی نزیكەی (‪ )57‬ملیۆن‬ ‫دەكات‪ ،‬لەكاتێكدا تەنیا (‪ )51‬ملیۆن‬ ‫دینار وەردەگ��ری��ن‪ ،‬جگە لەستافی‬ ‫كۆمپانیا‌و هەموو مانگێكیش زەریبەی‬ ‫ئەو بودجەیە دەدەم كە (‪ )750‬هەزار‬ ‫دینارە‪ ،‬كەواتە زەرەرمان كردووە»‪.‬‬ ‫زیاتر قسەی كرد‪« :‬هەرگیز غەدر‬ ‫لەكرێكار ناكەم‌و خۆم رۆڵەی هەژارم‌و‬ ‫جار هەیە خۆم كرێكاریی دەكەم‌و‬ ‫ماسیحەی لێوەردەگرم‪ ،‬بۆ كاسبی‬ ‫هاتوومەتە ئێرە»‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی جیاوازیی لەنرخی‬ ‫ساریتۆڵ‌و دیتۆڵدا هەیەو ئەو قازانج‬ ‫دەك��ات‪ ،‬وتی‪« :‬ئێوە نووسیوتانە‪،‬‬ ‫جیاوازیی نرخەكەی (سێ‌ ملیۆن)ە‪،‬‬ ‫بــــــــــــــــەاڵم ئێمە تەنیا (‪)660‬‬ ‫لیتر دیتۆڵمان دەوێت لەمانگێكدا‪،‬‬ ‫نرخی هەر لیترێك ه��ەزار دینارەو‬ ‫نرخی سارتۆڵیش ه��ەم��ان نرخە‪،‬‬ ‫بەچی ئ��ەوەن��دە ق��ازان��ج دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا لەهەولێر ساریتۆڵمان‬ ‫بەدیتۆڵ هێناوەو وتیان زۆر باشترەو‬ ‫بەگرانتریش كڕیمان‪ ،‬كە باسی تایتی‬ ‫سعودی دەكرێت‪ ،‬ئەو تایتە‪ ،‬بە كیلۆ‬ ‫نییەو ئەگەر هەبێت دەیكڕم‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫پ���ارەی ج��ی��اوازی��ی��ەك��ەم��ان ببڕن‌و‬ ‫كێشەمان نییە»‪.‬‬ ‫گلەییشی ل��ەح��ك��وم��ەت ك��رد‪،‬‬ ‫ب��ەوەی دره‌ن��گ پ��ارەی مانگانەیان‬ ‫دەدەن���ێ‌‌و وت��ی‪« :‬قسەمان لەگەڵ‬ ‫بەڕێوەبەرێتی كردووە‌و بڕیارە بۆمان‬ ‫چاك بكەن‌و لەسەر ئەوە‪ ،‬كارگێڕیی‬ ‫نەخۆشخانەكان‪ ،‬كەمتەرخەمن»‪.‬‬

‫ ‬ ‫چه‌ند کارمه‌ندێکی ته‌ندروستیی؛ له‌کاتی کارکردندا‬

‫ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫خۆراكی بەسەرچوو دەدرێتە هاواڵتییان‬ ‫زان����ی����ار داق����وق����ی‪:‬‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫بەرپرسێكی‬ ‫پارێزگای دیالە‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫لەبەشە خۆراكی هاواڵتییان‪،‬‬ ‫بریكارەكانی دابەشكردنی‬

‫خ�����������ۆراك‪ ،‬خ����ۆراك����ی‬ ‫ب���ەس���ەرچ���ووی���ان ب��ەس��ەر‬ ‫هاواڵتییاندا دابەشكردووە‌و‬ ‫ب��ەرواری بەسەرچوونەكەیان‬ ‫گۆڕیوە‪.‬‬

‫زی���اد ئ��ەح��م��ەد دەل���ۆ‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی لیژنەی ن��ەزاه��ە‬ ‫لەئەنجومەنی ئەو پارێزگایە‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی روونکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«بریكارەكانی خۆراك‪ ،‬رۆنی‬

‫بەسەرچوویان دابەشكردووە‌و‬ ‫دوای لێكۆڵینەوە‪ ،‬داوام��ان‬ ‫ل��ەس��ەرج��ەم ب��ری��ك��ارەك��ان‬ ‫ك���ردووە؛ ئ��ەو رۆن��ە داب��ەش‬ ‫ن��ەك��ەن‪ ،‬چونكە م��اوەك��ەی‬

‫بەسەرچووە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬وت��ی‪« :‬بەو‬ ‫هۆیەوە هاواڵتییانی پارێزگاكە‬ ‫تووشی نەخۆشیی جۆراوجۆر‬ ‫بوون»‪.‬‬

‫ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫دیالە‪ ،‬بڕیاری داو‌ه سزای‬ ‫ئ���ەو الی��ەن��ان��ە ب��درێ��ت كە‬ ‫ساختەكارییان ل��ەب��ەرواری‬ ‫بەسەرچووندا كردووە‪.‬‬

‫لە پشكی سلێمانی‪ ،‬هەوڵی زیادكردنی رێژەی دامەزراندن دەدرێت‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫زۆر ل����ەوان����ەی ف��ۆرم��ی‬ ‫دامەزراندنیان پڕكردووەتەوە‪،‬‬ ‫ت��رس��ی��ان ه��ەی��ە ك��ە واسیتەو‬ ‫واس��ی��ت��ەك��اری��ی تێبكەوێت‌و‬ ‫ب���ەرپ���رس���ێ���ك���ی ل���ی���ژن���ەی‬ ‫دامەزراندنیش‪ ،‬بەڵێن دەدات‪،‬‬ ‫ئەوە روونەدات‌و دەڵێت‪ :‬هەوڵی‬ ‫زیادكردنی پشكی سلێمانیش‬

‫دەدرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫دەست «رۆژنامە» كەوتوون‪،‬‬ ‫زی���ات���ر ل���ە (‪ )16‬ه����ەزار‬ ‫فۆرمی زانكۆ‌و پەیمانگاكان‪،‬‬ ‫پ��ڕك��راون��ەت��ەوە‌و بەرپرسێكی‬ ‫لیژنەی دامەزراندنیش دەڵێت‪:‬‬ ‫ئ���ەوان���ەی ن��م��رەی زی��ات��ری��ان‬ ‫ل��ەس��ەرە‪ ،‬ب��اری خێزانداریی‌و‬ ‫مێژووی تەواوكردنی خوێندن‌و‬ ‫بەرزیی نمرەكەیەتی‪.‬‬

‫س���������ەاڵح ئ����ەح����م����ەد‪،‬‬ ‫دەرچ��ووی��ەك��ی زان��ك��ۆی��ە‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا دانەمەزراوە‪ ،‬گومانی لە‬ ‫هاتنەوەی ناوەكان هەیەو ترسی‬ ‫هەیە‪ ،‬واسیتەو واسیتەكاریی تێ‬ ‫بكەوێت‪.‬‬ ‫س����ەاڵح‪ ،‬وت���ی‪« :‬هاتنی‬ ‫ئ��ەم ف��ۆرم��ان��ەی ئ��ەم ج��ارە‪،‬‬ ‫دڵخۆشم ناكەن بۆ دامەزراندن‪،‬‬ ‫چونكە ل��ەم واڵت���ەدا‪ ،‬هەموو‬ ‫ك���ارەك���ان���ی ح���ك���وم���ەت‪ ،‬بە‬

‫واسیتەو ناسراوییە»‪ .‬هەروەها‬ ‫وت��ی‪« :‬منیش ك��وڕی ه��ەژارم‌و‬ ‫ك��ەس ناناسم‪ ،‬بۆیە تائێستا‬ ‫دان��ەم��ەزراوم‪ ،‬گومانیشم نییە‪،‬‬ ‫بۆ ئەمجارەش دانامەزرێم»‪.‬‬ ‫بەاڵم جوان سابیر‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ب���ااڵی دام��ەزران��دن��ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«دڵنیایی دەدەمە هاواڵتییان‪،‬‬ ‫واس��ی��ت��ەك��ردن‌و خزمخزمێنە‬ ‫نابێت»‪.‬‬

‫ه��ەروەه��ا دەڵ��ێ��ت‪ :‬بەهیچ‬ ‫ج��ۆرێ��ك ك��اری واسیتەكردن‪،‬‬ ‫لەكەس قبووڵ ناكەین‪.‬‬ ‫عەلی سەلیم‪ ،‬دەرچ���ووی‬ ‫پەیمانگا‪ ،‬باوەڕی بەو فۆرمانە‬ ‫نییەو پێیوایە‪ :‬هەوڵێكە بۆ‬ ‫بێدەنگكردنی دەرچووانی زانكۆ‌و‬ ‫ناڕەزاییەكان‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ��ەوەن��دەم‬ ‫ف��ۆرم پ��ڕك��ردەوە‪ ،‬بەتەواوەتی‬ ‫ب��ێ��زار ب����ووم‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەم��ج��ارە‬

‫تاكتیكێكی نوێیان داهێناوە‬ ‫بۆ هەڵخەڵەتاندنی خەڵكی‪،‬‬ ‫ب������ۆئ������ەوەی ب���ێ���زاری���ی���ان‬ ‫كەمتربكرێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم وای‬ ‫بۆ دەچ��م‪ ،‬دوای ناوهاتنەوە‪،‬‬ ‫ب���ێ���زاری���ی زی���ات���ر ب��ب��ێ �ت‌و‬ ‫ئ��ەوك��ات دەردەك��ەوێ��ت‪ ،‬چەند‬ ‫واسیتەكاریی تێكەوتووە»‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ەك���ەی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫دامەزراندن‪ ،‬ئەوانە رەتدەكاتەوە‌و‬ ‫روون��ی��دەك��ات��ەوە‪ :‬دەرچ���ووان‪،‬‬

‫زۆربەیان ناویان دێتەوە‌و بەپێی‬ ‫خ��اڵ��ب��ەن��دی��ی دەب��ێ��ت‪ .‬وت��ی‪:‬‬ ‫«هاتنەوەی ناوەكان‪ ،‬پشت بە‬ ‫مێژووی دەرچوونی كەسەكەو‬ ‫ب��اری خێزانداریی‌و كۆنمرەی‬ ‫ساڵەكانی خوێندن لەزانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگاكان دەبەستێت»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬لەئێستادا‪،‬‬ ‫هەوڵدەدرێت پشكی سلێمانی لە‬ ‫رێژەی ئەوانەی ناویان دێتەوە‪،‬‬ ‫زیاتر بكرێت»‪.‬‬

‫پارێزگاری ئێستای كەركوك؛ لەكاتی هەڵبژاردنەكاندا‪ ،‬بەڵێنی پێدابوون‬

‫بەهۆی پشتگوێخستنەوە‪ ،‬سەنتەرێكی رۆشنبیریی؛ بەرەو داخستن دەچێت‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫تاكە سەنتەری رۆشنبیریی‬ ‫داق��وق؛ بەهۆی پشتگوێخستنی‬ ‫حكومەت‌و بەرپرسانی ئیداریی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك��ەوە‪ ،‬ب��ەرەو‬ ‫داخستن دەچێت‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫پێنج ساڵ لەمەوبەر كرایەوە‪.‬‬ ‫سەنتەرەكە‪ ،‬تائێستا هیچ‬ ‫جۆرە خزمەتگوزارییەكی بۆ دابین‬ ‫نەكراوە‌و كێشەی هێڵی ئینتەرنێت‌و‬ ‫پ��اس��ەوان‌و ك���ارگ���وزاری هەیەو‬ ‫كارەباو ئامێرەكانی فێنكەرەوەی‬ ‫نییە‪ ،‬لەكاتێكدا تاكە شوێنی‬ ‫حەوانەوەی گەنجانی ناوچەكەیە‌و‬ ‫لەساڵی (‪)2007‬ەوە دروستكراوە‪.‬‬ ‫ل����ەك����ات����ی ه���ەڵ���م���ەت���ی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراقدا‪،‬‬ ‫كاندیدەكانی لیستی كوردستانیی‌و‬ ‫خودی نەجمەدین كەریم‪ ،‬پارێزگاری‬ ‫ئێستا‪ ،‬بەڵێنی دابینكردنی‬ ‫پێداویستیی سەنتەرەكەی داوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم گەنجانی قەزاكە‪ ،‬دەڵێن‪:‬‬ ‫بەڵێنەكەی نەبردووەتە سەر‪.‬‬ ‫ ‬ ‫سه‌نته‌ری رۆشنبیریی داقوق‬

‫ئێران‪ ،‬سنووری مۆبایلی هەرێم دەبەزێنێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬خالید مەحمود‬

‫‪.............................................................‬‬

‫لە ده‌روازه‌ی نێودەوڵەتیی باشماخ‪،‬‬ ‫هێڵەكانی موبایلی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ئێران تێكەڵ دەبن‌و هیڵی مۆبایلی ئێران‪،‬‬ ‫زاڵدەبێت‪.‬‬ ‫دانیشتووانی ن��اوچ��ەی دەروازی‬ ‫نێودەوڵەتیی باشماخ (‪ 125‬كم‪ /‬باكووری‬ ‫خۆرهەاڵتی سلێمانی) «رۆژنامە»یان‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردەوە‪ ،‬كە هێڵەكانی مۆبایل‬ ‫لەوسنوورەدا‪ ،‬كۆدی ئێرانی دەچێتە سەر‌و‬ ‫بااڵنسی دەرەوەی هەرێم كاردەكات‪.‬‬ ‫جەوهەر تاهیر‪ )24( ،‬ساڵ‪ ،‬شۆفێر‬ ‫لە هێڵی (باشماخ ‪ -‬پێنجوێن) باسی‬ ‫تێكەڵبوونی هێڵەكانی بۆ «رۆژنامە»‬ ‫كرد‌و وتی‪ :‬ئەگەر كەسێك تەلەفۆن بكات‬ ‫بۆ یەكێك لە هەرێمی كوردستان‌و لە‬ ‫مەرزەكە بێت‪ ،‬ئەوا بۆدەقیقەیەك (‪)1000‬‬ ‫دینار دەبات‪.‬‬ ‫بەپێی وت���ەی ش��ۆف��ێ��رەك��ە‪ ،‬زۆر‬ ‫كەس نەیزانیوە‪ ،‬بەو شێوەیە بااڵنس‬ ‫سەرفدەبێت‌و تەلەفۆنی ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫“ئێستا ئێمە ك��ە لەو‬

‫ناوچەیە دەبین‪ ،‬نە تەلەفۆن دەكەین نە‬ ‫وەاڵم دەدەینەوە”‪.‬‬ ‫بە وت��ەی هاواڵتییەكی دیكە‪ ،‬كە‬ ‫هاتوچۆی م��ەرزەك��ە دەك���ات‪ :‬ئەگەر‬ ‫لە هیڵی ئاسیاسێل ژم���ارەی راژەی‬ ‫بەشداربووان لێبدەین‪ ،‬ئەوا هێڵەكانی‬ ‫ئێران وەاڵمت دەدەنەوە‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە‪ ،‬عەقید رۆس��ت��ەم‬ ‫ك��ۆك��ۆی��ی‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی دەروازەی‬ ‫نێودەوڵەتیی باشماخ‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬ئێران‌و كۆمپانیای ئاسیامان‬ ‫ئاگاداركردووەتەوە لەو كێشەیە‌و دەڵێن‪،‬‬ ‫بەدواداچوونی بۆدەكەین‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬سەرچاوەیەك لە‬ ‫ئاسایشی مەرزەكەوە بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بەپێی ئەو زانیارییانەی پێمان‬ ‫گەیشتوون‪ ،‬ئێران ئامێرێكی داناوە كە نەك‬ ‫لە دەروازەی باشماخ‪ ،‬بگرە لە دووریی‬ ‫زیاتر لەكیلۆمەترێك لە نزیك گوندی‬ ‫(ئاڵیاوا)ی پێنجوێن‪ ،‬كۆدی ئێرانی‬ ‫لەسەرەو‬

‫بااڵنس زۆر كاردەكات»‪.‬‬ ‫بەشێك لە كارمەندانی حكومیی‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئاسایش‪ ،‬لەجیاتی مۆبایل‪،‬‬ ‫ئامێری بێتەل بەكاردەهێنن‪ ،‬ئەوەش‬ ‫وەك س��ەرچ��اوەك��ەی ئاسایش وت��ی‪:‬‬ ‫«زۆر ح��ەزەری ئ��ەوەدەك��ەن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەوەاڵمدانەوەشدا‪ ،‬نەك لەقسەكردن كە‬ ‫ئێران ئاگاداری دەنگ بێت‌و سانسۆری‬ ‫لەسەر دانابێت»‪.‬‬ ‫هەر لەوبارەیەوە‪ ،‬عەقید رۆستەم‬ ‫كۆكۆیی‪ ،‬وتی‪« :‬ناتوانین دڵنیابین لەوەی‬ ‫كە سانسۆر هەبێت لەسەردەنگ‌و بڕیار‬ ‫نادەین‪ ،‬بەاڵم رێی تێدەچێت‌و حەزەركردن‬ ‫شتێكی باشە»‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە‪« ،‬رۆژن���ام���ە»‬ ‫چەند جارێك پەیوەندیی كرد بە‬ ‫كۆمپانیای ئاسیاسێڵەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەاڵم نەدرایەوە‪.‬‬

‫ ‬ ‫ده‌روازه‌ی نێوده‌وڵه‌تیی باشماخ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫قاسم رەشید‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫سەنتەرو كتێبخانەی داق��وق‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی وت‪« :‬كەس خۆی‬ ‫نەكردووەتە خاوەنی راستەقینەی‬ ‫سەنتەرەكە‪ ،‬نەبوونی بودجەیەكی‬ ‫تایبەت بۆ سەنتەرەكە‌و هاوكاریی‬ ‫ن��ەك��ردن��ی حكومەتی عێراقی‌و‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬نزیكە لەوەی‬ ‫سەنتەرەكە دابخەین»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬روون���ی���ك���ردەوە‪:‬‬ ‫«ل��ەم��اوەی ئ��ەو پێنج ساڵەدا‪،‬‬ ‫سەنتەرەكە بووەتە شوێنێك بۆ‬ ‫حەوانەوە‌و پشوودانی گەنجان‌و‬ ‫رۆشنبیرانی ش��ارەك��ە‪ ،‬چونكە‬ ‫لەداقوق‪ ،‬پارك‌و باخچەو شوێنێك‬ ‫بۆ ئەو توێژە نییە»‪.‬‬ ‫م����اوەی����ەك ل���ەم���ەوب���ەر‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری سەنتەرەكەو گەنجانی‬ ‫قەزاكە‪ ،‬داوایان لەماڵی رۆشنبیریی‬ ‫كەركوك كرد‪ ،‬هاوكارییان بكات‬ ‫كە ئەو ماڵە سەر بەحكومەتی‬ ‫ناوەندییە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��اوڕی��ان لێ‬ ‫نەداونەتەوە‪.‬‬ ‫ماوەیەكە سەنتەرەكە‪ ،‬هێڵی‬ ‫ئینتەرنێتی ن��ەم��اوە‪ ،‬ئ��ەوەش‬

‫ك��ێ��ش��ەی ب��ۆ دروس��ت��ك��ردوون‌و‬ ‫بەرپرسانی ئیداریی پارێزگای‬ ‫كەركوكیش‪ ،‬وەاڵمیان نادەنەوە‪.‬‬ ‫م������ان������ع م�����ح�����ەم�����ەد‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ێ��ك��ی ق��ەزاك��ەی�ە‌و‬ ‫زۆرب����ەی ك���ات س���ەردان���ی ئ��ەو‬ ‫س��ەن��ت��ەرە دەك�����ات‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئەوسەنتەرە‪ ،‬بووەتە مینبەری‬ ‫گەیاندنی پەیام‌و باڵوكردنەوەی‬ ‫هۆشیاریی‌و كۆكردنەوەی گەنجان‪،‬‬ ‫زۆركات تاوتوێ پڕۆژەی سیاسیی‌و‬ ‫رۆشنبیریی‌و زانستیی دەكەین‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئێستا‪ ،‬خەریكە بڕیاری‬ ‫داخستنی بدەین‌و وتی‪« :‬ئەگەر‬ ‫سەنتەرەكە دابخرێت‪ ،‬سەرگەردان‬ ‫دەبین»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬داوای كرد‪ :‬پارێزگاری‬ ‫كەركوك‪ ،‬بەڵێنەكانی بباتەسەر‌و‬ ‫ئاوڕێك لەو سەنتەرە بداتەوە‪.‬‬ ‫س���ه‌اڵح ق��اب��ی��ل‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫قەزای داقوق‪ ،‬وتی‪« :‬سەنتەری‬ ‫رۆشنبیریی داق��وق‪ ،‬لەزستاندا‬ ‫ئامێری گەرمكەرەوە‌و لەهاویندا‬ ‫ئامێری فێنككەرەوه‌ی پێویستە‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچیان بۆ دابین نەكردووە»‪.‬‬

‫قایمقام‌و خەڵكەكەی؛ داوای بەناحیەبوون دەكەن‬ ‫پ‪ .‬سۆران‬

‫‪.............................................................‬‬

‫چەندین گوندی نزیك دۆڵی ئاكۆیان‪،‬‬ ‫بەب ‌ێ خزمەتگوزاریین‌و داوا دەك��ەن‪،‬‬ ‫لەناحیەیەكدا كۆبكرێنەوە‪.‬‬ ‫دانیشتووانی ن��اوچ��ەك��ەی‪ ،‬داوای‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی دەك����ەن‌و قایمقامی‬ ‫رواندزیش‪ ،‬پشتگیریی داواكانی خەڵكەكە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫دۆڵی ئاكۆیان‪ ،‬نزیكەی (‪ )10‬گوند‬ ‫لەخۆ دەگرێت‌و لەڕووی ئیدارییەوە سەر‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ ‬ ‫گوندی ئاکۆیان‬ ‫بە قەزای رواندزە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ل���ەدوای بەقەزابوونی وەك پێویست پ��ڕۆژەی خزمەتگوزاریی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫سیروان سیرینی‪ ،‬قایمقامی قەزای‬ ‫روان��دزەوە لەساڵی (‪)2008‬دا‪ ،‬حكومەت بۆ نەكردووە‪ ،‬بەتایبەت لەڕووی پڕۆژەی‬ ‫بڕیاری دا‪ ،‬سێ شوێن بكات بە ناحیە‪ ،‬ئاودێریی‌و كۆنكرێتكردنی ناو شەقامی رواندز‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬زۆرجار‪،‬‬ ‫بۆئەوەی ئیش‌وكارەكانی هاواڵتییان زوو گوندەكان‌و نەبوونی رێگاوبانی پێویست‌و داواكاریمان ئاراستەی پارێزگاری هەولێرو‬ ‫رایی بكرێن‪ ،‬كە ئەوانیش‪( :‬بەرزێوە‪ ،‬نەبوونی تۆڕی كارەبای نیشمانیی لەهەموو ئەنجومەنی وەزی��ران ك��ردووە‪ ،‬كە هەم‬ ‫دۆڵی ئاكۆیان‌و هەم دۆڵی منجەل‪ ،‬واتە‬ ‫وەرت���ێ‌و دۆڵ��ی ئاكۆیان) ب��وون‪ ،‬بەاڵم گوندەكانی ئەو سنوورە‪.‬‬ ‫هێمن كەریم‪ ،‬هاواڵتییەكی دیكەی گوندی ئاكۆیان‌و گوندی بەرزێوە‪ ،‬مەرجی‬ ‫لەوكاتەوە تائێستا‪ ،‬تەنیا وەرتێ كراوە بە‬ ‫ئەو ناوچەیەیە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی وت‪ :‬ئەوەیان هەیە كە بكرێن بە ناحیە‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫ناحیە‪.‬‬ ‫تەحسین ئیبراهیم‪ ،‬خەڵكی گوندی راستە‪ ،‬لەوانەیە هەندێك شت كرابێت‪ ،‬پێمانخۆشە حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاكۆیان‪ ،‬نیگەران بوو ل��ەوەی تائێستا بەاڵم كەموكووڕیی زۆریش ماوە‪ ،‬هیوادارم زوو بیر لەوە بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم دیارە لەبەر‬ ‫(كاتی ئامادەكردنی ئەم راپۆرتە)‪ ،‬هیچ ئەمساڵ‪ ،‬لەهەموو روویەكەوە‪ ،‬دەستی ئەو بارودۆخەی ئێستاو كۆمەڵێك هۆكاری‬ ‫دیكە‪ ،‬نەگەیشتووەتە ئەو قۆناغەی كە‬ ‫پڕۆژەیەكی وای بۆ نەكراوە كە سیمای خزمەتگوزاریمان پێ بگات‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬لەسەر ئەو خاكە‪ ،‬چەندین ئیشەكە جێبەجێ بكرێت‪.‬‬ ‫ناحیەبوونی پێوە دیاربێت‪.‬‬ ‫قایمقامی روان����دز‪ ،‬ب��ە پێویستی‬ ‫ئەوگوندنشینە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ساڵ لەدوای ج��ار تووشی ئ��اوارەی��ی‌و دەرب��ەدەری��ی‬ ‫س��اڵ‪ ،‬گوندەكەیان ب��ەرەو ئاوەدانیی بووین‌و كەلوپەلەكانیشمان سووتاون‪ ،‬دەزانێت بكرێنە ناحیەو وتی‪« :‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫دەچ��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆی��ە «گ��ش��ت گوندەكانی كەچی تائێستا‪ ،‬بەو شێوەیە ئاوڕمان بتوانین راستەوخۆ‌و خێراترو چاالكانەتر‪،‬‬ ‫ئەم سنوورە‪ ،‬پێویستیان بە پ��ڕۆژەی لێنەدراوەتەوە‪ ،‬كە خانوومان بۆ دروست خزمەتی هاواڵتییانی سنوورەكەمان‬ ‫دروستكردنی بینای قوتابخانەو ئاو و بكرێت‌و پڕۆژەی جیا جیامان بۆ بكرێت‪ .‬بكەین»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی ب��اس ك��رد‪« :‬چەندین»‬ ‫بەرپرسی حكومیی ناوچەكەش‪،‬‬ ‫ئاوەڕۆ هەیە»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی وابڕیار بوو‪ ،‬دۆڵی ئاكۆیان پشتگیریی بوون بە ناحیەی چەند گوندێك پڕۆژەیان بۆ سنوورەكە ئەنجامداوە‪ ،‬وەك‬ ‫بكرێتە ناحیە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‪ ،‬حكومەت دەك��ات‌و جەخت لەسەر خزمەتگوزاریی كارەبای نیشتمانیی‌و پڕۆژەی رێگاوبان‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫نەقیبی هاتوچۆ‪ ،‬ئەمین ساڵح‪ :‬شەقامەكانی شاری سلێمانی؛ رێڕەوی پاسكیلسوارییان بۆ دیارینەكراوە‪.‬‬

‫فریای پیشەی دەستیی‌و میللیی بكەون‬ ‫ستۆریی‪ :‬نسار گۆران‬

‫‪.............................................................‬‬

‫هەر كە دەستی بەقسەكردن‬ ‫كرد‪ ،‬بەتوڕەیی دەستیپێكرد‪ ،‬ئەو‬ ‫بێزاربوو لەكارەكەی‪ ،‬بۆیە وتی‪:‬‬ ‫«بەوشێوەیەی ئێستا ب��ڕوات‪،‬‬ ‫دەبێت وازبێنم‪ ،‬چونكە ژیانم‬ ‫مسۆگەر ناكات»‪.‬‬ ‫كەریم حەمە سەعید‪)41( ،‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬ماوەی (‪ )14‬ساڵە پیشەی‬ ‫دارتاشیی دەكات‌و «هیچ خولێك‪،‬‬ ‫ی��ان ئەكادیمیایەكی دارت��اش��ی‬ ‫نەبینیوە»‌و لە باوكییەوە فێربووە‪.‬‬ ‫ئ��ەو دەڵ��ێ��ت‪ :‬تەنیا بژێویی‬ ‫ژیانی‪ ،‬پیشەی دارتاشییەكەیەتی‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی ئەوەی كە كارەكەی‬ ‫ك���زب���ووە‌و مشتەریی ن��ەم��اوە‪،‬‬ ‫پێدەچێت كارەكەی بگۆڕێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو وەس��ت��ای دارتاشییە‪،‬‬ ‫رەخنەی لەخەڵك گرت لەبارەی‬ ‫كڕینی كەلوپەلی ناوماڵ‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫خەڵكی ئێستا ش��ت ن��اك��ڕن بۆ‬ ‫چەند ساڵێك بەكاربهێنرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫شتێك دەكڕن بەشی ساڵێك بكات‪.‬‬ ‫پیشەی دارتاشیی یەكێكە لەو‬ ‫پیشە دەستییانەی خەریكە بەرەو‬ ‫نەمان دەچێت‪ ،‬ئەوە سەرەڕای‬ ‫ئەوەی سەندیکایەكی پیشەوەران‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم نەیانتوانیوە كار بۆ‬ ‫پاراستنی پیشە كۆنەكان بكات‪.‬‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫چ��ەن��دی��ن پیشە ه��ەب��وون‪ ،‬كە‬ ‫بەدەست ك���راون‪ ،‬وەك (كاڵش‬ ‫چنین‪ ،‬ب���ەڕە‌و ف���ەرش‌و جاجم‪،‬‬ ‫دارت��اش��ی‪ ،‬ئاسنگەری ك��ورە‪،‬‬ ‫س��ەڕاج��ی��ی‌و ه��ەالج��ی‌و ئیشی‬ ‫ق���وڕ)‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەه��ۆی ب��اه��ۆزی‬ ‫جیهانگیرییەوە خەریكە بەرەو‬ ‫نەمان دەچن‪.‬‬ ‫هەالجیی‪ ،‬یەكێكە لەو پیشە‬ ‫دەس��ت��ی��ی��ان��ەی‪ ،‬ك��ە ل��ەك��ۆن��ەوە‬

‫ ‬ ‫پیشه‌وه‌رێک ل ‌ه کاتی کارکردندا‬ ‫كورد سوودی زۆری لێ بینیوە‌و‬ ‫لەئێستادا بەهۆی بوونی مۆدێالت‌و‬ ‫هێنانی هەموو ج��ۆرە نوێنێك‪،‬‬ ‫وایكردووە بەرەو نەمان بچێت‪.‬‬ ‫حەمە عەلی خەسرەو‪)53( ،‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬ئێستا هەالجیی دەكات‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬تەنیا لەبەر بەڵێنی‬ ‫باوكی رەحمەتیم دەیكەم‪ ،‬چونكە‬ ‫پێی ناژیم‪ ،‬بەاڵم بەڵێنم بە باوكم‬ ‫داوە‪ ،‬تا ماوم لەسەر بەڵێنەكەمم»‪.‬‬ ‫لەوكاتەدا كە بۆ «رۆژنامە»‬ ‫ق��س��ەی دەك����رد‪ ،‬ح��ەم��ە عەلی‪،‬‬ ‫رەخنەی لەو هەموو مۆدێلە گرت‬

‫كە لە بازاڕدا هەیە‪ ،‬وتی‪ :‬زۆبوونی‬ ‫م��ۆدێ�لات وای���ك���ردووە خەڵكی‬ ‫بەجۆرێكی تر سەیری كارەكەم‬ ‫دەك��ەن‌و وادەزان��ن كارێكی خراپ‬ ‫دەكەم‪.‬‬ ‫هەالجەكە‪ ،‬زیاتر قسەی بۆ‬ ‫«رۆژنامە» كرد‌و وتی‪ :‬تەنانەت‬ ‫ق��س�ە‌و رەخ��ن��ەك��ان گەیشتوون‬ ‫بەوەی ژنەكەشم رازیی نییە ئەو‬ ‫كارە بكەم‌و دەڵێت‪ :‬ئەگەر پارەی‬ ‫باشی پێ پەیدا ناكەیت‪ ،‬بۆچی‬ ‫دەیكەیت؟ وازی لێبێنیت باشترە‪،‬‬ ‫چونكە نابێت دوای خەونە كۆنەكان‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بكەویت‪.‬‬ ‫ح��ەم��ە ع��ەل��ی‪ ،‬ح��ەزی��ك��رد‬ ‫بەتایبەت لێدوانێكی بۆ بنووسین‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئەوەش بنووسن بۆ مێژوو‪،‬‬ ‫كە حكومەت تەنیا لە كۆمپانیا‬ ‫خاوەن پارەكان دەپرسێتەوە‪ ،‬نەك‬ ‫شتە رەسەنەكانی گەلی كورد‪،‬‬ ‫بەڵكو حكومەت ك��اردەك��ات بۆ‬ ‫لەناوبردنی پیشە كەلتوورییەكان»‪.‬‬ ‫لەبارەی پاراستنی كەلتووری‬ ‫پیشە كۆنەكانەوە‪ ،‬هیوا حەمە‬ ‫كوێخا‪ ،‬بەرپرسی لقی سلێمانی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای پ��ی��ش��ەوەران‪ ،‬بە‬

‫«رۆژن����ام����ە»ی وت‪ :‬ل���ەڕووی‬ ‫ك��ەل��ت��ووری��ی��ەوە‪ ،‬هیچمان بۆ‬ ‫ن��ەك��ردوون‪ ،‬چونكە ئ��ەوە كاری‬ ‫ئێمە نییە‪ ،‬پێویستە بۆ مانەوەی‬ ‫پیشەكەیان‪ ،‬خۆیان دەستڕەنگین‬ ‫بن‪.‬‬ ‫ب����ەپ����ێ����ی س�����ەرچ�����اوە‬ ‫مێژووییەكان‪ ،‬سلێمانی یەكێكە‬ ‫ل��ەو ش��اران��ەی ك��ە لەسەرەتای‬ ‫دروستبوونییەوە لەساڵی (‪)1784‬‬ ‫دا‪ ،‬لەسەر دەستی بابانەكان‪،‬‬ ‫پشكی شێر ب��ەر پ��ی��ش��ەوەران‬ ‫دەك���ەوێ���ت ل��ەدروس��ت��ب��وون��ی��دا‪،‬‬

‫چونكە لەسەرەتاوە به‌مه‌به‌ستی‬ ‫دروستكردنی شار خەڵكەكەی بۆ‬ ‫كۆكراوەتەوە‪ ،‬بۆیە بەشێكی زۆر‬ ‫لەوانەی كە مێژووییەكی كۆنیان‬ ‫لەسلێمانیدا هەیە‪ ،‬نازناوی سەڕاج‌و‬ ‫قەزازو‪...‬هتد‪ ،‬بەناوەكانییانەوە‬ ‫لكاوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ك��ە ئ��ەو پیشانەی‬ ‫بەرەو نەمان بردووە‪ ،‬هاوردەكردنی‬ ‫كەلوپەل‌و ئامێری دروستكراوی‬ ‫ن��وێ‌و هەرزانبەهایە لەواڵتانی‬ ‫دەرەوە‪ ،‬بەتایبەت «چین»‪ ،‬بۆ‬ ‫هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫حەسەن ئەحمەد‪ )57( ،‬ساڵ‪،‬‬ ‫كۆفرۆشی چینی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪ :‬مانگانە س ‌ێ وەجبە ئامێر‌و‬ ‫ك��ەل��وپ��ەل��م��ان ل��ە «چ��ی��ن»ەوە‬ ‫بۆدێت‪ ،‬فرۆشمان زۆرە‪ ،‬هەمان‬ ‫ئ��ەو م��ادان��ە بەكاردەهێنن‪ ،‬كە‬ ‫لێرە بەكاری دێنن‪ ،‬بەاڵم نرخیان‬ ‫هەرزانترە لەوانەی ئێرە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫دووج��ۆر مەواد هەیە‪ ،‬بەشێكیان‬ ‫بازرگانییە‌و بەشێكیشیان ئەگەر‬ ‫بتەوێت دەتوانیت م��ەوادی باش‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫بەكر ئەحمەد سەلیم‪)31( ،‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬پینەچی‪ ،‬ماوەی (‪ )9‬ساڵە‬ ‫سەرگەرمی ئەو كارەیە‌و خاوەنی‬ ‫چ���وار م��ن��داڵ��ە‪ ،‬وەك دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«بەتەنیا بەو كارە دەژین»‪.‬‬ ‫بە وتەی خۆی بەكر‪ ،‬رۆژانە‬ ‫(‪ )12‬هەزار دینار پەیدا دەكات‌و‬ ‫رۆژی وا هەیە لە (‪ )4‬هەزار دینار‬ ‫تێپەڕناكات‪ ،‬بەكر ئەحمەد‪ ،‬لەبارەی‬ ‫پیشەكەیەوە بە «رۆژنامە»ی وت‪:‬‬ ‫«لەبەر بێكاریی‌و نەخوێندەواریی‬ ‫ئەم كارە دەكەم‪ ،‬بەڕاستی ژیانی‬ ‫خۆم‌و منداڵەكانیشم كوللەمەرگییە‪،‬‬ ‫بەوەش رازی بووم‪ ،‬ئەوە ماوەی‬ ‫ساڵێكە خەریكە بەتەواوەتی ئیشم‬ ‫نامێنێت»‪ ،‬وتیشی‪ :‬بەهۆی بوونی‬ ‫م��ۆدێ�لات��ەوە‪ ،‬ئیشەكەم ب��ەرەو‬

‫نەمان دەچێت‪ ،‬خەڵكیش زۆربەی‬ ‫ئاستی گوزەرانیان بەرزبووەتەوە‌و‬ ‫پێویستیان ب��ە پینەچیەتی‬ ‫نەماوە‪ ،‬پیشەكەی ئێمە بووبوو‬ ‫بە كەلتووریی‪ ،‬ب��ەاڵم واب��ڕوات‬ ‫ل��ەم��اوەی��ەك��ی ن��زك��دا كەلتووری‬ ‫كوردیی هەمووی لەناو دەچێت‪.‬‬ ‫زۆرب����ەی پ��ی��ش��ەوەرەك��ان‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئ��ەوان��ەی پیشەوەری‬ ‫«دەستی»ن‪ ،‬مەترسیی ئەوەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬كە پیشەكەیان بەرەو نەمان‬ ‫بچێت‪ ،‬بۆیە داوادەكەن هەرچۆنێك‬ ‫بێت كارێك بكرێت‪ ،‬كە كەلتووری‬ ‫ن���ەت���ەوەی ك����ورد وەك خ��ۆی‬ ‫بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫پیشەكەیانەوە‪ ،‬هیوا حەمە كوێخا‪،‬‬ ‫بەرپرسی لقی سلێمانی سەندیكای‬ ‫پیشەوەران‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫تەنیا كارێك كە بۆمان كردبن‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬توانیومانە لەناوچەی‬ ‫پیشەسازیی دوو پارچە زەوییان بۆ‬ ‫وەربگرین‪ ،‬كە بەدوو وەجبە (‪)900‬‬ ‫پارچە زەوییمان بۆ وەرگرتوون‪.‬‬ ‫ئاسنگەریی‪ ،‬كە پێشتر بە‬ ‫ك���ورە دەك���را‪ ،‬ئێستا شێوازی‬ ‫ئیشكردنەكەی گ���ۆڕاوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ���ەو ش���ێ���وازەش ه���ەر ب���ەرەو‬ ‫نەمان دەچێت‪ ،‬بەتایبەت‪ ،‬كە‬ ‫(پالستیك‌و پی ڤی سی‌و ئیم دی‬ ‫ئێف‌و ئەلەمنیۆم) پەیدا بوون‪.‬‬ ‫رزگار عوسمان‪ )47( ،‬ساڵ‪،‬‬ ‫ئاسنگەر‪ ،‬زیاتر لە (‪ )19‬ساڵە‬ ‫سەرگەرمی ئەو پیشەیەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەنائومێدیی وتی‪« :‬ئەو هەموو‬ ‫ماوە زۆرە كار دەكەم‪ ،‬تائێستا‬ ‫كرێچیم‪ ،‬چەند ساڵێك لەمەوبەر‬ ‫لەهەر شوێنێك بتوتایە ئاسنگەرم‪،‬‬ ‫ق��ەدرێ��ك��ی زۆرت ل��ێ دەگ��ی��را‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە ئێستا پێچەوانە‬ ‫بووەتەوە‪ ،‬ئەگەر بڵێیت ئاسنگەرم‪،‬‬ ‫وا دەزانن كەسێكی پلە نزمیت»‪.‬‬

‫پاسكیل‪ ..‬لە ئامڕازی گواستنەوەوە‪ ،‬بۆ خستنه‌وه‌ی رووداو‬ ‫ئاماده‌کردنی‪ :‬زمناكۆ‬

‫‪........................................................‬‬

‫ك��ارەس��ات��ی رووداوەك���ان���ی‬ ‫ه��ات��وچ��ۆی پ��اس��ك��ی��ل ب���ەرەو‬ ‫هەڵكشان دەڕوات‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫ب���ەه���ۆی وەرزی پ��ش��ووی‬ ‫خوێندكارانەوە‪.‬‬ ‫سڵێمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ناسراو بە‬ ‫(سلێمانی عەبەكە)‪ ،‬كە بۆ ماوەی‬ ‫چەندین ساڵە بەكاری فرۆشتنی‬ ‫پاسكیل‌و كەلوپەلی پاسكیلەوە‬ ‫سەرگەرمە‪ ،‬بە “رۆژنامە”ی وت‪:‬‬ ‫“مندااڵن لەم وەرزەدا روودەكەنە‬ ‫كڕینی پاسكیل‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫کاتیان ه��ەی �ە‌و ب��ەت��اڵ��ن‪ ،‬لەم‬ ‫وەرزەدا فرۆشی پاسكیل (‪)10‬‬ ‫قات بەرزدەبێتەوە‪ ،‬بەسەر ئەو‬ ‫فرۆشتنەی كە لەزستاندا هەیە”‪.‬‬ ‫ش��ەق��ام��ەك��ان لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا بەپێی تایبەتەمەندیی‬ ‫جیانەكراونەتەوە‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫لەواڵتانی پێشكەوتوودا هەیە‌و‬ ‫ش��ەق��ام��ی پ���اس‪ ،‬ئۆتۆمبێل‌و‬ ‫پاسكیل‌و‪..‬هتد‪ ،‬جیابێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هەموو جۆرەكانی لێخووڕین‌و‬ ‫م��رۆڤ��ەك��ان��ی��ش‪ ،‬ش��ەق��ام��ەك��ان‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫نەقیبی هاتوچۆ‪ ،‬ئەمین‬ ‫ساڵح‪ ،‬بەرپرسی راگەیاندنی‬ ‫هاتوچۆی سلێمانی دەڵێت‪:‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ش���ەق���ام���ەك���ان���ی‬ ‫ش���اری س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬رێ���ڕەوی‬ ‫پاسكیلسواری بۆ دیارینەكراوە‌و‬ ‫ناتوانرێت بەئاسانیی پاسكیل‬

‫بەكاربهێنرێت‪.‬‬ ‫رێ�����ژەی رووداوەك�����ان�����ی‬ ‫پ��اس��ك��ی�ل‌و م��ات��ۆڕ ل��ەم��اوەی‬ ‫ی�ه‌ک مانگی راب���ردوودا (‪)67‬‬ ‫رووداو ل ‌ه سلێمانی هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫پێدەچێت یەكێك لەهۆكارەكان‬ ‫شەقامەكان‬ ‫جیانەكردنەوەی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫زۆریی پاسكیل‌و هەندێكجار‬ ‫م���ات���ۆڕی���ش‪ ،‬ل����ۆدی زی��ات��ری‬ ‫خستووەتە سەر شەقامەكان‌و‬ ‫وەك خۆیان دەڵ��ێ��ن‪ :‬رێ��ڕەوی‬ ‫راستی لەشۆفێرەكان گۆڕیوە‪.‬‬ ‫س��ەردار عەلی‪ ،‬شۆفێری‬ ‫ت��اك��س��ی��ی‪ ،‬ب���ێ���زاری���ی خ��ۆی‬ ‫دەردەب����ڕێ����ت ل���ەك���ارەك���ەی‪،‬‬ ‫ل��ەك��ات��ێ��ك��دا ب���ەه���ۆی ك���اری‬ ‫تاكسییەوە دەتوانێت بژێویی‬ ‫خ��ۆی‌و خێزان‌و منداڵە تەمەن‬ ‫هەشت ساڵەكەی دابین بكات‪.‬‬ ‫شۆفێرەكە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬شەقامەكانی سلێمانی‬ ‫بەرتەسك‌و قەرەباڵغن‪ ،‬بەئاسانیی‬ ‫ئۆتۆمبێل نائاژووێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو شۆفێری تاكسییە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی خ��س��ت��ەڕوو‪ :‬بەهۆی‬ ‫ئ���ەو ق��ەرەب��اڵ��غ��ی��ی��ە زۆرەی‬ ‫لەشەقامەكاندا ه��ەی��ە‪ ،‬چیتر‬ ‫شەقامەكان بەرگەی ئەوە ناگرن‬ ‫ل��ەوە زیاتر قەرەباڵغ بكرێن‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ب��ەالی��ەوە نائاساییە‬ ‫پاسكیل‌و ماتۆڕ لەنێو شەقامە‬ ‫سەرەكییەكاندا بەكاربهێنرێن‪.‬‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی ماوەیەكی‬ ‫زۆر ت���ێ���پ���ەڕی���وە ب���ەس���ەر‬

‫ ‬ ‫مندااڵن سه‌رگه‌رمی کڕینی پایسکیلن‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫دروستبوونی شەقامەكانی شاری‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬بەردەوام قەرەباڵغیی‬ ‫ئۆتۆمبێل دەب��ێ��ت��ە ه��ۆك��اری‬ ‫رووداوە ج��ۆرب��ەج��ۆرەك��ان‪،‬‬ ‫بەوپێیەش پاسكیلسواریی لەنێو‬ ‫ش��ەق��ام��ەك��ان��دا پشكێكی ئەو‬ ‫رووداوانەی بەردەكەوێت‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەی پاسكیل‬ ‫بووەتە بەكارهێنی سەرەكیی‬ ‫مێردمنداڵ‌و مندااڵن‪ ،‬چاوەڕێی‬ ‫ئ���ەوەی ل��ێ��دەك��رێ��ت رووداوی‬ ‫پێكدادانی زی��ات��ری پاسكیل‌و‬ ‫ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل دروس�����ت ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئەمەش لەكاتێكدایە‪ ،‬كە شاری‬ ‫سلێمانی بەپێی راگەیەنراوی‬ ‫ماستەرپالنی سلێمانی‪)340( ،‬‬ ‫شەقامی سەرەكیی هەیە‌و لە‬ ‫(‪ )162‬گەڕەك پێكدێت‌و (‪)472‬‬ ‫كیلۆمەتر چوارگۆشە رووب��ەری‬ ‫شارەكە پێكدەهێنێت‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئەوەی لێخووڕینی‬ ‫پاسكیل بۆ تەندروستی باشە‌و‬ ‫جۆرێكە ل���ەوەرزش‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬تەنیا‬ ‫ل��ەش��اری ه��ەول��ێ��رو كەركوكدا‬ ‫ئاساییە گەور‌ه پاسكیلسواریی‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت ل��ەم��اوەی‬ ‫راب��ردوودا‪ ،‬چه‌ند مامۆستایه‌کی‬ ‫زانكۆ‌و بەرپرسانی حكومیی‪،‬‬ ‫هەڵمەتێكیان ب��ۆ لێخوڕینی‬ ‫پاسكیل ب��ەڕێ��وەب��رد‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لەسلێمانی هەر نەبووە مۆدێل بۆ‬ ‫گەورەكان‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەی ل��ەش��اری‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬تەنیا تەمەنێكی‬

‫هاواڵتی به‌ڕێز‪ ،‬گۆشتی بێ مۆر مه‌کڕن‪ ،‬چونک ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆی نه‌خۆشخستنی خۆتان‌و خێزانه‌کانتان‪.‬‬

‫دیاریكراو بەكاریدێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رووداوەكان زۆرن‪ ،‬وەك سلێمانی‬ ‫عەبەكە‪ ،‬ه��ۆك��اری پێكدادانی‬ ‫پاسكیل‌و ئۆتۆمبێل‌و كێشەكانی‬ ‫پاسكیلی گه‌ڕاندەوە بۆ ئەوەی‬ ‫ك��ە ش��ەق��ام��ەك��ان��ی سلێمانی‬ ‫تەسكن‌و خەڵكیش بەالیانەوە‬ ‫نائاساییە سواری پاسكیل بن‪.‬‬ ‫تاكسییەكەش‪،‬‬ ‫شۆفێری‬ ‫ه��ەم��ان ب��ۆچ��وون��ی ه��ەب��وو‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬ئ��ەو كاتانەی رووداوی‬ ‫پێكدادانی نێوان ئۆتۆمبێل‌و‬ ‫روودەدەن‪،‬‬ ‫پاسكیلسوارێك‬ ‫ب��ەه��ەم��وو ش��ێ��وەی��ەك كەسی‬ ‫شۆفێر تۆمەتبار دەكرێت»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬نەقیبی هاتوچۆ‬ ‫ئەمین ساڵح‪ ،‬دەڵێت‪« :‬لەنێو‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ی ه��ات��وچ��ۆدا‪ ،‬هیچ‬ ‫رێ��ژەی��ەك��ی پێكدادانی نێوان‬ ‫ئۆتۆمبێل‌و پاسكیل تۆمار‬ ‫نەكراوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر هەشبێت‬ ‫رەن��گ��ە نەهاتبێتە الی ئێمە‌و‬ ‫پێكدادانەكە كاریگەر نەبووبێت»‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ی‪ :‬ه��ۆش��ی��اری��ی‬ ‫بەكارهێنانی پاسكیل كەمەو‬ ‫“خ��ودی ئەوكەسەی پاسكیل‬ ‫لێدەخووڕێت‪ ،‬هۆشیار نییە بۆ‬ ‫لێخوڕینی پاسكیل»‪.‬‬ ‫زۆری������ی رووداوەك��������ان‬ ‫لەكاتێكدایە‪ ،‬وەك نەقیبەكە‬ ‫دەڵێت‪« :‬هێشتا بەكارهێنانی‬ ‫پاسكیل لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫نەبووەت ‌ه هۆكارێك بۆ ئەوەی‬ ‫س��ەر ل��ە شۆفێری ئۆتۆمبێل‬ ‫تێكبدات»‪.‬‬

‫رێنمایی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ڤێتێرنه‌ری سلێمانی‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫وەزیرانی پەروەردە‌و خوێندنی بااڵ‪ ،‬بانگێشتی پەرلەمان دەكرێن‬

‫رۆژنامە‪ :‬لیژنەی پەروەردە‬ ‫ل��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫داوای بانگێشتكردنی هەردوو‬ ‫وەزیری پ��ەروەردە‌و خوێندنی‬ ‫بااڵ دەكات بۆ دانیشتن لەگەڵ‬ ‫لیژنەكەدا‪.‬‬

‫ع��ەزی��م��ە ن��ەج��م��ەدی��ن‪،‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ی پ���ەرل���ەم���ان���ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە» ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بانگكردنی وەزیری‬ ‫پ��ەروەردە‪ ،‬بۆ روونكردنەوەو‬ ‫گفتوگردنە لەسەر پڕۆژەیاسای‬

‫ئەهلییەكان‌و‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ە‬ ‫بانگكردنی وەزیری خوێندنی‬ ‫ب��ااڵی��ش‪ ،‬ب��ۆ گفتوگۆكردنە‬ ‫لەسەر بەرنامەی تواناسازیی‌و‬ ‫پ���ڕۆژەی���اس���ای وەزارەت�����ی‬ ‫خوێندنی بااڵ»‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬دەب���وو رۆژی‬ ‫‪ ،6/19‬بهاتنایەتە پەرلەمان‪،‬‬ ‫ن���ه‌ه���ات���ن‌و ل���ە ئ��ێ��س��ت��اش��دا‬ ‫چاوەڕوانی ئامادەبوونیانین»‪.‬‬ ‫هەفتەی راب��ردوو‪ ،‬لیژنەی‬ ‫پ���ەروەردە‌و فێركردنی بااڵ‌و‬

‫ت��وێ��ژی��ن��ەوەی زاس��ت��ی��ی لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬داوای‬ ‫بانگێشتكردنی هەردوو وەزیری‬ ‫پ����ەروەردە‌و خوێندنی بااڵی‬ ‫ك��ردووە بۆ دانیشتن لەگەڵ‬ ‫لیژنەكەدا‪.‬‬

‫لە هەڵەبجە‪ ،‬یه‌کێتیی(‪)%14‬ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە‌و سەرپەرشتیاریش دادەنێت‬ ‫رێپۆرتاژی‪ :‬ئارام نەجیم‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ئەگەرچی ناوی لەگەڵ شارە‬ ‫گ��ەورەك��ان��ی وەك؛ “هیرۆشیما‌و‬ ‫نەكازاگی”دا دێت لەجیهاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێشتا لەهەرێمی كوردستاندا ناوی‬ ‫“پارێزگا”ی پێنابڕێت‌و دوای چەندین‬ ‫بەڵێن‪ ،‬تازە بەتازە وەك “ئیدارەی‬ ‫سەربەخۆ” ناوزەند دەكرێت‪.‬‬ ‫بەپێی دوایین زانیارییەكان‪،‬‬ ‫شاری “هەڵەبجەی شەهید” دەكرێتە‬ ‫ئیدارەی سەربەخۆ‌و وا بڕیاریشە‪:‬‬ ‫ئ��ازاد تۆفیق‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫راگەیاندنی یەكێتیی نیشتمانیی‪،‬‬ ‫بكرێتە سەرپەرشتیاری ئیدارەكە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬ئازاد تۆفیق بە‬ ‫“رۆژن��ام��ە”ی راگەیاند‪“ :‬تائێستا‬ ‫بـــــــــــــە ڕەسمیی بڕیاری یەكالیی‬ ‫كەرەوەم بۆ دەرنەچووە”‪.‬‬ ‫بەپێی دوای��ی��ن تۆمارەكانی‬ ‫كۆمیسیۆن‪ ،‬ق���ەزای هەڵەبجە‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ات��ووە ل��ە (‪ )5‬ب��ازن��ەی‬ ‫هەڵبژاردن‌و (‪ )26‬بنكە‌و (‪)148‬‬ ‫وێستگەی دەنگدانی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )57026‬دەنگدەر لەخۆ دەگرێت‪.‬‬ ‫مەركەزی قەزاكە لە (‪ )2‬بازنەی‬ ‫هەڵبژاردن پێك دێت‌و (‪)37926‬‬ ‫دەنگدەری هەیە‌و دابەشبووە بەسەر‬ ‫(‪ )18‬بنكەو (‪ )99‬وێستگەی‬ ‫هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ام��ارێ��ك��ی ژووری‬ ‫هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستانی‪ ،‬لە دوایین‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا لەسەرجەم قەزای‬ ‫هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬توانیویەتی‬ ‫(‪ )18044‬بە رێ��ژەی (‪)%31.6‬‬ ‫ی دەنگەكــــــان بەدەست بهێنێت‌و‬ ‫لەم دەنگەش یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان تەنیا (‪ )9105‬بەڕێژەی‬ ‫(‪)%15.9‬و پ��ارت��ی دیموكراتی‬

‫ ‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید؛ ل ‌ه چاوه‌ڕوانی ب ‌ه پارێزگا بووندا‬ ‫كوردستان تەنها (‪ )5317‬بە ڕێژەی‬ ‫(‪)%9.3‬ی دەنگـــــــــــــەكانی‬ ‫بەدستهێناوەو سەرجەمی دەنگی‬ ‫«ی��ەك��ێ��ت �ی‌و پ��ارت��ی» پێكەوە‬ ‫ل��ەس��ەرج��ەم ق���ەزای هەڵەبجەی‬ ‫ش��ەه��ی��د‪ )14422( ،‬ب��ەرێ��ژەی‬ ‫(‪)%25.2‬ی دەنگەكانی ئەم قەزایە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫سەبارەت بە قەزای مەركەزی‬ ‫هەڵەبجەی شەهید لە ئامارەكەی‬ ‫ژووری ه��ەڵ��ب��ژاردن��دا ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬ ‫تەنیا (‪ )5597‬بەرێژەی (‪)14.7‬‬ ‫و پارتــــــــی دیموكراتی كوردستان‬ ‫(‪ )3016‬ب��ەڕێ��ژەی (‪)%7.9‬ی‬ ‫دەنگەكانیان بە دەست هێناوە‪.‬‬ ‫هێشتا ب��ڕی��ارەك��ە یەكالیی‬ ‫ن��ەب��ووەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم دەستەیەك‬ ‫ب��ەن��اوی “دەس��ت��ەی چ��اودێ��ری��ی‬ ‫ئ��ی��دارەی سەربەخۆی هەڵەبجە”‬ ‫دروستبووە‪.‬‬ ‫دان��ا ع��ەب��دول‪ ،‬ه��ەڵ��س��وڕاوی‬

‫دەس��ت��ەك��ە‪ ،‬لەلێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪“ :‬نامانەوێت ئیدارە‬ ‫سەربەخۆكە لەدروستبوونییەوە‬ ‫دەستبەكاركردن‬ ‫بەگەندەڵیی‬ ‫بكات”‪.‬‬ ‫لەگەڵ بیستنی ناوی «ئازاد‬ ‫تۆفیق» ك��ە ك��ادی��ری حیزبێكی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬ناڕەزایی سەریهەڵدا‪،‬‬ ‫چونكە ناڕازییەكان بڕوایان وایە‪:‬‬ ‫«دانانی كەسێتییەكی حیزبیی بۆ‬ ‫ئەو پۆستە‪ ،‬دەستبااڵیی حیزبە‬ ‫ب��ەس��ەر حكومڕانیی لەهەرێمی‬ ‫كوردستان‌و ناوچەكەدا»‪ .‬بەتایبەت‬ ‫رێ���ژەی دەنگەكانی ئ��ەو حیزبە‬ ‫لەناوچەكەدا‪ ،‬رێژەیەكی وا نییە كە‬ ‫زۆرینە بێت‪.‬‬ ‫ئەو هەڵسوڕاوەی دەستەكە‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬پێموایە ئ���ەوەی بۆ‬ ‫بەڕێوەبردنی ئیدارە سەربەخۆكە‬ ‫دان��راوە‪ ،‬كەسێكی مەقبوول نییە‪،‬‬ ‫تەنانەت لەناو رێكخستنەكانی‬ ‫یەكێتیدا لەهەڵەبجە‪.‬‬

‫نیگا سەعید‪ ،‬ه��ەڵ��س��وڕاوی‬ ‫ب���واری ژن���ان‪ ،‬لەلێدوانێكیدا بۆ‬ ‫“رۆژن���ام���ە” وت���ی‪ :‬ل��ەس��ەرەت��ای‬ ‫باڵوبوونەوەی دروستكردنی ئیدارە‬ ‫سەربەخۆكەو ناوی ئەو كەسە بۆ‬ ‫سەرپەرشتیكردنی ئیدارەكە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت كە دەستی حیزب‬ ‫زاڵ��ە بەسەر ئ��ی��دارەك��ەداو بەهیچ‬ ‫شێوەیەك پ��رس‌و را بەخەڵكی‬ ‫شارەكە نەكراوە‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەوب��ارەی��ەوە؛ حەسەن‬ ‫شێخ عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی (نوێنەری‬ ‫هەڵەبجە) رایگەیاند‪ :‬ئەوەندەی‬ ‫م��ن تێبینیم ك���ردووە‪ ،‬ئ��ی��دارەی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی هەڵەبجە‪ ،‬ب��ەڕێ‌و‬ ‫شوێنێكی یاسایدا ناڕوات‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا؛ ئ��ازاد تۆفیق‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬پێموایە ئەو هەڵمەتەی‬ ‫بەرامبەرم راگەیەنراوە‪“ ،‬گ��ۆڕان‌و‬ ‫كۆمەڵ‌و یەكگرتوو”ن‌و من هیچ‬ ‫ناڵێم‪ ،‬ت��ا بەڕەسمیی یەكالیی‬

‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫هەڵەبجە؛ شارێكی ئێجگار‬ ‫ك��ۆن��ەو س��ەرچ��اوە مێژووییەكان‬ ‫دەی��گ��ەڕێ��ن��ن��ەوە ب��ۆ س��ەردەم��ی‬ ‫لۆلۆییەكان‪ ،‬پێدەچێت ش��اری‬ ‫(خارخار_كاداخار) كە لەهەزارەی‬ ‫دووەمی پێش زایندا هەبووە‪ ،‬ئەوە‬ ‫جگەلەوەی لەڕووداوەكانی مێژووی‬ ‫كۆن‌و نوێ‌‪ ،‬لەم ناوچەیەدا رۆڵی‬ ‫گرنگی هەبووەو چەندین ئاسەوار‬ ‫لەناوچەكەدا ماون‪ ،‬كە دێرینیی‌و‬ ‫ك��ارەس��ات��ب��اری��ی ئ���ەم ن��اوچ��ەی��ە‬ ‫دەسەلمێنن‪.‬‬ ‫ئێستا ق���ەزای «هەڵەبجەی‬ ‫شەهید»‪ ،‬وەك یەكەیەكی كارگێڕیی‬ ‫پێكهاتووە لە‪ ،‬مەركەزی هەڵەبجە‬ ‫و ناحیەكانی سیروان و بیارە و‬ ‫خورماڵ‪.‬‬ ‫ل��ەدوای ئازادكردنی هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‌و دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫حكومەتی ه �ه‌رێ��م‪ ،‬چەندینجار‬ ‫لەسەر زاری بەرپرسە بااڵكانەوە‪،‬‬

‫بەڵێنی بەپارێزگاكردنی هەڵەبجە‬ ‫بەخەڵكی شارەكە دراوە‪ ،‬كە كۆتا‬ ‫بەڵێن؛ ل ‌ه الیه‌ن سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستانه‌و‌ه بوو لەكاتی هەڵمەتی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��دا‪ ،‬ك��ە خەڵكی‬ ‫شارەكەی دڵنیاكردەوە‪.‬‬ ‫كەچی بەڵێنەكانی لەگەڵ‬ ‫ت���ەواوب���وون���ی ه��ەڵ��م��ەت��ەك��ان��ی‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬وەك چەندین بەڵێنی‬ ‫دیكە‪ ،‬كۆتاییان پێهات‌و لەئێستادا‬ ‫بەپارێزگاكردنی هەڵەبجە گۆڕاوە‬ ‫بەئیدارەی سەربەخۆ‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئ��ەن��دام��ەی دەس��ت��ەی‬ ‫چاودێریی ئیدارەی هەڵەبجە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫شتێك كە هەموو هەڵەبجەییەكان‬ ‫لەسەری كۆكن‪ ،‬ئەوەیە؛ سازش‬ ‫لەسەر بەپارێزگاكردنی هەڵەبجە‬ ‫ناكەن‪.‬‬ ‫دان����ا ع���ەب���دول‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫راپرسییەكمان ل��ەس��ەر ئ��ی��دارە‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆك��ە دەس��ت��پ��ێ��ك��ردووەو‬ ‫ناكرێت ه��ەر بەڕێوه‌بەرێتییەك‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫لەشارێك بێت‌و داواش دەكرێت؛‬ ‫سەرجەمی بەڕێوه‌بەرو بەرپرسەكان‪،‬‬ ‫دەبێت ماڵیان لەهەڵەبجە بێت‪.‬‬ ‫نیگا سەعید‪ ،‬دەڵێت‪ :‬پێموایە‬ ‫نەك ئیدارەی سەربەخۆ‪ ،‬پارێزگاش‬ ‫بێت‪ ،‬گەر حیزب زاڵبێت ئیدارەیەكی‬ ‫پوچ دەبێت‌و خزمەتی خەڵكەكەی‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ح��ەس��ەن ش��ێ��خ ع��ەب��دوڵ�ڵا‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ئ��ەوان��ەی ك��ە دەكرێنە‬ ‫سەرپەرشتاری ئیدارەی سەربەخۆ‪،‬‬ ‫هەمان پلەی پارێزگاریان هەیە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت لەڕێگەی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاوە متمانەیان پێبدرێت‪.‬‬ ‫هیوا عەلی‪ ،‬كاسب‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ئ��ی��دارەك��ەوە بۆ “رۆژن��ام��ە” دوا‌و‬ ‫وتی‪ :‬لەساڵی (‪)1991‬ه‌وە‪ ،‬بەڵێنی‬ ‫بەپارێزگاكردن بەم شارە دەدرێت‪،‬‬ ‫كەچی ئێستا دەیانەوێت ب��ەدوو‬ ‫بەڕێوەبەرێتی گشتیی خۆڵ بكەنە‬ ‫چاومان‪ ،‬با ئەوان بەڵێنەكانی كاتی‬ ‫هەڵبژاردن جێبەج ‌ێ بكەن‪.‬‬

‫«بودجەیان بۆ تەرخانكراوە‌و پێیان نەدراوە»‬

‫لە ماوەی پێنج ساڵدا‪ )70( ،‬بەركەوتووی كیمیاباران؛ گیان لە دەست دەدەن‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫‪..............................................................‬‬

‫ئ��ەو بودجەیەی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ساڵی راب���ردوو بۆ‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ب��ری��ن��داران��ی‬ ‫كیمیاباران‌و هەندێك نەخۆشیتر‬ ‫تەرخانی كردبوو‪ ،‬حكومەتی هەرێم‬ ‫كەمتر لە نیوەی سەرف كردووە‌و‬ ‫بریندارانیش‬ ‫گیانلەدەستدانی‬ ‫بەردەوام لە زیادبووندان‪.‬‬ ‫ری��ب��از ف���ەت���اح‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لە لیژنەی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬وەزارەتی تەندروستی‬ ‫ب��ۆ س��اڵ��ی (‪)2010‬ب������ڕی (‪)4‬‬ ‫ملیار دیناری بۆ (سووده‌کانی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی) تەرخان كردووە‪ ،‬واتە‬ ‫بۆ ئەو نەخۆشانەی پێویستیان‬ ‫ب��ە چ���ارەس���ەرە ل��ە دەرەوەی‬ ‫واڵت‪ ،‬لە ناویشیاندا بریندارانی‬ ‫چەكی كیمیایی‪ ،‬ب��ەاڵم تەنیا‬ ‫(‪ )119‬ملیۆن دی��ن��اری سەرف‬ ‫ك��راوە‌و ئەوەی تری وەك پڕۆژە‬ ‫وەهمییەكان‪ ،‬دیار نییە پارەكەی‬ ‫ێ چووە‪ ،‬هیچ بریندارێكیش‬ ‫بۆ كو ‌‬ ‫نەنێردراوەتە دەرەوە”‪.‬‬ ‫ئەگەرچی (‪ )23‬س��اڵ بە‬ ‫س��ەر ك��ارەس��ات��ی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجەدا تێپەڕیووە‪ ،‬بەاڵم جگە‬

‫سااڵنە حەوت بۆ نۆ بەركەوتووی كیمیاباران؛ گیان لەدەست دەدەن ‬ ‫لە شەهیدبوونی نزیكەی پێنج رابردوویشدا‪ ،‬زیاتر لە (‪ )70‬كەس‬ ‫هەزار هاواڵتیی ئەو شارە‪ )10( ،‬بە هۆی ژەهراویبوونیانه‌و‌ه بە گازە‬ ‫ه��ەزار برینداریشی بەجێهێشت‌و كوشندەكان‪ ،‬گیانیان لەدەست‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫شارەكەیش بووە وێرانە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت�����ەی ل��وق��م��ان‬ ‫بەپێی ئامارەكانی كۆمەڵەی‬ ‫قوربانییانی هەڵەبجە‪ ،‬سااڵنە عەبدولقادر‪ ،‬سەرۆكی كۆمەڵەی‬ ‫(ح���ەوت ب��ۆ ن��ۆ) ب��ەرك��ەوت��ووی قوربانییانی هەڵەبجە‪ ،‬بڕیار بوو لە‬ ‫ك��ی��م��ی��اب��اران گ��ی��ان ل��ەدەس��ت ساڵی (‪)2004‬دا‪ ،‬نەخۆشخانەیەكی‬ ‫دەدەن‪ ،‬لە م��اوەی پێنج ساڵی تایبەت بە بەركەوتووانی چەكی‬

‫فۆتۆ‪ :‬جه‌مال پێنجوێنی‌‬ ‫كیمیایی لە هەڵەبجە دروس��ت‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب���ەاڵم ت��ا ئیستا ئەو‬ ‫نەخوشخانەیە ت���ەواو ن��ەب��ووە‪،‬‬ ‫هەرچەندە پێویست بوو بە (‪)15‬‬ ‫مانگ تەواو بكرایە‪.‬‬ ‫لیژنەیەكی پزیشكیی ئێرانی‪،‬‬ ‫ساڵی (‪ )2009‬لە سەر بانگێشتی‬ ‫كۆمەڵەی قوربانییانی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫سەردانی هەرێمی كوردستانیان‬

‫ك����رد‌و ل���ە ش����اری سلێمانی‬ ‫پشكنینیان بۆ بریندارانی چەكی‬ ‫كیمیایی ئەنجام دا‪.‬‬ ‫ئ��ەو لیژنە پزیشكییە‪ ،‬لەو‬ ‫س��ەردان��ەی��ان��دا پشكنینیان بۆ‬ ‫(‪ )934‬نەخۆش ئه‌نجام دا‪ ،‬كە‬ ‫گازە ژەهراوییەكان كاریگەرییان لە‬ ‫سەر چاو‌و سییەكان‌و كۆئەندامی‬ ‫هەناسەیان جێهێشتبوو‪ ،‬لەو‬

‫هاواڵتی به‌ڕێز‪ ،‬گۆشتی هیندی ک ‌ه قه‌ده‌غ ‌ه کراوه‌‪ ،‬خواردنی مه‌ترسیدار ‌ه بۆ ته‌ندروستیتان‪ .‬‬

‫رێژەیەش (‪ )250‬كەسیان دیاریی‬ ‫كرد كە تەندروستییان خراپە‌و‬ ‫(‪ )90‬برینداریشیان تەندروستییان‬ ‫مەترسیدارە‪ ،‬لەو كاتەیشەوە تا‬ ‫ئێستا لەو (‪ )250‬بریندارە‪ ،‬شەش‬ ‫كەسیان گیانیان لەدەست داوە‪.‬‬ ‫لەیال حسێن‪ ،‬بەركەوتوویەكی‬ ‫چ��ەك��ی ك��ی��م��ی��ای��ی��ەو ب��ە ه��ۆی‬ ‫بەركەوتنیه‌و‌ه بەو ژەهرە‪ ،‬سنگ‌و‬ ‫چاو ‌و پێستی تووشی نەخۆشیی‬ ‫بووە‪ ،‬وتی‪”:‬هیچ نەخۆشخانەیەكی‬ ‫تایبەت نییە بۆ چارەسەركردنمان‪،‬‬ ‫وەك هاواڵتیی ئاسایی‪ ،‬ئێمەیش‬ ‫دەچینە الی ئ��ەو پزیشکانەی‬ ‫لە نەخۆشخانەكاندا بۆ بینینی‬ ‫نەخۆشی ئاسایی دانیشتوون”‪.‬‬ ‫ئەو ژنە‪ ،‬كە دانیشتووی شاری‬ ‫هەڵەبجەیە‪ ،‬تا ئێستا بۆ چارەسەر‬ ‫نەنێردراوەتە دەرەوەو دوو كەسیش‬ ‫لە ئەندامانی خێزانەكەی لە ماوەی‬ ‫رابردوودا گیانیان لە دەست داوە‪.‬‬ ‫لەیال‪ ،‬داوا لە بەرپرسانی‬ ‫حكومیی دەك���ات چ��ارەس��ەری‬ ‫بكەن‌و دەڵێت‪« :‬تا ئێستا هیچم‬ ‫ب��ۆ ن���ەك���راوە‪ ،‬ب��ا منیش وەك‬ ‫ك��ەس��وك��ارەك��ەم ب��ە نائومێدیی‬ ‫سەر نەنێمەوە‌و چارەسەرێكم بۆ‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی ق��ورب��ان��ی��ی��ان��ی‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬لەپێكهێنانی كابینەی‬

‫شەشەمەوە‪ ،‬داوایان لە وەزارەتی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ك�����ردووە‪)10( ،‬‬ ‫بەركەوتووی چەكی كیمیاییان‬ ‫بۆ بنێرێتە دەرەوە‪ ،‬بەاڵم تەنیا‬ ‫حەوت بەركەوتوویان نێردراونەتە‬ ‫دەرەوە‪.‬‬ ‫هۆشمەند موراد‪ ،‬كەسوكاری‬ ‫شەهیدانی هەڵەبجەو ئەندامی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەك��ە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬دەب��وو‬ ‫سەرۆكی حكومەت‪ ،‬یان وەزیری‬ ‫پەیوەندیدار بە نەخۆشخانەكەی‬ ‫ه��ەڵ��ەب��ج��ە‪ ،‬دەس��ت��ی ل��ە ك��ار‬ ‫بكێشایەتەوە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪:‬‬ ‫«ئەگەر هیچ جۆرە كەموكووڕییەك‬ ‫لەم هەرێمەدا نەبێت‌و گەندەڵیی‬ ‫نەبێت‪ ،‬تەنیا لەبەر دواكەوتن‌و‬ ‫تەواونەبوونی‬ ‫پشتگوێخستن‌و‬ ‫نەخۆشخانەی ب��ەرك��ەوت��ووان��ی‬ ‫چەكی كیمیایی لە هەڵەبجە‪،‬‬ ‫ئەگەر سەرۆكی حكومەت دەستی‬ ‫لەكار نەكێشێتەوە‪ ،‬ئەوا دەبوو‬ ‫وەزیری په‌یوه‌ندیدار دەست لە كار‬ ‫بكێشێتەوە»‪.‬‬ ‫ه����ۆش����م����ەن����د‪ ،‬وت�����ی‪:‬‬ ‫«ب��ری��ن��دارەك��ان��م��ان هەموویان‬ ‫ك��ۆچ��ی دوای���ی���ان ك���رد‪ ،‬ئیتر‬ ‫نەخۆشخانەمان بۆ چییە‪ ،‬مەگەر‬ ‫بكرێتە م��ۆزەخ��ان��ەی بریندارە‬ ‫كۆچكردووەكان»‪.‬‬

‫رێنمایی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ڤێتێرنه‌ری سلێمانی‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫«كەسی پیرمان نییە‪ ،‬لەبەر ئەوەی لە سەرماو برسێتیدا دەمرن»‪.‬‬

‫(‪ )11‬كچ دەڵێن‪« :‬ئیغتصاب» كراوین‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫دوای ئەوەی (‪ )11‬كچ دژی‬ ‫“ئیغتصاب”كردنیان داوا تۆمار‬ ‫دەكەن‪ ،‬دادوەری لێكۆڵەرەوەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە نووسراوی فەرمیی‬ ‫رەوان��ەی پزیشكی دادوەرییان‬ ‫دەكات بە مەبەستی پشكنینی‬ ‫زانستیی‪.‬‬ ‫ل��ە پزیشكیی دادوەری����ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لیژنەیەكی تایبەتی‬ ‫پسپۆڕ هەیە بۆ لێكۆڵینەوە‌و‬ ‫پشكنین لەو كچانەی دەڵێن لە‬ ‫الیەن پیاوانەوە بە بێ خواستی‬ ‫خ��ۆی��ان سێكسیان لەگەڵدا‬ ‫ك��راوە‪ .‬لە ساڵی رابردوویشدا‪،‬‬ ‫(‪ )11‬ح��اڵ��ەت��ی پشكنینی‬ ‫وردیان بۆ كراوە‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫لە الیەن دادوەری لێكۆڵەرەوە‬ ‫دۆسییەكەیان رەوانەی پزیشكی‬ ‫دادوەریی كراوە‪.‬‬ ‫ئیغتصاب چییە؟‬ ‫ل��ە زان��س��ت��ی پزیشكیدا‬ ‫(ئ��ی��غ��ت��ص��اب) ب���ە وات����ای‬ ‫ئەنجامدانی ك���اری سێكسی‬ ‫نێرینەیەك لەگەڵ مێینەدا دێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ك��ارەك��ە بە زۆر‌و بەبێ‬ ‫خواست‌و رەزامەندیی یەكێكیان‬ ‫ئەنجام درابێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬بەرزان محەمەد تۆفیق‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری پزیشكی دادوەریی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪( ،‬ئ��ی��غ��ت��ص��اب)‬ ‫دابەش دەكات بۆ چەند جۆر‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ج��ۆرێ��ك��ی��ان‪ ،‬وات��ا‬ ‫كاری سێكسی لەگەڵ مێینەدا‬ ‫بە بێ‌ رەزامەندیی‌و خواستی‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬ب��ەاڵم جۆرێكی تریان‬ ‫ئ��ەوەی��ە هەندێك كاتیش بە‬

‫ه��ەروەه��ا وت��ی‪« :‬ئ��ەوان��ی تر‬ ‫دوای لێكۆڵینەوەی زانستیی‬ ‫دەركەوت‪ ،‬تەنیا پڕوپاگەندەیان‬ ‫بۆ خۆیان دەكرد»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ئ���ام���اژه‌ی بۆ‬ ‫ئ���ەوە ك���رد‪ :‬ك��ە دەب��ێ��ت ئەو‬ ‫كەسانە بەڵـــــــگەی ت��ەواوی‬ ‫(ئیغتصاب)كردنەكەیان پێ‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی بە راستگۆیی‬ ‫بیسەلمێنن ئەو كارەیان لەگەڵدا‬ ‫كراوە‪.‬‬

‫ئەو كەسانەی پشكنینیان بۆ‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ل��ەژێ��ر م��ادە‬ ‫بێهۆشكەرەكاندا «ئیغتصاب»‬ ‫نەكرابن‪ ،‬ئەوا نیشانەی ئەوەیان‬ ‫پ��ێ��وەی��ە دژی ئ���ەو ه��ەڕەش��ە‬ ‫سێكسییانە بەرگرییان كردووە‪،‬‬ ‫شوێنپەنجەی كەسی بكەر‪ ،‬یان‬ ‫شوێنی بریندارییان پێوەیە‪.‬‬ ‫هەروەك وتی‪« :‬یان لە پشكنینی‬ ‫كەلوپەلەكانی ژێ��رەوەی��ان��دا‬ ‫نیشانەیەك هەبێت بۆ ئەوەی‬ ‫بیسەلمێنیت كە «ئیغتصاب»‬ ‫ك���راون‪ ،‬ل��ەوان��ە برینداربوون‪،‬‬ ‫یان كچ بن‌و پ��ەردەی كچێنیان‬ ‫له‌ده‌ست دابێت»‪.‬‬ ‫د‪ .‬بەرزان‪ ،‬وتی‪“ :‬جگە لەوە‬ ‫دەی��ان سامپڵی تر وەردەگ��رن‌و‬ ‫چەند پشكنینێكی تر بۆ ئەو‬ ‫كەسانە ئەنجام دەدەنەوە”‪.‬‬

‫ره‌زام��ەن��دی��ی خۆیشی قبووڵ‬ ‫نییــــــە‌و دەچێتە چوارچێوەی‬ ‫(ئیغتصاب)ەوە»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬روون��ی��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫“ئ��ەگ��ەر ك��ەس��ەك��ە تەمەنی‬ ‫ل��ە (‪ )18‬س��اڵ كەمتر بێت‪،‬‬ ‫ی��ان ئەگەر ئ��ەو كەسە لەژێر‬ ‫كاریگەریی هەڕەشەدا ئەو كارەی‬ ‫لەگەڵدا کرابێت‪ ،‬یان خاوەنی‬ ‫عەقڵی خ��ۆی نەبێت‪ ،‬ئەمانە‬ ‫ه��ەم��وو دەچ��ن��ە چ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫(ئیغتصاب)ەوە”‪.‬‬ ‫ب��ە پێی ی��اس��او ل��ە رووی چۆن پشكنینان بۆ دەكرێت؟‬ ‫پ��زی��ش��ك��ی��ی دادوەری������ی‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەی زانستییشەوە‪،‬‬ ‫هەر كەسێك لە هۆشی خۆیدا كاتێك پشكنین ئەنجام دەدەن‬ ‫نەبێت‌و بە م��ەوادی بێهۆشكەر كە بە ن��ووس��راوی رەسمیی لە‬ ‫بێهۆش كرابێت‌و دواتر سێكسی الی��ەن پزیشكی دادوەری��ی��ەوە‬ ‫لەگەڵدا كرابێت‪ ،‬ئەوە دەچێتە ئ��ەو ك��ەس��ان��ەی��ان ب��ۆ رەوان���ە‬ ‫چوارچێوەی (ئیغتصاب)ەوە‪ ،‬بكرێت كـــــە سكااڵیان دژی‬ ‫تۆمار‬ ‫لــــــەگەڵ ئەوەیشدا ئەگەر (ئیغتصاب)كردنیان‬ ‫ناتوانن پشكنینی‬ ‫ئەنجامدانی ك��اری سێكسیی كردووە‪.‬‬ ‫(‪ )DNA‬بكەن‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەی‬ ‫پیاوێك لەگەڵ ژنەكەی لەژێر‬ ‫لە لێكۆڵینەوە زانستییەكاندا‬ ‫فشاردا بێت‪ ،‬بەهەمان شێوەیە‪ .‬زان��س��ت��ی��ی‪ ،‬س��ەرەت��ا گ��وێ لە‬ ‫ئه‌و بەڕێوەبەره‌ی پزیشكیی چۆنییەتی رووداوەك��ە دەگرێت‪ ،‬لە كوردستان‪ ،‬تا ئێستا پشكنینی‬ ‫دادوەریی‪ ،‬وتی‪« :‬لە هەموو ئەو بۆ زانینی چۆنێتی رووداوەك�ە‌و (‪ )DNA‬نییە‪ ،‬ب���ەاڵم دوا‬ ‫حاڵەتانەدا لێكۆڵینەوە لەگەڵ كات‌و شوێنی‪ ،‬هەموو پشكنینە پشكنینیان ئەوەیە بە خانەیەكی‬ ‫سەرەتاییەكانیان لە بینینی ئەو كەسەدا بۆیان دەردەكەوێت‬ ‫كەسی بكەردا دەكرێت»‪.‬‬ ‫كە ئەو كارە ئەنجام دراوە‪ ،‬یان‬ ‫كەسەكەوە دەست پێ دەكات‪.‬‬ ‫د‪ .‬بەرزان‪ ،‬وتی‪“ :‬ئەوخاڵەی نا‪ .‬د‪ .‬بەرزان‪ ،‬وتی‪“ :‬هەروەها‬ ‫ساڵی رابردوو پشكنین‬ ‫زۆر گرنگە بەالمانەوە‪ ،‬ئەوەیە ئێمە دەتوانین پشكنینی لیكی‬ ‫بۆ (‪ )11‬كچ كراوە‬ ‫د‪ .‬بەرزان‪ ،‬وتی‪« :‬هەرچەندە سەرنجی زۆر دەخەینە سەر ئەو كەسانەیش بكەین”‪.‬‬ ‫لە پزیشكی دادوەرییداو دوای‬ ‫ل��ە هەرێمی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬بە ئەوەی كە یەكێك «ئیغتصاب»‬ ‫تایبەت لە سلێمانی‪ ،‬حاڵەتی بكرێت لە بارێكی دەروونیی زۆر ئ��ەو لێكۆڵینەوە زانستییانە‪،‬‬ ‫بەزۆرئەنجامدانی كاری سێكسیی ناهەمواردا‪ ،‬ئەمەیش یەكسەر ئەنجامی پشكنینەكانی تاقیگەو‬ ‫ب��ە شێوەیەكی ئ��ەوت��ۆ نییەو بە رووكەشیانەوە دیارە‪ ،‬بەاڵم لێكۆڵینەوە زانستییەكان ره‌وانه‌ی‬ ‫زۆرترین رێژە لە ماوەی ساڵی ئەوانەی كە بە سادەیی باسی دادگا ده‌کرێ‌و ساڵی رابردوویش‪،‬‬ ‫راب����ردوودا ت��ۆم��ار ك���راوە‪ ،‬كە دەكەن ئێمە سەرنجیان دەخەینە ل��ەك��ۆی ئ��ەو (‪ )11‬حاڵەتە‪،‬‬ ‫(‪ )11‬كەس ب��ووە‪ ،‬بەاڵم دوای س��ەر‪ ،‬بۆمان دەردەك��ەوێ��ت كە تەنیا دووانیان دەركەوتووە بە‬ ‫زۆر‌و بەبێ ئ���ارەزووی خۆیان‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوە‪ ،‬دەركەوتووە تەنیا تەنیا ریكالمێكە بۆ خۆیان”‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ەوەش دا‪ ،‬كە سێكسیان لەگەڵدا كراوە‪.‬‬ ‫دوو كەسیان راستەقینە بوون»‪.‬‬

‫تائێستا پشکنینی (‪ )DNA‬له‌ سلێمانی ئه‌نجام نادرێت‬

‫«دۆمەكان»؛ بیر لەجێهێشتنی خێوەتەكانیان دەكەنەوە‬ ‫ستۆری‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫‪............................................‬‬ ‫بەر ل��ەوەی خەیاڵیان بەالی‬ ‫سبەینێدا ب���ڕوات‪ ،‬خەمی نانی‬ ‫ئەمڕۆیان بوو‪ ،‬هەموو سەروەت‌و‬ ‫سامانیان لە نێو لەپی دەستی‬ ‫ماندووی ژنەكانیاندایە‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫رادەی خراپیی گوزەرانیان لەژیان‬ ‫بێئومێد نین‪.‬‬ ‫«دۆم���ەك���ان»‪ ،‬ئ��ام��ادە نین‬ ‫بە هیچ شێوەیەك دەستبەرداری‬ ‫داب��ون��ەری��ت��ەك��ان��ی ت��ای��ب��ەت بە‬ ‫خۆیان بن‪ ،‬تاكە شت كە بیر لە‬ ‫گۆڕینی دەك��ەن��ەوە‪ ،‬جێهێشتنی‬ ‫خێوەتەكانیانە‪ ،‬ب��ەاڵم قورسیی‬ ‫پەیداكردنی نان رێگەیان پێ نادات‪.‬‬ ‫هەرچەندە مێژووی په‌یدابوونی‬ ‫«دۆمەكان» تەمومژاوییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆیان دەڵێن‪ ،‬نەوەی «سماییلی‬ ‫شكاكن‌»و دوابەدوای رووخانی ئەو‬ ‫میرنشینە دروس��ت ب��وون‪ ،‬ئەوان‬ ‫ئێستا لە سەر فەلسەفەیەك دەژین‬ ‫كە پێیانوایە كاتی خۆی دەسەاڵتدار‬ ‫ب���وون‌و خ��ەڵ��ك ب���اج‌و س��ەران��ەی‬ ‫داونەتێ‌و ئێستایش لێیان قەوماوە‌و‬ ‫خەڵك ناچارە بیانژیه‌نێت‪.‬‬ ‫نەبوونیی‪...‬‬ ‫كێشەی گەورەی دۆمەكان‬ ‫ئیدریس حسێن موسا‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )56‬ساڵ‪ ،‬خێوەتەكەیان لە نزیك‬ ‫ناوچەی حاجیاوای سنووری رانیە‬ ‫هەڵداوە‌و خاوەنی (‪ )9‬منداڵە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬شانازیی بە دۆمبوونی‬ ‫خۆیانەوە دەكەن‌و وتی‪« :‬جاران‬ ‫دۆمایەتی خ��ۆش ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫راستیدا ئێستا ژیانی دۆمەكان‬ ‫كولەمەرگییە»‪.‬‬ ‫ئەوان لە كارەباو ئاوی حكومەت‬ ‫بێبەشن‌و لەنێو خێوەتێكی چوار بۆ‬

‫ ‬ ‫دۆمه‌کان؛ خۆیان به‌ نه‌وه‌ی سمایلی شکاک ده‌زانن‬ ‫پێنج مەتریدان‪( .‬ئیدریس) وتی‪:‬‬ ‫«گەرماومان نییە بۆ خۆشووشتن‌و‬ ‫ه��ەر لەژێر خێوەتەكە‪ ،‬خۆمان‬ ‫دەشۆین»‪.‬‬ ‫ئ���ەو زۆرب�����ەی ك���ات لەنێو‬ ‫خ��ێ��وەت��ەك��ەی��دا دەم��ێ��ن��ێ��ت��ەوە‌و‬ ‫ژنەكەیشی س��واڵ دەك��ات‪ .‬وتی‪:‬‬ ‫«هەندێكجار بە لێدانی دەهۆڵ‌و‬ ‫زوڕن��ا پ��ارە پەیدا دەك��ەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ژنەكەم سواڵ دەكات‌و بەو شێوەیە‬ ‫دەژی��ن»‪ .‬هەروەها وتی‪« :‬لەناو‬ ‫ئێمەدا ئ��ازادی��ی ك��ارك��ردن هەیە‬ ‫بۆ ه��ەردوو رەگ��ەز‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر‬ ‫مەسەلەكە نەبوونیی نەبێت‪،‬‬ ‫ئافرەتەكانمان نانێرین س��واڵ‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫دانیشتن‌و گفتوگۆ لەگەڵ‬ ‫«دۆم������ەك������ان»دا‪ ،‬كەشێكی‬ ‫تایبەتی هەیەو لە ناویاندا هەست‬

‫ب��ە ب��ێ��زاری��ی ن��اك��ەی��ت‪ ،‬ئ���ەوان‬ ‫دابونەریت‌و كه‌لتووری تایبەت بە‬ ‫خۆیان هەیە‪ ،‬ئەو رۆژەی چەند‬ ‫سەعاتێك راش��ك��اوان��ە قسەمان‬ ‫ك��رد‪ ،‬بە پێچەوانەی هەندێك لە‬ ‫بۆچوونەكانەوە‪ ،‬كە پێیانوایە ئەوان‬ ‫دەستبەرداری ژیان بوون‪ ،‬كەچی‬ ‫باوەشیان بە ژیاندا كردبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫شیرین سدیق‪ ،‬ژنێكە دەموچاو‬ ‫كوتراو و هەمیشە دەم بەپێكەنین‌و‬ ‫تەمەنی لە سەرەتای چلەكاندایەو‬ ‫رۆژانە لە خەمی بژێویی ژیاندایە بۆ‬ ‫پێنج منداڵەكەی‪ ،‬بەاڵم رووبەڕووی‬ ‫تانەو تەشەری ناشرین دەبێتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو دەڵ��ێ��ت‪:‬خ��ەڵ��ك قسەی‬ ‫ناشیرینمان پێ دەڵێت‌و وادەزانن‬ ‫لەشفرۆشین‪« ،‬پێمان دەڵێن سواڵ‬ ‫ئێوەی سووك كردووە‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫ناچارین سواڵ بكەین»‪.‬‬

‫خۆزگە بە «كرمانج» دەخوازن‬ ‫ئ��ەوەی الی ئ��ەوان «دۆم»‬ ‫نەبێت بە كرمانج ن��اوی دێنن‪،‬‬ ‫ب��ە گ���ەورەو ب��چ��ووك��ەوە خۆزگە‬ ‫بە كرمانج دەخ���وازن‪ ،‬تەمەننا‬ ‫دەكەن رۆژێك بێت خێوەتەكانیان‬ ‫بەجێبهێڵن‪.‬‬ ‫چ��رۆ كەمال‪ ،‬ژنێكی (‪)25‬‬ ‫س��اڵ��ەو دەڵ��ێ��ت‪« :‬ژی��ان��ی ناو‬ ‫خ��ێ��وەت‪ ،‬تا مردنە الی ئێمە‪،‬‬ ‫لە لەدایكبوونەوە بۆ مردن هەر‬ ‫خێوەتە»‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە ئ��ەم��س��اڵ بۆ‬ ‫یەكەمجار قوتابخانەی گەڕۆك بۆ‬ ‫دۆمەكان كرایەوە لە سلێمانی‪،‬‬ ‫بەاڵم نەخوێندەواریی كوشندەترین‬ ‫دەردی دۆمەكانەو منداڵەكانیان‬ ‫بێبەشن لە خوێندن‪.‬‬ ‫«ئ������ی������دری������س»‪ ،‬ك��ە‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‬ ‫سەرپەرشتی ماڵە دۆمه‌کانی‬ ‫ش��ارۆچ��ك��ەی حاجیاوا دەك��ات‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬گ���ەورەو بچووكمان‬ ‫نەخوێندەوارین‌و ئۆباڵەكەشی لە‬ ‫ئەستۆی حكومەتە»‪.‬‬ ‫«دەبێت شوو بەدۆم بكەیت»‬ ‫دۆم��ەك��ان رێگە ن��ادەن كچ‌و‬ ‫كوڕەكانیان هاوسەرگیریی لە‬ ‫دەرەوەی خ��ۆی��ان ب��ك��ەن‪ ،‬هەر‬ ‫لە منداڵییەوە ئ��ەوە بە گوێی‬ ‫كچەكانیاندا دەدەن؛ كە دەبێت‬ ‫ش��وو ب��ە دۆم ب��ك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫ح��اڵ��ەت��ی ب��وون��ی پ��ەی��وەن��دی��ی‬ ‫خۆشەویستیدا لەگەڵ «كرمانج»‪،‬‬ ‫رێگرییان لێ ناكەن‪.‬‬ ‫چرۆ‪ ،‬ئەو ژنە (‪ )25‬ساڵە‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬زۆربەمان بەدڵی خۆمان‬ ‫شوو دەكەین‪ ،‬من یەكێكم لەوانە‪،‬‬

‫ب��ەاڵم مەرجیان لە سەر داناین‬ ‫دەبێت دۆم بێت»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا روون��ی��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫«ئەگەر كچێكمان زۆر دڵی بە‬ ‫كوڕە كرمانجێكەوە بێت دەیدەنێ‌‌و‬ ‫هیچ كێشەی بۆ دروست ناكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم كچە كرمانجەكان شوو بە‬ ‫دۆمەكان ناكەن»‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی پیاوانی «دۆم»‬ ‫زۆرینەی كات لە ماڵەوە دادەنیشن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆرب��ەی��ان دەستڕەنگینن‪،‬‬ ‫ئەوان دەستی دروستكردنی شەن‌و‬ ‫قەفەزو بێژنگ‌و دانسازیی‌و كاری‬ ‫دارتاشی‌و ده‌هۆڵ‌و زوڕناو چەندین‬ ‫ئامێری دیكەیان هەیە‪ ،‬ئەو كارانە‬ ‫ئێستا بازاڕیان نەماوە‌و ئەوانیش‬ ‫بێ ئیش بوون‪.‬‬ ‫ئ��ی��دری��س‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئێستا‬ ‫بێ ئیش دانیشتووین‌و چاوەڕێی‬ ‫دەستی ژنەكانین»‪.‬‬ ‫پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫لە نێو دۆمەكاندا رێگە دراوە‬ ‫بە پەیوەندیی خۆشەویستیی‌و كچ‌و‬ ‫كوڕەكانیان لە نێو خۆیاندا یەكتر‬ ‫هەڵدەبژێرن‌و بڕیاری هاوسەرگیریی‬ ‫دەدەن‪ ،‬هەركاتێك كچ‌و كوڕێكیش‬ ‫ب��ڕی��اری هاوسەرگیریی ب��دەن‪،‬‬ ‫خێوەت هەڵدەدەن‌و ماڵ دروست‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫شیرین‪ ،‬وتی‪« :‬كچانی ئێمە‬ ‫پەنا بۆ خۆكوشتن‌و خۆسووتاندن‬ ‫ن��اب��ەن‪ ،‬كێشەیەكیان هەبێت‬ ‫ف��ێ��رم��ان ك����ردوون ب��ە ئێمەی‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ك��چ‌و زاواك���ەم‬ ‫ك��ێ��ش��ەی��ان ه���ەب���وو‪ ،‬بانگیان‬ ‫دەكەم‌و هەوڵی چارەسەركردنیان‬ ‫بۆ دەدەم‪ ،‬ئەگەرنا كچەكەمی‬ ‫لێدەسەنمەوە»‪.‬‬ ‫ل��ە ن���او «دۆم����ەك����ان»دا‪،‬‬ ‫ك��ەس��ان��ی ب���ەت���ەم���ەن ب���ەدی‬

‫ناكرێت‪ ،‬ئەوان دەڵێن گوزەران‌و‬ ‫تەندروستیی خ���راپ‌و سەرماو‬ ‫برسێتی هۆكاری نەبوونی كەسانی‬ ‫بەتەمەنن لە نێویاندا‪.‬‬ ‫(چرۆ) دەڵێت‪ :‬ئێمە كەسی‬ ‫پیرمان نییە‪ ،‬لەبەر ئ��ەوەی لە‬ ‫سەرماو برسێتیدا دەمرن‪ ،‬هەروەها‬ ‫وت���ی‪« :‬ژن ه��ەب��ووە ل��ە كاتی‬ ‫سواڵكردندا‪ ،‬گیانی لە دەست‬ ‫داوە‪ ،‬یان منداڵەكەی مردووە»‪.‬‬ ‫دەستگیرۆیی حكومەت‬ ‫بەشیان ناكات‬ ‫بەشێكی زۆری دۆم��ەك��ان‪،‬‬ ‫مووچەی چاودێریی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫وەردەگرن‪ ،‬بەاڵم بە هۆی كەمیی‬ ‫بڕی پارەكەوە‪ ،‬ناتوانن تەنیا بەو‬ ‫مووچەیە بژین‪.‬‬ ‫ه��ی��م��داد رەف��ی��ق سەعید‪،‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەری چ���اودێ���ری���ی‌و‬ ‫گ��ەش��ەپ��ێ��دان��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‬ ‫(بتوێن) لە رانیە‪ ،‬وتی‪« :‬بڕیارە‬ ‫بڕی مووچەكە بكرێتە (‪ )75‬هەزار‬ ‫دیناری چاپی تازەو ئەو بڕیارە‬ ‫لە (‪)2011/1/1‬ەوە جێبەجێ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم دۆمەكان لەگەڵ‬ ‫ئەوەی ئەو مووچەیە وەردەگرن‪،‬‬ ‫زۆربەیان سواڵیش دەكەن‪ ،‬هۆكاری‬ ‫سەرەكیشی تەنیا ئابووریی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو بووه‌ت ‌ه كه‌لتوور له‌الیان‌و‬ ‫چارەسەری قورسە»‪.‬‬ ‫د‪ .‬ه��ی��م��داد ت��ا رادەی����ەك‬ ‫ش���ارەزای���ی ل��ە س��ەر دۆم��ەك��ان‬ ‫ه��ەی �ە‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬ك �ه‌ل��ت��ووری‬ ‫دۆمەكان‪ ،‬هەندێك پرەنسیپی جیا‬ ‫لەخەڵكیان هەیەو ئەوان لە سەر‬ ‫فەلسەفەیەك دەژین كە پێیانوایە‬ ‫مادام پێشتر دەسەاڵتدار بوون‌و‬ ‫لەسەر ب��اج و س��ەران��ەی خەڵك‬ ‫ژی��اون‪ ،‬ئێستاش بێدەسەاڵتن‌و‬ ‫خەڵك ناچارە بیانژیه‌نێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ساڵی پار (‪ )12‬پیاو؛ ژنی دووەمیان هێناوە‌ته‌وه‌و ئەمساڵیش هیچ‬ ‫ت��ۆم��ارن��ەك��راوە‪ ،‬ب���ەاڵم ساڵی‬ ‫رابردوو (‪ )12‬پیاو ژنی دووەمیان‬ ‫هێناوەتەوە‪.‬‬ ‫ئامارەكەی دادگ��ای سلێمانی‪،‬‬ ‫كە كۆپییەكی دەست “رۆژنامە”‬

‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی نوێترین ئامار‪،‬‬ ‫ئەمساڵ ل��ەدادگ��ای سلێمانی‬ ‫هیچ حاڵەتێكی‬ ‫ژنهێنانــــی‬ ‫دووەم‬

‫كەوتووە‪ ،‬ئاماژه‌ی به‌وه‌کردووه‌‪:‬‬ ‫ئەمساڵ هیچ حاڵەتێكی هێنانی‬ ‫ژنی دووەم تۆمارنەكراوە‪ ،‬كە‬ ‫ئ��ام��ارەك��ە ل��ەس��ەرەت��ای ساڵی‬ ‫(‪)2010‬ەوە تاكــــو مانگی‬

‫خێزانی‪ ،‬كە لەخولی دووەم��ی‬ ‫(ئازار)ی تێدایە‪.‬‬ ‫بەپێی ئاماری ساڵی رابردووی پ���ەرل���ەم���ان���ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫هەمان دادگ��ا‪ )12( ،‬پیاو ژنی پەسەندكراوه‌‪ ،‬پیاو بۆی نییە‬ ‫ژنی دووەم بهێنێت‪ ،‬تەنیا لەچەند‬ ‫دووەمیان هێناوەتەوە‪.‬‬ ‫بەگوێره‌ی یاسای توندتیژیی حاڵەتێكی تایبەتدا نەبێت‪.‬‬

‫نزیكەی (‪ )80‬ئافرەت‪ ،‬سكااڵیان تۆماركردووە؛ كە (‪)56‬یان كچن‬

‫كچان؛ دەبنە نێچیری تاوانەكانی مۆبایل‬

‫به‌دواداچوونی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪........................................................‬‬

‫ئ�����اف�����رەت�����ان‪ ،‬پ��ش��ك��ی‬ ‫ش��ێ��ری��ان ب���ەرك���ەوت���ووە ل��ەو‬ ‫تاوانانەی لەڕێگەی مۆبایلەوە‬ ‫ئەنجامدەدرێن‪ ،‬ب��ەاڵم هەواڵی‬ ‫دڵخۆشكەر‪ ،‬بەپێچەوانەی سااڵنی‬ ‫رابردووەوە بەدیدەكرێت‪ ،‬بەوەی‬ ‫ژن��ان‪ ،‬بێدەنگ نابن لەو‬ ‫تاوانانە‪.‬‬ ‫ئ��ام��ارەك��ان‪،‬‬ ‫رێ��ژەی زۆربوونی‬ ‫س���ك���ااڵی ژن���ان‬ ‫ل����������ەدژی‬

‫تاوانەكانی مۆبایل‪،‬‬ ‫نیشاندەدەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دڵ��گ��ران��ن ب��ەوەی‬ ‫بەدواداچوونەكان بۆ‬ ‫ئەو سكااڵیانە‪ ،‬بەپێی‬ ‫خواستی ئەوان نین‪.‬‬ ‫شەوبۆ عەزیز‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫زانكۆ‪ ،‬ل��ەم��اوەی دوو مانگدا‪،‬‬ ‫بەچەند ژمارەیەكی دیاریكراوی‬ ‫مۆبایل‪ ،‬ب���ەردەوام تەلەفۆن‌و‬ ‫نامەی “نەخوازراو”ی بۆ دەهات‪،‬‬ ‫جنێوی “هەراسانكەر”‌و وتەی‬ ‫“نابەجێ”‪ ،‬تادەگاتە هەڕەشە‪،‬‬ ‫بەجۆرێك تەواو ماندوو دەبێت‌و‬ ‫ناتوانێت چیتر بێدەنگ بێت‪.‬‬ ‫ش��ەوب��ۆ‪ ،‬س��اڵ��ی راب����ردوو‪،‬‬ ‫سكااڵی لە دژی سێ لەو ژمارە‬ ‫م��ۆب��ای�لان��ە ت��ۆم��ارك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەهۆی “سست”ی بەڕێوەچوونی‬

‫بەدواداچوونەكان بۆ ئەو كەیسە‪،‬‬ ‫بێئومێدبوو‪ ،‬بۆیە گۆڕینی ژمارەی‬ ‫م��ۆب��ای��ل��ەك��ەی‪ ،‬ب��ە رێگەیەكی‬ ‫گونجاوتر زانی‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ���ام���ارێ���ك���ی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی بەدواداچوونی‬ ‫توندوتیژیی دژی ژنان لەسلێمانی‬ ‫ب��ۆ (‪ ،)2010‬نزیكەی (‪)80‬‬ ‫ئافرەت‪ ،‬سكااڵیان لە دژی چەند‬ ‫ژمارەیەكی مۆبایل تۆماركردووە‪،‬‬ ‫كە تاوانیان بەرامبەر ئەنجامداون‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ب��ەپ��ێ��ی ئ��ام��ارەك��ە‪،‬‬ ‫زۆری��ن��ەی ئ��ەوان��ەی ت��اوان��ی��ان‬ ‫بەرامبەر دەك��رێ��ت‪ ،‬تەمەنیان‬ ‫ل��ەن��ێ��وان (‪ )30-21‬س��اڵ �ە‌و‬ ‫تەنیا ساڵی راب��ردوودا‪)56( ،‬‬ ‫ك��چ س��ك��ااڵی��ان ب��ەو ه��ۆی��ەوە‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووە‪ )6( ،‬ژنیش كە‬ ‫تەمەنیان لەنێوان (‪ 51‬ـ ‪)60‬‬ ‫س��اڵ��ی��دای��ە ب��ەه��ەم��ان شێوە‪،‬‬ ‫سكااڵیان كردووە‪.‬‬ ‫زۆری��ن��ەی ئ��ەوان��ەی تاوانی‬ ‫مۆبایلیان ئەنجامداوە‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئامارەكان‪ ،‬گەنجن‌و تەمەنیان‬ ‫لەنێوان (‪ 21‬ـ ‪ )30‬ساڵیدایەو‬ ‫(‪ )24‬ك��ەس��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەوەی‬ ‫جێگەی سەرنجە‪ ،‬رێژەی ئەوانەی‬ ‫لێكۆڵینەوەیان لەگەڵدا كراوە‌و‬ ‫خۆیان بەخوێندەوار ناساندووە‌‪،‬‬ ‫زۆرت����رە ل��ەوان��ەی خ��ۆی��ان بە‬ ‫نەخوێندەوار ناساندووە‪.‬‬ ‫م����وق����ەدەم س���ەرك���ەوت‬ ‫م���ح���ەم���ەد‪ ،‬ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫ب���ەدواداچ���وون���ی توندوتیژیی‬ ‫دژی ژن��ان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬مۆبایل‪ ،‬وەك یەكێك‬ ‫لە تەكنۆلۆژیا نوێکان‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫بووەتە بەشێك لە هۆكار‌ەكانی‬ ‫دروستبوونی توندوتیژیی دژ‬ ‫بەژنان‪.‬‬ ‫ئ�����ەو‪ ،‬وت�����ی‪“ :‬ل������ەدوای‬

‫ساڵی (‪‌)2003‬و پەرەسەندنی‬ ‫بەكارهێنانی ئینتەرنێت‌و مۆبایل‬ ‫ل��ەگ��ەڵ الی��ەن��ە ب��اش��ەك��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫كۆمەڵیك گیروگرفتی ب��ەدوای‬ ‫خۆیدا هێنا‪ ،‬بەتایبەت مۆبایل‬ ‫ب��ووەت��ە ه��ۆی هەراسانكردنی‬ ‫ئ��اف��رەت��ان‪ ،‬به‌تایبه‌تی كاتێك‬ ‫ك����وڕان‌و پ��ی��اوان‪ ،‬خ���راپ ئەو‬ ‫تەكنۆلۆژیایە بەكاردەهێنن”‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بەدواچوونی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی��ی دژی ژن����ان‪،‬‬ ‫روونیكردەوە‪ :‬رۆژانە لەبنكەكانی‬ ‫پ���ۆل���ی���س‌و ب��ەڕێ��وب��ەرێ��ت��ی��ی‬ ‫بەدواداچوونی توندوتیژیی دژی‬ ‫ژن��ان‪ ،‬سكااڵ تۆمار دەكرێت‌و‬ ‫ئەوانیش بەپێی یاسایەكی تایبەت‬ ‫بەتاوانەكانی مۆبایل‪ ،‬مامەڵەی‬ ‫یاسایی لەگەڵ ئ��ەو كەسانەدا‬ ‫دەك���ەن‌و س��زای ئەنجامدەران‬ ‫دەدەن‪.‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ل��ەه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك����وردس����ت����ان����دا‪ ،‬ی���اس���ای‬ ‫قەدەغەكردنی خراپ بەكارهێنانی‬ ‫ئ��ام��ێ��رەك��ان��ی پ��ەی��وەن��دی��ك��ردن‬ ‫(‪،)2008/5/18‬‬ ‫ل������ەڕۆژی‬ ‫لەالیەن پەرلەمانی كوردستانەوە‬ ‫پەسەندكرا‪ ،‬كە ناسراوە بە یاسای‬ ‫ژم��ارە (‪)6‬ی ساڵی (‪،)2008‬‬ ‫بەاڵم ئەو یاسایە‪ ،‬بەپێی پێویست‬ ‫جێبەجێ ناكرێت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫بەكۆمەڵێك بڕگە‌و بەندی یاسایی‪،‬‬ ‫رێوشوێنی پێویست لەدژی ئەو‬ ‫ك��ەس‌و دەزگایانە دەگرێتەبەر‬ ‫كە خ��راپ تۆڕەكانی مۆبایل‌و‬ ‫پەیوەندیكردنیان بەكارهێناوە‪.‬‬ ‫ب����ەن����از ع���ەل���ی س���اڵ���ح‪،‬‬ ‫توێژەری دەروون��ی��ی‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬بەهۆی سەرەتای‬ ‫ئاشنابوونی گەنجان بە كۆمەڵێك‬ ‫ت��ەك��ن��ۆل��ۆژی��ای ن����وێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەرئەنجامەكانی تاوانی جۆراوجۆر‬

‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت‪.‬‬ ‫ن��������اوب��������راو‪ ،‬ئ��ێ��س��ت��ا‬ ‫توێژینەوەیەكی لەبەردەستدایە‬ ‫ل���ەب���ارەی دەرئ��ەن��ج��ام��ەك��ان��ی‬ ‫بەركەوتنی گەنجانی كوردستان‬ ‫بە تەكنۆلۆژیای نوێ‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫“دەرك���ەوت���ووە‪ ،‬زۆری��ن��ەی ئەو‬ ‫تاوانانەی دژ بەئافرەتان ئەنجام‬ ‫دەدرێ����ن‪ ،‬لەئەنجامی كەپتی‬ ‫جنسییەوەیە‌و زۆرینەی تاوانەكان‬ ‫بەئاراستەی تێركردن‌و ورووژاندنی‬ ‫سێكسیین”‪.‬‬ ‫ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ئەو‬ ‫گرفتەش‪ ،‬پێیوایە‪ :‬دەبێت جگە‬ ‫ل��ەپ��ەروەردەك��ردن��ی سەرەتایی‬ ‫ب���ەش���ێ���وەی ت���ەن���دروس���ت‪،‬‬ ‫ناوه‌ندەكانی راگەیاندنیش‪ ،‬رۆڵی‬ ‫خۆیان ببینن‪.‬‬ ‫بەپێی وت��ەی بەرپرسانی‬ ‫ب���ەدواداچ���وون���ی ئ���ەو ج��ۆرە‬ ‫تاوانانە‪ ،‬زۆرینەی تاوانەكانی‬ ‫مۆبایل‪ ،‬لەڕێگەی سیمكارتی‬ ‫ب��ێ��خ��اوه‌ن (ع���ل���وج)ەوەن‪ ،‬كە‬ ‫ناتوانن دەستنیشانی بكەری‬ ‫تاوانەكان بكەن‌و سزایان بدەن‪.‬‬ ‫م���وق���ەدەم س���ەرك���ەوت‪،‬‬ ‫وت��ی‪“ :‬كۆمپانیاكانی ت��ۆڕی‬ ‫مۆبایل‪ ،‬نەیانتوانیوە بەتەواویی‬ ‫چ��ارەس��ەری گرفتی فرۆشتنی‬ ‫سیمكارت بكەن (ك��ە بەپێی‬ ‫مەرجەكان بفرۆشرێت)‪ ،‬ئەوەش‬ ‫هۆكارێكی س��ەرەك��ی��ی خ��راپ‬ ‫بەكارهێنانی مۆبایلە لەالیەن‬ ‫گەنجان‌و خەڵكانی ترەوە”‪.‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەرێ����ت����ی����ی‬ ‫بەدواداچوونی توند‌وتیژیی دژی‬ ‫ژنان‪ ،‬داوا دەكەن كۆمپانیاكانی‬ ‫مۆبایل‪ ،‬لەو بەڵێنە دەرنەچن‬ ‫ك��ە داوی���ان���ە ب��ە ح��ك��وم��ەت‬ ‫لەبواری فرۆشتنی سیمكارت‌و‬ ‫زۆر بەخێرایی كۆنترۆڵی ئەو‬

‫سیمكارتە بێخاوەنانە بكەن‪.‬‬ ‫بەپێی هەندێك لە بڕگە‌و‬ ‫مادەكانی یاسای قەدەغەكردنی‬ ‫خراپ بەكارهێنانی مۆبایل لە‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ -‬عێراق‪،‬‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی ت��ۆڕەك��ان��ی‬ ‫م��ۆب��ای��ل‪ ،‬ب �ه‌رپ��رس��ی��ارێ��ت��ی‬ ‫گ��ەورەی��ان دەكەوێتە ئەستۆ‪،‬‬ ‫كاتێك توندوتیژییەك بەرامبەر‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ەرێ��ك��ی ت��ۆڕەك��ە‬ ‫بەكاردێت‪ ،‬هەر بۆیە بەپێی ئەم‬ ‫یاسایە‪ ،‬دەبێت زانیاریی تەواو‬ ‫لەسەر خاوەنی ئەو سیمكارتە‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش��ی دادگ�����ا ب��ك��ات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم كاتێك سیمكارتێكی‬ ‫بێخاوەن تاوانێكی پێ دەكرێت‪،‬‬ ‫تاوانكارەكە ون دەبێت‪.‬‬ ‫م���وق���ەدەم س���ەرك���ەوت‪،‬‬ ‫رێ��ن��م��ای��ی ئ���ەو ه��اواڵت��ی��ی��ان��ە‬ ‫دەكات كە لەڕێگای مۆبایلەوە‬ ‫توندوتیژییان بەرامبەر دەكرێت‪،‬‬ ‫كە سكااڵ لەسەر كۆمپانیاكە‬ ‫تۆمار بكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی گرەوی‬ ‫بردنەوە‪ ،‬یان دۆڕاندنی سكااڵكە‬ ‫لەگەڵ كۆمپانیاكە بكەن‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی م����ادەی س��ێ لە‬ ‫یاسای قەدەغەكردنی خراپ‬ ‫بەكارهێنانی مۆبایل‪ ،‬هەركەسێك‬ ‫ب��ە ئەنقەست ت��ەل��ەف��ۆن‪ ،‬یان‬ ‫مۆبایل‪ ،‬ی��ان ه��ەر ئامێرێكی‬ ‫پەیوەندیدار بۆ وەڕسكردنی‬ ‫خەڵك بەكاربهێنێت‪ ،‬زیندانیی‬ ‫دەكرێت‪ ،‬یان غەرامە دەكرێت‬ ‫بەبڕێك پ��ارە (لە ‪ 750‬هەزار‬ ‫كەمتر نەبێت‌و ل��ە ‪ 3‬ملیۆن‬ ‫دی��ن��ار زی��ات��ر ن��ەب��ێ��ت)‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ساڵی رابردوو‪ ،‬تەنیا ئافرەتان‬ ‫سكااڵیان هەبووە‪.‬‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫ناوی (شەوبۆ) خوازراوە‪.‬‬

‫نەریتێك‪ ،‬كچان‌و كوڕان «كۆیلە» ده‌كات‌و دەستبەرداریشی نابن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شادان عەول‬

‫‪.........................................................‬‬

‫فەخرییە محەمەد‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫نەماوە كچە (‪ )23‬سااڵنەكەی‬ ‫شوو بكات‌و بەیەكجاریی ماڵئاوایی‬ ‫كچێنیی لەدایكی بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دای��ك��ی دەی��ەوێ��ت‪« ،‬ق���ەدر»ی‬ ‫ك��چ��ەك��ەی‪ ،‬ب��ب��ەس��ت��ێ��ت��ەوە بە‬ ‫ئاڵتوون‌و مارەیی زۆرەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە زۆرینەی كچان‌و‬ ‫ك��وڕان‪ ،‬لەگەڵ ئەو بۆچوونەدا‬ ‫ن��ی��ن‪ ،‬ئ��اڵ��ت��وون‌و م��ارەی��ی زۆر‬ ‫لەبەرامبەر بەشوودانی كچاندا‬ ‫وەربگیرێت‪ ،‬بەاڵم هێشتا زۆرێك‬ ‫لەكچان‪ ،‬نایەنەوێت دەستبەرداری‬ ‫ئەو هیوایەتە بن‪.‬‬ ‫ف��ەخ��ری��ی��ە‪ ،‬ل��ەئ��ێ��س��ت��اوە‬ ‫داوایكردووە‪ ،‬كوڕەكە ئاڵتوونێكی‬ ‫زۆر ب���ۆ ك��چ��ەك��ەی ب��ك��ات‌و‬ ‫مارەییەكی زۆری بۆ دابنێت‪« ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی قەدری كچەكەم بزانێت‌و‬ ‫لەداهاتووشدا ئەو مارەییە زۆرە‪،‬‬ ‫دەیبەستێتەوە»‪.‬‬ ‫بەشێك لە كچان‪ ،‬داواكردنی‬ ‫زۆری م��ارەی��ی‌و ئ��اڵ��ت��وون‪ ،‬بۆ‬ ‫ئایندەی كچەكە بە باش نازانن‌و‬ ‫پێیانوایە‪ ،‬دەبێتە هۆی ئەوەی‬ ‫لەداهاتوودا‪ ،‬كوڕەكە مامەڵەی‬ ‫«كۆیالیەتی» لەگەڵ كچەكەدا‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئەگەرچی هەندێك بۆچوونی‬

‫ئافرەتان هەیە لەبارەی كەمیی‬ ‫ئاڵتوون‌و مارەیی كە «بەكەم‬ ‫تەماشاكردنی كچەكەیە»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆچوونی زۆرێكیش لە كچان‪،‬‬ ‫دژی دی���اردەی ئاڵتوونی زۆر‌و‬ ‫مارەییە‪.‬‬ ‫ش����ات����وو س���ەع���ی���د‪ ،‬ك��ە‬ ‫خوێندكاری زانكۆیە‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫فەخرییەوە قسە دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەگەر مەسرەفێكی زۆر بەكوڕەكە‬ ‫بكەیت‪ ،‬دەبێتە ه��ۆی ئ��ەوەی‪،‬‬ ‫ك��وڕەك��ە رقێكی ب��ۆت هەبێت‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬دوات��ر وەك��و كۆیلەیەك‬ ‫سەیرت بكات‌و زیادەڕۆیی زۆرت‬ ‫بكاتە س��ەر‪ ،‬چونكە مارەیی‌و‬ ‫ئاڵتوونكردن‪ ،‬وەك ئەوە وایە كە‬ ‫بتكڕێت»‪ .‬هەروەها پێیوابوو‪:‬‬ ‫بۆ ئایندەش‪ ،‬كاریگەریی لەسەر‬ ‫ج��ۆری پەیوەندییەكانی نێوان‬ ‫هەردووال دەبێت‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆم��ەڵ��گ��ەی ك��وردی��دا‪،‬‬ ‫تائێستاش ك����وڕان‪ ،‬كێشەی‬ ‫ئاڵتوون زۆركردن‌و مارەییان هەیەو‬ ‫زۆرێكیان بەو هۆیەوە‪ ،‬ناتوانن‬ ‫پڕۆسەی هاوسەرگیریی ئەنجام‬ ‫ب��دەن‪ ،‬بەتایبەت لەماوەی دوو‬ ‫ساڵی رابردوودا‪ ،‬نرخی ئاڵتوون‪،‬‬ ‫بەشێوەی بەرچاو بەرزبووەتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬ل��ەچ��ەن��د رۆژی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬نرخی یەك مسقاڵ‬ ‫زێڕی عەیار (‪ ،)21‬بەرزبوونەوەی‬

‫خێرای بەخۆوە بینیوە‌و گەیشتە‬ ‫(‪ )254‬هەزار دینار‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫س��اڵ‌و نیوێك ب��ەر لەئێستا‪،‬‬ ‫نرخەكەی (‪ )170‬هەزار دیناری‬ ‫تێپەڕ نەدەكرد‪.‬‬ ‫چ���االك���وان���ان���ی ب����واری‬ ‫مافەكانی ژن��ان‪ ،‬ئ��ەو گرفتە‬ ‫بە ئاڵۆز دەبینن‌و پێیانوایە‪،‬‬ ‫چارەسەركردنی‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫بڕیاری حكومیی هەیە‌و ئەوان‬ ‫وای��دەب��ی��ن��ن كێشەكە‪ ،‬زیاتر‬ ‫بووەتە چاولێكەریی‪.‬‬ ‫رۆزا حسێن‪ ،‬ن��ووس��ەرو‬ ‫چ��االك��وان��ی ب���واری مافەكانی‬ ‫ژنان‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئەوە دەبینم كە‬ ‫گرفتەكە ئاڵۆزەو لەبەرئەوەی‬ ‫ئ��ەم نەریتە سەردەمانێكی‬ ‫ك��ۆن بە زەروورەت��ێ��ك‌و وەك‬ ‫وەسیلەیەك ب��ۆ رێكخستنی‬ ‫پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫دانراوە‪ ،‬ئێستاش لەزۆر شوێن‬ ‫وەزیفەی ماوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬پێیوایە‪ :‬نەهێشتنی‬ ‫ئەو دیاردەیە‪ ،‬چارەسەری بەوە‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬حكومەت لەڕێگای‬ ‫كارو بەرنامەی دیراسەكراوەوە‪،‬‬ ‫ئیش بۆ ئەوەبكات‪ ،‬ئەو زەمینە‬ ‫كۆمەاڵیەتییە بنكۆڵ بكات‪،‬‬ ‫كە زەرورەت���ی م��ان��ەوەی ئەو‬ ‫دیاردەیەی لەسەر وەستاوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی ئەو‪ :‬حكومەت‪،‬‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی ئ��ەو پێنج ملیۆن‬

‫بەشێك لە كچان‪ ،‬داواكردنی زۆری مارەیی‌و ئاڵتوون‪ ،‬به‌ پێویست نازانن‬ ‫دینارەی دەیدات بۆ پێشینەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‪ ،‬زی��ات��ر ب��رەو‬ ‫ب��ەو دی��اردەی��ە دەدات‌و وتی‪:‬‬ ‫«ئ���ەوە‪ ،‬ن��ەك ه��ەر كاركردن‬ ‫نییە بۆ نەهێشتنی دی��اردەی‬ ‫ئاڵتوونكردن‌و مارەیی‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كارێكی وا لەپراكتیكدا‪ ،‬بەو‬

‫مانایەیە حكومەت‪ ،‬ئەو مەسرەفە‬ ‫دەخاتە ئەستۆی خۆی‌و برەو‬ ‫بەو دیاردەیە دەدات»‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی كوڕان‪ ،‬لەبەر چەند‬ ‫هۆكارێك‪ ،‬ئامادەنین مارەیی‪،‬‬ ‫یان ئاڵتوونی زۆر بۆ ئەو كچانە‬ ‫ب��ك��ەن ك��ە دەچ��ن��ە داوای����ان‪،‬‬

‫لەالیەك بەهۆی نەبوونییەوە‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��ر وای دەبینن‪،‬‬ ‫ئەو كچانە لەئێستاوە‪ ،‬خەمی‬ ‫دواڕۆژی خۆیان بخۆن‌و بیانەوێت‬ ‫لەژێر فشاری زۆری داواكردنی‬ ‫مارەییدا‪ ،‬نەتوانن لەداهاتوودا‬ ‫تەاڵقیان بدەن‪.‬‬

‫كازم حەسەن‪ 40( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫رۆژانە ‌لەناو شاری سلێمانیدا‪،‬‬ ‫ئیشی تەكسی دەك��ات‌و تاكە‬ ‫گ��رف��ت��ی ئ���ەوەی���ە‪ ،‬تائێستا‬ ‫نەیتوانیوە ژیانی هاوسەرگیریی‬ ‫پێكبهێنێت‪ ،‬لەكاتێكدا بە وتەی‬ ‫خۆی‪« :‬چەندین جار‪ ،‬چووەتە‬ ‫خوازبێنی»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وت��ی‪« :‬دەچمە‬ ‫داوای هەر كچێك‪ ،‬داواكاریی‬ ‫زۆری���ان ه��ەی��ەو ئ��ەو هەموو‬ ‫داواك��اری��ی��ە ب��ەم��ن جێبەجێ‬ ‫ناكرێت»‪.‬‬ ‫رۆزا ح��س��ێ��ن‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەكرد‪ :‬پێویستە كار بۆ ئەوە‬ ‫بكرێت‪ ،‬كچان‌و ژنان بهێنرێنە‬ ‫دەرەوە بۆ ن��او ب��ازاڕی كار‪،‬‬ ‫ت��ا سەربەخۆیی ئ��اب��ووری�ی‌و‬ ‫شەخسییان هەبێت‌و وت��ی‪:‬‬ ‫«بۆئەوەی ئاڵتوون‌و مارەیی‪،‬‬ ‫ن��ەب��ن��ە زەم��ان��ەت��ی قیمەتی‬ ‫ئینسانیی»‪.‬‬ ‫ش��ل��ێ��ر ئ���ەس���ع���ەد‪ ،‬كە‬ ‫فەرمانبەرەو تەمەنی (‪)29‬‬ ‫س��اڵ��ە‪ ،‬ب���ڕی���اری ن��ەك��ردن��ی‬ ‫ئاڵتوون‌و داوانەكردنی مارەیی‬ ‫هەروا بەئاسانیی نابینێت‌و وتی‪:‬‬ ‫«فەرمانبەرم‌و زۆر پێویستم‬ ‫بەو ئاڵتوونە نییە‪ ،‬بەاڵم كە‬ ‫ش��وو ب��ك��ەم‪ ،‬ه��ەر ئاڵتوون‬ ‫دەكەم‪ ،‬چونكە ئەگەر نەیكەم‪،‬‬ ‫خەڵك گاڵتەم پێدەكەن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ئه‌ربیلی‪ :‬هه‌قی خۆمم نه‌دراوه‌تێ‪.‬‬

‫ناهێڵ ‌ێ منداڵەكانی لەهونەر نزیكببنەوە‬

‫محەمەد ئەربیلی‪ )17( :‬گۆرانیم داوەتە «ئیبراهیم تاتڵیساس»‬ ‫سابات ‪ -‬ئەحمەد باڵەكی‬

‫محه‌مەد ئەربیلی‪ ،‬هونەرمەندی‬ ‫ن��اس��راوی ك���وردو ش���اری هەولێر‪،‬‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪ :‬پ��ێ��ش ه��ەم��وو‬ ‫هونەرمەندێك‪ ،‬سروودی «نەورۆز»ی‬ ‫وت����ووەو ئ��اش��ك��راش��ی دەك����ات؛ كە‬ ‫(‪ )17‬گ��ۆران��ی داوەت���ە «ئیبراهیم‬ ‫تاتڵیساس»ی گ��ەورە هونەرمەندی‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬ن��اوی محەمەد ئەحمەدە‪،‬‬ ‫وەك خ��ۆی باسی دەك��ات‪ :‬نازناوی‬ ‫«ئ��ەرب��ی��ل��ی» ل�����ەوەوە ه��ات��ووە؛‬ ‫لەقوتابخانەی «ئەربیلی ئ��والی»‬ ‫دەستی بەخوێندن ك��ردووەو لەوێوە‬ ‫ناوی «محەمەد ئەربیلی» بەسەردا‬ ‫بڕاوە‪.‬‬ ‫ئەربیلی‪ ،‬كە (‪ )78‬ساڵ لەمەوبەر‬ ‫لەگەڕەكی «سەعدوناوا»ی هەولێر‬

‫ل��ەدای��ك��ب��ووە‪ ،‬دەنگێكی رەس��ەن��ەو‬ ‫(‪ )67‬ساڵە وەك هونەرمەند ناسراوە‪،‬‬ ‫لەدیدارێكی «سابات»دا‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬پێش هەموو هونەرمەندێك‬ ‫سروودی لەسەر بەهارو نەورۆز وتووەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬بەڵگەم پێیە بۆ سەلماندنی‬ ‫قسەكانم»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش دەخ��ات��ەڕوو؛ بەهەرسێ‌‬ ‫زمانی (ك��وردی‌و توركی‌و عەرەبی)‬ ‫گۆرانی تۆماركردووە‌و «(‪ )80‬گۆرانیم‬ ‫هەیە كە ئاوازو هۆنراوەی هی خۆمن»‪.‬‬ ‫ئەربیلی‪ ،‬كە ماوەی (‪ )35‬ساڵ‬ ‫گۆرانی ئاهەنگی وتووە‪ ،‬لە (هەولێر‪،‬‬ ‫دهۆك‌‪ ،‬موسڵ‌‪ ،‬سلێمانی‌و كەركوك)‪،‬‬ ‫جەخت ل��ەوە دەك��ات��ەوە؛ لەژیانی‬ ‫هونەریی خۆیدا‪ ،‬جگە لەبەرهەمەكانی‬ ‫خۆی‪ ،‬گۆرانیی‌و ئاوازی داوەتە چەندین‬ ‫هونەرمەندی ن��اودارو لەو رووەش��ەوە‬

‫سابات ‪-‬بێستون محەمەد‬ ‫باجی نەجیبە‪ ،‬ژن��ە چایچییە‬ ‫تاقانەكەی سلێمانی‪ ،‬چەند رۆژێك‬ ‫زیاتر لە «سەرچنار» هەڵی نەكردو‬ ‫گ���ەڕای���ەوە «س��ەه��ۆڵ��ەك��ە»‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫شوێنەی سااڵنێكە بژێویی ژیانی تێدا‬ ‫پەیدا دەكات‪.‬‬ ‫نەجیبە مەحمود (‪ 58‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫شەش ساڵ لەمەوبەر بۆ بژێویی خۆی‪،‬‬ ‫بڕیارێكی ئازایانەی داو شانبەشانی‬ ‫پیاوان‪ ،‬چایخانەیەكی لەقەرەباڵغترین‬ ‫شوێنی سلێمانی «سەهۆڵەكە»دا‬ ‫دانا‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬شەش ساڵە هەموو ئێوارانێك‬ ‫عەرەبانەكەی دەخاتە كارو لەسەعات‬ ‫«چ��وار»ەوە «چا» دەفرۆشێت‪ ،‬تا‬ ‫درەنگانێكی شەو‪ ،‬وەك رێزلێنانێك‬ ‫بۆ ه��ەوڵ‌و ماندووبوون‌و پاراستنی‬

‫وتی‪« :‬ئیبراهیم تاتڵیساس تەقلیدی‬ ‫ك��ردووم��ەت��ەوە‌و چەندین گۆرانیشم‬ ‫داوەت����ێ‌»‪ ،‬ب��اس ل���ەوەش دەك��ات؛‬ ‫پەیوەندیی لەگەڵ تاتڵیساس هەیەو‬ ‫پێش ساڵی (‪ )2000‬داوەت��ی كردووە‬ ‫ب��ۆ توركیا‌و زی��ات��ر لەمانگێك الی‬ ‫ماوەتەوە‌و لەو ماوەیەشدا‪ ،‬گۆرانیی‬ ‫داوەت��ێ‌‌و وت��ی‪« :‬چەند گۆرانییەكی‬ ‫منی باڵوكردووەتەوە‪ ،‬لەوانە؛ سۆلیمی‬ ‫س��ۆل��ی��م�ێ‌‪ ،‬ی��ەڵ�ڵا ش��وف��ێ��رو چەند‬ ‫گۆرانییەكی تر‌و ئەوكاتە (‪ )5‬گۆرانیشم‬ ‫دایە ئیبراهیم تاتڵیساس‪ ،‬هەر پێنجی‬ ‫ب�ڵاوك��ردەوە‪ ،‬دوای ئ��ەوەش لەساڵی‬ ‫(‪ )2002‬دا‪ )12( ،‬گۆرانیی ترم داوەتێ‌‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا باڵونەبوونەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو هونەرمەندە‪ ،‬ئاماژە بەوەش‬ ‫دەك���ات‪ :‬چەندین گۆرانیی دیكەی‬ ‫داوەتە هونەرمەندانی كورد‪ ،‬وەك؛ زیاد‬

‫ئەسعەد‪ ،‬تەنیا عارەب‌‪ ،‬نیزام شوكرو‬ ‫چەند گۆرانیبێژێكی شاری كەركوك‪.‬‬ ‫سەرباری ئەو ئەزموونە زۆرەی‬ ‫«ئەربیلی» لەبواری هونەریدا‪ ،‬تائێستا‬ ‫وەك پێویست ئاوڕی لێنەدراوەتەوەو‬ ‫خزمەت ن��ەك��راوە‪ ،‬ئێستاش ژیانی‬ ‫رۆژان��ەی لەچایخانەكانی پایتەختدا‬ ‫بەڕێدەكات‪ ،‬بەب ‌ێ ئەوەی سوود لەو‬ ‫ئەزموونە زۆرەی وەربگیرێت‪ ،‬یان‬ ‫خزمەت بكرێت لەالیەن حكومەتەوە‪،‬‬ ‫لەو بارەیەشەوە وتی‪“ :‬من ناپاڕێمەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبینم جیاوازیی هەیەو منیش‬ ‫هەقی هونەریم نەدراوەتێ‌‌و حكومەت‬ ‫هیچ هاوكاریی‌و خزمەتێكی نەكردووم‪،‬‬ ‫بەرامبەر ئەو خزمەتەی پێشكەشی‬ ‫ه��ون��ەری ك��وردی��م ك����ردووە‪ ،‬لەپای‬ ‫ئ��ەو خزمەتەش‪ ،‬زۆرب��ەی كاتەكانم‬ ‫لەچایخانەكاندا بەسەردەبەم»‪.‬‬

‫ئ��ەو‪ ،‬بەنیگەرانییەوە باس‬ ‫لەپەراوێزخستنی دەكات‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬مافی من خوراوە‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫شانازیی بەوەوە دەكەم‬ ‫ك���ە ج��ەم��اوەرێ��ك��ی‬ ‫زۆرم ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫چۆن رەوای��ە تائێستا‬ ‫ئێمەی هونەرمەندان‬ ‫ل���ە چ��ای��خ��ان��ەك��ان��دا‬ ‫كـــات بەسەرببەین‌و‬ ‫شوێنێكی تایبەتمان‬ ‫نەبێت‪ ،‬كە هونەرمەندی‬ ‫ن��وێ‌و خەڵك سوودمان‬ ‫ل��ێ��وەرب��گ��رن‪ ،‬ئ��ەوان��ەش‬ ‫وای�����ك�����ردووە؛ ب��ەه��ی��چ‬ ‫شێوەیەك نەهێڵم منداڵەكانم‬ ‫لەهونەر نزیكببنەوە»‪.‬‬

‫با‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ە‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫«‬ ‫س‬ ‫ە‬ ‫ه‬ ‫ۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫»‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ج‬ ‫ێ‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ێ‬ ‫ڵ‬ ‫ێ‬ ‫ت‬

‫«ن���ەج���ی���ب���ەخ���ان»‪،‬‬ ‫پ��ارێ��زگ��اری سلێمانی‬ ‫كۆشكێكی پێبەخشی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ش��ارەوان��ی رێی‬ ‫نەدا لە «سەهۆڵەكە»‬ ‫ج���ێ���گ���ی���رب���ك���رێ���ت‌و‬ ‫ل���ە «س���ەرچ���ن���ار»‬ ‫ج���ێ���ی���ان���ك���ردەوە‪،‬‬ ‫دوای ب��ەس��ەرب��ردن��ی‬ ‫چ����ەن����د رۆژێ����ك����ی‬ ‫ك���ەم ل���ەو ش��وێ��ن��ە‪،‬‬ ‫«ن��ەج��ی��ب��ەخ��ان»‬ ‫گ���ەڕای���ەوە شوێنە‬ ‫«ئ���ازی���زەك���ەی»‌و‬ ‫دەس����ت����ی ب���ەك���ار‬ ‫كردەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو سەربەرزە‬ ‫ب���ەك���ارەك���ەی‌و بۆ‬ ‫«سابات» دەڵێت‪:‬‬

‫شوان عەتوف؛ بەشداریی چوار فیلمیی‬ ‫سینەمایی دەكات‬

‫«توانیومە بەڕەنجی‬ ‫خ���������ۆم‪ ،‬ژی����ان����ی‬ ‫خ��ێ��زان��ێ��ك داب��ی��ن‬ ‫ێ منداڵی‬ ‫ب��ك��ەم‌و س � ‌‬ ‫ه��ەت��ی��وی��ش بەخێو‬ ‫ب���ك���ەم»‪ ،‬س��وپ��اس��ی‬ ‫یارمەتیدانەكەشی كرد‪،‬‬ ‫بەاڵم وتی‪« :‬نەمتوانی‬ ‫ل���ە ه���اوی���ن���ەه���ەواری‬ ‫س��ەرچ��ن��ار بمێنمەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئەو جێیەی‬ ‫بۆم دانرابوو‪ ،‬شیاو نەبوو‬ ‫بۆبەدەستهێنانی بژێویم‪،‬‬ ‫چونكە سەرچنار هێندەی‬ ‫ئێرە كڕیاری (چا)ی لێ‬ ‫نییە‌و ئ���ەوەش وای��ك��رد؛‬

‫«بوینگ»‪،‬به‌داهێنانی نوێوه‌؛ کێبڕکێی «ئێرباس» ده‌کات‬

‫سابات‪ ،‬سیروان عەول‬

‫هونه‌رمه‌ند شوان عەتوف‪ ،‬رایدەگەیەنێت‪ :‬ئەمساڵ لە چوار فیلمی‬ ‫سینەمایی دا رۆڵ دەبینێت‪ ،‬كە یەكێك لەو فیلمانە ئێرانییە‌و فیلمی‬ ‫«كوردی ‪ -‬ئیتالی‌و كوردی ‪ -‬فەرەنسیشی» تێدایە‪.‬‬ ‫عەتوف‪ ،‬لەمیانەی وەرگرتنی خەاڵتی رێزلێنانی لەالیەن (یەكێتی‬ ‫رۆژنامەنووسانی عێراق)وه‌و لەدیدارێكی كورتی “سابات”دا‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بە كارەكانی داهاتووی كردو خۆشحاڵیی خۆی بە رێزلێنانەكە دەربڕی‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬هەستێكی خۆشم هەیە‪ ،‬ئەمەش هیچ لەخۆباییم ناكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەرپرسیارێتییەكی گەورەیە‪ ،‬بۆئەوەی كاری باشتر بكەم‪ ،‬چونكە وەرگرتنی‬ ‫خەاڵتێكی لەمجۆرە‪ ،‬كاردانەوەی ئیشە باشەكانمە»‪.‬‬ ‫ئەو باسی لەوەكرد‪ :‬لەسەروبەندی خەاڵتەكەدا‪ ،‬یادی منداڵیی خۆی دەكاتەوەو‬ ‫ئەو خەونە دێتە پێش چاوی‪ ،‬كە حەزی كردووە ببێتە ئەكتەرێكی “بەناوبانگ”‪،‬‬ ‫هەروەك پێدانی خەاڵتی لەوجۆرەی بەهاندانێكی كاریگەر ناوبرد بۆ هونەرمەندان‪،‬‬ ‫كاتێك خۆیان لەناو بینەرەكانیدا دەبیننەوە‌و «پاڵنەر‌و وزەیەكە بۆئەوەی كاری‬ ‫جوانتر بكات»‪.‬‬ ‫شوان‪ ،‬بۆ «سابات»ی ئاشكرا كرد‪ :‬ئەمساڵ وەك ئەكتەر بەشداریی‬ ‫چوار فیلمی سینەمایی دەكات‪ ،‬لەوانەش‪“ :‬فلیمێكی ئێرانی‌و فیلمێكی ئیتاڵی‬ ‫– كوردی‪ ،‬بەنیازیشم لە فیلمێكی فەرنسیی – كوردیشدا‪ ،‬بەشداریی بكەم”‪.‬‬ ‫شوان عەتوف‪ ،‬وەك بەشێكی ئەكتەرەكانی واڵتانی دەورووب��ەر‌و‬ ‫جیهان‪ ،‬دوای ئەوەی لەهونەردا وەك ئەكتەرێكی دیار دەركەوت‪ ،‬رووی‬ ‫كردە كاری راگەیاندن‌و بەرنامەیەكی پێشكەش كرد‪ ،‬لە ئێستاشدا لە‬ ‫كەناڵێكی دیكەی راگەیاندندا كاردەكات‪ ،‬بەاڵم وەكخۆی دەڵێت‪ :‬ئەو‬ ‫كارانەی “بۆ (بژێویی)یە‌و سەرچاوەی بەڕێكردنی‬ ‫ژیانمە”‪ ،‬لەوبڕوایەشدا نییە كاركردنی لە راگەیاندن‬ ‫لەهونەر دایببڕێت‌و بەپێچەوانەوە دەڵێت‪“ :‬راگەیاندن‬ ‫نەبێت‪ ،‬كێ هونەرمەند دەناسێت؟”‪.‬‬

‫بگەڕێمەوە سەهۆڵەكە‪ ،‬جگەله‌وه‌ی‬ ‫لەوەش؛ من خووم بە ئێرەوە گرتووەو‬ ‫ئەگەر لێرە بڕۆم‪ ،‬ژیانم نابێت»‪.‬‬ ‫وەك خۆی باسی دەكات‪ :‬شەوانە‬ ‫نزیكەی (‪ )400‬ك��ەس لەخەڵكی‬ ‫سلێمانی‌و ش���ارو شارۆچكەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە بۆ چاخواردنەوە‬ ‫دەچنە الی‪« ،‬هەندێكجار بیانییەكان‬ ‫بەناونیشانی «ژنە چافرۆشەكە» دێنە‬ ‫الم‪ ،‬بۆ چاخواردنەوە»‪.‬‬ ‫ن��ەج��ی��ب��ەخ��ان‪ ،‬وەف����اداری����ی‬ ‫مشتەرییەكانی باس دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«رۆژ بەڕۆژ‪ ،‬خۆزگە بەڕابردوو دەخوازم‪،‬‬ ‫تەنیا شتێك دڵخۆشم دەكات ئەوەیە؛ كە‬ ‫هیچ كەس هەقی نەخواردووم‪ ،‬هەندێكجار‬ ‫كڕیار هاتووەتەالم بۆ چاخواردنەوە‌و‬ ‫ێ چام‬ ‫پێیوتووم؛ دوێنێ‌‪ ،‬ی��ان پێر ‌‬ ‫خواردووە‌و بیرم نەبووە پارەكە بدەم‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا بۆم هێناویت»‪.‬‬

‫گرافیک نیوز ‪ -‬سابات‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫زۆر تەماشاكردنی تەلەفزیۆن؛ ئه‌گه‌ری مردن زیاد دەكات‬

‫لێكۆڵینەوەیەكی‬ ‫س��اب��ات‪:‬‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ی دەری��خ��س��ت��ووە‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫كەسانەی رۆژانە بۆ ماوەیەكی زۆر‬ ‫سەیری تەلەفزیۆن دەكەن‪ ،‬ئەگەری‬ ‫تووشبوونیان بە نەخۆشییـــەكانی‬

‫شەكرەو دڵ زیاترە‪ ،‬ئەوەش ئەگەری‬ ‫مردنیان زیاد دەكات‪.‬‬ ‫د‪“ .‬فرانك”ی سەرپەرشتیاری‬ ‫لێكۆڵینەوەكە‪ ،‬لە زانكۆی “هارفارد”‬ ‫رایگەیاندووه‌‪ :‬سەیركردنی تەلەفزیۆن‬

‫بۆ ماوەی دوو سەعات لە رۆژێكدا‪،‬‬ ‫رێژەی (‪ )%20‬ئەگەری تووشبوون‬ ‫بە نەخۆشیی شەكرە زیاد دەكات‪،‬‬ ‫هەروەها رێ��ژەی (‪ )%15‬ئەگەری‬ ‫تووشبوون بە نەخۆشی دڵ زیاد‬

‫دەك���ات‪« ،‬ل��ەگ��ەڵ ب��ەرزب��وون��ەوەی‬ ‫مەترسی مردن بە رێژەی (‪.»)%13‬‬ ‫ئەو لێكۆڵینەوەیە لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫پێشتر چەندین لێكۆڵینەوەی تر‬ ‫لەسەر هەمان بابەت كراوە‪.‬‬

‫«راهیبه‌که‌ی شانۆ»ی کوردی‪ ،‬ونه‌‬

‫«بەدیعە دارتاش»؛ لە شانۆ دوور ده‌که‌وێته‌وه‌‬

‫سابات‬ ‫راه���ی���ب���ەی ش��ان��ۆی‬ ‫ك����وردی����ی «ب���ەدی���ع���ە‬ ‫دارت���اش»‪ ،‬ح��ەزدەك��ات؛‬ ‫لەدرامایەكی تەلەفزیۆنیی‬ ‫نوێدا بەشداریی بكات‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫كارێكی وانییە‬ ‫ك����ە ل���ەگ���ەڵ‬ ‫ك��ەس��ێ��ت �ی‌و‬

‫تەمەنی ئەودا بگونجێت بۆ كاركردن‪،‬‬ ‫دەش��ڵ��ێ��ت‪« :‬ت��وان��ای چ��وون��ە سەر‬ ‫تەختەی شانۆم نەماوە»‪.‬‬ ‫نزیكەی ساڵێكە هونەرمەندی‬ ‫دەره��ێ��ن��ەرو ئ��ەك��ت��ەری بەناوبانگی‬ ‫شانۆی كوردیی «بەدیعە دارت��اش»‪،‬‬ ‫لەهیچ كارێكی هونەریی‌و شانۆی نوێدا‬ ‫نەبینراوە‪ ،‬وەك خۆشی باسی لێدەكات‪:‬‬ ‫«هۆكارەكەی خانەنشینكردن‌و خراپیی‬ ‫ب��اری تەندروستیم ب��ووە‪ ،‬كەئێستا‬ ‫بەهۆی چارەسەری پێویستەوە باش‬

‫بووم»‪.‬‬ ‫دارتاش‪ ،‬پێی خۆشە لەدرامایەكی‬ ‫ت��ەل��ەف��زی��ۆن��ی��ی ن��وێ��دا ب��ەش��داری��ی‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە وەك خ��ۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫«ه��ەس��ت��دەك��ەم ب��ەدوورك��ەوت��ن��ەوەم‬ ‫لەجەماوەرەكەم‪ ،‬بۆشاییەكی گەورەم‬ ‫بۆ دروس��ت��ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ەم نزیكانە‬ ‫درامایەكی وا نەهاتووەتە بەردەستم‪،‬‬ ‫كە حەز بەبەشداریكردن بكەم تێیدا»‪.‬‬ ‫هۆكاری دووركەوتنەوەشی لەشانۆ‪،‬‬ ‫دەگەڕێنێتەوە؛ بۆ هەڵكشانی تەمەن‌و‬

‫نەمانی توانای جارانی‪ ،‬بۆ هەڵسوكەوت‬ ‫لەسەر شانۆ‪ ،‬ئەمە جگە ل��ەوەی كە‬ ‫ئاماژە بەكەمیی بینەری شانۆ دەكات‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬شانۆی جدیی جەماوەری‬ ‫نەماوە‪ ،‬سێ مانگ لەسەر شانۆ ماندوو‬ ‫دەب��ی��ت‪ )200( ،‬بۆ (‪ )300‬بینەرت‬ ‫دەبێت‪ ،‬ل��ەڕۆژگ��اری ئێستادا‪ ،‬تەنیا‬ ‫شانۆ كۆمیدییەكان بینەریان هەیە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬كە (‪ )42‬ساڵە لەخزمەتی‬ ‫شانۆی كوردیدایە‪ ،‬یەكەم كچە كە‬ ‫ئەكادیمیای هونەرەجوانەكانی بەشی‬

‫ک لەگەڵ رۆشنبیرانی سلێمانیدا‪...‬‬ ‫قاوەیە‬

‫سابات‬

‫قاوەخانەی كەلتووریی‪ ،‬كە‬ ‫لەچەند رۆژی رابردوودا لەشاری‬ ‫سلێمانی ك���رای���ەوە‪ ،‬دەبێتە‬ ‫ن��اوەن��دێ��ك ب��ۆ بەیەكگەیشتن‌و‬

‫چ���االك���ی���ی���ە رۆش��ن��ب��ی��ری��ی‌و‬ ‫كەلتوورییەكان‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەرانی «قاوەخانەی‬ ‫كەلتووریی»‪ ،‬باس لەوە دەكەن‪:‬‬ ‫كە «نەبوونی شوێنێكی گونجاو»‬

‫سمكۆ جاف‬ ‫پاش (‪ )25‬ساڵ لێكۆڵینەوە ناپلیۆن هیڵ‪ ،‬كتێبێكی نووسی‪:‬‬ ‫(بیركەرەوە دەوڵەمەند دەبیت)‪ ،‬كە (‪ )50‬كەسێتیی بەناوبانگی ئەو‬ ‫سەردەمەی تێدابوو‪ ،‬لەنێوانیاندا‪( :‬تۆماس ئەدیسون‪ ،‬جون روكفلر‪،‬‬ ‫پیودور روزفلت‪ ،‬دكتور گراهام بیل‪ ،‬هتد‪ ،)...‬لەپاش ئەم ماوەیە‬ ‫گەڕان‪ ،‬هەزارەها كەسی خستنەبەر لێكۆڵینەوەی كرداریی لەهەموو بوارە‬ ‫جیاجیاكانی ژیاندا‪ ،‬نهێنیی سەركەوتنی دەرخست‪.‬‬ ‫بۆ ئەوەی سەركەوتووبیت لەژیاندا پێویستە بزانیت چیت دەوێت‬ ‫(دیاریكردنی ئامانج)‪ ،‬بە پەیڕەویكردن لە هاوكێشەیەكی جادوویی‬ ‫(سحریی) دەگەیت بە ئامانجت‪ ،‬پێویستە ئامانجەكەت تێكەاڵو بكەیت‬ ‫لەگەڵ ویستێكی ئاگریندا‪.‬‬ ‫بیركەرەوە لەچیرۆكی (ئەیدوین بارنز)‪ ،‬ئەو پیاوەی بڕیاریدا ببێت‬ ‫بە شەریكی ئەدیسون‪ ،‬لەكاتێكدا ئەدیسون‪ ،‬تاقیگەیەكی هەبوو ئەمیش‬ ‫كەسێكی بێ كار بوو‪،‬بەاڵم بەپاڵپشتیكردنی «ویستی ئاگرینی»‪ ،‬توانی‬ ‫شەریكبوون لەگەڵ ئەدیسۆندا لەمێشكیدا وێنا بكات‌و خۆی گەیاندە‬ ‫تاقیگەكەی‪.‬‬ ‫ئەدیسۆن‪ ،‬لەكاتی گێڕانەوەی بیرەوەرییەكانیدا‪ ،‬ئاماژەی بە یەكەم‬ ‫دیداری ئەم پیاوە دابوو «لە بەردەممدا وەستابوو زیاتر لەسواڵكەرێكی‬ ‫گەڕۆك دەچوو‪ ،‬بەاڵم مانایەك لەنێو چاوانیدا هەبوو (ویستی ئاگرین)‬ ‫هەستێكی وای پێدەدام‪ ،‬كە بڕیاریداوە بگات بەهەر شتێك‪ ،‬كە هەوڵی بۆ‬ ‫دەدات‪ ،‬لەماوەی ئەزموونمدا لەگەڵ خەڵكیی‪ ،‬زانیم ئەگەر كەسێك بەڕاستی‬ ‫هەوڵبدات بۆ بەدەستهێنانی شتێك بەڕادەیەك ئامادەبێت سەركێشیی‬ ‫بەژیانی داهاتوویەوە بكات‪ ،‬بەدڵنیاییەوە سەركەوتوو دەبێت»‪.‬‬ ‫سەرەتا ئەدیسۆن‪ ،‬كارێكی س��ادەی پێدابوو بە كرێیەكی كەم‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە نەبووە مایەی ساردبوونەوەی‪ ،‬چونكە وێنایەك لەمێشكیدا‬ ‫كڵپەی دەدا‌و دڵنیابوو لەوەی‪ ،‬دەگات بەوەی كە دەیەوێت‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫فەیلەسوف بۆب براكتور‪ ،‬دەڵێت‪( :‬هەر شتێكت لەمێشكدا وێنا كرد‪،‬‬ ‫پێی دەگەیت)‪.‬‬ ‫رۆژان تێپەڕی‌و هیچ شتێكی ئەوتۆی بەدەستنەهێنا‪ ،‬كە مایەی‬ ‫نزیكبوونەوە بێت لەئامانجەكەی‪ ،‬بەاڵم هەرگیز نەیدەوت (چاوەڕوانی‬ ‫سوودی نییە! رەنگە پێویست بێت رام بگۆڕم‌و لەجێگەیەكی تردا كار‬ ‫بكەم)‪ ،‬بەڵكو دەیوت‪« :‬من هاتووم بۆ ئێرە بۆ ئەوەی ئامانجم بەدەست‬ ‫بهێنم‌و بەدەستیشی دەهێنم»‪ ،‬هەلێك هاتە پێش‪ ،‬كاتێك ئەدیسۆن‪،‬‬ ‫ئامێرێكی نوێی داهێنا‪.‬‬ ‫بارنز‪ ،‬گرێبەستێكی تایبەتی لەگەڵ ئەدیسۆندا ئیمزا كرد‪ ،‬پالنێكی‬ ‫دانا‌و دەستیكرد بەكاركردن‌و خستنەڕووی بۆچوونەكانی‪ ،‬تا بووە شەریكی‬ ‫ئەدیسۆن‌و سەروەتێكی زۆری پەیدا كرد‪.‬‬ ‫هەلەكان لەپشتی دەرگاكانەوە حەشار دراون‌و بەشێوەی جیاواز‬ ‫دەردەكەون‪ ،‬بەاڵم پێویستە لەسەرت زۆر بە ئاگابیت بۆ ئەوەی بتوانیت‬ ‫بەدەستیان بهێنیت‪.‬‬

‫گەشەپێدانی مرۆیی‬

‫«ویستی ئاگرین»‬

‫بۆ بەیەكگەیشتن‪ ،‬هاندەریان‬ ‫بووە‪ ،‬كە بیر لە دروستكردنی ئەو‬ ‫«قاوەخانەیە» بكەنەوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بۆ بەیەكگەیشتنی رۆشنبیران‌و‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردن��ی چ��االك��ی��ی��ە‬ ‫رۆشنبیریی‌و كەلتوورییەكانیان‪.‬‬ ‫ئاری ئەبوبەكر‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫قاوەخانەكە‪ ،‬لەلێدوانێكدا بۆ‬ ‫«سابات»‪ ،‬وتی‪« :‬دەمانەوێت‬ ‫ئێرە ببێتە شوێنێك ب��ۆ ئەو‬ ‫نوخبە رۆشنبیرەی ك��ورد‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا ب��ێ جێگەو رێگەن‌و‬ ‫دەمانەوێت لێرە كۆببنەوە‌و بە‬ ‫ماڵی خۆیانی بزانن‌و چاالكیی تێدا‬ ‫ئەنجام بدەن»‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬ن��ەب��وون��ی شوێنێكی‬

‫هاوشێوەی «قاوەخانەكە»یان‪،‬‬ ‫لەشاری سلێمانی كە بەپایتەختی‬ ‫رۆشنبیریی ناسراوە‪ ،‬بەكارەسات‬ ‫ن��اودەب��ات‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئاسایی‬ ‫ن��ی��ی��ە ل���ەش���اری س��ل��ێ��م��ان��دا‬ ‫جێگەیەك نەبێت‪ ،‬رۆشنبیران‬ ‫لەخۆی كۆبكاتەوەو لەڕێیەوە‬ ‫چاالكییەكانیان بخەنەڕوو؛ بۆیە‬ ‫تایبەتمەندیی ئەمشارە وایكرد‪،‬‬ ‫ئەو كارە بكەین»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ب����ەرن����ام����ەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەران��ی «ق��اوەخ��ان��ەی‬ ‫ك��ەل��ت��ووری��ی»‪ ،‬لەئایندەیەكی‬ ‫نزیكدا چاالكییەكانیان گەشە‬ ‫پێدەدەن‪ ،‬ئەوەش دوای كردنەوەی‬ ‫پێشانگایەكی كتێب بە بەشداریی‬

‫شانۆی تەواوكردووە‌و (‪ )42‬شانۆگەریی‬ ‫دەرهێناوە كە خۆی كاری نواندنی لە‬ ‫(‪ )35‬لەو شانۆگەرییانەدا ك��ردووە‪،‬‬ ‫ئەمە جگە ل��ەو شانۆگەرییانەی كە‬ ‫بەرهەمی تیپە شانۆییەكانی تر بووەو‬ ‫نواندنی تێدا كردووە‪.‬‬ ‫مامۆستا بەدیعە دارت���اش‪ ،‬ك��ە بە‬ ‫«راهیبە»ی شانۆی كوردیی ناسراوە‪،‬‬ ‫تائێستا ژیانی هاوسەریی پێكنەهێناوەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬هۆكاری سەرەكیی بۆ ئەوەی كە‬ ‫بیر لەشووكردن نەكەمەوە‪ ،‬شانۆ بووە»‪.‬‬

‫چەند دەزگایەكی باڵوكردنەوەو‬ ‫چ��اپ‪ ،‬ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌و‌ه ئ��اری‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬یەكەم كار‪ ،‬كردنەوەی‬ ‫پێشانگاكە بوو‪ ،‬دوای ئەوە‬ ‫چ��ەن��د ب��ی��رۆك��ەی��ەك هەیە‬ ‫ب���ۆئ���ەوەی ئیشی ل��ەس��ەر‬ ‫ب��ك��ەی��ن‌و رۆش��ن��ب��ی��ران‌و‬ ‫رووناكبیرا ‌ن لە قاوەخانەی‬ ‫كەلتووریی كۆبكەینەوە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرن��ام��ەش��م��ان��دای��ە‬ ‫ق��اوه‌خ��ان��ه‌ک�� ‌ه چ��االك��ی��ی‬ ‫ه��ەری��ەک � ‌ه ل��ە (ش��ێ��رزاد‬ ‫ح����ەس����ەن‪ ،‬د‪.‬ف�������اروق‬ ‫رەفیق‌و شێركۆ بێكەس)‬ ‫ل��ەخ��ۆب��گ��رێ��ت‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ك���ردن���ەوەی پێشانگای‬ ‫فۆتۆگرافی»‪.‬‬

‫هەر خانوویەکی‪،‬؛که‌متر ل ‌ه مەترێكە‬

‫سابات ‪ -‬زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫زۆرێ���ك ل��ەو گەشتیارو‬ ‫رێبوارانەی رێیان دەكەوێتە‬ ‫خاڵی گومرگی “تەوێڵە”‪،‬‬ ‫پ��ێ��ش چ��ەن��د خ��ول��ەك��ێ��ك‪،‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك��ج��ار‬ ‫الدەدەن‌و‬ ‫قەرەباڵغیی دروست دەبێت‪،‬‬ ‫ئەوەش بۆ گرتنی وێنەیەكی‬ ‫ی��ادگ��اری��ی ل���ەالی گ��ون��دە‬ ‫بچووكەكە‪.‬‬ ‫ئ������ەوە ه���ون���ەرێ���ك���ەو‬ ‫لەهەندێك واڵت ناپەرژێیت‬ ‫سەردانی زۆر ناوچە بكەیت‪،‬‬ ‫بۆیە بەهونەرێكی ج��وان‌و‬ ‫لەسەر شێوازەكەی خۆی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەق��ەب��ارەی بچووك‪،‬‬ ‫هەمان شارستانیی‌و دیمەن‬ ‫دروستدەكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم ه��ون��ەرە‪ ،‬خەریكە‬ ‫ل��ەك��وردس��ت��ان��دا پ���ەرەی‬ ‫پێدەدرێت‌و رەنگە‪ ،‬نموونەی‬

‫ئ�����ەوەش؛ ئ�����اراس ح��ەم��ە‬ ‫زڕگ���وێ���زی ت��ەم��ەن (‪)53‬‬ ‫ساڵە‪ ،‬كە دروستكاری گوندە‬ ‫بچووكەكەیە‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬ل��ە لێدوانێكیدا‬ ‫ب��ۆ “س���اب���ات” ب���اس ل��ەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬سەرەتا بیرۆكەكە‬ ‫بەتەنیا شتێكی ئاسایی‬ ‫ب��وو‪“ ،‬ئەوكاتانەی گەشتم‬ ‫ب��ەس��روش��ت��ی ه��ەورام��ان��دا‬ ‫دەك�����رد‪ ،‬ح��ەزم��ك��رد ئ��ەو‬ ‫خانووانە دروست بكەم”‪.‬‬ ‫ئ��اراس‪ ،‬ئەو خانووانەی‬ ‫بە وردە بەرد دروستدەكرد‌و‬ ‫بەقوڕ سواغی دەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوات��ر بیرۆكەكەی گۆڕیوە‬ ‫بۆ بەكارهێنانی چیمەنتۆ‌و‬ ‫ب��ەردی سروشتیی‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لە رووبەرێكدا‪ ،‬كە لەمەترێك‬ ‫تێپەڕناكات‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪“ :‬بۆ‬ ‫دەرگ��او پەنجەرەكان‪ ،‬قاپ‌و‬

‫شتومەكی كۆنی ماڵ‌و بۆیە‬ ‫بەكاردەهێنم”‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش���ی خ��س��ت��ەڕوو؛‬ ‫خاوەنی هەمان ئەو خانووە‬ ‫بچووكانەیە‪ ،‬كە پێش چەند‬

‫لەسەیرانگاكانی‬ ‫ساڵێك‬ ‫“س���ەرچ���ن���ار‌و دەب���اش���ان”‬ ‫لەسلێمانی‌و بەهەمان ستایل‬ ‫دروس��ت��ی��ك��ردووە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫“ئ���ەو خ��ان��ووان��ە‪ ،‬ل��ەس��ەر‬

‫خ��ەرج��ی��ی خ���ۆم دروس��ت��م‬ ‫كردوون‪ ،‬بەردم بۆ شكاندووە‌و‬ ‫تەواوی گوندەكەش لەماوەی‬ ‫چ��وار مـــــــانگدا دروستم‌‬ ‫كردووە”‪.‬‬

‫ده‌یه‌وێت جێگا‌ی «که‌ریمی عه‌له‌که‌» بگرێته‌وه‌‬ ‫سابات ‪ -‬پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل��ە مشتەرییە‬ ‫نوێكان هاتە ژوورەو “تكت”ی‬ ‫س���ادەی ب��ڕی‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك‬ ‫شاگردەكە خ��واردن��ەك��ەی بۆ‬ ‫دانا‪ ،‬گۆشتی لەسەر بوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫وتی‪“ :‬بەهەڵە داتناوە من سادە‬ ‫دەخۆم‪ ،‬ئەویش وتی؛ برا لێرە‬ ‫سادە نییە”‪.‬‬ ‫پێچەوانەی زۆرب��ەی‬

‫لەسلێمانی‬ ‫چێشتخانەكان‪،‬‬ ‫چێشتخانەیەك هەیە برنج‌و‬ ‫ش��ل��ەی س����ادەی نییە (ب�ێ‌‬ ‫گ���ۆش���ت)ی ن��ی��ی��ە‌و ئ��ەگ��ەر‬ ‫گۆشتیش نەخۆیت‪ ،‬هەر بۆت‬ ‫دادەنێت‪ ،‬ئ��ەوەش هەندێكجار‬ ‫كێشە دروستدەكات‪ ،‬چونكە‬ ‫هەندێك كەس “گۆشت” ناخۆن‪.‬‬ ‫حەمەی حاجی فەتاح‪52( ،‬‬ ‫ساڵ)‪ ،‬خاوەنی چێشتخانەكە‪،‬‬ ‫دان��ان��ی “گ��ۆش��ت”ی لەسەر‬ ‫خ��واردن��ی س���ادە ب��ە “خێر”‬

‫ناوبردو بۆ “سابات” وتی‪“ :‬‬ ‫ئ��ەم ك���ارەی دەیكەین تەنیا‬ ‫ب��ۆ خ��ێ��رە‪ ،‬ئێمە دەمانەوێت‬ ‫بڵێن؛ حەمەی حاجی فەتاح‬ ‫جێگەی «كەریمی عەلەكە»ی‬ ‫گ��رت��ووەت��ەوە‪ ،‬ك��ە ل��ەزۆرب��ەی‬ ‫شوێنەكان وامانپێدەڵێن”‪.‬‬ ‫ئ�����ەوان‪ ،‬ك���ە س��ااڵن��ێ��ك��ە‬ ‫ئەزموونیان لەگەڵ خواردەمەنیدا‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��اس ل���ەوە دەك���ه‌ن؛‬ ‫«چ��ەن��د خ��واردن��گ��ەی��ەك��ی��ان‬ ‫ه���ەی���ە‪ ،‬ه����ەروەه����ا پێش‬

‫راپ��ەری �ن‌و دوای راپەڕینیش‪،‬‬ ‫بەخۆڕایی خواردنیان داوەت��ە‬ ‫ئ��ەو س��ەرب��ازان��ەی دەهاتنە‬ ‫“س��ل��ێ��م��ان��ی”ی��ەوە‪ ،‬دوای‬ ‫راپەڕینش بەو پێشمەرگانەیان‬ ‫دەدا كە دەهاتنە الیان»‪.‬‬ ‫وەك خ����ۆی دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫لەسەرەتای نەوەدەكانیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ەه��ەم��ان��ش��ێ��وە س���ادەی���ان‬ ‫نەبووەو بەگۆشتەوە خواردنیان‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردووەو ن��رخ��ی‬ ‫سادەیان وەرگرتووە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫عه‌بدولواحید محه‌مه‌د‪ :‬زەمینە لەبارە‌و دەرفەتێكی باش بۆ بەستنی كۆنگرەی مامۆستایان هاتووەتە پێش‪.‬‬

‫ل ‌ه پڕۆژه‌ی چەند مامۆستایه‌کی زانكۆی سەاڵحەدیندایه‌‌‌‌و تا ئێستایش وه‌اڵم نه‌دراوه‌ته‌وه‌‪..‬‬

‫داوا ده‌کرێت دەستێوەردانی حیزبیی لە زانكۆكاندا نه‌هێڵرێت‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هاوڕ ‌‬

‫‪........................................................‬‬

‫چەندین مامۆستای زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬پڕۆژەپێشنیازێك‬ ‫ئاراستەی الیەنە پەیوەندیدارەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م دەك����ەن‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫نەهێشتنی دەس��ت��ێ��وەردان��ی‬ ‫حیزبیی لەزانكۆ‌و پەیمانگەكاندا‪،‬‬ ‫هەروەك نزمیی ئاستی زانكۆكان‬ ‫ب��ۆ دەس��ت��ێ��وەردان��ی حیزبیی‬ ‫دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )20‬زانكۆ‌و چەندین‬ ‫پەیمانگەی حكومیی‌و ئەهلیی‬ ‫هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم ئاستی زانستیی‬ ‫زان��ك �ۆ‌و پەیمانگەكانی هەرێم‬ ‫نزمن‌و تەنانەت زانكۆكانی هەرێم‬ ‫ل��ەدواوەی ریزبەندیی زانكۆكانی‬ ‫جیهاندان‪ ،‬ب��ەڕای مامۆستایان‌و‬ ‫چ��اودێ��ران��ی ب���واری خوێندنی‬ ‫بااڵ‪ ،‬هۆكاری سەرەكیی نزمیی‬ ‫ئاستی دەزگاكانی خوێندنی بااڵ‪،‬‬ ‫دەستێوەردانی حیزبییە‪.‬‬ ‫ئ��ەو چەند مامۆستایە كە‬ ‫ژماره‌یه‌کی زۆری��ان لەهەڵگرانی‬ ‫بروانامەی دكتۆراو ماستەرن‪ ،‬بە‬ ‫نوێنەرایەتی الیەنەكانی (یەكێتی‪،‬‬ ‫پ��ارت��ی‪ ،‬گ����ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمەڵ‪ ،‬بێالیەنەكان)‪ ،‬لەزانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪« ،‬پڕۆژەپێشنیازی‬ ‫م���ام���ۆس���ت���ای���ان���ی زان���ك���ۆ‌و‬ ‫پەیمانگەكان»یان‪ ،‬ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم‌و حكومەت‌و‬ ‫پەرلەمان‌و وەزارەت��ی خوێندنی‬ ‫بااڵ كردووە‪.‬‬ ‫لەپڕۆژەكەدا‪ ،‬كە دانەیەكی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتووە‪،‬‬ ‫ئاماژە ب��ەوە ك��راوە‪« :‬شێوازی‬ ‫المەركەزیی كارگێڕیی‌و دارای��ی‬ ‫ل��ەه��ەم��وو دام���ەزراوەك���ان���ی‬ ‫خوێندنی بااڵدا پەیڕەو بكرێت؛‬ ‫لەپێناوی كەمكردنەوەی رۆتین‌و‬ ‫دەستەبەركردنی سەربەخۆییان‪،‬‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی بتوانن ئەركەكانیان‬ ‫بەباشیی جێبەجێ بكەن»‪.‬‬ ‫د‪.‬ه��اش��م م��ح��ەم��ەد‪ ،‬وەك��و‬ ‫نوێنەری بێالیەنەكان لەزانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬ئیمزای پڕۆژەكەی‬ ‫كردووە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«تائێستا لەدەزگاكانی خوێندنی‬ ‫ب����ااڵدا‪ ،‬سیستمی م��ەرك��ەزی��ی‬

‫پەیڕەو دەكرێت‌و سەرۆكی زانكۆ‌و‬ ‫راگر‌و بەرپرسەكانی تر لەالیەن‬ ‫حیزبەوە دادەن��رێ��ن‌‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫رۆتیناتی ئیداریی دروستكردووە‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ئەگەر بمانەوێت واڵتێكی‬ ‫دامودەزگاییمان هەبێت‌و رۆتینات‬ ‫كەمبكرێتەوە‪ ،‬دەبێت سیستمی‬ ‫المەركەزیی زیاتر بكەین»‪.‬‬ ‫چاودێرانی بواری خوێندنی‬ ‫ب���ااڵ‪ ،‬پێیان وای���ە‪« :‬ئاستی‬ ‫زانكۆكانی كوردستان‌و زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین بەتایبەتی‪ ،‬زۆر نزمە‌و‬ ‫هۆكارەكەشی بۆ دەستێوەردانی‬ ‫حیزبیی دەگەڕێتەوە‪ ،‬ملمالنێكانی‬ ‫نێوان (یەكێتی‌و پارتی) بوونە‬

‫هۆكاری دابەزینی ئاستی خوێندنی‬ ‫ب��ااڵ‪ ،‬چونكە ئ��ەو دوو حیزبە‬ ‫هەوڵیانداوە دەسەاڵتی خۆیان‬ ‫ب��ەس��ەر دەزگ��اك��ان��ی خوێندنی‬ ‫ب����ااڵدا بسەپێنن‌و دەستیان‬ ‫لەكاروبارەكانیان وەرداوە»‪.‬‬ ‫ل��ەم��اوەك��ان��ی راب�����ردوودا‪،‬‬ ‫بەزەقیی دەستێوەردانی حیزبیی‬ ‫ل��ە دام��ودەزگ��اك��ان��ی خوێندنی‬ ‫ب���ااڵدا رەن��گ��ی داوەت�����ەوەو بە‬ ‫وت��ەی مامۆستایان‪ ،‬رێكخراوی‬ ‫«یەكێتیی قوتابیان»ی سەر بە‬ ‫«پارتی دیموكراتی كوردستان»‪،‬‬ ‫لەزانكۆ‌و پەیمانگەكانی هەولێر‌و‬ ‫دهۆكدا‪ ،‬خاوەن بڕیار‌و دەسەاڵتە‪.‬‬

‫خالد ئ��ەح��م��ەد‪ ،‬نوێنەری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی لە زانكۆكان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫بەڕێژەیەكی زۆر حیزب زانكۆی‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن ب��ەڕێ��وە دەب���ات‪،‬‬ ‫لەڕابردوودا «یەكێتیی قوتابییان»‬ ‫دەسەاڵتی تەواوی بەسەر زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدیندا هەبووە‌و هەرچی‬ ‫بویستایە دەیكرد‪.‬‬ ‫ئەوەش دەڵێت‪« :‬یەكێتیی‬ ‫قوتابییان‪ ،‬حكومەتێك بووە‬ ‫لە زان��ك��ۆدا‪ ،‬لەئێستاشدا ئەو‬ ‫رێكخراوە لەهەموو كۆلێژەكاندا‬ ‫ژووری تایبەتی هەیە‌و چاالكیی‬ ‫حیزبیی تێدا ئەنجام دەدات‌و هەر‬ ‫كاتێك بیانەوێت‪ ،‬دەتوانن هەموو‬ ‫شتێك بكەن‌و زۆرجار گرفت بۆ‬ ‫پرۆسەی خوێندنی بااڵ دروست‬ ‫دەكەن‪ ،‬لەكاتێكدا پێویستە ئەو‬ ‫شوێنانەی لێ وەبگیرێتەوە»‪.‬‬ ‫ل�����ە ب���ەش���ێ���ك���ی ت���ری‬ ‫پڕۆژەپێشنیازكراوەكەدا‪ ،‬داوای؛‬ ‫«نەهێشتنی ه��ەم��وو ج��ۆرە‬ ‫دەستێوەردانێكی حیزبیی لەناو‬ ‫كارە كارگێڕیی‌و زانستییەكان‪ ،‬كە‬ ‫دەبێتە هۆی لەكەداركردنی ئاستی‬ ‫زانستیی‌و پرۆسەی بەڕێوەبردنی‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگەكان» كراوە‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا تێیدا ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫«هەوڵدان بۆ دیاریكردنی یەك‬ ‫شوێنی گونجاو بۆ نوێنەرایەتی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان‌و خ��وێ��ن��دك��اران��ی‬ ‫هەڵبژێردراو لەناو هەر زانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگەیەكدا‪ ،‬پێویستە تەنیا‬ ‫كاری پیشەیی خۆیان رابپەڕێنن‌و‬ ‫ل��ە س��ن��ووری چاالكیی خۆیان‬ ‫النەدەن»‪.‬‬ ‫د‪.‬سڵێمان جەعفەر‪ ،‬نوێنەری‬ ‫بزووتنەوەی «گۆڕان» لەزانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بەدرێژایی (‪ )20‬ساڵی‬ ‫رابردوو‪ ،‬حیزبە دەسەاڵتدارەكان‬ ‫هەوڵیانداوە پێگەی خۆیان لەناو‬ ‫زانكۆكاندا بەهێز بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەو هەنگاوانە بوونەتە هۆی‬ ‫دابەشكردنی زانكۆكانی هەولێر‌و‬ ‫ده����ۆك‪ ،‬ب��ەس��ەر «پ��ارت��ی»‌و‬ ‫زان��ك��ۆك��ان��ی سلێمانی بەسەر‬ ‫«یەكێتی»دا‪ ،‬لە زانكۆكانی‬ ‫ه��ەول��ێ �ر‌و ده���ۆك‪ ،‬رێ��ك��خ��راوی‬ ‫«یەكێتیی قوتابییان» خاوەن‬ ‫دەس����ەاڵت‌و ب��ڕی��ارە‌و هێزێكی‬

‫گ��ەورەی لەپشتەوەیە‪ ،‬باشترین‬ ‫ن��م��وون��ەش‪ ،‬راگ��رت��ن��ی دەوام��ی‬ ‫زان��ك��ۆی س��ەاڵح��ەدی��ن ب��وو لە‬ ‫(‪)2/24‬دا‪ ،‬جگ ‌ه ل���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رێکخراو‌ه لە هەموو كۆلێژەكاندا‬ ‫ژووری بۆ تەرخانكراوە»‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی زان��ك��ۆ‪،‬‬ ‫ن��زم��ی �ی‌و دات��ەپ��ی��ن��ی ئاستی‬ ‫زانستیی زانكۆ‌و پەیمانگەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م ب��ۆ دەس��ت��ێ��وەردان��ی‬ ‫حیزبیی دەگەڕێننەوەو هاوكات‬ ‫دوورخستنەوەی دەستی حیزبیی‬ ‫بەچارەسەر دەزانن‪.‬‬ ‫د‪.‬مەریوان ئەكرەم‪ ،‬كە وەكو‬ ‫نوێنەری «یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك���وردس���ت���ان»‪ ،‬ل��ەزان��ك��ۆی‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن‪ ،‬ئیمزای لەسەر‬ ‫پڕۆژەكە كردووە‪ ،‬هۆكاری نزمیی‬ ‫ئاستی زانكۆكان‪ ،‬دەگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ كەموكووڕیی لە سیستمی‬ ‫خوێندنی بااڵدا‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی ب��ە «رۆژن��ام��ە»‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬داوام����ان ك��ردووە‬ ‫دەس���ت���ێ���وەردان���ی حیزبیی‬ ‫ل��ەك��اروب��اری خوێندنی ب��ااڵدا‬ ‫نەمێنێت‌و كارەكان بەپێی یاسا‬ ‫بەڕێوەبچن»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك د‪.‬ه��اش��م‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك���ات‪ :‬دەس��ت��ێ��وەردان‬ ‫لەسەرجەم زانكۆ‌و پەیمانگەكاندا‬ ‫بوونی هەیە‌و ئەو دەستێوەردانە‬ ‫ه��ۆك��ارب��وون بۆ نزمیی ئاستی‬ ‫زانكۆكان‪.‬‬ ‫بەبڕوای د‪.‬سڵێمان جەعفەر‪،‬‬ ‫دەس���ت���ێ���وەردان���ی حیزبیی‬ ‫گەیشتووەتە رادەی داتەپینی‬ ‫ئاستی زانكۆكان‪ ،‬چونكە‪ ،‬ب ‌ه وته‌ی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬حیزبە دەسەاڵتدارەكان‬ ‫هێندەی بیر لەبەرژەوەندییە‬ ‫حیزبییەكانیان دەكەنەوە‪ ،‬هێندە‬ ‫بیر ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی گشتیی‌و‬ ‫پێشخستنی خوێندن ناكەنەوە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ��ێ��م��ە وەك��و‬ ‫مامۆستایانی زانكۆی سەاڵحەدین‪،‬‬ ‫بەجیاوازیی بیر‌وڕاوە‪ ،‬گەیشتینە‬ ‫ئەو بڕوایه‌ی كە زانكۆ لەملمالنێی‬ ‫نادروست دووربخرێتەوە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە پڕۆژەیەكمان ئاراستەی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ �م‌و الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان كردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا وەاڵمی داواكارییەكەمان‬ ‫نەدراوەتەوە»‪.‬‬

‫ته‌کنیکی په‌روه‌رده‌یی‌و‬ ‫پرۆسه‌ی فێربوون‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی*‬ ‫هەندێ كات پەروەردەی قوتابخانەیی وەكو زانستی وانەوتنەوە‬ ‫پێناسە دەكرێت‪ ،‬واتە كۆمەڵێك تەكنیك‌و ستراتیژ بۆ شێوازی‬ ‫وانەوتنەوە‌و فێركردن لەپەیوەندیی لەگەڵ كارلێكی نێوان تاك‌و‬ ‫كۆمەڵدا‪ ،‬پەروەردە ئەو زانستەیە‪ ،‬كە ئامانجی پێگەیاندنی مرۆڤەكانە‌و‬ ‫خستنەبەردەستی ئەو مەعریفەیەیە‪ ،‬كە كە لەڕێیەوە زانیاریی دەربارەی‬ ‫ئەو پرۆسانە وەردەگرین‪ ،‬كە مرۆڤەكان دروست دەكەن‌و دەیانگۆڕن لە‬ ‫كۆنتێكستی كۆمەاڵیەتی‌و كەلتووریی جیاوازدا‪ .‬كەسی پەروەردەكار‬ ‫الی ئێمە بەپلەیەك مامۆستایە لە قوتابخانەكان‌و زانستگەكاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بێگومان پرۆسەی پەروەردەیی لەماڵ‌و دایەنگەو زۆر دامەزراوەی تردا‬ ‫روو دەدات‪.‬‬ ‫زانستی پەروەردەیی مۆدێرن‪ ،‬لەو باوەڕەدایە مامۆستا دەبێت‬ ‫توانای ئەوەی هەبێت؛ ویست‌و ئارەزووی قوتابی‌و خوێندكار بورووژێنێت‌و‬ ‫لەپرۆسەی فێربووندا‪ ،‬بیكات بەكەسێكی سەرەكیی‌و ئەكتیڤ‪ ،‬واتە‬ ‫تەنیا ئەو زانست‌و زانیارییانەی مامۆستا بە خوێندكارەكانی دەڵێتەوە‪،‬‬ ‫گرنگ نییە‪ ،‬بەڵكو تەكنیكەكانی پەروەردەو فێركردنیش گرنگیی زۆریان‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە ئەو تەكنیكانەن دواجار زەمینەی پرۆسەی فێربوون‬ ‫دروست دەكەن‪ ،‬بێگومان لەگەڵ كۆمەڵێک فاكتەری تری وەك ژینگە‌و‬ ‫پێویستییەكانی پەروەردەیی‪ .‬دیارە گرنگترین ئەو رەگەزانەی كە‬ ‫تەكنیكی جیاوازیان تێدا بەكاردێت‪ ،‬لەپرۆسەی پەروەردەدا‪ ،‬وانەوتنەوە‌و‬ ‫تاقیكردنەوەن‪ ،‬ئەمە بێجگە لە پالن‌و ئامانجی وانە‌و كۆرسەكان‪.‬‬ ‫لەنێو زانستی پ��ەروەردەدا‪ ،‬سێ جۆر تێڕوانینی جیاواز هەیە‬ ‫بۆ پرۆسەی فێربوون‌و تەكنیكەكانی پەروەردەیی‪ ،‬واتە لە وەاڵمی‬ ‫پرسیاری كێ بەرپرسیارێتی یەكەمی هەیە لەپرۆسەی پ��ەروەردە‌و‬ ‫فێربووندا‪ ،‬شێوازە كالسیكییەكە مامۆستای كردبوو بە چەقی ئەو‬ ‫پرۆسەیە‪ ،‬شێوازێكی نوێتر خوێندكاری ك��ردووە بە چەق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شێوازێكی میانگیریشمان هەیە‪ ،‬كە باس لە هاوكاریی نێوان ئەو‬ ‫دووانە دەكات‪ .‬بەپێی شێوازە كالسیكییەكە‪ ،‬مامۆستا پرسیار دەكات‌و‬ ‫خوێندكار وەاڵم دەداتەوە‪ ،‬مامۆستا وانە دەڵێتەوەو خوێندكارەكان‬ ‫گوێڕادەگرن‪ ،‬بەاڵم بەپێی شێوازی نوێ‪ ،‬خوێندكار بۆ خۆی‪ ،‬یان‬ ‫بەگرووپ لەگەڵ خوێندكارانی تر بابەت‌و كاری تایبەت دەخەنەڕوو‪،‬‬ ‫هەرچی شێوازە میانگیرەكەیە وا دەكات؛ كە مامۆستا‌و خوێندكار لە‬ ‫گفتوگۆیەكی پەروەردەیی هاوبەشدا‪ ،‬هەردووال بەیەكسانیی لەپرۆسەی‬ ‫فێربووندا بەشداربن‪.‬‬ ‫بەباوەڕی من‪ ،‬ئێمە لەكوردستاندا‪ ،‬هێشتا تەكنیكە پەروەردەییە‬ ‫كالسیكییەكە بەكار دەهێنین‪ ،‬هێشتا مامۆستا چەقی پرۆسەی‬ ‫فێربوون‌و پەروەردەیە‪ ،‬شێوازی وانەوتنەوەو تاقیكردنەوەكان زۆر‬ ‫سەرەتایی‌و كۆنن‪ ،‬ئەگەر بمانەوێت ئاستی خوێندن بەرز بكەینەوە‌و‬ ‫خوێندكارانیش ببنە بەشێكی گرنگ لە پرۆسەی پەروەردەو فێربووندا‪،‬‬ ‫ئەوا دەبێت ئەو تەكنیكە پەروەردەییانەش بەكاربهێنین؛ كە خوێندكار‬ ‫دەكاتە چەقی پرۆسەی فێربوون‪ ،‬یان وانەوتنەوەو تاقیكردنەوەكانمان‬ ‫بەشێوەیەك دابڕێژین‪ ،‬كە دەبنە مایەی هاوكاریی نێوان مامۆستا‌و‬ ‫خوێندكار‪.‬‬ ‫*ئه‌ندامی فراکسیۆنی «کوردستانیی» ل ‌ه په‌رله‌مانی کوردستان‪.‬‬

‫چەند لیستێك هەڕەشە دەكەن‌و په‌نابردن ‌ه به‌ر دادگایش ب ‌ه دوور نازانرێت‪..‬‬

‫دوای شەش مانگ‪ ،‬وادەی بەستنی كۆنگرەی یەكێتیی مامۆستایان دیاری ناكرێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪..................................‬‬ ‫دوای ش������ەش م���ان���گ‬ ‫ل���ەه���ەڵ���ب���ژاردن���ی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان‪ ،‬تائێستا كاتی‬ ‫بەستنی كۆنگرەی رێكخراوەكە‬ ‫دەستنیشان ن��ەك��راوەو هاوكات‬ ‫چەند لیستێكی مامۆستایان‪،‬‬ ‫ه��ەڕەش��ەی هەڵوێستوەرگرتن‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫دوای چەند جارێك دواخستن‪،‬‬ ‫رۆژی (‪ )2010/12/2‬پرۆسەی‬ ‫هەڵبژاردنی رێكخراوی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان لە (‪)6‬‬ ‫ب��ازن��ەدا ب��ەڕێ��وەچ��وو‪ ،‬كە (‪)11‬‬ ‫لیست كێبڕكێی یەكتریان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ب��ۆ بەدەستهێنانی زۆرت��ری��ن‬ ‫كورسی كۆنگرەی دوانزەیەمی‬ ‫رێكخراوەكە‌و بەپێی ئەنجامەكانی‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬لیستی «مامۆستایانی‬ ‫كوردستانیی» پلەی یەكەمی‬ ‫بەدەستهێنا‌و (‪ )243‬كورسی‌و‬ ‫لیستی «مامۆستایانی سەردەم»‬ ‫(‪ )66‬كورسی‌و «مامۆستایانی‬

‫ ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ‪2010/12/2‬ی یه‌کێتیی مامۆستایان‬ ‫ی��ەك��گ��رت��وو» (‪ )55‬ك��ورس �ی‌و‬ ‫«مامۆستایانی كۆمەڵ» (‪)40‬‬ ‫كورسی كۆنگرەیان بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ه����ەرچ����ەن����د ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان‪ ،‬رۆژی‬ ‫(‪)4/16‬ی دەستنیشانكردبوو بۆ‬ ‫بەستنی دوانزەیەمین كۆنگرەی‬ ‫رێكخراوەكە‪ ،‬بەاڵم لەكۆبوونەوەی‬ ‫رۆژی (‪)4/5‬ی ئەنجومەنی‬ ‫تەنفیزیی رێكخراوەكەدا‪ ،‬بەپاساوی‬

‫ناجێگیریی بارودۆخی سیاسیی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ڕی��اری دواخستنی‬ ‫كۆنگرەكە بۆ كاتێكی نادیار درا‪.‬‬ ‫بەبڕوای بەرپرسانی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایان؛ لەئێستادا زەمینە‬ ‫لەبارە بۆ بەستنی كۆنگرە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا وادەك���ەی دەستنیشان‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا ع��ەب��دول��واح��ی��د‬ ‫محەمەد‪ ،‬سەرپەرشتیاری لیژنەی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاکام ئه‌بوبه‌کر‬ ‫ئامادەكاری كۆنگرەی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬یەكێتیی مامۆستایان‬ ‫پێیوایە‪ :‬زەمینە لەبارە‌و دەرفەتێكی‬ ‫باش بۆ بەستنی كۆنگرە هاتووەتە‬ ‫پ��ێ��ش‪ ،‬ب��ۆی��ە ل��ەك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫رابردووی مەكتەبی سكرتاریەتدا‪،‬‬ ‫ب��ڕی��اردرا لەئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫كۆبوونەوەی ئەنجومەنی تەنفیزیی‬ ‫ئەنجامبدرێت‌و لەو كۆبوونەوەیەدا‬

‫بڕیار لەسەر بەستنی كۆنگرە‬ ‫دەدرێت»‪.‬‬ ‫لیستە ركابەرەكانی «لیستی‬ ‫كوردستانیی»‪،‬‬ ‫مامۆستایانی‬ ‫نیگەرانن لەدواخستنی كۆنگرەی‬ ‫رێكخراوەكەو پێیانوایە‪ :‬ئیرادەیەك‬ ‫نییە بۆ بەستنی كۆنگرەكە‪.‬‬ ‫مامۆستا ئەحمەد كەركوكی‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیستی مامۆستایانی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬ئێستا بارودۆخی هەرێمی‬ ‫كوردستان ئارامە‌و هیچ بیانوویەك‬ ‫نییە بۆ دواخستنی كۆنگرەی‬ ‫یەكێتیی مامۆستایان‪.‬‬ ‫ه���ەروەك بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئێمە لەمامۆستایانی‬ ‫ك���ۆم���ەڵ‪ ،‬داوام����ان����ك����ردووە؛‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی بەپەلە ئەنجام‬ ‫بدرێت‌و وادەی بەستنی كۆنگرە‬ ‫دی��اری��ی بكرێت‪ ،‬چونكە زیاتر‬ ‫ل��ەش��ەش م��ان��گ��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ك��راوەو دواخستنی زیاتری جێی‬ ‫قبووڵكردن نییە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەكێشەی بودجە‪،‬‬ ‫مامۆستا عەبدولواحید محەمەد‪،‬‬

‫وت��ی‪« :‬ل��ە ئێستادا‪ ،‬سەرقاڵی‬ ‫دوا ئامادەكارییەكانین‌و هیچ‬ ‫كێشەیەكمان نییە‪ ،‬داوای (‪)400‬‬ ‫ملیۆن دینارمان ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ودج��ە كێشە ن��ی��ی�ە‌و ئ��ەگ��ەر‬ ‫حكومەت ئەو بڕەپارەیە تەرخان‬ ‫ن��ەك��ات‪ ،‬دەت��وان��ی��ن پ���ارەی تر‬ ‫تەرخان بكەین»‪.‬‬ ‫رێ����ك����خ����راوی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫مامۆستایانی كوردستان‪ ،‬ماوەی‬ ‫(‪ )49‬ساڵە دام����ەزراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا دووج���ار هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجامداوە‪ ،‬ج��اری یەكەم؛ لە‬ ‫‪ ،1992/4/30‬جاری دووەمیش؛‬ ‫بۆ مامۆستایانی سنووری ئیدارەی‬ ‫سلێمانی پێشوو‪ ،‬دوای فشار‌و‬ ‫ناڕەزاییەكی زۆری مامۆستایان‪،‬‬ ‫ب���ڕی���اردرا ل��ە (‪)2010/4/30‬‬ ‫ئەنجامبدرێت‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنەكان‬ ‫بەاڵم ئەو رۆژە بۆ (‪)2010/9/30‬‬ ‫دواخ���را‌و دیسانەوە پرۆسەكە‬ ‫بۆ (‪ )2011/12/2‬دواخ��رای��ەوە‪،‬‬ ‫هاوكات بەشێك لەمامۆستایان‬ ‫پێیانوایە‪ :‬دواخستنی كۆنگرەی‬ ‫رێكخراوەكە‪ ،‬پەیوەندیی بەویستی‬

‫دەسەاڵتەوە هەیە‪ ،‬كە نایەوێت‬ ‫گۆڕانكاریی ل��ە رێكخراوەكەدا‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫مامۆستا جەزا عەلی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫كۆنگرەی داه��ات��ووی یەكێتیی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەو گرووپەی ئێستا‬ ‫سەرپەرشتیی یەكێتیی مامۆستایان‬ ‫دەكەن‪ ،‬دەیانەوێت درێژە بەكات‬ ‫ب����دەن‌و س���وود لەدواخستنی‬ ‫ببینن‪ ،‬چونكە ئ��ەوان ویستیان‬ ‫بۆ بەستنی كۆنگرە نییە‌و هەر‬ ‫جارەو بیانوویەك دەدۆزن��ەوە»‪.‬‬ ‫پێشیوایە‪« :‬یەكێتی‌و پارتی»‬ ‫مەترسیی ئ��ەوەی��ان هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫كۆنگرەیە گۆڕانكاریی لەپێكهاتەی‬ ‫رێكخراوەكەدا بكات‌و ئیدارەكردنی‬ ‫رێكخراوەكەیان لەدەستبچێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫ب��ەردەوام بیانوو بۆ دواخستنی‬ ‫كۆنگرە دەهێننەوە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ��ێ��س��ت��ا هیچ‬ ‫هۆكارێك بۆ دواخستنی كۆنگرە‬ ‫نییەو ئێمە چیتر لەدواخستنی‬ ‫كۆنگرە بێدەنگ نابین‌و پێدەچێت‬ ‫پەنا بۆ دادگا ببەین»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫هەر خێزانەو پزیشكی تایبەت بە خۆی دەبێت‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬س��ەرۆك��ی لیژنەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان رایگەیاند‪ :‬دوو پڕۆژەیان‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی ئەنجومەنی وەزی���ران‬ ‫كردووە بۆ پاراستنی مافی نەخۆش‌و‬

‫چاوەڕێی وەاڵمی حكومەتن‪.‬‬ ‫د‪ .‬حەسەن محەمەد‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫لیژنەی تەندروستی لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وت��ی‪« :‬ل��ە مانگی‬

‫چ���واری ساڵی پ���ار‪ ،‬لیژنەیەكی‬ ‫پەرلەمان‌و وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫وۆركشۆپێكمان ساز كرد لە سەر‬ ‫پاراستنی مافی نەخۆش‌و دوات��ر‬ ‫پڕۆژەیەكمان ئاراستەی ئەنجومەنی‬

‫وەزی���ران ك��رد‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی ب��ەرزی‬ ‫بكەنەوە بۆ پەرلەمان»‪.‬‬ ‫هەروەها وت��ی‪« :‬ئەمساڵیش‬ ‫لە مانگی (سێ)دا خوێندنەوەمان‬ ‫بۆ پڕۆژەیەكی تایبەت بە مافی‬

‫دەستەبەری نەخۆش كرد‌و تیایدا‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ەوە ك���راوە‪ ،‬ك��ە دەبێت‬ ‫هەر خێزانێك پزیشكێكی تایبەت‬ ‫بە خۆی هەبێت‌و بتوانن بەخۆڕایی‬ ‫سەردانی نەخۆشخانەكان بكەن»‪.‬‬

‫دووكەڵ؛ ئاسمانی هەولێر داده‌پۆشێت‬ ‫متمانەی نەخۆش‌و‬ ‫گارگەی دەرمان؛ لە سلێمانی‬ ‫د‪.‬محەمەد ئەمین‬

‫*‬

‫رۆژی (‪ )2011/6/16‬لە سلێمانی‪ ،‬سەرۆكی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫گارگەیەكی دەرمانسازیی مۆدێرنی كردەوە‪ ،‬كە لەالیەن كۆمپانیای‬ ‫“الرائیدە”ی عێراقییەوە بەبودجەی (‪ )70‬ملیۆن دۆالر جێبەجێكراوە‪.‬‬ ‫من نامەوێت لەبوونی ئەم جۆرە پرۆژانە كەم بكەمەوە‪ ،‬بەاڵم لەوە‬ ‫دەترسم؛ ئەم پرۆژەیە لەچوارچێوەی رێككەوتنی ستراتیژیی هەردوو‬ ‫حیزبی دەسەاڵتدا بێت‪ ،‬لەبەرئەوەی لەهەرێمی «زەرد»دا كارگەیەكی‬ ‫ت لەهەرێمی «سەوز»یشدا‪ ،‬كارگەیەكی لەو جۆرە‬ ‫دەرمان هەیە‪ ،‬دەبێ ‌‬ ‫بوونی هەبێت‪ ،‬واتە «پەنجا بەپەنجا»‪.‬‬ ‫ئەوەی لەنزیكەوە ئاگاداری باری تەندروستیی كوردستان بێت‪،‬‬ ‫دەزانێت زۆر كێشەمان هەیە‪ ،‬وەك؛ كێشەی دەرم��ان‪ ،‬كە خۆی‬ ‫لەنەبوونی سیستمێكی تەندروستییدا دەبینێتەوە‪ ،‬بێجگەلە؛ نەبوونی‬ ‫بینای نەخۆشخانەی مۆدێرن‪ ،‬نەبوونی ژێرخانێكی تەندروستیی پتەو‪،‬‬ ‫نەبوونی دڵنیایی تەندروستیی‪ ،‬نەبوونی خزمەتگوزاریی پەرستاریی‌و‬ ‫‪...‬هتد‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەم پڕۆژەیەوە دەپرسم‪:‬‬ ‫‪-1‬ئایا ئەم كارگەیە‪ ،‬كێشەی دەرمان لەكوردستان كەم دەكاتەوە‪،‬‬ ‫یان چارەسەری دەكات؟‪ ،‬وەك دەزانین كێشەی دەرمان لەكوردستان‪،‬‬ ‫كێشەی نەبوونی گارگە نییە ئەگەر سەردانی دەرمانخانەیك بكەین‬ ‫لەسلێمانی‪ ،‬چاومان بەهەموو جۆرە دەرمانێك دەكەوێت‪ ،‬لەباشترین‬ ‫كوالیتی‪ ،‬تا خراپترین كوالێتی‪ .‬كێشە گەورەكە لەوەدایە؛ ئێمەی ناو‬ ‫كەرتی تەندروستیش‪ ،‬نازانین (‪ )%100‬كام لەمجۆرە دەرمانانە كوالێتی‬ ‫باشە‪ ،‬مەگەر بەجۆری کارگەكان نەبێت‪ ،‬كە لەڕۆژی ئەمڕۆدا كێشەی‬ ‫ساختەكردنی دەرمان لەجیهاندا‪ ،‬بووه‌تە كێشەی یەكەم‪.‬‬ ‫بەڕای زۆر لە دەرمانسازان‌و شارەزایانی بواری تەندروستیی‪:‬‬ ‫ئەم كێشانە‪ ،‬بەكردنەوەی دامه‌زراوه‌ی دەرمانسازیی تێكەڵی هاوبەش‬ ‫(مؤسسة االدوية اخملتلطة املساهمة) چارەسەر دەكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫لەڕێگەی ئەم دامه‌زراو‌ه تایبەتەوە‪ ،‬دەتوانین هاوردەكردنی دەرمان‬ ‫كۆنترۆڵ بكەین‪ ،‬كە دەبێت لەالیەن كەسانی پسپۆڕەوە بهێنرێتە‬ ‫ناو كوردستانەوە‪ ،‬نەك كەسانێك كە بازرگانن‌و سەر بەكەرتە‬ ‫تەندروستییەكە نین‪.‬‬ ‫‪-2‬ئایا بۆ كاتی ئێستا‪ ،‬كارگەیەكی دەرمانی لەمجۆرەمان پێویست‬ ‫بوو؟‪ ،‬یان كارگەیەك بۆ شلەمەنیی لەش (مغذي)‪ ،‬بۆ لۆكە‌و گۆزی‌و‬ ‫پالستەری تەندروستیی‌و بۆ سرنج‌و پێداویستیی پزیشكیی تر‪ ،‬كە‬ ‫لەبەكارهێنانیدا هاواڵتیی نەخۆش‪ ،‬وەك دەرمان گو ‌ێ بەكۆمپانیا‬ ‫دروستكەرەكەی نادات‪.‬‬ ‫‪-3‬ئایا متمانەی هاواڵتیی نەخۆش‪ ،‬تا چ ئاستێك دەبێت‬ ‫له‌بەرامبه‌ر بەرهەمی ئەم كۆمپانیایە؟ ئێمەی پزیشك كە دەرمان‬ ‫دەنووسین‪ ،‬ناوە زانستییەكەی دەنووسین بۆ ئەوەی كارەكەمان وەك‬ ‫بازرگانی لێنەیەت‪ ،‬كار بۆ كارگەیەكی دەرمانی تایبەت نەكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەخۆش خۆی سەرپشكە لەبەكارهێنانی جۆری دەرمانەكە‪ ،‬بۆیە‬ ‫نەخۆشەكە هاتوچۆی چەند دەرمانخانەیەك دەكات‪ ،‬تا دەرمانێكی‬ ‫بیانیی باشی دەستدەكەوێت‪ ،‬تا ئەو ئاستەی باوەڕی بەدەرمانی زۆر‬ ‫لەواڵتە پێشكەوتووەكانیش نییە‪ ،‬نەك بەدەرمانی كارگەكانی واڵتانی‬ ‫چواردەور‌و هەرێم‪.‬‬ ‫*پزیشكی پسپۆڕی نەشتەرگەریی‪.‬‬

‫پەرلەمانتارێك ل ‌ه لیژنه‌ی ژینگه‌‪ :‬پیسبوونی ژینگە؛ هۆكارێكە بۆ شێرپەنجە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬

‫‪..........................................................‬‬

‫زۆربوونی ئۆتۆمبێل‌و كەمیی‬ ‫رێژەی سەوزایی‌و پەرەسەندنی‬ ‫كەرتی پیشەسازیی لەشاری‬ ‫هەولێر‪ ،‬کاریگه‌ریی خراپی‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ر ژینگەی ش��ارەك��ەوه‌‬ ‫به‌جێهێشتووە‌و دووكەڵ‌و تۆزی‬ ‫رۆژان��ەش‪ ،‬ئاسمانی شارەكەی‬ ‫داپۆشیوە‪.‬‬ ‫رێ��ژەی سەوزایی لەشاری‬ ‫ه��ەول��ێ��ردا‪)%4( ،‬ه‌و بەپێی‬ ‫س���ت���ان���داردی جیهانییش؛‬ ‫پێویستە (‪ )%30‬بێت‪ .‬یەكێك‬ ‫ل��ەه��ۆك��ارەك��ان��ی پیسبوونی‬ ‫ژینگەش لە شارەكاندا‪ ،‬كەمیی‬ ‫رێژەی سەوزاییە‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دازی��ار ن���زار ع��وم��ەر‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری ئەندازەی پاركەكان‬ ‫ل��ەه��ەول��ێ��ر‪ ،‬ب��ە “رۆژن��ام��ە”ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪“ :‬رێ���ژەی سەوزایی‬ ‫لەشاری هەولێر (‪)%4‬ەو بەپێی‬ ‫ستانداردی جیهانیی دەبێت‬ ‫رێژەی سەوزایی (‪ )%30‬بێت‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ئەگەر بێت‌و پشتێنەی‬ ‫س��ەوزای��ی ش��اری��ش بكەوێتە‬ ‫ك��ار‪ ،‬رێ���ژەی س��ەوزای��ی زی��اد‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەو شارانەی كارگەی‬ ‫گەورەشیان تێدایە‪ ،‬كێشەی‬ ‫پیسبوونی ژینگەیان زیاترە”‪.‬‬ ‫ه���ەڵ���ك���ەوت���ەی ش����اری‬ ‫هەولێر تەختاییە‌و دووریشی‬ ‫لەشاخەكان‌و دەریاچەكانەوە‪،‬‬ ‫هاندەری زیاترن بۆ پیسبوونی‬ ‫ژینگەكەی‪.‬‬ ‫دکتۆر پەریهان قوبالی‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی لیژنەی ك��اروب��اری‬ ‫ت���ەن���دروس���ت���ی���ی‌و ژی��ن��گ��ە‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫“رۆژنامە”ی راگەیاند‪“ :‬بەگشتیی‬ ‫شارەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ژینگەكانیان پ��ارێ��زراو نییە‬ ‫لەنەخۆشیی‌و ه��ەواك��ەی پاك‬ ‫نییە‪ ،‬بەتایبەت شاری هەولێر‪،‬‬ ‫بەوپێیەی تەختاییە‪ ،‬دەب��وو‬ ‫زیاتر دارستانی تێدابێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫داری كەمی تێدا چێنراوە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی دەریاچەیەكیشی نییە‪.‬‬ ‫وێ���ڕای زۆری���ی دووك��ەڵ��ی‬ ‫ئۆتۆمبێل‌و كارگەكان لەشاری‬ ‫هەولێردا‪ ،‬خۆڵبارین كەشێكی‬

‫دایپۆشیوه‬ ‫‌‌‬ ‫ئاسمانی هه‌ولێر؛ ل ‌ه کاتێکدا که‌ دووکه‌ڵ‬ ‫خراپتری بەشارەكە بەخشیووە‌و‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی هاواڵتییانی‬ ‫ئ���ەو ش�����ارەی خ��س��ت��ووەت��ە‬ ‫مەترسییەوە‪.‬‬ ‫ع��ەم��ی��د ق�����ادر س��دی��ق‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وه‌ب���ەری راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫بەڕێوبەرێتی هاتوچۆی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪“ :‬ل��ەش��اری هەولێر‬ ‫زیاتر لە (‪ )350‬هەزار ئۆتۆمبێل‬ ‫ت��ۆم��ارك��راون‌و ك��ار دەك���ەن‪،‬‬ ‫ب��ەه��ەم��وو ج��ۆرەك��ان��ی��ی��ەوە‪،‬‬ ‫رۆژان�����ەش ژم��ارەی��ەك��ی زۆر‬ ‫ئۆتۆمبێل ه���اوردە دەك��رێ��ن‪،‬‬ ‫وێڕای ئەوەی (‪ )2535‬كارگە‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا هەیە”‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە؛ مافپەروەر‬ ‫ج��ەل��ی��ل ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬جێگری‬ ‫ب��ەڕێ��وه‌ب��ەری نەخۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتنی گشتیی ش��اری‬ ‫ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬ب��ۆ “رۆژن���ام���ە”ی‬

‫نەخۆشییەكی هاوشێوەی «ئایدز»‬ ‫لەپارێزگای سلێمانی باڵودەبێتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پ‪ .‬سلێمانی‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ب��ەڕێ��وب��ەرێ��ت��ی خ��ۆپ��ارێ��زی��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ه��ۆش��داری��ی دەدات‬ ‫«تەنیا لەماوەی مانگێكدا‪)118( ،‬‬ ‫تووشبوو بەنەخۆشیی هەوكردنی‬ ‫ج��گ��ەر (ك���ەب���ەدی ڤ��ای��رۆس��ی)‬ ‫تۆماركراوەو ئەم نەخۆشییەش هیچ‬ ‫جیاوازییەكی لەگەڵ نەخۆشیی‬ ‫ئایدزدا نییەو مەترسیدارتریشە»‪.‬‬ ‫سەرەتای ئەم مانگە‪« ،‬هۆبەی‬ ‫ئایدزو نەخۆشییە گواستراوەكان»‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرێ��وب��ەرێ��ت��ی خ��ۆپ��ارێ��زی��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی‪ ،‬وۆركشۆپێكی‬ ‫ب��ۆ كارمەندانی تەندروستیی‌و‬

‫رێكخراوە مەدەنییەكانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی ك��ردەوە‪ ،‬تا هاواڵتییان‬ ‫لەنەخۆشیی «هەوكردنی جگەر»‬ ‫هۆشیاربكەنەوە‪ ،‬چونكە لەماوەی‬ ‫مانگی رابردوودا (‪ )118‬حاڵەتی‬ ‫ئەو نەخۆشییە تۆماركراون‪.‬‬ ‫د‪ .‬ف��ەره��اد مەجید عەلی‪،‬‬ ‫لێپرسراوی هۆبەی ئایدزو نەخۆشییە‬ ‫گواستراوەكان لە بەرێوبەرێتی‬ ‫خۆپارێزیی تەندروستیی سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫ێ رۆژی��م��ان‬ ‫«وۆركشۆپێكی س� ‌‬ ‫ب��ۆ كارمەندانی تەندروستیی‌و‬ ‫رێكخراوە مەدەنییەكانی سەرجەم‬ ‫قەزاو ناحیەكانی سەر بەپارێزگای‬ ‫سلێمانی رێ��ك��خ��س��ت��ووە‪ ،‬ئ��ەم‬

‫وۆركشۆپە تایبەتە بەتوشبوون‬ ‫ڤ��ای��رۆس��ی‬ ‫بەنەخۆشییەكانی‬ ‫(‪ )hiv‬ئ���ای���دز‪ ،‬ك��ە ل��ەالی��ەن‬ ‫وەزارەت���ی تەندورستیی هەرێم‌و‬ ‫بەهاوكاریی شارەزایەكی سویدیی‬ ‫رێكخراوە»‪.‬‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوی ه��ۆب��ەی ئ��ای��دزو‬ ‫نەخۆشییە گ��واس��ت��راوەك��ان‪،‬‬ ‫لەبارەی زیادبوونی رێژەی توشبوو‬ ‫بەنەخۆشیی «ئ��ای��دز»‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫“رێژەكە زیادی نەكردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەرامبەردا «كەبەدی ڤایرۆسی»‬ ‫سەریهەڵداوە‪ ،‬ل��ەم��اوەی مانگی‬ ‫راب��ردوودا‪ )2679( ،‬بوتڵ خوێن‬ ‫وەرگیراوە‌و لەو رێژەیەش؛ زیاتر‬ ‫(‪ )118‬توشبوو بەهەوكردنی‬

‫جگەر ه��ەب��ووە‪ ،‬نزیكەی (‪)54‬‬ ‫كەسیشیان ئ��ەو بیانییانەن كە‬ ‫بەسەفەر هاتوونەتە شارەكەوە”‪.‬‬ ‫د‪ .‬فەرهاد مەجید‪ ،‬هۆشداریدا؛‬ ‫نەخۆشیی‬ ‫لەمەترسییەكانی‬ ‫ه��ەوك��ردن��ی ج��گ��ەر‌و ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەك��رد‪“ :‬ه��ەرچ��ەن��دە رێ��ژەی‬ ‫توشبوون بەنەخۆشیی (ئایدز)‬ ‫زیادی نەكردووە‪ ،‬بەاڵم توشبوون‬ ‫بەنەخۆشیی (ه��ەوك��ردن) رووی‬ ‫لەزیادبوونە‪ ،‬ئەمەش لەگەڵ ئایدزدا‬ ‫هاوتان‌و هیچ جیاوازییەكیان نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو زیاتر كوشندەترە‌و هەموو‬ ‫ئ��ەو نیشانانەی لەنەخۆشیی‬ ‫“ئ��ای��دز”دا ه��ەی��ە‪ ،‬لەنەخۆشیی‬ ‫«كەبەدی ڤایرۆسی»شدا هەیە‪.‬‬

‫روون��ك��ردەوە‪“ :‬هەفتانە زیاتر‬ ‫ل��ە (‪ )90‬ك���ەس س��ەردان��ی‬ ‫فریاكەوتنی‬ ‫نەخۆشخانەی‬ ‫هەولێر دەك���ەن‪ ،‬پیسبوونی‬ ‫ژی��ن��گ��ەی ش���ارەك���ان ب��ەه��ۆی‬ ‫دووكەڵەوە‪ ،‬كاریگەریی زۆری‬ ‫لەسەر دروستبوونی نەخۆشیی‬ ‫تەنگەنەفەسیی دەبێت‪ ،‬بوونی‬ ‫خۆڵبارینیش رێ��ژەك��ە زیاتر‬ ‫دەكات”‪.‬‬ ‫ح���ك���وم���ەت���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان لەكابینەی پێنجەمدا‪،‬‬ ‫وەزارەتێكی هەرێمی بۆ ژینگە‬ ‫پێكهێنابوو‪ ،‬بەاڵم لەكابینەی‬ ‫ش��ەش��ەم��دا ئ���ەم وەزارەت�����ە‬ ‫هەرێمییەشی نەماوە‌و دەستەی‬ ‫ژینگەش كە بڕیاربوو جێگەی‬ ‫ئ���ەو وەزارەت������ە ب��گ��رێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫چ��اودێ��ران��ی‬ ‫پێكنەهێنراوە‪،‬‬ ‫سیاسییش؛ ئەمە بۆ نەبوونی‬ ‫پالنێكی تایبەت بەژینگە لەالیەن‬

‫ ‬

‫لەشاری هەولێردا؛‬ ‫زیاتر لە (‪ )350‬هەزار‬ ‫ئۆتۆمبێل تۆماركراون‌و‬ ‫كار دەكەن‪،‬‬ ‫رۆژانەش ژمارەیەكی‬ ‫زۆر ئۆتۆمبێل‬ ‫هاوردە دەكرێن‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬دەگێڕنەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئ��ەن��دام��ەی لیژنەی‬ ‫كاروباری تەندروستیی‌و ژینگە‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫«یەكێك لەكەمتەرخەمییەكانی‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م‪ ،‬نەبوونی‬ ‫پ�ل�ان���ە‪ ،‬ك���ە چ����ارەس����ەری‬ ‫پیسبوونی ژینگەی نەكردووەو‬ ‫هاواڵتییانی نەپاراستووە؛ بۆ‬ ‫ئەوەی تووشی نەخۆشیی نەبن‪،‬‬ ‫تەنانەت دەس��ت��ەی ژینگەشی‬ ‫نەخستووه‌تە كار»‪.‬‬ ‫پەریهان ق��وب�لای‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوەش دەك����ات‪« :‬ژینگەی‬ ‫شارەكانی هەرێم‪ ،‬پارچەیەكە‬ ‫ل��ەدووك��ەڵ‌و ئ��ەوان��ەی لەشارە‬ ‫گ��ەورەك��ان��دا دەژی����ن‪ ،‬وەك��و‬ ‫ئەوە وایە لەكارگەیەكدا بژین‪،‬‬ ‫ب��ەم هۆیەشەوە؛ لەداهاتوودا‬ ‫رێ��ژەی نەخۆشیی شێرپەنجە‌و‬ ‫تەنگەنەفەسیی زیاد دەكات»‪.‬‬

‫گۆشتی هیندی؛ هەڕەشە‬ ‫لەتەندروستیی بەكارهێنەرانی دەكات‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪...........................................................‬‬

‫بەڕێوه‌بەری سامانی ئاژەڵ‬ ‫لەوەزارەتی كشتوكاڵ‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەكات‪“ :‬ئەو گۆشتە هیندییەی‬ ‫ه���اوردەی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەك���رێ���ت‪ ،‬م����رۆڤ ت��ووش��ی‬ ‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی «ش��ێ��رپ��ەن��ج��ە»‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ه��ەرب��ۆی��ە وەزارەت���ی‬ ‫كشتوكاڵ قەدەغەی ك��ردووە”‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەبازاڕەكاندا ب��ەردەوام‬ ‫دەفرۆشرێت‪.‬‬ ‫رەم����ەزان محەمەد كەریم‪،‬‬ ‫نایشارێتەوە؛ كە تائێستاش‬ ‫ئەو گۆشتە ه��اوردەی هەرێمی‬ ‫كوردستان دەكرێت‌و ئەوەشی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو‪« :‬ئ����ەو گۆشتە‬

‫هیندییە مادەیەكی پاراستنی‬ ‫تێدایە‪ ،‬مرۆڤ تووشی نەخۆشیی‬ ‫شێرپەنجە دەك��ات‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫هاوردەكردنی ئەو گۆشتەمان‬ ‫ق���ەدەغ���ەك���ردووە‪ ،‬ب��ۆی��ە كە‬ ‫لەبازاڕەكان دەیبینین‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫لەكۆنتڕۆڵی ئێمەدا نەبێت»‪.‬‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی بازاڕەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان پێویستیی‬ ‫هاواڵتییان لەجۆرەكانی گۆشتی‬ ‫س��وور‌و مریشك‌و ماسی دابین‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان رێگە بەبازرگانەكان‬ ‫دەدات ه��اوردەی بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كوالێتی بەشێكی زۆر لەو‬ ‫خواردنە هاوردەكراوانەی كە دێتە‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە‪ ،‬زۆر نزمە‌و‬ ‫بەكەڵكی بەكارهێنان نایەن‪.‬‬

‫رەم�������ەزان م���ح���ەم���ەد‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫لێدوانێکیدا بۆ «رۆژن��ام �ه‌»‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەشدەكات؛ ئەو گۆشتە‬ ‫هیندییەی ئێستا لەبازاڕەكاندا‬ ‫دەبینرێت‪ ،‬نایاساییە‌و جەختیش‬ ‫لەوە دەكاتەوە‪« :‬وەزارەتەكەیان‬ ‫ه��ەر كااڵیەك قەدەغە بكات‪،‬‬ ‫بەنووسراو هەموو الیەك ئاگادار‬ ‫دەك���ات���ەوە»‪ ،‬وات���ە ل��ەب��ارەی‬ ‫گۆشتی هیندیشەوە‪ ،‬هەموو‬ ‫الیەك ئاگاداركراونەتەوە‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ���ام���ارەك���ان���ی‬ ‫رێكخراوی خ��ۆراك‌و كشتوكاڵی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان «فاو»‪،‬‬ ‫پێویستە ه��ەر تاكێك سااڵنە‬ ‫(‪ )45‬كگم بەروبوومی شیر‌و‬ ‫(‪ )26‬ك��گ��م گ��ۆش��ت��ی س��وور‬ ‫(ئاژه‌ڵ) بخوات‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫د‪ .‬بایه‌زید حه‌سه‌ن‪ :‬كێشەیەك لەنێوان وەزارەتی نەوت‌و پەرلەمانی عێراقدا هەیە‪.‬‬

‫وەزارەتی نەوت؛ داواكارییەكی لیژنەی نەوت‌و وزەی په‌رله‌مان رەتدەكاتەوە‬ ‫ئەلەند مەحوی‬ ‫‪.................................‬‬ ‫وەزارەت���ی نەوتی عێراق‪،‬‬ ‫ئەو داواكارییەی لیژنەی نەوت‌و‬ ‫وزەی پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫رەتدەكاتەوە كە داوای كردبوو‪،‬‬ ‫رەزامەندیی خولی چوارەمی‬ ‫م��ۆڵ��ەت��پ��ێ��دان��ەك��ان��ی ن���ەوت‬ ‫نەدرێت‪ ،‬تا ئەوكاتەی یاسای‬ ‫نەوت‌و گاز پەسەند دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەندامێكی لیژنەی نەوت‌و‬ ‫وزەی پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق‪،‬‬

‫ئاشكرای دەك��ات‪« :‬هه‌فته‌ی‬ ‫راب����ردوو کاتێک بانگێشتی‬ ‫وەزیری نەوت‌و گاز بۆ پەرلەمان‬ ‫ک���راب���ووا‪ ،‬رەت��ی��ك��ردەوە كە‬ ‫پابەندبێت بەو داواكارییەوە‌و‬ ‫گرێبەستە نەوتییەكان بهێنێتە‬ ‫پەرلەمان»‪.‬‬ ‫د‪ .‬ب��ای��ەزی��د ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە بە (رۆژنامە)ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬كێشەیەك لەنێوان‬ ‫وەزارەت���ی ن��ەوت‌و پەرلەمانی‬ ‫عێراقدا ه��ەی��ە‪ ،‬لیژنەكەمان‬ ‫داوای��ك��ردووە‪ ،‬ئەو گرێبەستە‬

‫نەوتییانەی لەخولی چوارەمدا‬ ‫مۆڵەتیان پێدەدرێت‪ ،‬بهێنرێنە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫وەزارەت��ی نەوت‪ ،‬ئامادە نییە‬ ‫پێیانه‌وه‌ پابەندبێت»‪.‬‬ ‫ع���ەب���دول���ك���ەرم لعیبی‪،‬‬ ‫وەزی������ری ن���ەوت���ی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەرەت��ای ئ��ەم م��ان��گ��ەدا‪،‬‬ ‫ئ��ام��ادەی��ی وەزارەت���ەك���ەی بۆ‬ ‫راگەیاندنی خولی چوارەمی‬ ‫م��ۆڵ��ەت��پ��ێ��دان��ەك��ان��ی ن���ەوت‬ ‫لەبەردەم كۆمپانیا بیانییەكانی‬ ‫نەوتدا راگەیاند‪ ،‬کە مەبەست‬

‫ل��ێ��ی وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی (‪)12‬‬ ‫كێڵگەی نوێی ن��ەوت‌و گازه‌‪،‬‬ ‫ئەمەش لەكاتێكدایە‪ ،‬هێشتا‬ ‫یاسای ن��ەوت‌و گ��ازی عێراق‪،‬‬ ‫پەسەند نەكراوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ب��ای��ەزی��د ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫جەختی ل��ەوەك��ردەوە‪ :‬هێشتا‬ ‫پڕۆژەیاسای نەوت‌و گاز بە سێ‌‬ ‫كۆپیی جیاواز لە لیژنەی نەوت‌و‬ ‫وزەی پ��ەرل��ەم��ان��ی عێراقە‌و‬ ‫لەبەرئەوەی لیستە جیاوازەكان‬ ‫لەسەری رێكناكەون‪ ،‬ناچێتە‬ ‫گفتوگۆكانی پەرلەمانەوە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫به‌بێ یاسای نه‌وت‪ ،‬حکومه‌تی عێراق گرێبه‌ستی نه‌وتیی ئیمزا ده‌کات ‬

‫ێ كۆنتڕۆڵی ئێمە؛ دێت‬ ‫وەزارەتی كشتوكاڵ‌و سه‌رچاوه‌کانی ئاو‪ :‬بەب ‌‬

‫(‪ )6537‬تەن ماسی‪ ،‬هاوردەی هەرێم كراوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬ ‫‪.................................‬‬ ‫وەزارەت�������ی ك��ش��ت��وك��اڵ‌و‬ ‫سەرچاوەكانی ئ��او‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك�����ات‪« :‬ئ����ەو م��اس��ی��ی��ەی‬ ‫لەناوەڕاست‌و خوارووی عێراقەوە‬ ‫هاوردەی هەرێم دەكرێت‪ ،‬بەبێ‌‬ ‫ك��ۆن��ت��ڕۆڵ��ی ئ��ەوان��ە‌و هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش‪ ،‬لەساڵێكدا‬ ‫دەتوانێت‪ ،‬تەنیا نزیكەی (‪)500‬‬ ‫تەن ماسی بەرهەم بهێنێت»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری سامانی ماسی‬

‫ل��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی سامانی‬ ‫ئ��اژەڵ‌و ڤێتێرنەری وەزارەت��ی‬ ‫كشتوكاڵ‌و سەرچاوەكانی ئاو‪،‬‬ ‫ئەوە دەخاتەڕوو‪« :‬لەساڵی پار‬ ‫(‪)2010‬دا‪ 6537 ،‬تەن ماسی‪،‬‬ ‫ه���اوردەی هەرێمی كوردستان‬ ‫ك����راوە‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت ل��ەئ��ێ��ران‌و‬ ‫توركیاو ن��اوەڕاس�ت‌و خ��وارووی‬ ‫عێراقەوە»‪.‬‬ ‫سیروان سەعید محەمەد‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی روونکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«ناتوانین‪ ،‬ئاستی بەكارهێنانی‬ ‫م���اس���ی دی����اری����ی ب��ك��ەی��ن‪،‬‬

‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی هاتنی ماسی لە‬ ‫ناوەڕاست‌و باشووری عێراقەوە‪،‬‬ ‫بەبێ‌ كۆنتڕۆڵی ئێمەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ماسی خۆمان‪ ،‬لەڕووی چەندێتی‌و‬ ‫چۆنێتییەوە‪ ،‬زۆر باشترە لەوەی‬ ‫كە بۆمان دێت»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە پالنەكانی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ەك��ەی��ان بۆ‬ ‫زی��ادك��ردن��ی ئاستی بەرهەمی‬ ‫ن��اوخ��ۆی ماسی‪ ،‬وت��ی‪« :‬دوو‬ ‫پ��ڕۆژەی پەنجەماسیمان هەیە‪،‬‬ ‫ك��ە یەكێكیان ل��ە پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫هەولێرەو ئەویتریان لە پارێزگای‬

‫سلێمانییە‪ ،‬لەئێستاشدا بۆ‬ ‫ساڵی داهاتوو‪ ،‬دوو پ��ڕۆژە لە‬ ‫دهۆك‌و گەرمیان ئامادە دەكرێن‬ ‫بۆ وەبەرهێنانی پەنجەماسی»‪.‬‬ ‫ب��ە ب����ڕوای ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫سامانی ماسی‪ ،‬ئه‌و پڕۆژانەش‬ ‫بۆ دابینكردنی پەنجەماسی‪،‬‬ ‫بۆ پڕۆژەكانی كەرتی تایبەت‬ ‫دام��ەزراون‪ ،‬وەك هاندانێك بۆ‬ ‫ئەوەی كە بتوانن‪ ،‬پەنجەماسی‬ ‫بەشێوەیەكی ئاسان‌و بەنرخێكی‬ ‫گ��ون��ج��او داب��ی��ن ب��ك��ەن‪« ،‬ت��ا‬ ‫س��اڵ��ی راب�����ردوو‪ ،‬ئێمە ه��ەر‬

‫پەنجەماسییەكمان بە (‪)100‬‬ ‫دینار دەفرۆشتەوە بە كەرتی‬ ‫تایبەت‪ ،‬ب��ەاڵم لەئێستادا‌و بە‬ ‫ب��ڕی��اری وەزی����ری كشتوكاڵ‪،‬‬ ‫ك��راوەت��ە (‪ )25‬دینار بۆ هەر‬ ‫پەنجەماسییەك»‪.‬‬ ‫ل�������ەب�������ارەی ئ���اس���ت���ی‬ ‫بەرهەمهێنانی ناوخۆیی سامانی‬ ‫ماسییەوە‪ ،‬س��ی��روان سەعید‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��رای ك����رد‪« :‬ت���وان���ای‬ ‫ب��ەره��ەم��ه��ێ��ن��ان��ی م��اس��ی بە‬ ‫نزیكراوەیی‪ ،‬لەهەولێرو دهۆك‬ ‫بۆ م��اوەی ساڵێك‪ 300( ،‬تا‬

‫‪ )350‬تەنە‌و لەسنووری پارێزگای‬ ‫سلێمانی‌و گەرمیانیش‪ ،‬نزیكەی‬ ‫(‪ )150‬تەن بەرهەم هێنراوە»‪.‬‬ ‫ب��ە ب����ڕوای ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫س��ام��ان��ی م���اس���ی‪ ،‬ئ��اس��ت��ی‬ ‫بەكارهێنانی گۆشتی ماسی‬ ‫لەهەرێمی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬بە‬ ‫ب����ەراورد ب��ەس��اڵ��ی راب����ردوو‪،‬‬ ‫زیادیكردووە‪« ،‬لەچاو سااڵنی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬خواستی كڕینی ماسی‬ ‫زۆر زی���ادی ك���ردووە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئاستی هۆشیاریی هاواڵتییانیش‬ ‫سەبارەت بەخواردنی‪ ،‬رۆژ بەڕۆژ‬

‫لەزیادبووندایە‪ ،‬بەڵگەش ئەوەیە‬ ‫ك��ە ساڵی راب����ردوو‪ ،‬چەندین‬ ‫تەن گۆشتی ماسی‪ ،‬لەدەرەوە‬ ‫هاوردەكراوە‪ ،‬جگە لەبەروبوومی‬ ‫ناوخۆیی»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بەپێویستی دەزانێت‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫زی��ات��ر گ��رن��گ��ی ب��ە ب��ەره��ەم��ی‬ ‫ناوخۆیی ب��دات‌و ئەو پارەیەی‬ ‫كە بۆ هاوردەكردنی به‌رهەمی‬ ‫ماسی دەرەكی خەرجی دەكات‪،‬‬ ‫بۆ گرنگیدان بە بەرهەمی ناوخۆ‬ ‫تەرخان بكرێت‪.‬‬

‫راوی ماسی؛ دەستیپێكردەوە‪ ،‬بەاڵم كاریگەریی لەسەر بازاڕ نابێت‬ ‫حكومەت‪ ،‬مووچە بۆ ئەوكەسانە‬ ‫ببڕێتەوە كە راوی ماسی دەكەن‪،‬‬ ‫یان كێلگەی بەخێوكردنی ماسیمان‬ ‫بۆ بكاتەوە»‪.‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئاریان حەسەن‬ ‫‪................................‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ل��ەك��ۆت��ای��ی‬ ‫هەفتەی راب����ردووەوە‪ ،‬كۆتایی‬ ‫بە قەدەغەكردنی راوی ماسی‬ ‫هات‪ ،‬بەاڵم دەستپێكردنەوەی‪،‬‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی ل��ەس��ەر ب���ازاڕی‬ ‫فرۆشتنی ماسی نییە‪.‬‬ ‫فرۆشیارانی ماسی‪ ،‬دەڵێن‪:‬‬ ‫راوچییەكانی ئەو بوارە‪ ،‬توانای‬ ‫داب��ی��ن��ك��ردن��ی ب��ڕی پێویستی‬ ‫ماسییان نییە‪ ،‬بۆیە كۆتایهێنان‬ ‫ب���ە ق���ەدەغ���ەك���ردن���ی م��اس��ی‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬كاریگەریی لەسەر‬ ‫بازاڕی فرۆشتنی ماسی نابێت‪.‬‬

‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬پشت‬ ‫بە ماسیی دەرەكی دەبەستێت‬

‫زیاتر لە دوو مانگ‪،‬‬ ‫قەدەغە دەكرێت‬

‫سااڵنە لەكوردستان‪ ،‬دوو‬ ‫م��ان �گ‌و نیو ل��ە (‪4/1‬ەوە ‪-‬‬ ‫‪ ،)6/15‬راوی ماسی‪ ،‬بەهەموو‬ ‫شێوەیەك ق��ەدەغ��ە دەكرێت‌و‬ ‫ئەوانەشی لەو م��اوەی��ەدا راوی‬ ‫ماسی بكەن‪ ،‬سزا دەدرێن‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارێك‪ ،‬لەسنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬ئەمساڵ‬ ‫(‪ )119‬راوچی دەستگیركراون‌و‬ ‫دواتر سزا دراون‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫بەپێچەوانەی ئ��ەو ب��ڕی��ارەوە‪،‬‬ ‫مامەڵەیان ك���ردووە‌و لەچەم‌و‬ ‫گۆماوەكاندا راویان كردووە‪.‬‬ ‫موقەدەم هێمن كەمەرخان‪،‬‬ ‫لێپرسراوی راگەیاندنی پۆلیسی‬ ‫دارس��ت��ان‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگـــەیاند‪« :‬ئ��ەو كەسانەی‬ ‫سەرپێچییان كردووە‪ ،‬رووبەڕووی‬ ‫یاسا ك��راون��ەت��ەوە‌و ئەوانەشی‬ ‫دوای س����زادان‪ ،‬دووب���ارەی���ان‬ ‫ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬غەرامەی دارایی‬ ‫كراون»‪.‬‬ ‫ل���ەوم���اوەی���ەدا‪ ،‬پۆلیسی‬ ‫دارس����ت����ان‪ ،‬ب���ە «ورد»ی‬

‫ێ‬ ‫ماسی هاورده‌‪ ،‬بازاڕه‌کانی هه‌رێم داده‌پۆش ‌‬ ‫چاودێریی ئەو ناوچانە دەكەن‬ ‫كە راوچییەكان رووی تێدەكەن‌و‬ ‫دەستگیریان دەكەن‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش دا‪ :‬لەكاتی‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ەوەی وەرزی‬ ‫راوەماسیشدا‪ ،‬رێگانادەن بە‬ ‫كارەباو جۆرەكانی تەقەمەنیی‪،‬‬

‫راوب��ك��رێ��ت‌و وت���ی‪« :‬چونكە‬ ‫راوك���ردن بە ه��ەر ك��ام لەوانە‪،‬‬ ‫دەبێتە هۆی قڕكردنی تەواوی‬ ‫زیندەوەرەكانی ناو ئاو»‪.‬‬ ‫بەپێی وت���ەی پزیشكانی‬ ‫ڤێتێرنەری‪ ،‬ب��ەه��ۆی ئ��ەوەی‬ ‫ماسی ل��ەوم��اوەی��ەدا خەریكی‬

‫ ‬ ‫زۆرب���وون‌و گ��ەرا دان��ان �ه‌‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەباشی دەزان���ن‪ ،‬پارێزگاریی‬ ‫لەزیادبوونیان بكرێت‪.‬‬

‫راوچییەكان‪ ،‬داوای كێڵگەی‬ ‫بەخێوكردنی ماسی دەكەن‬

‫راوچ���ی���ی���ەك���ان دەڵ���ێ���ن‪:‬‬

‫زان���ی���اری���ی ئ���ەوەم���ان ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫لەوكاتەدا راوەماسی قەدەغەیەو‬ ‫نابێت بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەت‬ ‫بەكەمتەرخەم دەزانن‪.‬‬ ‫سامان غەریب‪ ،‬نزیکه‌ی (‪)10‬‬ ‫ساڵە كاری راوەماسی لەهەردوو‬ ‫رووب��اری دووك��ان‌و دەربەندیخاندا‬

‫ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫دەك���ات‪ ،‬وت��ی‪« :‬ب��ەو ب��ڕی��ارەی‬ ‫حكومەته‌و‌ه پابه‌ند نەبووم‪ ،‬بۆیە لە‬ ‫راودا‪ ،‬ده‌ستگیرکرام‌و بەڵێننامەیان‬ ‫پێ پڕكردوومەتەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬جگە لە راوی ماسی‪،‬‬ ‫وەك خۆی دەڵێت‪ :‬هیچ كارێكی‬ ‫تر نازانێت‪ ،‬بۆیە وتی‪« :‬پێویستە‬

‫ل��ەك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ئ��ەوەی رێ��ژەی ح��ەوزی تایبەت‬ ‫بە بەخێوكردنی ماسیی كەمەو‬ ‫راوچیییەكانیش بەپێی پێویست‬ ‫خواستی بەكاربەر پڕناكەنەوە‪،‬‬ ‫پ��ش��ت ب���ە م��اس��ی��ی دەرەك����ی‬ ‫دەبەسترێت‪.‬‬ ‫ی��ادگ��ار حسێن‪ ،‬پزیشكی‬ ‫ڤێتێرنەری‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫گۆشتی ماسی‪ ،‬لەكاتی گەراداناندا‪،‬‬ ‫ه��ی��چ خ����راپ ن��ی��ی��ەو تامیشی‬ ‫تێكناچێت‪ ،‬بەاڵم لەوكاتەدا وەرزی‬ ‫گەرادانانە‪ .‬وتی‪« :‬راوكردنیان لەو‬ ‫وەرزەدا‪ ،‬دەبێتە هۆی كەمكردن‌و‬ ‫لەناوچوونی ماسی»‪.‬‬ ‫هاواڵتییان لە كوردستان‪،‬‬ ‫زیاتر ب��ەدوای ماسی دەریاچەو‬ ‫رووبارەكانی كوردستاندا ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫لەتیف م��ح��ەم��ەد‪ ،‬خاوەنی‬ ‫دووكانی ماسی فرۆشتنە لە شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ��ەوك��ات��ەی‬ ‫راوەم��اس��ی ق��ەدەغ��ە دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫كاریگەریی ئەوتۆی لەسەر كاری‬ ‫ئێمە ن��اب��ێ��ت‪ ،‬چ��ون��ك��ە ماسی‬ ‫ل��ەخ��وارووی عێراق‌و كێڵگەكانی‬ ‫ماسیی بەخێوكردن دەكڕین»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬سەبارەت بە ماسیی‬ ‫دەریاچەو چەمەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاماژەی ب��ەوەدا‪ :‬ماسییەكانیان‪،‬‬ ‫زۆر خ������ۆش‌و ب���ەت���ام���ت���رن‬ ‫لەماسییەكانی خ��وارووی عێراق‌و‬ ‫هۆکاره‌که‌شی بۆ ئه‌و‌ه گه‌ڕانده‌وه‌؛‬ ‫ئێرە‪ ،‬ئاوەكەی شیرینەو خوارووی‬ ‫عێراقیش‪ ،‬ئاوەكەی سوێرە‪ ،‬بۆیە‬ ‫كاریگەریی لەسەر تامی گۆشتی‬ ‫ماسییەكە دەبێت»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫چوارچێوەیەك بۆ كاری كۆمپانیا پشكفرۆشەكان؛ دیاریی دەكرێت‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ئابووریی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫(‪،)2011/6/16‬‬ ‫رۆژی‬ ‫لەكۆبوونەوەیەكیدا‪ ،‬وەزارەت��ی‬ ‫دارای���ی‌و ئابووریی‌و پالندانان‌و‬ ‫بازرگانیی‪ ،‬راسپارد بە هاوكاریی‬

‫ك��ەس��ان��ی پ��س��پ��ۆڕ‪ ،‬رێنمایی‌و‬ ‫چوارچێوەیەكی كار بۆ كۆمپانیا‬ ‫پشكفرۆشەكانی ناو ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫دیاریی بكەن‪.‬‬ ‫لەچەند ساڵی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫چ��ەن��دی��ن كۆمپانیا‪ ،‬ب��ە ن��اوی‬

‫ب��ەپ��ێ��ی راگ��ەی��ان��دراوێ��ك��ی كوردستاندا لقیان كردووەتەوە؛‬ ‫ئاڵتون فرۆشتن‌و پشكفرۆشتنەوە‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت‪ ،‬ی��ان حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ :‬ب��ۆ ك��ڕی��ن��ی پشكی كۆمپانیا‬ ‫ل��ق��ەك��ان��ی��ان��ەوە‪ ،‬پ���ارەی���ان لە «رێ��ن��م��ای �ی‌و چ��وارچ��ێ��وەی��ەك��ی بیانییەكان‌و بازرگانیكردن بە‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان ك��ۆك��ردووەت��ەوە‌و روون‌و ئ��اش��ك��رای ك��ارك��ردن كااڵو شمەكی گرانبەهاو پێدانی‬ ‫دواتر دیارنەماون‌و هاواڵتییانیش ب��ۆ ئ���ەو كۆمپانیا بیانییانە قەرزو كڕین‌و فرۆشتن لەڕێگەی‬ ‫دیاریی دەكرێت؛ كە لەهەرێمی ئینتەرنێتەوە»‪.‬‬ ‫پارەكانیان لەده‌ستچووە‪.‬‬

‫داهاتێكی زۆر‌و خزمەتێكی كەم‬ ‫بودجەو‬ ‫دیوانی چاودێریی دارایی‬ ‫عەلی حەمە ساڵح‬ ‫دیوانی چاودێریی دارایی هاوشێوەی وەزارەتی پەروەردە نییە‬ ‫كە لە پێناوی خزمەتكردنی راستەوخۆ بە خەڵك پارەی بۆ خەرج‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەڵكو ئەم دامەزراوەیە پارەی تێدا خەرج دەكرێت تاوەكو‬ ‫ببێتە هۆكاری ئەوەی دەیان هێندەی ئەو پارانەی كە تێیدا خەرج‬ ‫كراوە‪ ،‬پارەی بەهەدەردراو و «خوراو» بگەڕێنێتەوە بۆ خەزێنەی‬ ‫حكومەت‪.‬‬ ‫لە ماوەی رابردوودا دوو دیوانی چاودێریی دارایی لە هەولێر‌و‬ ‫سلێمانی هەبوو‪ ،‬هەرچەندە نازانرێت دیوانی چاودێریی دارایی‬ ‫هەولێر چی كردووەو چی دەكات‪ ،‬بەاڵم دیوانی چاودێریی دارایی‬ ‫سلێمانی تا رادەیەكی زۆر باش چاالك بووەو زیاتر لە (‪)2700‬‬ ‫راپۆرتی هەبووە‪ ،‬ب��ەاڵم لەبەر ئ��ەوەی وەك پێویست كار بە‬ ‫راپۆرتەكانی نەكراوەو تەنانەت تاوەكو ئێستا نەدراوەتە لیژنەی‬ ‫نەزاهەی پەرلەمان‪ ،‬هەردوو دیوان لە ئەنجامدا وەك دوو دامەزراوەی‬ ‫پاسیڤ دەركەوتوون‪.‬‬ ‫بەشێك لەپرۆژەكەی ئۆپۆزسیۆن تایبەتە بە دیوانی چاودێریی‬ ‫دارای�ی‌و لە پێناوی چاالكبوونی ئەم دیوانەیشدا چەند خاڵێكی‬ ‫گرنگ خراونەتە روو‪ ...‬لەوانە‪ :‬سەرۆكی دیوانی چاودێریی دارایی‌و‬ ‫جێگرەكەی‌و بەڕێوەبەرە گشتییەكانی‪ ،‬پێویستە پلەی (محاسب‬ ‫قانونی)یان هەبێت‌و ئینتیمای حیزبییان نەبێت‌و كەسایەتیی‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬بێالیەن‌و پیشەیی بن‪.‬‬ ‫چەند دۆسێیەكی گەورە هەن كە گومانی زۆر گەورەیان لە‬ ‫سەرە لە كوردستانداو لە پرۆژەكەی ئۆپۆزسیۆندا هاتووە‪ ،‬كە داوا‬ ‫لە دیوانی چاودێریی دارایی بكرێت ئەولەوییەت بدات بەم كارانە‪:‬‬ ‫بەدواداچوونی بەردەوام بكات بۆ هەڵسەنگاندنی رادەی پابەندیی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران بە جێبەجێكردنی مادەكان‌و كەرتەكانی یاسای‬ ‫بودجەو بەدواداچوون بۆ ناوەرۆكی گرێبەستە نەوتییەكانی‌ نێوان‬ ‫وەزارەتی سامانە سروشتییەكان‌و كۆمپانیا بیانییه‌كان‌‪ ،‬تەلەفۆنی‬ ‫مۆبایل‌‪ ،‬چیمەنتۆی بەرهەمی خۆماڵی‌و هاوردە‌و بازرگانیی‪ ،‬داهاتی‬ ‫دامەزراوەكانی كارەبا‌و داهاتی گومرگی سنوورەكان‌و داهاتی بەشی‬ ‫هەرێم لە سووتەمەنیی نێردراوی عێراق بۆ هەرێم‌و داهاتی تری‬ ‫هەرێم‪.‬‬ ‫ئەگەر دیوانی چاودێریی ئەم كارانە نەكات‪ ،‬كە لە پرۆژەكەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا بەوردی باسكراوە‪ ،‬ئەوا نەك نابێتە هۆی كەمبوونەوەی‬ ‫گەندەڵیی‌و بە هەدەردانی سامانی گشتیی‪ ،‬بەڵكو خۆی دەبێتە‬ ‫بەشێك لەو پرۆسەیە‪ ،‬چونكە ژمارەی فەرمانبەرانی ئەم دیوانە‬ ‫لە ئەمساڵدا (‪ )553‬فەرمانبەرن‌و خەرجییەكانی پارساڵی دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی (‪ )9‬ملیارو (‪ )93‬ملیۆن دینار بووەو خەرجییەكانی‬ ‫ئەمساڵی (‪ )10‬ملیارو (‪ )533‬ملیۆن دینارە‪.‬‬ ‫ئەم (‪ )19‬ملیارو (‪ )626‬ملیۆن دینارەی كە خەرجیی دوو‬ ‫ساڵی دیوانی چاودێریی داراییە‪ ،‬ئەگەر بە هۆیەوە ئەو كارانەی پێ‌‬ ‫جێبەجێ نەكرێت‪ ،‬كە لە پرۆژەكەی ئۆپۆزسیۆندا هاتووە‪ ،‬دەچێتە‬ ‫چوارچێوەی بەهەدەردانی سامانی گشتییه‌وه‌‪.‬‬ ‫بەدیوێكی دیكەدا‪ ،‬ئەگەر ئەم (‪ )19‬ملیار دینارەی كە خەرجیی‬ ‫دوو ساڵی دیوانی چاودێریی داراییە‪ ،‬نەبێتە هەوێنی گەڕانەوەی‬ ‫س��ەدان ملیار دیناری بەهەدەرچوو‪ ،‬ئەوا دەچێتە چوارچێوەی‬ ‫بەهەدەردانی سامانی گشتییه‌وه‌‪.‬‬

‫لەیەك رۆژدا؛ (‪ )15‬هەزار گەشتیار سەردانی دهۆك دەكه‌ن‬ ‫پ‪ :‬دهۆك‬

‫‪..........................................................‬‬

‫لەگەڵ ئەوەی لەپارێزگای‬ ‫دهۆكدا‪ ،‬رێژەیەكی زۆر ناوچەی‬ ‫گ��ەش��ت��ی��اری �ی‌و س��ەی��ران��گ��ای‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم هاواڵتییان گلەیی‬ ‫ئ��ەوەدەك��ەن‪ ،‬تائێستا وەك‬ ‫پێویست خزمەتگوزاریی بۆ‬ ‫ئه‌و سه‌یرانگایانه‌ نەكراوە‌و‬ ‫ك���ەم���وك���ورت���ی���ان زۆرە‪،‬‬ ‫داهاتێكی‬ ‫لەبەرامبەریشدا‬ ‫زۆریان بۆ ئیداره‌ی ناوچه‌که‌‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫بەهۆی هەڵكەوتە‌و دیمەنی‬ ‫س��روش��ت��ی��ی ن���اوچ���ەك���ەوه‌‪،‬‬ ‫س���ااڵن���ە رێ���ژەی���ەك���ی زۆر‬ ‫گەشتیار س��ەردان��ی ده��ۆک‬ ‫دەك����ه‌ن‌و دی��ارت��ری��ن ناوچە‬ ‫پارێزگای‬ ‫گەشتیارییەكانی‬ ‫ده����ۆك����ی����ش‪ ،‬س������ۆالڤ‪،‬‬ ‫سەرسەنگ‪ ،‬ئاشاوا‪ ،‬شارانش‪،‬‬ ‫بیجیل‪ ،‬زاویتە‌و گەلی قیامەو‬ ‫دەیانی دیکه‌ن‪.‬‬ ‫نەشوان ئەحمەدی‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )25‬ساڵ دانیشتووی دهۆك‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬گەورەترین كێشەی‬ ‫گەشتوگوزارییەكانی‬ ‫ناوچە‬ ‫ئەم دەڤەرە‪ ،‬نەبوونی رێگەیە‌و‬ ‫هیچ خزمەتگوزارییەكی لێ‌‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ ،‬ت��ەن��ی��ا سروشتێكی‬ ‫ج��وان��ە‪ ،‬ئ��ەگ��ەرن��ا هیچیان‬ ‫ب��ۆ ن���ەك���ردووە‪ ،‬بۆنموونە‬ ‫هاوینەهەواری (بێدول) هەیە‪،‬‬ ‫بەشێك لەڕێگەكان خۆڵە‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێل بەناو ئاودا دەچێتە‬ ‫ئ��ەوێ‌‪ ،‬هەرچەندە خەڵكێكی‬ ‫زۆر سەردانی دەكه‌ن»‪.‬‬ ‫ب��ەب��ڕوای ئ��ەو گەنجەی‬ ‫دانیشتووی ده���ۆك‪ ،‬ئەگەر‬ ‫حكومەت ئ��اوڕ لەوناوچانە‬ ‫ب��دات��ەوە‪ ،‬داهاتێكی زۆری‬ ‫ب��ۆ ش��ارەك��ە دەب��ێ �ت‌و زیاتر‬ ‫كەسانی بیانیی دێنە ئەو‬ ‫شوێنانە‪ ،‬چونكە كە سەردانی‬ ‫ئەو ناوچانە دەكەیت‪ ،‬بێتاقەت‬ ‫دەب��ی��ت ب��ەه��ۆی ن��ەب��وون��ی‬ ‫خزمەتگوزارییه‌وە‪.‬‬ ‫ك�����������اوە ع������وم������ەر‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی دەڤ��ەرەك��ە‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ دەك���ات‪:‬‬ ‫ل����ەم����اوەی (‪ )20‬س��اڵ��ی‬

‫ک‬ ‫دیمه‌نێک ل ‌ه شاری دهۆ ‌‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬حكومەتی هەرێم‬ ‫نەیتوانیوە پالنێك دابنێت بۆ‬ ‫گەشتوگوزارییەكان‪،‬‬ ‫ناوچە‬ ‫لەئێستادا؛ زیاتر هاواڵتییان‬ ‫ل��ەن��اوچ��ەك��ان��ی خ�����وارووی‬ ‫عێراقه‌وه‌ دێنە ئەم ناوچانە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ی‬ ‫ب��اش��ن��ی��ی�ە‌و وەك پێویست‬ ‫ئ��ام��ادە ن��ەك��راون‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫ناتوانن زۆر بمێننەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‪،‬‬ ‫وت����ی����ش����ی‪« :‬ك���ەس���ان���ی‬ ‫ب��ی��ان��ی��ی زۆر دێ��ن��ە ئ��ێ��رە‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‌و‬ ‫پێداویستییەكانیان بۆ دانێن‌و‬ ‫ئەگەر كەرتی گەشتوگوزار‬ ‫چ���االك ب��ك��رێ��ت‪ ،‬بێگومان‬ ‫دیاردەی بێكاریی لەپارێزگای‬ ‫دهۆك ناهێڵێت‪ ،‬كە دەچیتە‬ ‫سەیرانگەیەك‪ ،‬وەك زبڵخانە‬ ‫وای��ە هه‌ندێ له‌ هاواڵتییان‌و‬ ‫حكومەتیش‪ ،‬ئەم الیەنەیان‬ ‫فەرامۆش كردووە»‪.‬‬ ‫س��������ەرەڕای ن��ەب��وون��ی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی ل��ە شوێنە‬

‫ ‬ ‫گەشتیارییەكاندا‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫گ���ەش���ت���وگ���وزاری ده���ۆك‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ەوەدەك��ەن‪ :‬تەنیا‬ ‫لەهەینی راب����ردوودا‪)15( ،‬‬ ‫ه����ەزار گ��ەش��ت��ی��ار رووی����ان‬ ‫لەناوچەكە ك���ردووە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ه��ەر گەشتیارێكیش (‪)50‬‬ ‫دۆالری خەرجكردبێت‪ ،‬تەنیا‬ ‫لەوڕۆژەدا‪ )750( ،‬هەزار دۆالر‬ ‫ل��ەو ناوچە گەشتیارییانەدا‬ ‫خه‌رجکراوە‪.‬‬ ‫د‪.‬س���ەرب���ەس���ت ع���ارف‪،‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەری گ��ش��ت��ی��ی‬ ‫گەشتوگوزاری دهۆك‪ ،‬ئەوەی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو‪« :‬لــــە ساڵی‬ ‫(‪)2010‬دا‪ )800( ،‬ه��ەزار‬ ‫گەشتیار سەردانی دهۆكیان‬ ‫لەئەمساڵیشدا‬ ‫ك�����ردووە‪،‬‬ ‫تائێستا زیاتر لە (‪ )225‬هەزار‬ ‫گەشتیار هاتوونەتە دەڤەرەكە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش رێ���ژەی گەشتیاری‬ ‫زی��ادی��ك��ردووە‪ ،‬بە ب��ەراوردی‬ ‫ئەو چەند مانگە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لە رۆژی هەینی راب���ردوودا‪،‬‬ ‫زیاتر لە (‪ )15‬هەزار گەشتیار‬

‫هاتبوونە دهۆك»‪.‬‬ ‫س��ەرەڕای كەمیی ئوتێل‌و‬ ‫ش��وێ��ن��ی م���ان���ەوە‪ ،‬ك���ە لە‬ ‫پارێزگای دهۆك (‪ )71‬ئوتێل‌و‬ ‫موتێل هەیە‪ )61( ،‬دانەیان‬ ‫ل��ەن��او ده���ۆك‌و ئ��ەوی ت��ر لە‬ ‫شارۆچكە‌و ناوچەكانی ترن‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری گەشتوگوزاری‬ ‫ده������ۆك‪ ،‬ن���ی���گ���ەران ب��وو‬ ‫حكومەتی‬ ‫لەكەمتەرخەمیی‬ ‫ه��ەرێ��م ب �ه‌ خزمەتنەكردنی‬ ‫ناوچە گەشتیارییەكان‪ ،‬لەم‬ ‫ب���ارەی���ەوە ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وت��ی‪« :‬ئێمە هەوڵدەدەین‪،‬‬ ‫لەماوەی داهاتوودا لەهەموو‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ەوە ئ���ەو ن��اوچ��ە‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزاری��ی��ان��ە ب��اش‬ ‫بكەین‪ ،‬لەڕووی ئاو و كارەبا‌و‬ ‫رێگاوبان‌و خاوێنییەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر شوێنمان هەیە رێگای‬ ‫نییەو پ��ارەی كەمە‪ ،‬دەی��ان‬ ‫گەلیی‌و تاڤگەمان هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫گرفتەیان ه��ەی��ە‪ ،‬تائێستا‬ ‫ن��ەت��وان��راوە س���وودی زۆری‬ ‫لێوەربگرین»‪.‬‬

‫زەڕەنگەرێك‪ :‬دەوڵەمەندەكان؛ پارەكانیان بە لیرە دەدەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪............................................................‬‬

‫ب��ەه��ۆی ق�ه‌ی��ران��ی دارای��ی‬ ‫ج��ی��ه��ان��ه‌وه‌‪ ،‬ن��رخ��ی ل��ی��رە‬ ‫لەبازاڕەكاندا‪ ،‬به‌رزبووه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ه���اواڵت���ی���ی���ان���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫پارەكانیان‬ ‫كوردستانیش‪،‬‬ ‫دەك����ەن ب��ە ل��ی��رە‌و لەكاتی‬ ‫گ��ران��ب��وون��ی��ش��ی��دا‪ ،‬ب��ەق��ازان��ج‬ ‫دەیفرۆشنەوە‪.‬‬ ‫ه���ەژار ك��ەری��م‪ ،‬خ��اوەن��ی‬ ‫زەڕەنگەری هەژار‪ ،‬كە یەكێكە‬ ‫لە ئاڵتوونفرۆشەكانی سلێمانی‪،‬‬ ‫جەخت لەوەدەكاتەوە‪« :‬رۆژانە‪،‬‬ ‫لەڕێگەی بۆرسەی جیهانییەوە‪،‬‬ ‫نرخی ئ��اڵ��ت��وون‌و جۆرەكانی‬ ‫دیاریی دەكرێت‌و لەئێستاشدا‬ ‫نرخی لیرە زۆر بەرزبووەتەوە‪،‬‬ ‫چونكە دەوڵ��ەم��ەن��دەك��ان‪ ،‬لە‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی پارە الی خۆیان‬

‫دەت��رس��ن‪ ،‬بۆیە پارەكانیان‬ ‫دەدەن بە لیرە‌و دایدەنێن‪،‬‬ ‫چونكە هیچ ك��ات لە لیرەدا‬ ‫زەرەر ناكەن‪ ،‬ئەوەش بووەتە‬ ‫ه��ۆی ب��ەرزب��وون��ەوەی نرخی‬ ‫لیرە»‪.‬‬ ‫ئەو ئاڵتوونفرۆشە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» دەخ��ات��ەڕوو‪:‬‬ ‫«ئێستا‪ ،‬تا رادەی��ەك گرانیی‬ ‫نرخی ل��ی��رە‪ ،‬وای��ك��ردووە كە‬ ‫بازاڕی لیرەكڕین كزبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێك كەس‪ ،‬بۆیە دەیكڕن‪،‬‬ ‫دەیانەوێت پارەكەیان بكەن‬ ‫ب��ەل��ی��رە‪ ،‬چونكە هەمووكات‬ ‫لیرە لەبری پ��ارە دادەنرێت‌و‬ ‫هەندێك كەسیش ه��ەی��ە‪ ،‬بۆ‬ ‫ج��وان��ی��ی دەی��ك��ڕێ��ت‌و ب��ەالی‬ ‫زۆر كەسەوە‪ ،‬لیرە جوانترین‬ ‫جۆری ئاڵتوونە‪ ،‬جگە لەوەی‬ ‫لەپرۆسەی هاوسەرگیریشدا‪،‬‬ ‫زۆربەی خەڵك‪ ،‬لیرە دەكڕن»‪.‬‬

‫ل���ەئ���ێ���س���ت���ادا‪ ،‬ن��رخ��ی‬ ‫ئاڵتوون لەبازاڕەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬به‌رزترین نرخی‬ ‫ب �ه‌خ��ۆی �ه‌وه‌ ب��ی��ن��ی��وه‌و نرخی‬ ‫لیرەیەكی ع��ەی��ارە (‪ )21‬لە‬ ‫ئێستادا‪ ،‬بە (‪ )330‬دۆالرە‪،‬‬ ‫ب��ە ب���ەراورد ب��ەش��ەش مانگی‬ ‫رابردوو كە هەمان جۆری لیرە‬ ‫بە (‪ )270‬دۆالر بووە‪.‬‬ ‫زەڕەنگەرێكی تری سلێمانی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬بەرزبوونەوەی نرخی‬ ‫لیرە لەچەند مانگی رابردوودا‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب���ەو ق��ەی��ران��ە‬ ‫دارای��ی��ەوە هەیە كە واڵتانی‬ ‫ئ��ەوروپ �ا‌و ئەمریكا‌و هەندێك‬ ‫واڵت��ی عەرەبی گرتووەتەوە‪،‬‬ ‫«ئەوقەیرانە داراییەی جیهانی‬ ‫گ���رت���ووەت���ەوە‪ ،‬وای���ك���ردووە‬ ‫سەرمایەدارەكان‪ ،‬پارەكانیان‬ ‫بكەنە لیرە»‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ حەسەن‪ ،‬خاوەنی‬

‫زەڕەن��گ��ەری «ه��ان��ا»‪ ،‬وەك‬ ‫ه��ۆك��ارێ��ك��ی ن��اوخ��ۆی��ی��ش‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی روون��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫«ه���ەن���دێ���ك ك�����ەس ه���ەن‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬تەبعی لیرە‬ ‫دروست دەكەن‪ ،‬واتە خەریكی‬ ‫لیرە دروس��ت��ك��ردن��ەوەن‪ ،‬ئەم‬ ‫ك��ەس��ان��ە ل��ەك��ات��ی ه��ەرزان��ی��ی‬ ‫لیرەكەدا‪ ،‬كۆمەڵێكی زۆر لیرە‬ ‫دەك���ڕن‪ ،‬ئ��ەم��ەش وادەك���ات‪،‬‬ ‫ل��ەب��ازاڕدا لیرە كەمببێتەوە‌و‬ ‫نرخەكەی بەرزبێتەوە»‪.‬‬ ‫ب���ازاڕەك���ان���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كڕیارێكی باشی‬ ‫واڵت��ان��ی ك��ەن��داوی عەرەبین‬ ‫لەكڕینی ل��ی��رەدا‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫واڵت��ان��ی ق��ەت��ەر‌و س��ع��ودی�ە‌و‬ ‫ئ��ی��م��ارات‌و بەپێی ئامارێكی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای زێ��ڕەن��گ��ران��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش‪ ،‬لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬نزیكەی (‪)1500‬‬

‫بازرگانی ئاڵتوون هەن‌و ئەو‬ ‫رێژەیەش لەئەمساڵدا‪ ،‬رووی‬ ‫لەزیادی كردووە‪.‬‬ ‫الی خۆشیانەوە‪ ،‬شارەزایانی‬ ‫ئابووریی جیهانیش‪ ،‬بەشێكی‬ ‫هۆكارەكانی ب��ەرزب��وون��ەوەی‬ ‫نرخی زێ��ڕ‪ ،‬ب��ۆ زنجیرەیەك‬ ‫راگ���ه‌ی���ان���دراوی ئ��اب��ووری��ی‬ ‫دەگەڕێننەوە‪،‬‬ ‫ئەمریكا‬ ‫ك�����ە ب������اس ل�����ەوە‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬مەترسیی‬ ‫ق��ووڵ��ب��وون��ەوەی‬ ‫ت����ەن����گ����ژەی‬

‫قەرزەكانی یۆنان لەئارادایە‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لە دانوستاندنەكانی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ب��ە ب��ەرزك��ردن��ەوەی‬ ‫بنمیچی قەرزەكانی ئەمریكا‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫لەبارەی ئەو بودجەیه‌یشی‬ ‫ک���ه‌ ئ��ەم��س��اڵ ب���ۆ ن��اوچ��ە‬ ‫گەشتیارییەكان تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫د‪.‬س��ەرب��ەس��ت ع���ارف‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫لەمساڵدا (‪ )10‬ملیار دینار‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوە‌و وت��ی‪« :‬ئ��ەو‬ ‫پارەیه‌ی بۆی تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫زۆر ك��ەم��ە‪ ،‬ل��ەم ناوچەیه‌دا‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار ب��ەی��ەك دوو‬ ‫ملیار دینار بەڕێوە ناچێت‪،‬‬ ‫ئێمە تائێستا بینای خۆمان‬ ‫نییە‪ ،‬زیاتر لە (‪ )250‬ملیۆن‬ ‫دینار بۆ پاككردنەوەی ناوچە‬ ‫گەشتیارییەكان تەرخان كراوە‪،‬‬ ‫ئەمانە هەمووی كەمن»‪.‬‬ ‫ل������ەب������ارەی داه����ات����ی‬ ‫گشتیی گ��ەش��ت��وگ��وزاری��ش‬ ‫لەو پارێزگایە‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی گ��ەش��ت��وگ��وزاری‬ ‫دهۆك‪ ،‬ئاشکرایكرد‪« :‬داهاتی‬ ‫باشمان هەبووە‪ ،‬هەوڵدەدەین‬ ‫زیاتری بكەین‌و بەرنامەمان‬ ‫دان����اوە‪ ،‬ئ��ەو داه��ات��ەی كە‬ ‫دەیبێت‪ ،‬ئەگەر بەكاربهێنرێت‬ ‫زۆر كێشە ناهێڵێت»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سەرگوڵ قەرەداغی‪ :‬سەرمان لەوە سوڕماوە كە چۆن الیەنێكی نادیار‪ ،‬بەناوی ئەو دەستەیەوە‬ ‫وەاڵمی هیومان رایتس وۆچی داوەتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا دەستەكە دانەمەزرێنراوەو بوونی نییە‪.‬‬

‫دانا نوری‪ :‬بەیاننامەكەی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬دەستوەردانە لە دەسەاڵتی یاسادانان‬

‫«سەروەریی یاسا گشتگیرە؛ تەنیا بە دەركردنی یاسا نایەتە دی»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫ك��اری��گ��ەری��ی ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئومێدمان هەیە‪ ،‬بە مەرجێك‬ ‫شتێكی شكلیی نەكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫پێشتر هەستمان كرد الیەنێكی‬ ‫تر هەیە‪ ،‬چ لە حكومەت‌و چ‬ ‫لەپەرلەمان‪،‬الیەنی دادوەری���ی‬ ‫بێت‪ ،‬دەیەوێت ئەم رۆڵە نەدرێتە‬ ‫داواكاری گشتیی لە سەر بنەمای‬ ‫که‌سی‪ ،‬نەك وەك سیستمێكی‬ ‫گرنگ كە تەنیا بۆ ئەمڕۆ نییەو‬ ‫بۆ دواڕۆژە‪ ،‬دەسەاڵتێكی گرنگە‬ ‫لەناو دەسەاڵتی دادوەریدا»‪.‬‬ ‫م��ەس��ع��ود ب����ارزان����ی‪ ،‬لە‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەی��دا ئ���ام���اژەی‬ ‫بەوەشكردووە‪ ،‬كە «مەسەلەی‬ ‫سەروەریی یاساو چارەسەركردنی‬ ‫ئەو كێشە بنەڕەتییانەی بە یاسا‬ ‫چارەسەر دەكرێن‪ ،‬لەسەرووی‬ ‫هەموو دۆسیەكانی ترەوەیەو‬ ‫بایەخی زیاتری پێدەدەین»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هەنگاوەكانی‬ ‫پرۆسەی چەسپاندنی یاساش‪،‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد رێ���ك���ان���ی‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«س��ەروەری��ی یاسا پرۆژەیەكی‬ ‫گشتگیرە‪ ،‬ت��ەن��ی��ا ب��ە یاسا‬ ‫جێبەجێ ن��اك��رێ��ت‪ ،‬تەنیا بە‬ ‫ب��وون��ی دەزگ�����ای داواك�����اری‬ ‫گشتیی‌و دەسەاڵتی دادوەری �ی‌و‬ ‫دیوانی چاودێریی دارایی نایەتە‬ ‫دی‪ ،‬ئەمانە هەموو بەشێكی‬ ‫تەواوكەرن بۆ سەروەریی یاساو‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی‌و‬ ‫بە یاسابوونی دەوڵ��ەت‪ ،‬لەوانە‬ ‫بوونی یاسای مۆدێرن‌و دەزگای‬ ‫بەهێزو سەربەخۆ لە ئیرادەو‬ ‫بڕیارو بەڕێوەچوون‌و هۆشیاریی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬ك��ە ب��زان��ن م��اف‌و‬ ‫ئەركیان چییەو چ كاتێك مافیان‬ ‫پێشێل بكرێت‪ ،‬بەرەنگاری ئەو‬

‫‪....................................................‬‬

‫سەدان پڕۆژەی دی»‪‌.‬‬ ‫لەكاتی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و لەچەند‬ ‫ب��ۆن��ەی��ەك��دا‪ ،‬س��ەرۆك��ی هەرێم‬ ‫ئ��ام��اژەی بـــە ئەنجامدانی‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی دا و بەڵێنی‬ ‫دا ل��ەم��اوەی (س���ێ) مانگدا‬ ‫ئەنجامەكانی ئ��ەو هەنگاوانە‬ ‫ئاشكرا بكرێن‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی��ك��ەوە‪ ،‬ئ��ازاد‬ ‫م���ەالئ���ەف���ەن���دی‪ ،‬س���ەرۆك���ی‌‬ ‫ی پرۆسەكان ‌ی چاكسازی‌‬ ‫لیژنە ‌‬ ‫لەسەرۆكایەتی ‌ی هەرێم‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫ئێستا سەرۆك ‌ی هەرێم سەرقاڵە‬ ‫بەچەند پالنێك ‌ی ستراتیژییەوە‪،‬‬ ‫كە دەركردن ‌ی چەند بڕیارێكەو‬ ‫البردن ‌ی چەند یاسایەك ‌ی كۆنە‬ ‫ی پەرلەمانەوە‪ ،‬كە بۆ‬ ‫لەڕێگە ‌‬ ‫ئێستا ناگونجێن‪ ،‬زیاتر وتی‌‪:‬‬ ‫«بەفەرمان ‌ی مەسعود بارزانی‌‬ ‫ی��اس��ای داواك������اری گشتیی‌‬ ‫دەگۆڕدرێت و كاراتر دەكرێت‪،‬‬ ‫دەسەاڵت ‌ی دادوەریش یاساكەیان‬ ‫ه��ەم��وار دەك��رێ��ت‌و لەڕێگەی‌‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان � ‌ی ك��وردس��ت��ان��ەوە‬ ‫دەستكاریی دەكرێن‪ ،‬كە لە سێ‬ ‫مانگی داهاتوودا دەرەنجامەكانیان‬ ‫دەردەكەوێت»‪.‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی دان���ا ن��وری‪:‬‬ ‫پ�������ڕۆژەی چ��اك��س��ازی��ی بە‬ ‫دروش���م‌و ی��اداش �ت‌و راگەیانراو‬ ‫نایه‌ته‌دی‪ ،‬پ��رۆژەی چاكسازیی‬ ‫بە دیموكراسیی جێ دەگرێت‪،‬‬ ‫ك��ە خ��ۆی ل��ە ج��ی��اك��ردن��ەوەی‬ ‫س��ێ دەس��ەاڵت��ەك��ەی هەرێمدا‬ ‫دەن��وێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەوی��ش ب��ەوەی‬ ‫دەس��ت��وورێ��ك��ی ه��اوچ��ەرخ بۆ‬ ‫ه��ەرێ��م داب��ن��رێ �ت‌و خ��ەڵ��ك لە‬ ‫پرۆسەیەكی دیموكراسیدا دەنگی‬

‫پ���ارێ���زەران‌و یاساناسان‪،‬‬ ‫پێیانوایە چەسپاندنی سەروەریی‬ ‫ی��اس��ا گشتگیرەو ت��ەن��ی��ا بە‬ ‫دەرك���ردن���ی ی��اس��او دەزگ���ای‬ ‫جێبەجێكاری یاسایی نایەتە‬ ‫دی‌و پێویستی ب��ە ئ��ی��رادەی‬ ‫سیاسیی‌و بەرنامەی جدیی هەیە‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی‪.‬‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬هەفتەی‬ ‫رابردوو بەیاننامەیەكی‬ ‫دانا نوری‪ :‬پڕۆژەی‬ ‫سەبارەت محه‌مەد رێكانی‪:‬‬ ‫بە (قۆناغی یەكەمی پرۆسەی‬ ‫چاكسازیی لەهەرێمی‬ ‫چاكسازیی‬ ‫كوردستان) ئەوەی سەرۆكی‬ ‫راگەیاندو چەندین الیەن‌و بواری‬ ‫ئ��ەو پ��رۆس��ەی��ەی خستە‬ ‫بە دروشم‌و‬ ‫روو هەرێم ئەو بەشەیە‪،‬‬ ‫ك��ە «بەڵێنی جێبەجێكردنی‬ ‫دابوون»‪.‬‬ ‫یاداشت‌و راگەیانراو‬ ‫بەشی دووەمی بەیاننامەكە‪ ،‬كە پێی دەڵێن‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ە ب���ە چ��ەس��پ��ان��دن��ی‬ ‫نایه‌ته‌دی‬ ‫خاڵێكدا ئیرادەی سیاسیی‬ ‫سەروەریی یاساو لەچەند‬ ‫هەنگاوەكانی خستووەتە روو‪،‬‬ ‫هەرێم ب��ووە‪ ،‬بە ب��ڕوای ئێمە‬ ‫لەوانە دامەزراندنی (پەیمانگای ئەو گرفتەی لە كوردستان هەیە‪،‬‬ ‫دی��س��ان��ەوە داب��ەش��ك��ردن��ەوەی‬ ‫دادوەری����ی)‌و دەرك��ردن��ی چەند (دادگا) خۆی لێكۆڵینەوە دەكات‬ ‫ئیدارەی هەرێمە لە الیەن هەردوو‬ ‫پڕۆژەیاسایەك لەالیەن پەرلەمانی حوكم دەردەك����ات‪ ،‬داواك���اری‬ ‫حیزبی دەسەاڵتداره‌وه‌‪ ،‬هەروەها‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬ئەوانیش (یاسای گشتیی لێرە رۆڵێكی شكڵیی‬ ‫یاساكانی دی‪ ،‬وەك پاراستنی‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی هەیە‪ ،‬دەسەاڵتی لێكۆڵینەوەی‬ ‫بەكارهێن‌و ئەو یاسایانەی كە‬ ‫كوردستان‪ ،‬دەزگ��ای ئاسایشی نییە‪ ،‬پێشتریش چەندین كۆنگرەو‬ ‫دەردەچن‪ ،‬ئەوە كاری په‌رلەمانە‪،‬‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬یاسای ب��اس‌و خ��واس ك��راوە‪ ،‬هەمووان‬ ‫ن��ەك س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ه��ەرێ��م‪،‬‬ ‫رێكخراوە ناحكوومییەكان‌و یاسای ئەو بڕوایه‌یان هەیە كە دەبێت‬ ‫وات���ە خ���ودی بانگەشەكردن‬ ‫سندووقی پشتیوانیی پ��ڕۆژە گۆڕانكاریی بنەڕەتی لە سیستمی‬ ‫بەوەی كە گوایە ئەم هەنگاوانە‬ ‫بچووكەكانی الوان لە هەرێمی داواكاری گشتیدا بكرێت»‪.‬‬ ‫چاكسازیین سەرۆكایەتیی هەرێم‬ ‫رێ���ک���ان���ی‪ ،‬ب��ەی��ان��ەك��ەی‬ ‫كوردستان‌و یاسای ن��ەزاه��ە)‌و‬ ‫دەیكات‪ ،‬دەس��ت تێوەردانە لە‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ە ك��ارك��ردن��ی رۆڵ��ی (س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م)ی��ش بە‬ ‫ك��اری دەســــەاڵتی یاسادانان‬ ‫(ئیرادەی سیاسیی) ناو دەبات‌و‬ ‫(داواكاری گشتیی)ش داوە‪.‬‬ ‫(پارلەمان) و دیسانەوە شكاندنی‬ ‫دەڵ�����ێ�����ت‪:‬‬ ‫محه‌مەد رێكانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫یاسایە»‪.‬‬ ‫«ئ���������ەوەی‬ ‫داواك��اری گشتیی‌و خوێندكاری‬ ‫ماستەر لە یاسای دەستووریی‪،‬‬ ‫ی دەگۆڕدرێت و كاراتر‬ ‫ی سه‌رۆکی هه‌رێم یاسای داواكاری گشت ‌‬ ‫«بەفەمارن ‌‬ ‫الیەنەكانی تایبەت ب��ە رۆڵ��ی‬ ‫(داواك��������اری گ��ش��ت��ی��ی)‪ ،‬بۆ‬ ‫ی دادوەریش یاساكەیان هەموار دەكرێت»‬ ‫دەكرێت‪ ،‬دەسەاڵت ‌‬ ‫«رۆژن��ام��ە» شیكردەوەو وتی‪:‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ەك��ردن��ەوەی پێ بدات‪ ،‬كە حوكمی سزادانی‬ ‫«ئەوەی پەیوەندیی بەداواكاری سەرۆكی هەرێم ئەو بەشەیە‪ ،‬كە پێشێلكارییە ببنەوە لەگەڵ‬ ‫گشتییەوەیه‌‪ ،‬وەكو سیستمێك‪ ،‬پێی دەڵێن ئیرادەی سیاسیی‪ ،‬ئ��ی��رادەی سیاسیی‌و بێالیەنیی پەیمانگای دادوه‌ری����ی‪ ،‬وتی‪ :‬ت��ێ��دا ب��ێ �ت‌و دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی‬ ‫بەشێكە لە سیستەمی دادوەریی چوار ‪ -‬پێنج ساڵە وەكو داواكاری دەس��ەاڵت��ی دادوەری�����ی‌و رۆڵ��ی «ئه‌گەر كردنەوەی پەیمانگای ی���اس���ادان���ان(پ���ارل���ەم���ان)‌و‬ ‫لە كوردستان‪ ،‬سیستمی دادوەریی گشتیی خەریكی پرۆژەیەكین‪ ،‬میدیاكان‪ ،‬ک ‌ه چەند كار لەسەر دادوەریی بە نموونە وەربگرین‪ ،‬ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن(ح��ك��وم��ەت)و‬ ‫دوو باڵە‪ ،‬باڵێكیان ئەوەی حوكم كە لە ئاستی تموحی خەڵكدا هۆشیاری یاسایی دەك��ەن؛ بۆ ئ��ای��ا ئ���ەو پەیمانگایە ك��ەی ســـــــــــــــەرۆكایەتیی هەرێم‬ ‫دەك���ات‪ ،‬الی��ەن��ی ت��ر داواك���اری ب��ێ��ت‪ ،‬خ��ەڵ��ك داوای رۆڵ لە بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی»‪ .‬دەكرێتەوە؟ بۆ زیاتر لە ساڵێكە چاودێریی یەك بكەن و رێز لە‬ ‫ه������ەر س������ەب������ارەت ب��ە ئەو یاسایە بڕیاری لێ دراوەو دەسەاڵتەكانی یەكدی بگرن‌و هەر‬ ‫گشتییە‪ ،‬ك��ە لێكۆڵینەوە‌و داواك���اری گشتیی دەك��ات‌و بۆ‬ ‫بەدواچوون دەكات‌و رووبەڕووی بەره‌نگاربوونەوەی گەندەڵیی‪ ،‬ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەی س���ەرۆك���ی ئەو پەیمانگایە نەكراوەتەوە؟ كام لەو دەسەاڵتانە كەمتەرخەم‬ ‫گەندەڵیی دەبێتەوە‪ ،‬دووالیەنی ئەو ماوەیەی پڕۆژەمان پێشكەش هەرێم‪ ،‬پارێزەر دانا ن��وری‪ ،‬بە واتە ماوە یان سه‌قفی زەمه‌نی بوون‪ ،‬دەسەاڵتەكانی دی مافە‬ ‫چ���اودێ���رن ل��ەس��ەر ی��ەك��ت��ری‪ ،‬كردو كۆنگرەمان بەست‪ ،‬بەاڵم «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬لە دیاری نەكراوە‪ ،‬لەو پەیمانگایە ق��ان��وون �ی‌و دەستوورییەكانی‬ ‫داواك��اری گشتیی لێكۆڵینەوەو ئ��ی��رادەی سیاسیی بەهێز لە كاتێكدا پەیمانگای دادوەری��ی كێ وەردەگیرێ؟ ئایا دیسانەوە خۆیان بەكاربهێنن لە لێپرسینەوە‬ ‫پشكنین‌و ب��ەدواچ��وون دەك��ات‌و پشتی كارەكەو‌ه نەبوو‪ ،‬ئێستا بە یاسای ژمارە (‪ )7‬لە ساڵی پارتەكانی دەسەاڵت بە تەزكییە لێیان‌و س��زادان��ی��ان‌و لەسەروو‬ ‫دۆس��ی��ەك��ان ئ��اراس��ت��ەی دادگ��ا م��ن ه��ەس��ت دەك����ەم ئ��ەم��ەی ‪ 2009‬دەرچووەو تا ئیستا كاری كەسانی خۆیان دانانێن؟ ئەی هەمویان خەڵك چاودێریی هەمو‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەوانیش سەیر دەكەن‪ ،‬س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م ئیرادەیەكی پێ نەكراوە‪ ،‬دەرچواندنی چەند ئەگەر ئەمانە نەبوو‪ ،‬كێ لە كێ‌و دەسەاڵتەكان بێ‌و ئەو دەسەاڵتانە‬ ‫ئەگەر كێشەی یاسایی نەبوو سیاسییە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر هەنگاوی یاسایەكی دیكەی ئاسایش كە بەر چ��ۆن لێی دەپرسێتەوە؟ یان ناچار بكات ئەركەكانی خۆیان بە‬ ‫ئ��ەوا حوكمی لە سەر دەدەن‪ ،‬ب��اش‌و جدیی بنرێت دەتوانێت لە وادەی پڕۆژەكەی سەرۆكایەتیی ئەمەش دیسان پڕۆژەیەكەو وەك وردی بهێننه‌دی»‪.‬‬

‫سەرۆكی هەرێم‬ ‫قەیرانی ئیقرار كرد!‬ ‫پارێزەر‪ .‬بێستون محەمەد ساڵح مستەفا‬ ‫نوێكردنەوەو گەشەپێدانی دامودەزگا زیندەییەكان‪ ،‬چاودێریی‌و‬ ‫پرسیارو لێپرسینەوە‌و لێكۆڵینەوە‪ ،‬داڕشتەو ستراتیژییەتی ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬پەرەپێدان‌و گەشەسەندنی مرۆیی‪ ،‬پەنجە نەرمكردن لەتەك‬ ‫گواستنەوەی هەربوارو قۆناغێك (پەروەردە‪ ،‬تەندروستی‪ ،‬كار‪ ،‬كاروباری‬ ‫خێزان‪ ،‬ژێرخانی ئابووریی‪ ،‬ژینگە‪ ،‬یەكسانیی ئافرەت)‪ ،‬پاراستنی‬ ‫سامانی سروشتی‌و كانزای بەهادار بەتایبەتی فرۆشتنی نەوت‪ ،‬موڵكانە‪،‬‬ ‫پاداشتی ئیمزاكردن‌و بەرهەمهێنان‪ ،‬دیاردەی گەندەڵیی‪ ،‬تەشەنەی‬ ‫دیاردەی بێكاریی‪ ،‬ئامادەباشیی بۆ پێكهێنانی فەزای گشتیی‪ ،‬هاوكاری‌و‬ ‫هاوبەشی‌و ملمالنێی سیاسیی‪ ،‬تیوار (شەفافییەت) لە ئاست پرسە‬ ‫چارەنووسساز‌و گرنگەكانی بواری ئیداریی‌و مالیی‌و چۆنێتیی خەرج‌و‬ ‫وەبەرهێنان‪ ،‬كۆكردنەوەی داهات‪ ،‬بوونی بازاڕی ئازاد‪ ،‬بوونی پرۆژەی‬ ‫ستراتیژیی گەشەپێدان‌و پەرەپێدانی مرۆیی‪.‬‬ ‫ئ��ەوان��ە‪ ،‬مشتێكن ل��ەخ��ەرواری پرۆسەیەك‪ ،‬كە ناودەبرێت بە‬ ‫«ستراتیژییەتی نیشتمانیی»‪ ،‬نەك «ستراتیژییەتی چاكسازیی»‪،‬‬ ‫هەروەك لە بەیاننامەكەی (‪)6/14‬ی سەرۆكی هەرێمدا هاتووە‪ ،‬چونكە‬ ‫لە فەرهەنگی سیاسیی‌و یاساییدا‪ ،‬شتێك نییە بەناوی «ستراتیژییەتی‬ ‫چاكسازیی»یەوە!‬ ‫«ستراتیژییەتی نیشتمانیی»‪ ،‬بریتییە لە گردبوونەوەو پۆلێنكردنی‬ ‫بەرنامەی درێژخایەنی دەوڵەتان بۆ سەرلەبەری بوارە زیندەییەكان‬ ‫لە روانگەی دیدو دنیابینییانه‌و‌ه بەشێوەیەكی زانستیی‪ ،‬ئەمە وێڕای‬ ‫ئامادەباشیی بۆ بەره‌نگاربوونەوە لە ئایندەدا‪ ،‬لەالیەك‌و لەالیەكی‬ ‫ترەوە‪ ،‬سیستمی سیاسیی لەم هەرێمەدا‪ ،‬بوونی نییە‪ ،‬چونكە‪:‬‬ ‫‪ /1‬هەرێم‪ ،‬دەوڵەت نییە‪.‬‬ ‫‪ /2‬دەسەاڵتی سیاسیی لەم هەرێمەدا‪ ،‬داخراو‌و پاوانخوازە‪.‬‬ ‫ئەوەی سەرەوە (بازنەی قەیرانی هەرێمی كوردستانە) بە كردەیی‪،‬‬ ‫ئیدی (هەنگاوی یەكەمی چاكسازییەكەی سەرۆكی هەرێم) چەند‬ ‫رەهەندێك لەخۆ دەگرێت‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬بچووككردنەوەو بەرتەسکكردنی پ��ڕۆژەی چاكسازیی‬ ‫پێشنیازكراوە لەالیەن ئۆپۆزسیۆنەوە‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬سوودوەرگرتنە لە بەهەدەربردنی كات‌و درێژەدانە بە‬ ‫مانەوەی دەسەاڵتی هەردوو حیزب‪ ،‬تا وادەی هەڵبژاردنی دادێ‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬پیرۆزكردنی بڕیار‌و ئەمرو نەهییەكانی سەرۆكی هەرێمە‪ ،‬بە‬ ‫پاساوی یاسای ژمارە(‪ )1‬ساڵی ‪.2005‬‬ ‫بەیاننامەكەی(‪ ،)6/14‬ئیجرائاتێكی شكڵی لەڕادەبەدەرە‪( ،‬ردع‌و‬ ‫عقاب) بۆ ئەوانەی كە‪:‬‬ ‫‪ 118‬گرێبەستی جۆراوجۆر هەڵوەشێنرانەوە! كێن ئەنجامدەرانی؟!‬‫‪1025‬دۆنم زەوی‪ ،‬گەڕایەوە بۆ حكومەت! كێ داگیركەر‌و سەرپێچی‬‫یاسایی لەم هەزاران دۆنمەدا كردووە؟!‬ ‫ئەگەر یاسا س��ەروەرە‪ ،‬بكوژانی هاواڵتییانی (‪‌)2/17‬و رۆژانی‬‫دوایی‪ ،‬لەكام زیندانیی هەرێمەكەی سەرۆك‪ ،‬چاوەڕێی لێكۆڵینەوە‌و‬ ‫دادگاییكردنن؟!‬ ‫گۆڕانكارییە كارگێڕییەكانی نێو حوكمەت‪ ،‬لەكام پرێسكۆنفراسدا‪،‬‬‫هاواڵتییان ئاگاداركرانەوە؟!‬ ‫ئۆتۆمبێلی جامڕەش‪ ،‬الی كێیە؟! بە كێیە؟!‬‫رێكخستنەوەی پاسەوانی بەرپرسان‪ ،‬ئەی دروستكردنی (‪)16‬‬‫لیوا بۆ سێ پارێزگای هەرێم لە پای چی؟!‬ ‫كێن ئەوانەی بازاڕیان قۆرغكردووە؟! كۆمپانیاكانی حیزبن؟!‬‫یان‪...‬‬ ‫جەنابی سەرۆك‪ ،‬لە بەیاننامەكەدا دەڵێت‪« :‬یاسا‪ ،‬دەستنیشانی‬‫ئەوە دەكات‪ ،‬كێ گەندەڵیی كردووە‪ ،‬منیش بەڵێنی ئەوەتان پێدەدەم‪،‬‬ ‫نە كەس دەپارێزم‌و نە پشتیوانیی لەكەس دەكەم‪ ،‬یاسا چ بڕیارێك‬ ‫بدات‌و كێ پێویست بێت بچێتە بەردەمی دادگا‪ ،‬دەبێت ئەوە جێبەجێ‬ ‫بكرێت‪ ،‬هیچ كەس لە سەرووی یاساوە نابێت»‪.‬‬

‫كێ بەناوی دەستەی مافی مرۆڤەوە‪ ،‬وەاڵمی هیومان رایتس وۆچی دایەوە؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬ ‫‪..........................................‬‬ ‫«دەس��ت��ەی مافی مرۆڤی‬ ‫ك���وردس���ت���ان»‪ ،‬وەاڵم����ی ئ��ەو‬ ‫راپۆرتەی هیومان رایتس وۆچی‬ ‫دایەوە كە لەسەر خراپیی رەوشی‬ ‫مافەكانی م��رۆڤ لەكوردستان‬ ‫نوسیبوویان‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‬ ‫ل��ەك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬دەس��ت��ەی��ەك‬ ‫بەناوی مافی م��رۆڤ��ەوە نییە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی زی��ات��ر لەساڵێكە‪،‬‬ ‫یاسای بۆ دەرچووە‪.‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی م��اف��ی مرۆڤیش‬ ‫ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫بەدواداچوون لەسەر ئەو الیەنە‬ ‫دەك���ات ك��ە ب��ەن��اوی دەستەی‬ ‫مافی مرۆڤەوە‪ ،‬وەاڵمی هیومان‬ ‫رایتس وۆچ��ی دای���ەوە‌و ئاماژە‬ ‫ب��ەوەدەك��ەن‪ ،‬بەپێی یاساكە‪،‬‬

‫دەستەكە‬ ‫دانەمەزرێنراوەو‬ ‫الیەنێكی نادیار‬ ‫بەناوی ئەو‬ ‫دەستەیەوە‪ ،‬وەاڵم‬ ‫دەداتەوە‬ ‫دەبێت سەرۆكی ئەو دەستەیە‪،‬‬ ‫لەپەرلەمان سوێندی یاسایی‬ ‫ب��خ��وات‌و ه��ەڕەم��ی پێكهاتنی‬ ‫دەزگ���اك���ەی روون ب��ك��ات��ەوە‪،‬‬

‫ب��ەاڵم تائێستا‪ ،‬ئ��ەو دەستەیە‬ ‫دانەمەزراوەو كەسیش سوێندی‬ ‫یاسایی نەخواردووە‌‪ .‬بە بۆچوونی‬ ‫ئەندامانێكی پەرلەمانیش‪ ،‬ئەوە‬ ‫دووج��ار «خەرقی یاساكەیە»‪،‬‬ ‫جارێكیان‪ ،‬بەوەی كە دەستەكە‬ ‫دانەمەزرێنراوەو جارێكیش بەوەی‬ ‫كە ب��ەن��اوی ئ��ەو دەستەیەوە‪،‬‬ ‫الیەنێكی نادیار‪ ،‬وەاڵمدەداتەوە!‬ ‫س���ەرگ���وڵ ق����ەرەداغ����ی‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی مافی مرۆڤ‬ ‫لەپەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی وت‪« :‬سەرمان‬ ‫ل��ەوە سوڕماوە چۆن الیەنێكی‬ ‫نادیار‪ ،‬بەناوی ئەو دەستەیەوە‪،‬‬ ‫وەاڵم��ی هیومان رایتس وۆچی‬ ‫داوەت��ەوە‪ ،‬لەكاتێكدا دەستەكە‬ ‫دانەمەزرێنراوەو بوونی نییە‪.‬‬ ‫ئێستا بەدواداچوون لەسەر ئەو‬ ‫الیەنە دەكەین‌و دەبێت بۆمان‬

‫روونبكرێتەوە ئەو الیەنە كێیەو‬ ‫بە چ هەقێك بەناوی دەستەكەوە‬ ‫وەاڵم دەداتەوە؟!»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ی��ەوە‪ ،‬ڤیان‬ ‫عەبدولڕەحیم‪ ،‬ئەندامی هەمان‬ ‫لیژنە‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫«ئ��ەوە‪ ،‬قابیلی قبووڵ نییەو‬ ‫لەئێستاوە بەدواداچوون بۆ ئەوە‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬چونكە ئ��ەوە دووج��ار‬ ‫پێشێلكارییە بەرامبەر بە یاساكە‪،‬‬ ‫جارێكیان‪ ،‬لەبەرئەوەی زیاتر‬ ‫لەساڵێكە یاساكە دەرچ��ووە‪،‬‬ ‫كەچی دەستەكە دانەمەزرێنراوە‪،‬‬ ‫جارێكیش لەبەرئەوەی‪ ،‬دەستەكە‬ ‫دانەمەزرێنراوەو الیەنێكی نادیار‬ ‫بەناوی ئەو دەستەیەوە‪ ،‬وەاڵم‬ ‫دەداتەوە‪ ،‬دەبێت روون ببێتەوە‬ ‫ئ��ەو الی��ەن��ە كێیە‪ ،‬ئێمە هەر‬ ‫لەئێستاوە بەدواداچوونی جدیی‬ ‫لەسەر دەكەین»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫خوێندنەوە بۆ دوو پڕۆژەیاسا دەكرێت‬ ‫رۆژن��ام��ه‌‪ :‬ل��ە دانیشتنی دوێنێی‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا‪ ،‬ه �ه‌ردوو‬ ‫پ���ڕۆژەی���اس���ای «ی���اس���ای م��اف‌و‬ ‫ئیمتیازاتی زیندانیی ‌ە سیاسیی ‌ە‬ ‫كوردستانییە‌كان»‌و پڕۆژەیاسای‬

‫«بە‌ره‌نگاربوونە‌وە‌ی توندوتیژیی سیاسیی ‌ە ك��وردس��ت��ان��ی��ی�ە‌ك��ان»‬ ‫خێزانیی لە ‌هە‌رێم» خوێندنه‌وه‌ی ئ��اڕاس��ت��ەی لیژنەی پەیوەندیدار‬ ‫بكرێت‌و ماده‌ی یه‌که‌می پڕۆژه‌یاسای‬ ‫یه‌که‌میان بۆ كرا‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و دانیشتنه‌دا‪ ،‬بڕیار درا پڕۆژ‌ە «بە‌رەنگاربوونە‌وە‌ی توندوتیژیی‬ ‫یاسای «ماف‌و ئیمتیازاتی زیندانیی ‌ە خێزانی»یش‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی یه‌که‌می‬

‫بۆکرا‪.‬‬ ‫بیالل سڵێمان‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان‌و رۆشنبیریی‌و‬ ‫راگ���ەی���ان���دن‌و ش��وێ��ن��ەوارەك��ان‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬

‫«رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪« :‬ل��ە‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ەدا‪ ،‬م��ادەی یەكەمی‬ ‫پ��ڕۆژەی��اس��ای بە‌ره‌نگاربوونە‌وە‌ی‬ ‫توندوتیژیی خێزانیی ل ‌ە هە‌رێم‪،‬‬ ‫تاوتوێكرا‌»‪.‬‬

‫میساقێك بۆ پەیوەندیی نێوان پەرلەمان‌و رێكخراوەكا ‌ن دادەنرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫پڕۆژەكەی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫چاكسازیی لەپەرلەماندا‬ ‫ئه‌له‌ند مه‌حوی‬ ‫ئەم رۆژانە‪ ،‬پڕۆژە چاكسازییە شەش پاكێجییەكەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەناو میدیای ئەهلیی‌و ئۆپۆزسیۆن‌و لەدنیای سیاسیدا‪ ،‬گفتوگۆیەكی‬ ‫زۆری لەسەر دەكرێت‪ ،‬بەاڵم لەمیدیای هەردوو حیزبی دەسەاڵتدار‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی)دا‪ ،‬كەمترین قسەی لەسەر دەكرێت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئەگەر ئەم پڕۆژەیە لەالیەن لیستی كوردستانییەوە پێشكەشی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بكرایە‪ ،‬ئێستا مانشێتی میدیاكانیان دەبوو‪.‬‬ ‫بەهەرحاڵ؛ ئەوەی زۆر جێگەی تێڕوانینە‪ ،‬ئەوەیە كە لەناو پڕۆژە‬ ‫چاكسازییەكەی هەر سێ‌ الیەنی ئۆپۆزسیۆندا (گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمەڵ)‪ ،‬بایەخێكی زۆری پێدراوە‪ ،‬چاكسازییە لەپەیڕەوی ناوخۆی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬ئەو پەیڕەوەی كە هەموو فراكسیۆنەكان كۆكن لەسەر‬ ‫هەمواركردنی‌و هەمواریش ناكرێت‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا‪ ،‬هەر كەسێكی بەویژدان‪ ،‬ئەو پڕۆژەیە دەخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫هەست دەكات ئەمجارە ئۆپۆزسیۆن بەگیانی چاكسازیی‌و گفتوگۆ‬ ‫ئەو پڕۆژەیەی نوسیووە‌و تیایدا دەستی خستووەتە سەر برینەكانی‬ ‫ناو پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بەاڵم نە منیش‌و نە زۆر كەسی تریش‪،‬‬ ‫ئومێدمان بەم دوو حیزبە دەسەاڵتدارەی هەرێمی كوردستان نییە‪،‬‬ ‫بچنە ژێر باری جێبەجێكردنییەوە‪.‬‬ ‫دوێنێ‌ دووشەممە‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬خوێندنەوەی یەكەمی‬ ‫کرد بۆ پڕۆژەیاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی خێزانیی‪ ،‬ئەو‬ ‫پڕۆژەیەی كە لەخولی دووەمی پەرلەمانی كوردستاندا‪ ،‬پێشكەشی‬ ‫پەرلەمان كرا‌و چەند ساڵێكە سۆراخی نازانین‪ ،‬لەكاتێكدا زۆربەی‬ ‫زۆری ئەندامانی پەرلەمان‪ ،‬زۆر باش لەگرنگیی ئەم یاسایە‬ ‫تێدەگەن‌و لەزۆر بۆنەدا پشتگیریی دەك��ەن‪ ،‬بەاڵم بۆچی چەند‬ ‫ساڵێكە‌و تا دوێنێ‌ لە رەفەكاندا‪ ،‬دواخراوە؟ لەڕاستیدا‪ ،‬مەگەر هەر‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪ ،‬وەاڵمی ئەم پرسیارە بداتەوە!‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‌و ئەندامەكانی‪ ،‬لەماوەی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫دەینااڵند بەدەست كۆنیی‌و خراپیی پەیڕەوی ناوخۆكەیەوە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك دەستی پەرلەمانتارەكانی كەلەپچە كردبوو‪ ،‬جگەلەوەی‬ ‫رێگەخۆشكەربوو بۆ ئەوەی سەرۆكێكی تاکڕه‌وی پەرلەمان دروست‬ ‫بكات‪ ،‬كە كەی ویستی‪ ،‬گفتوگۆكردنی پڕۆژەیاساكان دوابخات‌و‬ ‫كەی ویستی پێشی بخات‪ .‬لەم رووەوە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن لەپڕۆژەكەیدا‪،‬‬ ‫داوادەك����ات‪« :‬خستنەڕووی پ��ڕۆژەی��اس��اك��ان‪ ،‬بەپێی مێژووی‬ ‫پێشكەشكردنیان دەبێت»‪.‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ووی گرنگتر‪ ،‬ئ��ەوەی��ە ك��ە ل��ەم��اوەی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬وێ��ڕای ئ��ەوەی بەو پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆیە رازی نەبوون‪ ،‬ب��ەاڵم پەیڕەوی ناوخۆكەش بەهەموو‬ ‫كەموكورتییەكانیشییەوە‪ ،‬وەك خۆی جێبەجێ نەدەكرا‪ ،‬دەیان‬ ‫خاڵی وەك پێكهێنانی لیوایەكی پاسەوانی تایبەت بە پەرلەمان‬ ‫جێبەجێ نەكرا‌و پێشێل كرا‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا‪ ،‬نامەوێت لەگرنگیی پڕۆژەكەی ئۆپۆزسیۆن كەم‬ ‫بكەمەوە‪ ،‬بەاڵم حكومەتەكەی (یەكێتی‌و پارتی) پابەند نەبێت‬ ‫بەناردنی پ��ڕۆژەی بودجەوە لەكاتی خۆیدا‪ ،‬كە هەموو ساڵێك‬ ‫پەرلەمانتارەكانی خۆشیان دەیڵێنەوە‪ ،‬ئیتر چۆن ئومێدمان‬ ‫بەجێبەجێكردنی ئ��ەو داواك��اری��ی��ەی ئۆپۆزسیۆن هەبێت؛ كە‬ ‫لەخاڵی (‪)13‬دا‪ ،‬دەڵێت‪« :‬لەكاتی پابەندنەبوونی حكومەت بە‬ ‫پێشكەشكردنی پڕۆژەیاسای بودجەی سااڵنە لە كاتی دیاریكراوی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬ئەوا پەرلەمان راستەوخۆ‪ ،‬پرسینەوەی لەگەڵدا دەكات»‪.‬‬

‫‪....................................................‬‬

‫ب���ڕی���ارە م��ی��س��اق��ێ��ك بۆ‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫رێكخستنی‬ ‫پ����ەرل����ەم����ان‌و ح���ك���وم���ەت‌و‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیی دابڕێژرێت‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫لیژنەی كۆمەڵگەی مەدەنیی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‌و رێكخراوی‬ ‫(‪ )UNOPS‬ل��ەع��ێ��راق‪،‬‬ ‫دەنووسرێتەوە‪.‬‬ ‫ك����ۆت����ای����ی ه���ەف���ت���ەی‬ ‫راب����ردوو‪ ،‬لیژنەی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیی‌و رێكخەری رێكخراوی‬ ‫(‪ )UNOPS‬ل��ەع��ێ��راق‪ ،‬بە‬ ‫مەبەستی كاركردن لەسەر دانانی‬ ‫میساقێك لەنێوان دامودەزگاكانی‬ ‫ح����ك����وم����ەت‌و رێ���ك���خ���راوە‬ ‫ن��اح��ك��وم��ی��ی��ەك��ان ل��ەه��ەرێ��م��ی‬

‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كۆبوونەوەیەكی‬ ‫ئەنجامدا‌و هێڵە گشتییەكانی‬ ‫كاركردنی لەو میساقەدا دیاریی‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫د‪ .‬دان���ا سەعید سۆفی‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی لیژنەی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیی لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە»ی روون��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫هەرچەندە لەماوەی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫یاسای رێكخراوە ناحكومییەكان‬ ‫ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫دەرچووە‪ ،‬بەاڵم ئەوە بەس نییە‬ ‫بۆ چاالكتركردن‌و رێكخستنی‬ ‫كاری رێكخراوە ناحكومییەكان‌و‬ ‫پەیوەندییان بە دامودەزگاكانی‬ ‫حكومەتەوە‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ەس���وودی‬ ‫میساقەكەش‪ ،‬ناوبراو ئاماژەی‬ ‫ب���ەوەك���رد‪« :‬ئ����ەو میساقە‪،‬‬ ‫پەیوەندیی رێكخراوەكان لەگەڵ‬

‫دام��ودەزگ��اك��ان��ی ح��ك��وم��ەت‌و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و هاواڵتییاندا پتەو‬ ‫دەك�����ات‪ ،‬ئ��ەم��ە ج��گ��ەل��ەوەی‬ ‫لەڕووی ئەخالقیشەوە‪ ،‬پێویستە‬ ‫دۆكیۆمێنتێك هەبێت؛ پەیوەندیی‬

‫یاسای رێكخراوە‬ ‫ناحكومییەكان‪،‬‬ ‫بەس نییە بۆ‬ ‫چاالكتركردن‬

‫نێوان ئ��ەو الیەنانە رێكبخات‪،‬‬ ‫بۆئەوەی بەرپرسیارێتی‌و ئەرك‌و‬ ‫مافی رێكخراوەكان‌و حكومەت‬ ‫لەبەرامبەر یەكتریدا دیاریی بكات‌و‬ ‫رێكیبخات»‪.‬‬ ‫ئێستا‪ ،‬پ���رۆژەك���ە تەنیا‬ ‫لەقۆناغی بیرۆكەو سەرەتادایە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ی��ژن��ەی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫م���ەدەن���ی���ی ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەكۆبوونەوەكەی‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب������ردوودا ل��ەگ��ەڵ‬ ‫رێ��ك��خ��راوی (‪،)UNOPS‬‬ ‫كاركردنی‬ ‫هێڵەگشتییەكانی‬ ‫دی��اری��ی ك���ردووەو رەزامەندیی‬ ‫ك��ارك��ردن ل��ەس��ەر میساقەكە‬ ‫لەالیەن حكومەت‌و سەرۆكایەتیی‬ ‫هەرێم‌و پەرلەمان‌و رێكخراوەكانەوە‬ ‫نیشاندراوە‪.‬‬ ‫د‪.‬دانا‪ ،‬ئەوەشی ئاشكراكرد‪:‬‬ ‫«ئ��ەگ��ەر بنووسرێتەوە‪ ،‬ئەوە‬

‫یەكەم میساقە لەنێوان كۆمەڵگەی‬ ‫م��ەدەن��ی��ی‌و دام��ودەزگ��اك��ان��ی‬ ‫دەوڵەتدا‌و دەبێتە یەكەم میساق‬ ‫لە خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە رەزامەندیی‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش ل���ەس���ەری‪ ،‬ئ���ازاد‬ ‫عیزەدین مەال فەندی‪ ،‬راوێژكاری‬ ‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬كە بەشداری‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەك���ەی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی ب��ووە‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪“ :‬هەرچەندە‬ ‫پرۆژەكە لەسەره‌تایدایەو تائێستا‬ ‫دانەڕێژراوە‪ ،‬بەاڵم سوودی زۆری‬ ‫ه��ەی��ەو دەت��وان��ێ��ت پەیوەندیی‬ ‫پتەو لەنێوان رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەتدا دروست بكات‪ ،‬ئێمەش‬ ‫م��ەب��دەئ��ی��ی��ەن رەزام��ەن��دی��م��ان‬ ‫لەسەری دەربڕیوە‪ ،‬بۆ دووبارە‬ ‫گفتوگۆكردنەوە لەسەری”‪.‬‬

‫هێڵە گشتییەكانی پەیڕەوێكی ناوخۆی پێشكەوتووی پەرلەمان‬ ‫هەرس ‌ێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫(گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ)‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی چاكسازیی شەش‬ ‫پاكێجییان ئاڕاستەی ه��ەردوو‬ ‫حیزبی دەس��ەاڵت��دار (پ��ارت�ی‌و‬ ‫یەكێتی) كردووە‌و بەشێكی گرنگی‬ ‫پڕۆژەكە‪ ،‬تایبەتە بە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە ئەمە دەقەكەیەتی‪:‬‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان‪ ،‬دەس���ەاڵت���ی‬ ‫یاسادانانە‌و چاودێری سەرەكییە‬ ‫بەسەر دەسەاڵتی جێبەجێكردنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت پ��ەی��ڕەوی ناخۆی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬زەمینەسازیی بكات‬ ‫بۆ چاالككردنی رۆڵی چاودێریی‬ ‫پەرلەمان بە گشتیی‌و ئەندامانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و رەخساندنی هەلی‬ ‫یەكسان بۆ هەموو فراكسیۆنەكان‪،‬‬ ‫بۆ پێشكەشكردنی پڕۆژەكانیان‪.‬‬ ‫ه���ەر ب��ۆی��ە داوا دەك���ەی���ن لە‬ ‫پەیڕەوی داهاتووی پەرلەماندا‪،‬‬ ‫ئەم بنەمایانەی خ��وارەوە رەچاو‬ ‫بكرێن‪:‬‬ ‫دەس��ەاڵت‌و سەاڵحییەتەكانی‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان‪ ،‬بسپێردرێن‬ ‫ب��ە دەس��ت��ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬سەرۆك تەنیا ئیدارەی‬ ‫كۆبوونەوەكانی پەرلەمان بكات‌و‬ ‫تەنیا ل��ە كاتی یەكسانبوونی‬ ‫دەنگەكانی ئەندامانی پەرلەماندا‪،‬‬ ‫دەنگ بدات‪.‬‬

‫بەب ‌ێ بوونی‬ ‫پاساوی‬ ‫یاسایی‪ ،‬نابێت‬ ‫كۆبوونەوەكانی‬ ‫پەرلەمان دوابخرێن‬ ‫یەكێك لە ئەندامانی دەستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬لە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ێ��ت‪ ،‬لەكاتی‬ ‫بوونی فراكسیۆنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەپەرلەماندا‪.‬‬ ‫لیژنەكان‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتیی‬ ‫بەپێی رێژەی ژمارەی ئەندامانی‬ ‫فراكسیۆنەكان دیاریی بكرێت‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی لیژنەكانی‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫دارای��ی‪ ،‬سامانە سروشتییەكان‌‪،‬‬ ‫ن���اوخ���ۆ‌‪ ،‬پ��ێ��ش��م��ەرگ �ە‌‪ ،‬مافی‬

‫م��رۆڤ‌و نەزاهە‪ ،‬بسپێردرێن بە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫خستنەڕووی پڕۆژەیاساكان‪،‬‬ ‫بەپێی مێژووی پێشكەشكردنیان‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ك��اری‬ ‫ب��ەرن��ام��ەی‬ ‫دان��ان��ی‬ ‫دەسەاڵت‌و‬ ‫پەرلەمان‌و هەڵوێست‌و بەیاننامە‌و‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەك��ان ك��ە ب��ەن��اوی‬ ‫سەاڵحییەتەكانی‬ ‫پەرلەمانەوە باڵودەكرێنەوە‪ ،‬بە‬ ‫هەماهەنگیی نێوان‬ ‫سەرۆكایەتیی سەرۆكی پەرلەمان‪،‬‬ ‫پەرلەمان‌و فراكسیۆنەكان بێت‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬س��ااڵن��ە دوو‬ ‫بسپێردرێت بە‬ ‫وەرزی یاسادانانی دەبێت‪ ،‬پاش‬ ‫هەر وەرزێك بۆ ماوەی مانگێك‪،‬‬ ‫دانیشتنی ئاسایی ئەنجام نادات‪ .‬دەستەی سەرۆكایەتیی‬ ‫بەب ‌ێ بوونی پاساوی یاسایی‪،‬‬ ‫نابێت كۆبوونەوەكانی پەرلەمان‬ ‫پەرلەمان‬ ‫دوابخرێن‪.‬‬ ‫جێگیركردنی لیژنەی تایبەت‬ ‫ب��ە س��ك��ااڵ‌و داواك���اری���ی‌و مافی پەیوەندیكردن بە دامودەزگاكانی‬ ‫دیكە‌و سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫هاواڵتییان‪.‬‬ ‫پەسەندكردن‌و رەتكردنەوەی ل ‌ێ ئاگادار بكرێتەوە‪.‬‬ ‫دادگ�����ای دەس��ت��ووری��ی‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەك��ان لەناو لیژنە‌و هۆڵی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان ل���ەس���ەر ب��ن��ەم��ای هەستێت بە یەكالییكردنەوەی‬ ‫تاوتوێكردنی بڕگە‌و مادەكان بێت‪ .‬تانەدانی ئەندامانی پەرلەمان (كە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی كاروباری لە «‪ »5‬ئەندام كەمتر نەبن) لە‬ ‫ئ��ەن��دام��ان داب��م��ەزرێ��ن��رێ��ت؛ كە بڕیارە ئیدارییەكانی سەرۆكایەتیی‬ ‫هەستێت بەراییكردنی ئەركی پەرلەمان‌و پێشێلكردنی پەیڕەوی‬ ‫پەرلەمانتاران لە چاودێریكردنی ناوخۆ‪ ،‬تا كاتی دروستكردنی ئەم‬ ‫دەس���ەاڵت���ی ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن‌و دادگایەش‪ ،‬دادگ��ای تەمییز بەم‬

‫ئەركە هەستێت‪.‬‬ ‫سەندنەوەی متمانە لە وەزیر‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بە زۆری��ن��ەی رەه��ای ئەندامانی‬ ‫ئامادەبوو بێت‪.‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی پ��اب��ەن��دن��ەب��وون��ی‬ ‫حكومەت ب��ە پێشكەشكردنی‬ ‫پڕۆژەیاسای بودجەی سااڵنە لە‬ ‫كاتی دیاریكراوی خۆیدا‪ ،‬ئەوا‬ ‫پەرلەمان راستەوخۆ‪ ،‬پرسینەوەی‬ ‫ل���ەگ���ەڵ دەك������ات‌و پ�����ڕۆژەی‬ ‫بودجەی پەرلەمانیش بەهەموو‬ ‫وردەكارییەكانییەوە لە دانیشتنی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬بڕیاری لەسەر بدرێت‪.‬‬ ‫گواستنەوەی دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬بەشێوەی راستەوخۆ‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫گرێدانی كۆبوونەوەی نائاسایی‬ ‫ل��ەس��ەر داوای سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬یاخود لەسەر داوای‬ ‫چوار یەكی ئەندامانی پەرلەمان‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫بریتییە‪ :‬لە ژمارەیەك ئەندام كە‬ ‫لە (‪ )5‬كەمتر نەبن‌و سەر بە یەك‬ ‫لیست بن‪ ،‬یان لە یەكگرتنی چەند‬ ‫لیستێكی جیاواز پێكهاتبێت‪.‬‬ ‫دان��ان��ی بەشێكی پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمان بۆ دیاریكردنی‬ ‫رۆڵ‌و مافی فراكسیۆنەكان‪.‬‬

‫ێ گەیشت؟‬ ‫لیژنەی مادەی (‪ )140‬لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بەكو ‌‬

‫كوێستان محەمەد‪ :‬نەیانتوانی هیچ بۆ مادەی (‪ )140‬بكەن‌و هەڵوەشایەوە‬

‫بەدواداچونی‪ :‬دیاری کرمانج‬

‫‪........................................................‬‬

‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫لەئێستادا هیچ لیژنەیەكی تایبەت‬ ‫بە ناوچەكەجێناكۆكەكانی نییە‌و‬ ‫ئەو لیژنەیەی كە لەخولی دووەمی‬ ‫پەرلەمانیشدا بۆ م��ادەی (‪)140‬‬ ‫پێكهێنرابوو‪ ،‬هەڵوەشێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫لەتیف فاتیح فەرەج‪ ،‬نووسەر‌و‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری ش���اری ك��ەرك��وك‪،‬‬ ‫سەبارەت بەو لیژنەیەی خوولی‬ ‫دووەم��ی پەرلەمان كە بۆ مادەی‬ ‫(‪ )140‬پێكهێنرابوو‪ ،‬بڕوای وایە‪ :‬ئەو‬ ‫لیژنەیە‪ ،‬لەرابردوودا هیچی نەكرد بۆ‬ ‫مادەی (‪« ،)140‬ئەوان‪ ،‬نە خۆیان‬ ‫كاریان كرد‪ ،‬نە پاڵپشتیان هەبوو»‪.‬‬

‫ب���ەب���ڕوای ئ���ەو ن���ووس���ەرە‪،‬‬ ‫نەبوونی هەڵوێستی روون‌و ئاشكراو‬ ‫یەكگرتووی سەركردایەتیی كورد‌و‬ ‫الیه‌نەكانی ناو پەرلەمانی كوردستان‬ ‫لەسەر كێشەی ناوچەجێناكۆكەكان‪،‬‬ ‫هۆكارێك بووە كە نەیهێشتووە كار‬ ‫بۆ ناوچەجێناكۆكەكان بكرێت‪.‬‬ ‫ناوچەجێناكۆكەكان لەعێراقدا‪،‬‬ ‫هەر یەكە لەپارێزگاكانی كەركوك‌و‬ ‫موسڵ‌و سه‌اڵحه‌دین‌و دیالەو چه‌ند‬ ‫ن��اوچ �ه‌ی �ه‌ک��ی خ�����وارووی عێراق‬ ‫دەگرێتەوە‌و لەدەستووری عێراقیداو‬ ‫بەپێی مادەی (‪ ،)140‬چارەسەری‬ ‫بۆ دانراوە‌و پێویستە بە س ‌ێ قۆناغ‬ ‫(قەرەبووكردنەوە‪ ،‬ئاساییكردنەوە‪،‬‬ ‫سەرژمێریی) چ��ارەن��ووس��ی ئەو‬ ‫ناوچانە یەكالیی بكرێنەوە‪ ،‬بەاڵم‬

‫تائێستا ئەم مادە دەستوورییە‪،‬‬ ‫وەك خۆی جێبەجێ نەكراوە‪.‬‬ ‫كوێستان محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫هەردوو خولی (دووەم‌و سێیەم)ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستــــان‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی لیژنەكەی‬ ‫پەرلەمانی كوردستانی بۆ ئەوە‬ ‫گەڕاندەوە‪« :‬كاری مادەی (‪)140‬‬ ‫لەدەسەاڵتی حكومەتی ناوەندیدا‬ ‫بووە‪ ،‬نەك ئەو لیژنەیە»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی فراكسیۆنی‬ ‫گ�����ۆڕان‪ ،‬ل�� ‌ه ل��ێ��دوان��ێ��ک��ی��دا بۆ‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬جەخت له‌وه‌دەكاتەوە‪:‬‬ ‫«بەفەرمانی پەرلەمان‪ ،‬لیژنەكە‬ ‫هەڵوەشایەوە‪ ،‬چونكە دەیانزانی‪،‬‬ ‫لیژنەكە پێویستیی م��ان �ه‌وه‌ی‬ ‫نەماوە»‪.‬‬

‫ل���ەب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬ف��ازی��ل‬ ‫ب��ەش��ارەت��ی‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‬ ‫ل���ەس���ەر لیستی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪،‬‬ ‫رەتیكردەوە ئەو‬ ‫لیژنەیە كاری‬ ‫ن��ەك��ردب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ه���������ۆك���������اری‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫لیژنەی م��ادەی‬ ‫(‪)140‬ی��ش��ی بۆ‬ ‫ئ���ەو لیژنەیە‬ ‫گ����ەڕان����دەوە‬ ‫كە بۆ هەمان‬ ‫مادە لە پەرلەمانی عێراق‬ ‫پێكهێنراوە‪.‬‬

‫جگە ل��ەه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫لیژنەی مادەی (‪ )140‬لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان لەكابینەی شەشدا‪ ،‬ئەو‬ ‫وەزارەتەشی هەڵوەشاندەوە‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر لەكابینەی پێنجدا بەناوی‬ ‫وەزارەت����ی ه��ەرێ��م ب��ۆ ك��اروب��اری‬ ‫ناوچەدابڕاوەكان‪ ،‬بە سەرۆكایەتیی‬ ‫محەمەد ئیحسان پێكیهێنابوو‪.‬‬ ‫فازیل بەشارەتی‪ ،‬بڕوای وایە‪:‬‬ ‫لەكێشەی ناوچەجێناكۆكەكاندا‪،‬‬ ‫ئەوەی كورد بیەوێت‪ ،‬حكومەتی‬ ‫عێراق نایەوێت‌و بەپێچەوانەشەوە‬ ‫ئ����ەوەی ح��ك��وم��ەت��ی عێراقیش‬ ‫بیەوێت‪ ،‬ك��ورد نایەوێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ن��اوب��راو بۆ (رۆژن��ام��ە)‪ ،‬جەختی‬ ‫ل���ه‌وه‌ك���ردەوە‪« :‬ئێستا لیژنەی‬

‫جێبه‌جێکردنی ماده‌ی (‪ ،)140‬كە‬ ‫محەمەد ئیحسان نوێنه‌ری هه‌رێمه‌‬ ‫تێیدا‪ ،‬چاالکه‌و بەوپەڕی لێبڕاوانە‬ ‫ك��ار ب��ۆ ئ��ەو م��ادەی��ە دەك���ات‌و‬ ‫جێگەی ره‌زامەندیی سەركردایەتیی‬ ‫ك��وردە‪ ،‬بەاڵم تائێستا لەبەر ئەو‬ ‫دۆخە ئاڵۆزەی عێراق‪ ،‬كاری زۆر‬ ‫نەكراوە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬كوێستان‬ ‫محەمەد‪ ،‬ب��ڕوای وای��ە‪ :‬لەماوەی‬ ‫ك��ارك��ردن��ی لیژنەكەی پێشووی‬ ‫مادەی (‪ )140‬لەحكومەتی عێراق‌و‬ ‫وەزارەت��ەك��ەی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫لیژنەی مادەی (‪)140‬ی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ەه��ەم��ووی��ان��ەوە‪،‬‬ ‫نەیانتوانی هیچ بۆ ئ��ەو مادەیە‬ ‫بكەن‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫سەبارەت بە كۆمسیۆنی بااڵی مافەكانی مرۆڤ؛ لە عێراق‬

‫ئومێد محەمەد‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی‬

‫ساڵێك دوای كۆتاییهاتنی‬ ‫ش���ەڕی دووەم���ی جیهانیی‪ ،‬لە‬ ‫كــــــــۆمسیۆنی‬ ‫(‪)1946‬دا‪،‬‬ ‫م�����اف�����ەك�����ان�����ی م����رۆڤ����ی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان دامەزرا‪ ،‬لە‬ ‫(‪)1948/12/10‬ی��ش��دا‪ ،‬كۆمەڵەی‬ ‫گشتیی نەتەوەیەكگرتووەكان‪،‬‬ ‫جاڕنامەی مافی مرۆڤی راگەیاند‪.‬‬ ‫ئ��ەم ج��اڕن��ام��ەی��ە‪ ،‬ل��ەالی��ەن‬ ‫ژم���ارەی���ەك خ��ەڵ��ك��ی واڵت��ان��ی‬ ‫جۆراوجۆرەوە‪ ،‬كە هەم شارەزایی‌و‬ ‫پسپۆڕیی‪ ،‬هەمیش باكگراوندێكی‬ ‫دەوڵەمەندی یاسایی‌و كەلتوورییان‬ ‫هەبوو‪ ،‬ئامادەكرا‪.‬‬ ‫ل�����ەوڕۆژەوە تائێستا‪ ،‬ئەم‬ ‫جاڕنامەیە بەگرنگترین بەڵگەنامە‪،‬‬ ‫ل���ەب���واری م��اف��ەك��ان��ی م��رۆڤ��دا‬ ‫دەژم���ێ���ردرێ���ت‪ ،‬گرنگیی ئ��ەم‬ ‫جاڕنامەیە ل��ەوەداب��وو؛ كە هەم‬ ‫بناغەی سیستمێكی جیهانیی‬ ‫بۆ پاراستنی مافەكانی مرۆڤ‬ ‫داڕش��ت��ووەو ئ��ەو ستانداردانەی‬ ‫دەستنیشانكردووە‪ ،‬ك��ە دەب�ێ‌‬ ‫ل��ەوەودوا حكومەتەكان لەبواری‬ ‫مافەكانی مرۆڤدا پیادەی بكەن‪،‬‬ ‫هەمیش واڵتانی ئیمزاكردووی سەر‬ ‫ئەم جاڕنامەیەی پابەندكردووە‬ ‫وێ���ڕای‬ ‫بەجێبەجێكردنیەوە‪،‬‬ ‫ئەوەش هێڵە گشتییەكانی هەموو‬ ‫م��اف‌و بەرپرسیارێتییەكانیشی‬ ‫گ��رت��ووەت��ەخ��ۆ‪ ،‬ك��ە دەب��ێ��ت هەر‬ ‫هاواڵتییەك پیادەی بكات‪ ،‬لەوەش‬ ‫زی��ات��ر چۆنیەتی مامەڵەكردنی‬ ‫م��رۆڤ��ەك��ان ل��ەگ��ەڵ ی��ەك��دی��دا‬ ‫دەستنیشان دەك��او هەموو ئەو‬ ‫رێساو رێنماییانەش دەخاتەڕوو‪،‬‬ ‫كە دەب ‌ێ لەهەر واڵتێكدا حكومەت‪،‬‬ ‫ح��وك��م��ی خ��ەڵ��ك��ی پ��ێ��ب��ك��ات‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی وا ك��ە لەهەموو‬ ‫حاڵەتەكاندا مافەكانی م��رۆڤ‬ ‫پێشێل نەكرێت‪.‬‬ ‫دی����ارە م��اف��ەك��ان��ی م���رۆڤ‪،‬‬

‫وەك لە جاڕنامەكەشدا هاتووە‪،‬‬ ‫ئەو ئازادیی‌و مافە سەرەتاییانە‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬كە هەموو مرۆڤەكان‬ ‫لەهەر جێیەك بن‌و هەر نەتەوەو‬ ‫دین‌و رەگەزێك بن‪ ،‬دەب ‌ێ هەیان‬ ‫بن‪ ،‬لەبابەتی مافی هاواڵتیبوون‌و‬ ‫ئازادیی لەژیاندا‪ ،‬مافی مەدەنی‌و‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ئ��ازادی��ی ب��ی��روب��اوەڕ‬ ‫دەرب���ڕی���ن‪ ،‬ئ���ازادی���ی ج���واڵن‌و‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ش��وێ��ن��ی ژی���ان‪،‬‬ ‫یەكسانیی ل��ەب��ەردەم ی��اس��اداو‬ ‫نەبوونی هیچ جۆرێك لە جوداكاریی‬ ‫ل��ەه��ەر بوارێكی ژی��ان��دا‪ ،‬مافی‬ ‫رەخساندنی هەلی وەكیەك بۆ‬ ‫كاركردن‌و مافی هەبوونی ئاستێكی‬ ‫ماقوڵ لەژیان‌و شوێنی حەوانەوە‪،‬‬ ‫مافە كەلتووریی‌و كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫ئابووریی‌و رۆشنبیرییەكان‪ ،‬مافی‬ ‫خ��وێ��ن��دن‌و ت��ەن��دروس��ت�ی‌و مافی‬ ‫بەشداریكردن لەدروستكردنی ئەو‬ ‫بڕیارانەی‪ ،‬كە پەیوەندیی بە ژیانی‬ ‫ئەوەوە هەیە‪.‬‬ ‫هەر لەوكاتەوە ئەو جاڕنامەیە‬ ‫راگەیەندراوە‪ ،‬لەهەموو شوێنەكانی‬ ‫دن��ی��ادا‪ ،‬ئ��ەگ��ەرچ��ی ب��ە ئاستی‬ ‫ج��ی��اج��ی��اش ب����ووە‪ ،‬ئ���ازادی���ی‌و‬ ‫مافەكانی مرۆڤ پەرەیان سەندووەو‬ ‫ب��ەرەوپ��ێ��ش��چ��وون‪ ،‬ل��ەزۆری��ن��ەی‬ ‫واڵتەكانی دن��ی��ادا‪ ،‬كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی مافەكانی مرۆڤ دامەزراون‌و‬ ‫ژم��ارەی��ەك��ی زۆری���ش ل��ەدەزگ��او‬ ‫رێكخراوی تایبەت بەمافەكانی‬ ‫م��رۆڤ دروس��ت��ب��وون‪ ،‬كە تێكڕا‬ ‫رۆڵی گرنگیان لەبەرەوپێشچوونی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ‌و لەڕێگریی‪ ،‬یان‬ ‫كەمكردنەوەی پێشێلكارییەكانی‬ ‫مافەكانی مرۆڤدا بینیوە‪.‬‬ ‫ل��ەزۆرب��ەی ئ��ەو واڵت��ان��ەدا‪،‬‬ ‫ب���ەت���ای���ب���ەت���ی���ش ل����ە واڵت����ە‬ ‫هەبوونی‬ ‫دیموكراتییەكاندا‪،‬‬ ‫سترەكچەرو سیستمی پێویست بۆ‬ ‫دڵنیابوون لەپاراستنی مافەكانی‬

‫م����رۆڤ‌و م��ت��م��ان��ەی خەڵكیش‬ ‫بەوەی كە دادوەریی سەربەخۆیەو‬ ‫یاسا مافەكانیان دەپ��ارێ��زێ��ت‪،‬‬ ‫سەقامگیربوونی مافەكانی مرۆڤیان‬ ‫لەواڵتەكانیان ئاسان كردووە‪..‬‬ ‫كۆمسیۆنی مافەكانی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ل��ەو واڵت��ان��ەداو بە هەماهەنگیی‬ ‫لەگەڵ رێكخراوە پەیوەندیدارەكانی‬ ‫م��اف��ی م����رۆڤ‪ ،‬ك���اری زۆری���ان‬ ‫ئەنجامداوە لەپێناوی هێنانەكایەی‬ ‫كۆمەڵگەیەك‪ ،‬كە بۆ هەمووان‬ ‫س���ەالم���ەت‌و دادپ������ەروەر بێت‪،‬‬ ‫ئازادیی‌و مافەكانی هەمووانی تێدا‬ ‫پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫ل��ەو واڵت���ان���ەدا‪ ،‬كۆمسیۆن‬ ‫توانیویەتی كە‪:‬‬ ‫* پارێزگاریی لە مافەكانی‬ ‫م���رۆڤ ب��ك��ات‌و رێ���زو تەقدیری‬ ‫پێویستی بۆ پەیدا بكات‪.‬‬ ‫* رۆشنبیریی‌و بەهاكانی‬ ‫م��رۆڤ گەشەپێبدات‌و قووڵیان‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫* پەیوەندیی نێوان تاك‌و‬ ‫گشت‪ ،‬گ��رووپ‌و دەستەو ئایین‌و‬ ‫رەگ���ەزە ج��ۆراوج��ۆرەك��ان بەهێز‬ ‫بكات‌و لێكتێگەیشتن‌و نزیكبوونەوە‬ ‫لەناویاندا دروست بكات‪.‬‬ ‫* م��رۆڤ��ەك��ان ل��ە م��اف‌و‬ ‫ئازادییەكان هۆشیار بكاتەوەو‬ ‫ل���ەب���ەرام���ب���ەر ه����ەر الدان‌و‬ ‫مافەكانیان‬ ‫پێشێلكارییەكی‬ ‫بیانهێنێتە دەنگ‪.‬‬ ‫* چاودێریی دامودەزگاكانی‬ ‫ه��ەرێ��م ب��ك��ات‪ ،‬ل��ە چۆنییەتی‬ ‫هەڵسوكەوت‌و مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫خەڵكدا‪ ،‬لەپێناوی رێگرتن لەهەر‬ ‫پێشێلكارییەك لەبواری مافەكانی‬ ‫مرۆڤدا‪.‬‬ ‫* گ�����و ‌ێ ل����ە ش���ك���ات‌و‬ ‫داواك���اری���ی���ەك���ان���ی خ��ەڵ��ك‌و‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنیش‬ ‫بگرێت‪ ،‬ئەوانەی كە پەیوەندییان‬

‫بە مافی مرۆڤەوە هەیە‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو شكاتانەش كە پەیوەندییان‬ ‫بەپێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤەوە‬ ‫هەیە بخاتە ب���ەردەم داواك���اری‬ ‫گشتیی بۆ گرتنەبەری پرۆسەی‬ ‫یاسایی پێویست‪.‬‬ ‫* دی��راس��ەو هەڵسەنگاندن‬ ‫بكات بۆ هەموو ئ��ەو یاسانەی‬ ‫دەردەچ����ن‌و ئاستی گونجانیان‬ ‫بزان ‌ێ تاچەند لەگەڵ دەستوورو‬ ‫ستانداردی جیهانیی مافی مرۆڤدا‬ ‫دێنەوە‪.‬‬ ‫* هاوكاریی‌و هەماهەنگیی‬ ‫بكات لەگەڵ ئ��ەو رێكخراوانەی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنی‪ ،‬كە لەبوارەكانی‬ ‫مافی مرۆڤدا كاردەكەن‪.‬‬ ‫* راپ����ۆرت����ی س���ااڵن���ەش‬ ‫باڵوبكەنەوە سەبارەت بە رەوشی‬ ‫مافی مرۆڤ لە واڵتەكەیاندا‌و هەموو‬ ‫ئەو پێشێلكارییانەش بخەنەڕوو‪،‬‬ ‫كە ل��ەب��واری مافی م��رۆڤ��دا‪ ،‬لە‬ ‫واڵتەكەیاندا روویداوە‪.‬‬ ‫لەئەنجامی ك��ران��ەوە بەسەر‬ ‫شێوازی ژیان‌و گوزەرانی خەڵك‬ ‫ل��ەو واڵت��ان��ەدا‌و بەتێگەیشتن لە‬ ‫بایەخ‌و رۆڵ��ی ئەو كۆمسیۆنانەو‬ ‫بەكەڵك وەرگرتنیش لەئەزموون‌و‬ ‫كاریگەرییان بەسەر رەوشی مافی‬ ‫مرۆڤدا لەكۆمەڵگەكانی خۆیاندا‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق بەگوێرەی‬ ‫خاڵی (یەك) لە مادەی (‪)61‬ی‬ ‫دەستوور‪ ،‬بـــــــــە یاسای ژمارە‬ ‫(‪)53‬ی ساڵی (‪ ،)2008‬یاسای‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی مافەكانی مرۆڤی‬ ‫پەسەند كرد‪.‬‬ ‫هەرچەندە زووتر دروستبوونی‬ ‫ئەم كۆمسیۆنە پێویست‌و گرنگ‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا نزیكی‬ ‫س ‌ێ ساڵی پێچوو‪ ،‬هەتا پەرلەمان‬ ‫ب��ڕی��اری دروس��ت��ك��ردن��ی لیژنەی‬ ‫پسپۆڕانیدا‪ ،‬بۆ سەرپەرشتیكردنی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەن��دام��ان��ی ئ��ەو‬

‫كۆمسیۆنە‪.‬‬ ‫لەدانیشتنی (‪)6/17‬دا‪ ،‬ناوی‬ ‫ه��ەر هەشت لە ئەندامانی ئەو‬ ‫لیژنەیە خرایە بەردەم ئەندامانی‬ ‫پەرلەمان بۆ دەن��گ لەسەردان‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لیستی «گ��ۆڕان» بەر‬ ‫لەچەند هەفتەیەك‪ ،‬بەنامەی‬ ‫رەسمیی لەالیەن سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمانەوە داوایلێكرابوو كاندیدێك‬ ‫بۆ ئەندامێتیی ئەو لیژنەیە پێشنیاز‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬لیستەكەشمان لەسەر‬ ‫بناغەی ش��ارەزای �ی‌و پسپۆڕیی‌و‬ ‫ئەزموون‌و سووربوونمان لەسەر‬ ‫داكۆكیكردن لە مافەكانی مرۆڤ‪،‬‬ ‫كاندیدەكەی خۆی پێشنیاز كرد‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە لەو هەشت كەسە‬ ‫پێشنیازكراوە‪ ،‬ناوی كاندیدەكەی‬ ‫ئێمەی تێدا نەبوو‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫ب��ووە مایەی توڕەیی‌و ناڕەزایی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ناڕەزاییەكانی ئێمە لەسەر‬ ‫ئەم خااڵنە بوو‪:‬‬ ‫‪ /1‬پسپۆڕیی‌و ئ��ەزم��وون‌و‬ ‫لێهاتوویی‌و الیەنی مرۆڤدۆستیی‪،‬‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئەندامەكاندا‬ ‫لەبەرچاو نەگیرابوو‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫لەمەسەلەیەكی ئاوا مرۆیی گرنگدا‪،‬‬ ‫دیسان بەشبەشێنەی حیزبیی‬ ‫رۆڵی خۆی دیبوو‪.‬‬ ‫‪ /2‬لەناو ئەو هەشت ئەندامە‪،‬‬ ‫تەنیا یەك كوردی تێدایە‪ ،‬كە هەم‬ ‫غەدرە لەكورد كراوەو هەمیش گوێ‌‬ ‫بە پسپۆڕیی‌و لێهاتوویی‌و الیەنی‬ ‫مرۆڤدۆستیی نەدراوە‪.‬‬ ‫‪ /3‬ناهەقیكردنێكی ب ‌ێ پاساو‬ ‫بەرامبەر بە لیستی «گ��ۆڕان»‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬بەتایبەتیش كە‬ ‫لیستی «گ�����ۆڕان» ل��ەه��ەم��وو‬ ‫لیستەكانی دیكەی ناو پەرلەمان‪،‬‬ ‫زیاتر پەرۆشی پاراستنی ئازادیی‌و‬ ‫مافەكانی مرۆڤن‌و كاندیدەكەشمان‬ ‫لەهەموو كاندیدەكانی تر زیاتر‬ ‫ئەهلی ئەم لیژنەیە بوو‪.‬‬

‫ه��ەر ل��ەس��ەر ب��ن��اغ��ەی ئەو‬ ‫خااڵنە‪ ،‬داوامانكرد‪ ،‬دەب ‌ێ نوێنەری‬ ‫«گۆڕان» لە لیژنەكەدا هەبێت‪ ،‬تا‬ ‫لەو هەشت ئەندامە دووانیان كورد‬ ‫بن‪ ،‬هەبوونی تەنیا یەك كورد لە‬ ‫لیژنەكەدا نوێنەرایەتیی دروستی‬ ‫پێكهاتەی كورد ناكات‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫بۆخۆی غەدرە لەكورد دەكرێت‪.‬‬ ‫جێی ئ��ام��اژەی��ە؛ ه��ەر لەناو‬ ‫هۆڵی پەرلەماندا‪ ،‬سەرۆكی كوتلەی‬ ‫“أالح��رار” بەڕێز بەها ئەعرەجی‪،‬‬ ‫پشتیوانیی خۆی لە داخوازییەكەی‬ ‫«گ��ۆڕان» دەرب��ڕی‌و بەڕاستیشی‬ ‫زان���ی‪ ،‬ك��ە ژم���ارەی ئەندامانی‬ ‫لیژنەكە بكرێتە (‪ )9‬ئ��ەن��دام‪.‬‬ ‫درەن��گ��ت��ری��ش س��ەرۆك��ی هەموو‬ ‫كوتلەكان داخوازییەكەی ئێمەیان‬ ‫سەبارەت بەمە ئیمزا كرد‪.‬‬ ‫هەرچەندە دروستبوونی ئەو‬ ‫لیژنەیە‪ ،‬بۆخۆی كارێكی گرنگ‌و‬ ‫هەنگاوێكی دروستە بە ئاقاری‬ ‫داكۆكیكردن لەمافەكانی مرۆڤ لە‬ ‫عێراقدا‪ ،‬بەاڵم شێوازی هەڵبژاردنی‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ان �ی‌و رەچ��اوك��ردن��ی‬ ‫پێوەری حیزبیی‪ ،‬نەك پیشەیی‌و‬ ‫پسپۆڕیی‌و لێهاتوویی‌و پەرۆش‬ ‫ب��ۆ مافەكانی م���رۆڤ‪ ،‬گومانی‬ ‫ئەوە دروست دەك��ات‪ ،‬ئەندامانی‬ ‫ئەم لیژنەیەش‪ ،‬هەمان پێوەری‬ ‫حیزبیی لە هەڵبژاردنی ئەندامانی‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی مافەكانی مرۆڤدا‪،‬‬ ‫بەكاربهێنن!‬ ‫ب��ەم��ەش؛ ه���ەم كۆمسیۆن‬ ‫دەكەوێتە ژێر پرسیارەوەو هەم‬ ‫زەح��م��ەت��ی��ش دەب��� ‌ێ ئ��ەو رۆڵ��ە‬ ‫چ��اوەڕوان��ك��راوە ببینێت‪ ،‬كە چ‬ ‫ل��ەس��ەر ئاستی ن��اوخ��ۆی �ی‌و چ‬ ‫لەسەر ئاستی جیهانییش چاوەڕێ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫* ئه‌ندامی فراکسیۆنی‬ ‫“گۆڕان” ل ‌ه په‌رله‌مانی عێراق‪.‬‬

‫كاریزمای چەواشەكاریی‬

‫میدیای زەبەالح‪ ...‬میدیای نەخۆش‬

‫ه��ەم��وو هێزێكی كوشندە‪،‬‬ ‫میدیایەكی كوشندەی لەپشتەوەیە‪،‬‬ ‫هیچ دیكتاتۆرێكی ئینسانكوژ‪،‬‬ ‫ب��ەب � ‌ێ م��ی��دی��ای��ەك��ی زەب��ەالح��ی‬ ‫چەواشەكار‌و كوشندە‪ ،‬وجودی‬ ‫نییە‪ .‬بێگومان هەموو حیزبێكی‬ ‫ئینساكوژ‌و ناشارستانی‪ ،‬خاوەنی‬ ‫چەندین دەزگ��اگ��ەل��ی كوشندە‌و‬ ‫نائەخالقین‪ ،‬هەر لەدەزگای نهێنیی‌و‬ ‫ئیستیخباراتییەوە تا دەستە‌و‬ ‫تاقمی مافیایی‌و چەقۆكێش‌و‬ ‫بەڵتەگی‌و هاوكات خاوەنی چەندین‬ ‫میدیای چەواشەكار‌و نائەخالقین‪،‬‬ ‫بۆ بەرپاكردنی فەزایەكی كوشندە‌و‬ ‫شاردنەوەی حەقیقەتەكان‪.‬‬ ‫ناشیرینكردنی که‌سایەتیی‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس‌و رۆش��ن��ب��ی��ران‌و‬ ‫دەن��گ��ە س��ەرب��ەخ��ۆك��ان لەالیەن‬ ‫حیزب‌و جەبەروتی دەزگا ئەمنیی‌و‬ ‫میدیا زەبەالحەكانیانەوە‪ ،‬لەو‬ ‫ع��ەق��ڵ��ی��ی��ەت��ە ن��اش��ارس��ت��ان��ی�ی‌و‬ ‫وەحشیگەرییەوە سەرچاوەدەگرێت‬ ‫كە لەپۆلێنكارییەكی دوژمنكارییدا‪،‬‬ ‫س��ەرج��ەم ئ��ەوان��ەی ك��ە لەگەڵ‬ ‫حیزب‌و س���ەرۆك‌و موقەدەساتە‬ ‫وەهمییەكاندا نیین‪ ،‬دەبێت بكرێن‬ ‫ب��ە ت��ی��رۆری��س�ت‌و خائین‌و دژی‬ ‫نەتەوە‌و نیشتمان‪ .‬لەفەرهەنگی‬ ‫زلحیزبە خێڵەكی‌و پۆلیسی‌و‬ ‫بنەماڵەپەرست‌و بازرگانەكاندا‪،‬‬ ‫شتێك نییە بەناوی سەروەریی‬ ‫یاسا‌و ژیاندۆستی‌و لێكتێگەیشتن‌و‬ ‫قبووڵكردنی ئ��ەوی دی‪ ،‬بەڵكو‬ ‫تەنیا نەخشەیەكی ناشارستانی‌و‬ ‫ن��ائ��ی��ن��س��ان��ی ل���ەئ���ارادای���ە بۆ‬ ‫ك��ۆن��ت��رۆڵ��ك��ردن��ی ك��ۆم��ەڵ��گ �ە‌و‬ ‫داگیركردنی‬ ‫ناشیرینكردنی‪،‬‬ ‫سەرلەبەری سەرچاوە ئابووریی‌و‬ ‫تااڵنكردنی‪،‬‬ ‫شارستانییەكان‌و‬

‫ل���ێ���دان‌و رف���ان���دن‌و كوشتنی‬ ‫ئینسان‌و شێواندنی كەسێتیی‪،‬‬ ‫پێكڕا كردەگەلێكی نائەخالقی‌و‬ ‫نائینسانی ئەو دەسەاڵتانەیە كە‬ ‫بەب ‌ێ زەبروزەنگ‌و مەرگدۆستی‪،‬‬ ‫وجودیان نییە‪.‬‬ ‫ئەم پڕۆسەیە‪ ،‬تەنیا بریتی‬ ‫نییە لە داگیركردن‌و كۆنترۆڵكردن‌و‬ ‫ت��ااڵن��ك��ردن‪ ،‬بەڵكو خولقێنەری‬ ‫مەترسیدارترین نائەخالقییات‌و‬ ‫نائینسانییەتە لەڕێی لێشاوێك‬ ‫میدیای چەواشەكار‌و دەستكراوە‬ ‫بۆ بە فریشتەكردنی حیزب‌و بە‬ ‫تیرۆریستكردن‌و بە خائینكردنی‬ ‫س���ەرل���ەب���ەری ئ���ەو ن��ێ��وەن �د‌و‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس���ە س��ەرب��ەخ �ۆ‌و‬ ‫رەخنەگر‌و رۆشنبیرانەی كە بەبێ‌‬ ‫پشتیوانی‌و ه��ێ��ز‪ ،‬رووب����ەڕووی‬ ‫ج���ەب���ەروت���ی زەب�����روزەن�����گ‌و‬ ‫پێشێلكارییەكان دەوەستنەوە‪.‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ح��ەق��ی��ق��ەت��ی‬ ‫حاشاهەڵنەگر‪ ،‬دەبنە دەرخ��ەر‌و‬ ‫شیكەرەوەی ئ��ەو ب��ارودۆخ��ە پڕ‬ ‫لەچەواشەكاریی‌و نائەخالقییەی‬ ‫كە لەهەوڵێكی تاقەتپڕوكێندان بۆ‬ ‫گۆڕینی كردەگەلی وەحشیگەریی‬ ‫بۆ فریشتەیی‪ ،‬گۆڕینی وێنە‌و‬ ‫حەقیقەتی كوشتن ب��ۆ وێنەی‬ ‫هەڵپەڕكێ‌‌و تەشریفات‌و بەڵین‌و‬ ‫چەواشەكاریی گەورە‪.‬‬ ‫كاتێك‪ ،‬حیزب دەبێتە خاوەنی‬ ‫بێقەید‌وشەرتی هەرچی سەرچاوە‬ ‫ئ��اب��ووری�ی‌و ژی��اری �ی‌و سیاسیی‌و‬ ‫رۆشنبیرییەكان‪،‬‬ ‫فەرهەنگیی‌و‬ ‫كاتێك حیزب دەبێت بە عەرابی‬ ‫سەرلەبەری دام��ەزراوە ئابووریی‌و‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی �ا‌و پ�����ڕۆژە گ����ەورە‌و‬ ‫ب��چ��ووك��ەك��ان‪ ،‬ئ��ەوك��ات��ە ئیتر‬ ‫حیزب لەجانەوەرێكی زەبەالحی‬

‫ئاسۆ جەبار‬ ‫بۆ قۆناغی وێنەی دەق��اودەق��ی‬ ‫مرۆڤەكان بە رەنگ‌و رووخساری‬ ‫ت���ەواوەوە‪ ،‬گرێدراو بە سەرجەم‬ ‫حیكایەت‌و رووداوەك��ان��ی��ی��ەوە‪،‬‬ ‫ئامادە لەبەردەم هەر رووداوێكی‬ ‫تێپەڕدا‌و خۆئامادەكردن بۆ هەر‬ ‫ساتەوەختێكی وەستا‌و و بەرجەستە‬ ‫لــــــــە ئێستادا‌و كردنی بە رابردوو‪،‬‬ ‫هاوكات بە زیندووهێشتنەوەی‬ ‫ل��ەه��ەر زەمەنێكی خ����وازراودا‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ەپ��اڵ ئ���ەو حیكایەتە‬ ‫كوشندانەدا‪ ،‬دنیایەكی جیاوازتر‌و‬ ‫دۆكیۆمێنتاریی‌و حاشاهەڵنەگری‬ ‫زیندوو ئامادەیە‪ ،‬دنیای دات�ا‌و‬ ‫بەڵگە‌و وێنەی پێشێلكارییەكان‌و‬ ‫راپۆرتە راستەقینەكان كە پێكڕا‬ ‫دەب��ن��ە حەقیقەتی زی��ن��دوو بۆ‬ ‫مێژوویەكی راستەقینە‪.‬‬

‫هەمەجییەوە‪ ،‬دەبێت بە داگیركار‌و‬ ‫ك��وش��ن��دەی��ەك��ی راس��ت��ەق��ی��ن��ەی‬ ‫س��ەرل��ەب��ەری پێكهاتە‌و جومگە‬ ‫زی��ن��دووەك��ان��ی نیۆ كۆمەڵگە‪،‬‬ ‫ئەوكاتانە ئیتر میدیای زەب��ەالح‬ ‫وەك م��ی��دی��ای��ەك��ی ن��ەخ��ۆش‌و‬ ‫بێمەعریفەت‌و خاڵیی لەهەر‬ ‫بنەمایەكی ئەخالقی‌و شارستانی‬ ‫خۆی دەكات بە زمانحاڵی نەتەوە‌و‬ ‫نیشتمان‌و خەڵك‌و رووداوەكان‪.‬‬ ‫ئ����ەو ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی��ەی كە‬ ‫حیزبەكان مێژووی دەنووسنەوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵگەیەكی وێ���ران‌و خاڵییە‬ ‫ل��ەم��ێ��ژووی��ەك��ی راس��ت��ەق��ی��ن��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەو م��ێ��ژووەی ك��ە س��ەرك��ردە‌و‬ ‫جەنەڕاڵەكانی ش��ەڕ‌و براكوژیی‬ ‫دەینووسنەوە‪ ،‬بێجگە لەمێژوویەكی‬ ‫پڕ درۆ‌و چەواشەكاری هیچی دیكە‬ ‫نیین‪.‬‬ ‫میدیای نەخۆش‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی كۆمەڵێك‬ ‫ل��ەپ��ش��ت ه���ەر میدیایەكی‬ ‫كەرەستەی مۆدێرن بۆ گێڕانەوەی‬ ‫حیكایەتەكان‌و پاراستنی هەر زەب�����ەالح�����ەوە‪ ،‬ه��ێ��زگ��ەل��ێ��ك��ی‬ ‫رابردوویەك‌و رەنگڕێژكردنی هەر ك���وش���ن���دە‌و س���ەرس���ەخ���ت بە‬ ‫ئێستایەك‪ ،‬بە دەیان حیكایەتی كوشتنی جیاوازییەكان‪ ،‬لێوڕێژ‬ ‫وەكیەك‌و پڕكردنەوەی بە هەرچی ل��ەچ��ەواش��ەك��اری��ی ئ��ام��ادەی��ە‪.‬‬ ‫م��وق��ەدەس��ات��ی راب��ردووی��ەك��ی هێزگەلێك‪ ،‬چەكدار بە جوێندان‌و‬ ‫بێئەرشیف كە هێندە كارێكی س��وك��ای��ەت��ی��ك��ردن ب��ە خ��ەڵ�ك‌و‬ ‫رۆژنامەنووسانی‬ ‫قورس نییە‪ ،‬بەڵكو ئەو كەرەستە رۆشنبیران‌و‬ ‫مۆدێرنانەی ئەوڕۆكە دەبنە هەڵگر‌و سەربەخۆ‪ ،‬حزوریان هەیە‪.‬‬ ‫هێزێكی ترسناك‪ ،‬باركراو‬ ‫كۆكەرەوەی حیكایەتەكان‌و ئەو‬ ‫سەرمایە رەمزییەی رابردوو‪ ،‬هێندە بە پ���ڕۆژە‌و پالنی ناشارستانی‬ ‫كارئاسانی دەكات بۆ گەورەكردنی بۆ پەخشكردنی رای���ەڵ‌و تۆڕی‬ ‫ق�������ەوارەی ح��ی��ك��ای��ەت��ەك��ان‌و داگیركاریی‌و ستەمی شارستانیی‌و‬ ‫فراوانكردنی مەودا وەهمییەكانی رۆشنبیریی‌و ئەخالقی‌و یاسایی‪،‬‬ ‫رەمزپارێزیی‪ .‬تۆڕگەلێك كە توانای بەرهەمێنانی‬ ‫پیرۆزپارێزیی‌و‬ ‫ه��ەر ل��ەس��ەرەت��اوە‪ ،‬سادەترین هەرچی زیاتری چەواشەكاریی‌و‬ ‫ك��ەرەس��ت��ە وێ��ن��ە فۆتۆییەكانی بێمانایی‌و ستەمی نائەخالقی‌و‬ ‫ئ��ەو كامێرانەیە ك��ە لەقۆناغی ناشارستانی هەیە‪.‬‬ ‫ئ��ای��ا م��ی��دی��اك��ان‪ ،‬تەنیا‬ ‫وێنەی رەشوسپییەوە دەگۆڕێت‬

‫بریتین لەكۆمەڵێك رۆژن��ام �ە‌و‬ ‫رادی����ۆو ت��ەل��ەف��ی��زی��ۆن‌و سایت‬ ‫لەپۆلێنكارییەكی سادەوساكاردا‪،‬‬ ‫ی���ان م��ی��دی��اك��ان‪ ،‬هێزێكن بۆ‬ ‫بەرهەمهێنانی دیالۆگ‌و رەخنە‌و‬ ‫روان��ی��ن‌و شیكاریی‌و روان��گ��ەی‬ ‫جیاواز؟ ئایا میدیاكان‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫باڵوكراوەی م��ردوون لەفەزایەكی‬ ‫دووب��ارە‌و بێبەرنامە‌و بێستراتیژ‌و‬ ‫بێنەخشە‌و دنیابینیدا؟ نەخێر‪،‬‬ ‫میدیا بەرلەوەی روانینێك بێت‪،‬‬ ‫نەخشەیەكی فەرهەنگی‌و مەعریفی‬ ‫دی���اری���ك���راوە ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫دنیابینییەكی ئاشكرا‌و روانین‌و‬ ‫پ�لان‌و پڕۆگرامێكی ئێستایی‌و‬ ‫ئایندەیی‌و پالن‌و نەخشەسازییەكی‬ ‫زی��ن��دوو‪ ،‬میدیاكان پڕدەكەنەوە‬ ‫ل��ەم��ان �ا‌و چ��االك��ی‌و پ��رۆگ��رام‌و‬ ‫دنیابینیی‪.‬‬ ‫ئەوانەی پێیانوایە‪ ،‬دەبێت‬ ‫بەرامبەر هەموو ناعەدالەتییەكی‬ ‫گ������ەورە‌و گ�����ران‪ ،‬ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫سیخناخبوونی گەندەڵیی دەبێت‬ ‫بێدەنگییەكی گ���ەورە هەبێت‪،‬‬ ‫ئەوانەی بەپێی یاساكانی بەعس‌و‬ ‫عەنتەریاتی حیزبیی‪ ،‬دەیانەوێت‬ ‫قفڵ‌و زنجیر بدەن لەدەمی رۆژنامە‬ ‫ئ��ازاد‌و سەربەخۆكان‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫بەكردار دەستەیەكی مافیاگەریی‌و‬ ‫پیاوكوژیان دروس��ت��ك��ردووە بۆ‬ ‫ترساندن‌و تۆقاندن‌و خوێنڕشتنی‬ ‫رەخنەگران‌و رۆژنامەنووسە بوێر‌و‬ ‫سەربەخۆكان‪ ،‬پێكڕا ئەم كوشندانە‬ ‫دەبنە ج��ەل�لادە راستەقینەكان‬ ‫ب���ۆ خ��وێ��ن��ڕش��ت��ن��ی حەقیقەت‬ ‫لەبەردەرگای ژیاندا‪ ،‬پێكڕا دەبنە‬ ‫هێزگەلێكی نادیار‌و شاراوە‌و نهێنی‬ ‫كە ل��ەدەزگ��ا نهێنی‌و حەشارگە‬ ‫هەڵدەقوڵێن‌و‬ ‫حیزبییەكانەوە‬

‫ه���ەر ل���ەو ح��ەش��ارگ��ای��ان��ەوە‪،‬‬ ‫پالنی ه��ەڕەش��ەك��ردن‌و كوشتن‌و‬ ‫سەرنگومكردنی حەقیقەتەكان‬ ‫دادەڕێ����ژن‪ ،‬ه��ەر ل��ەو حەشارگە‬ ‫تاریكانەوە‪ ،‬كار لەسەر ئیستاتیكای‬ ‫مەرگ‌و فەنتازیای كوشتنی ئازادیی‬ ‫رادەرب��ڕی��ن‌و ئ��ازادی��ی نووسین‌و‬ ‫قەڵەمە رەخنەگرەكانی دەرەوەی‬ ‫عەنتەریاتی حیزب دادەڕێژن‪.‬‬ ‫ئەو نووسەر‌و رۆشنبیرانەی‬ ‫رەخنەدەگرن‌و بەرگریی لە ئازادیی‬ ‫رادەربڕین دەكەن‪ ،‬ژمارەیان زۆر‬ ‫كەمە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوان��ەی بەرگریی‬ ‫لەجەهل دەكەن‌و بوونەتە مامۆستای‬ ‫جەهل‌و پێشێلكارییەكان‪ ،‬ژمارەیان‬ ‫خەیاڵییە‪ .‬بەاڵم دواجار‪ ،‬تەنیا ئەو‬ ‫نووسەر‌و رۆشنبیرانە وەرچەرخانی‬ ‫ئەدەبی‌و رۆشنبیریی‌و شارستانیی‬ ‫دروس��ت��دەك��ەن ك��ە سەربەخۆ‌و‬ ‫رەخ��ن��ەدەگ��رن‌و ت��اس��ەر ئێسك‬ ‫بەرگریی لە ئازادیی رادەربڕین‬ ‫دەك��ەن‌و حەقیقەتەكان ئاشكرا‬ ‫دەك��ەن‌و ئەو تەوقی بێدەنگییە‬ ‫دەشكێنن ك��ە خ���راوەت���ە ملی‬ ‫كۆمەڵگە‌و هاواڵتییان‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا‪ ،‬ئەركی رۆشنبیر‪،‬‬ ‫تەنیا ق��س��ەك��ردن نییە لەسەر‬ ‫دی�����اردە‌و كێشە گ���ەورەك���ان‪،‬‬ ‫بەڵكو رەخنەگرتنیشە لەهەر‬ ‫دیاردەیەكی ناشیرین‌و ناشارستانی‬ ‫كە دەس��ەاڵت ب��ەردەوام لەهەوڵی‬ ‫بچووككردنەوەیاندایە‪.‬‬ ‫دواج���ار میدیای كوشندە‪،‬‬ ‫چەند میدیایەكی زەبەالح‌و نادیدە‌و‬ ‫ناشارستانی‌و‬ ‫بێمەعریفەت‌و‬ ‫چ���ەواش���ەك���ارن‌‪ ،‬ب��ێ��ئ��ەن��دازەش‬ ‫میدیاگەلێكی ن��ەخ��ۆش‌و خاڵین‬ ‫بۆ پەخشكردنی جەهل‌و درۆ‌و‬ ‫چەواشەكاریی‪.‬‬

‫وەزیر‌و‬ ‫جێگرەكەی‬ ‫“نەمن ئاگام لەبایز تاڵەبانییە‌و‬ ‫نە ئەویش ئاگای لەمنە”‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی ل��ەس��ەرەوە لەنێوان‬ ‫دوو كەوانەی بچوكدا خراوەتەرو‪،‬‬ ‫قسەی هاواڵتییەكی ئاسایی ئەم‬ ‫هەرێمە نییە‪ ،‬یان قسەی كەسێك‬ ‫نییە كە لەنزیكەوە ئاگاداری دارایی‬ ‫ئەم هەرێمە‌و بودجە‌و چۆنێتیی‬ ‫سەرفكردنی بودجەی ئەم هەرێمە‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەڵكو ئەمە دەقی قسەی‬ ‫رەشید تاهیر بریكاری وەزارەتی‬ ‫دارای�����ی ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬كە دوێنێ‌ بەرۆژنامەی‬ ‫“روداو”ی راگەیاندوە‪.‬‬ ‫واچاكترە لەسەركردایەتیی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی بپرسین‪ :‬ئایا ئێوە‬ ‫بەراست خاوەنی یەك حكومەتی‬ ‫هەرێمن‌و لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫یەك ئیدارەی هاوبەشتان هەیە‌و‬ ‫سەرۆكی حكومەتیش سەرۆكی‬ ‫ه��ەم��و ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ە؟‬ ‫هەروەكچۆن ئەگەر ئەم قسەیەی‬ ‫بریكاری وەزارەتی دارایی بۆ كۆی‬ ‫بریكار‌و جێگرەكان بگوێزینەوە‪،‬‬ ‫دەش����ێ‌ ب��ری��ك��اری وەزارەت�����ی‬ ‫پێشمەرگەیش بڵێت‪“ :‬نەمن ئاگام‬ ‫لەشێخ ج��ەع��ف��ەرە‌و ن��ە ئەویش‬ ‫ئاگای لەمنە”‪ .‬یان جەالل كەریم‬ ‫بریكاری وەزارەتی ناوخۆ‪ ،‬بڵێت‪:‬‬ ‫نە من ئاگام لەكەریم سنجارییە‌و‬ ‫ن��ە ئ��ەوی��ش ئ��اگ��ای لەمنە”‪ .‬تا‬ ‫درێژدەبێتەوە بۆ ئازاد بەرواریی‬ ‫جێگری س��ەرۆك��ی حكومەت‌و‬ ‫ئ��ەوی��ش بڵێت‪“ :‬ن��ە م��ن ئاگام‬ ‫ل��ەب��ەره��ەم ساڵحە‌و ن��ە ئەویش‬ ‫ئاگای لەمنە”‪.‬‬ ‫ئەمە‪ ،‬شتێكی دروستكراو‬ ‫نییە تا غ��ەدر ل��ەم كابینەیەی‬ ‫حكومەتی هەرێم بكرێت‌و بەوە‬ ‫ت��ۆم��ەت��ب��ارب��ك��رێ��ت ك��ە وەزی���ر‌و‬ ‫ب��ری��ك��ارەك��ان��ی وەزارەت���ەك���ان‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكی هاوبەرپرسیارێتیی‬ ‫نابەستێتەوە‌و‬ ‫بەیەكترییانەوە‬ ‫ب���ڕوای���ش ب���ەو ب��ان��گ��ەش��ان��ەی‬ ‫بەرپرسانی بااڵی ه��ەردوو حزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكە بهێنین؛ كە گوایە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ی��ەك حكومەتە‪ ،‬ل��ەزاخ��ۆوە تا‬ ‫كفری‌و هەردو ئیدارەی سلێمانی‌و‬ ‫هەولێریش بەتەواوەتی یەكیان‬ ‫گرتوەتەوە (هەروەكچۆن چەندین‬ ‫ساڵە هەمیشە “ئاواتەخوازن!”‬ ‫ب��ەت��ەواوەت��ی ه���ەردو ئیدارەكە‬ ‫یەكبگرێتەوە‪ ..‬وەك��چ��ۆن هەر‬ ‫دوێنێی‬ ‫لەچاوپێكەوتنەكەی‬ ‫“رەش��ی��د ت��اه��ی��ر”دا‪ ،‬ن��اوب��راو‬ ‫“ئاواتەخوازە وەزارەت���ی دارای��ی‬ ‫یەكبگرێتەوە”‌و دەربارەی ئەوەیشی‬ ‫ك��ە بۆچی یەكینەگرتوەتەوە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪“ :‬ئەو پرسیارە لەسەرۆكی‬ ‫پەرلەمان‌و سەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫جێگرەكەی بكەن”‪.‬‬ ‫م��ن پێموایە ن��اك��رێ��ت ئەو‬ ‫پ��رس��ی��ارە بەتەنها لەسەرۆكی‬ ‫حكومەت‌و جێگرەكەی بكەین‪:‬‬ ‫بەڵكو دەب��ێ��ت ئ��ەو پرسیارە‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆ روب����ەروی ب��ەڕێ��زان‬ ‫تاڵەبانی‌و ب��ارزان��ی بكەینەوە‌و‬ ‫پێیانبڵێین‪ :‬ب��ۆچ��ی تائێستا‬ ‫وەزارەت�����ی دارای����ی‌و وەزارەت����ە‬ ‫سەرەكییەكانی تری حكومەتی‬ ‫یەكیاننەگرتەوەتەوە‪،‬‬ ‫ه��ەرێ��م‬ ‫ه��ەروەك��چ��ۆن ئێوە “رێكەوتنی‬ ‫ستراتیژی!”تان لەنێواندایە؟! تەنها‬ ‫ئەو پرسیارەیش لەسەرۆكەكانی‬ ‫پارلەمان‌و حكومەت‌و جێگرەكانیان‬ ‫بكەین‪ :‬ئەگەر بڕواتان بەپێكهێنانی‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ێ��ك��ی‬ ‫س��ەرت��اس��ەری ه��ەی �ە‌و سوێندی‬ ‫یاساییشتان لەكاتی وەرگرتنی ئەو‬ ‫پۆستانەدا خواردوە‪ ،‬ئەی بۆچی‬ ‫ئەوە قبوڵدەكەن دوای ئەوەندە‬ ‫ساڵ لەحكومەتی “ه��اوب��ەش!”‪،‬‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا ه���ەوڵ���ی ج��دی��ی بۆ‬ ‫یەكگرتنەوەی ئ��ەو وەزارەت��ان��ە‬ ‫نەدراوە‌و نایدەن؟‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫كێشەی نەخشەی گوندی خێوەتەی سەرچنار‪ ،‬چارەسەر نەكراوە‬ ‫ئاكام ئەبوبەكر‪ :‬تائێستا‪ ،‬كێشەی‬ ‫نەبوونی نەخشە بۆ گوندی خێوەتەی‬ ‫سەرچناری س��ن��ووری پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬چارەسە نەكراوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫دوای دروستبوونی كێشە لەسەر‬

‫زەوییەكانی ئەو گوندە‌و پێكهێنانی‬ ‫لیژنە بۆ چارەسەركردنی‪.‬‬ ‫ئومێد ل��ەت��ی��ف‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ناحیەی ب��ەك��رەج��ۆ ك��ە گوندی‬ ‫خێوەتەی سەرچنار دەكەوێتە‬

‫س��ن��ووری��ی��ەوە‪ ،‬ب��ە (رۆژن��ام��ە)ی‬ ‫راگەیاند‪“ :‬ئ��ەوەی لەسەرشانی‬ ‫ئێمە بوو‪ ،‬جیاكردنەوەی سنووری‬ ‫گوندەكە بوو‪ ،‬دیاریمان كردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم نەخشەی گوندەكە‪ ،‬دەكەوێتە‬

‫ئه‌ستۆی شارەوانیی سلێمانی‌و‬ ‫نەتوانراوە نەخشەكە تەواو بكەن‌و‬ ‫دواكەوتووە”‪.‬‬ ‫وتیشی‪“ :‬بەشێك لە موڵكەكانی‬ ‫نێو س��ن��ووری گوندی خێوەتە‪،‬‬

‫ی دادەن��رێ��ت‌و‬ ‫ب��ۆ خ��زم��ەت��گ��وزار ‌‬ ‫خاوەنەكانیان قەرەبوو دەكرێنەوە‌و‬ ‫بەشەكەی تریشی‪ ،‬خ��ەت خەت‬ ‫دەكرێت‌و خاوەن موڵك‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫مامەڵەی پێوە بكات”‪.‬‬

‫گەنجانی شارەزوور؛ هەڕەشە دەكەن‬

‫زیاتر ل ‌ه دوو ساڵه‌؛ بینایه‌ک نا‌کرێته‌ سه‌نته‌ری گه‌نجان‬

‫حكومەت‌و‬ ‫كەمئەندامان‬ ‫محەمەد غەمناك‬ ‫جاران دەیانوت‪« :‬حكومەت باوكی هەمووانە»‪ ،‬بێگومان‬ ‫باوك جیاوازیی ناكات لەنێوان رۆڵەكانیداو لەخەمی دابینكردنی‬ ‫ژیانێكی شیاو و پێویستیی منداڵەكانیدایەو لەكاتی نەخۆشیی‌و‬ ‫كارەساتیشدا‪ ،‬لەوپەڕی هەڵپەو بەتەنگەوەهاتندایە‪ ،‬حكومەتی‬ ‫دادپ���ەروەری���ش‪ ،‬دەبێت حكومەتی ه��ەم��ووان بێت بەبێ‌‬ ‫جیاوازیی‪ ،‬چونكە نە حیزبێك‌و نە عەشیرەتێك‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫بەتەنیا پارێزگاریی لەواڵت بكات‌و بەباشیی بەڕێوەی ببات‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت حكومەت بەسیستمی دیموكراسیی بڕوات بەڕێوە‪،‬‬ ‫نەك پاشكۆی زلحیزبەكان بێت‪ ،‬گەر حیزب‌و سیاسەت‬ ‫جیاكرایەوە لەحكومەت‪ ،‬ئەوسا حكومەت سەربەخۆ دەبێت‌و‬ ‫كەس ناتوانێت دەست وەربداتە كاروبارەكانییەوە‪.‬‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر كەمئەندام هەیە‪ ،‬لەپلەو‬ ‫جۆری نەخۆشیی جیاواز‪ ،‬بەاڵم داخەكەم تائێستا خەڵك‬ ‫لەجیاتی حكومەت پارەیان بۆ كۆدەكەنەوە‪ ،‬حكومەت بێ‌‬ ‫لەبەرچاوگرتنی ج��ۆرو پلەی كەمئەندامیی‪ ،‬هەڕەمەكیی‬ ‫هەمووی یەك یارمەتی بۆ بڕیونەتەوە‪ ،‬ئەویش بڕی (‪)150000‬‬ ‫سەدو پەنجا هەزار دینارە‪ ،‬كە دوو مانگ جارێك وەریدەگرن‪،‬‬ ‫بەسەرماو گەرما لەحەوشەیەكی سەربەتاڵ‌و بێ‌ دەسشۆر‌و‬ ‫(م��راف��ق) لەسەنتەری «ن��ەوا»ی ش��اری سلێمانی‪ ،‬ئیتر‬ ‫حكومەت وادەزانێت هیچی نەهێشتووەتەوە‪.‬‬ ‫حكومەت دەبێت‌ بەرنامەی هەبێت بۆ خزمەتكردن‌و‬ ‫كەمكردنەوەی نەهامەتییەكان‪ ،‬دەبوایە حكومەت پۆلێنی‬ ‫كەمئەندامانی بكردایە‪ ،‬بەپێی ج��ۆری نەخۆشیی‌و پلەی‬ ‫كەمئەندامێتیی‌و جیاكردنەوەی ئەو نەخۆش‌و كەمئەندامانەی‬ ‫كە لەدەرەوەی هەرێم چارەسەریان هەیە‪ ،‬بەهۆی پەیوەندیی‬ ‫وەزارەت���ی تەندروستیی بە نەخۆشخانەكانی جیهانەوە‬ ‫بەهەماهەنگیی وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬نەخۆش‬ ‫بۆ بەواسیتەو ماندووبوونێكی زۆر بچێتە بەردەرگای ئەم‬ ‫بەرپرس‌و ئەو سەركردە؟‪ ،‬پارە بۆ الی بەرپرسەكان زۆر بێ‌‌و‬ ‫الی حكومەتیش پالن‌و پارە سنووردار بێت؟‪ ،‬كەمئەندامی وا‬ ‫هەیە لە بێ‌ چارەسەریدا‪ ،‬رۆژ بە رۆژ خراپتر دەبێت‌‌و لەماڵەوە‬ ‫وەكو زیندانییەكی هەتا هەتایی چاوەڕێی مردن دەكات‪،‬‬ ‫بەتایبەتیی (تصلب أعصاب)و نەخۆشییەكانی مێشك‪،‬‬ ‫چونكە نەخۆش نازانێت لە كوێ‌ چارەسەری هەیە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫پارە هەموو شتێك نییە‪ ،‬گەر حكومەت یارمەتیی نەخۆش‌و‬ ‫كەمئەندام بدات‪ ،‬خزمان‌و خەڵكیش الی لێدەكەنەوەو هیوای‬ ‫پێ‌ دەبەخشن‪.‬‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬عادل مەریوانی‬ ‫‪...............................................‬‬ ‫زیاتر لە دووساڵە؛ بینایەكی‬ ‫ق���ەزای ش�����ارەزوور‪ ،‬بەچۆڵیی‬ ‫م��اوەت��ەوەو لەنێوان سەنتەری‬ ‫گەنجان‌و بنكەی رۆشنبیرییدا‪،‬‬ ‫یەكالیی نەبووەتەوە‌و گەنجانیش‬ ‫ه��ەڕەش��ەی هەڵوێستوەرگرتن‬ ‫دەك��ەن؛ ئەگەر نەكرێتە سەنتەر‬ ‫بۆیان‪.‬‬ ‫سەنتەری گەنجان لە قەزای‬ ‫ش�����ارەزوور؛ ب��ۆ م���اوەی زیاتر‬ ‫لە دوو ساڵە‪ ،‬دروس��ت ك��راوە‌و‬ ‫تائێستا بەبێ بەرپرس‌و ستاف‌و‬ ‫بەچۆڵیی ماوەتەوە‪ ،‬بەوپێیەش‬ ‫كە سەنتەری گەنجان لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬بودجەی پێنادرێت‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ ‬ ‫وەك بەرپرسێكی ئ��ەو ش��ارە بینای سه‌نته‌ری گه‌نجان؛ ل ‌ه قه‌زای شاره‌زوور‬ ‫ئ��ام��اژەی پ��ێ��دەدات‪ ،‬ئ��ەو بینایە‬ ‫كراوەتە بنكەیەكی رۆشنبیریی ك���ردن���ەوەی ئ���ەو س��ەن��ت��ەرە‌و جیاوازیی مامەڵە لەگەڵ گەنجاندا بنكەیە دیاریی ن��ەك��راوە‪ ،‬بەاڵم لەالیەن قایمقامه‌وە‪ ،‬بڕیارەكەی‬ ‫ئێمە ئەو بیانووەشمان بڕیوەو هەڵوەشێنراوەتەوە‪ .‬بۆ (رۆژنامە)‬ ‫نەكردنەوەشی دەبەستێتەوە بە بكات»‪.‬‬ ‫سەر بە وەزارەتی رۆشنبیریی‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ن��ەك��ردن��ەوەی خ��ۆب��ەخ��ش��ان��ە‪ ،‬ه��ەم��وو شتێك وتی‪« :‬ئەم بینایە‪ ،‬لەبنچینەدا‬ ‫دی����اری ع��ه‌ل��ی‪ ،‬گەنجێكی لێنەپرسینەوەی ئەو كێشەیەوە‪.‬‬ ‫سەنتەری گەنجانە‪ ،‬بەاڵم نازانم‬ ‫ئەو مامۆستایە‪ ،‬بۆ (رۆژنامە) سەنتەرەكەش‪ ،‬قایمقام وتی‪« :‬كە دەخەینە ئەستۆی خۆمان»‪.‬‬ ‫دانیشتووی ق��ەزای ش��ارەزوورە‪،‬‬ ‫ئ�����ەو‪ ،‬ئ��اش��ك��راش��ی ك���رد؛ چۆن كراوەتە بنكەی رۆشنبیریی‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ە ل��ە حكومەتی هەرێم‌و وتی‪« :‬كردنەوەی ئەم سەنتەرە‪ ،‬پرۆژەیەك تەواو دەبێت‪ ،‬ئێمە بە‬ ‫بەرپرسانی شارەكە دەگرێت که‌‪ :‬ل��ە دەس��ت��ی قایمقامدایەو ئەو نووسراوی فەرمیی‪ ،‬دەیدەینەوە ك����ە س�����ەردان�����ی «ع���ەب���اس ئێمە وەك گ��ەن��ج��ان��ی ق���ەزای‬ ‫«تائێستا هیچیان بۆ نەكراوە»‌و دەت���وان���ێ���ت‪ ،‬ئ���ەم س��ەن��ت��ەرە الیەنی بەرپرس‪ ،‬بۆیە دەبێت ئەم عەبدولرەزاق»ی بــــــــەڕێوەبەری ش����ارەزوور‪ ،‬ب��وار ن��ادەی��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫رۆشنبیرییی بینایە بكرێتە بنكەی رۆشنبیریی‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬س��ەن��ت��ەرێ��ك��ی��ان بۆ لەخزمەتی گەنجانی ناوچەكەدا‪ ،‬سەنتەرەش كە بووەتە بنكەی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی گشتیی سلێمانییان ك���ردووە‌و بەرەنگاری ئەو هەوڵە دەبینەوە»‪.‬‬ ‫رۆشنبیریی‪،‬‬ ‫دروس��ت��ك��ردووی��ن‪ ،‬تائێستاش یەكالیی بكاتەوە»‪.‬‬ ‫خۆشناو محەمەد‪ ،‬چاالكوانی‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬س��ۆران علی‪ ،‬گشتیی رۆشنبیریی‪ ،‬خەڵكی بۆ بەڵێنی پێداون سەردانی شارەزوور‬ ‫ن���ەك���راوەت���ەوە‌و س��وودم��ان لێ‬ ‫دەك���ات‌و ل��ەگ��ەڵ گەنجانی ئەو ك��ۆم��ەڵ��ی م��ەدەن��ی��ی‪ ،‬یەكێكی‬ ‫قایمقامی ق���ەزای ش����ارەزوور‪ ،‬دیاریی بكات»‪.‬‬ ‫نەبینیوە»‪.‬‬ ‫عومەر غواڵمی‪ ،‬چاالكوانی بواری ناوچەیەدا كۆدەبێتەوە‌و ئەوكات ترە لەو كەسانەی بۆ كاركردن‬ ‫دی��اری‪ ،‬بۆ (رۆژن��ام��ە) وتی‪ :‬ئ��اش��ك��رای ك���رد‪ :‬ل��ە ب��ن��اغ��ەدا‪،‬‬ ‫لەوبنكەیەدا فەرمانی كارگێڕیی بۆ‬ ‫«ب��ڕۆ‪ ،‬چایخانەو بلیاردەكان‪ ،‬پ��رۆژەك��ە ب��ە ن���اوی سەنتەری كۆمەڵی مەدەنیی‪ ،‬وەك خۆی بنكەكە دەكاتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو بنكەیە كە بەرپرسان‪ ،‬دەرك��راوە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬سێ ساڵە‪،‬‬ ‫جمەیان دێت لە گەنج‪ ،‬ئەو بودجە گەنجانەوە بووە‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی دەڵێت‪ :‬فەرمانی كارگێڕیی بۆ‬ ‫زەبەالحەی بۆ ئەم قەزایە دێت‪ ،‬لە بەڕێوەبەرێتییەكانی حكومەتی دەركراوە كە ببێتە بەڕێوەبەری ئەو وەك بنكەی رۆشنبیریی ناوی نەیانتوانیوە ئەو بنكەیە بكەنەوەو‬ ‫چی لێدێت‌و كەس نازانێت بۆ كوێ هەرێمدا‪ ،‬شتێك نییە بەناوی بنكەیە لە رێگەی پێشكەشكردنی دەب��ەن‌و گەنجانیش پێیانخۆشە گەنجی ئەم سنوورە سوودی لێ‬ ‫سەنتەری گەنجانەوە‌و میالكاتی (سیڤی)یەوە بە بەڕێوەبەرێتیی بكرێتە س��ەن��ت��ەری گ��ەن��ج��ان‪ ،‬ببینێت‪ ،‬ئێمە ئیتر هەڵوێستمان‬ ‫دەچێت؟»‪.‬‬ ‫تائێستا بەچۆڵیی م��اوەت��ەوە؛ دەبێت‌و بێدەنگ نابین‌‪ ،‬ئەگەر ئەم‬ ‫بینای س��ەن��ت��ەری گەنجانی نییە‪ ،‬كراوە بە بنكەی رۆشنبیرییی رۆشنبیرییی سلێمانی‪.‬‬ ‫غ��واڵم��ی‪ ،‬رەخ��ن��ە لەئیدارەی كە كێشەی گەنجانی سنووری بنكەیە نەكرێتەوە‪ ،‬كەمپه‌ینێك‬ ‫ش���ارەزوور لە هەڵەبجەی تازە‪ ،‬قەزای شارەزوور‪.‬‬ ‫قایماقمی ش������ارەزوور‪ ،‬بە ق����ەزای ش�����ارەزوور دەگ��رێ��ت‪ ،‬قەزای شارەزووری زیاتر كردووە‌و رێكدەخەین»‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ودج��ەی ئەنجومەنی‬ ‫بە رای خۆشناو‪ ،‬نەكردنەوەی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬دروستكراوە‌و (رۆژنامە)ی راگەیاند‪« :‬هەموو كە تائێستا نەیانتوانیوە ئەو ه��ەڕەش��ەی هەڵوێستوەرگرتن‬ ‫ب��ڕی ملیارێك‌و (‪ )500‬ملیۆن پێداویستییەكانیمان دابینكردووە‪ ،‬بنكەیە بكەنەوەو بۆ «رۆژنامە» دەكەن‪ ،‬ئەگەر نەكرێتە سەنتەری ئ��ەو س��ەن��ت��ەرە‪ ،‬كێشەی تری‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‌و بۆ (رۆژن��ام��ە)‬ ‫چەند هاواڵتییەك داوایان كردووە‪ ،‬وت��ی‪« :‬تائێستا‪ ،‬ئ��ەو بنكەیە گەنجان‪.‬‬ ‫دیناری تێچووە‪.‬‬ ‫س����ەردار ن��ام��ی��ق‪ ،‬گەنجێكی وت���ی‪« :‬دەب��ێ��ت ئ��ەم بینایە‪،‬‬ ‫ب��ەه��رۆز ف��ەت��اح‪ ،‬مامۆستا بكرێنە بەرپرسی ئەو سەنتەرە‪ ،‬ن��ەك��راوەت��ەوە‌و هۆكارەكەشی‬ ‫لەیەكێك ل��ە خوێندنگەكانی بەاڵم ئەمە بنكەی رۆشنبیرییە‌و بۆ ئ��ەوە دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬لەالیەن قەزاكەیە‪ ،‬وەك خ��ۆی دەڵێت‪ :‬نۆژەنبكرێتەوە‪ ،‬ئینجا بكرێتەوە‪،‬‬ ‫ش������ارەزوور‪ ،‬ه���اوڕای���ە ل��ەگ��ەڵ پێویستە كەسی شیاو ‌و چاالكی ب���ەڕێ���وەب���ەرێ���ت���ی���ی گشتیی فەرمانی كارگێڕیی بۆ دەرك��راوە چونكە تەپوتۆزو خۆڵ‌و خاشاك‪،‬‬ ‫«دی��اری» لە گرفتی دواكەوتنی بۆ دیاریبكرێت‪ ،‬بۆئەوەی بەبێ رۆشنبیریییەوە‪ ،‬ستاف بۆ ئەم تا لەو بنكەیە دابمەزرێت‪ ،‬بەاڵم دایانپۆشیوە»‪.‬‬

‫شۆفێران‪ :‬پارەی غەرامەی خێرالێخوڕین؛ زۆرە‬ ‫بەڕێوەبەری هاتوچۆی سلێمانی‪ :‬لەگەڵ ئەوەدام زیاتر بكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬سیروان عەول‬

‫‪........................................................‬‬

‫شۆفێران ئ��ەو ب��ڕە پارەیە‬ ‫ب��ە زۆر دەزان���ن ك��ە بەمدواییە‬ ‫پۆلیسی هاتوچۆ وەك غەرامەی‬ ‫خێرالێخوڕین دیاریكردووە‌و رەخنە‬ ‫لە جیاوازیكردن‌و نەبوونی هێمای‬ ‫ه��ات��وچ��ۆی پێویست دەگ���رن‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەرێكی پۆلیسیش دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەگەڵ ئ��ەوەدام ئەو غەرامەیە‬ ‫زیاد بكرێت»‪.‬‬ ‫شۆفێرەكانی هێڵی سلێمانی‬ ‫_ رانیە كە كۆمەڵەیان كردبوو‪،‬‬ ‫چاوەڕوانی نەفەرێكی زیاتر بوون‬ ‫تا بەڕێبكەون‪ ،‬لەنێو خۆیاندا‬ ‫ب��اس��ی��ان ل��ە ب��اش��ی�ی‌و خراپیی‬ ‫رێگاوبان‌و‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانیان‌و‬ ‫رووداوەك��ان��ی هاتوچۆ دەك��رد‌و‬ ‫تێبینیی خۆیان لەسەر رێنماییەكی‬ ‫نوێی پۆلیسی هاتوچۆ دەدا‪،‬‬ ‫ب��ۆ رێگرتن ل��ە خێرالێخوڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪.‬‬ ‫ئەو شۆفێرانە باسیان لەوە‬ ‫كرد كە ئەو رێنماییەیان پێ باشە‪،‬‬

‫پۆلیسێکی هاتوچۆ؛ لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ شۆفێرێک ده‌کات‬ ‫بەاڵم‪« :‬ئەو غەرامەیەی دانراوە‪،‬‬ ‫كاریگەرییەكی تەواو دەكاتە سەر‬ ‫ئێمەو پێمان باشە رێژەی لێخوڕین‬ ‫لە (‪ )120‬كیلۆمەتر زیاتر نەبێت‌و‬ ‫ئەو شەقامانەیش هەر ئەوەندە‬ ‫هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئێمە ناتوانین‬ ‫لە دەرەوەی شار (‪ )100‬كیلۆمەتر‬ ‫لێخوڕین»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ش��ۆف��ێ��ران��ە ه��ۆك��اری‬ ‫خێرالێخوڕینی ئۆتۆمبێلەكانیان‬ ‫بەستەوە بە نەفەرەكانیانەوە‪،‬‬

‫چ��ون��ك��ە وەك ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫شۆفێرەكان‪ ،‬وتی‪« :‬ئێمە بەیانیان‬ ‫زۆربەی نەفەرەكانمان پەلەیانەو‬ ‫دەیانەوێت زوو بگەنە سلێمانی‌و‬ ‫زۆربەیان بە ك��اری دائیرە‪ ،‬روو‬ ‫لەسلێمانی دەك����ەن‌و داوام���ان‬ ‫لێدەكەن خێراییەكانیان زیاد‬ ‫بكەین»‪.‬‬ ‫ب���ە پ��ێ��ی رێ��ن��م��ای��ی��ەك��ی‬ ‫وەزارەت����ی ن��اوخ��ۆی حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش‪ ،‬كە‬

‫ناوی «باڵونامە»ی لێنراوەو لە‬ ‫مانگی راب��روودا باڵوكراوەتەوە‪،‬‬ ‫بۆ كەمكردنەوەی رووداوەك��ان��ی‬ ‫هاتوچۆ‪ ،‬چەند رێنماییەك بۆ‬ ‫ش��ۆف��ێ��ران و غ���ەرام���ەی خێرا‬ ‫لێخوڕینیان دان���راوە‌و بەرزترین‬ ‫خێرایی لێخوڕین لە نێوان شارو‬ ‫ش��ارۆچ��ەك��ەك��ان��دا‪ ،‬ب��ە (‪)100‬‬ ‫كیلۆمەتر لە سەعاتێكدا دیاریكراوە‌و‬ ‫كەمترین رێژەی غەرامەی الدان لەو‬ ‫رێنماییەش لە یەك كیلۆمەتر بۆ‬ ‫(‪ )15‬كلیۆمەترە كە بڕی (‪)60‬‬ ‫هەزار دینارەو زۆرترینیشی (‪)56‬‬ ‫كیلۆمەترە‪ ،‬كە رۆیشتنی زیاتر لە‬ ‫خێرایی دیاریكراو بە (‪ )175‬هەزار‬ ‫دینار تا (‪ )200‬هەزار دینار وەك‬ ‫غەرامە دیاریكراوە‪.‬‬ ‫ئەحمەد محەممەد‪ ،‬م��اوەی‬ ‫(‪)11‬س���اڵ���ە ش��ۆف��ێ��ری رێ��گ��ای‬ ‫سلێمانی ‪ -‬چەمچەماڵە‌و پێی‬ ‫باش بوو‪ ،‬شۆفێران پابەندبن بە‬ ‫رێنماییەكانی هاتوچۆو ئاماژەی‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوە ك���رد ك���ە‪« :‬ئ �ه‌گ��ەر‬ ‫خێراییەكەت لە (‪ )100‬زیاد بكەیت‬ ‫بۆ (‪ ،)150‬من پێموایە سەروماڵت‬ ‫تێدا دەچێت‪ ،‬بۆیە وەك خۆم‬

‫ئامادەییم تێدایە گەر لەوە زیاتر‬ ‫بڕۆم‪ ،‬ئەو بڕە پارەیە بدەم»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ن��وێ��ت��ری��ن ئ��ام��ار؛‬ ‫ت���ا دوێ����ن����ێ‪ ،‬ل���ە س���ن���ووری‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی��ی هاتوچۆی‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬رێژەی غەرامەكردنی‬ ‫س��ەرپ��ێ��چ��ی خ��ێ��را لێخوڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ ،‬گەیشتووەتە دوو هەزار‬ ‫سەرپێچی‌و ئەگەر كەمترین رێژەی‬ ‫غەرامەی ئەو جۆرە سەرپێچییە‬ ‫وەرگرین كە (‪ )60‬هەزار دینارە‪،‬‬ ‫تێكڕای بڕی غەرامەی ئەو دوو‬ ‫هەزار سەرپێچییە‪ ،‬دەكاتە (‪)120‬‬ ‫ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫هۆشیار فایەق‪ ،‬تەمەن(‪)25‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬خراپیی‬ ‫رێگاوبانەكان كێشەی بۆ هەموو‬ ‫هاواڵتییان دروس���ت ك���ردووە‌‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی پێی باش بوو رێگە‬ ‫لە خێرایی رۆیشتن بگیرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬ئەو غەرامەیە‬ ‫زۆرە ك��ە (‪ )100‬ه���ەزار دینار‬ ‫بدرێت‪ ،‬ده‌بێت ئەو رێژەیە كەم‬ ‫بكرێتەوە»‪.‬‬ ‫ه��ۆش��ی��ار‪ ،‬ك��ە پێنج ساڵە‬ ‫شۆفێرە‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬

‫«زۆری�����ی ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل ل��ە ن��او‬ ‫شارەكاندا‪ ،‬كێشەی بۆ شۆفێر‬ ‫دروست كردووە‌و هیچ پالنێكیش‬ ‫نییە كە حكومەت رێگریی بكات‬ ‫لە نەهێنانی ئۆتۆمبێل‌‪ ،‬جگە‬ ‫ل��ەوە هیچ هێمایەكی هاتوچۆ‬ ‫دانەنراوە بۆ ئەوەی رێگەنیشاندەر‬ ‫بێت بۆ رێ��ژەی رۆیشتن لەسەر‬ ‫شەقامەكان»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ش��ۆف��ێ��رە‪ ،‬ب���اس لە‬ ‫ن���ادادپ���ەروەری���ی لێپێچینەوە‬ ‫ل��ە خێراڕۆیشتن ده‌ک����ات‪ ،‬که‌‬ ‫بەسەرهاتێكی خۆی دەگێڕێتەوە‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ل��ە شەقامی (‪)60‬‬ ‫مەتریی شاری سلێمانی دەهاتمە‬ ‫خوارەوە‪ ،‬كامێرای چاودێریم بەدی‬ ‫كرد كە بە یەكێك لە ئۆتۆمبێلەكانی‬ ‫هاتوچۆوە بوو‪ ،‬بەاڵم بە تەنیشتمدا‬ ‫چەند مۆنیكایەكی جام تاریك‬ ‫بە خێراییەكی بێحەد تێپەڕیان‬ ‫كرد‪ ،‬بڕوا ناكەم ئەو كامێرایە بە‬ ‫هیچ شێوەیەك خێرایی ئەوانی‬ ‫وەرگرتبێت‌و لێپێچینەوەی لەگەڵدا‬ ‫كردبێتن»‪.‬‬ ‫م��وق��ەدەم ع��وم��ەر نامیق‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری هاتوچۆی سلێمانی‪،‬‬

‫سەبارەت بە نیگەرانیی شۆفێران‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ە زۆری����ی رێ���ژەی‬ ‫غەرامەی خێرالێخوڕینی ئۆتۆمبێل‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەدا‪ :‬رێنمایییەكان بە‬ ‫“میزاج»ی كەسێك دەرنەچووە‌و‬ ‫دیراسەیەكی تەواو كراوە‌و لەسەر‬ ‫شێوازێكی ستانداردی جیهانیی‌و‬ ‫تێكەڵكردنی لەگەڵ بارودۆخی‬ ‫ئەمڕۆی كوردستانە و كەسانی‬ ‫شارەزایش لە بوارەكەدا بڕیاریان‬ ‫لەسەر داوە‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬رام وایە‬ ‫ئەو بڕە غەرامەیە كەمەو هیوادارم‬ ‫لە داهاتوودا زیاد بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫بە رای من زۆربەی رووداوەكان بۆ‬ ‫شۆفێران خۆیان دەگەڕێنەوە»‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب���ە ن��ەب��وون��ی‬ ‫هێمای رێنمایی رێ��ژەی خێرایی‬ ‫ل��ێ��خ��وڕی��ن��ی��ش‪ ،‬ب��ەڕێ��وه‌ب��ەری‬ ‫هاتوچۆی سلێمانی وتی‪« :‬ئێمە‬ ‫نیشانەی ه��ات��وچ��ۆم��ان هەیە‪،‬‬ ‫راستە كەموكورتیشمان زۆرە‬ ‫لە تابلۆكاندا‌و پێویست دەكات‬ ‫دەیان تابلۆی تر هەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كامێرای چاودێریی هاتوچۆ لەو‬ ‫جێگایانە دادەنێین‪ ،‬كە تابلۆی‬ ‫ئاگاداركردنەوەی تێدایە»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫ئارام عه‌لی‪ :‬هه‌وڵی جدیی نییه‌ بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کورد؛ له‌ تورکیا‪.‬‬

‫«جەنگە گەورەكە»؛ راگیرا‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫رۆژی هەینی (‪)17‬ی ئەم‬ ‫م��ان��گ��ە‪ ،‬ع��ەب��دوڵ�ڵا ئۆجەالنی‬ ‫سەركردەی زیندانیكراوی پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)‪،‬‬ ‫ل��ە رێ���ی پ��ارێ��زەرەك��ان��ی��ی��ەوە‬ ‫ئاگربەستی یەكالیەنەی هاوینی‬ ‫پێشووی درێژ كردەوە‪.‬‬ ‫رۆژی (‪)15‬ی ح��وزەی��ران‪،‬‬ ‫وات��ە؛ ئەو رۆژەی كە ئۆجەالن‬ ‫پ��ێ��ش��ت��ر ن����اوی “ج��ەن��گ��ێ��ك��ی‬ ‫گ��ەورە”‌و “دۆزەخ”ی لێنابوو‪،‬‬ ‫گەر هات‌و ئەنجامی هەڵبژاردن‬ ‫بە جۆرێك نەبێت كە خزمەت بە‬ ‫كێشەی كورد بكات‪ ،‬ئۆجەالن‌و‬ ‫پارێزەرەكانی كۆ دەبنەوەو لەو‬ ‫كۆبوونەوەیەشدا ئۆجەالن بڕیار‬ ‫دەدات ك��ە حكومەتی ئێستا‬ ‫پێویستی ب��ە چانسێكی تر‬

‫هەیە‪ ،‬كە بەردەوام بێت لە سەر‬ ‫چارەسەركردنی دیموكراتییانەی‬ ‫ك��ێ��ش��ەی ك�����ورد‪ ،‬ب����ەاڵم لە‬ ‫لێدوانەكەی ئۆجەالندا هاتووە‪،‬‬ ‫ك��ە ئاگربەستەكە «ه��ێ��رش‪-‬‬ ‫ن��ەك��ردن»‪ ،‬ب��ە وات��ای��ەك��ی تر‬ ‫(پەكەكە) مافی بەرپەرچدانەوەی‬ ‫هەر هێرشێكی هەیە كە بكرێتە‬ ‫سەری‪ .‬هەر ئەمەش بووە هۆی‬ ‫دروستكردنی چەندین پێكدادان‬ ‫لە هاوینی ساڵی پێشووەوە‬ ‫ت��ا ئێستا‪ .‬ئ��ۆج��ەالن دەڵێت‪:‬‬ ‫كێشەی ك��ورد دەت��وان��رێ��ت لە‬ ‫دەستووری نوێدا‪ ،‬بە شێوەیەكی‬ ‫دیموكراسییانە چارەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫ل���ە الی���ەك���ی دی���ك���ەوە‪،‬‬ ‫سەركردەی پارتی كۆماریی گەل‪،‬‬ ‫واتە «جەهەپە»‪ ،‬داوای لە پارتی‬ ‫دادو گەشەپێدان (ئەكەپە)ی‬ ‫دەسەاڵتدار كرد‪ ،‬كە ناوەرۆكی‬ ‫كۆبوونەوەكان‌و رێككەوتنەكان‬

‫لەگەڵ «پەكەكە» بخاتە روو‪.‬‬ ‫كەمال كلیچدار ئۆغڵو‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫«جەهەپە»‪ ،‬لە لێدوانێكدا داوای‬ ‫كرد‪ :‬خەڵكی ئاگادار بكرێنەوە‬ ‫لە ن��اوەرۆك��ی رێككەوتنەكان‪،‬‬ ‫چونكە ئەو بڕیارەی ئۆجەالن‬ ‫لە دوای رێككەوتن‌و كۆبوونەوە‬ ‫هاتووە لەگەڵ حكومەت‪ ،‬نەك‬ ‫یەكالیەنە‪ .‬كلیچدار ئۆغڵو‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬كێشەكە ئەوەیە ئێمە‬ ‫خەڵكی خۆمان دەخڵەتێنین‪،‬‬ ‫ئەمەی روو دەدات گفتوگۆكردنە‬ ‫(لەنێوان پەكەكەو دەوڵ��ەت)‬ ‫دا‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمە راستییەكە لە‬ ‫جەماوەر دەشارینەوە»‪ .‬ئۆغڵو‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬دەوڵەت دەتوانێت لەگەڵ‬ ‫ئۆجەالندا كۆ ببێتەوە ئه‌گەر‬ ‫س����وودی ه��ەب��ێ��ت‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫كلیچدار ئۆغڵو رایگەیاند‪ ،‬كە‬ ‫دەرگ��ای پارتەكەی كراوەیە بۆ‬ ‫ئەردۆغانی سەرۆكی «ئەكەپە»‪،‬‬

‫به‌مه‌به‌ستی گفتوگۆكردن لە سەر‬ ‫دەستوورێكی نوێ‌‪.‬‬ ‫پێشتر‪ ،‬رەج���ەب تەییب‬ ‫ئەردۆغان‪ ،‬پرۆژەی «كراوەنەوەی‬ ‫كوردی» راگەیاندبوو‪ ،‬كە بریتییە‬ ‫لە كۆمەڵێك ریفۆرمی سیاسیی‌و‬ ‫ئابووریی لە كوردستانی توركیادا‪.‬‬ ‫ئەم پرۆژەیە هیوایەكی زۆری بە‬ ‫كوردەكان بەخشی‪ ،‬بەاڵم پێش‬ ‫ئەوەی پرۆژەكە لە سەر ئەرزی‬ ‫واقیع جێبەجێ بكرێت‪ ،‬راگیراو‬ ‫پاشەكشەیەكی گەورە بە پارتی‬ ‫دەسەاڵتەوە دەبینرا‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫ئاستی دەنگدەرانی (بەدەپە)ش‬ ‫بــە شێوەیەكی بەرچاو زیادی‬ ‫ك��رد‪ .‬ل��ەگ��ەڵ بەدەستهێنانی‬ ‫(‪ )36‬كورسی پەرلەمان لە الیەن‬ ‫كاندیدە سەربەخۆكانەوە‪ ،‬كە لە‬ ‫الیەن پارتی ئاشتی‌و دیموكراسی‬ ‫(ب�����ەدەپ�����ە)ی ك���وردی���ی���ەوە‬ ‫پشتگیرییان دەكرێت‪ ،‬چانسی‬

‫چارەسەركردنی كێشەی كورد‬ ‫لە پەرلەمانی توركیادا بەرزتر‬ ‫دەبێتەوەو كوردەكان دەتوانن بە‬ ‫شێوەیەكی باشتر مامەڵە لەگەڵ‬ ‫ئەو كێشەیەدا بكەن‪.‬‬ ‫د‪.‬ئارام عەلی‪ ،‬شارەزای بواری‬ ‫توركیا پێیوابوو‪ :‬بڕیارەكەی‬ ‫ئۆجەالن بۆ چەند فاكتەرێكی‬ ‫هەرێمیی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬نەك‬ ‫ك��وردی توركیا‪ .‬ئ��ارام دەڵێت‪:‬‬ ‫«لە كاتێكدا كوردەكانی سوریا‬ ‫دێنە توركیاوەو لەوێ‌ پەنایان‬ ‫پێ دەدرێت‪ ،‬ئۆجەالن دەیەوێت‬ ‫نەرمیی بنوێنێت‌و ئاسانكاریی‬ ‫بۆ كوردەكان بكات»‪ .‬لە بارەی‬ ‫جدیبوونی ریفۆرمەكانەوە‪ ،‬ئارام‬ ‫عەلی دەڵێت‪« :‬هەوڵ هەیە بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی كورد‬ ‫ل��ە توركیا‪ ،‬ب��ەاڵم هەوڵەكان‬ ‫جدیبوونیان پێوە دیار نییە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە پێدانی ئۆتۆنۆمی‪،‬‬

‫ئ���ارام ع��ەل��ی پ��ێ��ی��واب��وو‪« :‬لە‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ادا ش��ت��ی وا ل��ەالی��ەن‬ ‫توركیاوە قبووڵ ناكرێت‌و روو‬ ‫نادات‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا توركیا‬ ‫دەیەوێت ناو ماڵی خۆی رێك‬ ‫بخاتەوە‪ ،‬بۆ ئەمەش پێویستی‬ ‫ب��ە چ��اك��س��ازی��ك��ردن ه��ەی��ە لە‬ ‫كوردستانی توركیادا»‪.‬‬ ‫رۆژی (‪)13‬ی حوزەیرانی‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ‪« ،‬ئ��ەك��ەپ��ە» توانی‬ ‫(‪)%49.9‬ی دەنگەكان بەدەست‬ ‫بێنێت‌‪ ،‬بەمەش ب��ووە یەكەم‬ ‫پ���ارت ل��ە م��ێ��ژووی ك��ۆم��اری‬ ‫توركیادا‪ ،‬كە ئ��ەو ئەنجامەی‬ ‫بەدەستهێنابێت‪ .‬لە ئێستادا‬ ‫«ئ��ەك��ەپ��ە» دوو ت��ەح��ەدای‬ ‫ه��ەرە گ��ەورەی لەبەردەمدایە‪.‬‬ ‫یەكێكیان‪ :‬كێشەی كوردە‪ ،‬كە‬ ‫م��اوەی (‪ )27‬ساڵە شەڕێكی‬ ‫گ����ەورەی ه��ەڵ��گ��ی��رس��ان��دووەو‬ ‫نزیكەی (‪ )40‬ه��ەزار كەس لە‬

‫هەردوو ال (پەكەكەو دەوڵەت)‬ ‫كوژراون‪ .‬دووەمیشیان‪ :‬كێشەی‬ ‫دەس��ت��وورێ��ك��ی ن��وێ��ی��ە‪ ،‬كە‬ ‫ئەردۆغان ناتوانێت یەكالیەنەو‬ ‫بێ‌ گەڕانەوە بۆ یەكێك لە الیەنە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان دەریبكات‪.‬‬ ‫س������ەب������ارەت ب������ەوەی‬ ‫دەستوورێكی ن��وێ‌ دەتوانێت‬ ‫كێشەی كورد چارەسەر بكات‪،‬‬ ‫ئ����ارام ع��ەل��ی‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ���ەوە‬ ‫تەنیا قسەیەو چەند ساڵێكە‬ ‫دەك��رێ��ت‪ .‬دەستوورێكی نوێ‌‬ ‫تەنیا بۆ رێكخستنەوەی ناو ماڵی‬ ‫توركیایەو پێموانییە بتوانێت‬ ‫كێشەی كورد چارەسەر بكات‪.‬‬ ‫ئەوەی كە ئێستا روو دەدات لە‬ ‫سازشكردنی سیاسیی‪ ،‬بە هۆی‬ ‫ئەو دۆخەوەیە كە ئێستا دروست‬ ‫ب���ووە ل��ە س���وری���اداو لێدوانە‬ ‫دژەكانی ئۆجەالنیش سەبارەت‬ ‫بەو دۆخەیە»‪.‬‬

‫سوریا‪ ،‬بەرەو باكوور كۆچ دەكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شااڵو فه‌تاح‬

‫‪.......................................................‬‬

‫زی���ات���ر ل���ە (‪ )10‬ه���ەزار‬ ‫ئ���اوارەی س��وری��ای��ی‪ ،‬ل��ە ترسی‬ ‫رووب����ەڕووب����وون����ەوەی س��وپ��ا‪،‬‬ ‫سنووری واڵتەكەیان جێهێشتووه‌و‬ ‫روویانكردووەته‌و‌ه توركیا‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وایكردووه‌‪ ،‬ئەنكەرە تەحەمولی‬ ‫بەرامبەر دیمەشق لەدەستبدات‌و‬ ‫داوای چارەسەری دەستبەجێی‬ ‫كێشەكان بكات‪ .‬لە ئێستادا‪.‬‬ ‫ئەنكەرە چ��وار كامپی ئ��اوارەی‬ ‫دروس���ت���ك���ردووەو چ���اوەڕوان���ی‬ ‫ئ��اوارەی زیاترە لەسەر سنوور‪.‬‬ ‫ئەحمەد داودئ��ۆغ��ڵ��وی وەزی��ری‬ ‫دەرەوەی توركیا‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫پەیمانی دانەخستنی سنووری بە‬ ‫سوریاییەكان داو پەیمانی پێدانی‬ ‫پێداویستی مرۆیی دووپاتكردەوە‪،‬‬ ‫دووبارە داوای لە دەسەاڵتدارانی‬ ‫سوریا ك��رد‪ ،‬هەرچی زووت��رە‪،‬‬ ‫هەنگاو بەرەو ریفۆرم بنێن‪.‬‬ ‫بەاڵم لە سوریا‪ ،‬توندوتیژیی‬ ‫دژی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك ن��ەوەس��ت��اوەو دوای‬ ‫چ��وار مانگ ل��ە خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ت��ادێ��ت بە‬ ‫ئاشكرا داوای رۆیشتنی بەشار‬ ‫ئ��ەس��ەدی س��ەرۆك��ی ئ��ەو واڵت��ەو‬

‫سیستمی بەعسیزم دەك���ەن‪.‬‬ ‫تینك ت��ان��ك��ەك��ان��ی ت��ورك��ی��ا‪،‬‬ ‫پێیانوایە‪ :‬ئەنكەرە ترسی هەیە‬ ‫لە دووبارەبوونەوەی سیناریۆی‬ ‫كۆڕەوی ساڵی (‪ ،)1991‬كە تێیدا‬ ‫نزیكەی نیو ملیۆن كورد‪ ،‬رووی‬ ‫لەو واڵتە كرد‪ ،‬بۆیە لە ئێستادا‪،‬‬ ‫مشتومڕ لەسەر درووستكردنی‬ ‫ناوچەیەكی ئارام لەسەر سنووری‬ ‫توركیا‌و س��وری��ادا هەیە‪ .‬دوای‬ ‫ك���وژران���ی زی��ات��ر ل��ە (‪)1400‬‬ ‫ك��ەس ل��ە خۆپیشاندانەكاندا‌و‬ ‫دەستگیركردنی (‪ )10‬ه��ەزار‬ ‫كەسی دیكە‪ ،‬ئەو هەڵوێستەی‬ ‫توركیا‪ ،‬هەرچەندە رۆژ لەدوای‬ ‫رۆژ توندتر دەبێت‪ ،‬بەنەرمترین‬ ‫هەڵوێست دادەن���رێ���ت لەسەر‬ ‫ئاستی نێودەوڵەتی‌و زلهێزەكانی‬ ‫وەك فەرەنساو ئەڵمانیا‪ ،‬داوای‬ ‫كاردانەوەی نێودەوڵەتیی دەكەن‬ ‫دژی دەسەاڵتی سوریا‪ .‬فەرەنسا‪،‬‬ ‫هیواخوازە ئەنجومەنی ئاسایش‬ ‫بگاتە كۆدەنگییەك لە ئاست‬ ‫ئەو “دۆخە تەحەمولنەكراوە”دا‌و‬ ‫ه��ی�لاری كلینتۆنی وەزی����ری‬ ‫دەرەوەی ئەمریكاش‪ ،‬لە لێدوانێكدا‬ ‫وتی‪“ :‬دڕندەیی رژێم‪ ،‬رەنگە ئەو‬ ‫گۆڕانە دواب��خ��ات كە ئێستا لە‬ ‫سوریادا روودەدات‪ ،‬بەاڵم هەرگیز‬ ‫پێچەوانەی ناكاتەوە”‪.‬‬

‫هەریەكێك لە ئ��اوارەك��ان‪،‬‬ ‫چ��ی��رۆك��ێ��ك��ی خ���ۆی���ان پێیە‪،‬‬ ‫لەنێویاندا باس لە تێكدانی خانوو‬ ‫بە بلدۆزەرو تەقەكردن لە خەڵك‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم هێشتا دۆخیان‬ ‫باشترە لەو ئاوارانەی كە هێشتا‬ ‫نەگەیشتوونەتە توركیا‪ .‬یەكێك‬ ‫ل��ە ژن��ە ئ��اوارەك��ان��ی س��ن��ووری‬ ‫توركیا‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكدا بۆ‬ ‫رۆژنامەی «میرەر»ی ئینگلیزی‬ ‫دەڵێت‪“ :‬نانی هەفتەیەكم پێ‌‬ ‫نییە”‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا‪ ،‬چەندین‬

‫كیلۆمەتری ماوە بۆ گەیشتن بە‬ ‫سنووری توركیا‪ .‬محەمەد كە‬ ‫مامۆستای ئینگلیزییەو هەفتەی‬ ‫پێشوو لەدەست سوپا رایكردبوو‪،‬‬ ‫وت��ی‪“ :‬ژی��ان سەختە‪ ،‬ناتوانین‬ ‫بگەڕێینەوە‪ ،‬ئەگەر بگەڕێینەوە‪،‬‬ ‫سوپای سوریا دەمانكوژێت‌و تاكە‬ ‫شوێنی سەالمەت بۆ ئێمە‪ ،‬سەر‬ ‫سنووری توركیایە”‪.‬‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬ئەسەد‪ ،‬هێواش‬ ‫هێواش ئەو وێنەیەی كە بۆخۆی‬ ‫درووس��ت��ك��ردب��وو ل��ە س��وری��ادا‪،‬‬

‫لەدەستدەدات‌و لەكاتی دەنگۆی‬ ‫وتارێكی ئەسەددا‪ ،‬دوای نزیكەی‬ ‫دوو مانگ لە بێدەنگیی‪ ،‬هەزاران‬ ‫خەڵك رژان��ە سەر شەقامەكان‌و‬ ‫داوای رۆیشتنی ئەسەدیان كرد‪.‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫رێگە ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان درا‬ ‫كامپەكان ببینن لـــــە رۆژی‬ ‫(‪)18‬ی حوزەیراندا‪ ،‬راستییەكانی‬ ‫س��وری��ا زی��ات��ر ئ��اش��ك��راب��وون‪.‬‬ ‫ئاوارەی كامپەكانی توركیا‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەگێڕنەوە كە هێزەكانی ئەسەد‪،‬‬

‫تەنیا بە كوشتنی پیاوەكانەوە‬ ‫ن��اوەس��ت��ن‌‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت الق��ەی‬ ‫ئافرەتانیش دەكەن‪ .‬یەكێك لەو‬ ‫ئاوارانە‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكدا بۆ‬ ‫تەلەفزیۆنی (‪)CBS‬ی ئەمریكی‪،‬‬ ‫دەڵێت‪“ :‬شاهیدی شتی تۆقێنەرو‬ ‫بێشەرمانە بووین لەالیەن سوپاوە‪،‬‬ ‫من رامكرد بۆ ئ��ەوەی شەرەفی‬ ‫خ��ۆم ب��پ��ارێ��زم‪ .‬س��ەرب��ازەك��ان‬ ‫م���اڵ���ەك���ەی���ان س��ووت��ان��دی��ن‌و‬ ‫ئاژەڵەكانیان كوشتین”‪ .‬ژنێكی‬ ‫دیكە وتی‪“ :‬چیدی‪ ،‬ئەسەدمان‬

‫ناوێت‪ ،‬ئ��ەو لەگشت كونجێكدا‬ ‫خوێنی رشتووە”‪ .‬ژنێكی سكپڕ‬ ‫كە لەژێر خێمەیەكدا دانیشتبوو‪،‬‬ ‫وت��ی‪“ :‬ئەمە لەكوێی جیهاندا‬ ‫ق��ب��ووڵ��دەك��رێ��ت؟”‪ ،‬زۆرێ���ك لە‬ ‫ئ���اوارەك���ان‪ ،‬ن��اوێ��رن ب��ە ن��اوی‬ ‫خۆیانەوە قسەبكەن‪ ،‬یاخود خۆیان‬ ‫دەربخەن‪ ،‬لەبەر تۆڵەكردنەوەی‬ ‫رژێم‪ .‬زۆرێك لە ئاوارەكان‪ ،‬شەوانە‬ ‫كۆچ دەكەن‌و بە ترسێكی زۆرەوە‬ ‫سنوور تێدەپەڕێنن‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی سوپای سوریا‪،‬‬ ‫ب��ە ئ��اش��ك��را ت��ەق��ە ل��ە خەڵكی‬ ‫مەدەنیی دەكات‌و چەندین فایلی‬ ‫پێشێلكاریی م��اف��ی مرۆڤیش‬ ‫تۆماركراون‪ ،‬بەاڵم هێشتا نەتەوە‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‌و ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایش‪ ،‬نەیانتوانیوە بگەنە‬ ‫كۆدەنگییەك بۆ سزادانی سوریا‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەكاتێكدا كە بەرازیل‌و‬ ‫رووس��ی��ا‪ ،‬دژایەتیی ه��ەر جۆرە‬ ‫سزایەك دەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوەی‬ ‫ك��ە ران��اوەس��ت��ێ��ت‪ ،‬شەپۆلی‬ ‫ئاوارەكانی سوریایە بەرەو توركیاو‬ ‫بێئارامیی توركیاییەكانە لە‬ ‫سوریا‪ ،‬بەجۆرێك رەجەب تەیب‬ ‫ئەردۆغانی سەرۆك وەزیری نوێی‬ ‫توركیا‪ ،‬لە پەیامێكدا‪ ،‬داوای‬ ‫لە بەشار ئەسەد ك��ردووە ماهر‬ ‫ئەسەدی برای‪ ،‬لەسەر كار الببات‪.‬‬

‫ئه‌یمه‌ن زه‌واهیری‪ ..‬له‌ پزیشكییه‌وه‌‪ ،‬بۆ سەرۆكایه‌تیکردنی «ئەلقاعیدە»‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ه���ەرچ���ەن���دە ت���وێ���ژه‌ران‬ ‫پێیانوابوو‪ ،‬ل���ەدوای كوشتنی‬ ‫ئوسامە بن الدنی سەرۆكی ئەو‬ ‫گرووپەوە‪ ،‬گرووپەكە بەدەست‬ ‫ن��ەب��وون��ی س��ەرك��ردەی��ەك��ەوە‬ ‫دەناڵێنێت‌و س��ەرك��ردەی��ەك��ی‬ ‫كاریزمی ئەوتۆی تێدانەماوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لە بوونی ملمالنێیەك لەنێوان‬ ‫باڵەكانی دوورگ���ەی عەرەبی‌و‬ ‫باڵەكانی تری ئەلقاعیدەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێندەی پێنەچوو‪ ،‬ئەلقاعیدە‪،‬‬ ‫ئەیمەن زەواهیریی میسریی كردە‬ ‫سەرۆك‪.‬‬ ‫ئ����اژان����س����ە م��ی��دی��ای��ی��ە‬ ‫ج��ی��ه��ان��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬بەگشتیی‬ ‫پێیانوایە؛ زەواهیری‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫ئ��ەل��ق��اع��ی��دە ب��ەڕێ��وەب��ب��ات‌و‬ ‫ناشتوانێت جێگەی ئوسامە بن‬ ‫الدن بگرێتەوە بۆ رێكخراوەكە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ت��وێ��ژه‌ران‪ ،‬بۆچوونێكی‬

‫پێچەوانەیان هەیەو پێیانوایە‪:‬‬ ‫زەواهیری لە مامەڵەدا‪ ،‬كەمتر‬ ‫توندڕەوەو حساب بۆ بارودۆخیش‬ ‫دەكات‪ ،‬بۆ ئەمەش نموونەیەك‬ ‫دەهێننەوە كە تێیدا‪ ،‬زەواهیری‬ ‫هۆشداریی دەدات بە موسعەب‬ ‫زەرق��اوی‪ ،‬سەرۆكی پێشووتری‬ ‫ئەلقاعیدە لە عێراق‌و ئاگاداری‬ ‫دەك���ات���ەوە‪ ،‬ك��ە توندوتیژیی‬ ‫ل��ەوج��ۆرەی پ��ەی��ڕەودەك��رێ �ت‌و‬ ‫پیشاندەدرێت‪ ،‬دوور نییە ببێتە‬ ‫هۆی لەدەستدانی جەماوەری لە‬ ‫ناوچەكەدا‪.‬‬ ‫توێژه‌رانی تیرۆریزم‪ ،‬هەرزوو‬ ‫ج��ێ��گ��رت��ن��ەوەی ئ���ەو پزیشكە‬ ‫میسرییەیان وەك ئ��ەگ��ەری‬ ‫سەرەكی دانابوو‪ .‬ئەلزەواهیری‪،‬‬ ‫ساڵی (‪ ،)1984‬زیندانی میسری‬ ‫جێهێشت‌و پەیوەندیكرد بە بن‬ ‫الدن���ەوە‪ ،‬دوای چ��وار ساڵیش‬ ‫بووە یەكێك لە دامەزرێنەرانی‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ەو دوات��ری��ش وەك‬ ‫جێگری ئوسامە بن الدن‪ ،‬دەستی‬

‫بەكاركرد‪.‬‬ ‫برایان فیشمان‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫بواری ئەلقاعیدە‪ ،‬لە لێدوانێكدا‬ ‫بۆ دەنگی ئەمریكا‪ ،‬پێیوابوو‪:‬‬ ‫خەباتی م��اوەدرێ��ژی زەواهیری‬ ‫لەگەڵ ق��اع��ی��دەدا‪ ،‬گەورەترین‬ ‫س��ەرم��ای��ەی ئ���ەوە‪ .‬فیشمان‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬زەواه��ی��ری‪ ،‬دەبێتە‬ ‫سەرۆكێكی جێی متمانە‪ ،‬چونكە‬

‫لە هەموو هەڵكشان‌و داكشانەكانی‬ ‫ئەلقاعیدەدا‪ ،‬بەشداربووە‪.‬‬ ‫كێشەیەك كە رووب���ەڕووی‬ ‫زەواه�����ی�����ری‌و ئ��ەل��ق��اع��ی��دە‬ ‫بەگشتیی ب��ووەت��ەوە‪ ،‬بریتییە‬ ‫ل��ە ب���ەه���اری ع���ەرەب���ی‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫راپ��ەڕی��ن��ە ج��ەم��اوەری��ی��ان��ەی‬ ‫دژی دیكتاتۆرەكانی ناوچەكە‬ ‫دەكرێن‪ .‬پێشتر‪ ،‬ئایدیۆلۆژیاو‬

‫ه���ێ���زی ئ��ەل��ق��اع��ی��دە‪ ،‬وەك‬ ‫ت��اك��ە ه��ێ��ز دەب���ی���ن���ران؛ كە‬ ‫ت��وان��ای رووب���ەڕووب���وون���ەوەی‬ ‫دی��ك��ت��ات��ۆرەك��ان��ی��ان هەبێت‪.‬‬ ‫ئەلقاعیدەش خ��ۆی وەك تاكە‬ ‫هێزی جێگره‌و‌ه دەناساند‪ ،‬كە‬ ‫توانای كۆكردنەوەی جەماوەری‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا‪،‬‬ ‫جەماوەری عەرەبی‪ ،‬هاتووەتە‬ ‫سەر شەقام‌و بەهیچ جۆرێكیش‬ ‫ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی��ای ئ��ەل��ق��اع��ی��دە‪،‬‬ ‫نەبووەتە هێزێكی كاریگەر لە‬ ‫راپەڕینەكاندا‌و ئەمەش‪ ،‬هەندێك‬ ‫بە مەرگی ئەلقاعیدەی ناودەبەن‪.‬‬ ‫مەرگی ئوسامە بن الدنی سەرۆكە‬ ‫كاریزمییەكەی ئەو رێكخراوەش‪،‬‬ ‫هێندەی تر داهاتووی رێكخراوەكە‬ ‫بەرەو گومان دەبات‪.‬‬ ‫ئ���ەی���م���ەن زەواه����ی����ری‪،‬‬ ‫پزیشكێكی میسریی (‪)60‬‬ ‫سااڵنەو ژن‌و شەش منداڵەكەی‪،‬‬ ‫لە هێرشێكی هێزەكانی ئەمریكادا‬ ‫بۆ س��ەر ئەفغانستان ك��وژران‪.‬‬

‫ئەو‪ ،‬جگە لەوەی كەسی دووەمی‬ ‫ئەلقاعیدە بوو‪ ،‬راوێژكارو پزیشكی‬ ‫تایبەتی ئوسامە ب��ن الدنیش‬ ‫ب��وو‪ .‬زەواه��ی��ری‪ ،‬تێڕوانینێكی‬ ‫پەڕگیرانەی بۆ ئیسالم‌و مێژووی‬ ‫ێ زمانی‬ ‫ئیسالمیی هەیەو بەهەر س ‌‬ ‫ئینگلیزی‪ ،‬عەرەبی‌و فەرەنسی‬ ‫دەدوێ����ت‪ .‬پێشتر زەواه��ی��ری‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی گ��رووپ��ی جیهادی‬ ‫ئیسالمیی میسریی بوو‪ ،‬دواترو لە‬ ‫ساڵی (‪)1998‬دا بەتەواویی ئەو‬ ‫گرووپەی تێكەڵ بە ئەلقاعیدە‬ ‫كرد‪ .‬ئەو‪ ،‬بە موالزمی بن الدنیش‬ ‫ن��اس��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم بایۆگرافەری‬ ‫ئ��وس��ام��ە ب��ن الدن‪ ،‬ئ���ەوی بە‬ ‫عەقڵی ئەلقاعیدە ناوزەدكردووە‪.‬‬ ‫لە (‪ )14‬ساڵییەوە‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫دەكات بە ئیخوان موسلیمینەوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دوای ئ����ەوەی سەید‬ ‫قوتبی س���ەرك���ردەی ئیخوان‬ ‫لەسێدارەدەدرێت‪ ،‬زەواهیری‌و‬ ‫چ��وار گەنجی ت��ر‪ ،‬بەشداریی‬ ‫دەكەن لە پێكهێنانی خانەیەكی‬

‫نهێنی ب��ۆ ل��ەس��ەرك��ارالدان��ی‬ ‫حكومەت‌و پێكهێنانی دەوڵەتێكی‬ ‫ئیسالمیی‪ .‬لە ساڵی (‪)1974‬دا‪،‬‬ ‫بە پلەی زۆرباشە‪ ،‬بەكالۆریۆس‬ ‫لە پزیشكیدا بەدەستدەهێنێت‌و‬ ‫ساڵی (‪)1978‬ی��ش‪ ،‬ماستەر لە‬ ‫هەمان بواردا بەدەستدەهێنێت‪.‬‬ ‫دەوت���رێ���ت‪ ،‬پێشتر ن��ێ��وان��ی‬ ‫ئەلقاعیدەو ئێرانی خۆشكردووە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە جگە ل���ەوەی ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)1993‬دا‪ ،‬زنجیرەیەك وتاری‬ ‫ل��ە م��زگ��ەوت��ەك��ان��ی ئەمریكادا‬ ‫پێشكەشكردووە لە ژێر ناوێكی‬ ‫ج����ی����اوازدا‌و ه���ەر ل���ە س��اڵ��ی‬ ‫(‪)1993‬شدا‪ ،‬بــــــــە هەوڵێكی‬ ‫تیرۆریستی ل���ەدژی وەزی���ری‬ ‫دەرەوەی میسر‪ ،‬تۆمەتباركرا‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی ئوسامە بن الدنی‬ ‫سەرۆكی پێشووی ئەلقاعیدە‪،‬‬ ‫مانگی پێشوو لە هەڵمەتێكی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكادا‪ ،‬لە پاكستان‬ ‫كوژرا‪ ،‬ئەیمەن زەواهیری‪ ،‬بووە‬ ‫سەرۆكی رێكخراوه‌که‌‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫یاسای نەزاهەی عێراق‪ ،‬لەنێوان پەرلەمان‌و حكومەتدا‪ ،‬پەكیكەوتووە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬هەر سێ پرۆژەیاسای‬ ‫دەس��ت��ەی ن���ەزاه���ە‌و پشكنەرە‬ ‫گشتییەكان‌و چاودێریی دارای��ی‬ ‫عێراقی‪ ،‬كە بڕیارە لەم وەرزەی‬ ‫دانیشتنەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬

‫عێراقدا دەنگیان لەسەر بدرێت‪،‬‬ ‫لەنێوان ئەو ئەنجومەنەو حكومەتی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬پەكیانكەوتووە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬د‪ .‬لەتیف مستەفا‪،‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬

‫عێراق لەسەر فراكسیۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫بۆ (رۆژنامە)ی روونكردەوە‪ :‬ئەو‬ ‫سێ پرۆژەیاسایە‪ ،‬لەالیەن كوتلەی‬ ‫س��ەدری��ی��ەوە پێشكەش ك��راون‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەندامانی دەوڵەتی یاسا‪،‬‬

‫دەیانەوێت بگەڕێنەوە بۆ حكومەت‌و‬ ‫لەوێ دابڕێژرێنەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی (گ��ۆڕان)‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪“ :‬دەوڵ��ەت��ی یاسا كە‬ ‫لە دەسەاڵتی جێبەجێكردندان‪،‬‬

‫نایانەوێت رۆڵی چاودێریی پەرلەمان‬ ‫بەهێز بێت‪ ،‬بۆیە داوادەكەن‪ ،‬هەرسێ‬ ‫یاسای دەستەی نەزاهە‌و چاودێریی‬ ‫دارای���ی‌و پشكنەرە گشتییەكان‪،‬‬ ‫بگەڕێنەوە بۆ حكومەت”‪.‬‬

‫“ئەندامانی‪ ،‬سەربەخۆ نین‌و شایستەی بەڕێوەبردنی هەڵبژاردنێكی تر نین”‬

‫حەنان فەتالوی‪ ،‬بۆ ‬

‫‪:‬‬

‫گەندەڵیی لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكاندا هەیە‬

‫سازدانی‪ :‬عەلی ناجی‪ -‬بەغدا‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬چۆن گەیشتیتە‬ ‫ئەو بڕوایه‌ی‪ ،‬ئیمزا کۆبکه‌یته‌وه‌‬ ‫بۆ لێپرسینەوە لە بەرپرسانی‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی سەربەخۆی‬ ‫هەڵبژاردنەكان؟ تێبینییەكانت‬ ‫ل���ەس���ەر ك��ۆم��س��ی��ۆن��ن‪ ،‬ی��ان‬ ‫سەرۆكەكەی؟‬ ‫* بەر لە هەڵبژاردن‌و دوای‬ ‫ئەوەش‪ ،‬هەندێك تێبینیم لەسەر‬ ‫كاری كۆمسیۆن هەبوو‌‪ ،‬چەند‬ ‫گازندەیەكیشم لەالیەن هەندێك‬ ‫كارمەندەوە پێگەیشت؛ كە لەناو‬ ‫كۆمسیۆندا كاردەكەن‌و چەند‬ ‫بەدەست‬ ‫بەڵگەنامەیەكیشم‬ ‫گەیشت‪ ،‬كە هاوكارییان كردم‬ ‫ل���ەك���ۆك���ردن���ەوەی دۆس��ی��ەی‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��دا‌و گەیشتمە ئەو‬ ‫بڕوایه‌ی‪ ،‬كە گەندەڵیی دارایی‌و‬ ‫ئ��ی��داری��ی ل��ەن��او كۆمسیۆندا‬ ‫هەیە‌و بەپێی رۆڵی چاودێریی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران��ی��ش‪،‬‬ ‫بۆم هەیە لێپرسینەوە لەهەر‬ ‫دەستەیەكی سەربەخۆ‪ ،‬یان‬ ‫وەزارەتێك بكەم‪ ،‬بۆیە (‪)25‬‬ ‫ئیمزام ك��ۆك��ردەوە‌و وادە بۆ‬ ‫لێپرسینەوەی كۆمسیۆن دانرا‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫كۆمسیۆنی‬ ‫ل���ەالی���ەن ئ��ەن��ج��وم��ەن��ێ��ك��ەوە‬ ‫بەڕێوەدەبرێت‌و هەر گەندەڵییەك‬ ‫هەبێت‪ ،‬هەموو ئەندامانی ئەو‬ ‫بەرپرسیارێتیی‬ ‫ئەنجومەنە‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��دەگ��رن‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ە رووی‬ ‫یاساییەوە‪ ،‬پێویستە سەرۆكی‬ ‫ئ���ەو ك��ۆم��س��ی��ۆن��ە‪ ،‬وەاڵم���ی‬ ‫پرسیارەكان بداتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێتوایە‪ ،‬بوونی‬

‫كۆمسیۆنیش‪ ،‬فشاریان‬ ‫خستووه‌ته‌سه‌ر‬ ‫حیزبەكانیان‌و‬ ‫پێیانوتوون‪ :‬ئێمە‬ ‫پشتمان گرتن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئێوەش‬

‫حەنان فەتالوی‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەسەر فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەندامانی كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬سەربەخۆ نین‌و ئەو كۆمسیۆنە شایستەی ئەوە نییە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنێكی تر بەڕێوە ببات‪.‬‬ ‫فەتالوی‪ ،‬كە ئیمزای بۆ لێپرسینەوە لە بەرپرسانی كۆمسیۆن كۆكردەوە‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬نامەنتیقییە متمانە بە ئەدای كۆمسیۆنێك بكەم؛ كە متمانەم بە نەزاهەتی سەركردەكانی نەبێت»‪.‬‬

‫پشتمان بگرن‬

‫راستە؟‬ ‫چاوپێكەوتنێكی‬ ‫*ل���ە‬ ‫ت��ەل��ەف��زی��ۆن��ی��دا‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫كۆمسیۆن‪ ،‬بە «ش��ەرەف»‬ ‫س���وێ���ن���دی خ��������وارد‪ ،‬ك��ە‬ ‫سەرجەم داواكانی لەسەر من‬ ‫ك��ش��ان��دووەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم دوو‬ ‫داوای لەدژم نەكشاندبووەوە‪،‬‬ ‫كە هەردووكیان لەالیەن دادگاوە‬ ‫رەتكرانەوە‪ ،‬كە یەكێكیان داوای‬ ‫قەرەبووی (‪ )100‬ملیۆن دیناری‬ ‫دەكرد‪ .‬ئەو‪ ،‬راستگۆ نەبوو لە‬ ‫كشاندنەوەی داوایاساییەكانی‪،‬‬ ‫بەڵكو كۆمسیۆن‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫دەمداخستنی پەیڕەو كرد‌و بە‬

‫چەندین شێوە هەوڵیدا‪ ،‬فشار‬ ‫بخاتە سەرم بۆ كشاندنەوەی‬ ‫داوای لێپرسینەوەكە‌و كار‬ ‫گەیشتە ئ��ەوەی‪ ،‬هەوڵبدەن‬ ‫الی��ەن��ی بیانیی بخەنە نێو‬ ‫ه��ەوڵ��دان ب��ۆ راگ��رت��ن��ی ئەو‬ ‫لێپرسینەوەیە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬مەبەستت‬ ‫لەالیەنی دەرەك��ی �ی‌و فشاری‬ ‫سیاسیی‪ ،‬چییەو كێیە؟‬ ‫* چ���ەن���دی���ن الی��ەن��ی‬ ‫سیاسیی‌و دەرەكیی‌و بیانیی‪،‬‬ ‫دەس��ت��ێ��وەردان��ی��ان ك���رد بۆ‬ ‫راگ��رت��ن��ی لێپرسینەوە لە‬ ‫كۆمسیۆن‌و فشاریش لەسەر‬

‫ئەو گەندەڵییانەی تۆ باسیان‬ ‫دەك���ەی���ت‪ ،‬ك����اری ل��ەئ��ەدای‬ ‫كۆمسیۆن كردبێت؟‬ ‫* ئ���ەگ���ەر م��ت��م��ان��ە بە‬ ‫دام����ەزراوەی����ەك‌و ن��ەزاه��ەت��ی‬ ‫س���ەرك���ردەك���ان���ی ن���ەك���ەم‪،‬‬ ‫نالۆژیكییە متمانە بە ئەدائەكەی‬ ‫ب��ك��ەم‪ ،‬كاتێك ل��ە پرسێكی‬ ‫الوەكیدا یاسا ببەزێنرێت‪ ،‬لە‬ ‫پرسێكی گەورەشدا یاسا پێشێل‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ت��ائ��ێ��س��ت��ا‪،‬‬ ‫دەرەن���ج���ام���ێ���ك���ت���ان ل���ەو‬ ‫لێپرسینەوەیە‪ ،‬بەدەستهێناوە؟‬ ‫* ئەولێپرسینەوەیە‪ ،‬رۆڵی‬

‫بینی لە گەڕاندنەوەی پارە بۆ‬ ‫خەزێنەی دەوڵ��ەت‌و وەزارەت��ی‬ ‫دارای��ی‪ ،‬بڕیاری گەڕاندنەوەی‬ ‫ئ��ەو پ��اران��ەی دا ك��ە قاسم‬ ‫عەبودی‪ ،‬قازی له‌و کۆمسیۆنه‌‪،‬‬ ‫وەك دەرماڵەی قازێتی بەبێ‬ ‫وەریگرتبوو‪،‬‬ ‫شایستەبوونی‬ ‫بەوەش (‪ )180‬ملیۆن گەڕایەوە‬ ‫خەزێنەی دەوڵەت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ەس��ەر ئ��ەو‬ ‫داوای لێپرسینەوەیە‪ ،‬فەرەج‬ ‫حەیدەری‪ ،‬سەرۆكی كۆمسیۆن‪،‬‬ ‫داوای ی���اس���ای���ی ل��ەس��ەر‬ ‫تۆماركردیت‌و دواتر رایگەیاند‬ ‫ك��ە كشاندویەتییەوە‪ ،‬ئ��ەوە‬

‫دەس���ت���ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫پەرلەمان هەیە بۆ راگرتنی‪.‬‬ ‫م��ن‪ ،‬س��ەرم س��وڕم��ا‪ ،‬كاتێك‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان وادەی‬ ‫تەواوكردنی لێپرسینەوەكەیان‬ ‫بۆ دیاریی نەكردم‪ ،‬هەندێك‬ ‫كوتلەی سیاسیش‪ ،‬نایانەوێت‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەی كۆمسیۆن‬ ‫ت���ەواو ب��ك��رێ�ت‌و متمانە لە‬ ‫ئەندامانی خۆی لەو كۆمسیۆنە‬ ‫وەربگیرێتەوە‌و هەندێك لە‬ ‫ئ��ەن��دام��ان��ی كۆمسیۆنیش‪،‬‬ ‫ف��ش��اری��ان خ��س��ت��ووه‌ت�ه‌س�ه‌ر‬ ‫پێیانوتوون‪:‬‬ ‫حیزبەكانیان‌و‬ ‫ئێمە پشتمان گرتن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئێوەش پشتمان بگرن‌و پەنایان‬ ‫بۆ الیەنی بیانیش بردووە؛ بۆ‬ ‫رێگرتن لەو لێپرسینەوەیە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ت��ۆ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسایت؛‬ ‫ك��ە مالیكی سەرۆكایەتیی‬ ‫دەكات‌و گومانی ئەوە دەكرێت‬ ‫پ��اڵ��ن��ەری س��ەرەك��ی��ی ئ��ەو‬ ‫لێپرسینەوەیەی كۆمسیۆن‪،‬‬ ‫سیاسیی بێت‪ ،‬بۆچوونت لەو‬ ‫بارەیەوە؟‬ ‫* ل���ەی���ەك���ەم رۆژی‬ ‫لێپرسینەوەكەوە‪ ،‬رووب��ەڕووی‬ ‫ئ��ەوت��ۆم��ەت��ە ب��ووەم��ەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ یەكەم دانیشتنی‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوە‌و پ��رس��ی��ارو‬ ‫وەاڵمەكانی كۆمسیۆندا‪ ،‬ئەوە‬ ‫بۆ هەموو الیەك روونبووەوە كە‬ ‫ئەو لێپرسینەوەیە‪ ،‬سیاسیی‬ ‫نییەو ئەو پرسە گەندەڵییانەی‬ ‫خ��ران��ەڕوو‪ ،‬لە باکگراوندێكی‬ ‫ساسییەوە نەهێنرابوون‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئێستا‪ ،‬ویستێك‬ ‫هەیە ب��ۆ گۆڕینی هەیكەلی‬

‫كۆمسیۆن؟‬ ‫* ه��ەم��وو ك��وت��ل��ەك��ان‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ گ��ۆڕی��ن��ی هەیكەلی‬ ‫كۆمسیۆندا نین‌و هەندێكیان لە‬ ‫هەیكەلی ئێستای كۆمسیۆن‬ ‫سوودمەندن‌و هەندێكی تریش‬ ‫لە كاتی هەڵبژاردنەكاندا لێی‬ ‫سودمەند ب��وون‌و هەندێكی‬ ‫تریشیان‪ ،‬كۆمسیۆن خەڵكی‬ ‫زۆری ب��ۆ دام����ەزران����دوون‪.‬‬ ‫پ���ێ���م���وای���ە‪ ،‬ئ����ەو ك��وت��ل��ە‬ ‫سیاسییەی دەنگ بۆ دەستەكە‬ ‫نەدات كە كێشەی گەندەڵیی‬ ‫تیایە‪ ،‬ناتوانێت ل��ەب��ەردەم‬ ‫گەلدا بەرگریی لە خۆی بكات‌و‬ ‫ت��ا كۆتاییهاتنی پرسیارو‬ ‫وەاڵم��ەك��ان��ی��ش‪ ،‬ك��ات زووە‬ ‫باس لە كشاندنەوەی متمانە‬ ‫لە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەاڵم لەو پرسیارانەش‬ ‫كە وەاڵمدراونەتەوە‪ ،‬باوه‌ڕم بە‬ ‫هیچیان نەكردووە‌و پێموایە‪،‬‬ ‫كۆمسیۆن شایستەی ئەوە‬ ‫نییە هەڵبژاردنەكانی ئایندە‬ ‫بەڕێوە ببات‪ ،‬بەاڵم پێدەچێت‬ ‫دوای گوێلێبوونی وەاڵم��ی‬ ‫پرسیارەكانی تر كە ماون‪ ،‬ئەو‬ ‫بڕوایەم بگۆڕدرێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬پێتوایە كە‬ ‫كۆمسیۆن ل��ەس��ەر بنەمای‬ ‫تائیفیی‌و حیزبیی پێكهێنراوە؟‬ ‫* كەس ناتوانێت بڵێت‬ ‫ئەو كۆمسیۆنە سەربەخۆیە‌‪،‬‬ ‫ئەوەش زانراوە كە ئەندامانی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی كۆمسیۆنی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬بەپێی كوتلە‬ ‫سیاسییەكان دابەشكراون‪ ،‬كە‬ ‫لە خولی پێشتری پەرلەماندا‪،‬‬ ‫بوونیان هەبووە‪.‬‬

‫لەپەرلەمانی عێراقدا‪ ،‬عەالوی زۆرترین غیاباتی هەیە‬

‫«غائیب بوون»؛ پەرلەمانتارە كوردەكانیش ده‌گرێتەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪.......................................................‬‬

‫لە (‪ )59‬رۆژی كاركردنی‬ ‫پەرلەمانی عێراقدا؛ ئەیاد عەالوی‪،‬‬ ‫تەنیا دوو دانیشتن ئامادەبووە‪،‬‬ ‫ك���ە ب��ەپ��ێ��ی ی���اس���ا‪ ،‬دەب��ێ��ت‬ ‫دەربكرێت‌و‬ ‫لەپەرلەمانتاریی‬ ‫«ئەنفلۆنزا»ی ئامادەنەبوون‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە كوردەكانیشی‬ ‫گرتووەتەوە‪.‬‬

‫رێژەی غیابی لیستەكان‬

‫ماڵپەڕی رەسمیی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬رێژەی غیاباتی‬ ‫رۆژان����ەی ئ��ەن��دام��ان��ی لەنێوان‬ ‫(‪)2011/5/12 - 2010/11/22‬‬ ‫باڵوكردووەتەوە؛ كە بە (‪ )59‬رۆژ‬ ‫كاركردن هەژماركراوە‪ ،‬كە بەپێی‬ ‫رێژەی تێكڕای غیاباتی ئەندامانی‬ ‫فراكسیۆنی عێراقییە‪ ،‬زۆرترین‬ ‫رێ��ژەی ت��ۆم��ارك��ردووە‌و (‪)224‬‬ ‫غیاباتی ه��ەب��ووە‪ ،‬ك��ە بەسەر‬ ‫چەند ئەندامێكی ئەو لیستەدا‬ ‫دابەشبووە‌و بەدوایدا فراكسیۆنی‬ ‫هاوپەیمانیی نیشتمانیی دێت‪ ،‬كە‬ ‫رێژەی غیاباتی رۆژانەی ئەندامانی‬ ‫ل��ەو (‪ )57‬رۆژەی كاركردنی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬گەیشتووەتە (‪)213‬‬ ‫ئامادە ن��ەب��وون‌و هاوپەیمانیی‬ ‫ن��اوەن��دی��ش‪ ،‬ب��ە پلەی سێیەم‬ ‫دێت‪ ،‬كە سەرەڕای بوونی (‪)10‬‬

‫سیاسییەكانە»‪.‬‬ ‫ب���ەك���ر ح���ەم���ەس���دی���ق‪،‬‬ ‫جەخت ل��ەوەش دەكاتەوە‪ :‬ئەو‬ ‫لێنەپرسینەوەیە لەسەر رێژەی‬ ‫غیابات‪ ،‬دەبێتە «ل��ەك��ە» بۆ‬ ‫خودی پەرلەمانتارو خاڵی الوازی‬ ‫خ��ودی پەرلەمانی عێراقیشە‌‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئ��ەوە‪ ،‬پێشێلكردنی‬ ‫دەس���ت���وورو ی��اس��او پ��ەی��ڕەوی‬ ‫ناوخۆی ئەنجومەنی نوێنەرانە»‪.‬‬

‫ئەندام پەرلەمان‪ ،‬لەو ماوەیەدا‪،‬‬ ‫(‪ )68‬غیابی هەبووە‌و كوتلەی‬ ‫عێراقییەی سپیش ك��ە (‪)9‬‬ ‫ئەندامی هەیە‌و لە فراكسیۆنی‬ ‫عێراقییە جیابووەتەوە‪)22( ،‬‬ ‫غیابی هەبووە‪.‬‬ ‫ل�����ەن�����ێ�����و ل���ی���س���ت���ە‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫كوردییەكانیشدا‪،‬‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستانی‪)16( ،‬‬ ‫غائیب بوونی هەبووەو هەریەك‬ ‫لە فراكسیۆنی گ��ۆڕان‌و كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیش‪ ،‬یەكی سێ غائیب‬ ‫بوون‌و كوتلەی یەكگرتووش‪ ،‬یەك‬ ‫غیابی هەبووە‪.‬‬

‫غەرامەیەكی خەیاڵیی‬

‫عەالوی‪ ،‬یەكەمە‬

‫بەپێی ئەو تۆماری غیاباتە‪،‬‬ ‫لە كۆی (‪ )59‬رۆژی كاركردنی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا‪،‬‬ ‫ئ���ەی���اد ع������ەالوی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫فراكسیۆنی عێراقییە‪ ،‬تەنیا دوو‬ ‫رۆژ وەك پەرلەمانتار‪ ،‬ئامادەی‬ ‫دانیشتنەكان ب��ووە‌و (‪ )57‬رۆژ‬ ‫ل��ەدەوام��ەك��ەی غائیب ب��ووە‌و‬ ‫ب��ەدواش��ی��دا ل��ە زۆری���ی رێ��ژەی‬ ‫ئامادەنەبووندا‪ ،‬ف��ەالح نەقیبی‬ ‫ئەندامی هەمان كوتلەو وەزیری‬ ‫پێشووتری ناوخۆی عێراق دێت‪،‬‬ ‫ك��ە (‪ )45‬رۆژ غائیب ب��ووە‪،‬‬ ‫هاوكات ئەیاد سامەرایی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫كوتلەی هاوپەیمانیی ناوەند‌و‬ ‫سەرۆكی پێشووی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬بەپلەی سێیەم دێت لە‬

‫وێنه‌یه‌کی په‌رله‌مانی عێراق ب ‌ه چۆڵی‬ ‫رووی زۆریی رێژەی غائیببوونی‬ ‫رۆژان��ە‪ ،‬كە لەكۆی (‪ )59‬رۆژی‬ ‫كاركردنی پەرلەماندا‪ )44( ،‬رۆژ‬ ‫غائیب بووە‪.‬‬ ‫ئەمە لە كاتێكدایە‪ ،‬بەپێی‬ ‫ه��ەم��واری ی��اس��ای ئ��اڵ��وگ��ۆڕی‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراقی ساڵی (‪ ،)2007‬هەر‬ ‫ئ��ەن��دام پەرلەمانێك‪ ،‬ل��ە سێ‬ ‫بەش‪ ،‬دوو بەشی دانیشتنەكانی‬ ‫یەك وەرزی ك��اری ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬بەبێ پاساو غائیب‬ ‫بێت‪ ،‬كۆتایی بە ئەندامێتی دێت‬

‫لەو ئەنجومەنەداو بەپێی پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی ئەنجومەنی نوێنەرانیش‪،‬‬ ‫هەر پەرلەمانتارێك‪ ،‬پێنج جار‬ ‫لەسەر یەك‪ ،‬یان دەجاری جیاواز‬ ‫لە یەك ساڵی كاری ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەراندا‪ ،‬غائیب بێت‪ ،‬لەالیەن‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانەوە‪ ،‬بە نووسراو ئاگادار‬ ‫دەك��رێ��ت��ەوەو ئەگەر ب���ەردەوام‬ ‫بوو لە غائیببوون‪ ،‬كێشەكەی‬ ‫دەخرێتە ب���ەردەم ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران بۆ بڕیاردان لەسەری‪.‬‬ ‫بەكر حەمەسدیق‪ ،‬یاساناس‌و‬

‫پەرلەمانتاری عێراق‪ ،‬كە وەك‬ ‫خ��ۆی دەڵ��ێ��ت‪ :‬ب��ە «ه��ەڵ��ە»‌و‬ ‫بۆ ی��ەك ج��ار ن��اوی لە لیستی‬ ‫غیاباتی پەرلەماندا هەبووە‌و دواتر‬ ‫پێیوایە‪:‬‬ ‫هەڵوەشێنراوەتەوە‪،‬‬ ‫یاسای تایبەت بە لێسەندنەوەی‬ ‫مافی ئەندامێتی لە پەرلەمانتار‬ ‫لەسەر غیابات‪ ،‬دادپەروەرانە كاری‬ ‫پێناكرێت‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئەو بڕیارانە‪ ،‬بەسەر ئەندامانی‬ ‫كوتلە بچووك‌و بێپشتووپەناكاندا‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��دەك��رێ�ت‌و ئ��ی��رادەی‬ ‫پەرلەمانیش بەدەستی كوتلە‬

‫بەپێی بڕیارێكی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬هەر ئەندام پەرلەمانێك‪،‬‬ ‫لە دانیشتنەكانی رۆژێكی كاری‬ ‫ئەو ئەنجومەنەدا‪ ،‬ئامادە نەبێت‌و‬ ‫بە غائیب بنووسرێت‪ ،‬بڕی (‪)500‬‬ ‫هەزار دینار لە مووچەی مانگانەی‬ ‫دەبڕدرێت‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬سەرچاوەیەكی‬ ‫ئاگادار لە پەرلەمانی عێراقەوە‪،‬‬ ‫ك���ە ن��ەی��وی��س��ت ن����اوی خ��ۆی‬ ‫ئاشكرابكات‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیــــــــاند‪« :‬سەرجەم ئەو‬ ‫پەرلەمانتــــارانەی غائیببوون‪،‬‬ ‫ئەو بڕە پارەیەیان لێبڕراوە»‪،‬‬ ‫بەوپێیەش‪ ،‬لەو ماوەیەدا‪ ،‬ئەندامە‬ ‫ئامادەنەبووەكانی فراكسیۆنی‬ ‫عێراقییە‪ )112( ،‬ملیۆن دیناریان‬ ‫وەك غ��ەرام��ەی ئامادەنەبوون‬ ‫داوەتەوە پەرلەمان‌و فراكسیۆنی‬ ‫هاوپەیمانیی نیشتمانیش‪ ،‬كە‬ ‫رێ���ژەی ئ��ام��ادەن��ەب��وون��ی(‪)213‬‬

‫غیابە‪ )106( ،‬ملیۆن‌و (‪)500‬‬ ‫ه���ەزار دی��ن��اری وەك غ��ەرام��ە‬ ‫داوەتەوە پەرلەمان‌و هاوپەیمانیی‬ ‫ناوەندیش‪ ،‬كە (‪ )68‬غیاباتی‬ ‫ه��ەب��ووە‪ )34( ،‬ملیۆن زیانی‬ ‫ئامادەنەبوونی پەرلەمانتارەكانی‬ ‫لێكەوتووە‌و سەرجەم پەرلەمانتارە‬ ‫كوردە ئامادەنەبووەكانیش‪ ،‬بە‬ ‫هەر چوار فراكسیۆنەكەوە‪)11( ،‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )500‬ه��ەزاری��ان وەك‬ ‫غ��ەرام��ەی ئامادەنەبوون داوە‪،‬‬ ‫هاوكات لەڕێگەی ئەو بڕیارەوە‪،‬‬ ‫ل��ە م���اوەی ئ��ەو (‪ )59‬رۆژەی‬ ‫كاری ئەنجومەنی نوێنەراندا‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )564‬ئەندام پەرلەمان غائیب‬ ‫بوون‪ ،‬بڕی(‪ )282‬ملیۆن دیناری‬ ‫بۆ گەڕاوەتەوە‪ ،‬كە وەك غەرامەی‬ ‫ئامادەنەبوون لە پەرلەمانتارەكانی‬ ‫وەرگ���رت���ووە‌و ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫پەرلەمانتارەكانیش‪،‬‬ ‫خ���ودی‬ ‫بەپێی ئەو بڕیارەی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬ئەیاد عەالوی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی عێراقییە‪ ،‬كە (‪)57‬‬ ‫دانیشتنی پ��ەرل��ەم��ان غائیب‬ ‫بووە‪ ،‬بڕی (‪ )28‬ملیۆن‌و (‪)500‬‬ ‫ه��ەزار دی��ن��اری وەك غەرامەی‬ ‫ئامادەنەبوونەكەی داوە‌و فەالح‬ ‫نەقیبیش‪ ،‬كە (‪ )45‬دانیشتنی‬ ‫په‌رله‌مان غائیب ب��ووە‪)22( ،‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )500‬هەزار دینار غەرامە‬ ‫ك��راوە‌و ئەیاد سامەراییش‪ ،‬بە‬ ‫(‪ )22‬ملیۆن دینار غەرامە كراوە‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬ ‫كاردۆ محەمەد *‬

‫گوتارو ئاسایشی نەتەوەیی؛ لەسایەی دەسەاڵتێكی ناعەقاڵنیدا!‬

‫دیزه‌‬ ‫به‌ده‌رخۆنه‌کردن‬

‫عـەلی حەمـە شــەریف‬ ‫­­­ئ��ەم��ڕۆ ل����ەزۆر ن���اوەن���د‌و ماس‬ ‫م��ی��دی��او ب�����ژاردەی سیاسیی ن��او‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬بەحیزبەكانی دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیشەوە‪ ،‬بابەتی گوتارو‬ ‫ئاسایشی نەتەوەیی‪ ،‬جێگەی بایەخه‌و‬ ‫لەزۆر كاتیشدا‪ ،‬بابەتێكی گەرموگوڕه‌و‬ ‫ل��ێ��ك��دان��ەوەو ب��ۆچ��وون��ی جیاجیای‬ ‫لەبارەوە دراوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەم دوو‬ ‫چەمكە؛ بابەتی هەستیارو گرنگن‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە لێتێگەیشتن‌و لێكدانەوەی‬ ‫زۆر هەڵدەگرێ‌و پێویستی بە كارو‬ ‫ئاوڕدانەوەی جدیی هەیە‪.‬‬ ‫گ��وت��ارو ئاسایشی نەتەوەیی؛‬ ‫گ��ەرچ��ی دوو چەمكی ت��اڕادەی��ەك‬ ‫س���ەرب���ەخ���ۆو ج����ی����اوازن‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫لێكدابڕاونین‌و لە پرۆسەیەكی كارلێكی‬ ‫راستەوخۆدا‪ ،‬هەریەكەیان كاردانەوەو‬ ‫كاریگەریی بۆ سەر ئەوی تر هەیە‪ ،‬كە‬ ‫لە بازنەی خزمەتكردن‌و بەرژەوەندییە‬ ‫بااڵكانی ن��ەت��ەوەدا دەس��وڕێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەج��ۆرێ��ك ك��ە ه��ەر پێشكەوتن‌و‬ ‫كەموكوڕییەك لەو دوو چەمكەدا‪،‬‬ ‫راس��ت��ەخ��ۆ ل��ە خ��اڵ��ە ج��ەوه��ەری �ی‌و‬ ‫بنەڕەتییەكانی ستراكتۆری تەواوی‬ ‫كۆمەڵگەدا رەنگدەداتەوە‪.‬‬ ‫ئ�����ەوەی ج��ێ��گ��ەی ت��ێ��ڕام��ان‌و‬ ‫هەڵوەستەكردنە ئەوەیە؛ لە سایەی‬ ‫پیادەكردنی سیاسەتێكی ناعەقاڵنی‌و‬ ‫دەسەاڵتێكی ن��ادام��ەزراوەی��ی��ەوە لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬تەواوی جەستەو‬ ‫بنەماو پایە سەرەكییە پێكهێنەرەكانی‬

‫نەتەوەیی‪ ،‬تووشی داهێزران‌و الوازیی‌و‬ ‫پەرتبوون ک��ردووە‪ ،‬كە تائێستاش‬ ‫بوونی دوو ئیدارەیی وەك گەورەترین‌و‬ ‫زەقترین مەترسیی‌و كەموكوڕیی‪ ،‬بە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی سیاسیی كوردستانەوە‬ ‫دیارە‪.‬‬ ‫كاركردن بۆ یەكخستنی گوتاری‬ ‫نەتەوەیی‌و ئەو بنەمایانەی هۆكارن بۆ‬ ‫دابینكردنی ئاستێكی باش لە ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬لەم رۆژگ��ارەی ئەمڕۆداو‬ ‫بەتایبەتیی ل��ەم دۆخ��ەی ئێستای‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬پێویستی بەجەختكردنەوەو‬ ‫پتەوكردنی یەكێتی ریزەكانی خەڵك‌و‬ ‫پێشخستنی دادوەریی كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاسەتێكی ش��ەف��اف‌و بەشداریی‬ ‫سیاسیی‌و قوڵكردنەوەی هەمەالیەنەی‬ ‫دیموكراسییە‪ ،‬بەجۆرێك كە لە تەواوی‬ ‫بوارە جیاجیاكانی ژیانی كۆمەڵگەدا‬ ‫رەنگبداتەوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی دەس��ەاڵت‌و‬ ‫سیستمی سیاسیی بەرەو سیستمێكی‬ ‫ت��ۆت��ال��ی��ت��اری��ی ن�����ەڕوات‌و هەرێمی‬ ‫كوردستان لەبری ئ��ەوەی هەرێمێك‬ ‫بێت بۆ ه��ەم��ووان‌و خەڵكەكەی لە‬ ‫سایەی دەسەاڵتێكی دادوەرو عەقاڵنیدا‬ ‫نەكرێتە كۆیلەو بە چاوی ئەوەی پێی‬ ‫دەڵێن “رەعیەت”‪ ،‬لەالیەن دەسەاڵتی‬ ‫سیاسییەوە سەیر نەكرێت‌و خودی‬ ‫دەسەاڵتیش نەبێت بە دەسەاڵتێكی‬ ‫ستەمكار‪.‬‬ ‫هەر ئەوەیە كە دەب��ێ؛ هه‌رچی‬ ‫زووت��رە دەسەاڵتی سیاسیی هەرێم‪،‬‬

‫دووربكەوێتەوە ل��ەو رێبازو رێچكە‬ ‫سیاسییە ناعەقاڵنیی‌و زیانبەخشە‪ ،‬كە‬ ‫هەرێمی كوردستانی گیرۆدەی دەیان‬ ‫دەردو كێشەی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ئابووریی‌و ئیداریی كردووەو سەراپای‬ ‫جەستەی كۆمەڵگەی ئیفلیج كردووە‪،‬‬ ‫پیادەی سیاسەتێكی عەقاڵنیی بكات‌و‬ ‫كار لەسەر هەموو ئەو بنەماو خاڵە‬ ‫جەوهەرییانە بكات‪ ،‬كە دەبنە هۆی‬ ‫یەكخستن‌و بەهێزكردنی گوتاری‬ ‫نەتەوەیی‌و ئاسایشی نەتەوەیمان‪،‬‬ ‫ك��ە ه��ەن��گ��اوە س��ەرەت��ای��ی��ەك��ان��ی‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە ل���ە گ���ەش���ەپ���ێ���دان‌و‬ ‫سەرخستنی پ��رۆس��ەی سیاسیی‬ ‫لەناوخۆو دوات���ر رەنگدانەوەیەتی‬ ‫لەبوارە جۆراوجۆرەكانی ت��ردا‪ ،‬كە‬ ‫دەستەبەری ئەو گۆڕان‌و ئاڵوگۆڕییە‬ ‫بێت كە پێویستن بۆ هەر هەستانەوەو‬ ‫سەرلەنوێ بنیاتناوەیەك‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫تاكەكانی ك��ۆم��ەڵ ب��ەرژه‌وەن��دی �ی‌و‬ ‫خواست‌و خەونەكانی ئاوێتەی ئەو‬ ‫پێشكەوتن‌و بەرژەوەندییە گشتییە‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ك��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫پێویستییەتی‪ ،‬نەك بەپێچەوانەوەو‬ ‫چارەنووسی تاكی كورد بسپێردرێ‌‌و‬ ‫ببەسترێتەوە بە قەدەرو بەرژەوەندیی‬ ‫كەسێتی كەمیاتییەكی دەسەاڵتدارو‬ ‫لەبری سیستم‌و حكومەتێكی دادوەرو‬ ‫یاسا جێبەجێكارو بێالیەن‪ ،‬سیستمێكی‬ ‫تاكڕەویی كەمایەتیی‌و حكومەتێكی‬ ‫ناشەفافی دوو حیزبیی هاوشێوەی‬

‫دابونەریتی دیوەخان‪ ،‬جۆری مامەڵەو‬ ‫پەیوەندیی لەگەڵ خەڵك رێكبخات‪،‬‬ ‫لەجیاتی دیموكراسیی‌و تەبایی‌و‬ ‫پێكەوەژیانی سیاسیی ئاشتییانەو‬ ‫سەروەریكردنی یاساو داننان بە ئازادییە‬ ‫مەدەنییەكان‪ ،‬رووەو دیكتاتۆریی‌و‬ ‫لێكترازاندنی یەكێتی ریزەكانی گەل‌و‬ ‫قبووڵنەكردنی بەرامبەرو پێشێلكردنی‬ ‫یاساو دان نەنان بە مافە سەرەتایی‌و‬ ‫سروشتییەكانی خەڵك‪ ،‬كە مافی‬ ‫هاواڵتیبوونە‪ ،‬مل بنێ‌و هاوشانی هەموو‬ ‫ئەمانەش‪ ،‬م��وزای �ه‌دەی ورووژان��دن��ی‬ ‫گ��وت��اری ن��ەت��ەوەی��ی‌و ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی بەسەر خەڵكدا لێبدا‪ ،‬بێئاگا‬ ‫ل��ەوەی كە خ��ودی الوازب���وون‌و یەك‬ ‫نەبوونی گوتاری نەتەوەیی‌و ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی خەڵكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫دەسەاڵتە‪ ،‬بەو حوكمەی كە دەسەاڵت‬ ‫لە لوتكەی هەڕەمی سیاسیدایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لێپرسراوێتیی یەكەم‌و مێژوویی ئەو‬ ‫پرسە چارەنووسسازو پڕبایەخەی‬ ‫كورد‪ ،‬لە ئەستۆی دەسەاڵتی سیاسیی‬ ‫ئێستای هەرێم‌و بەتایبەتیی هەردوو‬ ‫حیزبی “یەكێتی‌و پارتی”دایە‪ ،‬كە‬ ‫بێگومان ب ‌ێ گەڕانەوە بۆ رای خەڵك‌و‬ ‫ب ‌ێ بەشداریپێكردنی جدیی خەڵك لە‬ ‫گەشەپێدان‌و بۆپێشەوەبردنی پرۆسەی‬ ‫سیاسیی لەم هەرێمەدا‪ ،‬باسكردن‌و‬ ‫ورووژاندنی هەر بابەتێكی تری وەك؛‬ ‫مەترسیی‌و ه��ەڕەش��ەی دەرەك��ی �ی‌و‬ ‫مەسەلەی ئاسایشی نەتەوەیی‌و‪...‬‬

‫تاد‪ ،‬ئاسنی سارد كوتینە‌و خۆڵكردنە‬ ‫چاوی خەڵكە‪ ،‬چونكە بەرژەوەندییە‬ ‫بااڵكانی نەتەوەو ئاسایشی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫لەمیانەو هەبوونی كیانێكی ستەمكار‌و‬ ‫ناعادیل‌و حكومەتێكی ناشەفاف‌و دوو‬ ‫ئیدارەیی‌و دوو حیزبیدا‪ ،‬جێگەی بایەخ‌و‬ ‫لەبابەتە س��ەرەت��او یەكەمینەكانی‬ ‫لەبەرچاوگیراوی ئەو دەسەاڵتە نییە‪،‬‬ ‫هێنده‌ی ئەوەی كە زۆرترین‌و فراوانترین‬ ‫قازانج‌و دەستكەوت‌و بەرژەوەندییەكانی‬ ‫كەمایەتیی دەس��ەاڵت��دار‪ ،‬جێگەی‬ ‫گرنگیپێدان‌و لەبەرچاوگرتنن!‪ ،‬بۆیە‬ ‫گ��ەر ب���ەالی دەس��ەاڵت��ی سیاسیی‬ ‫هەرێمەوە گوتارو ئاسایشی نەتەوەیی‬ ‫بایەخ‌و گرنگییەكی هەیە‪ ،‬ئەوا پێویستە‬ ‫سەرەتای كارو یەكەمین هەنگاو بۆ‬ ‫دابینكردنی ئاسایشی نەتەوەیی‌و‬ ‫یەكخستنی گوتاری سیاسیی كورد‪،‬‬ ‫ل����ەوەوە س��ەرچ��اوەب��گ��رێ��ت‪ ،‬ك��ە تا‬ ‫چەند پرۆسەی سیاسیی لەناوخۆدا‬ ‫گەشەی ك���ردووەو چەند لە بابەتە‬ ‫نێوخۆییە گرنگەكان ل��ە پرسی؛‬ ‫سیاسیی‌و یاسایی‪ ،‬كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫كه‌لتووریی‪ ،‬ئابووریی‌و باری دارایی‬ ‫هەرێم‌و مەسەلەی عەدالەت‌و كاروباری‬ ‫حكومەت‌و هاوسەنگیی‌و تەبایی نێوان‬ ‫پێكهاتە ج��ی��اوازەك��ان‌و جیاوازییە‬ ‫چینایەتییەكان‪ ،‬چ��ارەس��ەرك��راون‌و‬ ‫ئەوەی ماوە چ هەنگاو و رێوشوێنێكی‬ ‫بۆ گیراوەتەبەرو دەس��ەاڵت چی بۆ‬ ‫دەكات؟!‬

‫دواتــــــیـــــــر‬ ‫سەیفەدین مەنمی‬ ‫ل���ە ه���ەر واڵت���ێ���ك���دا‪ ،‬چینی‬ ‫رووناكبیرو رۆشنبیران كۆڵەكەی‬ ‫داهێنان‌و جوانیی‌و ئاشتیی‌و ئارامین‪،‬‬ ‫چونكە روون��اك��ب��ی��ران دەت��وان��ن لە‬ ‫هەموو كەس زیاتر پەنجە لە سەر‬ ‫ئازارە سەختەكانی كۆمەڵگە دابنێن‌و‬ ‫چ��ارەس��ەری��ش��ی��ان ب��ۆ ب��دۆزن��ەوە‪،‬‬ ‫ن���ووس���ەران‌و رۆشنبیرانی ئێمەی‬ ‫كوردیش مافی خۆیانە ئازادانەو دوور‬ ‫لە هەر فشارو چاو سووركردنەوەیەك‬ ‫دوور لە هەر سانسۆرو رێگرییەك‬ ‫بە دوای چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەو‬ ‫گرفتەكانی ئ��ەم واڵت���ەدا بگەڕێن‌و‬ ‫دەستنیشانی كەموكورتی‌و گرفتەكانی‬ ‫ك���اروب���اری ئ��ی��داری �ی‌و سیاسیی‌و‬ ‫سیستمی دەس��ەاڵت بكەن‌و بوێرانە‬ ‫رای خۆیانی لە سەر بنووسن‪.‬‬

‫جێگەی داخ‌و نیگەرانییە لەم‬ ‫كۆمەڵگەیەی ئێمەدا‪ ،‬هێشتا چەك‌و‬ ‫زەبرو زەنگ لە س��ەرووی پێنووس‌و‬ ‫وش��ەو بیروڕای ئ���ازادەوەن‪ ،‬هێشتا‬ ‫بەرپرسانی شاخ‌و خاوەن پاسەوانە‬ ‫چەكدارەكان لە سەرووی مامۆستایانی‬ ‫زانكۆو رووناكبیران‌و رۆشنبیرانی‬ ‫ئێمەوەن‪.‬‬ ‫هێشتا زمانی چەك‌و داپڵۆسین‪،‬‬ ‫جەزرەبەو لێدان لە سەرووی زمانی‬ ‫فەلسەفەو بۆچوونە ئازادەكانەوەن‪،‬‬ ‫ئەی ئەگەر وانییە رفاندن‌و بەندكردنی‬ ‫مامۆستایانی ئایینیی‌و مامۆستایانی‬ ‫زانكۆو كوشتن‌و لێدان‌و برینداركردنی‬ ‫روون���اك���ب���ی���ران‌و رۆش��ن��ب��ی��ران‌و‬ ‫رۆژنامەنووسان لەپای چی؟‬ ‫ئەی ئەگەر وانییە‪ ،‬تۆماركردنی‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫دەیان سكااڵ لە سەر میدیای ئازادو‬ ‫راوەدوون��ان��ی نووسەران‌و هەڕەشەی‬ ‫كوشتن لە س��ەرن��ووس��ەری گۆڤارو‬ ‫رۆژنامەكان بۆچی‌و لەپای چی؟‬ ‫ه��ەڕەش��ەك��ردن لە (د‪ .‬ف��اروق‬ ‫رەفیق‌و ئەحمەد میرەو رێبین هەردی‌و‬ ‫سۆران عومەرو نەبەز گۆران) لەالیەن‬ ‫كەسانی دەسەاڵتدارانی دەسەاڵتەوە‬ ‫چیمان پێ دەڵێن؟‬ ‫هەموو ئەمانە ئاماژەن بۆ ئەوەی‬ ‫ك��ە دەس���ەاڵت هەمیشە ب��ە دوای‬ ‫ئەوانەوەن كە راستییەكان دەخەنە‬ ‫پێش چاوی كۆمەڵگەو پەردە لەسەر‬ ‫ناتەواویی‌و گەندەڵییەكان الدەبەن‪.‬‬ ‫ئ����ام����اژەن ب���ۆ ئ������ەوەی كە‬ ‫دەسەاڵت هەمیشە چەكی كردووەتە‬ ‫هاوكێشەی قەڵەمی ئ��ازادو بیروڕای‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫سەربەست‪ ،‬بە تایبەتیی لە دوای‬ ‫(‪)17‬ی ش��وب��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ات��ەوە‪ ،‬ه��ەم‬ ‫رووناكبیران‌و هەم نووسەران‪ ،‬هەم‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و میدیای ئازاد بەشی‬ ‫شێریان ب��ەر ك��ەوت��ووە لە لێدان‌و‬ ‫راوەدوون��ان‌و ئەشكەنجەو بەندكردن‌و‬ ‫سوكایەتیپێكردن لەالیەن دەسەاڵتەوە‪،‬‬ ‫كە تەنیاو تەنیا لەبەر ئەوەی ئەوان‬ ‫خاڵیان لە سەر پیتەكانی مەبەست‬ ‫داناوەو دەستیان خستووەتە سەر ئەو‬ ‫ئازارانەی سااڵنێكە ئەم كۆمەڵگایە‬ ‫پێوەی دەناڵێنن‪ ،‬لە هیچ فەرهەنگێكی‬ ‫مرۆڤایەتییدا نەبووە وەاڵمی هوتافی‬ ‫ئازادیی‪ ،‬گوللە بووبێت‪ ،‬كەچی لەم‬ ‫واڵتەی ئێمەدا گوللە بە شانازییەوە‬ ‫سنگی الوەك��ان��ی ئێمە دەس��م��ێ‌‌و‬ ‫جەستەیان خەڵتانی خوێن دەكات‪.‬‬

‫ئ��ەوان��ەی ل��ە دوای رووداوی‬ ‫(‪)17‬ی شوبــــــاتەوە لە «سەرای‬ ‫ئازادیی» بانگەوازی ئاشتیی‌و ئازادیی‌و‬ ‫چاكسازییان دەكرد‌و بە زمانی گوڵ‬ ‫دەدوان‪ ،‬ئەوانەی كە بە دەسەاڵتیان‬ ‫دەوت با هەموومان دەس��ت لەناو‬ ‫دەستی یەكتر بنێین بۆ نەهێشتنی‬ ‫گەندەڵیی‌و دروستكردنی حكومەتێكی‬ ‫دادپ���ەروەرو دام��ەزراوەی �ی‌و دوور لە‬ ‫بەرژەوەندییە حیزبییەكان‪ ،‬ئێستا‬ ‫ژیانیان لە مەترسیدایەو ماڵ بە ماڵ‬ ‫خۆیان لە چاوی دەزگا ئەمنییەكانی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی ك��وردی��ی دەش��ارن��ەوە‪.‬‬ ‫باشە بۆ دەبێت بانگەشەی ئاشتیی‌و‬ ‫ئ��ازادی��ی‌و دادپ���ەروەری���ی سزاكەی‬ ‫ه��ەڕەش��ەو گرتن‌و ئەشكەنجەدان‌و‬ ‫سوكایەتیكردن بێت؟‬ ‫دەبێت ئاشتیی‌و ئارامیی واڵت‬ ‫ل��ە ف�ه‌ره�ه‌ن��گ��ی ئ��ەم دەس��ەاڵت��ەدا‬ ‫چ��ۆن لێك ب��درێ��ت��ەوە؟ ئ��ەی باشە‬ ‫ب��ان��گ��ەش��ەك��ان��ی دەس������ەاڵت بۆ‬ ‫ب��ەرج��ەس��ت��ەك��ردن��ی دی��م��وك��راس�ی‌و‬ ‫دەستەبەركردنی مافەكانی مرۆڤ‌و‬ ‫سڕینەوەی توندوتیژییەكان كەی‬ ‫دەچنە ب���واری جێبەجێكردنەوە؟‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی كە بااڵنسی چانسی‬ ‫دەسەاڵت دادەبەزێنێت‌و هەوڵەكانی‬ ‫دەكاتە بڵقی سەر ئاو تێگەیشتنی‬ ‫رێكخراوە نێودەوڵەتییەكانی مافی‬ ‫م��رۆڤ��ە‪ ،‬بە تایبەتی راپۆرتەكەی‬ ‫رێكخراوی (هیومان رایتس وۆچ) ‌و‬ ‫هەوڵە جدییەكانی پەرلەمانتارانی‬ ‫واڵتی سویدە كە دەسەاڵت لە كەناری‬ ‫مەرگ نزیك دەكەنەوە‪ ...‬دەسەاڵت لە‬ ‫سەروبەندی ئاوابوونی دیكتاتۆرەكاندا‬ ‫دواتیری خۆی هاویشتووە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫دەم كەلدایەو ئێستا هەمووان بەرەو‬ ‫ئاسۆ دەڕوانن‪.‬‬

‫پەرەسەندنی رووداوەكانی ئەمدواییەی كوردستان‌و‬ ‫قوڵبوونەوەی كێشەكانی‪ ،‬بەرەنجامی شێوازی خراپ‬ ‫بەڕێوەبردنی حوكمڕانیی سیاسیی بوو كە قەیرانی‬ ‫گەورەی بەدوای خۆیدا هێنا‪.‬‬ ‫خەڵكی كوردستان‪ ،‬لەپێناوی چارەسەرێكی‬ ‫بنەڕەتیی كێشەكان‌و بەدیهێنانی ئازادیی‌و ماف‌و ژیانێكی‬ ‫شكۆمەندانەدا‪ ،‬شێوازی ئاشتییانەو مەدەنییانەیان‬ ‫لەتێكۆشان بۆ خواستەكانیان لەدەربڕینی ناڕەزایی‪،‬‬ ‫گرتەبەر‪ .‬خەمساردیی‌و بێباكیی دەسەاڵت لەبەرامبەر‬ ‫داخوازییەكانی خەڵكی كوردستاندا‪ ،‬رووداوەكانی‬ ‫بەئاقارێك گەیاند‪ ،‬كە دەبووا پەرلەمانی كوردستان‬ ‫وەك دامەزراوەیەكی بنەڕەتیی لە سیستمی سیاسیدا‪،‬‬ ‫بە ئەركی خۆی رابێت‪.‬‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬لەوپێناوەدا‌و بۆ تێپەڕاندنی دۆخی‬ ‫دژوار‪ ،‬لەژێر فشاری پەرلەمانتاراندا‪ ،‬چەندین‬ ‫دانیشتنی نائاسایی گرێداو دوو بڕیاری بە مەبەستی‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان دەركرد‪.‬‬ ‫بڕیاری یەكەم‪ ،‬كە (‪ )17‬خاڵی لەخۆ گرت بوو‪،‬‬ ‫بەشی زۆری خاڵەكانی بڕیارەكە‪ ،‬تایبەت بوون بە‬ ‫ئاساییكردنەوەی دۆخەكە‪ .‬پەرلەمان‪ ،‬وەكو دەزگایەكی‬ ‫رەقابی بەسەر حكومەتەوە‪ ،‬لەئاست بەرپرسیارێتیی‬ ‫بەدواداچوونی بڕیارەكانی خۆیدا نەبوو‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫بە زۆرینەی دەنگی پەرلەمانتاران‪ ،‬بڕیارەكە پەسه‌ند‬ ‫كرابوو‪ .‬هاوزەمانی دەركردنی بریارە (‪ )17‬خاڵییەكە‪،‬‬ ‫لەبری جێبەجێكردنی‪ ،‬پێشلكاریی لەبەرامبەر‬ ‫هاواڵتییانی كوردستان لەالیەن حیزب‌و دامودەزگاكانی‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە‪ ،‬ب��ەردەوام بوو! توندوتیژیی‌و‬ ‫گرتن‌و راوەدوونان‌و تەقەكردن لە خۆپیشاندەران كە‬ ‫تەحەریم‌و تەجریم كرابوو‪ ،‬ملمالنێكەی توندتركردو‬ ‫هەلومەرجەكەی ئاڵۆزترو مەترسیدارتر كرد‪ ،‬بۆیە‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬لەدرێژەی هەوڵكانی خۆیدا‌و لە (‪)3\17‬‬ ‫دا‪ ،‬لە دانیشتنێكی نائاساییدا لەبەرامبەر داخوازییە‬ ‫هەنووكەیی‌و بنەڕەتییەكانی خۆپیشاندەراندا‪ ،‬بڕیاری‬ ‫ژمارە دووی پەسه‌ند كرد‪ ،‬كە خۆی لە چەندین داخوازیی‬ ‫گرنگ‌و بنجینەییدا دەبینییەوە‌و گوزارشتی لەقەیران‌و‬ ‫كێشە قووڵەكانی (یاسایی‪ ،‬ئابووریی‪ ،‬كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫كارگێڕیی) دەكرد كە بەالی ئێمەوە‪ ،‬جێبەجێكردنی‪،‬‬ ‫رۆڵێكی یەكالیی كەرەوەی دەبینی لەچارەسەركردنی‬ ‫كێشەو گرفتەكاندا‌و ئاماژەیەكی رۆش��ن دەب��وو بۆ‬ ‫بوونی ئیرادەیەكی بەهێز‌و هەنگاونان بۆ چاكسازیی‬ ‫بنەڕەتیی لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بەتایبەتی بڕیاردان‬ ‫لە دروستكردنی لیژنەیەك بۆ دیالۆگی نیشتمانیی‬ ‫لەسەر هەموو ئەوپرسانەی كە رەهەندی نیشتمانییان‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەوی��ش ب��ە س��ازان��ی ه��ەم��ووالی��ەك لەسەر‬ ‫گه‌ڕاندنەوەی دەستوور بۆ گفتوگۆیەكی نیشتمانی‬ ‫لەسەر بنەمای هەموو ئەو رەخنەو روانینانەی كە‬ ‫كۆدەنگیی نەتەوەیی دروست دەكەن‌و دەبنە مایەی‬ ‫بوونی دەستوورێكی هاوچەرخ‌و دیموكراتی‪ .‬هەروەها‬ ‫پرسی بێالیەنكردنی هێزی چەكدار‪ ،‬وەك هێزیكی‬ ‫نیشتمانیی‌و دان��ان‌و سپاردنی پۆستەكانی وەزیری‬ ‫پێشمەرگەو ناوخۆو سەرجەم دامودەزگا ئەمنییەكان‌و‬ ‫بە كەسانی بێالیەنی نیشتمانیی‌و هەمواركردنی یاسای‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬ئەمانەو چەندین پرسی تر‪ .‬كۆی ئەم‬ ‫پرسانە‪ ،‬لەچەندین پاكێجدا‪ ،‬هەنووكە بەشێوه‌یه‌كی‬ ‫گشتگیرتر فراوانتر خراونەتەڕوو‪ ،‬ئێستاش لەسەرمێزی‬ ‫گفتوگۆی ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‪ ،‬مشتومڕی لەسەرە‌و‬ ‫ئەگەر پەرلەمان‪ ،‬لە زەمان‌و زەمینەی خۆیدا‪ ،‬وەك‬ ‫مەرجەعیەتی راستەقینەی پرسە چارەنووسسازەكانی‬ ‫خەڵكی كوردستان‪ ،‬كارایی خۆی هەباو لەئاست‬ ‫بەرپرسیارێتیی خۆیدابا‪ ،‬ئیستا ئەركی الیەنە‬ ‫سیاسییەكان‪ ،‬خۆی لە زەمینەسازكردن‌و پشتیوانی‬ ‫لەجێبەجێكردندا دەبینییەوە‪ ،‬كەچی بڕیارەكە‬ ‫بەشێوەیەك لەشێوەكان‪ ،‬دیزەبەدەرخۆنەكراو وەكو‬ ‫بڕیاری فەرمیی پەسه‌ندكراوی پەرلەمان كە پەسه‌ند‬ ‫ك��راوە‪ ،‬باڵونەكرایەوە‌و دەرنەكردنی بڕیاری ژمارە‬ ‫دووی دانیشتنی نائاسایی (‪ ،)3\17‬هەوڵی پەرلەمان‬ ‫بۆ چارەسەركردنی كێشەكان دەخاتە ژێرگومانەوە‪،‬‬ ‫چونكە بەپێچەوانەی ب��ڕی��اری زۆری��ن��ەی دەنگی‬ ‫پەرلەمانتاران‪ ،‬وەستاوەتەوە‪ .‬سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪،‬‬ ‫بەوهەڵوێستەی‪ ،‬پەرلەمانی پەكخست بۆ بەدواداچوونی‬ ‫بڕیارەكانی خۆی‌و چارەسەركردنی قەیران‌و چاكسازیی‪،‬‬ ‫سپارد بە الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬بۆئەوەی ئیرادەی‬ ‫ئ��ەوان‪ ،‬پەرلەمان ناچار بكات‪ ،‬بڕیارەكانی خۆی‬ ‫جێبەجێ بكات‪.‬‬ ‫* سه‌رۆکی فراکسیۆنی گۆڕان ل ‌ه په‌رله‌مانی کوردستان‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ت ‌ه ‪ -‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )639‬سيَشةممة ‪2011/6/21‬‬ ‫نازم سائیغ*‬

‫مادەی ‪،140‬‬ ‫كارەساتی‬ ‫چاوەڕوانكراو‬ ‫ئەم مادەیەی كە لە دەستووری هەمیشەیی‬ ‫عێراقدا داڕێ��ژراوە‪ ،‬خوێندنەوەیەكی زۆری‬ ‫بۆ دەكرێت‪ ،‬بە كورتی دەتوانین بڵێین‬ ‫روویەكی زۆریش لە خۆی دەگرێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ئەو مادەیەی ئاوا سوك كرد‪ ،‬سیاسەتە‬ ‫هەڵەكانی سیاسەتمەدارانی ك��ورد بوو‪،‬‬ ‫چۆن‌و بۆچی؟ هەر كەسێك و بۆ ڕازیكردنی‬ ‫گەورەكانی خۆی‪ ،‬بە جۆرێك لێدوان دەدا‪،‬‬ ‫ێ ئەوەی هیچ شتێكی لێ بزانێت‪ ،‬بۆ‬ ‫بەب ‌‬ ‫ئەوەی جێگای خۆی قایم بكات‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫ێ ئەوەی بیر لەوە‬ ‫سەریان بۆ دەلەقێنن‪ ،‬ب ‌‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬كە ئەم جۆرە لێدوانانە بۆ ماوەی‬ ‫زیاتر لە حەوت ساڵە هیچ كاردانەوەیەكی بە‬ ‫سوودی بۆ ئەم مادەیە نەبووە‪ ،‬بەڵكو زیاتر‬ ‫بەرەو ئاڵۆزبوونیان بردووە‪ ،‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫توركمان ل��ەوالوە‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی هیچ شتێك‬ ‫دەرب��ارەی ئەو مادەیەو شاری كەركوك و‬ ‫پێكهاتەكانی بزانێت و خۆشی بە ڕێكەوت‬ ‫بووەتە ئەندام پەرلەمان و ئێستاش بە ناوی‬ ‫هەموو توركمانەكانی كوردستانەوە قسە‬ ‫دەكات‪ ،‬داوای جێبەجێكردنی مادەی (‪)140‬و‬ ‫گـــــــەڕانەوەی كەركوك بۆ سەر كوردستان‬ ‫دەك��ات و هەڕەشەیش دەك���ات‪ ،‬لەكاتی‬ ‫جێبەجێنەكردنی ئەم مادەیە و نەگەڕانەوەی‬ ‫كەركوك‪ ،‬بەوەی كە كارە سات ڕوودەدات‪،‬‬ ‫باشە چ��ۆن توركمانەكانی كوردستان‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوان��ەدان نوێنەرایەتییان بكەن‪،‬‬ ‫كە ئەوان تەنیا لەم پۆستە دام��ەزراون بۆ‬ ‫نیساب تەواوكردن و تێپەڕاندنی بڕیارەكانی‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬لە دەقی مادەكەدا هاتووە‪ :‬كە‬ ‫ت ئەو مادەیە‬ ‫بە شێوەی ڕاپرسی دەبێ ‌‬ ‫ێ بكرێت و كەركوك بگەڕێتەوە سەر‬ ‫جێبەج ‌‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەاڵم ئەوەی بە نوێنەر‬ ‫لەپەرلەماندا چەسپاوە‪ ،‬هەر الی خۆیەوە‬ ‫ێ حاكم‬ ‫ڕاپرسی ئەنجام داوە وەك بڵێی شار ب ‌‬ ‫بێت‪ ،‬مادەی(‪)140‬ی دەستووری هەمیشەیی‬ ‫عێراق‪ ،‬مادەیەكی چارەنووسسازی خەڵكی‬ ‫عێراقە بە گشتیی‪ ،‬چونكە نەخشەیەكی تازە‬ ‫بۆ عیراق دەكێشرێت‪ ،‬بەر لە هەموو شتێك‬ ‫دەبێت بگەڕێینەوە بۆ كات و ساتی داڕشتنی‬ ‫ئەم مادەیە‪ ،‬ئینجا دیراسەتی ئەو هەواڵنەی‬ ‫جێبەجێكردنی بكرێت و خاڵە هەستیارەكان‬ ‫بپشكێنرێت‌و ئینجا چارەسەری ئەلتەرناتیفی‬ ‫بۆ بدۆزرێتەوە و هەوڵی جدیی بۆ بدرێت‪،‬‬ ‫مادەی(‪ )140‬لە ساتێكدا داڕێژرا‪ ،‬كە هەلێك‬ ‫بۆ كورد رەخسابوو‪ ،‬ئەوانەی كە خۆیان‬ ‫ئامادە كردبوو بۆ سەركردایەتیكردنی عێراق‪،‬‬ ‫بە هەر شتێك ڕازی بوون تا بگەنە ئامانجی‬ ‫خ��ۆی��ان‪ ،‬ب��ەاڵم كە پەڕوباڵیان گرتەوە‪،‬‬ ‫ڕێرەوەكە گ��ۆڕا‪ ،‬كەمئەزموونیی كوردیش‬ ‫لەمبارەیەوە رۆڵێكی گرنگی هەبوو‪ ،‬چونكە‬ ‫لە هیچ دەستوورێكی دونیادا نەبووە مادەی‬ ‫دەس��ت��ووری هەمیشەیی پابەند بێت بە‬ ‫سەقفی زەمەنییەوە‪ ،‬ئەم مادەیەش سەقفی‬ ‫زەمەنیی بۆ دانرا كە لە (‪)2007/12/31‬‬ ‫كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئ��ەوا ك��ورد یان عەرەب‬ ‫یان توركمان بیانەوێت‌و نەیانەوێت‪ ،‬ئەم‬ ‫مادەیە لەو مێژووەوە كۆتایی پێهاتووە‪ ،‬واتە‬ ‫بە مردوو لە قەم دەدرێ��ت‪ ،‬بەاڵم دووبارە‬ ‫هەوڵ نەدرایەوە لەگەڵ تەواوبوونی ماوەی‬ ‫مادەكە رێگەی ئەلتەرناتیڤێكی گونجاوی بۆ‬ ‫بدۆزنەوە‪ ،‬لێرەدا هاواڵتی دەكەوێتە بازنەی‬ ‫گومانەوەو دەڵێت؛ ئایا ئەم مادە دەستوورییە‬ ‫سازشی لەسەر كراوە؟ هەر بۆ پڕوپاگەندەی‬ ‫راگەیاندن لە كاتی پێویست بەكاردێت‌و گەلی‬ ‫ێ فریوو دەدرێ��ت؟ دەرب��ارەی كارەسات‬ ‫پ‌‬ ‫روودانی ئەو مادەیە‪ ،‬هەروەك پەرلەمانتارە‬ ‫توركمانەكە ئاماژەی بۆ دەكات‪ ،‬ئێمە نازانین‬ ‫ئایا ئەم كارەساتە لە چارەسەركردنی روو‬ ‫دەدات‪ ،‬یاخود لە چارەسەر نەكردنی؟ چونكە‬ ‫ئەگەر چەند كەسانێك لەگەڵ جێبەجێكردنی‬ ‫بن‪ ،‬دەتوانم بڵێم ئەگەر هێندەیش زیاتر‬ ‫نەبن‪ ،‬ئەوا كەمتریش نین ئەوانەی كە لەگەڵ‬ ‫جێبەجێكردنی نین‪ .‬ئ��ەوا چ��وار ساڵیش‬ ‫بەسەر جێبەجێكردنی رەت بوو‪ ،‬سوپاس‬ ‫بۆ ی��ەزدان هیچ كارە ساتێك رووی نەدا‪،‬‬ ‫هەر بۆیە دەبێت بە هەڵسوكەوتێكی ژیرانە‬ ‫ه��ەوڵ بدرێت بۆ دۆزی��ن��ەوەی رێگاچارەی‬ ‫یاسایی‌و گەڕان بەدوای ئەو خااڵنەی بوونەتە‬ ‫رێگریی ل ‌ه جێبەجێكردنی‌و رازیكردنی‬ ‫هەموو الیەك‌و سوودوەرگرتن لە هەڵەكان‪،‬‬ ‫چونكە عەقڵییەتی بەزۆر وەرگرتن‌و زمانی‬ ‫هەڕەشە‪ ،‬باوی نەماوە‌و نایشبێت سیاسەتی‬ ‫(ئ���ەوەی خ��ۆم ب��ۆ خ��ۆم‪ ،‬ئ���ەوەی تۆش‬ ‫ده‌خ��ۆم) بەكاربهێنرێت‌و رەچ��اوی هەموو‬ ‫پێكهاتەكانیش بكرێت‪.‬‬ ‫* چاالكوانی توركمان‪.‬‬ ‫‪nazimsaig@yahoo.com‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫وەزارەتێك بۆ «میكیاج»‬ ‫لەم رۆژانەدا كە هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫دەسەاڵتەكەی بە قەیرانێكی قوڵی فرە‬ ‫رەهەنددا تێپەڕ دەبێت‪ ،‬باس‌و خواسی‬ ‫هەڵوەشانەوەی حكومەت‌و گۆڕانكاریی‬ ‫وەزاری كابینەكە‪ ،‬یەكێكە لە باسە‬ ‫گەرمەكانی نێو هۆڵەكانی كۆبوونەوەی‬ ‫الی��ەن��ە سیاسییەكان‌و ق��س��ەی نێو‬ ‫شەقام‌و نێوان هاواڵتییانیشە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مەبەستی ئ��ەم نووسینەی ئێمەیە؛‬ ‫لە كاتی گریمانەی هەڵوەشاندنەوەو‬ ‫سەرلەنو ‌ێ پێكهێنانەوەی حكومەتدا‪،‬‬ ‫رەچ��اوی دەزگ��ای��ەك ی��ان وەزارەت��ێ��ك‬ ‫بكەن بۆ میكیاج‪ ،‬رەنگە هەبن ئەم‬ ‫نووسینەو ئەم پیشنیازەی ئێمە بە‬ ‫كۆمیدیی‌و هەشبن ب��ە ن��اوزڕان��دن‌و‬ ‫سووكایەتی بزانن‪ ،‬ب��ەاڵم لەڕاستیدا‬ ‫پێشنیازەكەی ئێمە لە پێوستیبوونی‬ ‫وەه��ا دەزگ��او وەزارەتێكەوەیە‪ ،‬نەك‬ ‫خوانەخواستە شتێكی دیكە‪ ،‬لە واقیعی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا كەموكورتییەكان‌و‬ ‫چاڵوچۆڵەكان هێندە زۆرن‪ ،‬پێویستیان‬ ‫ب��ە دەزگ��ای��ەك��ی خ���اوەن ش���ارەزای‬ ‫پرۆفیشناڵی ئەكادیمی تایبەت هەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی بەردەوام خەریكی میكیاجكردن‌و‬ ‫پڕكردنەوەی كەموكورتییەكانی نێو‬ ‫رووخساری ئەزموونە ساواو ناوازەكەمان‬ ‫بێت‌و لە م��اوەی رابردوویشدا رەنگە‬

‫هەموومان درك��م��ان بە پێویستیی‌و‬ ‫گرنگیی زۆری وەها دەزگایەك كردبێت‪،‬‬ ‫بونی وەزارەتێك بۆ میكیاج‪ ،‬زۆرترین‬ ‫كاری دەبێت‌و كاری زۆر دەزگاو كەناڵی‬ ‫راگەیاندنی حیزبیش ئاسان دەكات‪،‬‬ ‫كە تا ئێستا دەست‌و دەمیان لە هیچ‬ ‫بەهایەك نەپاراستووە‌و بۆ میكیاجكردنی‬ ‫روی ناشیرینی دەس����ەاڵت سڵیان‬ ‫نەكردووەتەوە لە بەكارهێنانی هەرچی‬ ‫م��ەوادی ئیكسپایەرو كیمیایی هەیە‪،‬‬ ‫ئەگەر رووخسارسووتێنەریش بووبن‪،‬‬ ‫تەنیا ئامانج الی میكیاجكەرەكانی‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬هێشتنەوەی رووی ئەم‬ ‫دەسەاڵتە ب��ووە‪ ،‬وەك ئ��ەوەی ئەوان‬ ‫دەیانەوێت‪ ،‬نەك وەك ئەوەی كە خۆی‬ ‫هەیە‪ .‬لەم هەرێمەدا‪ ،‬وەاڵمی دامەزراوەی‬ ‫مافەكانی م��رۆڤ‌و وەاڵم��ی سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسان بۆ وەاڵم��ی راپۆرتی‬ ‫رێكخراوە جیهانییەكان دوو نموونەن‬ ‫لەو هەزاران نموونەیەی كە پێویستیی‌و‬ ‫گرنگیی وەها وەزارەتێك دەردەخەن!‬ ‫دام���ەزران���دن���ی ئ���ەم وەزارەت����ی‬ ‫میكیاجە‪ ،‬بە بۆچوونی ئێمە گرنگترین‬ ‫هەنگاوە بۆ جیاكردنەوەی حیزب لە‬ ‫حكومەت‪ ،‬چونكە لە حاڵەتی بوونی‬ ‫وەه��ا وەزارەتێكدا چیدی حكومەت‌و‬ ‫دەس��ەاڵت��ی هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬لە‬

‫پشكۆ حەمە فه‌ره‌ج‬ ‫الیەكەوە پێویستی بەو لەشكرە كادیرە‬ ‫حیزبییە نامێنێت بۆ ئەوەی رۆژانە رووی‬ ‫دەس��ەاڵت الی خەلك سپی بكەنەوەو‬ ‫لەالیەكی دیكەشەوە؛ چیدی دەسەاڵت‬ ‫پێویستی ب��ە میكیاجكردنی زۆرو‬ ‫لەڕادەبەدەری كەناڵ‌و میدیا حیزبییەكان‬ ‫نامێنێت‪ ،‬الی خەڵكی كوردستان روونە‬ ‫كە مه‌ترسیدارترین خاڵی رەنگكردنی‬ ‫هەموو ئیشەكانی حكومەت بە رەنگی‬ ‫حیزب‪ ،‬لە رێگەی كەناڵە حیزبییەكانی‬ ‫حیزبی دەسەاڵتەوە دەكرێت‌و مرۆڤ گەر‬ ‫بیەوێت بزانێت ئەم شێوە لە داكۆكیی‬ ‫لە دەسەاڵت لەالیەن میدیای حیزبەوە‌و‬ ‫بە پ��ارەی میللەت لە كوێی جیهاندا‬ ‫نمونەی هەیە‪ ،‬ئەوا تووشی حەپەسان‬ ‫دەبێت؛ كە لە دواكەوتووترین واڵتی‬ ‫جیهانەوە تا واڵتە هەرە پێشكەوتوو و‬ ‫پیشــــەسازییەكانی جیهان‪ ،‬نموونەی‬ ‫وا كۆمیدیی‌و ناشیرین نادۆزێتەوە‪.‬‬ ‫ئاخر لە كوێی جیهان‌و لە كام واڵتی‬ ‫تازەگەشەسەندوودا‪ ،‬هەواڵی گرنگ‌و‬ ‫دووبارەی هەموو رۆژی میدیای حیزبی‬ ‫ف��ەرم��ان��ڕەواو دەس��ەاڵت نمایشكردنی‬ ‫بۆری ئاو و ئ��اوەڕۆو چەوڕێژیی چەند‬ ‫مەتریی رێگاوبان‌و لەحیمكردنەوەی‬ ‫چەند دەرگ��او پەنجەرەیەكی شكاوی‬ ‫فاڵنە قوتابخانەیە‪ ،‬زۆرجار كە گوێمان‬

‫ل��ە سیاسیی‌و دەس��ەاڵت��دارەك��ان��م��ان‬ ‫دەبێت‪ ،‬باسی نموونەبوونی هەرێمی‬ ‫كوردستان دەكەن‪ ،‬رەنگە مەبەستیان‬ ‫ئەو حاڵەتە شازە بێت لە سەقەتیی‬ ‫ئیدارەو فەرمانڕەوای ئەم هەرێمە‪ ،‬ئاخر‬ ‫ئەم لەكەس نەچوونەی دەسەاڵتی ئێمە‪،‬‬ ‫گەر وەزارەتێك نەبێت بۆ میكیاجكردنی‬ ‫ئیشە پڕ لە هەڵەو كەموكورتییەكانی‪،‬‬ ‫دەبێت حیزب وەك ئێستا بە خاو و‬ ‫خێزانەوە ك��اری س��ەرەك��ی ببێت بە‬ ‫میكیاجكردنی ك��ارە ناشیرینەكانی‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬لەبەر ئەوەیە وەزارەتێك‬ ‫بۆ میكیاج؛ لە دوو رووەوە سوودی‬ ‫ل��ێ دەبینین‪ ،‬ی��ەك��ەم‪ :‬هەنگاوێكی‬ ‫گەورە بەرەو جیاكردنەوەی حیزب لە‬ ‫حكومەت دەنێین‪ .‬دووەم‪ :‬لە رێگەی ئەو‬ ‫وەزارەت��ەوە‪ ،‬بە شێوەیەكی ئەكادیمی‬ ‫میكیاج بۆ ناشیرینیی كەموكورتییەكانی‬ ‫ئەم دەسەاڵتە دەكەین‪ ،‬كە تا ئێستا بە‬ ‫جۆرێك‌و لەالیەن كەسانێكەوە میكیاج‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئ��ەوەی نەیزانن میكیاجە‪،‬‬ ‫بیریشمان نەچێت‪ ،‬ئێستا میكیاج‬ ‫زانستەو لە زانكۆكاندا دەخوێنرێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەوەی الی خ��ۆم��ان هێندە‬ ‫رەشۆكیی‌و لۆكاڵییە‪ ،‬لەبری جوانكردنی‬ ‫رووە ناشیرنەكەی دەس��ەاڵت‪ ،‬هێندە‬ ‫ق��ێ��زەون‌و دزێ���وی دەك���ات‪ ،‬ك��ە كەم‬

‫بودجەیەکی شەفاف؛ دەبێت چۆن بێت؟‬ ‫پێدەکرێت‪.‬‬ ‫لە هەموو ئەو پێناسانەدا‪ ،‬بۆمان‬ ‫دەردەکەوێت کە بودجە‪ :‬بریتییە لە‬ ‫خەماڵندنی خەرجییە گشتییەکان لە‬ ‫م��اوەی ساڵی دارای��ی��دا بۆ پێکاندنی‬ ‫ئامانجە ئابووریی‌و کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫ل��ە واڵت����دا‪ ،‬ک��ەوات��ە س���ەری ساڵی‬ ‫تازەدا‪ ،‬دەبێت بەراوردی خەرجییەکان‬ ‫بکرێت لەگەڵ داهەتاکاندا‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫پەرلەمان بزانێت‪ ،‬ئەو حکومەتە‪ ،‬تا‬ ‫چ رادەیەک پابەند بووە بە یاساکان‌و‬ ‫ئەو رێنمایی‌و وردەکارییانەی کە بۆی‬ ‫دەسنیشانکراوە‪...‬‬ ‫خەرجییەکان ‪ +‬داهاتەکان= بودجە‬ ‫داهاتەکان – خەرجییەکان=‬ ‫تواناکانی حکومەت‬ ‫ه��ەم��وو س��اڵ��ێ��ک‪ ،‬ئ��اک��ام��ی ئەو‬ ‫هاوکێشانەی سەرەوە‪ ،‬دەبێت بە ئاماژە‬ ‫بۆ ئەوەی‪ ،‬کە ئایا حکومەت تا چ رادەیەک‬ ‫لە کارەکانیدا سەرکەوتوو بووە‪ ،‬یاخود‬ ‫شکستی هێناوە‪ ،‬ئەمە بەمەرجێک کە‬ ‫گشت کارەخزمەتگوزاریی‌و چاالکی‌و‬

‫کوردستان‪.‬‬ ‫ داه��ات��ەک��ان��ی ب��اج ب��ە هەموو‬‫جۆرکانیەوە‪.‬‬ ‫ داهاتی خاڵەسنوورییەکان‪.‬‬‫ داهاتی بەرهەمی (گشت کارگەو‬‫کۆمپانیاکانی حکومەت)‪.‬‬ ‫ ئ��ەو ق��ەرزان��ەی ک��ە حکەمەت‬‫وەریاندەگرێتەوە‪ ،‬چ لەناوەوە چ لە‬ ‫دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫ هەر داهات‌و بەرهەمێکی گشتیی‬‫کە سەرچاوەکەی دەوڵەت بێت‪..‬‬

‫‪/٦‬بودجەی یەدەك‪ :‬تەرخاندەکرێت‬ ‫بۆ ئەو بارە نائاساییانەی کە واڵت لە‬ ‫ناکاودا تووشیان دەبێت‪ ،‬وەک الفاو‪،‬‬ ‫پ��ەت��ا‪ ،‬ه��ەر کارەساتێکی ت��ر‪ ،‬ئەم‬ ‫بڕە پارەیە‪ ،‬بەبێ بڕیاری پەرلەمان‪،‬‬ ‫خ��ەرج ناکرێت‌و تەنانەت ل��ەو بارە‬ ‫نائاساییانەشدا‪ ،‬دەبێت پەرلەمان‬ ‫کۆبوونەوەی بۆ ئەنجام بدات‪.‬‬ ‫ئەو بڕەپارەیە‪ ،‬دەبێت پارێزراوبێت‬ ‫ت��ا دواڕۆژی س��اڵ��ی حیسابیی کە‬ ‫(‪)١٢/٣١‬ی�����ەو ئ��ەگ��ەر هیچ بارێکی‬ ‫نائاسایی ل��ەو س��اڵ��ەدا رووی ن��ەدا‪،‬‬ ‫ئەوا پارەکە دەگەڕێتەوە بۆ بودجەی‬ ‫ساڵی تازە‌و هیچ کەسێک دەسەاڵتی‬ ‫جەرجکردنی نییە‪.‬‬

‫مرۆڤ لەم هەرێمەدا دەخوازێت رووی‬ ‫ئ��ەم دەس��ەاڵت��ە هێندە بە ناشیرینی‬ ‫ببینێت‪ ،‬دەس��ەاڵت‌و رووخسارە نوێ‌و‬ ‫گەشەكردووەكان‪ ،‬زۆر كەم پێوستیان‬ ‫بە جوانكاریی‌و میكیاج هەیە‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫نەگبەتی میللەتەكەی ئێمە‪ ،‬لەمەیشیاندا‬ ‫نموونەو جیاوازین‪ ،‬دەسەاڵتە نموونەییە‬ ‫ساواكەمان‪ ،‬بەم «ساوا»ییە پێویستی‬ ‫بە وەزارەتی میكیاجە‪ ،‬رەنگە لە پیریدا‬ ‫گ��ەر بەمشیوە حوكمكردنەی ئێستا‬ ‫ب���ەردەوام بێت لەسەر ك��اری چەوت‌و‬ ‫ناشیرین‪ ،‬هەرچی پسپۆڕو ش��ارەزای‬ ‫نەشتەرگەریی جوانكاریی رووخسار‬ ‫هەیە‪ ،‬نەتوانێت كەمترین رەون��ەق بە‬ ‫رووخ��س��ارە شێواوەكەی ببەخشێت‪،‬‬ ‫باشترین میكیاجێك كە سروشت بە‬ ‫پیری بەخشیبێت‪ ،‬بەخاكسپاردنیەتیی‬ ‫ل��ەالی��ەن دۆس����ت‌و ه����اوڕێ‌و كەسە‬ ‫نزیكەكانییەوە‪ ،‬ئومێد دەكەین ئەم‬ ‫حكومەتە پیشنیازەكەی ئێمە لە بنەماوە‬ ‫رەت بكاتەوەو خۆی دەست بداتە كاری‬ ‫شیاو و جوان‪ ،‬بێگومان كاری شیاو‪،‬‬ ‫نە پێویستی بە وەزارەتی میكیاج‌و نە‬ ‫پێوستیی بە كادیرو میدیای حیزبە‪ ،‬كە‬ ‫رۆژانە هاتوهاواری بۆ بكەن‪.‬‬ ‫‪pshko_2000@yahoo.com‬‬

‫ئەمین جاف‬ ‫جیاجیاکان‪ ،‬هەڵدەستێت بە راپەڕاندنی‬ ‫بەرنامەی پ��ڕۆژەک��ان‪ ،‬ئاسانکاریی‬ ‫بەڕێکردنی خزمەتگوزارییەکان‪ ،‬لێرەدا‬ ‫کارەکان‪ ،‬تەنیا خەرجکردن‌و وەرگرتنی‬ ‫داه��ات��ەک��ان نییە ک��ە ل��ە ب��ودج��ەدا‬ ‫ه��ات��ووە!!‪ ،‬بەڵکو پێویستە شوێن‬ ‫دەستی کارەکان‪ ،‬رەنگدانەوەی هەبێت‬ ‫لەسەر ئابووریی نیشتمانی‪ ،‬چاودێریی‬ ‫ئ��اراس��ت��ەک��ان ب���ەرەو ئامانجەکانی‬ ‫بونیادێکی ئابووریی‪ ،‬رێکخستنەوەو‬ ‫چارەسەرکردنی هەر کەموکورتییەک‬ ‫کە لە کاتی جێبەجێکردندا روودەدات‪،‬‬ ‫بۆ گەڕاندنەوەی هاوسەنگیی‌و پاراستی‬ ‫ئەو سیاسەتە ئابوورییەی کە نەخشەی‬ ‫بۆ کێشراوە‪ ،‬بە چاودێرییکردنی ئەدای‬ ‫گشت وەزارەت‌و دامودەزگاکان‪ ،‬هەر‬ ‫چارەکە ساڵێک جارێک (واتە ‪٣‬مانگ‬ ‫جارێک)‪ ،‬لەالیەن لیژنە تایبەتییەکانی‬ ‫دەوڵەتەوە‪ ،‬چ بوارەکانی کوالێتی‪ ،‬چ‬ ‫دارایی بێت‪.‬‬ ‫‪/٤‬پێداچوونەوەو چاودێریی‬ ‫ل��ە سەرەتـــــــــــای س��ەدەی‬ ‫(‪)١٨‬وە ت��ا ن��اوەڕاس��ت��ی س��ەدەی‬ ‫(‪ ،)١٩‬کاری چاودێریی بودجە‪ ،‬تەنیا‬ ‫کۆنترۆڵکردنی الیەنە داراییەکەی بوو‬ ‫لەگەڵ ئەو پێشکەوتنانەی کە گشت‬ ‫ب��وارەک��ان��ی ژی��ان‪ ،‬لە دوای جەنگی‬ ‫دووه‌م���ی جیهانییەوە ب��ە خ��ۆی��ەوە‬ ‫بینی‪ ،‬بایەخ‌و گرنگیدان بە مەسەلەی‬ ‫بودجە‪ ،‬شێوازێکی ت��ازەی بە خۆوە‬ ‫دی‪ ،‬بۆیە گرنگیدان بە پێداچوونەوەو‬ ‫چاودێریکردنی الیەنەکانی کوالێتی‪ ،‬بوو‬ ‫بە بەشێکی هەرە بنەڕەتیی لە گشت‬ ‫واڵتانی پێشکەوتوودا‪.‬‬ ‫دوابەدوای پەسەندکردنی بودجە‪،‬‬ ‫ئەرکی پەرلەمان ل��ەوەدای��ە کە هەر‬ ‫چارەکە ساڵێک‪ ،‬کارەکانی حکومەت‬ ‫ک��ۆن��ت��روڵ ب��ک��ات‪ ،‬ب��ۆ ل��ەن��زی��ک��ەوە‬ ‫ئاگاداربوون‌و رێگرتن لە کەڵه‌کەبوونی‬ ‫کێشەکان لە هەردوو بواری ئابووریی‌و‬ ‫کوالێتیدا‪ ،‬ئەمەش بەداواکردن لەو لیژنە‬ ‫تایبەتانەی حکومەت کە لەسەرەوە‬ ‫باسمان لێکردن‌و بەم جۆرە‪ ،‬تۆڕێکی‬ ‫ئ��ی��داری �ی‌و ی��اس��ای��ی ل��ە حکومەت‌و‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬کارەکانی حکومەت بەڕێوە‬ ‫دەبات‪.‬‬

‫لە سەرەتای دورستبوونی دەوڵەتی‬ ‫عێراقەوە تا ئەو رۆژەی کۆتایی بە‬ ‫رژێ��م��ی س���ەدام ه���ات‪ ،‬هیچ ک��ەس‌و‬ ‫الیەنێک بۆی نەبوو لەم واڵتەدا‪ ،‬رەخنە‬ ‫لە بودجەی عێراق بگرێت‪ ،‬تەنانەت بۆ‬ ‫کەسیش نەبوو باس لە بودجە بکات‪.‬‬ ‫ل��ەک��وردس��ت��ان��ی��ش��دا‪ ،‬ل��ەوەت��ی‬ ‫ئۆپۆزسێون سەریهەڵداوە‪ ،‬کۆمەاڵنی‬ ‫خەڵکی کوردستان‪ ،‬دەزانن کە شتێک‬ ‫لەم هەرێمەدا هەیە بەناوی بودجەوە کە‬ ‫بریتییە لە خەماڵندن‌و بەراوردکردنی‬ ‫دەبێت بودجە لە کێ‌و لە چیدا‬ ‫داهات‌و خەرجییەکانی سااڵنە‪.‬‬ ‫خەرجبکرێت؟‬ ‫لەدونیادا‪ ،‬سااڵنە بودجەی واڵت‪،‬‬ ‫‪/١‬خ��ەرج��ی��ی��ەک��ان��ی دی��وان��ی‬ ‫دوای ئامادەکردنی لەالیەن حکومەتەوە‪،‬‬ ‫سەرۆکایەتیی پەرلەمان‪.‬‬ ‫دەخرێتە بەردەستی پەرلەمان‪ ،‬ئەمە‬ ‫‪/٢‬خ��ەرج��ی��ی��ەک��ان��ی دی��وان��ی‬ ‫خۆی جۆرێکە لە دادگایکردنی ئەو‬ ‫قۆناغەکانی بودجە‬ ‫سەرۆکایەتیی هەرێم‪.‬‬ ‫کابینەیەی حکومەت‪ ،‬بۆ تاقیکردنەوەی‬ ‫‪/١‬ئامادەکاریی‬ ‫‪/٣‬خ��ەرج��ی��ی��ەک��ان��ی دی��وان��ی‬ ‫تواناکان‌و هەڵسەنگاندنی ئەو ئەرکانەی‬ ‫ئامادەکاریی بۆ بودجە‪ ،‬تەنیا لە‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‪.‬‬ ‫کە لە ساڵی رابردوودا پێی هەڵساوە‪،‬‬ ‫بڕەپارەی بەڕێوەبردنی کارەکانی دەسەاڵتی دامودەزگاکانی دەسەاڵتی‬ ‫ئ��ەوی��ش ب��ە ش��ی��ک��ردن��ەوەی گشت‬ ‫هەر سێ سەرۆکایەتییەکە‪ ،‬تا رادەیەکی تەنفیزیدایەو مافی شەرعیی حکومەتە‪،‬‬ ‫پەرەگرافەکانی‪ ،‬بە وردەکارییەکانەوە‬ ‫زۆر‪ ،‬بودجەیەکی نەگۆڕە‌و بە بەراورد لەبەرئەوەی بەرپرسیارێتیی ئامانجە‬ ‫لە بەرچاوی کەناڵەکانی راگەیاندن لە‬ ‫لەگەڵ ساڵەکانی راب���ردوودا‪ ،‬لەگەڵ ئابووریی‌و کۆمەاڵیەتییەکان لە ئەستۆی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬بۆیە ئەرکی سەرشانی گشت‬ ‫جیاوازییەکی زۆرکەمدا‪ ،‬ئەم بەشە لە حکومەتدایە‪ ،‬کەواتە مافی حکومەتەو‬ ‫ئەندام پەرلەمانەکانی کوردستانە‪ ،‬ئەو‬ ‫بودجە‪ ،‬زۆر بەئاسانیی دەخەمڵێنرێت‪ .‬بەس‪.‬‬ ‫شیکردنەوەو تێبینییانە روونبکەنەوە بۆ‬ ‫ئەم قۆناغە‪ ،‬لە بچووکترین یەکەی‬ ‫‪ /٤‬خەرجیی وەزارەتەکان‌و هەموو‬ ‫هاواڵتییان‪.‬‬ ‫ئەو دەزگایانەی کە سەر بە وەزارەت فەرمانگەکانەوە دەستپێدەکات‪ ،‬بە‬ ‫ش��ەف��اف��ی��ی�� ‌ەت‌و راس��ت��گ��ۆی��ی‪،‬‬ ‫نین‌و پ��ڕۆژەک��ان کە دەبێت پشکی جۆرێک کە هەریەکە لە فەرمانگە‌و‬ ‫پابەندبوون بە یاسا لە ئامادەکردن‌و‬ ‫پەسەندکردنی بودجەدا‪ ،‬دەسپاکیی‌و بڕە بودجەی‬ ‫شێریان بەرکەوێت لە کۆی بودجەی دام���ودەزگ���ا‌و ی��ەک��ە ئ��ی��داری��ی��ەک��ان‪،‬‬ ‫ک��ارگ��ەک��ان‪ ،‬ش��ارەوان��ی��ی��ەک��ان‪..‬ت��اد‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫س���ەرک���ەوت���ووی���ی ئ���ەو ح��ک��وم��ەت��ە‬ ‫خەرجیی وەزارەتەکان‪ ،‬دوو جۆرن‪ :‬هەڵدەسن بە ئامادەکردنی لیستی‬ ‫دەسەلمێنن‌و بەپێچەوانه‌شەوە‪ ،‬ئەوا تەرخانکراو بەناوی‬ ‫أ‪/‬خەرجییە نەگۆڕەکان‪ :‬مووچەی پێداویستییەکان (ب���ە م��ووچ��ەی‬ ‫ئەو حکومەتە رووبەڕووی لێپرسینەوەی‬ ‫گشت ک��ارم��ەن��دان‪ ،‬خەرجییەکانی فەرمانبەرانیشەوە)‌و خەماڵندنی ئەو‬ ‫یاسایی دەکاتەوە لە الیەن‬ ‫میللەتەوە‪( ،‬مینەح)و (خەرجیی‬ ‫رۆژانە‪ ،‬لەنێوانیاندا گوژمەی ئەو کارە داهاتانەی کە وەک داهات دەگەڕێتەوە‬ ‫ئ��ەگ��ەر چەندساڵیش ب��ەس��ەر ئەو‬ ‫خزمەتگوزارییانەی کە پەیوەندییان بۆ گەنجینەی دەوڵەت‪.‬‬ ‫کابینەیەدا تێپەڕبێت‪ ،‬ئەو کابینەیە لە‬ ‫ل��ەم ق��ۆن��اغ��ەدا‪ ،‬ه��ەر یەکەیەکی‬ ‫بە بەردەوامیی ژیانی هاواڵتییانەوە‬ ‫بەرپرسیارێتی یاسایی رزگار ناکات‪ ...‬تر)ه‌وه‌‪ ،‬كە لە بودجەی‬ ‫هەیە‪ ،‬وەک ئ��ا‌و و ئ���اوەڕۆ‪ ،‬کارەباو ئیداریی‪ ،‬کاری ئامادەکردنی بودجەی‬ ‫هەڵسەنگاندنی بودجە‪ ،‬بە واتای‬ ‫بۆ دەکرێت لە شێوازی المەرکەزییەتدا‌و‬ ‫قوتابخانەکان‪....‬تاد‪.‬‬ ‫ئاماژەو روونکردنەوەیەکی‬ ‫ئابووریی هەرێمدا هاتووە‪،‬‬ ‫ب‪/‬گ���وژم���ەی پ���ڕۆژەک���ان‪ :‬هەر لەکۆتاییدا بودجەی گشت یەکەکان‬ ‫زانستییانەیە بۆ بەرنامەی ئەو کارو‬ ‫پڕۆژەیەک کە لە یەکێک لە پالنەکانی کۆدەکرێنەوە‪.‬‬ ‫پ��ڕۆژان��ەی ک��ە حکومەت ل��ە م��اوەی‬ ‫کەس نازانێت بۆ چییە؟‬ ‫‪/٢‬پەسەندکردن ‪ -‬بڕواپێدان‬ ‫حکومەتدا هاتبێت‪ ،‬بەگشتیی یاخود‬ ‫ساڵێکدا جێبەجێیان دەکات‪.‬‬ ‫ق��ون��اغ��ی پ��ەس��ەن��دک��ردن‪ ،‬بەبێ‬ ‫ب��ە ش��ێ��وازی داب��ەش��ک��ردن ب��ۆ چەند‬ ‫پێناسەیەکی فەرەنسی دەڵێت‪ :‬ئەو‬ ‫قۆناغێک‪ ،‬کە لە ماوەی چەند ساڵێكدا چ��ەن �د‌وچ��وون‪ ،‬ئ��ەرک��ی پەرلەمانە‪،‬‬ ‫شێوازەیە کە خەماڵندنی ئەرکەکان‌و‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی ئەندامانی پەرلەمان‪،‬‬ ‫جێبەجێبکرێت‪...‬‬ ‫داهاتەکانی دەوڵەت دەکات‌و دەخرێتە‬ ‫‪/٥‬قەرزارییەکانی حکومەت لە نوێنەرو هەڵبژێردراوی ئەو میللەتەن‪،‬‬ ‫ب��ەردەس��ت��ی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ل��ە یاسای پڕۆژەکانی حکومەت‪ ،‬بەپێی ئەو یاساو‬ ‫ب���ودج���ەدا‪ ،‬پ��ەرل��ەم��ان دەی��ک��ات بە رێسایانە جێبەجێکرابن‪ ،‬کە لەالیەن ساڵی راب���ردوودا‪ ،‬لەبەر هەر هۆیەک ئەوان لە جیاتی میللەت‪ ،‬هەڵدەستن‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمەش هەموو ئ��ەو قەرزانە بە ب��ەدواداچ��وون‪ ،‬چاودێریکردن‪ ،‬بۆ تێبینی‪:‬‬ ‫پەرلەمانەوە پەسەندکراون‪.‬‬ ‫ئاراستەی ئابووریی‌و دارایی واڵت‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی کە زۆر جێگای سەرنج‌و‬ ‫لەخۆدەگرێت کە بەشێوەیەکی فەرمیی‌و دڵنیابوون لە پارێزراویی‌و سەالمەتی‬ ‫یاسای بەلجیکا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬راگەیاندنی‬ ‫یاسایی لە گەردنی حکومەتدا بن‪ ،‬چ بەرنامەو سیاسەتە ئابوورییەکان‌و چڕیی رەخ��ن��ەی گشت ش��ارەزاک��ان��ی ب��واری‬ ‫داهاتەکان چیین؟‬ ‫خەرجییە گشتییەکان‌و داهاتەکان لە‬ ‫داهاتەکان‪ ،‬بریتین لە هەموو ئەو لەالیەن کەرتەکانی تایبەتەوە‪ ،‬یان چاودێریی دارایی حکومەت‌و راستگۆیی کارگێڕیی‌و ئابوورییە‪ ،‬بڕە بودجەی‬ ‫کاتێکی دیاریکراودا‪.‬‬ ‫تەرخانکراو بەناوی بەخشیش (مینەح)‪،‬‬ ‫پێناسەی ی��اس��ای ئەمریکی بۆ ب��ڕەپ��اران��ەی کە دەچنە گەنجینەی ل��ەالی��ەن ه��ەر واڵتێکەوە کە بەپێی لە جێبەجێکردنی بودجەدا‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ب��ڕە ب��ودج��ەی��ەک بەناوی‬ ‫‪ /٣‬جێبەجێکردن‬ ‫گرێبەست کاری لەگەڵ ئەو حکومەتدا‬ ‫بودجە دەڵێت‪ :‬بودجە‪ ،‬ئەو چەکەیە حکومەتەوە‪:‬‬ ‫ل����ەم ق���ۆن���اغ���ەدا‪ ،‬ح��ک��وم��ەت (خەرجیی ت��ر)ەوە‪ ،‬کە لە بودجەی‬ ‫ ب��ەش��ە ب��ودج��ەی ه��ەرێ��م لە کردبێت‌‪ ،‬بەمەرجێک کە بەپێی یاساکان‪،‬‬‫(صك) کە خەرجی‌و داهاتەکانی ساڵی‬ ‫مافی وەرگرتنەوەی ئەو پارانەی هەبێت ه��ەڵ��دەس��ت��ێ��ت ب��ە جێبەجێکردنی هەرێمدا ه��ات��ووە‪ ،‬ک��ەس نازانیت بۆ‬ ‫داهاتووی تیادا خەمڵێنراوە‪ ،‬بەپێی حکومەتی ناوەند‪.‬‬ ‫بودجەی گشتیی وەزارەت‌و دامودەزگا چییە‪.‬‬ ‫ پ�����ارەی ف��رۆش��ت��ن��ی ن��ەوت��ی لە سنوورێکی دیاریکراودا‪.‬‬‫ئەو یاسایانەی کە لەوکاتەدا کاریان‬

‫نامەیەكی سەاڵح حەسەن پاڵەوان بۆ عەبدوڵاڵ تاهیر بەرزنجی‬

‫‪14‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی فه‌رهه‌نگیی ‪ -‬کلتووریی (‬

‫)یه‌‪ ،‬دوو هه‌فت ‌ه جارێک ده‌رده‌چێت‬

‫لە نامەیەكدا كە (‪ )14‬ساڵ پێش ئێستا ڕووناكبیر‬ ‫“س��ەاڵح حەسەن پاڵەوان” بۆ نووسەرو ڕەخنەگر‬ ‫“عەبدوڵاڵ تاهیر بەرزنجی” ناردووە‪ ،‬باس لە ڕۆمانێكی‬ ‫نوێی دەكات‪ ،‬كە گەیشتووەتە كۆتایی و زیاد لە (‪)300‬‬ ‫الپەڕەیە‪.‬‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬لە ب��ارەی ڕۆمانه‌كەیەوە وێنەیەكی‬ ‫ڕیالیزمی جادوویی نیشان دەدات و دەنووسێت‪“ :‬لە‬ ‫ڕۆمانەكەدا پاڵەوان خۆمم‪ ،‬لە خەونێكی لەپڕدا دەبمە‬ ‫سەگ”‪.‬‬ ‫سەبارەت بە سەرلەنوێ دەركردنەوەی گۆڤاری‬ ‫“گەالوێژی نوێ” بۆ عەبدوڵاڵ تاهیر دەنووسێت‪“ :‬هیوادارم گۆڤارەكەتان ئەو توانایەی تیدابێت كە‬ ‫شتی نوێ پێشكەش بكات”‪ ،‬لە نامەكەدا سەاڵح داوا لە بەرزنجی دەكات‪ :‬كە ئەگەر دیوانی تازەی‬ ‫هەیە‪ ،‬بینرێت لە هوڵندا ئەم بۆی چاپ بكات‪ ،‬نامەكە باس لە دەركردنەوەی گۆڤاری “پرۆژە”‬ ‫دەكــات‌و بۆ ئەو بابەتە داوای هاوكاریی لە عەبدوڵاڵ تاهیر بەرزنجی دەكات‪.‬‬ ‫دەقی نامەكە لە الپەرە (‪)7‬ی “پەیك”دا بخوێننەوە‪.‬‬

‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫لە كوردستانەوە بۆ مانچستەر‬

‫(‪ )16‬میوان كێشەی فیزا‌یان بۆ دروست دەبێت‬

‫ناوەندی داهێنانی فیلمی كوردیی‬ ‫خولی پێنجەمی (فێستیڤاڵی فیلمی‬ ‫كوردیی مانچستەر) لە بەریتانیا‬

‫ڕێكدەخات‪.‬‬ ‫فێستیڤاڵە‌كە ماوەی چوار ڕۆژ دەخایەنێت‪،‬‬ ‫كە تێیدا چه‌ند فیلمێکی درێژ و كورت نمایش‬ ‫دەكرێن‪ ،‬لە نێویاندا فیلمی “شەوی حساب”‪ ،‬لە‬ ‫نووسینی بەختیار عەلی و دەرهێنانی حوسێن‬ ‫سێودین و فیلمی “گەڕەكی داهۆڵەكان”‪ ،‬نووسینی‬ ‫شێرزاد حەسەن و دەرهێنانی حەسەن عەلی‪،‬‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئاالن ئەمین‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتیی فێستیڤاڵەكە‬ ‫تایبەت بۆ “پەیك” وتی‪“ :‬هەوڵم داوە ساڵ بەساڵ‬ ‫پڕۆژەی نوێ و شتی جیاواز بێنمە ناو چاالكییەكانی‬ ‫فێستیڤاڵەوە‪ ،‬تا لەو‌ڕێیەوە شارستانییەتی كوردیی‬ ‫بە دەوروب��ەر بناسێنین و ببینە پالتفۆڕمێك بۆ‬ ‫نمایشكردنی فیلمی كوردیی و ناساندنی فیلمی‬

‫كوردیی بە جیهان”‪ ،‬لە فێستیڤاڵی مانچستەردا‬ ‫پێشبڕكێ نییەو خەاڵت دابەش ناكرێت‪.‬‬ ‫ب��ە ب���ڕوای ب��ەڕێ��وەب��ەری فێستیڤاڵەكە‪:‬‬ ‫«ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە فیلمی كوردیی‬ ‫هێشتا لە سەرەتای كارواندایە»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە بانگێشتكردنی م��ی��وان لە‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬ئاالن ئەمین بە “پەیك”ی وت‪:‬‬ ‫“گەو‌رەترین كێشەمان كێشەی ڤیزایە‪ ،‬ئێمە (‪)16‬‬ ‫دەرهێنەر و بەرهەمهێن و ئەكتەر و فیلمكارمان‬ ‫بانگێشت كردووە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە كێشەی فیزا‌یان‬ ‫هەیە”‌‪.‬‬ ‫فێستیڤاڵەكە‪ ،‬ل ‌ە (‪)28-25‬ی حوزەیرانی‬ ‫(‪ )2011‬نمایشەكانی لە “كۆڕنەر هاوس سینەما”و‬ ‫“زایۆن ئاڕتس سەنتەر” لە شاری مانچستەر لە‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬ساز دەكات‪ .‬چاوەڕواندەكرێت بینەرێكی‬ ‫بەرچاو لە هەموو نەتەوە جیاوازەكان بۆ بینینی‬ ‫نمایشەكان بێنە فێستیڤاڵەكەوە‪.‬‬

‫«ئه‌رخه‌وان» دەچێتە ئەنتۆلۆژیای شیعری جیهانییەوە‬

‫كریس كۆچێرا‪،‬‬

‫مێژووی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫كوردستان دەنووسێتەوە‬

‫زمناكۆ ئیسماعیل‬ ‫ك���ری���س ك��ۆچ��ێ��رای‬ ‫نووسەرو مێژوونووسی فەڕەنسی ئێستا‬ ‫لە هەرێمی كوردستانەو بەدواداچوون‬ ‫بۆ ڕووداوەكانی شەست و دوو ڕۆژی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئەو دەیەوێت تەواوی ڕووداوەكانی‬ ‫ئەم دواییەی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫وشە مێژووییەكانیدا بەرجەستە بكات‪.‬‬

‫كۆچێرا ب��ۆ «پ��ەی��ك» جەختی‬ ‫لەوەكردەوە‪ ،‬كە‪« :‬خۆپیشاندانەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان سەنگ و قورسایی‬ ‫خۆیان هەبووە و كاریگەربوون لەسەر‬ ‫دەس���ەاڵت���ی سیاسیی ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا»‪.‬‬ ‫ب���ەو ح��وك��م��ەی ئ���ەو ل��ەس��ەر‬ ‫مێژووی ك��ورد ك��ار دەك��ات‪ ،‬كۆچێرا‬ ‫هۆكاری هاتنی ئەمجارەی خۆی بۆ‬ ‫ئ���ەوە گ���ەڕان���دەوە‪ ،‬ك��ە «ڕووداو و‬ ‫خۆپیشاندانەكان‪ ،‬كاریگەرییان لەسەر‬

‫دوو ڕاهێنەری ئەڵمانیی‬ ‫«پانتۆمایم و كاڵون» دەبەنە سلێمانی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی ه��ون��ەری شانۆی سلێمانی‪ ،‬لە ڕۆژان���ی (‪-16‬‬ ‫‪ ،)2011/6/30‬وۆركشۆپێك بۆ شانۆیی “پانتۆمایم و كاڵون” بۆ شانۆكارانی‬ ‫كوڕان و كچانی سلێمانی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫لە وۆركشۆپەكەدا‪ ،‬هەردوو هونەرمەندی ناسراوی ئەڵمانیی “لۆكاس و مارلین”‪،‬‬ ‫مەشق و ڕاهێنان بەفێرخوازانی بەشداربووی وۆركشۆپەكە دەكەن‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬بورهان قەرەداغی‪ ،‬بەڕێوەبەری هونەری شانۆ لە سلێمانی‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ “پەیك” وتی‪ :‬لە سەرەتای ئەمساڵ و لە چوارچێوەی پالنی تایبەت بە‬ ‫چاالكییەكانمان‪ ،‬كردنەوەی ئەم وۆركشۆپەمان خستە بەرنامەی كارەوە و خۆشبەختانە‬ ‫دوای پەیوەندیكردن بەم دوو هونەرمەندە ئەڵمانییەوە‪ ،‬توانیمان هەوڵەكانمان بەئاكام‬ ‫بگات و لە ڕۆژانی (‪)30-16‬ی ئەم مانگە‪ ،‬وۆركشۆپەكە ئەنجام بدەین”‪.‬‬ ‫بورهان قەرەداغی‪ ،‬ئاشكراشی كرد‪“ :‬یەكەمین جارە لەسەر ئاستی سلێمانی‪،‬‬ ‫وۆرك��ش��ۆپ��ێ��ك��ی ل��ەم��ج��ۆرە بۆ پانتۆمایم و كاڵون بكرێتەوە‪ ،‬هەربۆیە دەمانەوێت‬ ‫ش��ان��ۆك��اران��ی ئێمە ئ��ەزم��وون وەرب��گ��رن و‬ ‫لەم ت��ەرزە هونەرییەدا‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش كرد‪ :‬هەر لە چوارچێوەی‬ ‫ش������ارەزا ب��ب��ن”‪،‬‬ ‫وۆركشۆپەكەدا‪ ،‬دوو نمایشی پانتۆمایم و‬ ‫كاڵون‪ ،‬بە سەرپەرشتی هەردوو ڕاهێنەری‬ ‫ئەڵمانیی نمایشدەكرێن‪ ،‬كە یەكێكیان‬ ‫لە هۆڵی داخ��راودا دەبێت و ئەوی‬ ‫دیكەیشیان لەسەر شەقام ‪.‬‬ ‫رۆژان��ە لە ســــــــــەعات‬ ‫(‪)12-9‬ی پ��ێ��ش ن��ی��وەڕۆ‪،‬‬ ‫لەالیەن ه��ەردوو هونەرمەندی‬ ‫ئەڵمانییەوە “لۆكاس و مارلین” مەشق‬ ‫و ڕاهێنان بە فێرخوازەكان دەكرێت‪.‬‬

‫ئەنتۆلۆژیایەكی شیعری جیهانیی ژنان لە پاریس‬ ‫بەچاپ دەگات و ژنێكی كوردیش وەك یەكەم شاعیری‬ ‫كورد ناوی دەچێتە ئەو كتێبەوە‪.‬‬ ‫شاعیرو چیرۆكنووس و وەرگێڕ «ئەرخەوان» لە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫«پەیك» هەواڵەكەی پشتڕاستكردەوە و ڕایگەیاند‪ :‬ئەنتۆلۆژیاكە‬ ‫بە زمانی فەڕەنسی چاپ دەبێت و بەشێكی زۆری ژنە شاعیرە‬ ‫بەناوبانگەكانی میللەتە جیاوازەكانی دنیای لەخۆ گرتووە‪.‬‬ ‫ژنە شاعیری جەزائیریی‪« ،‬زەینەب اَالعوج» مامۆستای ئەدەبی‬ ‫عەرەبی لە زانكۆی پاریس‪ ،‬شیعرەكانی ئەرخەوان‪-‬ی لە عەرەبییەوە‬ ‫بۆ فەڕەنسی بۆ ئەو ئەنتۆلۆژیایە ئامادە و وەرگێڕاوە‪.‬‬

‫دەروو‌نی ئەو هەبووە»‪.‬‬ ‫ل��ەم س��ەردان��ە ت��ای��ب��ەت��ەی��دا‪ ،‬لە‬ ‫نزیكەوە ئەندامانی ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫س��ەرای ئ��ازادی��ی و ڕۆژن��ام��ەن��ووس و‬ ‫چ��االك��وان��ە مەدەنییەكانی بینیوەو‬ ‫ڕووداوەك���ان���ی ل��ە زاری ئ��ەوان��ەوە‬ ‫نووسیوەتەوە‪ .‬لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫ب��ۆ «پ��ەی��ك» م��ێ��ژوون��ووس كریس‬ ‫كۆچێرا‪ ،‬وتی‪« :‬هێشتا بڕیارم نەداوە‬ ‫كە ئەو ڕووداوان��ە دەكەمە كتێبێكی‬ ‫مێژوویی‪ ،‬یان نا»‪.‬‬

‫پاستێل سێ هونەرمەند‬ ‫دەباتە «مۆزەخانە»‬

‫ه��ون��ەرم��ەن��دان “ك��ەری��م ئەمین‪،‬‬ ‫ستار ق��ادر‪ ،‬سەعید ئیسماعیل” لە‬ ‫خۆئامادەكر‌دندان بۆ پێشانگەیەكی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬كە چاالكییەكی بەڕێوبەرێتیی هونەری‬ ‫شێوەكارییە لە سلێمانی‪.‬‬ ‫هونەرمەندی شێوەكار‪ ،‬ستار قادر‪ ،‬لەبارەی‬ ‫كارەهاوبەشەكەیانەوە تایبەت بە «پەیك»ی‬ ‫ڕاگەیاند‪« :‬ئەوەی ئێمە لەم پێشانگەیەدا پێكەوە‬ ‫كۆدەكاتەوە‪ ،‬بە پلەی یەكەم ڕەنگی پاستێلە و دواتر‬ ‫ئەو ڕەنگاوڕەنگییەیه‌‪ ،‬كە لە تابلۆ جیاوازەكانماندا‬ ‫خراوەتە ڕوو»‪.‬‬ ‫بڕیارە ڕۆژی (‪ )6/26‬لە هۆڵی مۆزەخانەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئەو پێشانگەیە بكرێتەوە‪.‬‬

‫سارتەر؛ دەچێتە سلێمانی‬ ‫ئاكام تاهیر‬ ‫هونەرمەندانی شانۆكار «پێشڕەو حسێن» و «كاردۆ عەزیز»‪ ،‬لە ئەزموونێكی نوێیاندا‬ ‫سەرقاڵی دەرهێنانی شانۆیی «گوناهبارانی ئاڵتوونا»ن‪ ،‬كە دەقی نووسەر و فەیلەسوفی‬ ‫فەڕەنسی “ژان پۆڵ سارتەر”ە‪.‬‬ ‫لەبارەی كارەكەیانەوە‪“ ،‬پێشڕەو حسێن” تایبەت بۆ “پەیك” وتی‪“ :‬ئەم نمایشە باس‬ ‫لە مەسەلە وجودییەكان و مەسەلەی گوناە دەكات‪ ،‬كێن ئەو كەسانەی كە لە دوای جەنگەكان‬ ‫تاوانبارن؟ ئایا بكوژ تاوانبارە یان قوربانیی‪ ،‬ئەو كەسەی كە تاوانەكەی لێوەشاوەتەوە‪ ،‬جەلالدە‪،‬‬ ‫یان ئەو كەسەی كە كوژراوە؟”‪.‬‬ ‫وتیشی‪“ :‬ئەم نمایشە خۆی لەگەڵ ساتەوەختی مێژوویی و هەستیاری میللەتەكەی ئێمەدا‬ ‫دەبینێتەوە‪ ،‬كە ئەویش قۆناغی داننانە بە تاوانەكاندا‪ ،‬دانپیانان لەبەردەم ڕاستییەكاندا‪ ،‬كە‬ ‫پێموایە تائێستا لە مێژووی ئێمەدا ئەم قۆناغە نەهاتووە‪ ،‬ئەوكەسانەی كە پێویستە دان بە‬ ‫تاوانەكانیاندا بنێن‪ ،‬بەڕاستیی دانیان بەتاوانەكانیاندا نەناوە»‪.‬‬ ‫ماوەی مانگێكە پرۆڤەی «گوناهبارانی ئاڵتوونا» دەستی پێكردووەو بڕیارە لە فێستیڤاڵی‬ ‫شانۆدا لە سلێمانی‪ ،‬كە “بڕیارە مانگی یانزە سازبكرێت” نمایش بكرێت‪.‬‬

‫لیرەیان‬ ‫لەبازاڕ بڕی‬ ‫‪...‬ل‪18‬‬

‫نەوەكانی سمایلی شكاك؛ برسییانە‬ ‫هەرچەندە مێژووی‬ ‫پ��ەی��داب��وون��ی ئ���ەوان‬ ‫ت��ەم��وم��ژاوی��ی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫خۆیان بە نەوەی سمایلی‬ ‫شكاك دەزان���ن‪ ،‬ئ��ەوان‬ ‫ب���ەرل���ەوەی خەیاڵیان‬ ‫بەالی سبەینێدا بڕوات‪،‬‬ ‫خەمی نانی ئەمڕۆیان‬

‫ ‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫خێوەتەكانیانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پەیداكردنی‬ ‫قورسیی‬ ‫نان‪ ،‬رێگەیان پێ نادات‪.‬‬

‫بوو‪.‬‬ ‫ن������ەوەك������ان������ی‬ ‫ش���ك���اك‪ ،‬ئ��ام��ادەن��ی��ن‬ ‫دەستبەرداری دابونەریتە‬ ‫بۆ زانیاریی لەسەر‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫تایبەت بەخۆیان بن‪ ،‬تاكە ن���ەوەك���ان���ی سمایلی‬ ‫شت كە بیر لەگۆڕینی شكاك‪،‬‬ ‫ل‪ 13‬بخوێنه‌ره‌وه‪‌...‬‬ ‫دەك��ەن��ەوە‪ ،‬جێهێشتنی‬

‫ ‬ ‫ژمارە (‪ )639‬سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫ماسی‪ ،‬بەبێ كۆنتڕۆڵ‬ ‫ماسیی “خڕ‌و خەپان”ی‬ ‫ناوەڕاست‌و باشووری عێراق‪،‬‬ ‫بەبێ كۆنتڕۆڵ‪ ،‬لەحەوزی‬ ‫چێشتخانەكانی سلێمانی‌و‬ ‫هەولێردا مەلە دەكەن‪ ،‬تام‌و‬

‫چێژیشیان بەقەد ماسییە‬ ‫“الواز”ەك���ان���ی الی خۆمان‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم زیاتر لە شەش‬ ‫هەزار تەنیان لێ هێنراوە‪.‬‬ ‫راوچ���ی���ی���ەك���ان���ی الی‬

‫خۆمان‪ ،‬هەفتەی راب��ردوو‪،‬‬ ‫ت���ۆڕە “ت��ۆزاوی”ی��ەك��ان��ی��ان‬ ‫ب���ەرەو چ��ەم‌و رووب��ارەك��ان‬ ‫بردەوە بۆ راوكردنی ماسی‪،‬‬ ‫هاواڵتییانیش چاوەڕێی‬ ‫شادبوونەوەن‬

‫بە ماسیی خۆمان‪.‬‬ ‫زانیاریی زیاتر‪ ،‬لەالپەڕە‬ ‫(‪)19‬دا ده‌خوێننەوە‪.‬‬

‫"ئایدز"ێكی تر‪ ،‬ده‌‌چێتە سلێمانی‬

‫بەڕێوەبەرێتیی خۆپارێزیی سلێمانی‪ ،‬هۆشداریی دەداتە هاواڵتییان‬ ‫لە چوونی “ئایدز”ێكی تر بۆ سلێمانی‪ ،‬كە تەنیا لەمانگێكدا‪)118( ،‬‬ ‫كەسی تووشكردووە‌و نزیكەی (‪ )54‬كەسیان بیانین‪.‬‬ ‫د‪ .‬فەرهاد مەجید‪ ،‬لێپرسراوی هۆبەی ئایدز‌و نەخۆشییە‬ ‫گوازراوەكان‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەو نەخۆشییە‪ ،‬لەگەڵ ئایدز هاوتایە‌و هیچ‬ ‫جیاوازییەكی نییە‌و كوشندەتریشە‪.‬‬ ‫بۆ زانیاریی له‌سه‌ر ئەو نەخۆشییە‪ ،‬الپەڕە (‪ )16‬بخوێنەوە‪...‬‬

‫سەروەریی یاسا‌و پەیمانگەی دادوەریی‬ ‫مەم بورهان قانع‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫دەقیقەیەك‬ ‫ب ‌ه هەزار دیناره‌‬ ‫قسەكردن بەهێڵی ئاسیاسێل‬ ‫بۆ یەك دەقیقە‪ )1000( ،‬دینار‬ ‫دەب��ات‪ ،‬چونكە هێڵی مۆبایلی‬ ‫ئێران‌و هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫تێكەڵ بەیەك بوون‪.‬‬ ‫دانیشتووانی ناوچەكە‪،‬‬ ‫(رۆژنامە)یان ئاگاداركردەوە‬ ‫ل���ەوەی هێڵەكانی مۆبایل‬ ‫ل����ەو س����ن����وورە‪ ،‬ك���ۆدی‬ ‫ئ��ێ��ران��ی دەچ��ێ��ت��ە س��ەر‌و‬ ‫بااڵنسی دەرەوەی هەرێم‬ ‫كاردەكات‪..‬‬

‫لەبەیاننامەی "چاكسازیی"یەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كە رۆژی‬ ‫(‪)14‬ی ئەم مانگە باڵویكردەوە‪ ،‬لەبڕگەی دووەمی بەیاننامەكەدا‌و لەژێر ناونیشانی‬ ‫"سەروەریی یاسا"دا‪ ،‬سەرۆكی هەرێم ئاماژەی بەگرنگیی كردنەوەی پەیمانگەی‬ ‫دادوەریی كردووە‌و باسی لەشێوازی دەرچوونی دادوەر كردووە؛ كە بەشێوازێكی‬ ‫ئەكادیمی دەبێت‌و هەروەها باس لەمیكانیزمی وەرگرتنی دادوەریش تێیدا‪ ،‬كراوە‪..‬‬ ‫ئەم بڕگەیەی لەبەرنامە "چاكسازیی"یەكەی سەرۆكی هەرێمدا هاتووە‪ ،‬راموایە‬ ‫پەنجەی نەخستووەتە سەر زامە گەورەكان‌و خەوشە راستەقینەكانی بەردەمی‬ ‫یاسا‌و سەروەرنەبوونی یاسا لە هەرێمی كوردستاندا‪.‬‬ ‫هەقە‪ ،‬لەبەڕێز سەرۆكی هەرێم بپرسین‪:‬‬ ‫ئایا بەكردنەوەی پەیمانگەیەكی دادوەریی‪ ،‬سەروەریی بۆ یاسا دەگەڕێتەوە‪،‬‬‫یان بەڕێزگرتنی یاساكانی پارلەمان‌و جێبەجێكردنیان؟ (هەروەكچۆن بەشێكی ئەو‬ ‫یاسایانەی لەالیەن پارلەمانی كوردستانەوە دەرچوون‪ ،‬تائێستا لەالیەن دەسەاڵتی‬ ‫راپەڕاندن‌و "دەسەاڵتی قەزا"وە جێبەجێناكرێن)‪.‬‬ ‫ئایا بەكردنەوەی ئەم پەیمانگەیە‪ ،‬یاسا سەروەر دەبێت‪ ،‬یاخود بەوەی‬‫رێزی بڕیارەكانی دادگا بگیرێت‌و هەموو ئەو تۆمەتبارانەی دادگا داوایكردوون‪ ،‬كە‬ ‫دەستیان سوورە بەخوێنی رۆڵەكانی ئەم گەلە (بەتایبەتی لەدوای رووداوەكانی‬ ‫‪17‬ی شوباتەوە‪ ،‬كە دوور و نزیك بەیاننامەكەی بەڕێزتان هیچ ئاماژەیەكی‬ ‫بۆ رووداوەكانی دوای ئەو كارەساتە تیا نییە) رادەستی دادگا بكرێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەژێر چەتری حزبدا داڵدەدراون؟ كە تێیاندایە بەرپرسن لەحیزبەكەی بەڕێزتان‌و‬ ‫تائێستایش رادەستی دادگا نەكراون‪.‬‬ ‫ئایا بەكردنەوەی ئەم پەیمانگەیە‪ ،‬سەروەریی بۆ یاسا دەگەڕێتەوە‪ ،‬یان بەو‬‫هەنگاوەی كە لێپێچینەوە لەگەڵ تەواوی ئەو "دادوەر"انەدا بكرێت‪ ،‬كە بەئیعازی‬ ‫حیزب‌حوکمیان داوە‌و هەروەها لێپێچینەوە لەگەڵ تەواوی ئەو بەرپرسە بااڵیانەی‬ ‫حیزب‌و دەزگاكانی ئاسایشیشدا بكرێت؛ كە لەالیەن دادگاوە بڕیاری لێبووردن بۆ‬ ‫ێ لەگرتووخانەكانی ئاسایشەوە‬ ‫ێ لەزیندانییەكان دەرچووە‌و دواتر لەهەند ‌‬ ‫هەند ‌‬ ‫ێ بەرپرس لەرابردوودا‪ ،‬دەستیان بەسەر فایلەكانیاندا‬ ‫ئازادنەكراون‪ ،‬یان هەند ‌‬ ‫ێ رێگا بەتیمە سەربەخۆكانی‬ ‫گرتووە (بۆ راستی‌و دروستی ئەم حاڵەتەیش‪ ،‬دەش ‌‬ ‫رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان بدرێت‪ ،‬بچنە ناو تەواوی گرتووخانەكانەوە؛ تاكو‬ ‫حیكایەتەكانی ئەم ناقانونییە بۆ رای گشتیی‌و بەرێزیشتان ئاشكرابكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەمەرجێك بەر لەچوونی ئەو تیمانە بۆ نێو گرتووخانەكان‪ ،‬ئەوانەی كەیسەكانیان‬ ‫بەوجۆرەیە‪ ،‬رێگای شاردنەوەیان نەدرێت)‪.‬‬ ‫هەقە‪ ،‬ئ��ەو پرسیارەی تریش بكەین‪ :‬ئایا بۆ سەرخستنی بەرنامە‬‫چاكسازییەكەتان‪ ،‬نەدەبوو خاڵێك‪ ،‬یان بڕگەیەكی وەهایشی تێدابوایە؛ كە‬ ‫تایبەت بێت بەلێپێچینەوە لەگەڵ هەموو ئەو دەزگا‌و بەرپرسە حزبیی‌و حكومیی‌و‬ ‫قەزاییانەی لەماوەی راب��ردودا سەروەریی دادگایان لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫لەكەداركردووە‌و بەمەیش لیژنەیەكی بێالیەن بۆ ئەم كارە رێكبخرایە‌و بەڵێنیشی‬ ‫بدایە لەنزیكترین ماوەدا ئەنجامەكەی ئاشكرابكات؟!‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه ئەو بەیاننامەیەی سه‌رۆکی هه‌رێم‪ ،‬كە دەرب��ارەی چاكسازیی‬ ‫دەریكردووە‪ ،‬پڕۆژەیەكی كۆنكرێتیم سەبارەت بە ریشەكێشكردنی هۆیەكانی‬ ‫تەشەنەسەندنی گەندەڵیی‌و ه��ەروەه��ا هۆیەكانی‌و چۆنێتیی بەرگرتنیش‬ ‫لەپێشێلكردنی سەروەیی یاسا لەكوردستاندا‪ ،‬تێدا نەدۆزییەوە‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫یه‌کێتیی به‌ڵێنده‌رانی کوردستان‪ /‬لقی سلێمانی‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌ندامه‌کانی ده‌کات که‌ رۆژی ‪ 2011/7/16‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫بۆ ئه‌ندامانی لق‌و ئه‌ندامانی کۆنگره‌ی ده‌سته‌ی بااڵ ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات له‌ هۆڵی ژووری بازرگانی‪ /‬سلێمانی‪.‬‬ ‫دوا مۆڵه‌ت بۆ تازه‌کردنه‌وه‌ی پێناسی یه‌کێتیی به‌ڵێنده‌ران‌و‬ ‫خۆپااڵوتن بۆ ئه‌ندامی کارگێڕیی‌و ئه‌ندامی کۆنگره‌ی ده‌سته‌ی‬ ‫بااڵ‪ ،‬رۆژی ‪-2011/7/7‬یه‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه دوای ئه‌م به‌رواره‌و‌ه هه‌ر ئه‌ندامێک ئه‌گه‌ر پێناسی تازه‌‬ ‫نه‌کردبووه‌و‌ه مافی خۆپااڵوتن‌و به‌شداریکردنی کۆنگره‌ی نابێت‪.‬‬ ‫نه‌ورۆز جه‌مال خه‌فاف‬ ‫سه‌رۆکی یه‌کێتیی به‌ڵێنده‌رانی کوردستان‪ /‬لقی سلێمانی‬

‫پاسە سوورەكە‬

‫دوایین قارەمان‬ ‫مەنسوور‬

‫تەیفووری‬

‫منداڵە‌ی كە دە‌ست دە‌با و لە هە‌موو‬ ‫شتێك لە‌تێك لێدە‌كاتە‌وە و شتە‌كان‬ ‫لە زە‌مینە‌ی خۆیان دە‌ردێنێت و لە‬ ‫زە‌مینەیە‌كی دیكە‌دا دایان دە‌نێت‪ ،‬لێرەدا‬ ‫ئە‌وپەڕی ئازادیی هە‌ست پێدە‌كە‌یت‪،‬‬ ‫هە‌موو شتێك ڕووناك و سپییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هە‌ر لەبە‌ر ئە‌وە‌ش كە لە‌وپە‌ڕی سپیبوون‬ ‫و ڕووناكیدایە‪ ،‬هە‌ر لەبە‌ر ئە‌وە‌ی‬ ‫لە‌وپەڕی سە‌ربە‌ستیدایە‪ ،‬جۆرێك ترس‬ ‫لەگەڵ خۆی دەهێنێ‪.‬‬ ‫ئە‌م ترسە لە جنسی ئە‌و ترسەیە كە‬ ‫لە جوانیی زۆردا هەیە‪ ،‬هە‌رچۆن بوودلێر‬ ‫لە جوانیی زۆردا مە‌رگی دە‌دییە‌وە‪ ،‬واتە‬ ‫هە‌ر شتێك مادام تا دوا ڕادە‌ی لۆژیكیی‬ ‫خۆی پەرە و درێژە بدرێ‪ ،‬ڕەنگە لە‬ ‫ئە‌و سە‌رەوە بگۆڕێت بۆ شتێكی دژی‬ ‫خۆی‪ .‬لێرەش‪ ،‬لە‌م پاساژە نوورانییە‌دا‪،‬‬ ‫شتێك لە ترس هەیە‪ .‬ئە‌مە‌ش سە‌رەتای‬ ‫پرسیارێكە‪ ،‬ئایا لێرە بە‌ڕاست ئازادین‬ ‫كە دە‌ست ببە‌ین و هە‌ڵبگرین‪ ،‬ئایا‬ ‫لێرە هیچ هێزێك بوونی نییە‪ ،‬ئایا لێرە‬ ‫كە‌س كۆنتڕۆڵمان‪ ،‬چاودێریمان ناكات‪.‬‬ ‫لێرەدایە كە دە‌گە‌ینە نموونەیە‌كی دیكە‬ ‫لە چاودێریكردن‪ ،‬لێرەدایە دە‌توانین لە‌و‬ ‫ترسە بگە‌ین كە لە مانكێنە‌كان هە‌مانە‪،‬‬ ‫ێ بن و ناكۆتایە‪،‬‬ ‫ترس لە‌و نیگا سارد و ب ‌‬ ‫ترس لە‌و نیگایه‌ كە سە‌یری نە‌دە‌كردیت‬ ‫و تۆشی هە‌ر بۆت گرینگ نە‌بوو‪ ،‬لە‌و‬ ‫نیگایه‌ی كە تۆ لە الی ئە‌و «تۆ» نیت‪ ،‬تۆ‬ ‫الی ئە‌و نیگای ‌ه تە‌نیا «بە‌رخۆرێك»ی‪،‬‬ ‫بە‌رخۆرێك كە نە ئە‌قڵی هەیە و نە‬ ‫لێكدە‌داتە‌وە‪ ،‬كەسێكی و سە‌رگە‌ردانی‪،‬‬ ‫بە‌رخۆرێك كە دە‌بێت مانكێن یارمە‌تیی‬ ‫بدات هە‌ڵبژێرێت و سبە‌ی بە گۆڕینی‬ ‫جلی خۆی داوە‌تت دە‌كاتە‌وە‪ ،‬تۆش‬ ‫بگۆڕێی‪ .‬لێرە‪ ،‬گە‌رچی سە‌رەتا وادیارە‬ ‫كە ڕادەیە‌كی زۆری ئازادیی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئازادیی‪ ،‬ئازادییە‌كە سنووردار و بە پێی‬ ‫نموونە‪ ،‬لێرە كە‌س ناتوانێت منداڵ بێت‪،‬‬ ‫ئێرە شوێنی كۆلێكسیۆنێرە‪ ،‬نە‌ك منداڵ‬ ‫(وە‌ك بنیامین جوێیان دە‌كاتە‌وە)‪.‬‬ ‫لێرە ئازادیی لەبە‌ر تیشكی نیۆندا‬ ‫تە‌نیا سیمایە‌كی ترسناك وە‌ردە‌گرێ‪.‬‬ ‫ئە‌مە ڕواڵە‌تی دیكە‌ی پاساژ و ڕواڵە‌تی‬ ‫دیكە‌ی مرۆڤی ئارامی بە‌ردە‌م كۆگایە‌كی‬ ‫زاراوە‌ی گە‌ورەیە‪ ،‬بەاڵم ئە‌م ترسە‬ ‫هە‌ندێجاریش جۆرێك ترس بووە لە‬ ‫جیهان خۆی و ڕەگێك لە پارێزكاریی‬ ‫تێكە‌ڵ بووە‪ .‬ئە‌و پارێزكارییە‌ی كە‬ ‫زۆرجار بۆتە ڕق و ڕووبەڕووی جیهانی‬ ‫مۆدێڕن و خەڵكانی مۆدێڕن كراوە‌تە‌وە‪،‬‬ ‫بەاڵم سە‌یر ئە‌مەیە كە گە‌ورەترین‬ ‫مۆدێڕنیستە كانیش تێكە‌ڵەیە‌ك بوون لە‬ ‫شە‌یدایی بۆ جیهانی مۆدێڕن و هە‌روە‌ها‬ ‫بێزاری لە‌و جیهانە‪ ،‬ئە‌و خاڵە‌ش كە ترسی‬ ‫مۆدێڕنیستێك لە ترسی بنە‌ڕەتخوازێك‬ ‫جوێ دە‌كاتە‌وە‪ ،‬وێنا‌ نە‌كردنی هیچ‬ ‫جیهانێكە لە دە‌رەوە‌ی جیهانی مۆدێڕن‪،‬‬ ‫مۆدێڕنیستێك بێزار دە‌بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە‌رامبە‌ر جیهانی مۆدێڕن هیچ سە‌ردە‌می‬ ‫زێڕین و هیچ شێوە‌بوونێكی سرووشتی و‬ ‫پاستۆڕاڵ بە‌رجە‌ستە ناكاتە‌وە‪ -‬واتە ئە‌و‬ ‫كارەی كە فەندە‌مێنتا‌لیستێك دە‌یكات‪.‬‬ ‫پێشتر‪ ،‬سە‌ردە‌می پێش سیستە‌می‬ ‫سە‌رمایە‌داریی مۆدێڕن‪ ،‬چاوێك لە‬ ‫ئاسمان سە‌یری دە‌كردین و قارەمانە‌كە‌ی‬ ‫لەسە‌ر زە‌ویی فە‌رمانە‌كانی ئە‌وی‬ ‫بە‌ڕێو‌ە دە‌برد و تە‌نیا ئە‌و قارەمان بوو‪.‬‬ ‫سە‌ردەمی مۆدێڕن سە‌ردە‌می نە‌مانی‬ ‫قارەمانە‌كان بوو‪ .‬سە‌ردە‌می نە‌مانی‬ ‫كەسێك كە سە‌رنموونە‌ی ڕەفتار و چاكە‬ ‫بێت و مۆدێلی گە‌ورەی كۆمە‌لگا بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئایا ئە‌مە ڕاستە؟‬

‫دە‌توانێت‬ ‫مانكێن‬ ‫وە‌اڵمی ئە‌م پرسیارە‬ ‫بێت‪ ،‬مانكێنیش وە‌ك‬ ‫نوێنە‌ری نە‌خشە‌كێش‬ ‫و دیزاینێر‪ ،‬وە‌ك‬ ‫نوێنە‌ری سیستە‌مێك‬ ‫كە بە نواندن و‬ ‫دانوستاندن دە‌گە‌ڕێ و‬ ‫بەسە‌ر هە‌موو كەسێكدا‬ ‫بە مە‌رجی توانای كڕێن‪،‬‬ ‫كراوە‌تە‌وە و هە‌مووان‬ ‫چاو‬ ‫بەیەك‬ ‫سە ‌یر‬

‫د ە‌كات‪-‬‬ ‫واتە هیچیان‬ ‫نا بینێ ‪-‬‬ ‫قارەمانی ئە‌م‬ ‫سە‌ر د ە‌مە یە ‪،‬‬ ‫دیسان‬ ‫هە‌ڵبە‌ت‬ ‫وتە‌نی‪:‬‬ ‫بوودلێر‬ ‫ئێمە‌ش قارەمانین‪،‬‬ ‫ئێمە‌ی كە بە خوێنی‬ ‫پڕ لە نیكۆتین و‬ ‫باری‬ ‫ئە‌لكولمانە‌وە‬ ‫تە‌نیابوون‬ ‫قورسی‬ ‫هە‌ڵدە‌گرین‪ ،‬باری قورسی‬ ‫مۆدێڕنبوون‪ ،‬ئە‌مە‌ش هە‌ر‬ ‫ئە و شتەیە كە الی بوودلێر‬ ‫ناوی قارەمانیگە‌ریی یان‬ ‫هێرۆییسمی مۆدێڕنە‪.‬‬ ‫بەاڵم دە‌بێت‬ ‫توخمێك بدۆزینە‌وە كە‬ ‫جیهانی مۆدێڕن لە‌و‬ ‫فە‌زا جادووییە‌ی كە بە‬ ‫جۆرێكی ناڕاستە‌وخۆ‬ ‫بۆمان وێنا كرد‪،‬‬ ‫بكاتە‌وە‪،‬‬ ‫جوێ‬ ‫توخمێكی ڕزگاریدە‌ر‬ ‫كە بۆ ڕزگاریی لە‬ ‫جیهانی‬ ‫جادووی‬ ‫ڕێگە‌ی‬ ‫مۆدێڕن‪،‬‬ ‫جیهانی مە‌حاڵ و‬ ‫ڕێگە‌ی ڕق و ڕێگە‌ی‬ ‫زێڕینی‬ ‫سە‌ردە‌می‬ ‫وە‌حدەتمان بۆ وێنا‬

‫نە‌كات و بە‌رەو باخە‌كانی شە‌دداد‪ ،‬یان‬ ‫كۆماری فاشیستیی ئە‌فالتوون‪ ،‬یان‬ ‫ئیمپراتووریای ئیسالمیمان نە‌بات‪.‬‬ ‫جارێكی‌تر دە‌رهاویشتە چڕكراوە‌كانی‬ ‫ئە‌م ڕامانە كۆ بكە‌ینە‌وە‪ :‬هەست دە‌كە‌ین‬ ‫ئازادین‪ ،‬كە‌چی سە‌یر دە‌كرێین‪ ،‬هە‌ست‬ ‫دە‌كە‌ین هە‌ڵدە‌بژێرین‪ ،‬كە‌چی داوا‬ ‫و ویستە‌كانمان لە الیە‌ن سیستە‌می‬ ‫سە‌رمایە‌دارییە‌وە دیاریكراوە‪ .‬ئە‌مە‬ ‫پوختە‌ی وتە‌كانمانە و هە‌ست دە‌كە‌ین‬ ‫ئازاد و هە‌ڵبژێركار نین‪ .‬دە‌ستێك بەسە‌ر‬ ‫مانكێنە‌دا دێنی‪ ،‬هە‌موو شتە‌كان جارێكی‬ ‫‌تر بە زە‌ینتدا دێنیتە‌وە‪ ،‬ئە‌و هە‌ر وا‬ ‫سە‌یری دوور دە‌كات و تە‌مە‌ننایە‌تی‬ ‫بجووڵێ و ئازاد بێت‪ ،‬هە‌ست دە‌كە‌یت‬ ‫ئە‌م جیهانە هێشتا دە‌رفە‌تێكی دیكە‌شی‬ ‫هەیە‪ ،‬دە‌ستێكی ‌تر لە كراسی بە‌ر‬ ‫مانكێنە‌كە دە‌ده‌یت‪ ،‬بزەیە‌ك دە‌تگرێ‬ ‫و بە جێی دێڵی و هە‌ست دە‌كە‌یت‪،‬‬ ‫گە‌ر نە‌ختێكیش بێت‪ ،‬ئازادیت‪ :‬بە‬ ‫جێی دێڵی و دە‌ڕۆی‪ :‬تۆ قارەمانیت‪،‬‬ ‫قارەمانی گە‌ڕانی بێ كۆتایی‪ ،‬قارەمانی‬ ‫تاقیكردنەوەی بەردەوام‪ ،‬قارەمانی‬ ‫شۆڕشێك كە هیچ پشت و پەنایەكی‬ ‫دەرەكیی نییە‪ ،‬تۆ دەتوانی لۆچەكانی‬ ‫ئەم جیهانە بكەیتەوە‪.‬‬

‫ئە‌م ترسە لە جنسی ئە‌و ترسەیە كە لە جوانیی زۆردا هەیە‪ ،‬هە‌ر شتێك مادام تا دوا ڕادە‌ی لۆژیكیی‬ ‫لە‌و سە‌رەوە بگۆڕێت بۆ شتێكی دژی خۆی‪.‬‬ ‫خۆی پەرە و درێژە بدرێ‪ ،‬ڕەنگە‬

‫كەسێك‪ ،‬ژنێك‪ ،‬پیاوێك‪ ،‬ئارام و‬ ‫بێ‌ جووڵە‪ ،‬وستاوە و سە‌یری تۆ‪ ،‬یان‬ ‫شوێنێكی نزیك تۆ‪ ،‬كەسێك لە پشت‬ ‫سە‌ری تۆ‪ ،‬كە‌سێ لە الی ڕاست‪ ،‬یان‬ ‫چە‌پی تۆ دە‌كات‪ :‬ئە‌و هە‌ندێ جار‬ ‫ژنێكی زۆر جوانە بە جلی شە‌وە‌وە‪،‬‬ ‫یان كوڕێكی گە‌نجە بە قاتێكی ڕازاوە‌ی‬ ‫تازە و كڕاوا‌تێكە‌وە‪ ،‬هە‌ندێجار كوڕێكی‬ ‫گە‌نجی سپۆرتلە‌بە‌رە ‌و هە‌ندێجار ژنێكە‬ ‫نیوەڕووت‪ ،‬یان عە‌با لەسە‌رو مانتۆ‬ ‫لەبە‌ر‪ .‬ئە‌و هەیە و كەسێكی قانوون‬ ‫تە‌وە‌ریشە‪ ،‬لە هە‌موو جێگەیە‌ك پێڕەوی‬ ‫یاسا دە‌كات‪ :‬لە تاران جلی سە‌رتاپێی‬ ‫لەبە‌ردایە و لە سلێمانی هە‌ندێ شوێنی‬ ‫خۆی دە‌ردە‌خات و لە شاری بچووكتری‬ ‫وە‌ك سنە‪ ،‬لە نێوان تاران و سلێمانیدا‬ ‫دۆش دادە‌مێنێ‪.‬‬ ‫دە‌گە‌یتە تە‌نیشتی‪ ،‬سە‌یرت دە‌كات‪،‬‬ ‫سە‌رەتا كەسێكە وە‌ك هە‌موو كە‌سانی‬ ‫دیكە‪ ،‬بەاڵم ئارامیی سە‌یری ئە‌و‬ ‫ڕاتدە‌چڵە‌كێنێ‪ ،‬بە تایبە‌ت كاتێك سە‌رت‬ ‫هە‌ڵدە‌بڕی و لێی دە‌ڕوانی كە ئەرێ ئە‌و‬ ‫مانكێنە و تۆ وات زانیوە كەسێك‪ ،‬ژنێك‬ ‫یان پیاوێك‪ ،‬ناسراو‪ ،‬یان بێگانەیە‌ك‬ ‫كە سە‌یری تۆ دە‌كات‪ .‬سە‌رەتا هە‌ستی‬ ‫لە ژێر نیگای ئە‌ویدیدا بوون‪ ،‬جۆرێك‬ ‫لە هە‌ست بە بوونت پێدە‌دات‪ ،‬هە‌ست‬ ‫دە‌كە‌یت هە‌یت و كەسێك سە‌یرت دە‌كات‬ ‫و لێرەوە هاوكات سە‌رەتای یارییە‌كیش‬ ‫دە‌ست پێدە‌كات‪ ،‬یاریی سە‌ما لەبە‌ر‬ ‫ئە‌ویدیدا كە‌ وە‌ك ژیژەك دەڵێ‪ :‬بوونی‬ ‫ئێمە سە‌مایە‌كی بە‌ردە‌وامە لە بە‌ردە‌م‬ ‫ئە‌ویدیی گە‌ورەدا (زمان یان كۆمە‌ڵگا)‪،‬‬ ‫بەاڵم كە‌سە‌ر هە‌ڵدە‌بڕی و لێی دە‌ڕوانی‪،‬‬ ‫جۆرێك ڕاچە‌ڵە‌كانت بۆ درووست دە‌بێت‪،‬‬ ‫جۆرێك لە ترسێكی شاراوە‪ ،‬جۆرێك لە‬ ‫تۆقین و خۆ بە سووك زانینیش‪ ،‬ئە‌و‬ ‫بێدە‌نگ وە‌ستاوە و سە‌یرت دە‌كات‪ ،‬ئە‌و‬ ‫چاو لە ئاسۆیە‌ك دە‌بڕێت كە دیار نییە‪،‬‬ ‫ئە‌و چاوی لە ئاسۆی حە‌شیمە‌ت بڕیوە‪،‬‬ ‫ئە‌و خەڵكە‌ی سە‌ردانی ئە‌م پاساژە‌یان‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫پاساژ وە‌ك جیهانی بچووك‪،‬‬ ‫وە‌ك نموونە‌ی جیهانی سە‌رمایە‌داریی‬ ‫هاوچە‌رخ‪ ،‬ڕەنگە سە‌یرترین جێگە‌ی‬ ‫شار بێت‪ ،‬شوێنێك بۆ تێڕامان‪ .‬لە نێو‬ ‫پاساژیشدا ئە‌گە‌ر پاساژ نموونە‌ی جیهانی‬ ‫هاوچە‌رخ بێت‪ -‬واقیعیترین مرۆڤە‌كان‬ ‫هە‌مان مانكێنە‌كانن‪ .‬مانكێن وە‌ك‬ ‫نموونەی ئیالهیی هێز‪ ،‬وە‌ك هێزێكی‬ ‫ئاسمانیی كە توانای چاو‌دێریكردنی‬ ‫هەیە‪ .‬الی بۆرخس‪ ،‬گۆڕستان سە‌یرترین‬ ‫شوێنی جیهان بوو و الی جادووگە‌رانی‬ ‫كۆن‪ ،‬ئاسمان‪ ،‬ئاسمانێك كە دە‌یڕوانی‬ ‫و بە نیگایە‌كی قووڵ و دوو چاوی‬ ‫گە‌ورەوە چاو‌دێریی هە‌موو شتێكی‬ ‫دە‌كرد‪ ،‬ئاسمانێك كە جێگە‌ی «ناظر»ی‬ ‫گە‌ورە و جێگە‌ی شاهیدان بوو‪ ،‬جێگە‌ی‬ ‫ئە‌و بوونە‌وە‌رە بانزە‌مینیانە‌ی هە‌موو‬ ‫شتێكیان دە‌نووسی و هیچییان بیر‬ ‫نە‌دە‌چوو‪ ،‬جێگە‌ی نیگایە‌ك كە مرۆڤ‬ ‫هە‌موو تە‌مە‌نی لەگەڵی دە‌ژیا و هە‌موو‬ ‫كردارێكی خۆی بە پێی ئە‌و ڕێكدە‌خست‬ ‫و دادە‌ڕشت‪ :‬ژیان وە‌ك سە‌مایە‌ك لە‬ ‫بە‌ردە‌م ئە‌و نیگایەدا‪.‬‬ ‫پاساژە‌كان سە‌یرترین شوێنن‪ :‬هە‌ر‬ ‫لە بوودلێرەوە تاكو فێردینیان سپلین‬ ‫و واڵتێر بنیامین‪ ،‬پاساژ شوێنێك‬ ‫بووە بۆ بیركردنە‌وە و تێڕامان‪ .‬پاساژ‬ ‫بە نوور و ڕووناكایی تایبە‌تییە‌وە‪ ،‬بە‬ ‫گزنگ و تیشكی دە‌ستكردی نیۆن و بە‬ ‫كاشیكاری تە‌ختی عە‌رد و ڕەنگامە‌یی‬ ‫و جۆراوجۆری خۆیە‌وە شوێنێكی بە‬ ‫تە‌واوی ئازدە‪ .‬هە‌موومان ئازادین‪ ،‬گە‌ر‬ ‫شتێكیش نە‌كڕین‪ ،‬بە سە‌رفی ملكێشان‬ ‫سە‌ردانی بكە‌ین و چێژ لە بینین و‬ ‫بینران وە‌ربگرین و وە‌ك بوودلێر لە‌وێ‬ ‫«بە حە‌مامی حە‌شیمە‌ت تە‌ڕبین»‪،‬‬ ‫بەاڵم لە ناخیشە‌وە شتێك هەیە كە‬ ‫هە‌ست دە‌كە‌یت لە پاساژدا لە ئازادییت‬ ‫دە‌دات‪ ،‬هە‌موو شتێك ڕووناكە‪ ،‬ویترینی‬ ‫دووكانە‌كان هێند پاكوخاوێنن‪ ،‬هە‌ست‬ ‫دە‌كە‌یت زۆر سانا دە‌توانی دە‌ست ببە‌یت‬ ‫و شتێك هە‌ڵبگریت بێ ئە‌وە‌ی كەسێك‬ ‫بە‌رت پێ بگرێت‪ ،‬هە‌ست دەكەیت تۆ ئە‌و‬

‫هیوا قادر‬

‫پاسە سوورەكە‬

‫كاتێك لە دەروازەكەی باخچەی ئاژەاڵنی «سكانسن»‬ ‫هاتبوومە دەرەوە و لەبەردەم ویستگەكەدا‌ لەدوای ئەو ڕیزە‬ ‫منداڵەوە وەستابووم بۆ سواربوونی پاسە سوورەكە‪ ،‬منیش‬ ‫وەك ئەوانم لێهاتبوو‪ ،‬پاسەكەی ئەوان بەرەو سەنتەری شاری‬ ‫ستۆكهۆڵم دەڕۆیشت و ئەوەی من بۆ جێیەكی تر كە لەسەر‬ ‫پاسەكە نەنووسرابوو‪ .‬كاتێك لەسەر كورسییەكەم بێ گوێپێدانە‬ ‫دەنگەدەنگی منداڵەكان و دەستڕاكێشانیان بۆ ئەو جێگایانەی‬ ‫لە پەنجەرەی پاسە سوورەكەوە دەیانبینی‪ ،‬دانیشتم‪ ،‬منیش‬ ‫لە پەنجەرەی پاسەكەوە دەستمكرد بە سەیركردنی ئەو‬ ‫جێیانەی ئەوان نەیان دەتوانی بیبینن‪ ،‬یاریكردن لەناو ئەو دوو‬ ‫زەمەنەدا بۆ من وەك سەیركردنی ئەمدیوو و ئەودیووی چاوی‬ ‫ئەكرۆباتێك وابوو كە بەسەر پەتێكدا بڕوات‪ .‬لە دیوێكمدا لەناو‬ ‫پاسە سوورەكەدا لەگەڵ ئەواندابووم‪ ،‬لە دیووەكەی تریشدا لە‬ ‫پاسێكی سووری تردا دانیشتبووم و بەناو شاردا دەگەڕام و‬ ‫تژیبووبووم لەبەردەم بینینی ئەو شوێنانەدا كە بۆ یەكەمجار‬ ‫دەمبینین‪ ،‬سەفەری پاسە سوورەكانی منداڵیی من‪ ،‬كونجكوڵی‬ ‫گەڕانی جووچكەیەكی ڕاكردو بوو لەژێر باڵی مریشكێكدا‪،‬‬ ‫بۆئەوەی بزانێ دنیا جگە لەژێر باڵی دایكی‪ ،‬چی تری تێدا‬ ‫هەیە‪ .‬لە دیوەكەی تریشمدا لەناو ئەو دەنگەدەنگی مندااڵنەدا‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی بە كۆنترۆڵێك هەمووان بێدەنگ بكەم‪ ،‬بێدەنگم‬ ‫كردبوون‪ ،‬كەوتبوومە نووسینی ئەو پارچە وەرەقەیەی لە‬ ‫جزدانەكەمدا دەرمهێنابوو‪ ،‬یەكەم دێڕ ناوی شیعرەكەم نووسی‪،‬‬ ‫«پاسە سوورەكە»‪ ،‬گورزە خۆرێك لە عەجوولیی لە چاومدا‬ ‫بوو‪ ،‬دەمویست یاریی لەنێوان دیمەنەكان و زەمەنەكاندا بكەم‪،‬‬ ‫«پاسە سوورەكە بردمی بۆ بەندەرە شینەكە‪ ،‬ئەوێ بۆنی‬ ‫ماسی لێ دەهات‪ ،‬مراوییە پەڕ چەورەكانیش چاوێكیان هەر‬ ‫لە وردە سەموونی دەستی پیرێژنەكان بوو‪ ،‬لە دڵی خۆمدا‬ ‫دەموت‪ :‬ئەگەر تۆ لێرەبوویتایە‪ ،‬نە باسی ماسیمان دەكرد و‬ ‫نە الی مراوییەكانیش دەوەستاین‪ ،‬بە پاسە سوورەكە هەموو‬ ‫شار دەگەڕاین‪ ،‬لێشم دەشاردیتەوە پێش ئەوەی بێیت‪ ،‬دڵم‬ ‫لێیدابوو كە هەر دێیت»‪.‬‬ ‫وێنە نووسراوە تەواونەكراوەكانم لەسەر پارچە وەرەقەكە‬ ‫خستەوە ناو جزدانەكەم و لە سەنتەری شار لە پاسە سوورەكە‬ ‫دابەزیم‌‪ ،‬كەوتمە ناو شەپۆلی خێرا ڕەوتی ڕێبوارەكان و‌‬ ‫چووینە ناو تونێلەكانەوە‪ ‌،‬بەسەر شۆستەی بەر قیتارەكاندا‬ ‫دابەشبووین‪ .‬بەدەر لە خەیااڵتی ناو شیعرەكەم بیرم الی ئەو‬ ‫ژن و پیاو و منداڵە پەناهەندەیە بوو‪ ،‬كاتێك لە باخچەی‬ ‫ئاژەاڵن لەگەڵ هاوكارەكانمدا لە بەردەم بەڕێوبەرەكەدا‬ ‫وەستابووین‪ ،‬باسی شێوەی زاوزێ و خواردن و سەفەرەكانی‬ ‫ئەو پۆلە قاز و قوڵنگەی بۆ دەكردین كە لە یەكێك لە چیمەنە‬ ‫تەڕەكانی ئەوێدا نیشتبوونەوە‪ ،‬لەویادا‪ ،‬ئەو منداڵەی كە تا‬ ‫پێش چەند چركەیەك پێ بەپێی دایك و باوكی دەڕۆیشت‪،‬‬ ‫بەردێكی هەڵگرت و كەوتە ڕاكردن بەدوای قاز و قوڵنگەكاندا‪،‬‬ ‫دایكەكە زۆر بە توڕەیی و هەستكردن بە خەجاڵەتییەوە‬ ‫دەستی منداڵەكەی گرت و بەدوای خۆیدا ڕایكێشا‪ ،‬تا ئەو‬ ‫كاتەش منداڵەكە هەر ئاوڕی دەدایەوە و چاوی هەر لەسەر‬ ‫قازەكان بوو‪ ،‬بەڕێوبەرەكە بەئێمەی وت‪ :‬گەر ئەو منداڵە‬ ‫منداڵی من بێت‪ ،‬دەزانن چی لێ دەكەم؟ هەموومان خەیاڵی‬ ‫وەاڵمگەلێك بۆ الی خۆی بردین و كەچی هیچیشمان نەوت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو وتی‪ :‬گەر ئەو منداڵە منداڵی من بوایە‪ ،‬خەاڵتم‬ ‫دەكرد‪ ،‬چونكە ئەو منداڵە سەلماندی كە بۆماوەی ئینسانیی‬ ‫ئەو بۆماوەیەكی ڕەسەنە‪ ،‬بۆیە دوای قازەكان كەوت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئینسان لە سەرەتاوە ژیانی‌ وەك ڕاوچییەك لەسەر ئەم‬ ‫ئەستێرە شینە دەستپێكردووە‪ .‬هەڵگرتنی ئەو خەسڵەتە ‌و‬ ‫مانەوەی لەو منداڵەدا نیشانەی ڕەسەنایەتییەتی‪.‬‬ ‫وەستانی یەك بە دوای یەكی قیتارەكە لە وێستگەكان و‬ ‫چوونە دەرەوە و هاتنە ژوورەوەی موسافیرەكان‪ ،‬خەیاڵیان‬ ‫لەگەڵ خۆیان دەبردم و دەیانهێنامەوە‪ ،‬بەخۆم دەوت ئەی من‬ ‫دەبێت بەم گەورەییە دوای چی بكەوم؟ خەسڵەتی شاعیربوون‬ ‫لە مندا دەبێت ڕاكردن بێت بەدوای چیدا؟ خەسڵەتێك كە بۆماوە‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەندەی دەستكردێكی جوانپەرستی و مەعریفییانەی‬ ‫ئینسان خۆیەتی‪ ،‬بەاڵم دیسانەوە وێنەی پاسە سوورەكە و‬ ‫نەخشەی شیعرەكەی ناو جزدانەكەم خستمیانەوە ناو خەیاڵی‬ ‫سەفەرەكان‪ .‬كردمیانەوە بە ئەكرۆباتەكە‪ ،‬تۆ بڵێی نووسین و‬ ‫باسكردنی ئینسانەكان جۆرێكی تر نەبێت لە ئەكرۆباتبازیی؟‬ ‫واتا نووسەریش لە كاتی نووسیندا هەمان كاری ئەكرۆباتی‬ ‫بكات و دواتر گێڕانەوەكانی خۆیمان بخاتە بەردەم‪ .‬لەكاتێكدا‬ ‫پاڵەوانبازییەكەی نووسەر تەنها بردنی خۆی نییە بەسەر ئەو‬ ‫پەتەدا‪ ،‬بەڵكە بردنی خەون و خەیاڵ و تەمەناكانی خۆی‬ ‫و ئینسانەكانی ترە لەگەڵ خۆیدا و گواستنەوەیانە بەسەر‬ ‫ئەو پەتە باریكەدا‪ .‬ڕەنگە نووسینی باش ئەو نووسینە بێت‬ ‫كە باس لەو پەڕینەوە ترسناكە بكات‪ ،‬كردەی نووسەر و‬ ‫ئەكرۆبات زۆر لەیەكتری دەچن‪ ،‬نووسەر گەر نووسەرێكی‬ ‫خراپ بێت ناتوانێت خوێنەران بەسەر پەتی خەیاڵی خۆیدا‬ ‫بپەڕێنێتەوە‌‪ ،‬ئەكرۆباتی خراپیش كەس نایەوێت سەیری بكات‬ ‫بۆ ئەوەی خەیاڵی ئازادی خۆی نەكوژێت‪ .‬تەنهایی ئەم دوو‬ ‫كارەكتەرە لەیەك ڕووەوە زۆر لەیەك دەچن كە هەردووكیان‌‬ ‫بەسەر پەتەكانیانەوە تەنهان‪ .‬مەرگی هەردووكیشیان لەبەردەم‬ ‫ئینسانەكانی تردا یەكسانە‪ ،‬ئەو لە ناو نووسینە خراپەكانیدا‬ ‫دەمرێت و ئەمیان لەبەردەم ئەو بینەرانەدا دەكەوێتە خوارەوە‬ ‫كە سەیری دەكەن‪.‬‬ ‫ئه‌م گۆشه‌یه‌ مانگی جارێک (هیوا قادر) ده‌ینووسێت‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫لە دواجاردا؛ تەنها ڕۆشنبیریی دەمێنێتەوە‬

‫لە ع‬

‫هاشم ساڵح‬

‫ەر‬ ‫ەبییەوە‪ :‬هە‬ ‫و‬ ‫را‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ا قانع‬

‫سەرسامم بە ناونیشانی ئەم كتێبە‪،‬‬ ‫دوای ئەوەی خوێندمەوە كەوتمە‬ ‫پرسیاركردن‪ :‬تۆ بڵێیت زەمەن بۆنوبەرامەی‬ ‫هەبێت؟ مەبەستم زەمەنی بەسەرچووە‪،‬‬ ‫ئەو زەمەنه‌ لە تەمەنمان دزرا‪ ،‬ئێمە بەبێ‬ ‫ئەوەی بەخۆمان بزانین گەورەبووین‪.‬‬ ‫ئاخۆ كێ غەدری لێكردووین؟ ئەوە كێیە‬ ‫پیالن لە دژمان دادەڕێژێت؟ مەبەستم ئەو‬ ‫زەمەنەیە كە بەبێ ویستی خۆمان لەنێو‬ ‫پەنجەكانمانەوە ڕادەكات‪ .‬ئەو زەمەنەی لە‬ ‫خۆشەویستەكانمان‪ ،‬لە خۆمان‪ ،‬لە بوونمان‬ ‫دووردەخاتەوە‪.‬‬ ‫دانەری ئەم كتێبە ئەدیب و بیرمەند‬ ‫«جان دۆرمیسۆن»ە‪ ،‬ئەم بیرمەندە خاوەنی‬ ‫ئەو كتێبە ناسراوانەیە كە لە فەڕەنسادا بە‬ ‫سەدان هەزار دانەیان لێدەفرۆشرێت‪ .‬ئەو‬ ‫ئەندامی ئەكادیمیای فەڕەنسایە‌و یەكێكە‬ ‫لە گەورە تیۆرنووسەكانی ڕاستڕەوی‬ ‫میانڕەوی فەڕەنسی‪ ،‬كە مەیلیان بەالی‬ ‫دیگۆلییەكاندا نییە‪ .‬ئەم كتێبە بریتییە‬ ‫لە كۆكردنەوەی وتارە ڕۆشنبیرییەكانی كە‬ ‫لە میانەی چارەكە سەدەی ڕابردوودا‪ ،‬لە‬ ‫ڕۆژنامەكانی فەڕەنسادا باڵویكردوونەتەوە‪.‬‬ ‫لێرەوە ناونیشانی كتێبەكە دێت (دواجار‬ ‫تەنها ڕۆشنبیریی دەمێنێتەوە)‪ ،‬كتێبەكە‬ ‫بریتییە لە یادكردنەوەیەكی خەمبارانە بۆ‬ ‫زەمەنی بەسەرچوو‪ ،‬بۆ تەمەنی ڕابردوو‪،‬‬ ‫بەاڵم وتارە سیاسییەكانی البردووە‌و‬ ‫نەیخستوونەتە دووتوێی كتێبەكەوە‪،‬‬ ‫بەو پێودانگەی دواجار تەنها ڕۆشنبیریی‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬هەرچی وتارە سیاسییەكانە‬ ‫ئەوا پەیوەستە بە كات ‌و ساتی‬ ‫خۆیەوە ‌و لەگەڵ (با)دا دەڕوات‪.‬‬ ‫«جان دۆرمیسۆن» لەم كتێبەدا‬ ‫قسە‌و باس دەربارەی بەشێكی زۆری‬ ‫ئەو ئەدیب ‌و فەیلەسوفانە دەكات‬ ‫كە لە نزیكەوە ناسیونی‪ ،‬وەك‬ ‫ڕیمۆن ئارۆن كە لە ڕۆژنامەی‬ ‫مامۆستای‬ ‫(ئەلفیگارۆ)‬ ‫بووە‪ ،‬جان پۆل سارتەر كە‬ ‫سەركردەی بەرە دژەكە‬ ‫بووە‪ ،‬فیلیپ سۆلیرز‪،‬‬ ‫میشێل فۆكۆ‪ ،‬ئەلبێرت‬ ‫كامۆ‪ ،‬فرانسوا مۆریاك‪،‬‬ ‫فێرنان برۆدێل‪ ،‬جۆرج‬ ‫دیموزیل و دەیان‬ ‫ناوداری دیكە‪ .‬لە‬ ‫هەندێجاردا تێبینی‬ ‫ئەوە دەكەین ئەم‬ ‫بریتییە‬ ‫كتێبە‬ ‫ڕانانێكی‬ ‫لە‬ ‫بۆ‬ ‫گشتیی‬ ‫ئەو كتێبانەی‬ ‫« جا ن‬

‫د ۆ ر میسۆ ن »‬ ‫خو ێند و و نییە تە و ە‌و‬ ‫سەرسامبووە پێیان‪ .‬نووسەر ئەو‬ ‫ڕانانانەی لە پاشكۆ ئەدەبییە هەفتانەكەی‬ ‫ڕۆژنامەی ئەلفیگارۆ كە ڕۆژانی پێنجشەممە‬ ‫دەرچووە‪ ،‬باڵوكردووەتەوە‪ .‬ئەو پاشكۆیە‬ ‫لەگەڵ پاشكۆی ڕۆژنامەی لۆمۆند‌و لەگەڵ‬ ‫پاشكۆی ڕۆژنامەی لیبراسیۆن گرنگترین‬ ‫پاشكۆی ئەدەبییە‪.‬‬ ‫بۆ نموونە دانەر سەبارەت بە‬ ‫كتێبەكەی فیلیپ سولێر (جەنگی چێژ‪-‬‬ ‫حرب الزوق) دەڵێت‪( :‬سولێر لە ڕیزەكەیدا‬ ‫یەكەمە‪ .‬لەبەر هۆكارێكی زۆر سادە‪،‬‬

‫ژمــارە (‪)14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫دەكرێت لە هەمو هەڵە‌و كەموكوڕییەكانی‬ ‫خۆشببین‪ ،‬ئەویش ئەوەیە تابڵێی ئەدەبی‬ ‫خۆشویستووە‪ .‬دەتوانی سولێر بە هەموو‬ ‫تۆمەتێك تۆمەتبار بكەیت‪ ،‬تەنها ئەوە‬ ‫نەبێت ڕقی لە ئەدەب‪ ،‬بەشیعر و بە‬ ‫پەخشانییەوە نییە‪ .‬ئەو لەم سەردەمەماندا‬ ‫یەكێكە لەوانەی چێژێكی گەورە لە ئەدەب‬ ‫وەردەگرێت‪ .‬سولێر‪ ،‬هەرچەندە سەر بە‬ ‫نەوەی قوتابییەكانی منە‪ ،‬بەاڵم من زۆر‬ ‫سەرسامم پێی‪ .‬سولێر‪ ،‬لە كتێبەكەیدا بە‬ ‫تواناو شارەزاییەكی گەورەوە قسەوباس‬ ‫دەربارەی ئەدیبە مەزنەكانی فەڕەنسا و‬ ‫جیهان دەكات‪ ،‬ئەو خاڵی بەهێز و الوازیی‬ ‫هەر ئەدیبێك دەزانێت و دەستنیشانی‬ ‫دەكات‪ .‬خۆشە بیروڕاكانی لەسەر ڤۆڵتێر‪،‬‬ ‫یان شاتوبریان‪ ،‬یاخود ئارنست هیمنگوای‬ ‫یان ڕامبۆ یاخود سلیین‪ ...‬هتد بخوێنینەوە‪.‬‬ ‫هەوادارانی سولێر لەوەدا سەرزەنشتیان‬ ‫كردووە كە زۆر ئەمال‌و ئەوال دەكات‪ .‬كاتێ‬ ‫شەپۆلی چەپڕەوی پەڕگیر لەسەر شێوەی‬ ‫ماوتیسۆنگ زاڵبوو‪ ،‬ئەو كەسێكی ماوی‬ ‫بوو‪ .‬كاتێ شەپۆلی ڕاستڕەوەكان زاڵبوو‪،‬‬ ‫ئەو بووە ڕاستڕەوێك‪ ،‬بگرە بووە یەكێك‬ ‫لەوانەی پاپا و ڤاتیكانی خۆشدەویست‪.‬‬ ‫ئاخر چۆن چەپڕەوێكی پەڕگیر دەبێتە‬ ‫كاسۆلیكێكی پاپایی؟)‬ ‫بەاڵم ئایا زۆرێك لە ڕۆشنبیرانی‬ ‫شۆڕشی‬ ‫دوای‬ ‫عەرەب‪،‬‬ ‫خومەینی‪ ،‬لە هەڵوێستە‬ ‫چەپڕەوەكەی پێشووتریان‬ ‫هەڵنەگەڕانەوەو نەبوونە‬ ‫فێند ە مینیتا لیست ؟‬ ‫لێرەوە سولێر بە‬ ‫گۆڕانی ئەو باهۆزی‬ ‫ئا ید یۆ لۆ ژ ییە ی‬ ‫پاریسدا‬ ‫بەسەر‬ ‫ئەویش‬ ‫هەڵدەكات‪،‬‬ ‫دەگۆڕێت‪ .‬وەلێ وەك پێموتن‬ ‫خۆشەویستی ئەو بۆ ئەدەب‪،‬‬ ‫چاوپۆشیی لە هەموو شتەكانی دیكەی‬ ‫دەكات‪ .‬ئەو دەزانێت چۆن‌و بە چ شێوەیەك‬ ‫ڤۆڵتێر بخوێنێتەوە‌و پێی سەرسامبێت‪.‬‬ ‫دەزانێت چۆن چێژی لێوەرگرێت ‪،‬كە‬ ‫هیچ كەسێك ناتوانێت وەك ئەو چێژی‬ ‫لێوەرگرێت‪ .‬بەهای شیعرەكانی‬ ‫ڕامبۆ‪ ،‬یان ڕۆمانەكانی‬ ‫هیمنگو ا ی‬ ‫دەزانێت‪،‬‬

‫ئ‬ ‫ێ‬ ‫م‬ ‫ە‬

‫ئە مە ش‬ ‫شانازییە‬ ‫بۆ ئەو‪.‬‬ ‫بە اڵ م‬ ‫ن‬ ‫جا‬ ‫د و ر میسۆ ن ‪،‬‬ ‫سەبارەت بە‬ ‫ڕیمۆن ئارۆن‬ ‫ئاوا‬ ‫شتێكی‬ ‫دەڵێت‪ :‬یەكێكە‬ ‫بیرمەندە‬ ‫لە‬ ‫گە و ر ە كا نی‬ ‫سە ر د ە مە كە ما ن ‪،‬‬ ‫چەندین ساڵ هاودەمی‬ ‫بووم‪ ،‬ئەویش ئەو كاتە‬ ‫بوو كە لە ڕۆژنامەی‬ ‫یاریدەدەری‬ ‫ئەلفیگارۆ‬ ‫بووم‪ .‬شتگەلێكی زۆر لە‬ ‫زانستەكەی و ڕێنماییەكانی فێربووم‪ .‬ئەو‬ ‫خاوەنی كتێبە قەبەكانە لەسەر كۆمەڵناسی‬ ‫ئەڵمانی ‌و فەلسەفەی مێژوو‪ .‬ئەو‬ ‫هەرچەندە نەیاری كۆمۆنیست و یەكێتیی‬ ‫سۆڤییەت بوو‪ ،‬كەچی لەگەڵ ئەوەشدا زۆر‬ ‫سەرسام بوو بە كارل ماركس‪ .‬بە درێژایی‬ ‫هەموو ژیانی گفتوگۆی لەگەڵ ماركسدا‬ ‫كردووە‪ ،‬ئەوەش لە ڕێگەی خوێندنەوە‌و‬

‫ڕاڤەكردن و قسەكردن‬ ‫لەسەر كتێبەكانییەوە‬ ‫هەرچەندە‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ڕیمۆن ئارۆن‬ ‫سە ر سا م‬

‫ب‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫ێ‬

‫ببێتە ئەندام لە ئەكادیمیای فەڕەنسیدا‪.‬‬ ‫جان دورمیسۆن‪ ،‬لە بەشێكی دیكەی‬ ‫كتێبەكەیدا سەبارەت بە سارتەر شتێكی‬ ‫ئاوا دەڵێت‪ :‬بە درێژایی نزیكەی چل ساڵ‬ ‫وەك ئیمپراتۆرێكی پرشنگدار‪ ،‬دەستی‬ ‫بەسەر گۆڕەپانی ڕۆشنبیریی فەڕەنسیدا‬ ‫گرتبوو‪ .‬هەژموونێكی ڕەهای بەسەر تەواوی‬ ‫ڕۆشنبیرانی دی��ك��ەدا ه��ەب��ووە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫ملكەچی نەبوایە‪ ،‬دەیپلیشاندەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەب��وو ب��ەس��ەر ئەلبێرت‬ ‫كامۆ‪-‬ی بەستەزماندا هات‪،‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی ناكۆك‬ ‫ب��وو لەگەڵیدا‪،‬‬ ‫ڕی����س����وای‬ ‫ك����رد‪.‬‬

‫سارتەر لەو كات ‌و ساتەدا هەستی كرد‬ ‫زەویی لەژێر پێیدا دەهەژێت‌و عەرشەكەی‬ ‫دەستیكردووە بە لەرزین ‌و لەقبوون‪.‬‬ ‫بۆیە بەخێرایی هێرشی كردە سەر‬ ‫كتێبەكە‌و خاوەنی كتێبەكە‌و بە دوایەمین‬ ‫مەتەرێزی بۆرجوازییەت دژ بە ماركس‬ ‫تۆمەتباری كرد‪ ،‬بەاڵم ئەم هێرشە هیچ‬ ‫سوودێكی نەبوو‪ .‬فۆكۆ توانی بەوپەڕی‬ ‫لێهاتوویی ‌و سەنگینییەوە بچێتە شوێنی‬ ‫ئەو‪ .‬بەم شێوەیە بونیادگەریی وەك‬ ‫فەلسەفەیەكی هەژموونگەرا چووە شوێنی‬ ‫فەلسەفەی وجودییەت‪ .‬ئەمە لە كۆتایی‬ ‫شەستەكانی سەدەی ڕابردوودا ڕوویدا‪.‬‬ ‫وەلێ دوژمنایەتی نێوان ئەم دووانە‪،‬‬ ‫لەبەر هۆكارێكی سادە‪ ،‬نەگەیشتە ئاستی‬ ‫دوژمنایەتی نێوان ڕیمۆن ئارۆن‌و سارتەر‪،‬‬ ‫كە بریتییە لەوەی فۆكۆ‪-‬ش سەر بە بەرەی‬ ‫چەپ بوو‪ .‬لەبەر ئەوە ئاشتبوونەوە‪ ،‬بگرە‬ ‫پێكەوە چەند كارێكی سیاسیی هاوبەشیان‬ ‫ئەنجامدا‪ ،‬بۆ نموونە لەگەڵ جان جینیە‪،‬‬ ‫هەرسێكیان پێكەوە خۆپیشاندانیان‬ ‫بۆ بەرژەوەندیی كرێكارە بیانییەكانی‬ ‫فەڕەنسا ئەنجامدا‪ .‬زۆربەی ئەو كرێكارە‬ ‫بیانییانە عەرەب‪ ،‬یان مەغریبی‪ ،‬یاخود‬ ‫موسڵمان‪ ،‬یان ڕەشپێستە ئەفریقییەكان‬ ‫بوون‪ .‬ئاشكرایە سارتەر جان جێنیەی زۆر‬ ‫خۆشویستووە‪ ،‬بەڕادەیەك خۆشیویستووە‬ ‫نازناوی‪( :‬قەدیس جێنیە)ی لێناوە‌و‬ ‫كتێبێكی گەورەی لەسەر نووسیوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێ ناوەندی ڕۆشنبیریی فەڕەنسی‬ ‫زایۆنیزمخواز‪ ،‬بەهۆی هەڵوێستەكانی‬ ‫لە پاڵپشتیكردنی كێشەی فەڵەستین‪،‬‬ ‫دژایەتی جان جێنیەیان دەكرد‪.‬‬ ‫دواتر جان دورمیسۆن لە بەشێكی‬ ‫دیكەدا دەڵێت‪ :‬سەرەڕای هەموو ئەو‬ ‫ڕەخنانەی كە دەكرێت ئاراستەی سارتەر‬ ‫بكرێن‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا ئەو لە سەدەی‬ ‫بیستەمدا وەك پایەدارێكی گەورەی ئەدەب‬ ‫‌و فیكر دەمێنێتەوە‪ .‬هۆكاری هەژموونی‬ ‫سارتەر بەسەر هەموو ڕۆشنبیرانی دیكەدا‪،‬‬ ‫ئەوەیە سارتەر توانیویەتی لەیەككاتدا‌و‬ ‫لە چەندین بواردا داهێنەربێت‪ :‬لە بورای‬ ‫فەلسەفە‪ ،‬ڕۆمان‪ ،‬ڕەخنەی ئەدەبیی‪،‬‬ ‫شانۆ‪ ،‬بگرە تەنانەت لە بواری‬ ‫ڕۆژنامەگەریی ‌و سینەماشدا‪.‬‬ ‫سارتەر هەر خۆی بە‬ ‫تەنها نەتەوەیەك‬ ‫بوو‪ .‬فەڕەنسا‬ ‫لە‬

‫ئ‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫لێك ب‬ ‫ە‬ ‫خ‬ ‫ردووین ۆم نا‬ ‫ب‬ ‫؟‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫ەوە ن‬ ‫گ‬ ‫كێی ە‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫و‬ ‫یالن ی‬ ‫ن‬ ‫‪.‬‬ ‫ل‬ ‫ئ‬ ‫ا‬ ‫ە‬ ‫خ‬ ‫دژم ۆ‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ێ‬ ‫ن‬ ‫داد غ‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫ەڕێژێ ری‬ ‫ت؟‬

‫بو و ە‬ ‫بە‬ ‫بلیمە تیە كە ی‬ ‫كەچی‬ ‫ماركس‪،‬‬ ‫سەبارەت بە ماركس‬ ‫دەنووسێت‪ :‬ڕێگەی دا بەوانی‬ ‫دیكە لەسەر زمانی ئەو و بە ناوی‬ ‫ئەوەوە هەموو شتێك بڵێن‪ .‬دروست‬ ‫وەك ئەوەی بەسەر نیتچە و فرۆیددا‬ ‫هات‪ .‬ماركسییەكان دەتوانن شتێك ‌و‬ ‫پێچەوانەكەشی بە ناوی ماركسەوە بڵێن‪.‬‬ ‫دواتر جان دورمیسۆن‪ ،‬لەسەر قسەكانی‬ ‫بەردەوام دەبێت‌و دەڵێت‪ :‬ڕیمۆن ئارۆن لە‬ ‫دوا ڕۆژەكانی ژیانیدا پێیڕاگەیاندم حەز‬ ‫دەكات بچێتە ئەكادیمیای فەڕەنسییەوە‪.‬‬ ‫گەورەكانی‬ ‫كەسایەتییە‬ ‫ئاشكرایە‬ ‫فەڕەنسا حەزدەكەن كۆتایی ژیانیان لەو‬ ‫ئەكادیمیایەدا بەسەربەرن‪ .‬ڕیمۆن ئارۆن‬ ‫پێی وتم‪ :‬بڕۆ بزانە بارودۆخەكە چۆنە‌و‬ ‫سوسەیەكم بۆ بكە‌و بزانە لەوێ تاچەند‬ ‫بەختم هەیە لە وەرگرتنی كورسییەكی‬ ‫نەمریی‪ .‬ئاشكرایە هەر ئەندامێكی‬ ‫تازە پێویستە لەالیەن ئەندامانی‬ ‫ئەكادیمیاكەوە وەربگیرێت‪ .‬هەندێجار‬ ‫لەپێناو جیاكردنەوە‌و دەستنیشانكردنی‬ ‫كاندیدەكاندا‪ ،‬پێویست دەكات چەند‬ ‫خولێكی هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی جان دورمیسۆن ڕۆشت بۆ ئەوێ‬ ‫‌و پرسیاری لە ئەكادیمیەكان كرد و‬ ‫بارودۆخەكەی هەڵسەنگاند‪ ،‬گەڕایەوە‌و‬ ‫بە ڕیمۆن ئارۆن‪-‬ی وت‪ :‬هیچ بەختت‬ ‫نییە بۆ سەركەوتن‪ ،‬چونكە پێنج كۆمەڵە‬ ‫لەوێ هەیە كە سەرجەمیان دژی تۆن‪:‬‬ ‫واتە هەمو ئەكادیمیا دژی تۆن! نەیارانی‬ ‫سامییەت دژی تۆن‪ ،‬چونكە تۆ جولەكەی‪.‬‬ ‫جوولەكە دژی تۆیە چونكە تۆ وەك‬ ‫پێویست جولەكە نیت! دیگۆلییەكان دژی‬ ‫تۆن چونكە تۆ گەرچی دیگۆلی بوویت‪،‬‬ ‫بەاڵم تۆ هەندێجار ڕەخنەت لێگرتووە‪.‬‬ ‫نەیارانی دیگۆلییەكانیش دژی تۆن‪ ،‬چونكە‬ ‫تۆ دیگۆلی بوویت ‌و لە میانەی جەنگی‬ ‫دووەمی جیهانیدا لە لەندەن‪ ،‬پەیوەندیت بە‬ ‫جەنەراڵ دیگۆلەوە كردووە‪ .‬ڕیمۆن ئاراۆن‬ ‫پێی دەڵێت‪ :‬ئەی باشە كۆمەڵەی پێنجەم‬ ‫كێیە كە دژی من بووە؟ جان دورمیسۆن‬ ‫وەاڵمی دەداتەوە‪ :‬هەموو ئەندامەكانی‬ ‫دیكەی ئەكادیمیا كە ماونەتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫دەزانن تۆ زۆر لەوان زیرەكتری‪ .‬لێرەوە‬ ‫من ئامۆژگاریت دەكەم خۆت كاندید مەكە‪.‬‬ ‫هەر ئەمەش بوو ڕوویدا‪ ،‬بەم جۆرە ڕیمۆن‬ ‫ئارۆن كۆچی دوایی دەكات‪ ،‬بەبێ ئەوەی‬

‫و ە ك‬ ‫چ�������������ۆن‬ ‫دی��گ��ۆڵ سەرۆكی‬ ‫فەڕەنسا‬ ‫سیاسەتی‬ ‫بوو‪ ،‬ئەوا بە هەمان شێوە‬ ‫سارتەر‪-‬یش سەرۆكی ڕۆشنبیریی‬ ‫ف��ەڕەن��س��ا ب���وو‪ .‬س��ارت��ەر تابڵێی‬ ‫ڕق��ی لە دیگۆل ب��وو‪ ،‬بە بەكرێگیراوی‬ ‫سەرمایەداریی ‌و ب��ەرەی خ��ۆرئ��اوا‪ ،‬كە‬ ‫واڵتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ڕابەرایەتی‬ ‫دەكرد‪ ،‬دادەنا‪ .‬ئاشكرایە سارتەر دەربڕینە‬ ‫بەناوبانگەكەی خۆی وت‪ :‬ئەوەی لەگەڵ‬ ‫حیزبی شوعی‪ ،‬یان ب��ەرەی سۆشیالیزم‬ ‫نەبێت سەگە! لێرەوە ڕیمۆن ئ��ارۆن لە‬ ‫تێڕوانینی س��ارت��ەردا هیچ نەبوو تەنها‬ ‫سەگێك نەبێت ل��ەالی سەرمایەدارەكان‬ ‫دەوەڕێت ‌و بەرگرییان لێدەكات‪ .‬لەوەشدا‬ ‫زۆر بەهەڵەدا نەچوبوو‪ ،‬جەنەرال دیگۆل‪-‬‬ ‫یش هەمان تێڕوانی هەبووە‌و حەزی بە‬ ‫چارەی ڕیمۆن ئارۆن نەكردووە‌و متمانەی‬ ‫پێی نەبووە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو شتەی جان دورمیسۆن‬ ‫سەبارەت بە ڕیمۆن ئارۆن لەبیری دەچێت‪،‬‬ ‫ئەوەیە ڕیمۆن ئارۆن جولەكەش بووە‪.‬‬ ‫بەڵگەش بۆ ئەوە ئەو هێرشە توندەی بوو‬ ‫كە كردییە سەر دیگۆل‪ ،‬ئەمەش دوای‬ ‫كۆنگرە ڕۆژنامەوانییە بەناوبانگەكەی‬ ‫دیگۆل هات‪ ،‬كە تێیدا ڕەخنەی لە جولەكە‬ ‫و توندڕەوییە كوێرانەكەی ئیسرائیل ‌و‬ ‫سیاسەتە تاوانكارییە فراوانخوازییەكەی‬ ‫گرت‪ .‬بێگومان هەموو جولەكە نا‪ .‬جیاوازیی‬ ‫هەیە لەنێوان جولەكە‌و زایۆنیزمدا‌و نابێت‬ ‫هەردووكیان تێكەڵ بەیەك بكەین‪.‬‬ ‫دواتر نووسەری كتێبەكە قسەكانی‬ ‫دەگوازێتەوە بۆ قسەكردن دەربارەی‬ ‫ڕكابەرەكەی سارتەر لەسەر عەرشی‬ ‫فەلسەفەی فەڕەنسی‪ :‬واتە میشێل فۆكۆ‌و‬ ‫شتێكی ئاوا دەڵێت‪ :‬سارتەر لەسەر‬ ‫عەرشی فیكری فەڕەنسی مایەوە تا ئەو‬ ‫كاتەی میشێل فۆكۆ‌و كتێبە ناودارەكەی‬ ‫(وشەكان ‌و شتەكان) دەركەوت‪ .‬ئیدی‬

‫ڕ ۆ ژ گا ر ی‬ ‫‌و‬ ‫ڤۆڵتێر‬ ‫فیكتۆر هۆگۆ‪-‬وە‪،‬‬ ‫كەسایەتییەكی مەزنی‬ ‫وەك سارتەری بەخۆیەوە‬ ‫نەبینیبوو‪ ،‬لەبەر ئەوە دیگۆل ڕازی‬ ‫نەبوو زیندانیی بكات‪ ،‬گەرچی سارتەر زۆر‬ ‫بە توندیی دژی دیگۆل خۆپیشاندانی كرد‌و‬ ‫قسەی سوكی پێوت‪ ،‬بگرە شوبهاندی بە‬ ‫هێتلەر‪ .‬دیگۆل بە وەزیرەكانی دەڵێت‪:‬‬ ‫نەخێر‪ ،‬نەخێر كەس ڤۆڵتێر زیندانیی‬ ‫ناكات! ئەم دەربڕینە وەك پەندی لێهاتووە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو دەربڕینە چەندە بەڵگەیە‬ ‫لەسەر مەزنی سارتەر‪ ،‬بە هەمان شێوەش‬ ‫بەڵگەیە لەسەر مەزنی دیگۆل ئەگەر‬ ‫زۆرتریش نەبێت‪ .‬ئاسان نەبوو بۆ سەرۆكی‬ ‫فەڕەنسای ئازاد‪ ،‬كەسێك بێت ‌و لەگەڵ‬ ‫هێتلەردا بەراوردی بكات‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدایە‬ ‫دیگۆل هەموو ژیانی خۆی بۆ دژایەتیكردن‬ ‫‌و ڕزگاركردنی فەڕەنسا لە چنگی هێتلەر‬ ‫تەرخان كردبوو‪ .‬لە ڕاستیدا‪ ،‬سارتەر بەو‬ ‫كارەی گەورەترین حەماقەتی سیاسیی لە‬ ‫ژیانیدا ئەنجامدا‪ ،‬چونكە هیچ ڕووكارێكی‬ ‫لێكچوون لەنێوان هێتلەر‌و شارل دیگۆلدا‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا سارتەر هەر‬ ‫بە سارتەر دەمێنێتەوە‪ :‬واتە نەمرێك بۆ‬ ‫ئەدەبی فەڕەنسا‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪ :‬الشرق االوسط‪ ،‬الپەڕەی‬ ‫بیروڕا‪ ،‬سێشەممە ‪ 29‬ئازار ‪ ،2011‬ژمارە‬ ‫‪.11786‬‬

‫سێ‬

‫ڕەزا‬

‫ش‬

‫*كەواتە تۆش بە جۆرێك وەك‬ ‫(سپینۆزا) لەسەر شیعر بیر‬ ‫دەكەیتەوە‪ ،‬ئایا‬ ‫ش��ی��ع��ر‬

‫یع‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫پێن‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ەكرا‬ ‫و‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ه‬

‫ب���������������ە‬ ‫پ���ێ���وەری ڕەوش����ت‬ ‫هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫ن��ا‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەخ�لاق چییە؟ ئەو‬ ‫بنەما بنەڕەتییانەیە كە لە ناو‬ ‫ناخی هەموو مرۆڤێكدا هەیە‪ ،‬بە‬ ‫ڕەشپێست و سوورپێست و كافر و‬ ‫جوولەكە و موسڵمان و ماركسی و‬ ‫بێ ئایینیشەوە‪ ،‬باشە من پرسیار‬ ‫لە تۆ دەكەم‪ ،‬كامە شاعیر و كامە‬ ‫شیعر لە درێژایی مێژوودا‪ ،‬هانی‬ ‫ئ��ەوەی داوە كە م��رۆڤ بكات بە‬

‫ەست‬ ‫پ‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫‪ ،‬شیعر‬

‫* ل��ەن��او ش��اع��ی��رە س��ۆف��ی و‬ ‫عاریفەكانی سەردەمی كالسیك و‬ ‫سەردەمی عیرفانی نوێ‪ ،‬جۆرێك‬ ‫لە شێتیی‪ ،‬جۆرێك لە یاخیبوون‬ ‫بەرچاو دەكەوێت‪ ،‬ئەو هاوبەشییە‬ ‫لە یاخیبووندا بۆ چی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫بە دڵنیاییەوە ئەو یاخیبوونە‬ ‫هەیە‪ ،‬لەبەر ئ��ەوەی كە خەڵك‬ ‫لێی تێنەگەیشتووە و ڕەنگە لێی‬ ‫تێنەگات‪،‬ناوی شێتیی و جنوونی‬ ‫لێناوە‪ ،‬چونكە شاعیری عارف‬ ‫و ع��ارف��ی ش��اع��ی��ر‪ ،‬لە‬ ‫س�������ەرەوەی‬

‫گۆ‬ ‫م‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ت���ەن���ی���ا ل��ە‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ی‬ ‫شیعرنووسیندا‬ ‫كاتی‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫بۆ‬ ‫دەكەن‬ ‫درۆ‬ ‫ئەوانە‬ ‫شاعیرن‪،‬‬ ‫‪.‬‬ ‫دەورییەك پاڵو دەناڵێنن”‪ .‬شیعر‬ ‫وێنەیەكی خودی شاعیرە‪ ،‬جا چۆن‬ ‫ئەو شیعرە ئەو وێنە بەرجەستە‬ ‫دەك����ات‪ ،‬ئ���ەوە دەك��ەوێ��ت��ە سەر‬ ‫شیعرەكە و ڕاستگۆیی شاعیرانە‪.‬‬

‫تە‬ ‫م‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫گرێت‬

‫تێگە یشتنی‬ ‫ئ���اس���ای���ی خ��ەڵ��ك��ەوە‬ ‫ڕاوەس��ت��او‪ ،‬ئ��ەو چاوێكی دیكەی‬ ‫پێیە كە خەڵكی ئاسایی نییەتی‬

‫عەل‬

‫*ئایا ئەمە بۆ خۆی ئیلتیزام‬ ‫نییە؟‬ ‫باسمكرد لە چۆاڵییدا ناخوڵقێت‪،‬‬ ‫هونەر بۆ مرۆڤە و پێویستە لە‬ ‫خزمەتی مرۆڤیشدا بێت‪.‬‬

‫* كەواتە شاعیر لەگەڵ‬ ‫شیعردا دەژیەت‪ ،‬نەك شیعر لەگەڵ‬ ‫شاعیردا؟‬ ‫م��ن پ��ێ��م��وای��ە الی شاعیری‬ ‫ڕاستگۆ‪ ،‬تۆ ناتوانێت شیعر و شاعیر‬ ‫وەك دوو شتی جیاواز سەیربكەیت‪،‬‬ ‫پێموایە شاعیربوون الی شاعیری‬ ‫ڕاستگۆ‪ ،‬دەبێت وەك هاتوچۆی‬ ‫ئەو خوێنە بێت لە ناو دەمارەكاندا‪،‬‬ ‫لەگەڵ هەناسە و ترپەی دڵتدابێت و‬ ‫بچێت و لێبدات‪ .‬نابێت لەكاتێكدا كە‬ ‫شیعر دەنووسم‪ ،‬تەنیا لەو كاتەدا‬ ‫شاعیربم و ت��ەواو‪ ،‬دەبێت هەموو‬ ‫گیانم لەگەڵیدا بێت‪( .‬فروغی‬ ‫ف���ەروخ���زاد) دەڵ��ێ��ت‪“ :‬‬ ‫ه��ەن��دێ ك��ەس‬ ‫ه���ەن‬

‫ۆم‬ ‫مپت‬

‫ئەگەر خوڵقاش‪ ،‬بەبێ بەرامبەر‪،‬‬ ‫ئایا هەستی پێدەكرێت و دەژێت و‬ ‫دەمێنێتەوە؟ ئەگەر مرۆڤ نەژێت‬ ‫هونەر بە شێوەیەكی گشتیی و‬ ‫شیعر بە شێوەیەكی تایبەت ناژێت‪،‬‬ ‫بۆیە من دەڵێم‪ ،‬هونەر تەنیا بە‬ ‫مرۆڤ و گوزارشتی ڕاستگۆیانەی‬ ‫خۆی ئیلتیزامی هەیە‪.‬‬

‫ئ��اژەڵ؟ پێی بڵێت درۆ بكە‪ ،‬لە‬ ‫ڕاستیی البدە؟راستیی لە الی هەر‬ ‫مرۆڤێكەوە باوەڕپێكراو و جێگەی‬ ‫ڕێ��زە‪ ،‬شیعریش بەو ڕاستییانەوە‬ ‫پابەندە و هیچی تر‪.‬‬

‫یپ‬

‫كە لە جەستەی‪ ،‬گۆشەیەكە لە ڕۆحی‪ ،‬پێویستە‬ ‫عیر لە خۆشەویستی ئافرەتێكەوە سەرجەم‬

‫*ئ��ای��ا ئ��ەم ب��ۆ چ��وون��ەی تۆ‬ ‫ت��ێ��ك��ەاڵوی ج��ۆرێ��ك ل��ە عیرفان‬ ‫نەبووە‪ ،‬با بە ڕاشكاویی پرسیار‬ ‫ب��ك��ەم‪ ،‬دەزان���ی���ت ك��ە شیعری‬ ‫كالسیكی ك��وردی��ی ب��ە ه��ەوێ��ن و‬ ‫بیرۆكەیەكی عیرفانی و سۆفییانەوە‬ ‫سەر هەڵدەدات‪ ،‬ئێستاش عیرفان‬ ‫ل��ە ه���ەردوو ش��ێ��وازە ك�لاسی��ك و‬ ‫سەردەمییانەكەی خۆیدا ب��اوە و‬ ‫الیەنگران و دژایەتیكەرانی تایبەت‬ ‫بە خ��ۆی هەیە‪ ،‬تۆ تێكەڵبوونی‬ ‫ئەندێشە و بۆچوونی عیرفانی لە‬ ‫شیعردا چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫تێگەیشتنێكی‬ ‫بە‬ ‫ئەگەر‬ ‫دروستەوە سەیری عیرفان بكەیت‪،‬‬ ‫مەرج نییە عارفی تێگەیشتوو‪،‬‬ ‫سۆفییەكی گۆشەگیری پرچ درێژی‬ ‫لە خەڵك دابڕاوی دەست لە ژیان‬ ‫كێشاوە بێت و گۆشەیەك بگرێت لە‬ ‫خانەكەیدا‪ ،‬بۆ نموونە من (گیڤارا)‬ ‫بە عارف دەزانم‪ ،‬بە سۆفییەكی‬ ‫گەورەی دەزانم‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫كەسایەتییە بە عەشقێكی گەورەوە‬ ‫خەباتی كردووە‪ ،‬خەڵكی خۆی و‬ ‫هەموو جیهانیشی خۆشویستووە‬ ‫و بۆ ڕزگاری مرۆڤ‪ ،‬بەشبەحاڵی‬ ‫خۆی و تێگەشتنی خۆی و بیر‬ ‫و ڕای خۆی‪ ،‬خەباتی كردووە و‬ ‫خۆبەخشی كردووە‪ ،‬ئەمە بە الی‬ ‫منەوە عیرفانە‪ .‬تۆ بۆ هەر شتێك‬ ‫بسووتێیت‪ ،‬پارچە بەردێك یان‬ ‫ئاسنێكیش بێت‪ ،‬خۆی لە خۆیدا‬ ‫عیرفانە‪ .‬جا خودا بێت‪ ،‬ئینسان‬ ‫بێت‪ ،‬شۆڕش بێت‪ ،‬خەڵك و‬ ‫نیشتمان بێت‪ ،‬ئەو سووتانە بۆ هەر‬ ‫شتێك بێت كە ئینسان لە ناخەوە‬ ‫بۆی بسووتێت‪ ،‬عیرفانە‪.‬‬

‫*ئایا پێویستە شاعیر لە‬ ‫دابونەریت‪ ،‬لە یاسا و ڕێساكان‪ ،‬لە‬ ‫پەیوەندییەكانی چین و توێژەكانی‬ ‫كۆمەڵگە و دامودەزگاكانی یاخی‬ ‫بێت؟‬ ‫ئەگەر دابونەریت مرۆڤی بێت‪،‬‬ ‫ئەگەر ڕێز لە تاكەكان بگرێت‪،‬‬ ‫پێویست بە یاخیبوون ناكات‪،‬‬ ‫شاعیر بۆ یاخی نەبوون یاخی‬ ‫دەبێت‪ .‬یاخی دەبێت تا وەك ئاوێنە‬ ‫لەسەر چیاوە ئەو نامرۆڤایەتییانە‬ ‫و ئەو بێڕێزییانە كە لە مرۆڤ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬وەك شاشەیەكی گەورەی‬ ‫سینەما‪ ،‬نیشانی خەڵك بدات‪.‬‬ ‫یاخیبوون بۆ هێوركردنەوەیە‪ ،‬دیارە‬ ‫لە كۆمەڵگەیەكدا كە مرۆڤ ڕێزی‬ ‫هەبێت و ئازاد بێت‪ ،‬شاعیریش‬ ‫یاخی نابێت‪ ،‬شیعر ویژدانی گشتیی‬ ‫كۆمەڵگەیە‪ ،‬كاتێك كە ئاسوودە‬ ‫بێت‪ ،‬شاعیریش یاخی نابێت‪.‬‬ ‫* خ���ۆش���ەوی���س���ت���ی���ی‪ ،‬ل��ە‬ ‫شیعرەكانی حەمە عومەر عوسماندا‬ ‫خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ی��ەك��ی ج���ی���اوازە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی بەرامبەر بە ئافرەت‪ .‬تۆ‬ ‫خۆشەویستیی چۆن لێكدەدەیتەوە؟‬ ‫خۆشەویستیی‪ ،‬خۆشویستنی‬ ‫بەرامبەرەكەتە‪ ،‬بە هەموو كیان و‬ ‫بوونەوە‪ .‬خۆشویستنی ئەو كەسەیە‬ ‫كە هەیە و تایبەتمەندییەكانی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬نەك خۆشویستنی ئەو‬ ‫كەسەی كە تۆ لە بەرامبەرەكەت‬ ‫دروستی دەكەیت‪ .‬خۆشەویستی‬ ‫كەسێك‪ ،‬خۆشویستنی بەشێكە لە‬ ‫بوونی ئەو‪ ،‬بەشێكە لە جەستە‪،‬‬ ‫یان گۆشەیەك لە ڕۆحی ئەو كەسە‪،‬‬ ‫پێویستە بە هەموو گیانتەوە‪،‬‬ ‫هەموو گیانی ئەوت خۆشبووێت‪.‬‬ ‫خۆشەویستی شاعیر‪ ،‬بۆ یەك‬ ‫كەسی دیاریكراو نییە‪ ،‬خۆشەویستی‬ ‫خۆشەویستی‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫تاكێك‬ ‫شاعیرانە ئەوەیە‪ ،‬كە تۆ لە شیعری‬ ‫خۆتدا بە شێوەیەك هەست بە‬ ‫خۆشەویستی مرۆڤ بكەیت‪ ،‬كە‬ ‫ئازار و دەردەكانی ڕەنگبداتەوە‪،‬‬ ‫ئەو كاتە هەر ئازار پێگەشتوویەك‪،‬‬ ‫وەك خۆشەویستێك پەیامی‬ ‫تۆ وەردەگرێت و تۆ لەگەڵ‬ ‫دڵدارێكدا خۆشەویستیت كردووە‪،‬‬ ‫كە ناوی مرۆڤ بووە‪ .‬شاعیر لە‬ ‫خۆشەویستی تاكەوە دەبێت بگاتە‬ ‫خۆشەویستی هەموو جیهان‪ ،‬لە‬ ‫خۆشەویستی ئافرەتێكەوە هەموو‬ ‫مرۆڤی خۆشبووێت‪.‬‬ ‫بۆنموونە شیعرێكی (هەردی)م‬ ‫بیركەوتەوە كە دەڵێت‪:‬‬ ‫سەرنجی ڕێ‌ ئەدەم ڕێگا هەموو‬ ‫شێوەی ئەوەی تیایە‬ ‫وەكو دنیا لە نێو شێوەی ئەوا‬ ‫توابێتەوە وایە‬ ‫خۆشەویستی دەبێت وەك‬ ‫كارەبا وابێت‪ ،‬بتگرێت‪ .‬ئەو كاتە‬ ‫ئەگەر بە جدیی شاعیر بێت‪ ،‬ڕەنگە‬ ‫تەقینەوەیەكی گەورەی شیعریی‬ ‫بە دواوە بێت‪.‬‬

‫وور‬

‫*باشە كەواتە بۆ كاتێكی‬ ‫كورت‪ ،‬تۆ حەمە عومەر عوسمانی‬ ‫شاعیر مەبە‪ ،‬ئەم غوربەتە و‬ ‫ژەنەڕاڵی پاییزییە هی تۆ نین‪ ،‬تۆ‬ ‫خوێنەرێكی تێگەیشتووی شیعر بە‪،‬‬ ‫ئەو وێنەیە كە تۆ باسی دەكەیت‪،‬‬ ‫چۆن بەرجەستە دەبێت لەناو‬ ‫مێشكی تۆدا؟‬ ‫ئەو وێنەیە دەبێت وەك نوێژێك‬ ‫بێت‪ ،‬نەك وەكو نوێژێكی تەقلیدیی‪،‬‬ ‫وەك نوێژێك بتباتە ناو خۆیەوە‪.‬‬ ‫من ئەگەر خوێنەری شیعرێك بم‪،‬‬ ‫هی هەر شاعیرێك بێت‪ ،‬جیاوازیی‬ ‫نییە‪ .‬دەمەوێت لە نووكی پێمەوە‬ ‫هەتا تەپڵی سەرم لەگەڵ خۆیدا‬ ‫ببات‪ ،‬مووچڕكە بە گیانمدا بهێنێت‪،‬‬ ‫بمكات بە بەشێك لە خۆی‪ .‬حەمە‬ ‫عومەر عوسمانیش ئەگەر من وەك‬ ‫خوێنەرێك بیخوێنمەوە‪ ،‬پێویستە‬ ‫لە سەرەتادا لەگەڵ خۆی و شیعر‬ ‫و منی خوێنەردا ڕاستگۆ بێت‪،‬‬ ‫گوزارشتێكی ڕاستگۆییانە لەسەر‬ ‫لە دایكبوونی بوونەوەرێكی نوێ لە‬ ‫جەستەی شیعردا بكات‪ .‬دەستی من‬ ‫بگرێت و بمباتە ناو خۆیەوە‪ ،‬من‬ ‫بكات بە بەشێك لە ئەندامی ئەو‬ ‫بوونەوەرە تازەیە‪.‬‬

‫و نهێنییە ئاشكراكان‪ ،‬یان ئاشكرا‬ ‫نهێنییەكانی پێدەبێت‪ .‬ئەگەر‬ ‫هەموو كەس لە جنوون و شێتی‬ ‫و یاخیبوونی شاعیر تێ بگات‪،‬‬ ‫ئ��ەو كاتە هەموو دنیا شاعیرە‪،‬‬ ‫ئەو كاتە هیچ بەهایەك بۆ شیعر‬ ‫بۆ جیهانبینی ن��ەدەم��ای��ەوە‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەی شەپۆلەوە مەلەكردن‬ ‫جنوونێكە كە شاعیر دەیگرێت‬ ‫و دەی��ك��ات و خ��ەڵ��ك ب��ە شێتی‬ ‫دەزانێت‪ .‬سەیر لەوەشدایە كە پاش‬ ‫ئ��ەوەی بە پێچەوانەی ئاوەكەوە‬ ‫وەك شاعیر و تێگەیشتوو مەلەت‬ ‫كرد و نەخنكایت‪ ،‬ئەو كاتە‪ ،‬ئەو‬ ‫خەڵكە كە پێشتر ئەو مەلەكردنەی‬ ‫بە شێتی دەزانی‪ ،‬خۆی دەكات بە‬ ‫خاوەنی ئەو ئەزموونە و ئەو شیعرە‬ ‫دەكات بە ئەزموون و شیعری خۆی‪.‬‬

‫*‬

‫ـــــــشتنی ئاسایی خەڵكەوە ڕاوەستاون‬

‫شێتبوون لە هەوای جەنگدا‬ ‫ ‬ ‫بەشێكی بەرچاوی ئەدەب ئاوڕی لە جەنگ داوەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نووسینی ئەدەبی جەنگ‪ ،‬سانا نییە و لەگەڵ كۆمەڵێك مەترسیدا‬ ‫بەرەوڕووە‪ ،‬كە یەكێكیان‪ :‬كەوتنە ناو الیەنگریی ئایدیۆلۆژیكەو‬ ‫دواجار سیاسەتبردەیی‪ .‬دووەم‪ :‬ڕۆمانتیزەكردنی ئەدەب لەژێر‬ ‫پاساوی پابەندبوون بە واقیعییەتی جەنگ‪ ،‬یان ئارەزووی ئاشتی‪.‬‬ ‫جەنگی ئێران و عێراق‪ ،‬لە ئێراندا ئەدەبیاتێكی بەدیهێنا كە لە مانا‬ ‫ڕەسمییەكەیدا بە ئەدەبی بەرگریی پیرۆز ناسرا‪ ،‬بەاڵم لە پاڵ ئەو‬ ‫ئەدەبەدا كەسانێكی دیكە بە شێوەی جیاواز باسیان لە جەنگەكە‬ ‫كرد‪ .‬یەكێك لەو ڕۆمانانەی كە بەدەر لە گوتاری ڕەسمیی ئەدەبی‬ ‫بەرگریی نووسراوە «دووپشك لە سەر پلیكانەكانی وێستگەی قیتاری‬ ‫ئەندیمەشك‪ ،‬یان ئەم قیتارە خوێنی لێ دەتكێ قوربان!»‪ ،‬نووسینی‬ ‫حوسێن مورتەزاییان ئابكەنارە‪ ،‬كە بەڕۆژ ئاكرەیی كردوویەتی بە‬ ‫كوردیی‪.‬‬ ‫رۆمانی دووپشك‪ ...‬بە ناوە درێژو شازەكەیەوە (كە دووپشك‬ ‫خوازەیەكی جێكەوتووی ڕۆمانەكەیە) لە پەراوێزی شەڕدایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەوترێت پەراوێز‪ ،‬چونكە ڕۆماننووس بە پێچەوانەی ڕووكردی‬ ‫كالسیك بۆ شەڕ‪ ،‬هیچكات ناچێتە ناو جەنگەی شەڕ و تەنانەت كۆی‬ ‫مۆتیڤی ڕۆمانەكە لە ڕووداوانێك دەدوێن كە پێوەندییان بە ماجەرای‬ ‫باو و ناسراوی جەنگ و مەرامی الیەنەكانەوە نییە‪ ،‬بەڵكو وەك تێم‬ ‫لەسەر كاریگەریی و وێرانییە شێتكەرەكانی شەڕە‪ .‬ئەم حەرەكەتكردنە‬ ‫لە پەراوێزدا وا دەكات‪ ،‬نووسەر‪ ،‬نە بكەوێتە داوی گوتارێكی گەورەوە‪،‬‬ ‫كە بۆ جەنگەكان بەرهەمدێن‪ ،‬نە بە تەواوەتیی لە شەڕ داببڕێت و‬ ‫لەسەر ئەم دیاردەیە حوكمی ئەخالقیی بدات‪.‬‬ ‫كەسایەتیی سەرەكیی ڕۆمانەكە‪ ،‬مورتەزایە‪ ،‬كە لە دوو دۆخی‬ ‫جیادا ڕۆمانەكە لەگەڵیدا دەڕواتە پێش‪ ،‬یەكەم‪ :‬فالشباكانێك كە بۆ‬ ‫ناو شەڕ لێدەدرێت و دووەم‪ :‬ڕەوایەتیی سەفەری گەڕانەوەی لە شەڕ‪.‬‬ ‫مورتەزا لە شەڕدا زەینی پەرێشان و ترۆماتیك بووە‪ ،‬لێرەوە نەخۆشانە‬ ‫بیرەوەریی هاوڕێی هاوسەنگەر و منداڵیی‪ ،‬واتە سیاوەش لەگەڵ خۆیدا‬ ‫ڕادەكێشێت‪ ،‬ئەمە وادەكات ناوبەناو دیالۆگێكی یەكالیەنە ببیستین‬ ‫لەنێوان مورتەزا و سیاوەشدا‪ ،‬كە بوونی فیزیكیی نییە‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫سوسپانسێكەوە بەرەبەرە بۆ خوێنەر دەردەكەوێت كە لەو سەفەرەدا‬ ‫مورتەزا بە تەنهایە و سیاوەش مردووە‪.‬‬ ‫فۆرمی گێڕانەوە لە دووپشكدا فرگمنتاڵ‪ ،‬واتە پارچەپارچەیە‪.‬‬ ‫ئەم فۆرمە النیكەم دوو تایبەتمەندیی هەیە‪ ،‬یەكەم‪ :‬ڕێگە دەكاتەوە‬ ‫تا شێوازی گێڕانەوەی جیاواز بۆ دۆخی جیاواز بەكاربهێنرێت‪،‬‬ ‫دووەم‪ :‬فۆرمێكی باشە بۆ دەرخستنی زەینییەتی ترۆماتیك‪ .‬كەواتە‬ ‫تەجرەبەكردنێكی فۆرمێكمان هەیە كە لە شەپۆلی زەینەوە تا‬ ‫وەبیرهێنانەوەی ئازاد و گێڕانەوە و فەزای سوریالیی مەیلەو ڕیالیزمی‬ ‫جادوویی و هاوكات گێڕەرەوەی یەكەم و دووەم و سێیەم‪-‬كەسی‬ ‫تاكی تێدا دەبینین‪ .‬ڕەنگە لێرەدا ئەم پرسیارە بێتە پێش‪ ،‬ئایا‬ ‫نووسەر چەندە توانیویەتی سەركەوتوو بێت لە جێخستنی هەموو ئەو‬ ‫فۆرمانە لە ڕۆمانێكی كەم قەبارەدا؟ بە شێوەی تیۆریك ئەمە وەك‬ ‫گرفتێك دەبینرێت‪ ،‬بەاڵم لە خوێندنەوەدا دەردەكەوێت چێژی ئەدەبیی‬ ‫ڕۆمانەكە لەو تەجرەبە فۆرمیكانەدایە كە نووسەر كردوویەتی‪ ،‬گەرچی‬ ‫هەندێجار هەست دەكرێت نووسەر لە دانی ئینفۆرماسیۆندا پەلە‬ ‫دەكات‌‪ ،‬چونكە لە فالشباكەكاندا زانیاریی زۆر بە خوێنەر دەدرێت‪.‬‬ ‫زەروورەتی ئەو بەشانەش لەوەدایە‪ ،‬بە ستێنێكی ڕیاڵ بۆ ڕۆمانەكەو‬ ‫زەینییەتی تێكەڵ و شێواویی مورتەزا فەراهەم دەكات‪.‬‬ ‫الیەنێكی گرنگی دیكە‌‪ ،‬شێوە زمانی گێڕانەوەیە‪ ،‬كە زمانێكی سارد‬ ‫و هەندێجار ڕاپۆرتئاس‌ا و داماڵراو لە ڕۆمانسییەت و زیادەڕۆیی زاڵە‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی بەزۆریی زێهنییەتی مورتەزامان بۆ دەردەخرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زمانی گێڕانەوە بە تەواویی ئۆبژەكتیڤە‪ ،‬بۆیە فەزاسازیی و میزانسێن‬ ‫بەرجەستە دەبێتەوەو زۆربەی فەزاكان ئیماژیی و سیناریۆئاسان‪.‬‬ ‫لە زمانی گێڕانەوەدا‪ ،‬تۆنی شاعیرانە و هاودڵیی نابینین و ڕیتم‬ ‫ش لەگەڵ فەزای ڕۆمانەكەدا‬ ‫وشك و سارد دەڕواتە پێش‪ ،‬ئەم زمانە ‌‬ ‫یەكدەگرێتەوە‪ .‬لە دووپشكدا سنوورێك لەنێوان واقعییەت و وەهمدا‪،‬‬ ‫كابووس و حەقیقەتدا‪ ،‬نییەو هاوكات تێكچڕژانی هەموویان دەبینرێت‪،‬‬ ‫لەم دەقەدا كەسایەتیی گرنگ نییە‪ ،‬پێوەندیی نێوان كەسایەتییەكان و‬ ‫ئەو بەاڵیانەی كە شەڕ تووشی كردوون‪ ،‬گرنگترە‪ ،‬بەمەش پێماندەڵێت‬ ‫جەنگ تاكییەتی دەكوژێت و هەمووان دەكات بە بەرە و الیەن‪ .‬بە‬ ‫پێچەوانەی زۆربەی ڕۆمان و فیلمە جەنگییەكان‪ ،‬شەڕ‪ ،‬مورتەزا تووشی‬ ‫هیچ خودئاگاییەك ناكات‪ ،‬بەڵكو وەها لە خۆی نامۆشی دەكاتەوە‪ ،‬كە‬ ‫لە دوایین دێڕدا لە زمانی سیاوەشەوە دەڵێت‪ :‬شەهیدكراوم‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا‪ ،‬سەبارەت بە وەرگێڕانە كوردییەكەی‪ ،‬دەبێت بڵێم‪،‬‬ ‫ئەم ڕۆمانە لە باشترین حاڵەتی خۆیدا كراوە بە كوردیی و هەوڵدراوە‬ ‫زۆربەی الیەنە هەستیارەكانی ڕۆمان وەك تۆن و ڕیتم و بپارێزرێت و‬ ‫لە زمانی كوردیدا ئاڵتەرناتیڤی بەجێی بۆ بدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫*سێمپتۆم‪ :‬زاراوایه‌کی ژاک الکان ‪-‬ه‌ ک ‌ه هاتۆت ‌ه ناو ڕه‌خنه‌ی‬ ‫فیلم و تیۆری ئه‌ده‌بییه‌وه‌‪ ،‬ب ‌ه مانا ساده‌که‌ی وات ‌ه نیشانه‌ی ده‌رد‬ ‫ئازارو‪...‬‬

‫ئه‌م گۆشه‌ی ‌ه مانگی جارێک رەزا عەلی پوور ده‌ینووسێت‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫شاعیر «محەمەد عومەر عوسمان»‪:‬‬

‫شاعیری عارف و عارفی شاعیر‪ ،‬لە سەرەوەی تێگەیــــــ‬ ‫با ژه‌ن ‌هڕا‬ ‫ڵ‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫ا‬ ‫د‌هکس له‌ جوانی یز شا‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫(م‬ ‫شاعی ت‪ ،‬ئ ‌هو لێر و عیرفان ح ‌همه‌د‬ ‫ع‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ر‪،‬‬ ‫‌هر‬ ‫ه‌دا‬ ‫له‌سه‌ره‌و‌ه جیهانبینی خۆشویستن عوسم‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫)‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ه‌م‬ ‫یت‬ ‫خ‬ ‫ێگه‌یشتنی ۆی بۆ “پا ژن و په‌یو گفتوگ‬ ‫ۆ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫‌هن‬ ‫خ‬ ‫به‌‬ ‫یز‬ ‫*ح������ەم������ە‬ ‫‌هڵکی ئاسای ” شیده‌کات دیی نێوان ت ‌هی “‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫ین‪.‬‬ ‫ه‌و‌ه و ال ئیلتیزام ”‪ ،‬اد‬ ‫عومەر چۆن پێناسەی شیعر‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫دەكات؟‬ ‫ی وایه‌ عا شیعر‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫بۆ‬ ‫یان‬ ‫خۆی‪،‬‬ ‫بۆ‬ ‫كێ‪،‬‬ ‫بۆ‬ ‫پێناسە‬ ‫فو‬ ‫بەرامبەرەكانی؟‬

‫*لە سەرەتادا بۆ خۆی و پاشان بۆ‬ ‫بەرامبەرەكەی‪.‬‬ ‫بۆ خۆم وەكو هەر شاعیرێك‪ ،‬شیعر‬ ‫پێناسەی نییە و نەمكردووە‪ ،‬تەنیا هەستی‬ ‫پێدەكەم‪ .‬گۆمێكە و تێیدەكەوم‪ .‬تەمێكە و‬ ‫دامدەگرێت‪ .‬تاوێكە و لە گیانم بەردەبێت‪.‬‬ ‫من تەنیا هەستی پێدەكەم‪ .‬لە ڕاستیشدا‬ ‫من بە دوای ئەودا ناگەڕێم‪ ،‬بشگەڕێم بۆ من‬ ‫نادۆزرێتەوە‪ ،‬ئەو دێت بۆ الی من و لە پڕێكدا‬ ‫داگیرم دەكات‪ ،‬من شیعرم نەنووسیوە‪ .‬شیعر‬ ‫منی نووسیوە‪ ،‬شیعر خۆی كردووە بە جەستە‬ ‫و هەست و ناخ و قەڵەم و وشەی مندا و خۆی‬ ‫نووسیوەتەوە‪ .‬هی ئەوەشە من شاعیرێكی‬ ‫زۆر بڵێی دیوان ئەستوور نیم‪ ،‬شیعر كە هات‪،‬‬ ‫دەمناسێت‪ ،‬منیش ئەو دەناسم‪ ،‬ئیتر پێویست‬ ‫ناكات بۆ خۆم پێناسەی بكەم‪ ،‬كام عاشق و‬ ‫خۆشەویست دڵدارەكەی پێناسە دەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫تەنیا هەستی پێدەكات و لەبەردەمیدا سەما‬ ‫لەسەر القی گیان دەكات‪ ،‬پێناسەكردن بۆ‬ ‫بەرامبەرە‪ ،‬لە كاتێكدا تۆ بۆ كەسێك لەسەر‬ ‫شتێك دەدوێیت‪ ،‬پێناسەكردن و ئەو زاراوە‬ ‫لۆجیكی و مەنتیقییانە دێنە كایەوە‪.‬‬ ‫* بۆ بەرامبەرەكەت چۆنی پێناسە‬ ‫دەكەیت؟‬ ‫یەكەم جار حەز دەكەم ئەوە بڵێم‪،‬‬ ‫كە هەموو كائین و بوونەوەرە فیزیایی و‬ ‫فەلسەفییەكان پێناسەكراو نین‪ ،‬زۆر تەوەر‬ ‫لە هەموو زانست و هونەرەكاندا هەیە كە‬ ‫حیسابیشیان بۆ دەكرێت‪ ،‬بەاڵم پێناسە‬ ‫ناكرێن‪ ،‬بۆ نموونە لە بیركاریدا‪ ،‬دابەشكردن‬ ‫لەسەر (سفر) پێناسە نەكراوە‪ ،‬لە فەلسەفە‬ ‫و عیرفانیشدا خودا پێناسە نەكراوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی كە بەپێی پێوەرەكانی زانستی‬ ‫لۆجیك یان مەنتیق‪ ،‬پێناسەكار دەبێت‬ ‫بەسەر پێناسەكراودا زاڵ بێت و لە هەموو‬ ‫الیەنێكەوە زانیاریی لەسەر بێت‪.‬‬ ‫یان دیاردەی عەشق‪ ،‬لە سەردەمی‬ ‫یەكەمین عەشقەوە تاكو ئێستا هەوڵ بۆ‬ ‫پێناسەكردنی عەشق دراوە‪ ،‬كەچی هێشتاش‬ ‫كە هێشتایە مرۆڤ عاشق دەبێت و هەموو‬ ‫سۆفی و عاریف و زانا و دەروونناسەكانیش‬ ‫نەیانتوانیوە پێناسەیەكی گشتیی و تەواوی‬ ‫لەسەر بدەن‪ .‬شیعریش پێناسە نەكراوێكی‬ ‫هەستپێكراوە‪.‬‬ ‫* هەر پێویستە بۆ قسەكردن لەسەر‬ ‫شیعر‪ ،‬لە خاڵێكەوە دەست پێبكەین‪.‬‬ ‫لەگەڵتام‪ ،‬بەاڵم ئەو ڕوونكردنەوەیە بۆ‬ ‫ئەوە بوو كە بزانین شیعر بەپێی ئەو جۆرەی‬ ‫كە شاعیر و تەنانەت خوێنەریش هەستی‬ ‫پێدەكات و لێی تێدەگات‪ ،‬پێناسەكەی‬ ‫دەگۆڕدرێت‪ ،‬تەنانەت هەندێك پێناسەش‬ ‫تایبەتن بە كەسی و كاتێكی دیاریكراو‪ ،‬وەك‬ ‫(تی‪ .‬اس‪ .‬ئەلێوەت) گەورە شاعیری سەدەی‬ ‫بیستەمی ئەمریكا دەڵێت‪« :‬شیعر‪ ،‬عارەق‬ ‫ڕژاندنی ڕۆحە»‪ ،‬یان (ژان كۆكتۆ) دەڵێت‪:‬‬ ‫«شیعر پێداویستییەكە‪ ،‬بریا دەمزانی بۆ؟»‪.‬‬ ‫بۆیە ئێمەش هەر چەندە هەوڵ بدەین‪،‬‬ ‫ناتوانین شیعر بكەینە ناو چوارچێوەی‬ ‫پێناسەیەكی هەتاهەتایی‪ ،‬شیعر حاڵەتێكی‬ ‫جیوەیی هەیە‪ ،‬لەسەر یەك شكڵ و شێوە‬ ‫ناوەستێت‪ ،‬لەبەر ئەوەیە كە لە ڕابردوو‬ ‫و ئێستا و داهاتووشدا ناكرێت شیعر‬ ‫بخرێتە ناو چوارچێوەی پێناسەیەكی‬ ‫هەتاهەتاییەوە‪ ،‬پێناسە وەكو چی؟ بۆ‬ ‫نموونە دەڵێت‪ :‬ئاو لە ئۆكسجینێك‬ ‫و دوو هایدرۆجین پێكهاتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمە لە بەرامبەر شیعردا ناگوترێت‪ ،‬من‬ ‫كاتێك كە هاتوومەتە سەر شیعر نووسین‪،‬‬

‫‪4‬‬

‫ژمــارە (‪)14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫بەو گیان‬ ‫ڕۆحیانەتەوە‬ ‫و‬ ‫بووە كە چاوم تەنیا قەڵەم و‬ ‫كاغەزەكەی بەردەمم ببینێت‪ ،‬لە كاتی‬ ‫شیعرنووسیندا هەموو ئیلتیزامێكی‬ ‫ئایدیۆلۆژیی و فیكریی دەخەمە‬ ‫ئەو الوە‪ .‬من بە المەوە زۆر سەیرە‬ ‫كەسانێك دادەنیشن و دەڵێن شیعرێكی‬ ‫سۆشیالیست‪ ،‬یان شیعری ناسیۆنالیست‬ ‫و هتد‪ ...‬دەنووسین‪ ،‬شیعر دەبێت‬ ‫شیعر بێت‪ ،‬زۆر جار هەیە دەڵێن‪ :‬شیعر‬ ‫وەسفی نییە‪ ،‬شیعر شیعرە‪.‬‬ ‫*پەیوەندیی شاعیر و شیعر‬ ‫چۆن هەڵدەسەنگێنیت‪ ،‬شیعر بۆ‬ ‫شاعیرەكەی وەك چییە‪ ،‬وەك دەستكرد‬ ‫و دەستكەوتێكە‪ ،‬یان بەرهەمێكە كە‬ ‫بەپێی مەبەست و پێداویستییەكی‬ ‫تایبەت ئەفرێندراوە؟‬ ‫هەندێ جار هەیە ئازیزێكی وەك تۆ لە‬ ‫نەخۆشخانەیە و پێویستی بە خوێن هەیە‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی گیانی بە بەردا بێتەوە و تۆ‬ ‫بەشێك لە خوێنی خۆت لە بوونی خۆتی‬ ‫پێدەبەخشێت‪ .‬بێگومان ئەو شیعرەش‬ ‫دەبێتە بەشێك لە ژیانی من‪ ،‬بەشێك لە‬ ‫بوونی من‪ ،‬بەشێك لە لێدانەكانی دڵی‬ ‫من‪ ،‬لەو كاتەدا شاعیر بەشێك لە ژیانی‬ ‫خۆی بەو شیعرە دەبەخشێت‪ ،‬وەك‬ ‫ئەفراندنی بوونەوەرێك كارێكی پیرۆزە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی تۆ بوونەوەرێكت بە دنیا‬ ‫هێناوە كەپێش لە تۆ‪ ،‬پێش لەو ساتە و‬ ‫هەستە‪ ،‬بوونی نەبووە‪ .‬بۆیە بە كارێكی‬ ‫خودایی دەزانرێت‪.‬‬ ‫*ئ��ەو ب��وون��ەوەران��ەی كە تۆ وەك‬ ‫شیعر بەدنیات هێناون‪ ،‬پەیوەندییەكی‬ ‫ئێجگار ڕاستەوخۆ و هەستپێكراویان‬ ‫لەگەڵ سروشتدا و بە تایبەت وەرزی‬ ‫پاییزدا هەیە‪ .‬حەمە عومەر لە پاییزدا‬ ‫چی بینیوە‪ ،‬چی دۆزی��وەت��ەوە كە لە‬ ‫یەكەم سەرنجدانیدا بۆ شیعر‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫نەیتوانیوە چاوی لێهەڵبگرێت؟‬ ‫سیمبوولی پاییز لەسەر یەك واتا‬ ‫ناوەستێت‪ ،‬ڕەنگە لە وێنەیەكی شیعرییدا‬ ‫وەك شتێكی ج��وان س��ەی��ری بكەین‪ ،‬لە‬ ‫شوێنێكدا سیمبوول بێت‪ ،‬لە شوێنێكدا‬ ‫گوزارشت بێت لە قوربانیدان‪ ،‬تۆ بەردەوام‬ ‫بە درێ��ژای��ی ژیانی خ��ۆت‪ ،‬لەژێر سێبەری‬ ‫داری سەوزدا دانیشتوویت‪ ،‬تا ئێستا بینیوتە‬ ‫كچێكی جوان‪ ،‬پاش دانیشتن و حەوانەوەی‬ ‫لەژێر سێبەری ئەو دارەدا‪ ،‬كاتی ڕۆیشتن‬ ‫بەدارەكە بڵێت‪ :‬سوپاس!‪ .‬من ئەو گەاڵ سەوزە‬ ‫دەبینم كە سێبەرت بۆ دەكات‪ ،‬كە زیندەگیت‬ ‫پێدەبەخشێت‪ ،‬ئاسوودەییت پێدەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە كاتی وەریندا خەڵك القی لەسەردا دەنێت‬ ‫و دەكەوێتە ژێر پێاڵوەكانەوە‪ ،‬بۆ من پاییز‬ ‫ئەو گەاڵ وەریوانەیە كە چیتر كەس سەیریان‬ ‫ناكات‪ ،‬بۆ من ئەو ژیانە زەرد هەڵگەڕاوەیە كە‬ ‫خەڵك بە مردووی دەزانێت‪ ،‬خۆ نەشمردووە‬ ‫و ناشمرێت‪ ،‬بەاڵم خەڵك لە بیر و یادی‬ ‫دەك���ات و ڕێ���زی داری پاییز‬ ‫ناگرێت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫س��ێ��ب��ەری‬

‫خۆشەویستی كەسێك‪ ،‬خۆشویستنی بەشێكە لە بوونی ئەو‪ ،‬بەشێك‬ ‫بە هەموو گیانتەوە‪ ،‬هەموو گیانی ئەوت خۆشبووێت‪ ،‬ده‌بێت شاع‬ ‫مرۆڤایەتی خۆشبووێت‬ ‫لێرەدا باس لە ئیلتیزام و بەستراوەیی شیعر‬ ‫بكەین‪ ،‬بە بۆچوونی تۆ شیعر و ئیلتیزام چ‬ ‫پەیوەندییەكیان هەیە‪ ،‬ئەویش بە واتایەكی‬ ‫گشتیی‪ ،‬ئیلتیزام بە ئایدیۆلۆژیا‪ ،‬بە ئایین‪،‬‬ ‫بەسیاسەت‪ ،‬بە حیزبێكی دیاریكراو و بە‬ ‫كەسێكی دەستنیشانكراو؟‬ ‫بۆ من لە شیعردا‪ ،‬دوو شت لە پەیوەندیی‬ ‫لەگەڵ ئیلتیزامدا گرنگە‪ ،‬ئیلتیزام بە‬ ‫ڕاستگۆییەوە و بە مرۆڤ‪ ،‬كە لە ڕاستیشدا‬ ‫هەردووكیان یەك شتن‪ ،‬واتە مرۆڤ و‬ ‫ڕاستگۆیی‪.‬‬ ‫* كام ڕاستگۆیی‪ ،‬ڕاستگۆییە‬ ‫ئەفالتۆنییەكە‪ ،‬كە دەڵێت‪ :‬شیعر لەبەرئەوەی‬ ‫مەجازە و واقیع نییە‪ ،‬ڕاست نییە و درۆیە و‬ ‫شاعیریش ناڕاستگۆ و درۆزنە و نابێت بێتە‬ ‫ناو كۆمارەوە؟‬ ‫نا! مەبەستی من لە ڕاستگۆیی‪ ،‬ڕاستگۆیی‬ ‫بە پێچەوانەی درۆ‪ ،‬یان مەجاز لە بەرامبەر‬ ‫حەقیقەتدا نییە‪ ،‬ڕاستگۆیی لە ڕوانگەی منەوە‬ ‫بۆ شاعیر گوزارشتكردنی ڕاستگۆییانە‬ ‫و بەبێ دەستێوەردانی‬ ‫شیعرە‪ ،‬دەبێت‬

‫بكات‪ ،‬كە چۆن دڵی لێدەدات و شاعیر بە‬ ‫ڕاستگۆییانەترین شێواز شیعرەكەی وەك‬ ‫بوونەوەرێكی سەربەخۆ بەدنیا هێناوە و‬ ‫بەرامبەرەكەی سەیری بكات و شاعیر پیشانی‬ ‫نەدات و بۆ خۆی ببینێت‪ ،‬ئەمە ڕاستگۆییە‬ ‫لە شیعردا‪.‬‬ ‫دووەم ئیلتیزامێك كە من بۆ شیعری‬ ‫دادەنێم‪ ،‬ئیلتیزام بە مرۆڤە‪ ،‬شیعر تەنیا و‬ ‫تەنیا بە مرۆڤ مولتەزیمە و بەس‪ ،‬لەم هەموو‬ ‫بوونەوەرە كە خودا ئەفراندوویەتی‪ ،‬شیعر بە‬ ‫شێوەیەكی تایبەت و هونەر بە شێوەیەكی‬ ‫گشتیی بۆ مرۆڤ خوڵقاوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫مرۆڤ خاوەن شعوورە‪ ،‬شیعریش تەنیا لە‬ ‫الیەن مرۆڤەوە دەخوڵقێت و بۆ مرۆڤیش‬ ‫دەخوێنرێتەوە‪.‬‬ ‫*ئایا ئیلتیزام بە مرۆڤیش خۆی جۆرێك‬ ‫لە ئیلتیزام نییە؟‬ ‫تۆ خەریكی من دەخەیتە ناو ئەو‬ ‫باسەوە‪ ،‬كە زۆریشم پێخۆشە‪ .‬ئایدیۆلۆژیا‬ ‫ڕێگە بە شیعرێك دەدات كە سەر بە ئەو بێت‪،‬‬ ‫هەروەها ئایین و سیاسەت و حیزبیش هەر‬ ‫بەو شێوەیە‪ ،‬بە پێچەوانەی ئەو بۆچوونانە‬ ‫ڕەوتێكی هونەریی لە ئەوروپا دژ بە ئیلتیزامی‬ ‫هونەر هاتە ئاراوە‪ ،‬كە دەیگوت‪ :‬هونەر بۆ‬ ‫هونەر‪ ،‬بەاڵم پرسیار ئەوەیە ئایا‬ ‫هونەر بەبێ بەرامبەر‬ ‫د ە خو ڵقێت ؟‬

‫م‬ ‫ن‬ ‫ئ‬ ‫ە‬ ‫گ‬ ‫ەر‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫ێ‬ ‫ن‬ ‫ەر‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫گ‬ ‫ع‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ێ‬ ‫ڵ‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫خۆ‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫‪،‬‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫ات‬ ‫مە‬ ‫‪،‬‬ ‫و‬ ‫ێ‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫چڕك‬ ‫ەن‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ن��ەم��اوە‪ .‬من‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫گ‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ێ‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫�ا‬ ‫�‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫ڕوئ‬ ‫�ەك‬ ‫ل��ەس��ەر ی�‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫پاییزم‬ ‫�ری‬ ‫�‬ ‫�ەی‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫�وون‬ ‫�‬ ‫�ۆچ‬ ‫ی��ەك ب�‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ێ‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫‪،‬‬ ‫شیعری‬ ‫كۆپلەیەكی‬ ‫دەكرێت‬ ‫�ردووە‪،‬‬ ‫ن��ەك�‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫پ‬ ‫ڵ‬ ‫م‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫ڕۆمانسی‬ ‫هاوكات‬ ‫پاییز‬ ‫لەسەر‬ ‫من‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫سەرم‬ ‫ب‬ ‫كە‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫مبە‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫بە‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫سیمبوولێكیش‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫هەست بە گیانی ئەو‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫خ‬ ‫ۆ‬ ‫بەوە‬ ‫هەست‬ ‫*پاییز جۆرێكە لە گلەیی‪ ،‬كەواتە دەتوانین شیعرە بكات بزانێ و‬ ‫ی‬

‫“دوا شیعری بڵند ئه‌لحه‌یده‌ریم له‌ الیه‌ پێش ئه‌وه‌ی بمرێ‬ ‫بۆهه‌ڵه‌بجه‌ی نوسیووه‌”‬

‫نامه‌یه‌کی سه‌اڵح حه‌سه‌ن پاڵه‌وان بۆ عه‌بدواڵ تاهیر به‌رزنجی‬ ‫سه‌اڵح حه‌سه‌ن پاڵه‌وان ‪ -‬عه‌بدوڵاڵ تاهیر به‌رزنجی‬

‫ل ‌ه‬ ‫ڕۆ‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫‌هدا‬ ‫پاڵه‌وان‬ ‫خۆمم‪،‬‬ ‫ل ‌ه‬ ‫خ ‌ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ل ‌هپڕدا‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫سه‌گ‬

‫ڕووخانی بیرەوەریی و شكستی ژن لە «ژنێك بەسەر منارەوە»دا‬

‫رایا‬ ‫ن عوسمان‬

‫قسەكردن لەسەر ئەم دەق��ە نوێیەی‬ ‫شێرزاد حەسەن‪ ،‬ئەوەندەی درێژكردنەوەی‬ ‫خەمی قووڵی ژنبوونە لەم واڵتەدا‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫خستنەڕووی ناونیشان و پێشهاتێكی‬ ‫تر نییە كە ئ��ەم تێكستەی ل��ەوان��ی تر‬ ‫ج��ی��اب��ك��ات��ەوە‪ ،‬بەشێكی گ��رن��گ��ی ئ��ەم‬ ‫ڕۆمانە‪ ،‬ئیشكردنە لەسەر بیرەوەریی و‬ ‫شوێنەواری كۆنی شار‪ ،‬كە ئێمە لە دوای‬ ‫پرۆسەی ئازادییەوە بە ناوی نوێگەریی‬ ‫و بنیاتنانەوەی شار چاوی لێ دەكەین‪.‬‬ ‫ئەم تێكستە گرنگییەكەی ل��ەوەدای��ە لە‬ ‫زەمەنێكدا بە گێڕانەوەی هەقایەتی خەمی‬ ‫ناكۆتای ژنانەوە نەوەستاوە لەم واڵتەدا و‬

‫هاوكاتیش بە ناونیشانێكی تازەوە گرفتێكی‬ ‫تری واڵتی ئێمەی دەستنیشان كردووە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی جێگەی بایەخپێدانە لەم‬ ‫ڕۆم��ان��ەدا‪ ،‬ڕەنگە مەسەلەی (منارەكە)‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمەش وەك ئەوە نا كە بابەتی ژن‬ ‫و گرفتەكانی ژنبوون جێگەی بایەخپێدان‬ ‫نەبن‪ ،‬شێرزاد حەسەن خۆشی لە یەكێك‬ ‫لە چاوپێكەوتنەكانیدا لە مەڕ ڕۆمانەكە‬ ‫باسی ل��ەوە ك��ردووە‪ ،‬كە ناكۆتا ئەركی‬ ‫نووسەری كورد بریتییە «لە دەرخستنی‬ ‫كێشەی ژن» و هێشتا بەوەش ناتوانرێت‬ ‫ئەو خەمە گەورەیە‬ ‫ب���ڕەوێ���ن���رێ���ت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕەهەندی ئیستاتیكی‬ ‫و شارسازیی كۆنی‬ ‫ئ��ێ��م��ە ل���ە ش����اردا‪،‬‬ ‫تازەترین بابەتێكە‬ ‫كە وریایانە شێرزاد‬ ‫ح��ەس��ەن م��ام��ەڵ��ەی‬ ‫ل��ەت��ەك��دا ك���ردووە و‬ ‫بەر‬ ‫خستوویەتییە‬ ‫ئ��اگ��ای��ی گشتیی‪.‬‬ ‫دەب��ێ��ت بڵێین ئەم‬ ‫خ���ەم���ە ق���ووڵ���ەی‬ ‫ت��ێ��ك��دان��ی ش����ار و‬ ‫ب��ی��رەوەری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ن�������ەوەی ك�����ۆن و‬ ‫وێرانكردنی شار وشوێنەوارە جوانەكانی‬ ‫بە ناوی نوێگەرییەوە‪ ،‬بەر لە هەرشتێك‬ ‫پەیوەندیی بە مرۆڤبوونی خۆیەوە‪ ،‬وەك‬ ‫نووسەر‪ ،‬وەك ئاگامەندێك هەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫درككردنی خەمی جڤاتییانە بەر لە هەر‬ ‫شتێك نووسەر و بیرمەندەكان تێی دەگەن‬ ‫و لێی ڕادەمێنن‪ .‬ئەمە تەنیا خەمی شێرزاد‬ ‫نییە كە لە جیهانی دەقدا ئیشی لەسەر‬ ‫كرابێت‪ ،‬بەڵكو نووسەری تریش لەم خەمە‬ ‫گەورەیەدا پشكیان هەبووە و ب��ەردەوام‬ ‫كاریان لەسەر پەیوەستكردنەوەی ڕۆحی‬ ‫نەوەیەك بەم دەرك��ەوت��ە ماتریالییانەی‬ ‫شارەوە كردووە‪ ،‬لەناوبردنی هەر شوێنەوار‬ ‫و جێگایەكی دێ��ری��ن��ی��ان‪ ،‬ب��ە كوشتنی‬

‫ڕۆح��ی ئ��ەو ن��ەوەی��ە و مێژوو و دواج��ار‬ ‫بیرەوەرییەكانیان ناوبردووە‪.‬‬ ‫ش��ت��ێ��ك��ی زۆر گ���رن���گ ل���ێ���رەدا‬ ‫س���ەره���ەڵ���دەدات‪ ،‬ئ��ەوی��ش م��ەس��ەل��ەی‬ ‫ئامادەبوونی ئەم خەمە مرۆڤانە گەورەیەیە‬ ‫له‌ جیهانی دەقدا‪ ،‬چونكە بەردەوام خەمی‬ ‫ئ��ەم مرۆڤانە نابێت بە ڕیالێتی‪ ،‬وەك‬ ‫بەختیار عەلی‪-‬یش لە ڕۆمانی (غەزەلنووس‬ ‫و ‪)...‬دا ئاماژەی پێدەكات‪« :‬ب��ەردەوام‬ ‫شاعیر و پادشا بەیەك ناگەن»‪ ،‬ئەمە‬ ‫دروس��ت وێناكردنی شاعیر و بیرمەندانە‬ ‫بۆ ژیان و ئەو جیاوازییە جەوهەرییەی كە‬ ‫لە نێوان سیاسیی و پادشاكاندا هەیانە بۆ‬ ‫بنیاتنانەوە‪ ،‬كە هەردەم وێنای سیاسیی و‬ ‫پادشاكان لە تەواوی جیهاندا ئەگەری بە‬ ‫ڕیالێتی و دابەزاندنی هەیە بۆ سەر جیهانی‬ ‫ڕواڵ���ەت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمە الی ئەندازیارانی‬ ‫بیرو خەیاڵ مومكین نییە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ب��ەردەوام ئەو خەیاڵ و دنیابینییەی كە‬ ‫پادشاو دەستەودایەرەكەی هەیانە‪ ،‬جگە‬ ‫لە ناشیرینكردنی جوانیی‪ ،‬هیچی تر نییە‪.‬‬ ‫ئەم تێكستە‪ ،‬هێجگار جوان بەدوای‬ ‫مانیفێستكردنەوەی هەمیشەیی و ئەبەدیی‬ ‫ژنانی واڵتەكەی خۆیەوەیە‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫لە كێشەیەكی ت��ازەی تر بدوێت و ئەم‬ ‫دووان��ەش تێهەڵكێش بكات‪ .‬ناوهێنانی‬ ‫كێشەی یەكەم پەیوەندیی بە ستایل و‬ ‫هێڵی تایبەتی كاركردنی خۆیەوە هەیە‪،‬‬ ‫واتا ئەم كێشەیە وەك بڵێیت بە تەنیا‬ ‫كێشەی نووسەر بێت‪ ،‬كە هەمیشە قسەی‬ ‫لەسەر ك��ردووە و لێی دواوە‪ ،‬كێشەی‬ ‫دووەمیش‪ :‬هەتككردنی مێژووی شار و‬ ‫شوێنەوار و بیرەوەرییەكانی شارە لەسەر‬ ‫دەستی سیاسییەكان و ئەوانەی خەون‬ ‫ب��ەوەوە دەبینین‪ ،‬كە ئاپارتمانەكانیان‬ ‫كێبڕكێی دەرەوەی واڵت بكەن و باكیان‬ ‫بە تێكچوونی ڕۆحی شار و بیرەوەریی‬ ‫هاوشارییەكانییان نییە‪ .‬هەتككردنی ژن‬ ‫و كوشتنی ڕۆحی ژنانی ئەم واڵتە لەسەر‬ ‫دەستی نێرینەكان‪ ،‬هاوكاتە لەگەڵ هەتكی‬ ‫مێژوو و جوانیی كە بەهیچ نرخێك ئەم‬

‫دوو كردەیە ناكڕدرێنەوە‪.‬‬ ‫گوزارشتكردنی مێینەك‬ ‫بە ناوی (شادی) به‌ هەموو‬ ‫ئازارەكانییه‌وه‌ لە‬ ‫(منارەیەك)‪ ،‬ڕەنگە‬ ‫نووسەر ئەمەی وەك‬ ‫ب��ەرگ��ری��ك��ردن��ێ��ك��ی‬ ‫ت���������������ری ژن‬ ‫بە كا ر هێنا بێتە و ە ‪،‬‬ ‫ك��ە ب��وون��ەوەرێ��ك��ی‬ ‫ج��وان��ە و بەرگریی‬ ‫لە مانەوەی جوانیی‬ ‫دەك��ات و نایەوێت‬ ‫جوانییەكانی تریش‬ ‫ل��ەن��او ب��چ��ن‪ .‬ئ��ەم‬ ‫تێكستە ڕۆڵ��ێ��ك��ی‬ ‫دی�����اری ه��ەی��ە لە‬ ‫د ە ستنیشا نكر د نی‬ ‫گ��رف��ت��ی ئ���ەم���ڕۆی‬ ‫ئ���ێ���م���ەوئ���ەرك���ی‬ ‫نووسینیش توانای‬ ‫دەرخستنی شتی نوێ‬ ‫و هەستپێنەكراوی‬ ‫ك���ۆم���ەڵ���ه‌‪ .‬ب��ۆی��ە‬ ‫دەبێت بڵێین‪ ،‬ئەم‬ ‫نووسینەی شێرزاد‬ ‫ح���ەس���ەن ل���ە ت��ەك‬ ‫كێشەی ژندا‪ ،‬كێشەی‬ ‫كوشتنی ئیستاتیكاو‬ ‫جوانییەكانی شاری‬ ‫ت��ێ��دا دەب��ی��ن��رێ��ت‪،‬‬ ‫ئ��������ەم��������ەش ل���ە‬ ‫تری‬ ‫نووسینەكانی‬ ‫جیا دەكاتەوەو‬ ‫ن��اك��رێ��ت وەه��ا‬ ‫س��ەی��ری بكەین‬ ‫ك��ە ه��ه‌ر تەنیا‬ ‫ك��ت��ێ��ب��ێ��ك��ە و‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی‬ ‫نوێ لەسەر ژن‬ ‫قسە دەكات‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژمــارە (‪) 14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫سەرسامیی بە هونەرمەندان و لێكەوتنەوەی نەخۆشیی دەروونیی‬

‫دیار‬ ‫ی قەرەداغی‬

‫شتێكی نوێ نییە كاتێك كە گوێبیستی ئەوە هەواڵە جیاواز‬ ‫جیاوازانە دەبین لەمەڕ هەوادارانی هونەرمەندان و ئەو چیرۆكە‬ ‫سەیرو سەمەرانەی كە لەم بارەیەوە دروست دەبن ‪ ،‬بەم دواییە‬ ‫یەكێك لە عاشقانی هونەرمەندی گەورەی میسر (عادل ئیمام)‪،‬‬ ‫بە خۆی و ماشێنەكەیەوە دەیەوێت بچێتە نێو كۆشكەكەیەوە‪،‬‬ ‫ئەویش تەنها بە مەبەستی وێنەگرتنێك لە گەڵیدا و نانەوەی‬ ‫دەمەقاڵێ و پشێوییەك لەگەڵ پاسەوانەكانی بەردەم ماڵەكەی‪،‬‬ ‫دیارە ئەم هەڵوێستانە كە دووچاری هونەرمەندە دیارەكان دەبنەوە‬ ‫لە مێژووی دوور و درێژی هونەر و هونەرمەندان و جەماوەرەكەیان‪،‬‬ ‫دەیان چیرۆكی سەیرو سەمەرەو باوەڕ نەكراوی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫زۆرینەی ئەو ڕووداوانە لە كەسێكی تووشبووەوە ڕوودەدات كە‬ ‫كاریگەرە بە كارەكتەرو هونەری هونەرمەندەكە‪ ،‬كە لە دوواجاردا‬ ‫زۆرینەی ئەم كەسانە بە نەخۆشیی و گیرۆدەبوون بە دەردێكەوە‬ ‫وەسف دەكرێن‪...‬‬ ‫واتە ئەو سەرسامبوونە دەگۆڕێت بۆ نەخۆشییەكی سایكۆلۆجی‪،‬‬ ‫كە لە ئاكامدا بێزاریی بۆ هونەرمەندەكەی لێدەكەوێتەوەو كەسەكەش‬ ‫بێئاگایانە ڕەفتار دەكات و لێكەوتنەوەی سەیر سەیر و چیرۆكی‬

‫ناخۆشی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫هەموومان كەم تا زۆر ئەو چیرۆكەی هەوادارێكی گۆرانیبێژی‬ ‫ئەفسانەی ئێران (داریوش)مان لە یادە‪ ،‬كە چۆن خانمێكی هەوادار‬ ‫بۆ ئەم دەنگە گەیشتووەتە ڕادەی سارسامبوون بە داریوش‬ ‫و لە ئاكامی ئەوەی داریوش بە هەمان ئەو خۆشەویستی و‬ ‫سەرسامبوون و هەوایەی ئەم خانمە كاردانەوەی نەبووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەم عەشقبوونەی دەگۆڕێت بۆ كردارێكی سەیر و نابەجێ‌‪...‬‬ ‫كردارێك نزیكە لە كوشتنی هونەرمەندەكە‪ ،‬ئەویش بەپێداكردنی‬ ‫تێزاب بە دەموچاوی ئەم هونەرمەندە‪.‬‬ ‫لەم ڕۆژانەشدا هونەرمەندی شۆخ و شەنگی میسری (منا‬ ‫شەلبی) دووچاری بێزارییەكی وا هات‪ ،‬كە لەالیەن یەكێك‬ ‫لە هەوادارەكانییەوە بە چەندان كاتژمێر بەردەمی ماڵی ئەم‬ ‫هونەرمەندەی بەر نەداوەو بەردەوام بۆ گشت شوێن و جێگایەك‬ ‫بە دوایەوە بووە‪ ،‬تا كار گەیشتووەتە ئەوەی پۆلیسی بۆ بانگ‬ ‫بكەن و كەلەپچەی بكەن و لەم نەگبەتییە ڕزگاری بكەن‪...‬‬ ‫هاوشێوەی ئەوانی دیكەش‪ ،‬دەرهێنەری میسریی (خالد‬ ‫یوسف) دووچاری ڕووداوێكی سەیر بووە‪ ،‬كاتێك كچێك‬ ‫بانگەشەی ئەوەی كردو بەوە تاوانباری كرد‪ ،‬كە بە ڕێگای‬ ‫ێ لەبار بردووە‪،‬‬ ‫عورفی شووی پێ كردووەو دووجاریش منداڵی پ ‌‬ ‫ئەم هەواڵە بووە هۆی نانەوەی پشێوییەكی زۆر لە نێو پانتایی‬ ‫ڕاگەیاندنەكان و تا دوواجار كچەكە وازی لە داواكەی هێنا و‬ ‫بەهۆی نەسەلماندنی ئەو شتانە كە هەموو دوور بوون لە واقیع‬ ‫و ڕاستییەوە‪.‬‬ ‫ئەم دیاردانە كەمترین مشتومڕی لێوە كراوە لەالیەن پسپۆڕان‬ ‫و دەروونناسانەوە‪ ،‬بەاڵم بە پێی لێكدانەوەو شیكردنەوەی دكتۆر‬ ‫(مستەفا تەلەب)‪ ،‬كە ئوستادی دەروونناسییە لە قاهیرە‪،‬‬ ‫ئەمەی بە دیاردەیەكی نەخۆشیی وەسف كرد كە لە الیەن‬ ‫هەوادارەكەوە ئارەزووییەكی كوشندەیە بۆ موڵكداربوون و‬ ‫ویستێك بۆ ئەو موڵكبوونە‪ ،‬كە دەیەوێت ببێتە خاوەنی شتێك‬ ‫و چنگی بكەوێت كە هەموو چواردەورەكەی بە جوانی دەزانن‬ ‫و خۆشیان دەوێت‪ ،‬تا ئەمیش نیشانی بدات كە لەنێو ئەو‬ ‫كۆمەڵەدا باشترینە‪ ،‬بۆیە كەسە هەوادارەكە هەمیشە لە هەوڵی‬ ‫ڕاوكردنی پەیوەندییەكانە بە هونەرمەندانی بە ناوبانگ تا بە هەر‬ ‫هۆیەك بێت میانەیەك دروست بكات‪ ،‬جا بە وێنەگرتن یان تەنها‬ ‫واژوویەك‪ ،‬یان دروستكردنی پەیوەندیی هاوڕێیەتی گەر بۆیان‬ ‫بكرێت‪ ،‬یان دروستكردنی پڕوپاگەندە لە سەریان‪.‬‬ ‫ئەمە دیاردەیەكە‪ ،‬جیهانییە و لەپاش هەڵكشانی هونەرو‬ ‫هونەرمەندانی كوردستانیش ئەم دیاردەیە لەم ناوچەیەشدا‬ ‫قوتدەبێتەوەو چەندان ڕووداوی سەمەرەی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ێ بن بۆ ئەم ڕووداوانەو بە هەند‬ ‫پێویستە یاساكانمان لەسەر پ ‌‬ ‫وەربگیرێن و هونەرمەندانمان دووچاری ئەوە نەكرێن كە لەسەر‬ ‫دەستی ئەمجۆرە كەسە نەخۆشانە بێزار بكرێن و كەرامەت و‬ ‫جوانییان ناشرین بكرێت‪.‬‬

‫ستار قادر‬

‫ڕۆڵی چێژ لە ڕەخنەی‬ ‫هونەری شێوەكاریدا‬

‫((هەر كەسێك ئارەزوو بكات‪ ،‬دەتوانێت ڕەخنەبگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم هەموو كەسێك ناتوانێت ڕەخنەگرێكی باش بێت))‬ ‫ڕەخنەی هونەریی‪ ،‬پرۆسەیەكی داهێنەرانەیە و‬ ‫زادەی زرنگیی و بلیمەتیی و چەشەیەكی ئیستاتیكی‬ ‫بااڵیە‪ .‬یەكەم دەركەوتەكانی لە مێژوویەكی دێریندا‪ ،‬هەمان‬ ‫ئەو وێنەكێشانەی ئەشكەوتن لە پێناو بەرجەستەكردن‬ ‫بە شێوەیەكی جوان و بەوپەڕی لێهاتووییەوە‪ ،‬لەم‬ ‫پرۆسەی وێنەكێشانەدا‪ ،‬ڕەخنەیان لە خۆیان و لە خودی‬ ‫بەرهەمەكانیان گرتووە‪ ،‬ئەو هونەرمەندانە بە یەكەمین‬ ‫ڕەخنەگری شێوەكاریی دادەنرێن لە بوارەكەدا‪.‬‬ ‫دەشێ یەكەم ئامانجێك كە لە ڕەخنەی هونەریدا‬ ‫لە بەرچاوبگیرێت‪ ،‬گەیشتن بێت بە تێگەیشتن لەوكارە‬ ‫هونەرییەی كە هەڵدەسەنگێنرێن‪ ،‬ئەمەش بەرەو ئەوەمان‬ ‫دەبات كە پێداچوونەوەبێت بەو ڕێگەو میتۆدە ڕەخنەییانە‬ ‫بۆ بابەتە هونەرییەكان‪ ،‬النی كەم ڕێگەی ڕەخنەش‬ ‫دیمەنە دیدەنییەكان و ماناو مەبەست و ئامانجەكانمان لە‬ ‫كارەهونەرییەكە بۆ فەراهەم دەكات‪ .‬ئەمە لەگەڵ ئەوەی‬ ‫كە كاری هونەریی ئەو زانیارییانەیە بۆ بینەری بەئاگا‪،‬‬ ‫ئەمەش لەوەوە سەرچاوە دەگرێت كە لە بنەڕەتەوە بە‬ ‫گرنگ دانرابێت‪ ،‬بەو مەعریفەیەی كە چۆن ئەو زانیارییانە‬ ‫دەچێنەوە سەر باشێتیی‪ ،‬یاخود بەكەڵكیی كاری هونەریی‪،‬‬ ‫بۆ ئەم مەبەستەو هەر یەك لە زانیارییە شوێنەوارزانی‪،‬‬ ‫مێژوویی و سەرگوزەشتەی ژیانی هونەرمەندان و مێژووی‬ ‫هونەر‪ ،‬دەبنە فاكتەرێك لە پرۆسەی ڕەخنەییدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناكاتە ئەوەی كە سوودێكی زۆریان هەبێت ‪.‬‬ ‫كەوابێت‪ ،‬ئامانجە سەرەكییەكە تێگەیشتنە لەو‬ ‫هۆكارانەی كە وەها لە كاری هونەریی دەكەن كە كاریگەریی‬ ‫لەسەر بینەرەكەیان جێ دەهێڵن‪.‬‬ ‫ئەوەی دووەمین ئامانج و مەبەستی ڕەخنەی هونەرییە‪،‬‬ ‫بەخشینی چێژو ئاسوودەگییە‪ ،‬گرنگیی ئەم ئامانجە هیچی‬ ‫كەمتر نییە لە ئامانجی پێشتر‪ ،‬كە”مەبەستی تێگەیشتنە‬ ‫لەكارە هونەرییەكان”‪ ،‬بۆ پشتڕاستكردنەوەو و دڵنیایی‬ ‫ئەم ڕایە دەخەینە ڕوو‪ :‬ئێمە لە پێناو بەدەستهێنانی چێژ‬ ‫لە تێگەیشتن و زانینی ئەو شتەی كە هەیە لە هونەردا‪،‬‬ ‫بەرەو بەختەوەریی ئاسوودەیی و شادمانیمان دەبات‪ ،‬وەها‬ ‫پێویست دەكات لەسەر بینەری بەئاگاو هوشیار‪ ،‬توانستی‬ ‫ئەو ئەزموونانەی هەبێت كە لە ڕووە چێژبەخشییەكە تێری‬ ‫دەكات و كارە هونەرییەكە پێمان دەبەخشێت‪ ،‬سەبارەت‬

‫بەم حاڵەتە بیروڕایەك هەیە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەو لێكۆڵینەوە چڕوپڕانەی لەسەر‬ ‫كارە هونەرییەكان دەكرێن‪ ،‬چێژمان‬ ‫لێدەسەننەوە‪ ،‬ئەمەش ئەوەمان‬ ‫دەدات بە گوێدا‪ ،‬كە زانین و زانیاریی‬ ‫زیاد لەسەر هونەر‪ ،‬یاخود خۆشەویستی‬ ‫لە بەهایان كەمدەكاتەوە‪ .‬لەگەڵ ئەم‬ ‫بۆچوونەش هەندێك جۆر لێكۆڵينەوە‬ ‫هەیە كە بەپێچەوانەوە جەخت لەسەر‬ ‫ئەم ترسە دەكه‌نەوە ‪.‬‬ ‫ئەو زانیارییانەی ڕەخنەگران بە دەستی‬ ‫دەهێنن‪ ،‬بە شێوەیەكی سەرەكیی لەو بیروباوەڕانەوە‬ ‫ئاراستە دەكرێن‪ ،‬كە لەسەر كاری هونەریی هەیانە‪ ،‬بە‬ ‫واتایەكی دی‪ ،‬كاریگەرێتیی كارەهونەرییەكان لە دونیای‬ ‫ئێمەی مرۆڤ‪ ،‬لەوێوەیە كە كاتێك تەماشای كا ر ێكی‬ ‫هونەریی دەكەین‪ ،‬كەشفی ئەوە دەكەین و ئەوەمان ال‬ ‫ئاشكرا دەبێت‪ ،‬كە “هەست بە ترس و لەرزو تووڕەیی و‬ ‫هێمنیی” دامان دەگڕێت‪ ،‬ئەمەش لەبەر هۆیەكی زۆر سادەو‬ ‫ساكارە‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە ئێمەی ئادەمیزاد بەگشتیی‬ ‫“خۆهەڵقورتێنەرو فزوولین”و هێزێكی ئارەزوومەندی‬ ‫بەتوانامان هەیە بۆ زانینی هۆكاری ئەو هەستەمان بەرامبەر‬ ‫كاری هونەریی‪...‬‬ ‫لە پێشتردا ئەوەمان زانی كە گەڕان بەدوای تێگەیشتن‬ ‫و چێژبینین لە كاری هونەریی‪ ،‬تاكە ئەركی ڕەخنەی‬ ‫هونەری نییە‪ ،‬لەبەرئەوەی لە ڕووی كردەییەوە چێژ دەبینین‬ ‫لە بەشداریكردنی ئەوانی دیكەدا‪ ،‬گەر بیدۆزینەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆر سەخت دەبێت كە بزانین‪ ،‬یان چێژبینین لە كاری‬ ‫هونەریی و لە هەرشتێك بە بێ بیركردنەوە لە كاردانەوەی‬ ‫كەسێكی دی سەبارەت بەو كارە‪ ،‬یاخود ئەو شتە بێتە دی‌‪،‬‬ ‫ئەمە ئەو هۆكارەیە لە قسەكردنمان سەبارەت بە هونەریی‬ ‫شێوەكاریی‪ -‬مۆسیقا‪ -‬فیلم و كتێبیشدا‪ ،‬بۆئەوەی بزانین ئایا‬ ‫وەرگرتنی ئەو حاڵەتانە لەسەر كەسانی دی‪ ،‬هەیە یان نا؟‬ ‫یان پێدەچێت بمانەوێت ڕازییان بكەین بە‬ ‫لێكدانەوەكانمان لەسەر ئەو بابەتانە‪ ،‬لەبەر ئەوەیە كە‬ ‫بەردەوام الیەنی كۆمەاڵیەتیی لە ڕەخنەدا ئامادەیی هەیە‪،‬‬ ‫بەپێی ئەم گریمانەیە‪ ،‬دەتوانین بڵێین ڕەخنەی هونەریی‬ ‫قسەكردنە لەسەر خودی هونەر‪.‬‬ ‫بۆ نووسینی ئەم چەند دێڕە‪ ،‬سوود لەم كتێبە‬ ‫وەرگیراوە‪:‬‬ ‫افاق نقد تشكیلی‪ -‬عباس السراف‪.‬‬

‫مێژووی هونەری شێوەكاریی كوردیی لە كەركوك‬

‫بەخت‬ ‫یار سەعید‬

‫‪6‬‬ ‫ژمــارە (‪)14‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/21‬‬

‫شاری كەركوك‪ ،‬بەو پێیەی پێكهاتەی‬ ‫نەتەوەیی و تەنانەت مەزهەبی جیاوازی لێیە‪،‬‬ ‫هەربۆیە زۆرێك لە كاتەكان چاالكی هونەریی لەم‬ ‫شارەدا پێكەوە لەنێوان شێوەكارانی ئەو نەتەوە‬ ‫جیاوازانەدا ئەنجامدراوە‪ ،‬بەتایبەت ئەو پێشانگە‬ ‫هاوبەشانەی كە لە شارەكەدا كراونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گەر بمانەوێت بگەڕێینەوە بۆ سەرەتاكانی‬ ‫سەرهەڵدانی هونەری شێوەكاریی و كردنەوەی‬ ‫یەكەمین پێشانگەی شێوەكاریی كوردیی‪ ،‬بۆ‬ ‫سەرەتای ساڵی (‪ )1934‬دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫شێوەكاری كۆچكردوو (عەزیز سەلیم) لە‬ ‫چاخانەیەكی ناو شاری كەركوكدا بە شەش‬ ‫تابلۆ پێشانگەی لە چایخانەی (یەدوڵاڵ) ناوێك‬ ‫لە گەڕەكی شۆڕیجە كردووەتەوە‪ ،‬كە لەو كاتەدا‬ ‫چەند تابلۆیەكی بە كرێكارانی ئەو كاتەی پڕۆژەی‬ ‫نەوت‪ ،‬بە (‪ )7-6‬دینار فرۆشتووە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫هەندێك لەو بڕوایەدان ئەو مێژووەی كە بۆ‬ ‫كردنەوەی پێشانگەكە دانراوە‪ ،‬هێشتا گەڕەكی‬ ‫شۆڕیجە درووست نەكراوەو ئەگەری هەیە‬ ‫(‪ )1934‬نەبێت‪ ،‬بەڵكو ساڵی (‪ )1943‬بێت‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)1953‬وە ژمارەیەك لە شێوەكارانی‬ ‫نەتەوە جیاوازەكان‪ ،‬چاالكیی هونەرییان‬ ‫هەبووە‪ ،‬بە تایبەت لە ڕێگای چاالكیی سااڵنەی‬ ‫قوتابخانەكانەوە‪ ،‬لەوانە شێوەكاران (مەحمود‬ ‫عوبەیدی‪ ،‬سنان سەعید‪ ،‬سدیق ئەحمەد)‪.‬‬ ‫شێوەكاری كۆچكردوو (ئازاد شەوقی)‪،‬‬ ‫ڕۆڵێكی گرنگی هەبووە لە درووستكردنی‬ ‫گرووپە هونەرییەكانی ناو شاری كەركوك‪،‬‬ ‫ساڵی (‪ )1953‬گرووپی هونەرمەندانی كەركوك‬ ‫دادەمەزرێت‪ ،‬هەریەك لە شێوەكاران و‬ ‫هونەرمەندان (سدیق ئەحمەد عاشور‪ ،‬مەحمود‬ ‫عوبەیدی‪ ،‬سنان سەعید) ئەندام بوون‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەو دیاردانەی كە لەناو ئەم گرووپە هونەرییەی‬ ‫ناو شاری كەركوكدا بەدیكراوە‪ ،‬بوونی ئەدیبان‬ ‫بووە‪ ،‬لەوانە‪( :‬موئەیەد ئەلڕاوی) و (ئەنوەر‬ ‫غەسانی)‪ ،‬كە نووسەرو شێوەكاریش بوون‪ ،‬ئەم‬ ‫گرووپە هێندە چاالك بوون‪ ،‬جگە لەناو شاری‬ ‫كەركوك‪ ،‬پێشانگەكانیان بردووەتە شاری بەغدا‪،‬‬ ‫تاكو ئاشنایەتییەك لەنێوان شێوەكارانی شاری‬ ‫كەركوك و بەغدا درووست بكەن‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ناوەڕاستی شەستەكاندا پێشانگەكانیان بردووەتە‬

‫توركیا و ژمارەی ئەندامانی ئەم گرووپە تەنیا‬ ‫(‪ )40‬ئەندام بوون‪ ،‬كەواتە ئەم فراوانییە لە‬ ‫نیشاندانی كارەكانی شێوەكارانی شاری كەركوك‪،‬‬ ‫ئەوەی بەدەر خستووە كە لەم شارەدا‪ ،‬بوونی‬ ‫شێوەكاری بە سەلیقەو داهێنەر بووە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی تەمەنی گرووپی هونەرمەندانی‬ ‫كەركوك لەنێوان (‪ )1966-1953‬درێژەی‬ ‫هەبوو‪ ،‬بەاڵم شێوەكارانی سەرەكی ئەم گرووپە‬ ‫كورد بوون‪ ،‬لەوانە‪ :‬سدیق ئەحمەد عاشور‪،‬‬ ‫(عەتا سەبری)ی بە ڕەگەز كورد‪ ،‬كە ساڵی‬ ‫(‪ )1913‬لە شاری كەركوك لەدایكبووەو ساڵی‬ ‫(‪ )1950‬بڕوانامەی دبلۆمی هونەری لە ڕۆما‬ ‫بەدەستهێناوە‪ ،‬هەروەها شێوەكار (نوری‬ ‫مستەفا)‪ ،‬یەكێكی تر بووە لەو شێوەكارانەی‬ ‫كە بەهاوكاریی هاوسەرەكەی نیگاریان كێشاوە‪.‬‬ ‫یەكێك لەو دیاردەو ناو و شانازییانەی كە‬ ‫شاری كەركوك لە ئامێزی دەگرێت‪ ،‬بوونی‬ ‫شێوەكارێكی وەكو (بەدیع باباجان)ە‪ ،‬كە‬ ‫یەكێكە لەو شێوەكارانەی نەك بە تەنها لەسەر‬ ‫ئاستی شاری كەركوك‪ ،‬بەڵكو لەسەر ئاستی‬ ‫عێراق و تەنانەت كوردستانی گەورە‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫كارەكانییەوە ناسراوەو لەگەڵ هێنانی ناویدا‪،‬‬ ‫شاری كەركوك وەكو سیمبوولێكی گەشاوە‬ ‫ناوی هاتووە‪ ،‬بەدیع باباجان ساڵی (‪ )1923‬لە‬ ‫شاری كەركوك لەدایكبووەو یەكەمین شێوەكاری‬ ‫كوردە كە پەیمانگەی هونەرەجوانەكانی بەغدای‬ ‫لە ساڵی (‪)1950‬دا تەواوكردووەو خاوەنی‬ ‫هەموو ئەو هێڵكارییە بەرچاوانەی شاعیرە‬ ‫كالسیكەكانی گەلی كوردە‪ ،‬لەوانە‪( :‬نالی‪،‬‬ ‫سالم‪ ،‬كوردی‪ ،‬حاجی قادری كۆیی‪ ،‬مەولەوی‪،‬‬ ‫شێخ ڕەزا‪ ...‬هتد) ‪ ،‬كە بووەتە بەشێكی گرنگی‬ ‫هونەر لەالیەك‪ ،‬لەالیەكی تر توانیوێتی زیرەكانە‬ ‫ئاوێتەیەك‪ ،‬یاخود پەیوەندییەكی تووندوتۆڵ‬

‫لەنێوان هونەرو ئەدەب درووست بكات‪.‬‬ ‫لە دیدارێكماندا لەگەڵ شێوەكار (مان‬ ‫ئەحمەد) سەبارەت بە ئەو تایبەتمەندییە‬ ‫چییە كە هونەری شێوەكاریی لە شاری‬ ‫كەركوك هەیەتی‪ ،‬یاخود دەتوانین بڵێین ئەم‬ ‫شارە خاوەنی شێوازێكی تایبەت بەخۆیەتی؟‬ ‫دەڵێت‪“ :‬جیاوازیی نێوان كارێكی نێوان‬ ‫كەركوك و سلێمانی بكرێن‪ ،‬ژینگەكە ڕۆڵی‬ ‫هەیە‪ ،‬هونەرمەندێكی سلێمانی كە تابلۆیەك‬ ‫دەكێشێت ڕەنگێكی زۆری تێدەكات‪ ،‬چونكە‬ ‫ڕەنگی زۆر جوان دەبینێت‪ ،‬ئەو گەرمییە‬ ‫نابینێت كە لە كەركوك هەیە‪ ،‬ڕەنگەكان بە‬ ‫ئاسایی دەبینێت‪ ،‬هەروەها ئەو كۆمەڵگەیەی‬ ‫كە لە سلێمانی بووە هەمووی كورد بووە‪،‬‬ ‫پێكهاتەی كوردە جیاوازە‪ ،‬لەگەڵ كۆمەڵێك‬ ‫نەتەوە بێت‪ ،‬تەنانەت لە فیگەرەكاندا جیاوازە‪،‬‬ ‫من دەتوانم بڵێم شێوازێكی تایبەت بە شاری‬ ‫كەركوك نییەسس”‪.‬‬ ‫بەاڵم گەر بمانەوێت باس لە بەرباڵوترین‬ ‫شێوازی كاركردنی شێوەكارانی شاری كەركوك‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەوا دەبێت باس لە شێوازی تەعبیریی‬ ‫بكەین‪ ،‬كە زۆرترین شێوەكاری ئەم شارە كاری‬ ‫پێكردووە‪ ،‬هۆكاری هەڵبژاردنی ئەم ستایلەش‬ ‫بۆ ئەو زەبرو زەنگە دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫داگیركەرانەوە سەپێنرا بوو بەسەریدا‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫پەنا دەبرایەوە بەر ناوی تر و جیاواز لە‬ ‫تابلۆكانیدا‪ ،‬هەرچەندە ستایلی جیاوازی وەكو‬ ‫تەجریدو ئەوانی تریش هەبووە‪ ،‬بەاڵم بە ئاستی‬ ‫تەعبیریی نەبووە‪.‬‬ ‫دامەزرێنەری گرووپی هونەرمەندانی‬ ‫كەركوك پێكهاتبوون لە‪( :‬سنان سەعید‪،‬‬ ‫مەحمود عوبیدی‪ ،‬سدیق ئەحمەدعاشور)‪،‬‬ ‫بەاڵم دواتر ژمارەیەك لە شێوەكارانی تر‬

‫پەیوەندییان بە گرووپەكەوە كردووە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫(عیزەدین سندوق‪ ،‬نازم محەمەد عەلی‪ ،‬تاریق‬ ‫ئەحمەد عەلی‪ ،‬عەنبەر ئۆزدەمیر‪ ،‬موئەیەد‬ ‫الروای‪ ،‬ئەنوەر مەحمود سامی‪ ،‬سەالح پەری‪،‬‬ ‫مۆفەق ئەنتوان الوكیل)‪ ،‬دوای ئەوە لە ساڵی‬ ‫شەستدا ئەم هونەرمەندانە لە دوایەمین ساڵی‬ ‫گرووپەكەدا پەیوەندییان پێوەكردن‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫(خالید ڕەمەزان‪ ،‬محەمەد عیزەت ئایدن‪،‬‬ ‫كەمال تاهیر‪ ،‬پۆڵێ عیسا‪ ،‬نەجمەدین محەمەد‬ ‫عەلی‪ ،‬عەلی نەجار‪ ،‬عەباس حسێن‪ ،‬ئایدن‬ ‫شاكر‪ ،‬ئەكرەم سابیر‪ ،‬جەمیل نەیرەت‪ ،‬نەوزاد‬ ‫كەلەك‪ ،‬نەجات حەمید سلێمان‪ ،‬محەمەد جیهاد‬ ‫نەعیمی‪ ،‬موفەق جۆمەرد‪ ،‬عادل عەبدوڵاڵ‬ ‫قەیاب‪ ،‬عەبدولڕەحمان عەبود‪ ،‬سەمر عوسمان‬ ‫عەتار)‪.‬‬ ‫لەدوای باڵوبوونەوەی بەیانی (‪)11‬ی‬ ‫ئازاری (‪ ،)1970‬گەشانەوەیەك لەناو هونەری‬ ‫شێوەكاریی كوردیدا سەرهەڵدەدات و ژمارەیەك‬ ‫شێوەكاری نوێ بەدەردەكەون و كارەكانی‬ ‫شێوەكاریی لە كەركوكدا گۆڕانێكی جۆریی‬ ‫بەسەردا دێت‪ ،‬لەوانە شێوەكاران‪( :‬ئەحمەد‬ ‫كاكە سوور‪ ،‬مدحەت كاكەیی‪ ،‬ئاری بابان‪ ،‬غازی‬ ‫محەمەد‪ ،‬گارا ڕەسوڵ)‪.‬‬ ‫ئێستاش ئەم شارە خاوەنی پەیمانگەی‬ ‫هونەرەجوانەكانەو ژمارەیەك شێوەكاری‬ ‫ئاستبەرز وانەی تێدا دەڵێنەوەو سااڵنە ژمارەیەك‬ ‫خوێندكار بەشی شێوەكاریی تەواو دەكەن و‬ ‫چاوەڕێی داهاتوویەكی گەشیان لێ دەكرێت‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫ دنیابینییەكانی هونەری شێوەكاریی‬‫كوردی‪ ،‬بەشی سێیەم‪ ،‬بەختیار سەعید‪.2009 ،‬‬ ‫ تاریخ الفن التشكیلی الكوردی فی كركوك‪،‬‬‫فرهاد پیرباڵ‪ ،‬ت‪ :‬نەوزاد ئەحمەد‪.‬‬

‫«مۆرینیۆ» توڕەدەبێت‪...‬‬

‫شوێنی «كاكا» نەماوە‬

‫‪“ :ART‬خ���ۆزێ‌ مۆرینیۆ”ی دی��ل��ل��ۆ س���پ���ۆرت”ی ئیتاڵیش‪،‬‬ ‫پرتوگالیی‌و راه��ێ��ن��ەری یانەی چەند قسەیەكی “مۆرینیۆی”‬ ‫“ریاڵ مەدرید”‪ ،‬ئاشكرایدەكات‪ :‬ب��ڵ�اوك����ردووەت����ەوە‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫“ری��ك��اردۆ ك��اك��ا”ی بەڕازیلیی‪“ ،‬بەبوونی (نوری شاهین‌و مەسعود‬ ‫سوودی بۆ یانەی شاهانە نەماوە‌و ئۆزیل”‪ ،‬شوێنێك نامێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫پێویستە ئەو یاریزانە لەهاوینی ریكاردۆ كاكا)‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیکەوە‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫ئەمساڵدا یانەیەكی تر بدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ەی “الگ���ازی���ت���ا “الت���ی���رس���ی���راس���ی چ��ی��ل��ل��ی”‪،‬‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی وه‌رزشییه‪ ‌،‬هه‌فتانه‪ ،‬رۆژنامه‌ی‬

‫باڵویكردەوە‪ :‬یانەی “بەرشەلۆنە”‬ ‫سەركەوتوو بوو لەئیمزاكردنی‬ ‫گ��رێ��ب��ەس��ت ل��ەگ��ەڵ “ئەلێكس‬ ‫یاریزانی ی��ان��ەی‬ ‫سانشێز”ی‬ ‫“ئ��ۆدن��ی��زی” بەبڕی‬ ‫(‪ )35‬ملیۆن یۆرۆ‪.‬‬

‫‌‬

‫نهێنییەكانی هەڵبژاردنی یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‬

‫كـورد‌و شیــعە؛ چـاڵ بـۆ ســوننـە هـەڵدەكـەنـن‬

‫‪...‬ل‪2‬‬

‫بۆ یەكەمجار‪“ ،‬بەرشەلۆنە” هەڕەشە لە “میسی” دەكات‬ ‫تایبەت ‪ -‬گۆڵ‬ ‫ی��ان��ەی «ب��ەرش��ەل��ۆن��ە»ی‬ ‫ئیسپانی‪ ،‬بۆ پارێزگاریكردن لە‬ ‫«لیۆنێل میسی» ئەرجەنتینیی‌و‬ ‫باشترین ی��اری��زان��ی جیهان‪،‬‬ ‫ن��ام��ەی��ەك��ی ه��ەڕەش��ەئ��ام��ێ��ز‪،‬‬ ‫ئاڕاستەی ئەو یاریزانە دەكات‌و‬ ‫پێیڕادەگەیەنێت؛ دەبێت لەجامی‬ ‫«كوپا ئەمریكا» زۆر بەهێمنیی‬ ‫یاری بكات‪.‬‬ ‫ئ���اژان���س���ەك���ان���ی ه����ەواڵ‬ ‫ب��ڵ�اوی����ان����ك����ردەوە؛ ی��ان��ەی‬ ‫«ب��ەرش��ەل��ۆن��ە» نایەوێت لەم‬ ‫كاتەدا «میسی» تووشی پێكانی‬ ‫قورس بێت‪ ،‬بۆیە بەناچاریی‌و‬ ‫بۆ یەكەمجار‪ ،‬لەنووسراوێكی‬ ‫رەس��م��ی��دا‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی ئ��ەوەی‬ ‫ل���ێ���دەك���ات؛ ك���ە ن��اب��ێ��ت بۆ‬ ‫ماوەیەكی زۆر تۆپ الی خۆی‬ ‫بهێڵێتەوە‪ ،‬چونكە لەو حاڵەتدا‪،‬‬ ‫بەرگریكاران لێیدەدەن‌و تووشی‬ ‫پێكان دەبێت‪.‬‬ ‫ل����ەب����ەش����ێ����ك����ی ت����ری‬ ‫ن�����ووس�����راوەك�����ەدا؛ ی��ان��ەی‬ ‫«بەرشەلۆنە» رایدەگەیەنێت‪:‬‬ ‫«میسی» بەرهەمی یانەكەیە‌و‬ ‫ه��ەر لەمنداڵییەوە چاودێریی‬ ‫ك��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوە ناگەیەنێت‬ ‫كە خۆشەویستیی بۆ واڵتەكەی‬ ‫نەبێت‪ ،‬پێویستە لەجامی «كوپا‬ ‫ئەمریكا»دا‪ ،‬زۆر ئاگاداری باری‬ ‫تەندروستیی خۆی بێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ێ‬ ‫ئەو یاریزانێكە عەرشی تۆپی پ ‌‬ ‫دەهەژێنێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ەی «س��پ��ۆرت»ی‬ ‫كەتەلۆنیش‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬یانەی‬ ‫«بەرشەلۆنە» بۆ ئاگاداربوون‬ ‫لە «میسی»‪« ،‬خوانخۆ براو»‪،‬‬ ‫پزیشكی تایبەتی یانەكەی‪،‬‬ ‫رەوان��ەی ئەرجەنتین ك��ردووە‪،‬‬ ‫تاوەكو لەكاتی بەڕێوەچوونی‬ ‫یارییەكانی «كوپا ئەمریكا»‪،‬‬ ‫خولەك بەخولەك ئاگاداری باری‬ ‫تەندروستیی «میسی» بێت‪.‬‬

‫مردن؛‬ ‫بە‌کارەساتی جوانیی‪!...‬‬

‫چیرۆكی بێ كۆتایی‬ ‫ڕەووف بێگەرد‬ ‫ئەو نەیدەزانی لە كوێوە دەست بە نووسینی‬ ‫چیرۆكەكە بكات ‌و چۆنیش كۆتایی پێ بهێنێت‪.‬‬ ‫ئەمە یەكەمجاری نییە داڕشتنی بیرۆكەیەكی لێ‬ ‫نەبێتە سووتانی ڕۆماو پاژنەكەی ئاخیل‪ ،‬كەچی‬ ‫هەندێك جار ڕێكەوتووە (خۆی ئەمە بە موجیزەی‬ ‫نووسین دادەنێت)‪ ،‬هەڵچوون ‌و گەرمایی ناوەوەی‬ ‫خۆی بەستەڵەكی وەستان ‌و ڕاڕاییەكانی كردۆتە‬ ‫ڕووباری وشە و داویەتە بەر شەپۆلی بیر و سەری‬ ‫خەیاڵی گەیاندۆتە ترۆپكی داهێنان‪ .‬ئیتر ئەمە‬ ‫سیحری نووسینە و لەو تەلیسمانەیە لێكدانەوەی‬ ‫ژیارییانەی بۆ ناكرێت (خودی ئەم نووسەرە لەو‬ ‫ڕاستییە ئاگادارە)‪ .‬بۆ دەیەمین جار قەڵەمەكەی‬ ‫لەنێو پەنجەكانیدا یاریی ترس‌و گومانی خۆی كرد‪،‬‬ ‫دێڕێكی دەنووسی ‌و بە تووڕەییە تایبەتییەكەیەوە‬ ‫زوو دەیكوژاندەوە‪ ،‬وشە بێ چارەكان لەنێو هەڵدێری‬ ‫نەگونجان ‌و درشتییاندا ڕیزدەبوون ‌و دوای كەمێك‬ ‫هەڵدەوەشانەوە و پەرەوازە دەبوون‪ .‬ئەو تا دەهات‬ ‫ئاگرەكەی ن���اوەوەی زیاتر بڵێسەی دەسەند و‬ ‫دەیویست بە وشەكان بڵێت‪ :‬ئێوە چەند دەتانەوێت‬ ‫بە بێ مانایی خۆتان ڕادەستی من بكەن‪ ،‬من لەوە‬ ‫زیاتر ماناتان لێ دروست دەكەم‪ .‬ئەو بۆ ئەم حاڵەتە‬ ‫خۆی وەك زانایەك دەبینێت كە لە دوا چركەساتی‬ ‫ژیاندایە‪ ،‬كاتێك لە دوا هەنگاوی تاقیكردنەوە‬ ‫تازەكەیدا زۆر ل��ەوە بەگومانە ئاخۆ دەبێت بەو‬ ‫بلیمەتە گ��ەورەی��ەی پەنجەی داهێنانی بۆ درێژ‬ ‫بكەن‪ ،‬یان شكست دەخوات‌و تەمەنی چەند ساڵی‬ ‫ڕەنج ‌و ماندووبوونە بەردەوامەكەی دەدات بە دەم‬ ‫هەناسەیەكی ناسۆرییەوە! ئیتر یان دەبێت خۆی‬ ‫بكوژێت‪ ،‬یان بێگومانە لەناو جێگای لێكدانەوەیەكی‬ ‫بێئاكامدا ژیانێكی ئیفلیج بەسەر دەبات‪.‬‬ ‫دیسانەوە بە تووڕەیی ئەو ڕستانەی كوژاندەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ە ت��وان��ای وشەكانیدا ن��ەب��وو جوانییەك‪،‬‬ ‫درەوشانەوەیەك‪ ،‬تەنانەت پرشنگێكی زیندووی‬ ‫دلۆڤانی خۆیان بدەنە هەستە بزۆزەكەی‪ .‬وشەكان‬ ‫تەواو لەو تارماییە ڕەشانە دەچ��وون كە شەوانە‬ ‫كەسانی ترسنۆك دەیانبینێت‌و لە پڕێكدا ون دەبن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاسەواری ترسەكە جێگا بەو كەسانە چۆڵ‬ ‫دەكات كە هەر دەڕۆن‌و ئاوڕدەدەنەوە‪ ،‬هەر دەڕۆن‬ ‫‌و ئاوڕ‪ ...‬هەر دەڕۆن‌و ‪...‬‬ ‫لە ڕاستیدا ئەو لەگەڵ وشەدا پەیوەندییەكی‬ ‫زۆر قووڵ ‌و بەتەمەنی هەیە‪ .‬وەك ئاشق دڵدارییان‬ ‫لەگەڵدا دەك��ات‪ ،‬تەنانەت ن��ازی سەركێشیی ‌و‬ ‫یاخیبوونیان هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم هەیانە لەوە بە‬ ‫دزێوتریان دەزانێت كە بە ئاقاریاندا گوزەر بكات‪.‬‬ ‫الی ئەو لەنێوان ئەم دوو هەڵوێستەدا هیچ سازشێك‬ ‫بۆ گونجاندن نییە‪ .‬وشە یان ڕەش��ە‪ ،‬یان سپی‪.‬‬ ‫سپییەكان بە گیانی مانا گەورەكانی ژیان تەژین ‌و‬ ‫لەنێو ئاسمانی نووسیندا جریوەیانە‪ ،‬ڕەشەكانیش لە‬ ‫دارەمەیتێكی دزێودان تەنیا لەسەر شانی پیاوانی‬ ‫بچووكدا جێگایان دەبێتەوە‪.‬‬ ‫سۆفتەكەی دەس��ت��ی گ���ۆڕی‪ ،‬ب��ۆ ه��ون��ەری‬ ‫نووسین لەوانەیە ئەم گۆڕینەیش بەشێك بێت لەو‬ ‫ڕازە سەیرانەی لەناو نووسەرانی دنیادا باوە‪ .‬بۆ‬ ‫نموونە نووسەرێك ئەگەر گوڵێكی زەرد بەرانبەر بە‬ ‫خۆی دانەنێت‪ ،‬ناتوانێت بنووسێت‪ .‬یەكێكی دی‬ ‫لە كاتی نووسیندا پێویستە هەردوو قاچی لەناو‬ ‫ئاودا بێت‪ .‬ئەویان تەنیا بە قەڵەم ڕەساس نەبێت‬ ‫تاقە وشەیەكی بۆ ناخرێتە سەر كاغەز‪ .‬ئەمیان‬ ‫لە شەوداو ئەویان تەنیا لە بەیانیاندا‪ ،‬ئەمیان بە‬ ‫مەستیی دەرگ��ای ئیلهامی لێ دەكرێتەوەو ئەوی‬ ‫تر كە مەست بوو (وەك خۆی) دێڕێكی ڕاستی‬ ‫بۆ نانووسرێت‪ ،‬بەاڵم لە هەموو ئەمانە سەیرتر‬ ‫ئەو نووسەرەیە كە دووپشكێكی بۆ دەخەنە ناو‬ ‫سوراحییەكی سەرگیراوی شووشەوەو لە نزیكییەوە‬ ‫دای دەن��ێ��ن‪ .‬ئ��ەو لە ه��ەر سەرهەڵبڕینێكدا بە‬ ‫قووڵیی لێی ورد دەبێتەوە‪ ،‬جا حەزی لە چ شتێكی‬ ‫دووپشكەكەیە ئەمە نە خۆی دەیزانێت‌و نە هاوڕێ‬ ‫سایكۆلۆژستەكانی‪ .‬بەاڵم بەپێی لێكدانەوەی ئەم‪،‬‬ ‫ئەو نووسەرە بە خۆی بزانێت یان نا‪ ،‬گرێیەكی‬ ‫دەروونیی هەیە یان نەخۆشە‪ .‬لە الیەكەوە دەیەوێت‬ ‫ب��ە دووپشكەكە بڵێت شلەی قەڵەمەكەی تۆ‬ ‫ژیان دەوەستێنێت‪ ،‬شلەی قەڵەمەكەی من ژیان‬ ‫دروست دەكات‪ ،‬كەواتە دەزانیت جیاوازیی من ‌و‬ ‫تۆ لە چیدایە؟ بەاڵم خۆ قەڵەمیش هەیە ژیانی‬ ‫وەستاندووە‪ ،‬ئاگری شەڕێكی خۆش كردووە‪ ،‬هەزاران‬ ‫دووپشك ناگەنە داوێنی تاوانەكەی! لە الیەكی‬ ‫ترەوە ئەم لە پەلەقاژەی دووپشكەكە ورددەبێتەوەو‬ ‫تەواو پێی دڵخۆشە‪ ،‬كاتێك دەبینێت دووپشكەكە‬ ‫لە كۆاڵنێكی بنبەستایە‪ ،‬لەناو شووشەكەدا دێت‬ ‫‌و دەچێت‪ ،‬سەردەكەوێت ‌و دەكەوێتەوە خوارێ‬ ‫‌و دی��س��ان��ەوە دەس��ت پ��ێ دەك��ات��ەوە‪ .‬لەوانەیە‬ ‫ئ��ەم ن��ووس��ەرە‪ ،‬پیشەكەی خۆیشی وەك كاری‬ ‫دووپشكەكە بەبێهوودە بزانێت‌و وەك ئەنجام بێجگە‬ ‫لە هیچ چیتری بۆ نەمێنێتەوەو كەچی نەیشتوانێت‬ ‫دەستبەرداری نووسین بێت‪ .‬هەر لەبەر ئەمەیە‬ ‫چێژ لە ڕەفتاری بوونەوەرێكی تر وەردەگرێت كە‬ ‫هەوڵەكانی لە ڕەنجەكەی خۆی دەچێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە‬ ‫گریمانەیەكی تەواو خەیاڵئامێزەو تەنیا بۆ شاعیرو‬ ‫نووسەر ڕەوای��ە بیریان لێ بكاتەوە‪ ،‬چونكە كێ‬ ‫ئه‌و بابه‌تانه‌ی بۆ «په‌یک»ی‬

‫ناڵێت دووپشكەكە ناو شووشەبەندەكە بە بەهەشتی‬ ‫خۆی نازانێت! كێ چووزانێت! كێ؟‬ ‫بە خۆی وت‪ :‬تۆ بڵێی ئەم وەستان‌و چەقبەستنی‬ ‫نەنووسینە خەتای ڕەنگی سۆفتەكان نەبێت! بۆیە‬ ‫ڕەشەكەی البرد و سۆفتە پیرۆزەییەكەی هەڵبژارد‪،‬‬ ‫هەر ئاوا لەخۆوە نووسی‪ :‬ئاسمان‪ ،‬دەری��ا‪ ،‬گیا‪،‬‬ ‫كوژەكە‪ ،‬چاوو‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫ئاسمان لەبەر خۆردا لە دەریایەكی بێ سنوور‬ ‫دەچێت كە‪...‬‬ ‫«نا»‬ ‫فەرشیی گیا بێ سنوورەكە هەر لە ئاسمانێكی‪...‬‬ ‫«نا»‬ ‫چاوە شینەكانی شەپۆلێكی پیرۆزەییان‪...‬‬ ‫«نا»‬ ‫كە منداڵ ب��ووی��ن‪ ،‬بۆ چ���اوەزار كوژەكەیان‬ ‫بەسەرشانماندا دەدووری‪ ...‬كەچی زۆریان هەر بە‬ ‫منداڵیی مردن‌و ئەوانەیشمان كە زیندووین تا ئێستا‬ ‫نەخۆشییەكانی ئەوسامان لە كۆڵ نەبووەتەوە‪...‬‬ ‫«نا»‬ ‫خەتی كوژانەوەی بەسەر هەموو ئەو دێڕانەیشدا‬ ‫هێناو بە خۆی وت‪( :‬بێجگە لە چەند دەستەواژەو‬ ‫ڕستەیەكی وشك ‌و ئێكسپایەر‪ ،‬چ جوانییەكیان تیا‬ ‫نییە)‪.‬‬ ‫سۆفتە پیرۆزەییەكەی ف��ڕێ��داو ب��ەر دەرگ��ا‬ ‫داخراوەكەی ژوورەكەی كەوت‪ ،‬هاوسەرەكەی هەر‬ ‫لە پشت دەرگاكەوە لەسەر خۆ وتی‪ :‬هیچت ناوێت؟‬ ‫ئەو تەقەیە چی بوو؟‬ ‫كە ئەم وەاڵمی نەدایەوە‪ ،‬ئەو وتی‪ :‬كە حاڵتان‬ ‫وایە بۆ ژن دێنن‌و خێزان دروست دەكەن؟ بۆ ناچنە‬ ‫دوورگەیەكی چۆڵ‌و هۆڵ‌و لەگەڵ سروشتا بژین؟‬ ‫سۆفتە سوورەكەی بە دەستەوە گرت‪ ،‬هێڵێكی‬ ‫كێشاو لێی ڕاما‪ ،‬بیری سااڵنێكی هەڕەتی الویی خۆی‬ ‫كەوتەوە‪ ،‬زیاتر بیری كردەوەو هەناسەیەكی قووڵی‬ ‫هەڵكێشا‪ ،‬ئینجا نووسی‪ :‬لێوی ئاڵی بێ سوراوت‪...‬‬ ‫من ڕەنگی سوورم بۆیە خۆشدەوێ‪.‬‬ ‫شەهیدەكان هاتن بە جلوبەرگی خوێنەوە‪...‬‬ ‫وەستاو جگەرەیەكی داگیرساند‪ ،‬ئەو جگەرەخۆر‬ ‫نییە‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێك جار بە مەستیی دانەیەك‬ ‫دەكێشێت‪.‬‬ ‫بە خۆی وت‪ :‬ئێستا ئەم سۆفتە سوورە ڕێگا‬ ‫داخراوەكانی نووسینم لێ دەكاتەوە‪ .‬كەوانەیەكی‬ ‫كردەوە (ئەمشەو شەهیدەكان بە بەرگی سوورەوە‬ ‫دەگەڕێنەوە ناو شارو سەردانمان دەك��ەن‪ ،‬ئێمە‬ ‫شایەتی گەندەڵیی ‌و ناجوامێریی لەسەر گەلێك‬ ‫لە كۆنە هاوڕێكانی ئ��ەوان دەدەی��ن‪ .‬ئ��ەوان باش‬ ‫گوێمان بۆ ڕادەدێرن ‌و پێمان دەڵێن‪ :‬ئێمەیش ئەو‬ ‫نهێنیانەمان هێناوە كە تا ئێستا لەگەڵ خۆماندا‬ ‫بردبووماننە ژێر گڵەوە‪ ،‬وا ئێستا كاتی دركاندنیان‬ ‫هاتووە‪ .‬ئێمە بۆیە هاتووینەتەوە تا بە ڕاشكاویی‬ ‫‌و لەبەرچاوی هەموو خەڵكیدا ئەوانە ڕسوا بكەین‬ ‫كە چۆن ئێمەیان بە براكانی خۆمان بەكوشت داو‬ ‫پاشانیش بۆ ڕێ ونكردن ئەوانیشیان بێ سەروشوێن‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫هەناسەیەكی قووڵی هەڵكێشا‪ ،‬فرمێسك لە‬ ‫چاویا قەتیس ما‪ ،‬كە خۆیشی نەیزانی بۆ شەهیدان‬ ‫بوو‪ ،‬یان بۆ بێ توانایی خۆی! دوای كەمێك بە‬ ‫خۆی وت‪ :‬لەم ڕەنگە س��وورەدا سیحرێك هەیە‬ ‫كە حەماسەتی نووسەر سەردەخات ‌و كۆنترۆڵی‬ ‫سیاسیی دێنێتە سەر سفر‪ .‬ئەمە‪ ،‬بۆ گەلێك جار‪،‬‬ ‫هەتوانی زامە مەترسیدارەكانە و تەنیا نووسەر پەی‬ ‫پێ دەبات‪ ،‬چونكە ئەو نووسەرەی خاوەنی ئیرادەی‬ ‫خۆی نییە و سەر بۆ سیاسییەكان دادەنەوێنێت‪،‬‬ ‫كۆیلەیەكی گەمژەیە‪.‬‬ ‫سەری هەڵبڕی‌و تەماشای تابلۆی سەر دیواری‬ ‫ژوورەك��ەی خۆی كرد‪ ،‬كە هەرگیز لەوەوبەر بەو‬ ‫جوانییەوە نەیدیبوو‪ .‬تابلۆی ژنە هونەرمەندێكی‬ ‫ش��ێ��وەك��اری دانیماركییە ب��ە ن��اوی (ئەنیتا)‪،‬‬ ‫ئ��ێ��وارەی��ەك��ی دەم���ەو خ��ۆراوای��ە‪ ،‬ك��ەن��اری پەڵە‬ ‫هەورەكان زۆر سوورن ‌و هەر لە خوێنی شەهید‬ ‫دەچن‪ .‬بە خۆی وت‪) :‬شەهیدەكانی ئێمەیش‪ -‬كە‬ ‫وەك خۆیان باسیان كرد چەند بەناهەق كوژراون‪-‬‬ ‫ئەوەندەیان بەسەر نووسەرێكەوە هەیە چیرۆكێكیان‬ ‫بۆ بنووسێت ‌و خەتی كوژاندنەوە بەسەر هیچ وشە‬ ‫و ڕستەیەكیدا نەهێنێت‪...‬‬ ‫وەستا‪ ،‬كەوانەكەی دانەخست و قەڵەمەكەشی‬ ‫هەربەدەستەوە بوو‪.‬‬ ‫ئێستا منیش وەك شایەتحاڵێكی ئاگادار لە‬ ‫ڕووداوەكانی تازە و كۆن‪ ،‬وەك هاوڕێیەكی نزیكی‬ ‫نووسەرەكەیش كە خۆی مۆڵەتی گێڕانەوەی ئەم‬ ‫كورتەچیرۆكەی پێ دام‪ .‬لە زمانی ئەوەوە ڕاستییەك‬ ‫دەدركێنم كە ئەو باسانەی شەهیدەكان گێڕایانەوەو‬ ‫خۆڵی شاردنەوەی چەند ساڵەیان لەسەر البردن‪،‬‬ ‫هەروەها ئەم چیرۆكە نیوەناچڵەیش كە نووسەرەكە‬ ‫ڕێگای باڵوكردنەوەی پێدام‪ ،‬هیچیان كۆتاییان‬ ‫نەهاتووە‪ .‬بڕیارە شەهیدەكان جارێكی تر بگەڕێنەوەو‬ ‫نهێنی زۆر گەورەتر بدركێنن‪ ،‬نووسەرەكەیش‪ -‬وەك‬ ‫خۆی زۆر بە قەناعەتەوە دەیوت‪ -‬بڕیاری داوە بە‬ ‫خۆی ‌و ه��ەزاران وشەی پرشنگدارەوە پێشوازیی‬ ‫لەو شەهیدانە بكات ‌و چیرۆكە ناوازەكانیان‪ ،‬وەك‬ ‫خۆیان‪ ،‬بۆ نەوەكانی داهاتوو تۆمار بكات‪.‬‬ ‫‪2011/5/15‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‬ ‫مه‌م بورهان قانع‬

‫سکرتێری نووسین‬ ‫هیوا جه‌مال‬

‫«چ شۆخییەکە لەجوانییدا مردن‪»!...‬‬

‫بەختیار عەلی‬

‫پرسیار له‌ چییه‌تی جوانیی پرسیارێکی سه‌خته‌‪ ،‬مرۆڤ نازانێ‬ ‫جوانیی سیفەتێکی زاتیی شتەکانه‌ لەناو خۆیاندا‪ ،‬یان ئۆبژێکتێکە‬ ‫ئێمە لە دەرەوەی شتەکان ئەزموونی دەکەین‪...‬؟ ئایا جوانیی‬ ‫وەک خۆی و بە کەماڵیی لە توانای بینیندایە‪...‬؟ ئایا هەرشتێک‬ ‫ناشرین نەبوو‪ ،‬جوانە‪ ،‬وەک لۆژیک لە پێناسە کالسیکییەکەیدا‬ ‫بۆی دەچوو‪...‬؟ پرەنسیپەکانی پێوانی جوانیی وەستاون‪ ،‬یان‬ ‫گۆڕاو؟ هێزێک لە مرۆڤدا هەیە جوانیی بناسێتەوە‪...‬؟ ئایا مرۆڤ‬ ‫بە سروشت جوانیی دەناسێت‪ ،‬یا بە ئەزموون فێری دەبێت؟ ئەگەر‬ ‫سروشتییە‪ ‌،‬بۆ منداڵێک دەتوانێت تابلۆی (دوا شێو)ی داڤنشی‬ ‫بدڕێنێت و گوێشی پێنەدا‪...‬؟ ئەگەر بەئەزموونیشە بۆ هەمان‬ ‫منداڵی پێشوو وڕک لە دایکی دەگرێت تا لە چوونە‌دەرەوەیەکی‬ ‫عەسرانەدا‪( ،‬عەزییە سوورەکە) لەبەری ئەم بکات‪...‬؟ ئایا‬ ‫جوانیی شتێکە کە ئێمە خۆشمان لێیدێ‪..‬؟ ئایا جوانیی هەمیشە‬ ‫نیشاندانی شتێکی غەریبە‪ ...‬غەریبێک کە وێنەیەکی ئاشنای لە‬ ‫زەینماندا هەیە‪...‬؟‬ ‫پرسیاری قورس ئەوەیە‪ ،‬ئایا دەتوانین جگە لە چێژ‪ ،‬لە‬ ‫جوانیدا ئێمە بیر لەشتی تر بکەینەوە‪...‬؟‌‬ ‫سەرەڕای پێوەرەکانی ئیستاتیکا و ستانداردی کۆلێژەکانی‬ ‫جوانیناسیی و فەشیۆنکارەکان بۆ جوانیی‪ ،‬هێشتا ناتوانین‬ ‫جوانیی فۆرملیزەیشن بکەین‪ ...‬جوانیی ناتوانێت بچێتە‬ ‫البوورەوە‪ ...‬هێشتا بەشێکی گەورەی جوانیناسیی وا لەسەری‬ ‫مرۆڤ خۆیدا‪ ،‬جوانیی بەو هەموو جەستەیەیەوە ناگیرێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫کاتێک دەست لە تابلۆیەکی جوان دەدەین‪ ،‬پەردەو بۆیاخەکان بەر‬ ‫‌پەنجەمان کەوتوون‪ ،‬نەک خودی جوانیی خۆی‪ ،‬دواجار جوانیی‬ ‫ئەم وێنە ئایدیالییەی خۆی دەپارێزێت‪ ،‬ئەوەی بوداییەک لە‬ ‫ماڵەکەیدا هەڵیگرتووە‪ ،‬خودا نییە‪ ...‬وێنەیەکە لەسەر‌ خودا‪...‬‬ ‫ئەوە ئیشی مرۆڤ خۆیەتی کە هەمیشە دەتوانێت وێنەیەک بۆ‬ ‫ئۆرگیناڵەکان دروست بکات‪ ،‬ئەم سکێچکێشانە بۆ «ئەسڵ»‬ ‫لە جوانییشدا هەروەهایە‪ ...‬الی سۆفییە گەورەکان‪ ،‬جوانیی‬ ‫بە‌شێکی دانەبڕاوە لەشکۆی خودا‪ ،‬دوعا بەناوبانگەکەی ڕابیعای‬ ‫عەدەوییە کە بەهەشت دەگۆڕێتەوە و ئامادەیە بچێتە دۆزەخ‪،‬‬ ‫بەمەرجێ؛ خودا «جمال»ی خۆی لێنەشارێتەوە‪ ،‬نموونەیەکی‬ ‫س��ادەی کۆنڤێرتی (‪ )99‬ن��اوی خودایەکە بۆ س��ەر تەنیا‬ ‫سیفاتێکی‪ ،‬کە جوانییە‪.‬‬ ‫چیرۆکی دادگاییە بەناوبانگەکەی (فرێنی) لە ئەسینا‪،‬‬ ‫نموونەیەکی نایابی بردنەوەی جوانییە لە حەقیقەت‪ ...‬بە بڕوای‬ ‫چکۆالنەی من لە هەموو سەردەمێک و بێهەاڵوێرد‪ ،‬جوانیی‬ ‫تەریب لەگەڵ حەقیقەت ڕۆیشتووەو هەندێ جارێش بە خێرایی‬ ‫داوێتی بەالیداو جێی هێشتووە‪.‬‬ ‫خۆ جوانیی بەو ئەندازەیەی کە فەردگەرا‌کان بۆی چوون‪،‬‬ ‫شتێکی تاکەکەسیش نییە‪ ،‬سوهراب وتبووی‪« :‬بۆ کەس‬ ‫لەقەفەزی خۆیدا داڵ ڕاناگرێ‪ ...‬وێنجە چیی لە گۆاڵڵە سوورە‬ ‫کەمترە؟» بەم پێیە ڕێکەوتنێکی دەستەجەمعیش لەسەر‬ ‫ئۆبژێکتەکان هەیە‪ ،‬هەمووان لە نێوان بێچووە کەروێشکێکی‬ ‫خرپن و جرجێکی بۆردا سەرپشک بکەین‪ ،‬ئەوەی یەکەمیان‬ ‫الجوان دەبێت‪...‬‬ ‫جوانیی وەک یەکەیەکی سەربەخۆو سیفاتێکی زاتیی بەتەنیا‬ ‫لە ناوشتەکاندا نییە‪ ،‬جوانیی وەک مەڵۆزمێک پێشمەرجێکی تری‬ ‫هەیە کە (چاو)ە‪« ..‬گۆران» ‪ 50‬ساڵ لەمەوپێش نوسیبووی‬ ‫«یەکێک لە موعجیزەکانی چاو ئەوەیە‪ ،‬وەک بەردی بەقیمەت‬ ‫بە هەموو ڕەنگێکەوە مەقبولە» گۆران بە قبووڵکردنی چاوە‬ ‫جیاوازەکان دەیەوێت بڵێت‪ ،‬کە ئەم پێشمەرجەمان دەوێت‪ ،‬تا‬ ‫کەشفی مەرجەکەی «کە خودی جوانییە» پێ بکەین‪ .‬جوانیی‬ ‫وەک کارەساتێکی گەورەی جیهانیی کە لە ناوەوەی خۆماندا‬ ‫ڕوودەدات‪ ،‬ڕەنگە ببێتە هۆی مردنمان‪ ،‬مرۆڤ بە «جوانیی»‬ ‫بە خەستیی بریندار دەبێت و بەخەستیش‌‌درکی دەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کێشەی گەورە ئەوەیە‪:‬ناتوانێت ئەمە بنووسێتەوە‪.‬‬

‫توانا ئەمین‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫توانا ئه‌مین‬

‫‪twanaamin2@yahoo.com‬‬

‫لێپرسراوی هونه‌ریی‬ ‫شاخه‌وان ئه‌نوه‌ر‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )3‬سَيشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫هەڵەبجە؛ دەگاتە پلە یەك‌و یاریی كۆتاییش لەیاریگای «نیودەوڵەتیی» دەبێت‬ ‫سەرۆكی یانەی هەڵەبجە‪ :‬ئەوەی «ئاكرێ‌» كردی‪ ،‬ئێمە بمانكردایە سزا دەدراین‬

‫بێستون تاوەگۆزی‬ ‫هەڵەبجەی شەهید‬

‫دوای ه��ەش��ت س���اڵ داب����ڕان‬ ‫ل���ەڕی���زی ی��ان��ە پ��ل��ە ی��ەك��ەك��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬تیپی تۆپی پێی یانەی‬ ‫«هەڵەبجەی شەهید»‪ ،‬گەڕایەوە بۆ‬ ‫ئەو خولە‌و یاریی كۆتاییش لەنێو‬ ‫یاریگای «نێودەوڵەتیی» هەڵەبجە‬ ‫بەڕێوەدەچێت‪.‬‬ ‫لەمیانەی یارییەكانی خولی یانە‬ ‫پلە دووەكانی كوردستان‌و لەیاریی‬ ‫پێش ك��ۆت��ای��ی��دا‪ ،‬رۆژی هه‌ینیی‬ ‫راب��ردوو ه��ەردوو یانەی (هەڵەبجە‌و‬ ‫ئاكرێ‌)‪ ،‬لەیاریگای دووەمی «فرانسۆ‬ ‫هەریری» لەشاری هەولێر رووبەڕووی‬ ‫یەكبوونەوە‪ ،‬ئەم یارییە؛ یارییەكی‬ ‫چارەنووسسازبوو بۆ ه��ەردوو یانە‪،‬‬ ‫بەوەی براوەیان راستەوخۆ دەگەیشتە‬ ‫ریزی یانە پلە یەكەكانی كوردستان‌و‬ ‫ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��دا ی��اری��ی كۆتاییش‬ ‫لەیاریگای ئەو یانەیە ئەنجامدەدرا‪،‬‬ ‫ئەمەش وایكردبوو ه��ەردوو یانە‪،‬‬ ‫ئاستێكی زۆر بەرز پیشان بدەن‪.‬‬ ‫هەڵەبجەییەكان‪ ،‬بەلێهاتوویی‬

‫ فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار عه‌بدوڵاڵ‬ ‫دوای ‪ 8‬ساڵ‪ ،‬هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ریزی یان‌ه پل‌ه یه‌که‌کان‬ ‫ب���ەوەش ی��ان��ەی «هەڵەبجە»‬ ‫راهێنەرەكەیان‪ ،‬كە «ئ��ەرس��ەالن‬ ‫ج��ەالل» ب��وو‪ ،‬ئاستێكی بەرزیان جگەلەوەی گەیشتە یاریی كۆتایی‬ ‫پێشكەشكرد‌و بە دوو گۆڵی خاوێن خولەكە‪ ،‬دوای هەشت ساڵ‪ ،‬توانی‬ ‫بچێتەوە ریزی یانە پلە یەكەكانی‬ ‫یارییەكەیان بردەوە‪.‬‬

‫مەلەی ماوەدرێژی عێراق؛ لە «دوكان» دەكرێت‬

‫«بەرپرسانی وەرزشیی؛‬

‫هۆکاری خراپبوونی وەرزشی گەرمیانن»‬

‫پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫ب��ڕی��ارە رۆژی‬ ‫چ���وارش���ەم���م���ە‬ ‫ل��ە‬ ‫(‪،)6/22‬‬ ‫“دەری������اچ������ەی‬ ‫دوك����������������ان”‪،‬‬ ‫بەســــەرپەرشتیی‬ ‫یەكێتیی ناوەندی‬ ‫م��ەل��ەی ع��ێ��راق‌و‬ ‫ب���ەه���اوك���اری���ی‬ ‫ل��ق��ی س��ل��ێ��م��ان��ی‪،‬‬ ‫پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی‬ ‫ی��ان��ەك��ان��ی عێراق‬ ‫ب��ۆ م��ەل��ەی دوور‪،‬‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬سەبارەت بەم پاڵەوانێتییە‪،‬‬ ‫مامۆستا رێبوار عەلی محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫یەكێتیی ناوەندی مەلەی عێراق‪ ،‬وتی “ئەم‬ ‫پاڵەوانێتییە بۆ ت��ەواوی یانەكانی عێراقە‪،‬‬ ‫بۆ قۆناغە تەمەنەكانی (تازەپێگەیشتووان‪،‬‬ ‫الوان‪ ،‬پێشكەوتووان)ی ك��وڕان دەبێت‪،‬‬

‫شەهاب ئەحمەد ‪-‬كەالر‬

‫ئەنجامی تاك‌و تیپ هەژمار دەكرێت”‪.‬‬ ‫وتیشی‪“ :‬داواك��ارم لەتەواوی یانەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و ع���ێ���راق‪ ،‬ب��ەش��داری��ی ئ��ەم‬ ‫پاڵەوانێتییە بكەن‪ ،‬بەتایبەتی كوردەكان‪،‬‬ ‫ت��اوەك��و لەسەر ئاستی عێراق بناسرێن‌و‬ ‫ئەنجامی باش بەدەستبهێنن”‪.‬‬

‫ت��ۆپ��ی پ���ێ ل���ە ن��اوچ��ەك��ان��ی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬پشكی شێری بەركەوتووە‌و‬ ‫وەرزش��ەك��ان��ی ت��ر پشتگوێخراون‪،‬‬ ‫وەرزش��ك��اران��ی ناحیەی رزگ��اری��ش‪،‬‬ ‫هۆكاری ئاست الوازیی وەرزشەكانی‬ ‫تر دەگەڕێننەوە بۆ بەرپرسان‪.‬‬ ‫ئەنوەر حاجی رەشید‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫لیژنەی تیپەمیللییەكانی رزگاریی‪،‬‬ ‫وتی‪”:‬وەكو لیژنەی تیپەمیللییەكان‪،‬‬ ‫ه��ی��چ ك��ەم��ت��ەرخ��ەم ن��ەب��ووی��ن لە‬ ‫كردنەوەی خول بۆ تیپەكانی سەر بە‬ ‫لیژنەكەمان‪ ،‬بەاڵم گرفتی داراییمان‬ ‫هەیە‪ ،‬تاكو ئێستا زیاتر لە(‪ )1‬ملیۆن‬ ‫دینار قەرزارین‪ ،‬بۆیە ناتوانین وەكو‬ ‫پێویست خولی جۆراوجۆر بكەینەوە”‪.‬‬ ‫“ئەنوەر” ئەوەشی ئاشكرا كرد‪ ،‬خولی‬

‫بۆ سێیەم جار؛ پارە بۆ‬ ‫یاریگای چەمچەماڵ تەرخان دەكرێت‬ ‫گۆڵ ‪-‬چەمچەماڵ‬ ‫س��ەرەڕای ئەو بڕە پارەیەی‬ ‫ب��ۆ ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی یاریگای‬ ‫چەمچەماڵ تەرخان كراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێشتا ئەو یاریگایە كەموكوڕیی‬ ‫زۆری ت��ێ��دای��ە‌و ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانیش‬ ‫دەڵێت‪“ :‬جارێكی تر پارە بۆ ئەو‬ ‫یاریگایە خەرج كراوەتەوە”‪.‬‬

‫لە لێدوانێكیدا بۆ “گ��ۆڵ”‪،‬‬ ‫س��وع��اد ئیسماعیل‪ ،‬نوێنەری‬ ‫چەمچەماڵ لە ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬وتی‪“ :‬لەبودجەی ساڵێ‌‬ ‫(‪)2011‬دا‪ ،‬جارێكی تر یاریگای‬ ‫چەمچەماڵ ن��اوی ه��ات��ووە‌و بڕە‬ ‫پارەیەكی زۆری بۆ تەرخان كراوە”‪.‬‬ ‫خەرجكردنی ئەو بڕە پارەیەی‬ ‫ك��ە ئ��ەن��دام��ەك��ەی پ��ارێ��زگ��اری‬ ‫سلێمانی نەیویست ئاشكرای‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێکی ده‌ره‌وه‌ی یاریگای چه‌مچه‌ماڵ‬

‫كوردستان‌و یاریی كۆتاییش لەنێو‬ ‫یاریگای خۆیدا دەكرێت‪ ،‬بەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا ئەو یاریگایە نەكراوەتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەش سەرەڕای ئەوەی یاریگایەكی‬

‫نێودەوڵەتییە‪.‬‬ ‫لەم بارەیەوە؛ گۆران ئەدهەم‪،‬‬ ‫قایمقامی هەڵەبجە‪ ،‬بە (گۆڵ)ی وت‪:‬‬ ‫«هەوڵی تەواو دەدەین‪ ،‬بۆ ئەوەی ئەو‬ ‫یارییە لەو یاریگایە ئەنجامبدرێت»‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬عەلی سەعید‪،‬‬ ‫سەرۆكی یانەی هەڵەبجە بەوەكالەت‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە زۆر دڵخۆشبوو بەو‬ ‫سەركەوتنە‪ ،‬ب��ەاڵم رق‌و توڕەیی‬ ‫خ��ۆی ب��ەرام��ب��ەر یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی كوردستان نەشاردەوە‌و وتی‪:‬‬ ‫«كاتێك ئێمە لەیاریگای خۆمان‬ ‫یاریی دەكەین‪ ،‬پێویستە لەسەرمان‬ ‫«ئەمبواڵنس‌و تیمی پزیشكیی‌و‬ ‫پۆلیسی چاالكییە مەدەنییەكان»‬ ‫ئامادەبكەین‪ ،‬ئەگەرنا‪ ،‬برادەرانی‬ ‫ێ سزامان دەدەن‪،‬‬ ‫یەكێتیی تۆپی پ ‌‬ ‫بەاڵم لەم یارییەدا‪ ،‬هیچ كام لەمانە‬ ‫بوونیان نەبوو‪ ،‬كەسیش سزای یانەی‬ ‫ێ نادات»‪.‬‬ ‫ئاكر ‌‬ ‫وتیشی‪« :‬یاریزانیكمان دووچاری‬ ‫پێكانیكی سەخت بوو‪ ،‬بەئۆتۆمبێلی‬ ‫مەدەنیی گەیاندمانە نەخۆشخانە‪،‬‬ ‫لەكاتی یارییەكەشدا‪ ،‬پێكدادانیك‬ ‫لەنێوان جەماوەری هەردووالدا روویدا‪،‬‬ ‫تەنیا خوا بۆخۆی هێوری كردەوە»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪:‬زانا شوانی‬

‫بكات‪ ،‬لە كاتێكدایە كە لە ساڵی‬ ‫(‪)2007‬دا بڕی (‪ )290‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ نۆژەنكردنەوەی ئەو یاریگایە‬ ‫تەرخان ك��را‪ ،‬لە ساڵی (‪)2009‬‬ ‫بۆ یاریگای گ��ۆڕەپ��ان‌و مەیدان‌و‬ ‫تارتانكردنی‪ ،‬جارێكی تر پارەی‬ ‫بۆ خەرج كرا‪ ،‬كە بڕی تێچووی‬ ‫یاریگاكە گەیشتە (‪ )420‬ملیۆن‬ ‫دینار‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ خەرجكردنی‬ ‫ئ��ەو ب��ڕە پ���ارەی���ەدا‪ ،‬یاریگاكە‬ ‫هێشتا ك��ەم��وك��وڕی��ی زۆری‬ ‫تێدایە‪ ،‬ئەوانیش وەك نەبوونی‬ ‫پرۆجیكتۆر‌و كەمیی ژم��ارەی‬ ‫دەرگاكانی چوونە ژوورەوە‪.‬‬ ‫س���������ەب���������ارەت ب���ە‬ ‫دروستنەكردنی تارتانی دەور‌و‬ ‫پشتی یاریگاكە‪“ ،‬سوعاد”‬ ‫وت���ی‪”:‬ب���ە ه���ۆی ن��ەب��وون��ی‬ ‫بودجەوە‪ ،‬نەمانتوانی ئەو كارە‬ ‫بكەین‪ ،‬بۆیە تارتانی یاریگاكە‬ ‫ك��ەوت��ە قۆناغێكی ت���رەوە‪،‬‬ ‫ئەمساڵ ئ��ەو ك��ارە دەكەین‬ ‫چونكە بودجەی بۆ تەرخان‬ ‫كراوە”‪.‬‬ ‫ل���ەب���ەش���ێ���ك���ی ت���ری‬ ‫نوێنەرەكەی‬ ‫قسەكانیدا‪،‬‬ ‫چەمچەماڵ ل��ە ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬هۆكاری‬ ‫وێ��ران��ی��ی ی��اری��گ��اك��ەی خستە‬ ‫ئەستۆی ی��ان��ەی چەمچەماڵ‌و‬ ‫وتی‪ ”:‬كاری ئێمە تا ئەو كاتەیە‬ ‫كە پرۆژەكە ت��ەواو ببێت‪ ،‬دواتر‬ ‫تەسلیمی یانەی چەمچەماڵمان‬ ‫كردووە‌و ئەوان لێی بەرپرسن”‪.‬‬

‫بالەیان كردووەتەوە‪ ،‬بەاڵم تیپەكان‬ ‫خۆیان كەمتەرخەم بوون‪.‬‬ ‫گەیالن عزەدین‪ ،‬كە یاریزانێكی‬ ‫ت��وپ��ی ب��ال��ەی��ە‪ ،‬وت���ی‪”:‬ه���ۆك���اری‬ ‫پشتگوێخستنی ب��وارەك��ان��ی تری‬ ‫وەرزشیی‪ ،‬بەشێكی نەبوونی هۆڵێكی‬ ‫داخ����راوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر هۆڵیش نەبوو‪،‬‬ ‫وەرزشكردن تا رادەیەك ئەستەمە”‪.‬‬ ‫گ��ەی�لان‪ ،‬ئ���ەوەی ن��ەش��اردەوە‬ ‫كە یاریزانانەكانی ئ��ەم ناحییەیە‬ ‫ك��ەم��ت��ەرخ��ەم��ن‪ ،‬ب����ەاڵم ه��ۆك��اری‬ ‫گ��ەڕان��دەوە‬ ‫كەمتەرخەمییەكەشی‬ ‫ب��ۆ ئ��اس��ت��ی ب��ژێ��وی��ی ی��اری��زان��ان‌و‬ ‫وت��ی‪”:‬ی��اری��زان��ی وا ه��ەی��ە رۆژان���ە‬ ‫كرێكاریی دەكات‪ ،‬یاریزانی وامان هەیە‬ ‫سەرقاڵی دەوامكردنە‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫وەرزشیش هۆكارێكی سەرەكین بۆ‬ ‫پشتگوێخستنی وەرزشەكانی تر”‪.‬‬

‫وەرزش‌و بەرپرسە‬ ‫حیزبییەكانمان‬

‫حەمە وریا‬ ‫ه��ەم��ووم��ان ئ���ەو راس��ت��ی��ی��ە دەزان���ی���ن كە‬ ‫زۆرب �ه‌ی یانەكانی كوردستان لە الیەن بەرپرسە‬ ‫حیزبییەكانمانەوە دەستیان بەسەردا گیراوە‪ .‬پێش‬ ‫ئ��ەوەی بچینە سەر ئەسڵی بابەتەكە‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫دەزانین كە لە جیهاندا‪ ،‬زۆربه‌ی یانەكان لەالیەن‬ ‫كەسانی بەرپرسەوە بەڕێوە دەبرێن‪ ،‬بەاڵم با بزانین‬ ‫چۆن‌و جیاوازیی لەگەڵ ئەوەی ئێمەدا چییە‪ ،‬كێ‌‬ ‫هەیە نەیبینیبێت لەكاتی سەیركردنی یارییەكانی‬ ‫“بەرشەلۆنە”‪ ،‬یان “ریاڵ مەدرید”‪ ،‬یاخود “ئەی‬ ‫سی میالن”‌و‪ ...‬هتد دا‪ ،‬سەرۆكی یانەكە ئامادەی‬ ‫یارییەكانی تیپەكانیان نەبن‪ ،‬بەاڵم سەرۆكەكانی‬ ‫ئێمە‪ ،‬لە شاری هەولێر سەرۆكی یانە هەیە‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا هیچ یاریگایەكی ئەم كوردستانەی نەبینیوە‪،‬‬ ‫لە سلێمانیش سەرۆكی یانە هەیە چەند ساڵێكە‬ ‫یاریگای نەبینیوە‪ ،‬سەرۆكی یانەكانی جیهان خۆیان‬ ‫یاریزانی بەهێز‌و تازەدەركەوتوو پەیدا دەكەن‌و بە‬ ‫خواست‌و ویستی ئەوان دەكڕدرێن‪ ،‬بەاڵم سەرۆكی‬ ‫یانەكانی ئێمە چەند دانەیەكیان نەبێت‪ ،‬كە‬ ‫بە پەنجەكانی یەك دەس��ت دەژمێردرێن‪ ،‬ناوی‬ ‫یاریزانێكی یانەیەكی تر‪ ،‬یان هی خۆشیان نازانن‪.‬‬ ‫وەرزی رابردوو‪ ،‬یانەی «ئەی سی میالن»لە‬ ‫سەرەتاوە ئاستێكی باشی پیشان ن��ەداو چەند‬ ‫ئەنجامێكی خراپی تۆمار كرد‪ ،‬ئەوە بوو لەالیەن‬ ‫هاندەرێكی یانەكەوە هێرش كرایە سەر “بیرلسكۆنی”‬ ‫س��ەرۆك��ی ی��ان��ەك�ە‌و چ��ەن��د ددان��ێ��ك��ی شكێنرا‪،‬‬ ‫“بیرلسكۆنی” جگە لەوەی سەرۆكی یانەی میالنە‪،‬‬ ‫سەرۆك وەزیرانی ئیتاڵیاشە‪ ،‬بە كۆتاییهاتنی خولی‬ ‫كالچیۆ‪ ،‬یانەی میالن نازناوەكەشی بەدەستهێنا‪،‬‬ ‫ئ���ەی ب��ۆچ��ی ه��ێ��رش ك��رای��ە س����ەری؟ چونكە‬ ‫هاندەرانیش خۆیان بە خاوەنی یانەكان دەزانن‌و‬ ‫دڵیان بۆی دەسووتێ‌‪ ،‬ئەی باشە دەبێت ئێمە چی‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەو ئەنجامانەی یانەكانی ئێمە بە دەستی‬ ‫دێنن‪ ،‬بە تایبەت یانەكانی شاری سلێمانی‪ ،‬لە كۆی‬ ‫چوار یانەی بەشداربووی خولی نایابی كوردستان‪،‬‬ ‫یانەیەكمان داب���ەزی‪ ،‬ئەویتریان خ��ودا رەحمی‬ ‫پێكرد مایەوە‌و ئەوی تریشیان بەهەمان شێوە‪،‬‬ ‫باشە ئەو سەرۆكانەی ئێمە چییان بۆ یانەكانیان‬ ‫ك���ردووە؟ بوونیان چ سوودێكی ب��ە وەرزش��ی‬ ‫كوردستان گەیاندووە؟‪ ،‬تاكەی ئێمە چاوەڕوانی‬ ‫مانەوەی ئەوانە بین؟ بۆیە خۆزگە خۆیان بیرێكیان‬ ‫دەكردەوەو سەیرێكی هاوشێوەكانی خۆیان دەكرد‬ ‫كە ئەوان چی دەكەن‌و ئەمان چی دەكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناهەقیشیان ناگرم بەرپرسیارێتی الی ئێمە هێندە‬ ‫لەزەتی هەیە‪ ،‬گوێ‌ نادەنە ناوی كارەكانیان‪ ،‬تەنیا‬ ‫پێیان بڵێن ئەوە سەرۆكی فاڵن یانەیە‪ ،‬خۆزگە ئەو‬ ‫سەرۆكانەیش رۆژێك لە رۆژان وەرزشیان كردبایە‪،‬‬ ‫یان شارەزاییەكیان هەبوایە تا وەاڵمێكی ئەو هەموو‬ ‫نووسینانەیان بدایەته‌وە كە لە سەریان دەنووسرا‪.‬‬

‫هه‌ڵبژارده‌ی بالەی عێراق‪ ،‬لە سلێمانی خۆی بەهێز دەكات‬

‫یادگار ساڵح ‪-‬گۆڵ‬ ‫ب � ‌ه مەبەستی ئ��ام��ادەك��اری��ی‬ ‫بۆ پاڵەوانێتیی واڵتانی ع��ەرەب‌و‬ ‫بۆ ك��ردن��ەوەی كەمپێكی مەشق‌و‬ ‫راهێنان‪ ،‬هەڵبژاردەی بالەی عێراق‬ ‫گەیشتە شاری سلێمانی‪.‬‬ ‫ئەو هەڵبژاردەیە لەسەر دەستی‬ ‫راهێنەر “ئەحمەد حسێن” كە خۆی‬ ‫یاریزانی پێشووی هەڵبژاردەی عێراق‬ ‫بووە‪ ،‬رۆژانە لە هۆڵی داخراوی یانەی‬

‫پێشمەرگە راهێنانەكانیان ئەنجام‬ ‫دەدەن‪ ،‬ئەم راهێنەرە پێشتریش‬ ‫لە شاری بەغدا كەمپێكی مەشق‌و‬ ‫راهێنانی بۆ سەرجەم یاریزانانی‬ ‫ئەو یارییە كردەوە‌و (‪ )40‬یاریزانی‬ ‫بانگهێشتی ری��زی هەڵبژاردەكە‬ ‫كردبوو‪ ،‬بەاڵم دوای تاقیكردنەوەیان‬ ‫تەنیا (‪ )16‬یاریزانی هێشتووەتەوە‪،‬‬ ‫ك��ە دوو ل��ەو یاریزانانە ك��وردن‪،‬‬

‫ئەوانیش‪( :‬وەلید عارەب) لە یانەی‬ ‫هەولێر‌و (عەلی تەها) لە یانەی‬ ‫پێشمەرگە‪.‬‬ ‫بەكر مستەفا‪ ،‬ئەندامی یەكێتیی‬ ‫ناوەندی بالەی عێراق‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە كردنەوەی ئەم كەمپە لە شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە “گ��ۆڵ”ی وت‪ ”:‬ئەم‬ ‫كەمپە ماوەی (‪ )20‬رۆژ دەخایەنێت‌و‬ ‫دواتریش بۆ هەمان مەبەست دوو‬

‫كەمپی تر لە واڵتانی هەنگاریا‌و‬ ‫ب��ول��گ��اری��ا رێ��ك دەخ����ات‪ ،‬ش��اری‬ ‫سلێمانیش بۆ ئەو تیپە گونجاو بوو‪،‬‬ ‫بۆیە لە سەر داوای راهێنەر گەشتیان‬ ‫بۆ سلێمانی كرد”‪.‬‬ ‫ش��ان��دی ب��ال�ه‌ی ه�ه‌ڵ��ب��ژارده‌ی‬ ‫عێراق‪ ،‬هه‌فته‌ی راب��ردوو گه‌یشتن ‌ه‬ ‫شاری سلێمانی‌و وا بڕیار‌ه تا (‪)28‬ی‬ ‫مانگ راهێنانه‌کانیان به‌رده‌وام بێت‪.‬‬

‫پاڵەوانێتییەكی بلیارد؛ بە گلەییەوە بەڕێوەده‌چێت‬ ‫پ‪ .‬سلێمانی‬

‫هەفتەی راب���ردوو لە شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬پاڵەوانێتییەكی بلیارد‬ ‫بەڕێو چوو‪ ،‬بەاڵم لەبەر نەبوونی‬ ‫چەند هۆڵێكی تایبەت بەو یارییە‪،‬‬ ‫سەرۆكی یەكێتیی بلیاردی سلێمانی‬ ‫گلەیی دەكات‪.‬‬ ‫ب��ە مەبەستی ئ��اوڕدان��ەوە‌و‬ ‫پێشخستنی یاریی بلیارد‪،‬‬ ‫لە هۆڵی‬

‫چ��ۆپ �ی‌و ب��ە سەرپەرشتی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی وەرزش‌و‬ ‫الوانی سلێمانی‌و بە هاوكاری لقی‬ ‫سلێمانی یەكێتیی ناوەندی بلیاردی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پاڵەوانێتییەكی ئەو‬ ‫یارییە بۆ الوان‌و پێشكەوتووان‬ ‫بەڕێوە چوو‪.‬‬ ‫لەم پاڵەوانێتییەدا‪)104( ،‬‬ ‫یاریزان بەشدار بوون‪ ،‬كە (‪)80‬‬ ‫ی��اری��زان��ی پ��ێ��ش��ك��ەوت��ووان‌و‬

‫(‪ )24‬یاریزانی الو بەشدار بوون‪ ،‬بردووە كە هۆڵێكی داخراویان بۆ‬ ‫ب���ەاڵم س��ەرۆك��ی لقی سلێمانی دروست بكەن‪ ،‬كە تایبەت بێت بە‬ ‫یەكێتیی ب��ل��ی��اردی كوردستان یاریی بلیارد”‪.‬‬ ‫كێشەی‬ ‫رایگەیاند‪”:‬گەورەترین‬ ‫ئ����ەوان‪ ،‬ن��ەب��وون��ی هۆڵێكە بۆ‬ ‫ئەنجامدانی خ��ول‌و‬ ‫پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی‪،‬‬ ‫پەنایان بۆ لیژنەی‬ ‫ئـــۆڵۆمپیش‬

‫‪2‬‬

‫‪Bahman.Gharib@yahoo.com‬‬

‫بەهۆی كوردەوە‪ ،‬ئەحمەد رازی پاشەكشە ده‌كات‬

‫پێكانی ژێ‌و‬

‫ماسولكەكانی پێ‬ ‫بەشی دووەم‪:‬‬

‫عه‌بدولخالق مه‌سعود لە شارەكەی خۆی دەرناچێت‪ ،‬كەچی ده‌کرێتە نوێنه‌ری هەرێم‬ ‫راپۆرتی شیكاری‪،‬‬ ‫چیاڤان‬

‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی ع��ێ��راق‪ ،‬دوای چەندینجار‬ ‫دواخستن‪ ،‬رۆژی (‪ )2011/6/18‬لە‬ ‫شاری بەغدا ئەنجام درا‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫باسە زیاتر لەوەی هەڵگرتووە كە‬ ‫هەڵبژاردنێكی سادە بێت‪ ،‬وردەكاریی‬ ‫سەرچاوەیەكی‬ ‫هەڵبژاردنەكەش‪،‬‬ ‫تایبەتی (گۆڵ) ئاشكرای دەكات‪.‬‬

‫ئا‪ :‬موكریان شێرۆ كەمال‬ ‫(اصابة االوتار العضلیة للقدم )‬

‫لەم بەشدا‪ ،‬باسی جۆرێك لە پێكان دەكەین كە‬ ‫زۆر كات یاریزانی گۆڕەپان‌و مەیدان تووشی دەبێت‪.‬‬ ‫روودان��ی ئەم پێكانە بە هۆی ئەو پەستانە‬ ‫زۆرەوه‌ی����ە ك��ە ل��ە س��ەر ماسوولكەكانی پێیە‪،‬‬ ‫نیشانەكانیشی ئەوەیە كە ئ��ازاری زۆر دەبێت‪،‬‬ ‫پەنجەكانی پێ تەخت دەبن‪ ،‬یان دەچەمێنەوە‌و لە‬ ‫كاتی رۆشتنیشدا گوێت لە دەنگی دەبێت‪ .‬ئەمەش‬ ‫زیاتر یاریزانی راك��ردن‌و ب��ازدان تووشی دەبن‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هۆكاری روودانیشی‪ ،‬پزیشكەكان‬ ‫جەختیان لەوە كردووەتەوە‪ ،‬كە ئەم پێكانە زیاتر‬ ‫لە تەسكبوونی پێاڵوی وەرزشیی‌و هەروەها بە‬ ‫هۆی نەرمبوون‪ ،‬یان جیڕیی ژێی ماسوولكەكانەوە‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی زیاتر پەستان‬ ‫بخرێتە سەر ماسوولكەكان‪.‬‬ ‫فریاكەوتنی سەرەتایی‬ ‫پشوودان‪.‬‬ ‫سەهۆڵ بخرێتە سەر شوێنی ئازارەكە‪.‬‬ ‫به‌کارهێنانی دەرم��ان��ی ئازارشكێن لە ژێر‬ ‫چاودێریی پزیشكدا‪.‬‬ ‫چارەسەری ئەم پێكانە‪:‬‬ ‫‪-1‬تیشكی پێكە بگیرێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئەگەر پێویست ب��وو‪ ،‬بخرێتە گەچەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ب��ۆ پ��ارێ��زگ��اری��ك��ردن ب��ۆ م���اوەی چەند‬ ‫هەفتەیەك‪.‬‬ ‫‪-3‬پێویستە زیاتر گرنگیی بە راهێنانی نەرمیی‬ ‫بدرێت دوای نەمانی ئازار‪.‬‬ ‫‪ -4‬دەستكردن بە راهێنانی قورس دوای شەش‬ ‫بۆ هەشت هەفتە‪.‬‬

‫كشانەوەی حسێن سەعید‌و‬ ‫سەرەتای سیناریۆكە‬ ‫سەرچاوەكەی (گۆڵ)‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫سەرەتا‪ ،‬حسێن سەعید بە پشتیوانیی‬ ‫ن��اج��ح ح���ەم���وود‌و ع��ەب��دول��خ��ال��ق‬ ‫مەسعوود‪ ،‬ویستوویەتی خۆی بۆ‬ ‫پۆستی سەرۆكایەتیی یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی عێراق هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬بەاڵم كە‬ ‫بۆی روونبووەتەوە‪ ،‬ئەو دوو كەسە‬ ‫«فێڵ»ی لێ دەكەن‪ ،‬بۆیە پێشتر‬ ‫دەستی لەپۆستەكەی كێشایەوە‌و‬ ‫رایگەیاند‪ ،‬خۆی هەڵنابژێرێت‪ ،‬لە الی‬ ‫هاوڕێكانیشی دركاندبووی كە كەسە‬ ‫نزیكەكانی‪ ،‬پاشقولیان لێی گرتووە‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكیش بە «سۆمەرییە‬ ‫ن��ی��وز»ی وت‪« :‬ئەحمەد رازی‪،‬‬ ‫س���ەرەت���ا وا ه��ەس��ت��ی دەك����رد‪،‬‬ ‫كوردەكان دەنگی پێدەدەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوان ئاڕاستەكەیان گۆڕی‌و دەنگیان‬ ‫بەشیعەكان دا‪ ،‬بۆیە ئەحمەد رزایش‪،‬‬ ‫كشایەوە لەپۆستی سەرۆكایەتیی»‪.‬‬ ‫كورد‌و پارە‌و هەڵبژاردن‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬لەو واڵتانەی كە‬ ‫تازە لەگەڵ دیموكراتیدا سەرەتاتكێ‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬چ��ەن��دان فێڵ‌و هونەری‬ ‫خ��ۆدەرچ��ووان��دن��ی تێدایە‪ ،‬بەپێی‬ ‫زانیارییەكانی (گۆڵ)‪ ،‬زۆر پشتیوانی‬ ‫ك��راوە بۆ ئ��ەوەی (ن���ەوزاد ق��ادر)‬ ‫ببێتەوە ئەندامی یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی عێراق‌و دەنگدەرانیش لەوە‬ ‫ئاگاداركراونەتەوە كە پشتیوانی‬ ‫ناوبراو بكەن‪ ،‬هەروەها بەرپرسانی‬

‫ ‬ ‫عه‌بدولخالق مه‌سعود‬

‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری ت��ۆپ��ی پێی یانەكە‬ ‫دیاریكردووە‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬دەستەی كارگێڕیی‬ ‫یانەی سیروانی نوێ‌‪ ،‬یاسین عەبدولمەنافیان‬ ‫لەشوێنی رزگار عەلی داناوە‪ ،‬كە ئەمەی‬ ‫دووەمیان بەهۆی ئەنجامە خراپەكانییەوە‬ ‫لەخولی پلە نایاب‌و دابەزینی بۆ ریزی یانە‬

‫پلە یەكەكان‪ ،‬دەستی لەكاركێشایەوە‪.‬‬ ‫سامان كەمال‪ ،‬هەواڵەكەی بۆ (گۆڵ)‬ ‫پشتڕاست كردەوەو وتی‪« :‬تاكە كەسێك‬ ‫پاڵێوراوبێت بۆ سەرپەرشتیاری ئەوتیپە‪،‬‬ ‫من ب��ووم‪ ،‬ل��ەو ب��ارەی��ەش��ەوە‪ ،‬گفتوگۆم‬ ‫لەگەڵدا كراوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‪ ،‬بەڕەسمیی‬ ‫ئەو كارەم وەرنەگرتووە»‪.‬‬

‫بەبڕیاری دەستەی كارگێڕیی یانەكە‪،‬‬ ‫راهێنەری الوان‪ ،‬كرایە راهێنەری تیپی‬ ‫یەكەمی تۆپی پێی یانەی سیروانی نوێ‌‌و‬ ‫سەرپەرشتیاری تیپەكەش‪ ،‬سەردانی‬ ‫بارەگای یانەكەی ناكات‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ (گۆڵ)‪ ،‬كاروان‬ ‫تۆفیق‪ ،‬سەرپەرشتیاری تیپی تۆپی‬ ‫پێی یانەی سیروانی نوێ‌‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫دوای دابەزینی یانەكە بۆ ریزی یانە‬ ‫پلەیەكەكان‪ ،‬ماوەی چەند هەفتەیەكە‬ ‫پەیوەندیی بەیانەكەیەوە نەكردووە‪.‬‬ ‫راش��ی��گ��ەی��ان��د‪ :‬داوای���ەك���ی‬ ‫پێشكەشی یانەكەی كردووەو داوای‬ ‫ل��ێ��ك��ردوون دەس��ت��ب��ەرداری ببن‪،‬‬ ‫چونكە ناتوانێت لەگەڵ ئەو دەستەی‬ ‫كارگێڕییەدا ك��ار بكات‌و س��وورە‬ ‫لەسەر وازهێنانی لەو یانەیه‌دا‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫(گ�����ۆڵ)‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ان��ی ی��ان��ەی‬ ‫سیروانی ن��وێ‌‪ ،‬سامان كەمالی‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری ت��ۆپ��ی پێی‬ ‫تیپی‬ ‫تۆپی‬ ‫پێی‬ ‫یان‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫«سیر‬ ‫وانی‬ ‫ن‬ ‫وێ»‬ ‫ل‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫وەك‬ ‫الوان‌و تازەپێگەیشتووانیان‬ ‫و‌هرزی رابردوودا‬ ‫ ‬

‫هەڵبژاردەی شەترەنجی سلێمانی دیاریی دەكرێت‬

‫فۆتۆ‪ :‬یادگار‬ ‫دیمه‌نێک ل‌ه پاڵه‌وانێتییه‌که‌ ‬ ‫نوێنەرایەتی ش��اری سلێمانی بریارە لە (‪ )7/3‬ی ئەمساڵدا‬ ‫بكەن‪ ،‬لە پاڵەوانێتیی ئۆڵۆمپیادی یارییەكانی لە شاری دهۆك بەڕێوە‬ ‫هەڵبژاردەی شارەكانی عێراق كە بچێت‪.‬‬

‫ناجح حه‌ممود‬ ‫دواسەعاتی كۆنگرە‪ ،‬چی روویدا؟‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ت��ای��ب��ەت لە‬ ‫نێو كۆنگرەی یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫ع��ێ��راق��ەوە پێی راگ��ەی��ان��دی��ن‪ ،‬كە‬ ‫هەرچەندە سەرەتا بە هۆی ئەوەی‬ ‫تاریق عەبدولڕەحمان ركابەریی‬ ‫عەبدولخالق مەسعودی نەكردووە‪،‬‬ ‫لەوەی خۆی بۆ هەمان پۆستی ئەو‬ ‫هەڵبژێرێت‪ ،‬بۆیە عەبدولخالق بە‬ ‫الیەوە ناخۆش نەبووە كە (تاریق)‬ ‫دەربچێت‪ ،‬ب��ەاڵم بە یەك سەعات‬ ‫پێش كۆنگرە‪ ،‬عەبدولخالق مەسعوود‪،‬‬ ‫فێڵێكی دیكەی كردووە‌و لیستێكی‬ ‫(‪ )5‬ناوی بەسەر ئەو دەنگدەرانەدا‬ ‫دابەشكردووە كە جێی ب��ڕوای ئەو‬ ‫بوون‌و لە كوتلەكەیدا بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەنێو ئەو (‪ )5‬كەسەدا‪ ،‬ناوی تاریق‬ ‫عەبدولڕەحمانی تێدا نەبووە‪.‬‬

‫عەبدولڕەحمان نەداوە‬ ‫ت��اری��ق ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان كە‬ ‫ك��وردێ��ك��ی ش��ی��ع��ەی دان��ی��ش��ت��ووی‬ ‫هەولێرە‌و یاریزانی پێشووی یانەی‬ ‫هەولێر‌و هەڵبژاردەی الوان‌و یەكەمی‬ ‫عێراق ب��ووە‪ ،‬خۆی بۆ ئەندامێتیی‬ ‫لیژنەی جێبەجێكاریی یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی عێراق هەڵبژاردبوو‪ ،‬بەاڵم بە پێی‬ ‫زانیارییەكانی (گۆڵ) تەنیا نوێنەرانی‬ ‫یانەكانی دهۆك‌و زاخۆ‌و پێشمەرگەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬دەنگیان بە تاریق داوە‌و‬ ‫ئەوانی دیكە دەنگیان پێی نەداوە‪،‬‬ ‫ه��ەر بۆیە ت��اری��ق عەبدولڕەحمان‬ ‫دەرن��ەچ��ووە‪ ،‬ه��ەروەه��ا كوتلەكەی‬ ‫هەولێریش كە لەگەڵ بەغدا یەك‬ ‫كوتلەیان دروستكردووە‪ ،‬دەنگیان‬ ‫بەوانەی (دهۆك‌و كەركووك) نەداوە‌و‬ ‫تەنیا (ن��ەوزاد)ی��ان هەڵبژاردووە‪.‬‬ ‫هەر بە پێی زانیارییە تایبەتەكانی‬ ‫(گۆڵ)‪( ،‬نەوزاد قادر)یش لە رێگەی‬ ‫كەسێكی دیكەوە كە لە یانەیەكی‬ ‫شاری كەركووك بەرپرسە‌و نوێنەری‬ ‫ئ��ەو یانەیە ب��ووە لە هەڵبژاردنی‬ ‫یەكێتیی ت��ۆپ��ی پ��ێ��ی ع��ێ��راق��دا‪،‬‬ ‫پێشوەخت دی��اری�ی‌و شتی دیكەی‬ ‫بەسەر ئەندامانی دەستەی گشتیی‌و‬ ‫دەنگدەراندا‪ ،‬دابەشكردووە‪.‬‬

‫كـــورد‪ ،‬كــــەمـــن‬ ‫ئ�����ەو ك����ەس����ان����ەی ل��ەن��ێ��و‬ ‫بەرپرسیارێتیی یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی ع��ێ��راق��دا ك����وردن‪ ،‬ل��ە كۆی‬ ‫(‪ )13‬كەس‪ ،‬دوو كەسن‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫رێژەیەكی كەمە‪ ،‬بۆیە ئەستەمە‬ ‫بڕیار‌و رێنماییەكان بە قازانجی كورد‬ ‫بشكێنەوە‪.‬‬

‫تاکە یاریگاكەی پێنجوێن؛ یاریزانان نیگەران دەكات‬ ‫خالید مه‌حمود‪-‬پێنجوێن‬

‫له‌قه‌زای پێنجوێندا یه‌ک یاریگای‬ ‫داخراوی تارتان هه‌یه‌‌و ئه‌و یاریگایه‌ش‬ ‫له‌ڕووی زۆریی نرخ‌و که‌میی خزمه‌ت‬ ‫گوزارییه‌وه‌‪ ،‬یاریزانانی ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫نیگه‌ران ده‌کات‪.‬‬ ‫«ش���وێ���ن���ی خ��ۆگ��ۆڕی��ن��م��ان‬ ‫نییە‪ ،‬بەزستاندا ئ��او بەخوڕ دێتە‬ ‫ناویاریگاكەوەو تەڕدەبێت‪ ،‬شوێنێك‬ ‫نییە بۆئەوەی خەڵك بتوانێت بێت‬ ‫بۆسەیركردن‪ ،‬لەكاتێكدا پێویستمان‬ ‫بە هاندەر هەیە»‪ ،‬ئەمە وتەی رێبین‬ ‫نەریمانی تەمەن (‪ )15‬ساڵە‪ ،‬كە‬ ‫لەیاریكردن تەواوببوو لەیاریگاک ‌ه خۆی‬ ‫دەگۆڕی‪.‬‬

‫س���ەب���ارەت ب��ە رەش��ب��وون��ی‬ ‫دەموچاوی‪ ،‬رێبین بەپێكەنینەوە وتی‪:‬‬ ‫«دوای یاری‪ ،‬وامان لێدێت‪ ،‬دەڵێی‬ ‫تایەیان لەمەكینەی قیمەداوەو چووە‬ ‫بەسەروچاوماندا»‪.‬‬ ‫پەیوەند خالیدی تەمەن (‪)15‬‬ ‫ساڵ كە ه��اوڕێ‌و هاوتیپی رێبینە‪،‬‬ ‫دەستی خوێنی ل ‌ێ دەچ��ۆڕا! وتی‪:‬‬ ‫«یاریگاكە‪ ،‬بەرزونزمیی زۆری تێدایە‪،‬‬ ‫لەبەر زبریی یاریگاكەش‪ ،‬لەشمان‬ ‫بریندار دەبێت»‪.‬‬ ‫پ��ەی��وەن��د‪ ،‬وتیشی‪« :‬ب��ۆ هەر‬ ‫یاریزانێك كە ی��ەك سەعات یاری‬ ‫دەكات‪ ،‬هەزار دیناری لێدەسەنرێت‪،‬‬ ‫هەموو كەس ناتوانێت ئەو پارەیە‬

‫بدات‪ ،‬زۆرجار بەبرسێتی یاری دەكەین‪،‬‬ ‫چونكە نە كافتریاو نە دووكانی لێیە‪،‬‬ ‫ێ منداڵیش كە دێن بۆ یاری‪،‬‬ ‫هەند ‌‬ ‫تەنیا پ���ارەی كرێی یاریگاكەیان‬ ‫پێیە‪ ،‬بۆیە ناتوانن پارەكەیان بدەن‬ ‫بەخواردن‪ ،‬یان خواردنەوەیەك»‪.‬‬ ‫(گۆڵ) پەیوەندیی كرد بە ساڵح‬ ‫خەسرەو كە پەیوەستە بە بەكرێدانی‬ ‫ئەو یاریگا تارتانە‌و وتی‪« :‬یاریگاكە‪،‬‬ ‫(یەكێتی) دروستی كردووەو بەیانیان‬ ‫بۆمنداڵ‌و مێردمنداڵەو پاش نیوەڕۆش‬ ‫بۆ گەنجان‌و شەوانیش بۆ فەرمانبەرانە‪،‬‬ ‫ناتوانین نرخی داببەزێنین‌و پارەكەی‬ ‫ل��ەب��ان��ك دادەن��ێ��ی �ن‌و ب��ۆ خزمەتی‬ ‫وەرزشهدایه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬گۆڵ‬

‫ئێرانییەكان؛ لەخاكی گەرمی هەولێردا‪ ،‬عێراقییه‌کان ده‌توێننه‌وە‬ ‫پ‪.‬هەولێر‬

‫پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫بە مەبەستی دەستنیشانكردنی‬ ‫هەڵبژاردەی شەترەنجی سلێمانی‪،‬‬ ‫بە سەرپەرشتی لقی سلێمانی‬ ‫یەكێتیی ن��اوەن��دی شەترەنجی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬هه‌فته‌ی راب���ردوو‬ ‫ل��ە ه��ۆڵ��ی (س��ی��ت��ی سینەما)‬ ‫پاڵەوانێتییەكی كراوە بۆ یاریزانانی‬ ‫كوڕان‌و كچان دەستی پێكرد‪ ،‬لەم‬ ‫پاڵەوانێتییەدا (‪ )35‬یاریزان‬ ‫بەشدارییان تێدا ك���ردووە‌و لەو‬ ‫ژم��ارەی��ەش تەنیا (‪ )6‬یاریزان‬ ‫دەستنیشان دەك��رێ��ن تاوەكو‬

‫ ‬ ‫فه‌الح حه‌سه‌ن‌و ئه‌حمه‌د رازی‬

‫وەرزشی كورد‪ ،‬بە (ناجح حەموود) دەچ���وو)‪ ،‬كرایە جێگری یەكەمی‬ ‫یان وت��ووە‪ ،‬ئەگەر (ن��ەوزاد قادر) سەرۆكی یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‌و‬ ‫دەرنەچێت‪ ،‬ئەوا بەهیچ شێوەیەك بووە نوێنەری هەرێم لەو یەكێتییە‪.‬‬ ‫شاری هەولێر‪ ،‬میوانداریی تۆپی پێی‬ ‫«عەلیولعەزیم»ی‬ ‫عێراق ناكات‌و چی تر لە خزمەتیا‬ ‫عەبدولخالق مەسعود‬ ‫نابێت‪ ،‬بەو دوو رێگەیە ئامانجەكەیان‬ ‫هەرچەندە عەبدولخالق مەسعوود‬ ‫پێكا‌و (نەوزاد قادر)‪ ،‬كە پێشتر لە‬ ‫نێو كایەی وەرزشدا نەبووە‪ ،‬بووەوە كوردێكی سوننەیە‪ ،‬بەاڵم لە كاتی‬ ‫ئەندامی یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‪ .‬خوێندنەوەی راپ��ۆرت��ی ئابووریدا‪،‬‬ ‫لە كۆتاییدا ئایەتێكی خوێندەوە‌و‬ ‫ئینجا لە بری «صدق اهلل العظیم»‪،‬‬ ‫جێگرەكە‪ ،‬لە شاری خۆی‬ ‫«عەلیولعەزیم»ی بەكارهێنا كە‬ ‫دەرنەچووبوو‬ ‫پێشتر ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی لقی ئەو دەستەواژەیە شیعەكان بەكاری‬ ‫هەولێری یەكێتیی تۆپی پێی عێراقدا‪ ،‬دەهێنن‪ ،‬ئەوەیش هێمایە بۆ ئەوەی‬ ‫تاریق عەبدولڕەحمان‌و عەبدولخالق هەم لەگەڵ شیعەكان یەكیگرتووە‌و‬ ‫مەسعود‪ ،‬ركابەری یەكتریان كردووە هەمیش بۆ ئ��ەوە ب��وو كە سۆزی‬ ‫لەسەر بردنەوەی ئەو پۆستە‪ ،‬بەاڵم ئەندامانی دەستەی گشتیی زیاتر بۆ‬ ‫تاریق عەبدولڕەحمان‪ ،‬بە دەنگێكی خۆی رابكێشێت‪ ،‬بە تایبەتیش كە‬ ‫زۆر پێشی كەوتووە‌و بەسەرۆكی لقی لەگەڵ ناجح حەمووددا یەك كوتلەیان‬ ‫هەولێری یەكێتیی تۆپی پێی عێراق دروستكردبوو‌‪ ،‬ناجحیش شیعەیە‌و لە‬ ‫دەرچووە‪ ،‬هەر لەبەر ئەوەیش‪ ،‬جاری دروستكردنی ئەو كوتلەیەدا لەگەڵ‬ ‫دووەم كە هەڵبژاردنی لق كراوەتەوە‪ ،‬شیعە‪ ،‬پێ دەچێت بە فەرمانێكی‬ ‫ئەویش نەیتوانیوە خۆی هەڵبژێرێت‪ ،‬سیاسیی بێت‪ ،‬ب��ەو پێیە ك��ورد‪،‬‬ ‫وتوویەتی با ئەو پۆستە بۆ تاریق هاوپەیمانی شیعەكانن‪ ،‬نەك سووننە‪،‬‬ ‫عەبدولڕەحمان بێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەیشدا خۆ هەر لەبەر ئەوەیش بوو‪ ،‬لە فەالح‬ ‫ئەمجارە بەبێ ركابەر‌و بە تەزكیە حەسەن دووركەوتنەوە‪.‬‬ ‫(كە زیاتر لە رێككەوتنێكی سیاسیی هەموو كوردەكان‪ ،‬دەنگیان بە تاریق‬

‫ێ هەڵدەگرێت‬ ‫راهێنەری الوان؛ تۆپە گەورەكەی سیروانی نو ‌‬ ‫گۆڵ ‪-‬تایبەت‬

‫ذمارة (‪ )3‬سَيشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫ه���ەڵ���ب���ژاردەی ت��ۆپ��ی پێی‬ ‫ئۆڵمپیی عێراق‪ ،‬لەنێو یاریگا‌و‬ ‫هاندەرانیدا‪ ،‬لەیەكەم وێستگەی‬ ‫پااڵوتنی ئۆڵمپیادی (‪)2012‬دا‪،‬‬ ‫لـــەبەرامبەر ئێراندا‪ ،‬دووچ��اری‬ ‫شكست هات‪.‬‬ ‫ل��ەی��ەك��ەم ی���اری���ی خ��ۆی��دا‬ ‫لەپااڵوتنەكانی ئۆڵمپیادی لەندەنی‬ ‫(‪‌)2012‬و لەیاریی چووندا‪ ،‬رۆژی‬ ‫یەكشەممەی رابردوو‪ ،‬هەڵبژاردەی‬ ‫ئۆڵمپیی عێراق‪ ،‬لەنێو یاریگای‬ ‫(ف��ڕەن��س��ۆ ه��ەری��ری) ل��ەش��اری‬ ‫هەولێر‪ ،‬بەرامبەر هەڵبژاردەی‬

‫ئۆڵمپیی ئێران‪،‬‬ ‫یاریی كرد‪.‬‬ ‫لەو یارییەدا‪،‬‬ ‫ه���ەڵ���ب���ژاردەی‬ ‫ت����ۆپ����ی پ��ێ��ی‬ ‫ئۆڵمپیی ئێران‪،‬‬ ‫ئاستێكی بەرزی‬ ‫پ����ێ����ش����ك����ەش‬ ‫ك����رد‌و چ��ێ��ژی��ان‬ ‫ب����ە ی��اری��ی��ەك��ە‬ ‫ب���ەخ���ش���ی‪ ،‬ه��ەر‬ ‫زوو‌و لەخولەكی (‪)30‬دا‪ ،‬لەڕێگەی‬ ‫یاریزان (موحسین موسلیمان)ەوە‪،‬‬ ‫گۆڵـــــــــــــــی یەكەمی تۆمار‬ ‫كرد‪ ،‬تایمی دووەمی یارییەكەیش‪،‬‬

‫ئێرانییەكان لەئاستە بەرزەكەیان‬ ‫ب���ەردەوام ب��وون‪ ،‬بە شێوەیەك‬ ‫بە گواستنەوەی تۆپی ك��ورت‌و‬ ‫بەكارهێنانی تەكنیكی ج��وان‪،‬‬ ‫یاریزانانی عێراقیان ماندوو كرد‪،‬‬

‫هەرچەندە نازم شاكری راهێنەری‬ ‫هەڵبژاردەی ئۆڵمپیی عێراق‪ ،‬چەند‬ ‫گۆڕانكارییەكی ئەنجامدا‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئەنجامی یارییەكە هاوسەنگ بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم لەو هەوڵەیدا سەركەوتوو‬ ‫نەبو‌و و ئێران یارییەكەی بە‬ ‫ئەنجامی (‪ )0 – 1‬گۆڵ بردەوە‌و‬ ‫بووە خ��اوەن یەكەم سێ خاڵی‬ ‫پااڵوتن‪.‬‬ ‫لەو یارییەدا‪ ،‬بەشێكی زۆری‬ ‫ئامادەبووان‪ ،‬فارس‌و عەرەب بوون‌و‬ ‫بۆ هاندانی هەڵبژاردەی ئۆڵمپیی‬ ‫واڵتەكەیان هاتبوون‪ ،‬لەو نێوەندەدا‬ ‫ژمارەیەك كچە هاندەری عەرەبیش‪،‬‬ ‫لەیاریگەكەدا ئامادە بوون‪.‬‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫ی‪ .‬سه‌رپه‌رشتیار‬

‫دیزاین‬

‫به‌همه‌ن غه‌ریب‬

‫بڕیار عه‌باس‬

‫یاسین حه‌مه‌عه‌لی‬

‫فــــا و ڵ‬

‫بۆ په‌یوه‌ندیکردن‪:‬‬ ‫‪bahman.gharib@yahoo.com‬‬

‫‪07701945188‬‬

‫هیوا مەال قادر‬

‫«گا دەیكا‌و‬ ‫ذمارة (‪ )3‬سَيشةممة ‪2011/6/21‬‬

‫مێژووی پاڵەوانێتییە پیرەكەی جیهان‬ ‫ئا‪ :‬بێوەی ئەحمەد‬ ‫یا ر ییــــــــــــــــــــــــە كا نی‬ ‫(‪)43‬یەمین پاڵەوانێتیی كوپا‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ا(‪Campeonato‬‬ ‫‪Sudamericano Copa‬‬ ‫‪ )América‬لەهاوینی گەرم‌و‬ ‫وش��ك��ی ئ��ەم��س��اڵ��دا‪ ،‬دەروون����ی‬ ‫وەرزش��ك��اران فێنك دەك��ات��ەوەو‬ ‫وابەستەمان دەكات بەخۆیەوە‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتیی ئەمساڵی “كوپا‬ ‫ئەمریكا” لەواڵتی “تانگۆ” بەڕێوە‬ ‫دەچێت‌و زۆرب��ەی چاودێرانیش‪،‬‬ ‫گرەو لەسەر “میسی”‌و هاوڕێكانی‬ ‫دەك����ەن‌و ب��ە ب����راوەی یەكەمی‬ ‫پاڵەوانێتییەكەیان دەناسێنن‪،‬‬ ‫بیریشمان نەچێت‪“ ،‬نیمار”ی‬ ‫موعجیزە نوێیەكەی “سامپا”‌و‬ ‫سەماكەرەكانی‪ ،‬ن��اوی��ان لەناو‬ ‫ناواندایەو بە ركابەری سەرسەختی‬ ‫ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن��ی��ی��ەك��ان ه��ەژم��ار‬ ‫دەكرێن‪ ،‬هەرچەندە رای زۆرینە‪،‬‬ ‫پشتگیریی “تانگۆ‌و سیلیساو”‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ب���ەاڵم ب���ەڕای ئێمە‪:‬‬ ‫“پاراگوای‌و ئۆرۆگوای” شانبەشانی‬ ‫“مەكسیك‌و چیللی”‪ ،‬ژم��ارەی‬ ‫گەورەی پاڵەوانێتییەكەن‌و حسابی‬ ‫تایبەتییان بۆ دەكرێت‪ ،‬هەربۆیە؛‬ ‫نزیكیی ئاستی هەڵبژاردەكان لە‬ ‫یەكترەوە‪ ،‬بەهێزیی‌و گەورەیی‬ ‫پاڵەوانێتییەكەمان بۆ ئاشكرا‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتیی(‪ )43‬یەمین رۆژی‬ ‫یەكی تەموووزی داهاتوو لەسەر‬ ‫(‪ )8‬یاریگا لەواڵتی ئەرجەنتین بە‬ ‫بەشداریی (‪ )12‬هەڵبژاردە‪ ،‬كە بە‬ ‫سەر (‪ )3‬گرووپدا دابەش كراون‪،‬‬ ‫بەڕێوە دەچێت‪:‬‬ ‫گرووپی یەكەم ‪ :‬ئەرجەنتین‪،‬‬ ‫كۆڵۆمبیا‪ ،‬كۆستاریكا‪ ،‬پۆلیڤیا‪.‬‬ ‫گرووپی دووەم ‪ :‬بەرازیل‪،‬‬ ‫پاراگوای‪ ،‬ئواكوادۆر‪ ،‬ڤەنزوێال‪.‬‬ ‫گرووپی سێیەم ‪ :‬ئۆرۆگوای‪،‬‬ ‫چیللی‪ ،‬مەكسیك‪ ،‬پیرۆ‪.‬‬ ‫داتاكانی ئەو پاڵەوانێتییە‬ ‫دەری��دەخ��ەن؛ كە “ئەرجەنتین‌و‬ ‫ئ���ۆرۆگ���وای” پشكی شێریان‬ ‫ل��ە دەس��ت��ەب��ەرك��ردن��ی ن��ازن��اوی‬ ‫پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی��ەك��ەدا ه��ەی��ەو‬ ‫هەریەكەیان (‪ )14‬جار پاڵەوان‬ ‫ب�����وون‪“ ،‬ب���ەرازی���ل”ی���ش بە‬ ‫ت��ەواوی��ی كەوتووەتە خ��ۆی‌و لە‬ ‫(‪ )5‬پاڵەوانێتیی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )4‬نازناوی دەستەبەر كردووەو‬ ‫لەگەڵ (‪ )4‬نازناوەكەی پێشوویدا‬ ‫بە (‪ )8‬نازناو‪ ،‬سێیەم گەورەی‬ ‫پاڵەوانێتیی كیشوەرەكەیەتی‪.‬‬ ‫بەشداریكردنی هەڵبژاردەكانی‬ ‫“ب��ەرازی��ل‌و ئەرجەنتین” لەهەر‬ ‫خ��ول‌و پاڵەوانێتییەكدا‪ ،‬رۆح‬ ‫دەك��ات بە ب��ەری��دا‌و شەیدایان‌و‬ ‫ه��ەواداران��ی ئەو پاڵەوانێتییانە‪،‬‬ ‫هێندەی ت��ر ب���ەرز دەك��ات��ەوە‪،‬‬ ‫لەو سۆنگەیەشەوە؛ وردەكاریی‬ ‫مێژووی “كوپا ئەمریكا”و چەندین‬ ‫زانیاریی تر‪ ،‬بۆ خوێنەرانی (گۆڵ)‬ ‫دەخەینە بەرچاو‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتیی كوپا ئەمریكا‬ ‫تایبەتە بە واڵت��ان��ی كیشوەری‬ ‫ئەمریكای باشوور‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫ج��ام��ی ن��ەت��ەوەك��ان��ی ئ��ەوروپ��ا‌و‬ ‫جامی واڵتانی ئاسیا‌و ئەفریقایە‪،‬‬ ‫كیشوەری ئەمریكای باشوور‬ ‫(التین)‪ )10( ،‬واڵت لەخۆدەگرێت‪،‬‬ ‫هەر بۆیە لە ساڵی (‪)1993‬وە‬ ‫هەڵبژاردەی مەكسیك میوانێكی‬ ‫هەمیشەییەو بووەتە هەڵبژاردەی‬ ‫ژمارە (‪ )11‬لە پاڵەوانێتییەكەدا‪،‬‬ ‫لەگەڵ هەڵبژاردەیەكی تری میوان‬ ‫بۆ ئ��ەوەی ژم���ارەی هەڵبژاردە‬ ‫ب���ەش���دارەك���ان ببێتە (‪)12‬‬ ‫هەڵبژاردە‪.‬‬ ‫مێژووی بەشداریكردنی‬ ‫هەڵبژاردەكان لەپاڵەوانێتی‬ ‫كوپا ئەمریكادا‪:‬‬ ‫ئۆرۆگوای (‪ )41‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫ئەرجەنتین (‪ )39‬بەشداریكردن‪.‬‬

‫چیللی (‪ )36‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫پاراگوای (‪ )34‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫بەرازیل (‪ )33‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫پیرۆ (‪ )29‬بەشداریكردن ‪.‬‬ ‫ئیكوادۆر (‪ )26‬بەشداریكردن ‪.‬‬ ‫پۆلیڤیا (‪ )24‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫كۆڵۆمبیا (‪ )20‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫ڤەنزوێال (‪ )15‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫مەكسیك (‪ )8‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫كۆستاریكا (‪ )4‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫ئەمریكا (‪ )3‬بەشداریكردن ‪.‬‬ ‫ژاپۆن (‪ )1‬بەشداریكردن ‪.‬‬ ‫هندۆراس (‪ )1‬بەشداریكردن‪.‬‬ ‫ئەو واڵتانەی كە میوانداریی‬ ‫پاڵەوانێتییەكەیان كردووە‪:‬‬ ‫ئەرجەنتین (‪ )9‬جار لە ساڵەكانی‬ ‫(‪،1929 ،1925 ،1921 ،1916‬‬ ‫‪،1987 ،1959 ،1946 ،1937‬‬ ‫‪.)2011‬‬ ‫ئۆرۆگوای (‪ )7‬جار‪ ،‬لە ساڵەكانی‬ ‫(‪،1942 ،1924 ،1923 ،1917‬‬ ‫‪.)1995 ،1967 ،1956‬‬ ‫چیللی (‪ )6‬جار‪ ،‬لە ساڵەكانی‬ ‫(‪،1945 ،1926،1941 ،1920‬‬ ‫‪.)1955،1991‬‬ ‫پیرۆ (‪ )6‬ج��ار‪ ،‬لە ساڵەكانی‬ ‫(‪،1953 ،1939 ،1935 ،1927‬‬ ‫‪.)2004 ،1957‬‬ ‫ب��ەرازی��ل (‪ )4‬ج���ار‪ ،‬لە‬ ‫ساڵەكانی (‪،1922 ،1919‬‬ ‫‪.)1989 ،1949‬‬ ‫ئیكوادۆر (‪ )3‬ج��ار‪ ،‬لە‬ ‫ساڵەكانی (‪،1959 ،1947‬‬ ‫‪.)1993‬‬ ‫پۆلیڤیا (‪ )2‬ج���ار‪ ،‬لە‬ ‫ساڵەكانی (‪.)1963،1997‬‬ ‫كۆڵۆمبیا تەنیا لە ساڵی‪2001‬‬ ‫میوانداریی پاڵەوانێتییەكەی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫پ��اراگ��وای تەنیا لەساڵی ‪1999‬‬ ‫پاڵەوانێتییەكەی‬ ‫میوانداریی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ڤەنزوێال تەنیا لە س��اڵ��ی‪2007‬‬ ‫پاڵەوانێتییەكەی‬ ‫میوانداریی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫پاڵەوانەكانی كوپا ئەمریكا ‪:‬‬ ‫ئەرجەنتین (‪ )14‬نازناو‪.‬‬ ‫ئۆرۆگوای (‪ )14‬نازناو ‪.‬‬ ‫بەرازیل (‪ )8‬نازناو‪.‬‬ ‫پاراگوای ‪ 2‬نازناو ‪.‬‬ ‫پیرۆ (‪ )2‬نازناو‪.‬‬ ‫كۆڵۆمبیا (‪ )1‬نازناو ‪.‬‬ ‫پۆلیڤیا (‪ )1‬نازناو‪.‬‬ ‫وردەكاریی مێژوویی‬ ‫پاڵەوانەكان‪:‬‬ ‫(‪ )1916‬ئۆرۆگوای ‪...‬‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬ئەرجەنتین‪...‬‬ ‫دووەم‪.‬‬ ‫(‪ )1917‬ئۆرۆگوای‬ ‫‪ ...‬پ����اڵ����ەوان‪،‬‬

‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1919‬ب��ەرازی��ل‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئۆرۆگوای ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1920‬ئ��ۆرۆگ��وای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1921‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1922‬ب��ەرازی��ل‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫پاراگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1923‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1924‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1925‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1926‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1927‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئۆرۆگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1929‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫پاراگوای ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬

‫(‪ )1935‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬پاڵەوان‪ ،‬مەكسیك‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )2004‬ب��ەرازی��ل‪ ...‬پ��اڵ��ەوان‪،‬‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1937‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ئەرجەنتین ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )2007‬ب���ەرازی���ل‪ ...‬پ��اڵ��ەوان‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1939‬پیرۆ ‪ ...‬پ��اڵ��ەوان‪ ،‬ئەرجەنتین ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )2011‬؟؟؟‬ ‫ئۆرۆگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1941‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫گۆڵكارانی مێژووی‬ ‫ئۆرۆگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتییەكە‪:‬‬ ‫(‪ )1942‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫نۆربیرتۆ مەندێز – ئەرجەنتین –‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1945‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ )17( ،‬گۆڵ‪.‬‬ ‫زیزینهۆ ‪ -‬بەرازیل – (‪ )17‬گۆڵ‪.‬‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1946‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ت��ی��ودۆرۆ فێرناندێز – پیرۆ –‬ ‫(‪ )15‬گۆڵ‪.‬‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1947‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬سیڤیرینۆ ڤارێال – ئۆرۆگوای –‬ ‫(‪ )15‬گۆڵ‪.‬‬ ‫پاراگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1949‬بەرازیل ‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ڤیكتۆر ئۆگەستین – پۆلیڤیا –‬ ‫(‪ )13‬گۆڵ‪.‬‬ ‫پاراگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1953‬پ��اراگ��وای‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ئینریكی هۆرمەزەبەل – چیللی –‬ ‫(‪ )10‬گۆڵ‪.‬‬ ‫بەرازیل ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1955‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ئۆرنۆڵدۆ ئاگواران – كۆڵۆمبیا –‬ ‫(‪ )10‬گۆڵ‪.‬‬ ‫چیللی ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1956‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ئۆریلیۆ گۆنزالێس – پاراگوای –‬ ‫(‪ )9‬گۆڵ‪.‬‬ ‫چیللی ‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1957‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬لویس هێرناندێز – مەكسیك –‬ ‫(‪ )9‬گۆڵ‪.‬‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1959‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫ئەو یاریزانەی زۆرترین‬ ‫ئەرجەنتین‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫گۆڵیان لەیەك پاڵەوانێتییدا‬ ‫(‪ )1959‬ئەرجەنتین‪...‬‬ ‫تۆمار كردووە‪:‬‬ ‫پ��اڵ��ەوان‪ ،‬ب��ەرازی��ل‪...‬‬ ‫‪ -1‬جێر رۆسا بینۆتۆ‪ -‬بەرازیل (‪)9‬‬ ‫دووەم ‪.‬‬ ‫پۆلیڤیا‪ ...‬گۆڵ‪. )1949( ،‬‬ ‫(‪)1963‬‬ ‫پ��اڵ��ەوان‪ ،‬پ��اراگ��وای‪ -2 ...‬ماسجیۆ – ئەرجەنتین (‪)9‬‬ ‫گۆڵ‪. )1957( ،‬‬ ‫دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1967‬ئ��ۆرۆگ��وای‪ -3 ...‬ئەمبرۆیس – ئۆرۆگوای (‪)9‬‬ ‫پ��اڵ��ەوان‪ ،‬ئەرجەنتین‪ ...‬گۆڵ‪. )1957( ،‬‬ ‫دووەم ‪.‬‬ ‫یاسای پاڵەوانێتییەكە‪:‬‬ ‫(‪ )1975‬پیرۆ‪ ...‬پاڵەوان‪،‬‬ ‫* سەرەتا پاڵەوانێتییەكە لە‬ ‫كۆڵۆمبیا‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1979‬پاراگوای‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬ساڵی (‪ )1916‬بە بەشداریی (‪)4‬‬ ‫هەڵبژاردە‌و بە شێوازی دەوریی‬ ‫چیللی‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1983‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪( ،‬خول) بەڕێوە دەچوو‪ ،‬دواتر لە‬ ‫پاڵەوانێتیی شەشەمەوە كە ساڵی‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1987‬ئۆرۆگوای‪ ...‬پاڵەوان‪ )1922( ،‬لە بەرازیل بەڕێوە چوو‪،‬‬ ‫ژم���ارەی واڵت��ە بەشداربووەكان‬ ‫چیللی‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1989‬ب��ەرازی��ل‪ ...‬پاڵەوان‪ ،‬بوون بە (‪ )5‬هەڵبژاردە‪.‬‬ ‫* لەپاڵەوانێتیی ژم��ارە‬ ‫ئۆرۆگوای‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1991‬ئەرجەنتین‪ ...‬پاڵەوان‪ )14( ،‬كە لە ساڵی (‪ )1937‬لە‬ ‫ئەرجەنتین بەڕێوە چوو‪ ،‬ژمارەی‬ ‫بەرازیل‪ ...‬دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1993‬ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن‪ ...‬واڵتە بەشداربووەكان بوون بە (‪)6‬‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬مەكسیك‪ ...‬دووەم هەڵبژاردە‪ ،‬دواتر لەپاڵەوانێتیی‬ ‫ژمارە (‪ )17‬كە ساڵی (‪)1942‬‬ ‫‪.‬‬ ‫(‪ )1995‬ئ��ۆرۆگ��وای ‪ ...‬لە ئۆرۆگوای بەڕێوە چوو‪ ،‬ژمارەی‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬بەرازیل‪ ...‬دووەم هەڵبژاردە بەشداربووەكان بۆ (‪)7‬‬ ‫هەڵبژاردە بەرز بوونەوە‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫* پاڵەوانێتیی ژمارە (‪)20‬ی‬ ‫(‪)1997‬ب������ەرازی������ل‪...‬‬ ‫پ��اڵ��ەوان‪ ،‬پۆلیڤیا‪ ...‬ساڵی (‪ )1947‬لە ئیكوادۆر‪،‬‬ ‫ژمارەی هەڵبژاردە بەشداربووەكان‬ ‫دووەم ‪.‬‬ ‫(‪ )1999‬ب��ەرازی��ل‪ ...‬بۆ (‪ )8‬هەڵبژاردە زی��ادی كرد‌و‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬ئۆرۆگوای‪ ...‬هەر بەهەمان سیستمی دەوریی بە‬ ‫یەك قۆناغ بەڕێوە چوو‪.‬‬ ‫دووەم ‪.‬‬ ‫* ل���ە س��اڵ��ی (‪)1975‬‬ ‫(‪ )2001‬كۆڵۆمبیا‪...‬‬

‫‪ ...‬دەیخوات»‬

‫‌روانینێك بۆ لیژنەی ئۆڵۆمپیی‬ ‫ێ (نەخشەو پالن)‬ ‫ب ‌‬

‫ب��ەڕاس��ت��ی��ی‪ ،‬راس��ت��ی��ان وت���ووە ك��ە هەمیشە‬ ‫كەسە ماندووەكان ك��اردەك��ەن‌و ماندوو دەبن‌و س�����ک�����پ�����ڕ‌و‬ ‫دەستبەتاڵەكانیش دێنە سەر حازری‌و وەك نەبایان دیبێ‌و نە‬ ‫ب��ۆران‪ ،‬نە ماندووبوون‌و نە عارەقەیان رشتووە‪ .‬لە وەرزشی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬ئەگەر بپرسین‪ ،‬كەسە ماندووەكان كێن؟ ئەوانەی‬ ‫عارەقەیان رشت‌و ماندوو بوون‌و لەزەمانی رژێمی بەعس فیرار‬ ‫ب��وون‌و كوناو كون خۆیان دەش���اردەوە‌و زۆربەشیان ب��وون بە‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬كێن‌و لەكوێن؟ هەمووان باش دەزانین‪ ،‬ئەوانە ئێستا‬ ‫بێدەسەاڵتترین كەسەكانی وەرزشی كوردستانن‌و ئەوانەشی كە‬ ‫لە زەمانی حكومەتدا فورسان بوون‌و سینگیان دەردەپەڕاند‌و‬ ‫بە ئارەزووی خۆیان هەڵدەسووڕان‪ ،‬ئێستاش وەزیرئاسا‪ ،‬لە ناو‬ ‫شەتڕەنجی وەرزشی كوردستاندا هەر خۆیانن‪.‬‬ ‫وەرزش��ی كوردستان‪ ،‬هیالكی دەستی ئەمانەیە‪ ،‬ئەم عەقڵه‌‬ ‫ێ نەخشە‪ ،‬بەبێ‌‬ ‫بچووکانە‪ ،‬وەرزشی كوردستان بەڕێوەدەبەن‪ ،‬بەب ‌‬ ‫ێ ئەوەی هیچ رۆشناییەك لەبەردەمیاندا هەبێت‪ ،‬هەر‬ ‫پالن‪ ،‬بەب ‌‬ ‫پەل دەهاون‪ ،‬وەك كوێرێك بەبێ گۆچان‪.‬‬ ‫هەر دەسەاڵت‌و یاسا‌و بوارێك‪ ،‬نەخشەو پالنی نەبێت بۆ داهاتووی‪،‬‬ ‫ئەوا رمان چاوەڕێیەتی‪ ،‬چونكە هەنگاوی كوێرانە‪ ،‬تەنیا چاڵ‬ ‫ێ نەخشەی‬ ‫دەستی ماچ دەك��ات‪ .‬سەرەتا‪ ،‬دەبێت بپرسین‪ ،‬ك ‌‬ ‫وەرزشیی بۆ ئێمە دادەنێت‪ ،‬ئێمە نەخشەسازەكەمان نەخوێندەوارە‬ ‫لە رووی وەرزشییەوە‪ ،‬ئیتر چاوەڕێی هەڵهاتنی خۆری وەرزشی‬ ‫چی بكەین؟‬ ‫لیژنەی ئۆڵۆمپیی هەردوو حیزبەكەی كوردستان‪ ،‬كە ئەمە ناوێكی‬ ‫نوێی لیژنەی ئۆڵۆمپیی كوردستانە‪ ،‬تائێستا نەیتوانیوە‪ ،‬یاسای‬ ‫لیژنەكە بسەپێنێت‪ ،‬ئەمانە نەتوانن متمانە بە كورد‌و پەرلەمانتارە‬ ‫ك��وردەك��ان ب��ك��ەن‪ ،‬ئ��ەی چ��ۆن دەت��وان��ن متمانە ب��ە خەڵكی‬ ‫بێگانە بكەن؟‪ ،‬بۆیە كارەكانیان لە (‪ )5‬ساڵی راب��ردوودا‪ ،‬هیچ‬ ‫لەبارانەبوونیان دەگەیەنێت‌و نەگونجانیان بۆ ئەو پۆستانە نیشان‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتیی ڤیڤا‪ ،‬ساڵی داهاتوو لە كوردستان دەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا بەرد نەنراوەتە سەر بەرد‪ ،‬بەنیازن نزیكە (‪ )10‬هەرێمی‬ ‫رەنجبێوەری وەك كوردستان بانگهێشت بكەن‪ ،‬تائێستا یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێ‌‪ ،‬هیچ سپۆنسەرێكی نەكردووە لەگەڵ كۆمپانیایەك‪،‬‬ ‫لەگەڵ الیەنێكی بازرگان‪ ،‬هەر چاوەڕێی بودجەی حكومەتە‪،‬‬ ‫نموونەیەك دەهێنمەوە بۆ ئەوانەی كە ژیرن‪ ،‬ئۆڵۆمپیادی لەندەنی‬ ‫(‪ )2012‬دەستپێدەكات‪ ،‬با بزانن حكومەتی بەریتانی‪ ،‬كەمترین‬ ‫پارەی لەئامادەكردنەكانی ئەم ئۆڵۆمپیادە خەرج كردووە‪ ،‬كۆمپانیا‬ ‫زەبەالحەكانی وەك ئەدیداس‌و نایك‌و گواستنەوە تەلەفزیۆنییەكان‪،‬‬ ‫وەك سپۆنسەر بەملیارەها جونەیهی ئیستەرلینیان خستووەتە‬ ‫بەردەم لیژنەی بەڕێوەبردنی ئۆڵۆمپیاد‪ ،‬لیژنەكەیش ژیرانە كارەكانی‬ ‫راپ��ەڕان��دووە‌و گوندی ئۆڵۆمپی لە هەژارترین ناوچەی لەندەن‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬كە ئەم گوندە واڵتە بەشداربووەكانی ئۆڵۆمپیادی‬ ‫تێدا نیشتەجێ دەبێت لەماوەی بەڕێوه‌چوونی پاڵەوانێتییەكەدا‪،‬‬ ‫پاش ئەوەش جێی دەهێڵن بۆ دانیشتووانی بەریتانیا‌و ئەوانیش‬ ‫ێ چارەسەر دەكەن‪.‬‬ ‫كێشەی نیشتەجێبوونی پ ‌‬ ‫ئەی بەرپرسەكانمان‪ ..‬كوا نەخشەو پالنی ئێوە؟ كورد باش‌و‬ ‫جوانی وتووە‪ ،‬ئێوە هاتوونەتە سەر حازری‪ ،‬بۆیە قەدری ئەم‬ ‫بوون‌و دەسەاڵتە نازانن‪ ،‬سەد رەحمەت لە كفن دزی پێشوو‪،‬‬ ‫هەر وتەكەی سەرەتایە‌و دەیڵێینەوە كە ئێوە هیچتان پێناكریت‪،‬‬ ‫دونیای ئەمڕۆ هەر وایە‪ ،‬كورد وتەنی‪« :‬گا كردوویەتی‌و ‪...‬‬ ‫خواردویەتی»‪.‬‬ ‫جارێكی تر ژم��ارەی هەڵبژاردە‬ ‫بەشداربووەكان زیادیكردو بوون‬ ‫بە (‪ )9‬ه��ەڵ��ب��ژاردە‪ ،‬شێوازی‬ ‫بەڕێوەچوونی پاڵەوانێتییەكەیش‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی ب��ەس��ەردا هاتوو‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردەك��ان ب��ەس��ەر (‪)3‬‬ ‫كۆمەڵەدا دابەش كران‪.‬‬ ‫* لەساڵی (‪ )1989‬ژمارەی‬ ‫هەڵبژاردە بەشداربووەكان بوونە‬ ‫(‪ )10‬هەڵبژاردەو بەسەر (‪)2‬‬ ‫گرووپدا دابەش كران‪.‬‬ ‫* لەپاڵەوانێتیی ئیكوادۆری‬ ‫(‪)1993‬وە ئەو یاسایەی ئێستا‬ ‫پەیڕەو دەكرێت‪ ،‬ئەمەش دوای‬ ‫ئ����ەوەی ژم�����ارەی ه��ەڵ��ب��ژاردە‬ ‫بەشداربووەكان ب��وون بە (‪)12‬‬ ‫هەڵبژاردە‪ ،‬كە بە سەر (‪ )3‬گرووپدا‬ ‫داب���ەش دەك��رێ��ن‌و هەڵبژاردەی‬ ‫ی���ەك���ەم‌و دووەم�����ی ه���ەر (‪)3‬‬ ‫گرووپەكە دەگەنە قۆناغی دووەم‬ ‫لەگەڵ باشترین (‪ )2‬هەڵبژاردە‬ ‫كە پلەی سێیەمی گرووپەكانیان‬ ‫دەستەبەر ك���ردووە‪ ،‬بەوەیش‬ ‫ژم��ارەی هەڵبژاردەكانی قۆناغی‬ ‫دووەم دەبنە (‪ )8‬هەڵبژاردە‌و (‪)4‬‬ ‫هەڵبژاردەیان دەگەنە قۆناغی پێش‬ ‫كۆتایی‪ ،‬براوەی ئەو (‪ )2‬یاریەش‬ ‫دەگەنە دوا یاری و لە یەك یاریی‬ ‫یەكالكەرەوەدا‪ ،‬پاڵەوان دیاری‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن ن���ازن���اوێ���ك‌و‬ ‫ئ���ۆرۆگ���وای���ش ن��ازن��اوێ��ك��ی‬ ‫دەستەبەر كردووە‪.‬‬ ‫* واڵتی بەرازیل (‪ )4‬جار‬ ‫میوانداریی پاڵەوانێتییەكەی‬ ‫كردووەو هەر (‪ )4‬جارەكەیش‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردەك��ەی ن��ازن��اوەك��ەی‬ ‫دەستەبەر كردووە‪.‬‬ ‫* لەساڵی (‪)1975‬دا ناوی‬ ‫پاڵەوانێتییەكە كرا بە (كوپا‬ ‫ئەمریكا)‪ ،‬دوای ئەوەی پێشتر‬ ‫هەڵبژاردە‬ ‫بە(پاڵەوانێتیی‬ ‫ئەمریكای‬ ‫نیشتیمانییەكانی‬ ‫باشوور) ناوزەد كرابوو‪.‬‬ ‫* ل��ەس��اڵ��ی (‪)1987‬دا‬ ‫بڕیار درا كە (‪ )2‬ساڵ جارێك‌و‬ ‫ب��ە ش��ێ��وەی��ەك��ی ب�����ەردەوام‬ ‫پاڵەوانێتییەكە بەڕێوە بچێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم تا س��اڵ��ی(‪ )2001‬كاری‬ ‫پێكرا‪.‬‬ ‫* لەساڵی (‪ )1989‬دا‬ ‫ب��ڕی��اردرا كە پاڵەوانێتییەكە‬ ‫ب���ەش���ێ���وازی ی���ەك ل����ەدوای‬ ‫یەك‌و هەر جارە‌و لە واڵتێكی‬ ‫كیشوەرەكە بەڕێوە بچێت‪.‬‬ ‫* لەساڵی (‪ )1999‬بۆ‬ ‫هەڵبژاردەیەك‬ ‫یەكەمینجار‬ ‫لە دەرەوەی ه��ەردوو ‪......‬‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ا ك���ە ب��ەش��داری��ی‬ ‫پاڵەوانێتییەكەی ك��رد كە‬ ‫ئەویش هەڵبژاردەی ژاپۆن بوو‬ ‫لە كیشوەری ئاسیا‪.‬‬

‫چەند رووداوێكی گرنگی‬ ‫مێژووی كوپا ئەمریكا ‪:‬‬ ‫سەرچاوەكان‪:‬‬ ‫* ل��ەس��اڵ��ی (‪)1959‬دا‬ ‫ماڵپەڕی ك���وورە‪ ،‬ی��ۆرۆ‬ ‫(‪ )2‬پاڵەوانێتیی بەڕێوەچووە‪،‬‬ ‫ی��ەك��ەم��ی��ان ل��ەئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن‌و سپۆرت‪ ،‬ویكیپیدیا‪ ،‬پێگەی‬ ‫دووەم���ی���ان ل��ە ئ��ی��ك��وادۆر‪ ،‬رەسمیی پاڵەوانێتییەكە‪.‬‬