Herinneringen in zwart-wit: start damesvoetbal in 1975

Een terugblik met hulde aan de vrouwen van het eerste uur

Herinneringen in Zwart-Wit: Start damesvoetbal NEO in 1975

In 2020 bestaat het meidenvoetbal na de herstart in 2010 alweer tien jaar. Maar in deze eerste ‘Herinneringen in Zwart-Wit’ beschouwen we het feit dat het dit jaar 45 jaar is geleden dat bij NEO het damesvoetbal werd ingevoerd. In het in 2019 verschenen jubileumboek ‘NEO 100 jaar jong’ is er uiteraard over het wel en wee van het damesvoetbal in een leuk artikel aandacht aan besteed.

In dit artikel zowel een terugblik op de pioniersjaren vanaf 1975 als een vergelijking met het huidige dames- ofwel meidenvoetbal. Een duidelijk verschil, waarbij als afsluiter (met een knipoog) een gedicht in het Twentse dialect, waarmee de doorsnee NEO-supporter langs de lijn ook nu nog zijn mening verkondigt. Maar eerst even een terugblik op de opkomst van het vrouwenvoetbal wereldwijd.

Het vrouwenvoetbal is toch veel ouder dan gedacht. Na de ‘Google-boer’ -een woordspeling op de bijnaam De Kogelboer van de familie Leuveld- te hebben geraadpleegd, blijkt dat de eerste geregistreerde vrouwenvoetbalwedstrijd in 1892 in het Schotse Glasgow werd gespeeld. Voor 1902 mochten vrouwen in het openbaar voetballen; alleen onder de voorwaarden dat zij hun haren weg stopten in een muts en een kniebroek droegen met de kousen zo hoog mogelijk opgetrokken. Dit moest omdat het voor 1902 niet gepast was als je een stukje bloot been zag. Pas na 1902 mochten de dames minder camouflerende voetbaltenues dragen.

De eerste officiële vrouwenvoetbalvereniging werd opgericht in1924. Dit was De Oostzaanse Vrouwen-voetbal Vereniging. Het vrouwenvoetbal in Nederland deed op clubniveau in 1955 haar intrede. De jaren daarvoor was voetbal voor vrouwen officieel door de KNVB verboden. Voetbalverenigingen mochten hun velden niet beschikbaar stellen voor het vrouwenvoetbal. Volgens de

‘Menig NEO-supporter schudde zijn hoofd. Dat kon toch niet wat worden!’

Vrouwenvoetbal in Engeland in 1917 in het voorgeschreven tenue.

KNVB waren vrouwen niet gebouwd om te voetballen, zij moesten zich gedragen als moeder of geliefde van voetbalspelers. In 1956 werd in ons land de eerste officieuze interland gespeeld door het vrouwenvoetbalelftal. De organisatie was in handen van de Nederlandse Damesvoetbalbond (NDVB) die in 1971 opging in de KNVB. Sinds 1971 mogen vrouwen lid van de KNVB worden.

Toen in 1975 enkele dappere jonge vrouwen, mede op initiatief van NEO-bestuurslid Herman Huls, de handschoen opnamen om binnen de club tot een damesvoetbalteam te komen, schudde menig NEO-supporter zijn hoofd. Dat kon toch niet wat worden! Al waren enkele vrouwen die het voortouw namen regelmatig langs de lijn te zien als toeschouwer van hun mannen, c.q. hun vaders. Theoretisch gezien wisten ze dus al wel hoe het spelletje in elkaar stak, maar in de praktijk viel er heel wat te doen. Voor Johan Leferink, als eerste trainer van de NEO-dames, een gigantische opgave!

Maar enthousiasme kan veel teweegbrengen en daar lag het niet aan. De dames waren leergierig en tijdens de eerste wedstrijden gingen ze er stevig tegenaan, zoals enkele nieuwsgierige toeschouwers, vaak uitsluitend tijdens de rust van de mannen van NEO 1, dat ervaarden. Uiteraard ontbrak hun commentaar niet van scepticisme, hetgeen de vrouwen gelukkig niet ontmoedigde, ook niet door blessures die er kwamen door hun ongeremde geestdrift. In 1978, in hun derde seizoen, kon zelfs de kampioensvlag al worden gehesen.

Ook de meest kritische toeschouwer moest beamen dat enkele dames getalenteerd waren. Maar toch deed jaren later rond 2009 het verval van het damesvoetbal bij NEO zijn intrede. Vreemd genoeg in dezelfde tijd dat het meidenvoetbal zijn opgang beleefde en vanaf die tijd nog steeds groeit.

Vervolg van pagina 29 door de bril van een NEO-supporter in de vorige eeuw

Hiermee komen we toe aan het vergelijk met toen en nu. Het grote verschil met het damesvoetbal uit 1975 en het meidenvoetbal in de laatste tien jaar blijkt uit het feit dat de meisjes van jongs af aan het spelenderwijs oppikken. Overal zie je op speelplekken jongens én meisjes samen achter de bal hollen. Ze worden al op jonge leeftijd lid van NEO, waar hun het spel in al zijn finesses wordt bijgebracht. Het schoolvoetbal, voorheen enkel voor jongens is al jaren voor beide geslachten een feit. De dames van1975 moesten het voetballen, feitelijk rond hun zestiende jaar of al wat jaartjes ouder, nog leren. Noa ‘t maken van de eerste goal wörden d’r warachtig ‘n shirtje oet etrökken !

Daarvoor nu, 45 jaar na dato, hulde aan die vrouwen die ervoor zorgden dat het vrouwenvoetbal bij NEO ingang kreeg. Inelders in ons land niet meer weg te denken en heeft het door de fraaie resultaten van de Oranjedames zelfs furore gemaakt!

Vrouwleuvoetbal op zien boerenfluitjes

Onderstaand gedicht, over de begintijd van het damesvoetbal, ooit ontsproten uit het brein van een der redactieleden van NEO INSIDE, kan inmiddels aan het rijtje van verdwenen Twentse folklore worden toegevoegd.

Oonze dochter hef kottens wat in de kraant eleazen oaver damesvoetballeriej. Ik hoppe, zea ze, dat ’t ok hier in ’t doarp koomp, want doar wil ik ok wa biej. n Zetjen later was ‘t zo wied, wat wichter stökken de köppe biej mekaar en noa wat geproat en völ gekakel is op ericht ‘Damesvoetbalclub Klip en Klaar’.

Op ne koalden zundag later, de vrouwleu in de korte bokse op ’t veeld, spöllen ze teagn de wichter oet de Hoeve, meenstens glad zo weeld. Kearl-en-gin-ean, wat gungen dee blaagn onbesoesd tekeer, ze leupen meka mangs van de been en zaggen geels ’n bal nich meer.

middels is het vrouwenvoetbal bij NEO en Dat vun ’n scheidsrechter wat te görtig en hef d’r ne gelle kaarte vuur estökken. Op ‘t eand van de wedstried begun et onwies te hageln en te weaien en toen dach dèn scheids: “Loa ‘k der noe mear rap ’n eand an breien”.

Wat vrouwleu reupen hellig; “Héé scheids, iej hebt der geels gin tied biej etrökken !” “Ho, ho dames, tiet he’k genog ezeen en miene koale haande bint kats duurstökken”. “Zoodöanig kaan‘k de scheidsrechterfluit nog mear aamper in de vinger hoalden en a’w noe nog langer duurspölt, dan wödt mien eagen fluitje snipverkoalden”.

Het damesvoetbalteam rond het jaar 1985 bij het afscheid van leidster Ineke Bartelink, een van de pioniers van het damesvoetbal bij NEO. Boven vanaf links: Lilian Njoo, Marjo van Duist en Henriette Schipdam. Midden: Renate Borkent, Mariëlle Liedenbaum, Ingrid Spoolder, Leontine Olde Engberink, Marloes Immerman, Anita Vetketel, Monique Papenburg, Johan Leferink (NEO ‘s eerste damestrainer) en Ceciel Vlaskamp. Onder: Ineke Bartelink (leidster), Bianca Spoolder, Kim Groot Hemmink, Sandra Steenwelle en Marianne Broekkamp.